Badanie zrealizowane na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy Przez konsorcjum: TNS Pentor i Instytut Badawczy ProPublicum. Białystok, r.

Transkrypt

1 Podlaski Absolwent Badanie absolwentów szkół wyższych kierunków: ekonomia, zarządzanie, zarządzanie i marketing, pedagogika, administracja, którzy ukończyli naukę w roku akademickim 2008/2009 Badanie zrealizowane na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy Przez konsorcjum: TNS Pentor i Instytut Badawczy ProPublicum Białystok, r. 1

2 O czym chcemy powiedzieć na dzisiejszym seminarium? Chcemy przedstawić wyniki badania absolwentów szkół wyższych wybranych kierunków dostarczając : wiarygodnych danych na temat sytuacji zawodowej absolwentów opinii, zarówno absolwentów, jak i pracodawców, na temat przygotowania absolwentów do pracy zawodowej rekomendacji do działań w zakresie: modyfikacji oferty edukacyjnej przez szkoły wyższe planowania ścieżek rozwoju zawodowego przez kandydatów na studia, studentów i absolwentów 2

3 Badane kierunki Administracja Ekonomia Zarządzanie Zarządzanie i marketing Pedagogika Absolwenci roku akademickiego 2008/2009 studiów I i II stopnia oraz jednolitych dziennych i zaocznych 3

4 Najchętniej studiowane w kraju 10 najpopularniejszych kierunków na studiach stacjonarnych pierwszego stopnia i jednolitych studiach magisterskich rok 2010/2011, dane MNiSW dla całego kraju 1. Zarządzanie Budownictwo Pedagogika Prawo Informatyka Ekonomia Finanse i rachunkowość Inżynieria środowiska Administracja Psychologia

5 .i na Podlasiu Najpopularniejsze kierunki wśród podlaskich absolwentów roku 2008/2009 top 10: Pedagogika Administracja Zarządzanie Ekonomia Pielęgniarstwo Informatyka Filologia Zarządzanie i marketing Stosunki międzynarodowe Rolnictwo

6 Cele badania 1. Określenie determinant wyboru kierunków studiów i miejsca. 2. Określenie ścieżek kariery zawodowej absolwentów wymienionych kierunków. 3. Ocena stopnia, w jakim studia przygotowują do funkcjonowania na rynku pracy. 4. Ustalenie, jakie kwalifikacje i dodatkowe umiejętności mogą być przydatne absolwentom. 6

7 Cele badania c.d. 5. Identyfikacja głównych barier utrudniających absolwentom poszczególnych kierunków efektywne poszukiwanie i pozyskiwanie pracy. 6. Ocena stopnia nasycenia regionalnego rynku pracy absolwentami danego kierunku aktualnie i w najbliższej przyszłości (5 lat). 7

8 Zanim przejdziemy do szczegółów, kilka słów o koncepcji badawczej. 8

9 Integracja metod jakościowych i ilościowych...twarde dane: opis statystyczny, wiarygodne i porównywalne wyniki ilościowe Metody jakościowe...głębokie zrozumienie: motywacje (w tym nieuświadamiane), mechanizmy, wzory myślenia 9

10 Różni aktorzy, różne głosy Różne Głosy Absolwenci Pracodawcy Przedstawiciele szkół wyższych Dane zastane 10

11 Badanie ilościowe absolwentów Populacja absolwenci badanych kierunków rocznika 2008/2009 Łączna liczba wywiadów Struktura próby zrealizowanej: ekonomia N=151 zarządzanie N =152 zarządzanie i marketing N=151 pedagogika N=151 administracja N=150 Technika badawcza: ankieta do samodzielnego wypełnienia (internetowa) Wyniki badania w celu zapewnienia reprezentatywności zostały poddane procedurze ważenia. 12

12 Badanie ilościowe pracodawców Pracodawcy w województwie podlaskim, dla których co najmniej jeden z badanych kierunków ma strategiczne znaczenie i którzy w ciągu ostatnich dwóch lat zatrudnili absolwentów tych kierunków. Dobór próby celowy, z zastosowaniem komercyjnych baz firm. Respondenci osoby zarządzające przedsiębiorstwami. Wielkość próby Technika badawcza wywiad telefoniczny CATI + ankieta internetowa CAWI. 13

13 Kim są pracodawcy, dla których badane kierunki mają strategiczne znaczenie? Dominują podmioty z sektora edukacja (28%) i administracja publiczna (24%). Niedoreprezentowane są podmioty mikro. do 9 pracowników 17% od 10 do 49 pracowników 51% od 50 do 249 pracowników 25% powyżej 249 pracowników 7% N=300 14

14 Badanie jakościowe wybranych podmiotów rynku pracy Indywidualne wywiady pogłębione (IDI). Respondenci różnorodność branż / środowisk: 8 wywiadów z pracodawcami 2 wywiady z doradcami zawodowymi/pośrednikami pracy 5 wywiadów z przedstawicielami szkół wyższych (dziekanami/prodziekanami ds. dydaktyki/spraw studenckich): WSAP (administracja), zarządzanie i marketing (WSFiZ), zarządzanie (PB), ekonomia (UwB), pedagogika (UwB). Liczba wywiadów

15 Wyniki badania 16

16 Absolwenci administracji 17

17 Absolwenci administracji w pigułce Liczba absolwentów w roku akademickim 2008/ co stanowiło 11% ogółu podlaskich absolwentów tego rocznika Uczelnie: Wyższa Szkoła Administracji Publicznej 55% Uniwersytet w Białymstoku 38% Wyższa Szkoła Suwalsko-Mazurska w Suwałkach 7% Liczba bezrobotnych specjalistów administracji publicznej zarejestrowanych w PUP: pod koniec roku (7% łącznej liczby absolwentów administracji) w ciągu roku Liczba studentów administracji w roku akademickim 2010/

18 Liczba absolwentów administracji w latach osób 19

19 Co skłania do studiowania administracji? zainteresowanie zawodem, do którego przygotowuje ten kierunek możliwośd zdobycia wiedzy ogólnej na tym kierunku możliwośd zdobycia wiedzy specjalistycznej na tym kierunku zainteresowanie problematyką związaną z kierunkiem 3,9 3,9 3,8 3,7 ciekawa oferta przedmiotów 3,6 możliwośd znalezienia dobrze płatnej pracy po ukooczeniu studiów łatwośd studiowania na tym kierunku stopieo trudności dostania się na ten kierunek (wymagana liczba punktów) 2,7 3 3,4 Czynnik o większym niż przeciętne znaczeniu moda na studiowanie na tym kierunku 2,4 sugestie rodziców/rodziny 2,1 możliwośd wyjazdu na zagraniczną wymianę studencką oferowaną przez ten 2,1 N = 191 Skala: 1 czynnik zupełnie nieistotny, 5 czynnik bardzo istotny

20 Obecny status zawodowy absolwentów administracji 17% 44% 26% 13% pracuję i nie kontynuuję nauki pracuję i jednocześnie kontynuuję naukę nie pracuję i kontynuuję naukę nie pracuję i nie kontynuuję nauki N = 191

21 Pracujący absolwenci administracji Związek pracy z wykształceniem Odsetki wskazujące na niedopasowanie kompetencyjne wyższe niż w przypadku pozostałych kierunków Adekwatność pracy w stosunku do kwalifikacji N = 116

22 Pracujący absolwenci administracji stanowisko kierownik 2% 56% - sektor publiczny 43% - prywatny specjalista 10% obsługa klienta/sprzedawca 22% pracownik biurowy 48% pracownik fizyczny 18% Częste zjawisko skrajnego underemployment N = 116

23 Pracujący absolwenci administracji - forma zatrudnienia 79% Dominuje praca na pełen etat N = 116 4% 8% 2% 1% praca na pełen etat/ więcej niż jeden etat praca na częśd etatu praca na umowę zlecenie praca na umowę o dzieło staż absolwencki

24 Pracujący absolwenci administracji - sposoby poszukiwania pracy bezpośredni kontakt z firmą 35% pomoc ze strony rodziny/znajomych 30% oferty internetowe ogłoszenia prasowe 4% 8% Kapitał społeczny Własna przebojowość wysyłanie dokumentów bezpośrednio do firm 12% pomoc ze strony publicznych instytucji pośrednictwa pracy 2% pomoc ze strony agencji pośrednictwa pracy udział w targach pracy 1% 1% Rzadko pomoc ze strony publicznych instytucji pośrednictwa pracy inne 7% N = 116

25 Ocena przygotowania absolwentów administracji do pracy zawodowej W opinii absolwentów N = 191 Ogólna ocena na podobnym poziomie jak w pozostałych grupach absolwentów; jednak w wymiarach szczegółowych zwykle oceny niższe 5% 44% 32% 15% 3% 3,3 [5] w bardzo dobrym stopniu [4] w dobrym stopniu *3+ w średnim stopniu *2+ w małym stopniu *1+ w bardzo małym stopniu W opinii pracodawców N = % 3% 5% 57% 1% 3,6 [5] w bardzo dobrym stopniu [4] w dobrym stopniu *3+ w średnim stopniu *2+ w małym stopniu *1+ w bardzo małym stopniu

26 Czego zdaniem pracodawców brakuje absolwentom administracji? Typowy najczęściej zgłaszany spontanicznie zarzut - brak praktyki zawodowej (41%). Dosyć często zgłaszano zastrzeżenia dotyczące: braku znajomości przepisów prawnych (15%), umiejętności zastosowania wiedzy w praktyce (8%), kreatywności (7%) samodzielności (6%). Słabe strony (średnie 2,9 na 5-stopniowej skali) to: znajomość języków obcych umiejętność krytycznego myślenia specjalistyczne umiejętności praktyczne. Dwie pierwsze umiejętności w opinii samych absolwentów w najmniejszym stopniu zostały udoskonalone w trakcie studiów. 28

27 Niepracujący absolwenci administracji Czy kiedykolwiek posiadali pracę? 4% 18% 39% 39% tak, ale z niej zrezygnowałem/am tak, ale nie przedłużono mi umowy do tej pory nie podjąłem/podjęłam zatrudnienia i jestem zarejestrowany jako osoba bezrobotna do tej pory nie podjąłem/podjęłam zatrudnienia i nie jestem zarejestrowany jako osoba bezrobotna Co planują na przyszłość? 54% 1% 17% 14% 8% 6% 2% N = 75 zamierzam podjąd pracę związaną z moim zawodem w kraju zamierzam podjąd pracę niezwiązaną z moim zawodem za granicą zamierzam podjąd dalszą edukację zamierzam podjąd pracę niezwiązaną z moim zawodem w kraju zamierzam rozpocząd własną działalnośd gospodarczą zamierzam podjąd pracę związaną z moim zawodem za granicą inne Stosunkowo częsty zamiar wyjazdu za granicę

28 Absolwenci administracji kontynuujący naukę studia magisterskie 67% szkolenia i kursy zawodowe 27% studia podyplomowe szkolenia i kursy podnoszące wybrane kompetencje kursy języka obcego kursy informatyczne seminaria, warsztaty szkolenia i kursy hobbystyczne studia doktoranckie inne 13% 9% 5% 4% 3% 1% 0% 9% N = 135

29 Jakie perspektywy mają absolwenci administracji na rynku pracy? Odsetek nie pracujących: 39% 508 osób w tym nie pracujących i nie kontynuujących nauki (Not in Employment, Education or Training): 13% 169 osób W roku 2009 w podlaskich urzędach pracy zarejestrowało się 560 specjalistów administracji publicznej Liczba zgłoszonych w 2009 roku do urzędów ofert pracy była mniejsza Na jednego zarejestrowanego przypadało niespełna 0,8 oferty. 32

30 Szacowany napływ absolwentów administracji w najbliższych latach Najbliższe pięć lat to wejście na rynek pracy absolwentów kierunku administracja 33

31 Czy podlaska gospodarka jest w stanie wchłonąć taką liczbę absolwentów administracji? W roku 2009 w gospodarce Podlasia na stanowiskach specjalistów zatrudnionych było osoby W tym w sektorze publicznym na stanowiskach specjalistów osób Obecna liczba studiujących administrację stanowi 12% miejsc pracy na stanowiskach specjalistów w sektorze publicznym. W ciągu najbliższego roku zamiar zatrudnienia absolwentów administracji deklaruje 13% pracodawców. Większość pracodawców nie przewiduje jednak wzrostu znaczenia absolwentów badanego kierunku w swojej działalności (ani w krótszej, ani dłuższej perspektywie czasowej). 34

32 Absolwenci ekonomii 35

33 Absolwenci ekonomii w pigułce Liczba absolwentów w roku akademickim 2008/ co stanowiło 7% ogółu podlaskich absolwentów tego rocznika Uczelnie: Wyższa Szkoła Ekonomiczna 58% Uniwersytet w Białymstoku 35% Wyższa Finansów i Zarządzania 7% Liczba bezrobotnych specjalistów ds. ekonomicznych i zarządzania zarejestrowanych w PUP: pod koniec roku (10% łącznej liczby absolwentów ekonomii i zarządzania) w ciągu roku Liczba studentów ekonomii w roku akademickim 2010/

34 Liczba absolwentów ekonomii w latach osób 37

35 Co skłania do wyboru ekonomii? zainteresowanie zawodem, do którego przygotowuje ten kierunek zainteresowanie problematyką związaną z kierunkiem możliwośd zdobycia wiedzy ogólnej na tym kierunku możliwośd znalezienia dobrze płatnej pracy po ukooczeniu studiów możliwośd zdobycia wiedzy specjalistycznej na tym kierunku 4,1 3,8 3,8 3,8 3,7 ciekawa oferta przedmiotów moda na studiowanie na tym kierunku 2,7 3,2 Ponadprzeciętne znaczenie łatwośd studiowania na tym kierunku 2,6 sugestie rodziców/rodziny stopieo trudności dostania się na ten kierunek (wymagana liczba punktów) możliwośd wyjazdu na zagraniczną wymianę studencką oferowaną przez ten kierunek 2,6 2,5 2,3 N = 118

36 Obecny status zawodowy absolwentów ekonomii Szczególnie niski odsetek pracujących wśród magistrów (39%) 20% 32% 17% 32% pracuję i nie kontynuuję nauki pracuję i jednocześnie kontynuuję naukę nie pracuję i kontynuuję naukę nie pracuję i nie kontynuuję nauki N = 118

37 Pracujący absolwenci ekonomii Związek pracy z wykształceniem 36% 12% 34% 7% 11% *5+ w bardzo dużym *4+ w dużym *3+ w średnim *2+ w małym *1+ w bardzo małym Adekwatność pracy w stosunku do kwalifikacji Rzadziej w stosunku do ogółu wykonują pracę poniżej kwalifikacji 12% 27% 60% 2%0% *1+ Znacznie poniżej Pana/Pani kwalifikacji *2+ Trochę poniżej Pana/Pani kwalifikacji [3] Jest adekwatna do Pana/Pani kwalifikacji *4+ Trochę powyżej Pana/Pani kwalifikacji *5+ Znacznie powyżej Pana/Pani kwalifikacji N = 61

38 Pracujący absolwenci ekonomii stanowisko W sektorze prywatnym 59%, publicznym 38% pracownik fizyczny 4% pracownik biurowy obsługa klienta/sprzedawca specjalista 11% 33% 47% kierownik dyrektor 2% 2% Rzadziej zdobywają stanowiska kierownicze/dyrektorskie N = 61

39 Pracujący absolwenci ekonomii - sposoby poszukiwania pracy bezpośredni kontakt z firmą 40% Ponadprzeciętne znaczenie oferty internetowe 27% pomoc ze strony rodziny/znajomych pomoc ze strony publicznych instytucji pośrednictwa pracy 6% 15% Mniejsze niż przeciętne znaczenie ogłoszenia prasowe 6% pomoc ze strony agencji pośrednictwa pracy wysyłanie dokumentów bezpośrednio do firm 2% 2% inne 2% N = 61

40 Ocena przygotowania absolwentów ekonomii do pracy zawodowej W opinii absolwentów N = 118 Porównywalna ocena ogólna, wyższe oceny szczegółowe 1% 41% 41% 15% 3% 3,2 [5] w bardzo dobrym stopniu [4] w dobrym stopniu *3+ w średnim stopniu *2+ w małym stopniu *1+ w bardzo małym stopniu W opinii pracodawców N = 136 4% 39% 1% 50% 7% 3,4 [5] w bardzo dobrym stopniu [4] w dobrym stopniu *3+ w średnim stopniu *2+ w małym stopniu *1+ w bardzo małym stopniu

41 Czego zdaniem pracodawców brakuje absolwentom ekonomii? Najczęściej zarzucano absolwentom brak praktyki zawodowej (38%). Dosyć często zgłaszano zastrzeżenia dotyczące: braku samodzielności (11%) braku doświadczenia (9%) braku kreatywności (9%) braku znajomości przepisów prawnych (7%). Słabe strony (średnie 2,9 na 5-stopniowej skali) to: znajomość języków obcych umiejętność bycia liderem w grupie specjalistyczne umiejętności praktyczne. Znajomość języków obcych to największa słabość również w samoocenie absolwentów, w relatywnie najmniejszym stopniu udoskonalona w trakcie studiów. 46

42 Niepracujący absolwenci ekonomii Czy kiedykolwiek mieli pracę? 24% 19% 32% 24% tak, ale z niej zrezygnowałem/am tak, ale nie przedłużono mi umowy Co planują na przyszłość? do tej pory nie podjąłem/podjęłam zatrudnienia i jestem zarejestrowany jako osoba bezrobotna do tej pory nie podjąłem/podjęłam zatrudnienia i nie jestem zarejestrowany jako osoba bezrobotna 34% 25% 19% 10% 9% 3% N = 57 zamierzam podjąd pracę związaną z moim zawodem za granicą zamierzam podjąd pracę związaną z moim zawodem w kraju zamierzam podjąd dalszą edukację zamierzam podjąd pracę niezwiązaną z moim zawodem w kraju zamierzam rozpocząd własną działalnośd gospodarczą nie wiem

43 Absolwenci ekonomii kontynuujący naukę studia magisterskie szkolenia i kursy podnoszące wybrane kompetencje szkolenia i kursy zawodowe 38% 43% 41% kursy języka obcego 23% studia doktoranckie 18% seminaria, warsztaty studia podyplomowe 11% 10% kursy informatyczne szkolenia i kursy hobbystyczne 4% 3% N = 56 inne 9%

44 Jakie perspektywy mają absolwenci ekonomii na rynku pracy? Odsetek nie pracujących: 49% 391 osób w tym nie pracujących i nie kontynuujących nauki (Not in Employment, Education or Training): 32% 255 osób W roku 2009 w podlaskich urzędach pracy zarejestrowało się 1137 specjalistów ds. ekonomicznych i zarządzania Liczba zgłoszonych w 2009 roku do urzędów ofert pracy była znacznie mniejsza O jedną ofertę walczyły ponad 3 osoby. 50

45 Szacowany napływ absolwentów ekonomii w najbliższych latach Najbliższe pięć lat to wejście na rynek pracy absolwentów kierunku ekonomia 51

46 Czy podlaska gospodarka jest w stanie wchłonąć taką liczbę absolwentów ekonomii? W roku 2009 w gospodarce Podlasia na stanowiskach specjalistów zatrudnionych było osoby Obecna liczba studiujących ekonomię stanowi 6% miejsc pracy na stanowiskach specjalistów w sektorze publicznym. W ciągu najbliższego roku zamiar zatrudnienia absolwentów ekonomii deklaruje 13% pracodawców. Większość pracodawców nie przewiduje jednak wzrostu znaczenia absolwentów ekonomii w swojej działalności (ani w krótszej, ani dłuższej perspektywie czasowej). 52

47 Absolwenci zarządzania 53

48 Absolwenci zarządzania w pigułce Liczba absolwentów w roku akademickim 2008/ co stanowiło 10% ogółu podlaskich absolwentów tego rocznika Uczelnie: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania 39% Politechnika Białostocka 33% Uniwersytet w Białymstoku 14% Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży 9% Nadbużańska Szkoła Wyższa w Siemiatyczach 5% Liczba bezrobotnych specjalistów ds. ekonomicznych i zarządzania zarejestrowanych w PUP: pod koniec roku (7% łącznej liczby absolwentów administracji) w ciągu roku Liczba studentów zarządzania w roku akademickim 2010/

49 Liczba absolwentów zarządzania w latach osoby 55

50 Co skłania do studiowania zarządzania? zainteresowanie problematyką związaną z kierunkiem zainteresowanie zawodem, do którego przygotowuje ten kierunek możliwośd zdobycia wiedzy specjalistycznej na tym kierunku możliwośd zdobycia wiedzy ogólnej na tym kierunku możliwośd znalezienia dobrze płatnej pracy po ukooczeniu studiów ciekawa oferta przedmiotów 3,9 3,9 3,8 3,6 3,5 3,3 łatwośd studiowania na tym kierunku stopieo trudności dostania się na ten kierunek (wymagana liczba punktów) 2,8 2,7 sugestie rodziców/rodziny 2 moda na studiowanie na tym kierunku możliwośd wyjazdu na zagraniczną wymianę studencką oferowaną przez ten kierunek 1,9 1,8 N = 173

51 Obecny status zawodowy absolwentów zarządzania Najwyższy odsetek pracujących, wśród magistrów 89% 39% 24% 25% 12% pracuję i nie kontynuuję nauki pracuję i jednocześnie kontynuuję naukę nie pracuję i kontynuuję naukę nie pracuję i nie kontynuuję nauki N = 175

52 Pracujący absolwenci zarządzania Związek pracy z wykształceniem 25% 24% 28% 18% 6% *5+ w bardzo dużym *4+ w dużym *3+ w średnim *2+ w małym *1+ w bardzo małym Adekwatność pracy w stosunku do kwalifikacji 12% 39% 47% 2% *1+ Znacznie poniżej Pana/Pani kwalifikacji *2+ Trochę poniżej Pana/Pani kwalifikacji [3] Jest adekwatna do Pana/Pani kwalifikacji *4+ Trochę powyżej Pana/Pani kwalifikacji *5+ Znacznie powyżej Pana/Pani kwalifikacji N = 111

53 Pracujący absolwenci zarządzania stanowisko pracownik fizyczny pracownik biurowy 4% W sektorze prywatnym 63%, publicznym 30% 40% obsługa klienta/sprzedawca 15% specjalista 30% kierownik 11% dyrektor 1% N = 111

54 Pracujący absolwenci zarządzania - sposoby poszukiwania pracy bezpośredni kontakt z firmą 36% pomoc ze strony rodziny/znajomych 25% ogłoszenia prasowe 16% oferty internetowe pomoc ze strony publicznych instytucji pośrednictwa pracy wysyłanie dokumentów bezpośrednio do firm pomoc ze strony agencji pośrednictwa pracy 2% 8% 7% 6% inne 1% N = 111

55 Czas poszukiwania pracy jeszcze przed obroną pracy 71% zaraz po obronie pracy 6% około 3 miesiące po obronie pracy 9% około pół roku po obronie pracy 4% ponad pół roku po obronie pracy 11% N = 111

56 Ocena przygotowania absolwentów zarządzania do pracy zawodowej W opinii absolwentów N = 175 Niższa ocena niż w pozostałych grupach absolwentów 4% 30% 46% 16% 4% 3,1 W opinii pracodawców *5+ w bardzo dużym stopniu *4+ w dużym stopniu *3+ w średnim stopniu *2+ w małym stopniu *1+ w bardzo małym stopniu N = 56 5% 34% 41% 20% 3,3 [5] w bardzo dobrym stopniu [4] w dobrym stopniu *3+ w średnim stopniu *2+ w małym stopniu *1+ w bardzo małym stopniu

57 Czego zdaniem pracodawców brakuje absolwentom zarządzania? Najczęściej zarzucano absolwentom brak praktyki zawodowej (38%). Dosyć często zgłaszano zastrzeżenia dotyczące: braku samodzielności (11%) braku doświadczenia (9%) braku kreatywności (9%) braku znajomości przepisów prawnych (7%). Słabe strony (średnie 2,8-2,9 na 5-stopniowej skali) to: specjalistyczne umiejętności praktyczne umiejętność łączenia teorii z praktyką Znajomość języków obcych Znajomość języków obcych to największa słabość również w samoocenie absolwentów, w relatywnie najmniejszym stopniu udoskonalona w trakcie studiów. 64

58 Niepracujący absolwenci zarządzania Czy kiedykolwiek mieli pracę? Bardzo duży odsetek nie posiadających żadnych doświadczeń zawodowych 6% 17% 27% 50% tak, ale z niej zrezygnowałem/am tak, ale nie przedłużono mi umowy do tej pory nie podjąłem/podjęłam zatrudnienia i jestem zarejestrowany jako osoba bezrobotna do tej pory nie podjąłem/podjęłam zatrudnienia i nie jestem zarejestrowany jako osoba bezrobotna Co planują na przyszłość? 3% 47% 24% 18% 3% 2% 2% N = 65 zamierzam podjąd pracę związaną z moim zawodem w kraju zamierzam podjąd pracę niezwiązaną z moim zawodem w kraju zamierzam rozpocząd własną działalnośd gospodarczą zamierzam podjąd pracę niezwiązaną z moim zawodem za granicą zamierzam podjąd dalszą edukację zamierzam podjąd pracę związaną z moim zawodem za granicą inne

59 Absolwenci zarządzania kontynuujący naukę studia magisterskie szkolenia i kursy podnoszące wybrane kompetencje kursy języka obcego 24% 28% 39% szkolenia i kursy zawodowe 18% studia podyplomowe seminaria, warsztaty 12% 11% szkolenia i kursy hobbystyczne studia doktoranckie kursy informatyczne inne 4% 2% 2% 6% N = 116

60 Jakie perspektywy mają absolwenci zarządzania na rynku pracy? Odsetek nie pracujących: 37% 463 osoby w tym nie pracujących i nie kontynuujących nauki (Not in Employment, Education or Training): 32% 150 osób W roku 2009 w podlaskich urzędach pracy zarejestrowało się 1137 specjalistów ds. ekonomicznych i zarządzania Liczba zgłoszonych w 2009 roku do urzędów ofert pracy była znacznie mniejsza O jedną ofertę walczyły ponad 3 osoby. 68

61 Szacowany napływ absolwentów zarządzania w najbliższych latach Najbliższe pięć lat to wejście na rynek pracy absolwentów kierunku zarządzanie 69

62 Czy podlaska gospodarka jest w stanie wchłonąć taką liczbę absolwentów zarządzania? W roku 2009 w gospodarce Podlasia na stanowiskach specjalistów zatrudnionych było osoby Obecna liczba studiujących zarządzanie stanowi 10% miejsc pracy na stanowiskach specjalistów. W ciągu najbliższego roku zamiar zatrudnienia absolwentów zarządzania/zarządzania i marketingu deklaruje 9% pracodawców. Większość pracodawców nie przewiduje jednak wzrostu znaczenia absolwentów zarządzania w swojej działalności (ani w krótszej, ani dłuższej perspektywie czasowej). 70

63 Absolwenci zarządzania i marketingu 71

64 Absolwenci zarządzania i marketingu w pigułce Liczba absolwentów w roku akademickim 2008/ co stanowiło 3% ogółu podlaskich absolwentów tego rocznika Uczelnie: Politechnika Białostocka 56% Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania 32% Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Jańskiego w Łomży 12% Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży 1% Liczba bezrobotnych specjalistów ds. ekonomicznych i zarządzania zarejestrowanych w PUP: pod koniec roku (7% łącznej liczby absolwentów tych kierunków) w ciągu roku Liczba studentów zarządzania i marketingu w roku akademickim 2010/

65 Liczba absolwentów zarządzania i marketingu w latach osób 73

66 Determinanty wyboru kierunku studiów możliwośd zdobycia wiedzy specjalistycznej na tym kierunku możliwośd znalezienia dobrze płatnej pracy po ukooczeniu studiów zainteresowanie problematyką związaną z kierunkiem zainteresowanie zawodem, do którego przygotowuje ten kierunek możliwośd zdobycia wiedzy ogólnej na tym kierunku ciekawa oferta przedmiotów 3,9 3,8 3,8 3,8 3,7 3,4 łatwośd studiowania na tym kierunku stopieo trudności dostania się na ten kierunek (wymagana liczba punktów) moda na studiowanie na tym kierunku sugestie rodziców/rodziny możliwośd wyjazdu na zagraniczną wymianę studencką oferowaną przez ten kierunek 2,8 2,7 2,4 2,1 2 N = 62

67 Obecny status zawodowy absolwentów zarządzania i marketingu 31% 25% 15% 29% pracuję i nie kontynuuję nauki pracuję i jednocześnie kontynuuję naukę nie pracuję i kontynuuję naukę nie pracuję i nie kontynuuję nauki N = 62

68 Pracujący absolwenci zarządzania i marketingu Związek pracy z wykształceniem 14% 41% 24% 16% 6% *5+ w bardzo dużym *4+ w dużym *3+ w średnim *2+ w małym *1+ w bardzo małym Adekwatność pracy w stosunku do kwalifikacji 7% 42% 38% 11% 3% *1+ Znacznie poniżej Pana/Pani kwalifikacji *2+ Trochę poniżej Pana/Pani kwalifikacji [3] Jest adekwatna do Pana/Pani kwalifikacji *4+ Trochę powyżej Pana/Pani kwalifikacji *5+ Znacznie powyżej Pana/Pani kwalifikacji N = 35

69 Pracujący absolwenci zarządzania i marketingu stanowisko pracownik fizyczny pracownik biurowy obsługa klienta/sprzedawca specjalista 2% 4% 66% w sektorze prywatnym, 32% - w publicznym 38% 41% kierownik 7% dyrektor 8% N = 35

70 Pracujący absolwenci zarządzania i marketingu - sposoby poszukiwania pracy pomoc ze strony rodziny/znajomych 35% bezpośredni kontakt z firmą 27% oferty internetowe 14% ogłoszenia prasowe 10% wysyłanie dokumentów bezpośrednio do firm pomoc ze strony agencji pośrednictwa pracy pomoc ze strony publicznych instytucji pośrednictwa pracy inne 6% 3% 1% 5% N = 35

71 Ocena przygotowania absolwentów zarządzania i marketingu do pracy zawodowej W opinii absolwentów N = 62 Najmniej korzystne opinie na temat studiów, również w wymiarach szczegółowych 7% 22% 42% 17% 12% 3,0 W opinii pracodawców *5+ w bardzo dużym stopniu *4+ w dużym stopniu *3+ w średnim stopniu *2+ w małym stopniu *1+ w bardzo małym stopniu N = 69 1% 39% 51% 7% 1% 3,3 [5] w bardzo dobrym stopniu [4] w dobrym stopniu *3+ w średnim stopniu *2+ w małym stopniu *1+ w bardzo małym stopniu

72 Czego zdaniem pracodawców brakuje absolwentom zarządzania i marketingu? Najczęściej zarzucano absolwentom brak praktyki zawodowej (35%). Dosyć często zgłaszano zastrzeżenia dotyczące: braku kreatywności (18%) brak znajomości analizy rynku (10%) brak samodzielności (9%) brak doświadczenia (9%) brak wiedzy merytorycznej (7%) i umiejętności zastosowania wiedzy w praktyce (7%) Słabe strony (średnie 2,7-2,9 na 5-stopniowej skali) to: specjalistyczne umiejętności praktyczne umiejętność łączenia teorii z praktyką umiejętność podejmowania decyzji 82

73 Niepracujący absolwenci zarządzania i marketingu Czy kiedykolwiek mieli pracę? 6% 43% 26% 24% N = 27 tak, ale z niej zrezygnowałem/am tak, ale nie przedłużono mi umowy do tej pory nie podjąłem/podjęłam zatrudnienia i jestem zarejestrowany jako osoba bezrobotna do tej pory nie podjąłem/podjęłam zatrudnienia i nie jestem zarejestrowany jako osoba bezrobotna Co planują na przyszłość? 34% 26% 11% 6% 5% 4% 7% N = 27 zamierzam podjąd pracę niezwiązaną z moim zawodem w kraju zamierzam podjąd pracę związaną z moim zawodem w kraju zamierzam podjąd dalszą edukację zamierzam podjąd pracę związaną z moim zawodem za granicą zamierzam podjąd pracę niezwiązaną z moim zawodem za granicą zamierzam rozpocząd własną działalnośd gospodarczą nie wiem

74 Absolwenci zarządzania i marketingu kontynuujący naukę studia magisterskie 34% studia podyplomowe szkolenia i kursy podnoszące szkolenia i kursy zawodowe 23% 23% 22% seminaria, warsztaty 14% kursy języka obcego 10% szkolenia i kursy hobbystyczne kursy informatyczne 5% 6% studia doktoranckie inne 2% 3% N = 33

75 Jakie perspektywy mają absolwenci zarządzania na rynku pracy? Odsetek nie pracujących: 44% 184 osoby w tym nie pracujących i nie kontynuujących nauki (Not in Employment, Education or Training): 29% 121 osób W roku 2009 w podlaskich urzędach pracy zarejestrowało się 1137 specjalistów ds. ekonomicznych i zarządzania Liczba zgłoszonych w 2009 roku do urzędów ofert pracy była znacznie mniejsza O jedną ofertę walczyły ponad 3 osoby. 86

76 Absolwenci pedagogiki 87

77 Absolwenci pedagogiki w pigułce Liczba absolwentów w roku akademickim 2008/ co stanowiło 11% ogółu podlaskich absolwentów tego rocznika Uczelnie: Uniwersytet w Białymstoku 47% Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku 47% Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Jańskiego w Łomży 4% Wyższa Szkoła Suwalsko-Mazurska w Suwałkach 2% Liczba bezrobotnych pedagogów zarejestrowanych w PUP: pod koniec roku (7% łącznej liczby absolwentów pedagogiki) w ciągu roku Liczba studentów pedagogiki w roku akademickim 2010/

78 Liczba absolwentów pedagogiki w latach osób 89

79 Determinanty wyboru kierunku studiów zainteresowanie problematyką związaną z kierunkiem ciekawa oferta przedmiotów możliwośd zdobycia wiedzy specjalistycznej na tym kierunku zainteresowanie zawodem, do którego przygotowuje ten kierunek możliwośd zdobycia wiedzy ogólnej na tym kierunku możliwośd znalezienia dobrze płatnej pracy po ukooczeniu studiów stopieo trudności dostania się na ten kierunek (wymagana liczba punktów) moda na studiowanie na tym kierunku 3 3 większe znaczenie czynników z początku listy najbardziej autentyczne zainteresowania kierunkiem? 3,4 3, ,1 4,4 łatwośd studiowania na tym kierunku sugestie rodziców/rodziny możliwośd wyjazdu na zagraniczną wymianę studencką oferowaną przez ten kierunek 1,6 2,7 2,6 N = 188

80 Obecny status zawodowy absolwentów pedagogiki Relatywnie wysoki odsetek nie pracujących i kontynuujących naukę 9% 33% 47% 12% pracuję i nie kontynuuję nauki pracuję i jednocześnie kontynuuję naukę nie pracuję i kontynuuję naukę nie pracuję i nie kontynuuję nauki N = 188

81 Pracujący absolwenci pedagogiki Związek pracy z wykształceniem 53% 10% 16% 6% 14% *5+ w bardzo dużym *4+ w dużym *3+ w średnim *2+ w małym *1+ w bardzo małym Adekwatność pracy w stosunku do kwalifikacji 12% 23% 62% 4%0% *1+ Znacznie poniżej Pana/Pani kwalifikacji *2+ Trochę poniżej Pana/Pani kwalifikacji [3] Jest adekwatna do Pana/Pani kwalifikacji *4+ Trochę powyżej Pana/Pani kwalifikacji *5+ Znacznie powyżej Pana/Pani kwalifikacji N = 78

82 Pracujący absolwenci pedagogiki stanowisko pracownik fizyczny 7% W sektorze publicznym 66%, prywatnym 34% pracownik biurowy obsługa klienta/sprzedawca 15% 17% specjalista 61% kierownik dyrektor 7% 8% N = 78

83 Pracujący absolwenci pedagogiki - sposoby poszukiwania pracy pomoc ze strony rodziny/znajomych 35% bezpośredni kontakt z firmą 30% wysyłanie dokumentów bezpośrednio do firm 12% ogłoszenia prasowe 12% oferty internetowe 11% N = 78

84 Ocena przygotowania absolwentów pedagogiki do pracy zawodowej W opinii absolwentów N = 188 4% 66% 29% 1% 3,7 W opinii pracodawców *5+ w bardzo dużym stopniu *4+ w dużym stopniu *3+ w średnim stopniu *2+ w małym stopniu *1+ w bardzo małym stopniu Korzystniejsza ocena zarówno N = 104 pracodawców jak i absolwentów niż w przypadku pozostałych kierunków 6% 49% 36% 7% 3% 3,5 [5] w bardzo dobrym stopniu [4] w dobrym stopniu *3+ w średnim stopniu *2+ w małym stopniu *1+ w bardzo małym stopniu

85 Czego zdaniem pracodawców brakuje absolwentom pedagogiki? Najczęściej zarzucano absolwentom brak praktyki zawodowej (40%). Dosyć często zgłaszano zastrzeżenia dotyczące: braku kreatywności (18%) brak znajomości metodyki nauczania (11% Słabe strony (średnia 2,8 na 5-stopniowej skali) to: specjalistyczne umiejętności praktyczne 98

86 Niepracujący absolwenci pedagogiki Czy kiedykolwiek mieli pracę? 11% 62% 19% 9% Co planują na przyszłość? tak, ale z niej zrezygnowałem/am tak, ale nie przedłużono mi umowy do tej pory nie podjąłem/podjęłam zatrudnienia i jestem zarejestrowany jako osoba bezrobotna do tej pory nie podjąłem/podjęłam zatrudnienia i nie jestem zarejestrowany jako osoba bezrobotna 69% 11% 11% 5% 3% N = 109 zamierzam podjąd dalszą edukację zamierzam rozpocząd własną działalnośd gospodarczą zamierzam podjąd pracę związaną z moim zawodem w kraju zamierzam podjąd pracę niezwiązaną z moim zawodem za granicą zamierzam podjąd pracę niezwiązaną z moim zawodem w kraju

87 Absolwenci pedagogiki kontynuujący naukę seminaria, warsztaty 54% studia magisterskie 24% szkolenia i kursy podnoszące wybrane kompetencje kursy informatyczne kursy języka obcego 13% 11% 11% studia podyplomowe 6% szkolenia i kursy zawodowe 4% szkolenia i kursy hobbystyczne 3% N = 144 studia doktoranckie 0% inne 7%

88 Jakie perspektywy mają absolwenci pedagogiki na rynku pracy? Odsetek nie pracujących: 59% 783 osoby w tym nie pracujących i nie kontynuujących nauki (Not in Employment, Education or Training): 12% 159 osób W roku 2009 w podlaskich urzędach pracy zarejestrowało się 289 pedagogów Liczba zgłoszonych w 2009 roku do urzędów ofert pracy tylko 21 Na jedną ofertę przypadało blisko 14 osób. 102

89 Szacowany napływ absolwentów pedagogiki w najbliższych latach Najbliższe pięć lat to wejście na rynek pracy absolwentów kierunku pedagogika 103

90 Czy podlaska gospodarka jest w stanie wchłonąć taką liczbę absolwentów zarządzania? W roku 2009 w gospodarce Podlasia na stanowiskach specjalistów zatrudnionych było osoby Obecna liczba studiujących zarządzanie stanowi: 11% miejsc pracy na stanowiskach specjalistów 15% ogółu zatrudnionych w sekcji edukacja (36 319) W ciągu najbliższego roku zamiar zatrudnienia absolwentów pedagogiki deklaruje 7% pracodawców. Większość pracodawców nie przewiduje jednak wzrostu znaczenia absolwentów pedagogiki w swojej działalności (ani w krótszej, ani dłuższej perspektywie czasowej). 104

91 Status zawodowy absolwentów najważniejsze wskaźniki 105

92 Total (N=734) Ekonomia (N=118) Zarządzanie (N=175) Zarządzanie i marketing (N=62) Pedagogika (N=188) Administracja (N=191) Obecny status zawodowy KIERUNEK pracuję i nie kontynuuję nauki pracuję i jednocześnie kontynuuję naukę nie pracuję i kontynuuję naukę nie pracuję i nie kontynuuję nauki 22% 20% 39% 31% 9% 17% 33% 32% 24% 25% 33% 44% 29% 17% 25% 15% 47% 26% 17% 32% 12% 29% 12% 13% 106

93 Total (N=400) Ekonomia (N=61) Zarządzanie (N=111) Zarządzanie i marketing (N=35) Pedagogika (N=178) Administracja (N=115) Związek pracy z wykształceniem KIERUNEK [5] w bardzo dużym 32% 36% 25% 14% 53% 27% [4] w dużym 17% 12% 24% 41% 10% 10% [3] w średnim 28% 34% 28% 24% 16% 34% [2] w małym 11% 7% 18% 16% 6% 9% [1] w bardzo małym 12% 11% 6% 6% 14% 20% srednia 3,4 3,6 3,5 3,4 3,8 3,1 107

94 Wykonywana praca w relacji do kwalifikacji Ekonomia 12% 27% 60% 0% 2% 2,5 Zarządzanie 12% 39% 47% 2% 0% 2,4 Zarządanie i marketing 7% 42% 38% 11% 3% 2,6 Pedagogika 12% 23% 62% 4% 0% 2,6 Administracja 20% 36% 30% 14% 0% 2,4 Ogólnie 14% 33% 46% 7% 0% 2,5 [1] Znacznie poniżej Pana/Pani kwalifikacji [2] Trochę poniżej Pana/Pani kwalifikacji [3] Jest adekwatna do Pana/Pani kwalifikacji [4] Trochę powyżej Pana/Pani kwalifikacji [5] Znacznie powyżej Pana/Pani kwalifikacji 108

95 Ocena szkół wyższych przez pracodawców 109

96 Jak podlascy pracodawcy oceniają polskie uczelnie pod względem przygotowania absolwentów do pracy? 3% 43% 36% 14% 3% 3,3 [5] Bardzo dobrze [4] Raczej dobrze [3] Ani dobrze, ani źle [2] Raczej źle [1] Bardzo źle I jak podlaskie uczelnie wypadają na ich tle? [2] Raczej gorzej 13% [1] Zdecydowanie gorzej 2% [3] Porównywalnie 72% [4] Raczej lepiej 10% [5] Zdecydowanie lepiej 2% 110

97 Rekomendacje 111

98 Rekomendacje 1. Zmiana modelu szkolnictwa wyższego (I) usprawnienie funkcjonowania uczelnianych biur karier (kompleksowość usług: pośrednictwo + szkolenia) weryfikacja i dostosowanie programów nauczania do potrzeb rynku pracy (kooperacja z przedsiębiorcami i przedstawicielami sektora publicznego; weryfikacja w oparciu o model kompetencyjny zgodny ze strukturą bolońską) elitaryzacja wykształcenia wyższego (np. studia poziomu pierwszego są dostępne na zasadach obowiązujących obecnie, ostre kryteria selekcyjne obowiązywałby wobec aplikujących na kolejny poziom studia magisterskie)

99 Rekomendacje 1. Zmiana modelu szkolnictwa wyższego (II) wypracowanie nowych, innowacyjnych sposobów nauczania języków obcych uatrakcyjnienie lektoratów umiędzynarodowienie kształcenia (np. wspólne z uczelniami zagranicznymi programy oferujące wspólne dyplomy) zwiększenie nacisku na praktyczne elementy kształcenia (mniej teorii, więcej praktyki)

100 Rekomendacje 1. Zmiana modelu szkolnictwa wyższego (III) zwiększenie poziomu współpracy pomiędzy środowiskiem akademickim i przedsiębiorcami (np. staże w przedsiębiorstwach dla wykładowców akademickich, wspólna praca przy organizacji zajęć akademickich) wyjście poza podstawowa grupę docelową stworzenie oferty edukacyjnej dla innych grup niż maturzyści, ułatwienie realizacji modelu kształcenia się przez całe życie

101 Rekomendacje 2. Powiązanie rozwoju kierunków, programów nauczania ze strategiami rozwoju województwa / regionu 3. Zwiększenie znaczenia szkolnictwa zawodowego dofinansowanie (nowoczesna infrastruktura) poprawa wizerunku bycie rzemieślnikiem nie jest ujmą na honorze, do szkół zawodowych nie idą najgorsi popularyzacja praktycznego modelu kształcenia kształcenie zawodowe praca studia powiązane z pracą

102 Rekomendacje 4. Zapewnienie potencjalnym studentom prawa dostępu do rzetelnych informacji na temat sytuacji rynkowej absolwentów danej uczelni / kierunku edukacja nie jest towarem jak każdy inny, ma bowiem kluczowe znaczenie dla przyszłości kraju / regionu / województwa; klasyczne działania marketingowe (mówimy o rzeczach miłych, niemiłe pomijamy) są szkodliwe rzetelna informacja może przyczynić się do zmniejszenia strumienia maturzystów wybierających kierunki łatwe,wzmocnić znaczenie kierunków, których absolwenci są obecnie towarem deficytowym lub zmiany modelu ścieżki edukacyjnej (najpierw praca, później studia)

103 Rekomendacje 5. Upowszechnienie instytucji doradcy zawodowego obiektywizacja przesłanek wyboru kierunku studiów zmniejszenie znaczenia czynników: moda, presja rówieśnicza, ambicje rodziców wprowadzenie (etap gimnazjum) systemu ewaluacji rozwoju umiejętności i jego kontynuacja do zakończenia edukacji (technikum / liceum)

104 Rekomendacje 6. Przeprowadzenie diagnozy funkcjonowania PSZ badanie nie odpowiada na pytanie dlaczego?, ale pokazuje, że PSZ odgrywają marginalną rolę w przypadku absolwentów badanych kierunków wyniki diagnozy przesłanką do wprowadzenia zmian funkcjonowania PSZ

105 Rekomendacje 7. Zmiana wizerunku / polityki marketingowej WUP/PUP w systemie wolnorynkowym bycie beneficjentem usług świadczonych przez WUP/PUP nie może być stygmatyzujące; sytuacja szukania pracy może zdarzyć się każdemu WUP/PUP nie mogą być postrzegane jako instytucje adresowane do gorszych (nieporadnych, niewykształconych) WUP/PUP powinny się chwalić ofertą dla każdego od kursów dla operatorów wózka widłowego, po kursy z zakresu księgowości, analizy danych, etc.

106 Zamówienie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 120