Wykład 6. Jerzy Dzik. Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW. Warszawa 2006
|
|
- Franciszek Paluch
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wykład 6. ZWIERZĘTA LINIEJĄCE Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW Warszawa 2006
2 PLAN BUDOWY a pokrewieństwa stawonogi pratchawce niesporczaki obleńce Ecdysozoa zwierzęta liniejące Lophotrochozoa z planktonową larwą Deuterostomia zmiana lokalizacji gęby w rozwoju embrionalnym strunowce szkarłupnie półstrunowce mięczaki pierścienice czułkowce gen miozyny płazińce jamochłony
3 pień nerwowy NEMATHELMINTHES POWŁOKI CIAŁA a hydraulika mięśniowa kutikula jelito komórki mięśniowe komórki kurczliwe mają części "mięśniowe" i "nerwowe" odbierają impulsy wypustkami mocne okrywy ciała i płyn pod ciśnieniem nadają sztywność asymetryczna fala pobudzenia mięśni podłużnych umożliwia undulacje ciała jednorodnie nierozciągliwe powłoki dają zmniejszenie strat energii glista Ascaris
4 ECDYSOZOA LINIENIE a kutikula kutikula pająka kutikula ekdyzon kutikula nierozciągliwa dzięki włóknom chityny zmniejsza straty energii mięśniowej ale uniemożliwia wzrost i musi być okresowo zrzucana (linienie) integument larwy priapula Tubiluchus
5 NEMATHELMINTHES ODBIORNIKI impulsów w komórkach czuciowych zmodyfikowana wić i microvilli powstanie impulsu i jego przepływ wzdłuż komórki polegają na otwieraniu kanałów w błonie dla jonów sodowych i wapniowych synapsy na kontakcie komórek uwalniają acetylocholinę tworząc wodną porę przez błonę sensilla nicienia Cosmocercoides
6 NEMATOMORPHA PŁYWANIE ruchem wężowymw sznury kolagenu dojrzały pływający osobnik dojrzałe pasożytują w owadach; larwy wodne z uzbrojonym ryjkiem wtórouste w literalnym rozumieniu Gordius warstwy prostopadle ułożonych sznurów kolagenu w kutikuli poza tym tylko u pierścienic; boczne undulacje ciała poza tym u wieloszczetów i strunowców larwa Milaculum 450 mln lat
7 NEMATODA BIOLOGIA i plan budowy morska Eophasma 180 mln lat kopulacja z penetracją spikuli i uporządkowanie linień pierwotnie przystosowane do słabo natlenionego środowiska płynnego mułu później wraz z innymi obleńcami opanowały psammon umożliwiło to ekspansję do gleby
8 NEMATODA FILOGENEZA molekularna pasożytnictwo na ssakach polifiletyczne niekiedy poprzedzone związkiem z roślinami (sztylet w gardzieli!) zjadanie bakterii w centrum diagramu najpierwotniejsze morskie
9 NEMATODA EWOLUCJA embriogenezy Caenorhabditis elegans zwykle los każdej komórki określony od pierwszego podziału zygoty ale ścisłe uporządkowanie przebiegu ontogenezy wtórne ewolucyjnie pełna determinacja embriogenezy do ośmiu blastomerów niezdeterminowane determinacja pełna niehomologiczna
10 NEMATODA RÓŻNORODNOŚĆ wodnych nicieni Enoplia szczęki w gardzieli kubeczkowaty amphid drapieżny Enoplus głównie mikroskopijny psammon wielka różnorodność anatomii i behavioru pierwotne cechy zatarte kroczący na szczecinkach Desmoscolex "miernikowiec" Draconema spiralny amphid
11 NEMATODA ZMYSŁY wodnych nicieni Enoplia przygębowe amfidy wypełniają różnorakie funkcje zmysłowe: chemosensoryczne i światłoczułe różnorodnośc pomocna w klasyfikacji spiralny amphid Desmodora "miernikowiec" Draconema
12 sztylet NEMATODA PASOŻYTY roślin Dorylaimida Tylenchida dorylaimid aparat gardzielowy przekształcony w rurkowaty (zwykle) sztylet sztylety powstawały w ewolucji niezależnie i rozwijają się z różnych elementów gardzieli
13 NEMATODA PASOŻYTY owadów Mermithida sztylet kopulacyjna spikula larwa samiec nicienie pasożytujące na owadach znane od 130 mln lat rurkowaty sztylet gardzielowy ich larwy wskazuje przodka
14 NEMATODA POLIFILETYCZNOŚĆ pasożytnictwa ssaków Trichocephalida ryjek Trichuris larwy mają penetrujący organ gębowy wskazujący na pochodzenie od pasożytów roślin Trichuris jest pasożytem jelitowym samica samiec Trichinella wewnątrzkomórkowym Trichinella z indukowanego syncytium jelita przez żyłę wątrobową i obieg płucny trafia do mięśni samiec Trichinella
15 NEMATODA ZMYSŁY nicieni pasożytniczych Phasmidia Phasmidia przygębowe narządy zmysłu (amfidy), uzupełnione i zastąpione przez narządy przyodbytowe (fasmidy) spirurid Gnathostoma phasmid
16 NEMATODA EWOLUCJA zjadliwosci pasożytów Phasmidia owsiki Enterobius żywią się bakteriami w jelicie, glista Ascaris treścią jelita cienkiego bardziej zaawansowane pasożyty penetrują ciało wywołując deformacje larwy przenoszone przez oczliki (Dracunculus) lub komary (filarie)
17 bursa NEMATODA KOPULACJA nicieni lądowych bursa tylenchid Hirschmaniella bursa zaczątkowa bursa samica samiec bursa strongylid Nippostrongylus bursa rozbudowana osłona kopulacyjna (bursa) zabezpiecza przekazanie plemników rozbudowywana w trakcie ewolucji tylenchid Strongyloides pasożyt płucny
18 NEMATODA MODELOWY gatunek biologii Caenorhabditis elegans budowa gardzieli bursa spikula złożony narząd kopulacyjny pomocny w identyfikacji gatunku od pierwszego podziału los każdej komórki zdeterminowany bakteriożerna, łatwa do hodowli tylko 959 (1031 u hermafrodyty) komórek somatycznych
19 NEMATODA ZJADLIWE pasożyty ssaków Strongylida bursa Phasmidia Ancylostoma zwykle pasożyty jelitowe aparat gardzielowy Ancylostoma z kaleczącymi zębami
20 PRIAPULA HYDRAULICZNE rycie w mule Priapulus pierwsze nory tuż przed początkiem kambru
21 PRIAPULA ROZPROWADZANIE tlenu i odporność erytrocyty Halicryptus amebocyt Meiopriapulus w mule deficyt tlenu niezbędne wiązanie i "skrzela" białko hemerytryna w erytrocytach wiąże tlen na jonach żelaza (analogia do hemu) alternatywa hemocjanina z miedzią w płynie jamy ciała komórki pełzakowate aglutynują (lektyny) obce czynniki działanie hemerytryny działanie hemocjaniny
22 ECDYSOZOA PRIAPULA dzisiejsze Maccabeus Tubiluchus Meiopriapulus ryjek z hakami zwykle drapieżne zadziwiająca prostota anatomii symetria prawie promienista skorupka larwalna biradialna gonady protonefrydia literalnie wtórouste! Priapulus embrion w jaju larwa
23 Maotianshania 530 mln lat ECDYSOZOA PRIAPULA relikty kambru pierwsze kopalne ślady rycia są późniejsze od pojawienia się zwierząt o złożonej anatomii bardzo zróżnicowane w kambrze i wówczas rozwój prosty larwa Markuelia w osłonce jajowej 540 mln lat
24 LOBOPODIA OGNIWA WIĄŻĄCE z kambru Xenusion kambr 540 mln lat Lobopodia Nemathelminthes od początku kambru wylinki zwierząt o pokroju pratchawca ale morskich terminalny otwór gębowy jak u Tardigrada anatomicznie pośrednie między typami
25 TARDIGRADA NIESPORCZAKI skrajna ekologia Echiniscus gonada jelito brzuszny łańcuszek nerwowy plan budowy podobny do kambryjskich Xenusia ale mikroskopijne rozmiary litoralne i lądowe mają zdolność anabiozy morski Echiniscoides
26 LOBOPODIA PRATCHAWCE miękkie powłoki symetryczna fala pobudzenia odnóży złożona budowa głowy: odnóża czuciowe i gębowe elastyczne powłoki ciała praktycznie wyeliminowały linienie rozbudowany szkielet hydrauliczny czułki haki odnóży gębowych pazurki
27 odnóża chwytne ARTHROPODA STAWONOGI pochodzenie mln lat xenusiid Aysheaia stawonóg Anomalocaris radialny aparat gębowy w kambrze liczne stadia pośrednie między Xenusia i stawonogami chwytne przednie odnóża oczy złożone zagięta do tyłu gardziel zesklerytyzowane człony odnóży larwa pra-stawonoga specjalizacja dwu par odnóży gębowych larwa anomalocarida? Cambropachycope odnóże chwytne 1 2 3
28 PYCNOGONIDA KIKUTNICE pochodzenie cheliforae odnóża głowy odnóża kroczne 3 Palaeopantopus 380 mln lat zagięty do tyłu ryjek o radialnej symetrii Yohoia 520 mln lat chwytna pierwsza para odnóży pierwotnie długi odwłok takie jak dziś 410 mln lat temu 410 mln lat przekrój ciała kikutnicy Ascorhynchus radialna zagięta gardziel
29 PYCNOGONIDA KIKUTNICE plan budowy cheliforae pedipalpi ovigera ssący umięśniony ryjek głowa z 3 parami odnóży; tułów 4-6; 4 odwłok szczątkowy cztery oczka na głowie wypustki jelita i gonad w odnóżach Nymphon jaja Austrodectes Pallene
30 ARTHROPODA STAWONOGI plan budowy skorupiaki wije owady mięśnie poruszające pazurkiem pająka pajęczaki sztywna kutikula z miękkimi połą łączeniami stawowymi na odnóżach i segmentach ciała ułatwia życie lądowe zasięgi ekspresji segmentalnych genów homeotycznych dowodem homologii chelicerae homologami antennul homeodomena Antp
31 ARTHROPODA STAWONOGI powstanie larwy uwalniany z jaja embrion pierwotnie miał trzy pary odnóży w linii do skorupiaków stał się planktonową larwą (nauplius) głowa trylobitów miała jeden segment więcej, skorupiaków dwa cheliforae oddechowy exopodit kroczny endopodit gnathobasis Martinssonia 510 mln lat 1 2 larwa kikutnicy Endeis "nauplius A" 510 mln lat
Zoologia 3. ZWIERZĘTA LINIEJĄCE. Jerzy Dzik. Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW. Warszawa 2016
Zoologia 3. ZWIERZĘTA LINIEJĄCE Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW Warszawa 2016 PLAN BUDOWY a pokrewieństwa Ecdysozoa liniejące płazińce wstężnice mięczaki pierścienice czułkowce
Phylum Arthropoda stawonogi
Phylum Arthropoda stawonogi Phylum Arthropoda przewyższa wszystkie inne typy pod względem: 1. różnorodności gatunkowej; 2. liczby gatunków ok. 80% wszystkich gatunków znanych zwierząt; 3. liczby osobników.
EKSPLORACJA PRZESTRZENI (czym jest zwierzę?)
Wstęp do biologii 9. EKSPLORACJA PRZESTRZENI (czym jest zwierzę?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2017 HYDRAULIKA czyni zwierzę lokomocja trawienie hipotetyczne początki zwierząt
EKSPLORACJA PRZESTRZENI (czym jest zwierzę?)
Wstęp do biologii 9. EKSPLORACJA PRZESTRZENI (czym jest zwierzę?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2015 HYDRAULIKA czyni zwierzę lokomocja trawienie hipotetyczne początki zwierząt
Temat: Płazińce i nicienie.
Temat: Płazińce i nicienie. 1. Płazińce zwierzęta spłaszczone grzbieto brzusznie. Płazińce to zwierzęta o wydłużonym, spłaszczonym grzbieto-brzusznie ciele, przybierającym kształt liścia, płytki lub taśmy.
Temat: Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach.
Temat: Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach. Stawonogi to najliczniejsza gatunkowo grupa zwierząt występujących na Ziemi. Organizmy te żyją w wodach słodkich i słonych oraz niemal we wszystkich
Phylum Arthropoda stawonogi Nadgromada Myriapoda wije
Phylum Arthropoda stawonogi Nadgromada Myriapoda wije Podział systematyczny stawonogów Typ Arthropoda - stawonogi dzieli się na 4 podtypy: TRILOBITOMORPHA TRYLOBITOWCE CHELICERATA (CHELICERIFORMES) SZCZĘKOCZUŁKOWCE
Ewolucja 7. FILOGENETYKA. Jerzy Dzik. Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW
Ewolucja 7. FILOGENETYKA Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2016 PCR amplifikacja termocykler do PCR Kary B. Mullis(1944 ) 1984 udoskonalił PCR polimeraza bakterii termofilnych
Wynikowy plan nauczania biologii skorelowany z drugą częścią cyklu edukacyjnego Biologia z tangramem
Wynikowy plan nauczania biologii skorelowany z drugą częścią cyklu edukacyjnego iologia z tangramem Poniższy plan wynikowy dotyczy[ew. jest związany z] realizacji cyklu iologia z tangramem. Zawiera wykaz
Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się organizmów
Temat Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się Sposoby oddychania Sposoby rozmnażania się Bakterie a wirusy Protisty Glony przedstawiciele trzech królestw Wymagania na
Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 6
1 Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 6 1. Ogólna charakterystyka zwierząt 2. Tkanki zwierzęce nabłonkowa i łączna 3. Tkanki zwierzęce mięśniowa i nerwowa 4. Charakterystyka,
Spis treści ZWIERZĘTA BEZKRĘGOWCE 1 WIADOMOŚCI WSTĘPNE... 5 2 PIERWOTNIAKI... 16 3 OGÓLNE WIADOMOŚCI O ZWIERZĘTACH... 26 4 PARZYDEŁKOWCE...
Spis treści 1 WIADOMOŚCI WSTĘPNE...................................... 5 Świat istot żywych........................................... 5 Komórka podstawowy element budowy organizmu zwierzęcego............
3 3.Tkanki roślinne-twórcze klasyfikacja tkanek na twórcze i stałe charakterystyka tkanek twórczych
Biologia- kl. 3 TŻ1, 3TŻ-2, 3 TA Numer Temat Zakres treści lekcji 1 1.Rośliny pierwotnie wodne cechy królestwa roślin formy organizacji budowy roślin pierwotnie wodnych sposoby rozmnażania się roślin pierwotnie
Uczeń: wiedzy biologicznej nauki wymienia cechy organizmów żywych. podaje funkcje poszczególnych organelli. wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: określa przedmiot źródła
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. W królestwie zwierząt wspólne
harmonogram lekcji online opracowała Anna Gajos
harmonogram lekcji online 2018-2019 opracowała Anna Gajos Poniżej przedstawiam ramowy plan dwugodzinnych lekcji online, które będą odbywać się we wtorki i środy o godzinie 19:00. W te dni będą przeprowadzane
Zwierzęta budowa i czynności życiowe
5. Zwierzęta budowa i czynności życiowe Zadanie 3. (1 pkt) Wśród protistów obserwuje się wiele różnych sposobów poruszania się. Zadanie 1. (1 pkt) Liczba znanych gatunków zwierząt prawie czterokrotnie
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej. 1 Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej Dział Temat 1. W królestwie zwierząt 2. Tkanki: nabłonkowa, mięśniowa i nerwowa I. Świat zwierząt ocena dopuszczająca wymienia wspólne cechy
WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z BIOLOGII W KLASIE VI Dział Temat Poziom wymagań
WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z BIOLOGII W KLASIE VI Dział Temat Poziom wymagań 1. W królestwie zwierząt ocena dopuszczająca ocena dostateczna
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z BIOLOGII DLA KLASY 6
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z BIOLOGII DLA KLASY 6 Dział Temat 1. W królestwie zwierząt 2. Tkanki: nabłonkowa, mięśniowa i nerwowa I. Świat zwierząt ocena dopuszczająca wymienia wspólne cechy zwierząt
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. W królestwie zwierząt Uczeń:
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna
Uczeń: podaje przykłady. zwierząt kręgowych i
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Rok szkolny 2019/2020 Dział Temat Poziom wymagań 1. W królestwie
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna
Uczeń: podaje przykłady. zwierząt kręgowych i
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej SEMESTR I Dział Temat Poziom wymagań 1. W królestwie zwierząt
Jak pasożyty przystosowały się do życia w innym organizmie?
https://www. Jak pasożyty przystosowały się do życia w innym organizmie? Autor: Anna Bartosik Data: 24 stycznia 2019 W pierwszej części naszego cyklu omówiliśmy czym są pasożyty i jak rozpoznać czy nasze
1 Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat 1. W królestwie zwierząt 2. Tkanki: nabłonkowa,
KLASA VI WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY (BIOLOGIA) Poziom wymagań
KLASA VI WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY (BIOLOGIA) Dział Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca wymienia wspólne cechy zwierząt wyjaśnia, czym
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII kl. VI
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII kl. VI Dział Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca wspólne przedstawia poziomy cechy zwierząt organizacji ciała
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 oparte na Programie Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 oparte na Programie Programie nauczania biologii Puls autorstwa Anny Zdziennickiej DZIAŁ I. ŚWIAT ZWIERZĄT TEMAT 1. W królestwie dopuszczająca wymienia wspólne
Przedmiotowy System Oceniania
rozróżnia elementy przyrody żywej i nieożywionej wymienia czynniki niezbędne do życia wskazuje źródła wiedzy biologicznej określa, jakiego sprzętu można użyć do danej obserwacji przedstawia etapy obserwacji
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum Dział programu: I. Biologia nauka o życiu II. Jedność i różnorodność organizmów Poziom wymagań podstawowy (oceny dopuszczający i dostateczny) ponadpodstawowy
21. Jakie znamy choroby aparatu ruchu, jak z nimi walczyć i zapobiegać?
Biologia tematy lekcji klasa 2 1. Poznajemy budowę oraz znaczenie tkanek zwierzęcych. 2. Jakie cechy charakterystyczne posiadają gąbki i parzydełkowce? 3. Skąd wywodzi się nazwa płazińce i nicienie? 4.
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA I
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA I WYMAGANIA PODSTAWOWE. UCZEŃ: WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE. UCZEŃ: Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Dział I. BIOLOGIA NAUKA O ŻYCIU
Ewolucja 7. FILOGENETYKA. Jerzy Dzik. Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW
Ewolucja 7. FILOGENETYKA Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2017 PCR amplifikacja termocykler do PCR Kary B. Mullis(1944 ) 1984 udoskonalił PCR polimeraza bakterii termofilnych
WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA, KLASA I
1 WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA, KLASA I Rozdział I. Biologia nauka o życiu II. Jedność i różnorodność konieczny (stopień dopuszczający) określa przedmiot badań biologii jako nauki podaje przykłady dziedzin
Dział I. BIOLOGIA NAUKA O ŻYCIU. Dział II. JEDNOŚĆ ORGANIZMÓW
Dział I. BIOLOGIA NAUKA O ŻYCIU rozróżnia elementy przyrody żywej i nieożywionej wymienia czynniki niezbędne do życia wskazuje źródła wiedzy biologicznej określa, jakiego sprzętu można użyć do danej -obserwacji
Dział programu I. Biologia nauka o życiu
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka konieczny podstawowy rozszerzający Uczeń: potrafi korzystać z poszczególnych źródeł wiedzy rozróżnia próbę kontrolną i badawczą Uczeń:
Gimnazjum w Jordanowie
Gimnazjum w Jordanowie Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z biologii w klasie 1 wynikające z realizowanego programu nauczania ocena
Temat: Świat gadów. Gady pierwotnie lądowe lądzie wtórnie w wodzie zmiennocieplne ciepłolubne
Temat: Świat gadów. Gady (gromada) określa się jako zwierzęta pierwotnie lądowe. Oznacza to, że są one pierwszą grupą kręgowców, która w pełni przystosowała się do życia na lądzie. Niektóre gatunki wtórnie
Wymagania edukacyjne z biologii w klasie 1E
Wymagania edukacyjne z biologii w klasie 1E Wymagania podstawowe. Uczeń: Dział I. BIOLOGIA NAUKA O ŻYCIU rozróżnia elementy przyrody żywej i nieożywionej wymienia czynniki niezbędne do życia wskazuje źródła
Biologia klasa 6. Wymagania edukacyjne do działów na poszczególne oceny
Biologia klasa 6 Wymagania edukacyjne do działów na poszczególne oceny ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. W świecie zwierząt. Uczeń: wymienia wspólne
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum Dział programu I. Biologia nauka o życiu II. Jedność i różnorodność Poziom wymagań dopuszczający dostateczny dobry Bardzo dobry potrafi korzystać z
REGULACJA ROZWOJU (jak z genów odczytywana jest anatomia?)
Wstęp do biologii 7. REGULACJA ROZWOJU (jak z genów odczytywana jest anatomia?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2015 WIELOKOMÓRKOWOŚĆ daje korzyści krasnorost sprzed 600 mln
Biologia nauka o życiu
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej w Publicznym Gimnazjum Nr2 w Zespole Szkół w Rudkach dopuszczający dostateczny
ISBN 978-83-89867-35-3
I N S T Y T U T O C H R O N Y R O Ś L I N PA Ń S T W O W Y I N S T Y T U T B A D AW C Z Y Dyrektor doc. dr hab. Marek MRÓWCZYŃSKI Z A K Ł A D U P O W S Z E C H N I A N I A, W Y D AW N I C T W I W S P Ó
Dział programu Treści nauczania Cele edukacyjne Zapis w nowej podstawie programowej. Proponowane procedury osiągania celów
Propozycja rozkładu materiału nauczania z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparta na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu Treści nauczania Cele edukacyjne
WYMAGANIA EDUKACYJNE
WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z BIOLOGII W KLASIE I GIMNAZJUM Program nauczania biologii w gimnazjum PULS ŻYCIA autor: Anna Zdziennicka Program realizowany przy pomocy
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna
Wymagania edukacyjne z biologii w klasie 1 Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający Uczeń:
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii w klasie 1 Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający Uczeń: Uczeń: potrafi korzystać
Wiadomości i umiejętności ucznia na poszczególne stopnie szkolne.
WYMAGANIA EDUKACYJNE - BIOLOGIA - KLASA PIERWSZA DZIAŁY : I. BIOLOGIA NAUKA O ŻYCIU II. JEDNOŚĆ I ROŻNORODNOŚĆ ORGANIZMÓW III.BAKTERIE A WIRUSY. ORGANIZMY BEZTKANKOWE Wiadomości i umiejętności ucznia na
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający Uczeń: Uczeń:
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum 2011/2012 Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający Uczeń:
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań konieczny podstawowy
I semestr. Podstawowy (dostateczny) potrafi korzystać z poszczególnych źródeł wiedzy rozróżnia próbę kontrolną i badawczą
BIOLOGIA klasa I 1 I semestr Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Zapoznanie z programem nauczania, wymaganiami edukacyjnymi oraz zasadami BHP na lekcjach biologii. 2. Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne na daną ocenę - biologii klasa I gimnazjum
Wymagania edukacyjne na daną ocenę - biologii klasa I gimnazjum Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry Uczeń:
ocena celująca I. Świat zwierząt
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z biologii w klasie 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Poziom wymagań dopuszczający
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Poziom wymagań konieczny podstawowy
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział I Powitanie biologii
Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Dział I Powitanie biologii wymienia nazwy dziedzin biologii, wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki. określa podstawowe zasady prowadzenia
ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA Z BIOLOGII
ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY: II zakres rozszerzony NAUCZYCIEL: Anna Jasztal PODRĘCZNIK: Biologia na czasie1 Nowa Era, 564/1/2012; Biologia na czasie2 Nowa Era, 564/2/2013 PROGRAM NAUCZANIA:
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Konieczny (stopień dopuszczający)
ocena celująca, uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz umie: wykorzystywać atlasy do rozpoznawania pospolitych gatunków organizmów
POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA I Program PULS ŻYCIA autor: Elżbieta Mazurek Podręcznik do biologii opracowany przez: Małgorzatę Jefimow i Mariana Sęktas NA ŚRÓDROCZNĄ OCENĘ KLASYFIKACYJNĄ
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
ROZKŁAD MATERIAŁU I KRYTERIA OCENIANIA BIOLOGIA KLASA I GIMNAZJUM
ROZKŁAD MATERIAŁU I KRYTERIA OCENIANIA BIOLOGIA KLASA I GIMNAZJUM oparty na Programie nauczania biologii w gimnazjum Puls życia Anna Zdziennicka Dziiał programu Lp Temat Wymagania Konieczne Podstawowe
Przedmiotowy system oceniania z biologii dla kl. 1 b, 1c, 1e
Przedmiotowy system oceniania z biologii dla kl. 1 b, 1c, 1e Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Biologia nauka o życiu Jedność CIU rozróżnia elementy przyrody
46 Olimpiada Biologiczna
46 Olimpiada Biologiczna Pracownia zoologiczna Piotr Bernatowicz i Marta Polańska 22 kwietnia 2017 r. Zasady oceniania rozwiązań zadań Zadanie 1 Identyfikacja zwierząt (15 pkt) 1 pkt za każdą prawidłową
WYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z BIOLOGII w klasie I gimnazjum str. 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka
Wymagania z biologii nauczanej dwujęzycznie dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania z biologii nauczanej dwujęzycznie dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Wymagania w zakresie opanowania materiału w języku angielskim zakładają znajomość podstawowego
Pochodzenie, budowa i ważniejsze czynności życiowe pierścienic Scenariusz lekcji w klasie I Liceum Ogólnokształcącego
Przyroda Pochodzenie, budowa i ważniejsze czynności życiowe pierścienic Scenariusz lekcji w klasie I Liceum Ogólnokształcącego Anna Piekarska Nauczyciel biologii w II LO w Mielcu Cel ogólny: Zapoznanie
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls autorstwa Anny Zdziennickiej Poziom
BLIŻEJ BIOLOGII WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA 1
BLIŻEJ BIOLOGII WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA 1 Wymagania podstawowe. Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe. Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca Dział I.
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Temat konieczny( 2) podstawowy (3) rozszerzający(4) Opracowała mgr Agnieszka Para dopełniający(5)
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka 2. Komórkowa
Szczegółowe wymagania edukacyjne w klasie I (nowa podstawa programowa)
Szczegółowe wymagania edukacyjne w klasie I (nowa podstawa programowa) PRZEDMIOT: BIOLOGIA OCENA: WYMAGANIA ŚRÓDROCZNE WYMAGANIA KOŃCOWOROCZNE Niedostateczny Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Uczeń: potrafi korzystać
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Mgr Lucyna Pięta Poziom wymagań
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
I. Biologia nauka o życiu Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls Dział Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań konieczny podstawowy
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Uczeń: Uczeń: potrafi korzystać. i badawczą. podaje funkcje poszczególnych organelli posługuje się mikroskopem wykonuje proste preparaty mikroskopowe
Wymagania edukacyjne oraz kryteria oceniania z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne śródroczne z biologii dla klasy I gimnazjum
Wymagania edukacyjne śródroczne z biologii dla klasy I gimnazjum Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań Konieczny-dopuszczający Podstawowy-dostateczny Rozszerzający-
Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne z biologii w klasie I.
Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne z biologii w klasie I. Stopień dopuszczający: określa przedmiot badań biologii jako nauki. podaje przykłady dziedzin biologii, wymienia źródła wiedzy
Cykle rozwojowe pasożytów
Julia Kubicka, M3. Cykle rozwojowe pasożytów Pasożytnictwo to przykład związku antagonistycznego, w którym jeden organizm, nazywany pasożytem, osiąga korzyści, podczas gdy drugi, tzw. gospodarz (żywiciel),
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna