ZAGADNIENIA Laboratorium 1 Architektura komputerów II Budowa i podstawowe zasady związane z funkcjonowaniem komputera (zagadnienia związane z procesorem, dyskiem twardym, pamięciami, urządzeniami peryferyjnymi, itd.). System operacyjny Windows ogólne zagadnienia i podstawowe właściwości. Usprawnienie operacji w systemie Windows poprzez zastosowanie linii komend. PODSTAWOWE INFORMACJE NA TEMAT KONSOLI W SYSTEMIE WINDOWS 1. Interpreter poleceń cmd.exe Polecenie cmd.exe (StartUruchomcmd) otwiera tekstowe okno konsoli i dokonuje interpretacji wprowadzanych poleceń. Użycie strzałek w górę lub w dół umożliwia przeglądanie historii wykonanych poleceń. Znajomość poleceń powłoki może być bardzo przydatne, jeśli np. Windows strajkuje i nie chce się uruchomić, czy też np. działa tylko w trybie awaryjnym. 2. Wybrane polecenia powłoki systemu Windows help wyświetla listę wszystkich dostępnych poleceń powłoki wraz z informacją o nich: o help polecenie wyświetla szczegółową informację o poleceniu np. help dir o polecenie /? wyświetla szczegółową informację o poleceniu np. dir /? cls czyści ekran konsoli litera_dysku_logicznego (np. C:, D:, E:) zmienia bieżący dysk logiczny cd katalog zmienia bieżący katalog na wskazany (katalog) o cd wyświetla bieżący katalog o cd.. zmienia bieżący katalog na leżący poziom wyżej w strukturze katalogów o cd \ zmienia bieżący katalog na najbardziej nadrzędny (główny) o dir wyświetla zawartość bieżącego katalogu o dir /p wyświetla zawartość bieżącego katalogu z podziałem na strony o dir /s wyświetla zawartość bieżącego katalogu i wszystkich podkatalogów o dir /b wyświetla zawartość bieżącego katalogu w prostym (skróconym) formacie md nazwa_katalogu tworzy katalog o podanej nazwie (nazwa_katalogu) rd nazwa_katalogu usuwa katalog o podanej nazwie (nazwa_katalogu) del nazwa_pliku usuwa wskazany plik (nazwa_pliku) move nazwa_pliku przenosi wskazany plik (nazwa_pliku) do wskazanego katalogu ren nazwa_pliku_1 nazwa_pliku_2 zmienia nazwę wskazanego pliku (nazwa_pliku_1) na nową (nazwa_pliku_2) type nazwa_pliku wyświetla zawartość pliku tekstowego (nazwa_pliku) more wyświetla informacje ekran po ekranie o sposób wywołania: polecenie more np. help more o sposób wywołania: more < nazwa_pliku np. more < a.txt color ustawia kolor tekstu oraz tła okna konsoli (jako parametr należy podać dwie heksadecymalne cyfry: pierwsza oznacza kolor tekstu a druga kolor tła np. color 16 ustawi kolor czcionki na żółty a tło na niebieski o 0 = Czarny 8 = Szary o 1 = Niebieski 9 = Jasnoniebieski o 2 = Zielony A = Jasnozielony o 3 = Błękitny B = Jasnobłękitny o 4 = Czerwony C = Jasnoczerwony o 5 = Purpurowy D = Jasnopurpurowy o 6 = Żółty E = Jasnożółty o 7 = Biały F = Jaskrawobiały
date wyświetla bieżącą datę systemową i umożliwia jej zmianę date /t wyświetla bieżącą datę systemową time wyświetla bieżący czas systemowy i umożliwia jego zmianę time /t wyświetla bieżący czas systemowy echo ciąg_znaków wyświetla napis (ciąg_znaków), np. echo napis wyświetli tekst napis o echo off wyłącza echo poleceń o echo on włącza echo poleceń shutdown wyłącza lub restartuje komputer o shutdown /l wylogowuje bieżącego użytkownika o shutdown /s zamyka komputer o shutdown /r zamyka i ponownie uruchamia komputer o shutdown /h przełącza komputer w stan hibernacji start polecenie uruchamia program lub polecenie w oddzielnym oknie konsoli subst litera ścieżka przypisuje ścieżce literę dysku wirtualnego np. subst w: d:\muzyka subst /d usuwa przypisany dysk wirtualny systeminfo wyświetla właściwości i konfigurację komputera title tytuł_okna ustawia tytuł okna konsoli tree wyświetla strukturę katalogów dysku lub ścieżki ver wyświetla wersję systemu Windows 3. Wybrane zaawansowane polecenia powłoki: for %zmienna in (zbiór) do polecenie [parametry] wykonuje określone polecenie dla wszystkich plików ze zbioru plików, gdzie: o %zmienna - dowolna, jednoliterowa nazwa zmiennej o zbiór jeden lub kilka plików (używanie symboli wieloznacznych jest dozwolone) o polecenie - polecenie, które ma być wykonane dla każdego pliku o parametry - parametry lub opcje dla określonego polecenia (parametr opcjonalny) for %z in (a.txt b.txt) do type %z wyświetli zawartość plików a.txt oraz b.txt for %a in (*.txt) do @echo nazwa pliku: %a >> %a do każdego pliku tekstowego z bieżącego katalogu zostanie dopisany tekst zawierający nazwę pliku (np. nazwa pliku: Gladiator.txt); ponieważ użyto znaku @ na ekranie nie zostaną wyświetlone poszczególne operacje na plikach for /L %zmienna in (początek,krok,koniec) do polecenie [parametry] wykonuje określone polecenie w pętli od wartości początek do wartości koniec zmienianych o wartość krok, np. (1,1,5) wygeneruje kolejne liczby 1 2 3 4 5 o for /L %n in (1,1,30) do @echo Wiersz %n wyświetli 30 linii o wartościach Wiersz 1, Wiersz 2,, Wiersz 30 o for /L %N in (1,1,100) do echo plik%n > plik%n.txt utworzy 100 kolejnych plików o nazwach plik1.txt, plik2.txt,, plik100.txt i zapisze do nich ich nazwy (bez rozszerzenia) exit kończy pracę interpretatora poleceń
4. Znaki specjalne w systemie Windows:? zastępuje jeden dowolny znak np. dir plik_nr_??.txt Architektura komputerów II * zastępuje dowolny ciąg znaków np. dir plik*.txt wyświetli wszystkie pliki z rozszerzeniem.txt, zaczynające się od ciągu plik @ na początku linii oznacza, że ta linia nie będzie wyświetlana (ale jej efekt tak), np.: @echo Witaj! (cudzysłów) pozwala zarządzać plikami oraz katalogami, które zawierają spacje, np.: type Ala ma kota a Czesio ma móhe.txt 5. Operacje na strumieniach: > powoduje zapisanie danych do pliku (jeżeli plik istnieje, jest kasowany i tworzony na nowo, jeżeli nie istnieje to jest tworzony); przykłady wykorzystania: echo dir > plik.txt zapisuje zawartość bieżącego katalogu do pliku plik.txt echo tekst > plik.txt zapisuje ciąg znaków tekst do pliku tekstowego plik.txt echo %date% > plik.txt zapisuje aktualną datę do pliku plik.txt type plik.txt > wynik.txt przepisuje zawartość pliku tekst.txt do pliku wynik.txt >> powoduje dopisanie danych do pliku (jeżeli plik nie istnieje to jest tworzony); przykłady: dir >> plik.txt dopisuje zawartość bieżącego katalogu na końcu pliku plik.txt echo tekst >> plik.txt dopisuje ciąg znaków tekst na końcu pliku plik.txt echo %date% >> plik.txt dopisuje aktualną datę na końcu pliku plik.txt type plik.txt >> wynik.txt dopisuje zawartość pliku tekst.txt na końcu pliku wynik.txt Ctrl+C powoduje przerwanie wykonywania bieżącego polecenia 6. Pliki wsadowe skrypty systemu Windows: Skrypty to pliki wykonywalne, zawierające zestaw poleceń. Plik powinien mieć rozszerzenie.bat (z ang. batch-file plik wsadowy). Polecenia zawarte w pliku wsadowym muszą być zdefiniowane w interpreterze poleceń systemu, choć istnieje także możliwość wywoływania innych skryptów z danego pliku wsadowego. Komendy skryptu są wykonywane sekwencyjnie. Jeśli wewnątrz pliku wsadowego pojawi się błąd interpreter poleceń przerwie wykonywanie skryptu. Aby utworzyć plik wsadowy: utwórz dowolny plik tekstowy, a następnie używając komend interpretatora linii poleceń zdefiniuj kolejne zadania jakie ma wykonywać skrypt zapisz plik z rozszerzeniem *.bat lub *.cmd wykorzystując interpreter poleceń uruchom plik poprzez podanie jego nazwy Przykład pliku wsadowego (skryptu): Poniższy skrypt zmieni dysk logiczny na E:, zapisze strukturę wszystkich katalogów i podkatalogów w pliku Dysk_E.txt. Następnie skrypt utworzy 1000 kolejnych plików o nazwach plik1,, plik1000 i zapisze do nich ich nazwy. Na koniec skrypt wyświetli zawartość pliku Dysk_E.txt i go usunie. e: dir /s /b > dysk_e.txt for /L %N in (1,1,100) DO echo plik%n > plik%n type dysk_e.txt del dysk_e.txt
ZADANIA DO ZREALIZOWANIA Zad. 1. Uruchom interpretatora poleceń (StartUruchomcmd). Utwórz nowy katalog (folder) w miejscu wskazanym przez prowadzącego i nazwij go swoim imieniem. Jeśli zadanie nie mówi inaczej, zadania wykonuj za pomocą interpretatora poleceń. Zad. 2. Utwórz wirtualny dysk i przypisz literę p do ścieżki zawierającej utworzony katalog. Zad. 3. Utwórz dwa podkatalogi: Filmy oraz Narzędzia. Wyświetl zawartość dysku p. Zad. 4. W katalogu Filmy utwórz pięć nowych plików tekstowych (z rozszerzeniem.txt). Każdy plik nazwij wykorzystując dowolny tytuł filmowy. Każdy plik powinien zawierać tytuł filmu będący jednocześnie jego nazwą (bez rozszerzenia). Na przykład plik R jak Rambo.txt powinien będzie zawierać tekst R jak Rambo, natomiast w pliku Muminki kontra Predator.txt powinien znaleźć się tekst Muminki kontra Predator. Zad. 5. Wyświetl zawartość katalogu Filmy (poeksperymentuj z różnymi możliwościami wyświetlania plików). Zad. 6. Sprawdź, czy Windows przypadkiem nie oszukuje i czy katalogi oraz pliki rzeczywiście zostały utworzone. W tym celu otwórz folder Filmy z poziomu systemu Windows (Komputer następnie wybierz dysk p i folder Filmy). Zad. 7. Z poziomu systemu Windows (np. za pomocą notatnika) dopisz do każdego z Filmów dodatkową informację, jedno zdanie krótko charakteryzujące fabułę danego filmu. Zad. 8. Wróć do interpretatora poleceń. Wyświetl zawartość wszystkich plików z katalogu Filmy. Zad. 9. W katalogu Narzędzia utwórz nowy plik o nazwie find.txt zawierający szczegółowy opis polecenia find. Zad. 10. W katalogu Narzędzia utwórz nowy plik o nazwie historia.txt zawierający tekst Historia edycji katalogu z filmami. Następnie dopisz do tego pliku: tekst Zawartość katalogu:, skróconą listę wszystkich plików znajdujących się w katalogu Filmy. Zad. 11. Wyświetl plik historia.txt. Sprawdź, czy zawiera wszystko, co powinien. Jeśli nie, usuń plik historia.txt i zacznij realizację zadania 10 od nowa. Zad. 12. W katalogu Filmy utwórz sto plików o nazwach film1.txt, film2.txt,, film100.txt. Każdy plik powinien zawierać tekst To jest film nr n (gdzie n oznacza numer filmu) oraz aktualną datę. Uwaga: to zadanie pokazuje praktyczne zastosowanie linii poleceń. Jeśli bardzo chcesz, możesz utworzyć te 100 plików za pomocą zwykłego notatnika. Powodzenia! Zad. 13. W katalogu Narzędzia dopisz do pliku historia.txt: tekst Dodano następujące pliki:, skróconą listę stu dodanych plików (ale nie pięciu filmów utworzonych wcześniej!!!). Wskazówka: użyj znaków specjalnych i ogranicz skróconą listę do wybranych stu plików. Zad. 14. Wyświetl plik historia.txt. Sprawdź, czy zawiera wszystko, co powinien (najpierw informację o pięciu pierwszych filmach z zadania 4, a następnie o stu nowych filmach z zadania 12). Jeśli coś się nie zgadza powtarzasz wszystkie zadania od początku listy.
Wskazówka: z tą powtórką wszystkich zadań, to oczywiście żart Nie ma potrzeby powtarzać wszystkiego. Jeśli coś się nie zgadza, po prostu powtórz zadanie 10, pamiętając, aby do pliku historia.txt wpisać tylko pięć filmów utworzonych w zadaniu 4. Następnie wykonaj jeszcze raz zadanie 13, dopisując do pliku historia.txt sto nowoutworzonych plików. Wskazówka: Poeksperymentuj z poleceniem dir oraz operatorem * (gwiazdka). Np.: dir /s plik*.txt Zad. 15. Wyświetl wszystkie filmy z katalogu Filmy, których numer kończy się na 7. Zad. 16. W katalogu Narzędzia dopisz do pliku historia.txt: tekst Usunięto następujące pliki:, skróconą listę wszystkich plików, których numer kończy się na 7. Zad. 17. Usuń z katalogu Filmy wszystkie filmy (pliki, których numer kończy się na 7. Wyświetl zawartość katalogu i sprawdź, czy operacja wykonana została poprawnie. Zad. 18. W katalogu Narzędzia dopisz do pliku historia.txt: tekst Aktualna zawartość katalogu:, skróconą listę wszystkich plików znajdujących się w katalogu Filmy. Zad. 19. Zmień kolor konsoli na taki, który najbardziej Tobie odpowiada (ale tak, abyś coś widział!). Zad. 20. Wyświetl informację o właściwościach i konfiguracji komputera. Zad. 21. Wyświetl informację o wersji systemu Windows. Zad. 22. Zmień kolor konsoli na standardowy (czarno-biały). Zad. 23. W katalogu Narzędzia utwórz nowy plik o nazwie mój_pierwszy_skrypt.cmd. Następnie dopisz do tego pliku: polecenie, zmieniające kolor konsoli na biało-czarny (odwrotnie, niż standardowo), polecenie, wyświetlające informację o wersji systemu Windows. Wskazówka: do pliku należy zapisać polecenie, a nie jego wynik. W tym celu wykorzystaj polecenie powłoki echo. Zad. 24. Wyświetl zawartość pliku mój_pierwszy_skrypt.cmd. Plik powinien mieć następującą zawartość (jeśli coś się nie zgadza, wykonaj ponownie zadanie 23): color 70 ver Zad. 25. Do skryptu mój_pierwszy_skrypt.cmd dodaj następujące polecenia: wyświetlenie komunikatu na ekranie To mój pierwszy skrypt!, wyświetlenie zawartości katalogu Filmy, wyświetlenie zawartości pliku historia.txt, wyświetlenie komunikatu na ekranie Koniec skryptu! Hurra, wszystko działa!.