Warszawski Uniwersytet Medyczny. Damian Parol
|
|
- Daria Kubiak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Warszawski Uniwersytet Medyczny Damian Parol Streszczenie pracy: Ocena wpływu długoterminowego stosowania diety wegańskiej na wydolność fizyczną u osób amatorsko uprawiających biegi długodystansowe Praca na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor: prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Promotor pomocniczy: dr n. med. Daniel Śliż III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Warszawa 201&
2 STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Dieta wegańska zyskuje na popularności wśród ogółu społeczeństwa, ale też wśród sportowców wyczynowych i sportowców amatorów. Znajduje to odzwierciedlenie w rosnącej liczbie książek, blogów i programów traktujących o dietach wegetariańskich, również w kontekście sportu. Powiększa się też oferta dań wegetariańskich w restauracjach i produktów skierowanych do wegetarian. Obecnie w Polsce odsetek wegetarian szacuje się na około 3%, w tym połowę stanowią weganie. W wielu krajach, takich jak: Włochy, Wielka Brytania i Niemcy, odsetek wegetarian jest większy i sięga nawet 9%. Przejście na taką dietę jest umotywowane kwestiami etycznymi, filozoficznymi, religijnymi lub zdrowotnymi. Może też wynikać z przekonania, że dieta wegetariańska korzystnie wpływa na wyniki sportowe. Jak wskazują badania amerykańskie, wielu wegetarian wierzy, że eliminacja mięsa z diety może poprawić wydolność fizyczną. Taki pogląd popularyzują też sportowcy przestrzegający diety wegetariańskiej, w tym wegańskiej. Przekłada się to na większe zainteresowanie dietą wegetariańską wśród sportowców niż w populacji ogólnej. Około 30% maratończyków deklaruje, że próbowało diety wegetariańskiej, natomiast wśród ultramaratończyków ten odsetek wydaje się jeszcze większy. Związek między przestrzeganiem diety wegańskiej a zdrowiem jest dobrze poznany udowodniono, że wegetarianie i weganie rzadziej zapadają na choroby sercowo-naczyniowe, cukrzycę typu 2, nadwagę i otyłość oraz niektóre nowotwory. W niektórych przypadkach odpowiednio skonstruowana dieta wegetariańska może mieć działanie terapeutyczne. Jest to zgodne ze stanowiskiem Akademii Żywienia i Dietetyki (Academy of Nutrition and Dietetics) z 2016 roku, zgodnie z którym odpowiednio zaplanowane diety wegetariańskie, w tym wegańskie, są zdrowe, adekwatne odżywczo i mogą przynieść korzyści zdrowotne w zapobieganiu i leczeniu niektórych chorób. Jednak dane dotyczące wpływu tych diet na wydolność sportową są bardzo ograniczone. Ponadto istnieje kilka substancji, których spożycie z dietą wegańską może być niewystarczające, co może negatywnie wpływać na wydolność. Są to między innymi: białko, długołańcuchowe kwasy tłuszczowe omega-3, żelazo, selen, cynk, jod, wapń, witaminy D i B12 oraz substancje o potencjale ergogenicznym, takie jak: kreatyna, beta-alanina i l-karnityna. Biorąc pod uwagę duże zainteresowanie dietą wegetariańską wśród sportowców, rodzi to potrzebę lepszego rozumienia korzyści i zagrożeń diety wegańskiej w tej grupie. Materiał i metody Do badania zaangażowano 98 biegaczy, w tym 44 osoby na diecie wegańskiej (grupa badana) i 54 osoby na diecie mieszanej (grupa kontrolna). Biegacze byli w wieku od 20 do 39 lat, mieli prawidłową masę ciała, trenowali regularnie (min. 3 razy w tygodniu, min. 20 km/tyg.) od przynajmniej 2 lat, byli ogólnie zdrowi. Do grupy kontrolnej dobrano osoby w podobnym wieku, podobnego wzrostu, przebiegające podobną ilość kilometrów w tygodniu. Uczestnicy z grupy
3 kontrolnej nie mogli przestrzegać diety wykluczającej którąś z głównych grup produktów (np. diety wegetariańskiej, niskowęglowodanowej, paleo). Zadeklarowany rodzaj przestrzeganej diety został zweryfikowany przy użyciu kwestionariusza częstotliwości spożycia i na podstawie zanotowanego jadłospisu uczestników. Osoby, co do których wystąpiły podejrzenia, że nie przestrzegają diety zgodnej z deklaracją, nie zostały włączone do dalszej analizy. Uczestnicy zostali poddani próbie wydolności na ergometrze kolarskim przy użyciu Ramp Testu, dokonano pomiarów antropometrycznych i składu ciała oraz pobrano im krew do analizy. Wykonano następujące badania krwi: morfologia, białko CRP, glukoza, cholesterol całkowity, homocysteina, testosteron całkowity, testosteron wolny, insulina, C-peptyd, witamina B12, ferrytyna, witamina D [metabolit 25(OH)D] i selen. Badani zostali również zobowiązani do bieżącego notowania diety przez 4 dni. Zanotowane jadłospisy uczestników wprowadzono do programu Dieta 5 w celu analizy spożycia energii i składników odżywczych. Analizę statystyczną przeprowadzono z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego Microsoft Exel 2016 (wersja dla MacOSX) i programu statystycznego Stata (wersja 13.). Przyjęto poziom istotności statystycznej p < 0,05. Za tendencję statystyczną uznano wyniki, których p > 0,05, ale < 0,10. Cele Głównym celem pracy było zbadanie związku między dietą wegańską a wydolnością fizyczną, wyrażoną jako pułap tlenowy (VO2max), u biegaczy amatorów przestrzegających diety wegańskiej, a następnie porównanie wyników z biegaczami amatorami na diecie mieszanej. Dodatkowo: Oceniono jakość diety biegaczy amatorów, ze szczególnym uwzględnieniem potencjalnie niedoborowych składników. Zbadano zależność między dietą wegańską a parametrami antropometrycznymi, takimi jak masa i skład ciała oraz obwody kończyn i tułowia w grupie osób aktywnych fizycznie. Przeanalizowano gospodarkę węglowodanową i lipidową u biegaczy w zależności od diety. Przeprowadzono badania krwi, pozwalające ocenić i porównać między grupami stan odżywienia witaminami B12 i D, selenem i żelazem. Zbadano wpływ diety wegańskiej na stężenie testosteronu wolnego i całkowitego oraz kortyzolu. Porównano wpływ diety wegańskiej i mieszanej pod względem parametrów morfologicznych krwi. Wyniki Średni wiek wszystkich badanych wynosił 30,98 4,91 roku. Badani na diecie wegańskiej byli o 1,4 roku starsi od biegaczy na diecie mieszanej (30,7 4,61 vs 32,1 5,07 lat; p = 0,0424). Biegacze deklarowali, że przebiegali średnio 53,07 22,23 km/tydzień, bez istotnej statystycznie różnicy między grupami (p = 0,2062). Średni wzrost zawodników wynosił 180,8 7,09 cm, bez statystycznie istotnej różnicy między grupami (p = 0,6368). Grupa biegaczy na diecie wegańskiej
4 była lżejsza o 3,5 kg w porównaniu z biegaczami na diecie mieszanej (71,3 8,2 vs 74,8 7,7 kg; p = 0,0329). Również BMI biegaczy na diecie wegańskiej było istotnie statystycznie (p < 0,001) niższe o 1,3 kg/m 2. Uczestnicy badania cechowali się niskim, typowym dla sportowców wytrzymałościowych, poziomem tkanki tłuszczowej wynoszącym średnio 10,33 9,10%, bez statystycznie istotnych różnic między grupami (p = 0,4061). Grupa badana charakteryzowała się średnio o 2,7 cm mniejszym obwodem klatki piersiowej (93,4 5,3 vs 96,1 5,3 cm; p = 0,0223). Również średni obwód łydki i uda był mniejszy o odpowiednio 0,9 cm (37,8 1,9 vs 36,9 2,3 cm; p = 0,0220) oraz 1,1 cm (55,3 2,9 vs 53,3 4,1cm; p = 0,0068). Średni obwód bicepsów i talii wynosił w obu grupach odpowiednio 28,8 2,4 cm i 80,7 5,1 cm, bez istotnych statystycznie różnic między grupami (p = 0,0931 i p = 0,4624). Średni stosunek talii do wzrostu był niski i nie różnił się istotnie statystycznie między grupami (0,45 0,03; p = 0,3550). Obie grupy spożywały zbliżoną ilość energii. Grupa badana spożywała ,41 kcal, a grupa kontrolna ,8 kcal; różnica była na granicy istotności statystycznej (p = 0,0505). Grupa biegaczy na diecie wegańskiej w lepszym stopniu realizowała swoje zapotrzebowanie na energię (96 23 vs 86 18%; p = 0,0047). Niezależnie od grupy głównym źródłem energii w dietach uczestników były węglowodany (54,67 11,47%), w drugiej kolejności tłuszcze (29,98 8,70%), a w trzeciej białka (15,38 4,13%). Niezależnie od sposobu wyrażenia grupa biegaczy na diecie wegańskiej spożywała mniej białek. W przeliczeniu na masę ciała weganie spożywali 1,11 0,30 g/kg białek, natomiast biegacze na diecie mieszanej 1,44 0,41 g/kg białek. Różnica jest istotna statystycznie (p < 0,0001). Warto zauważyć, że biegacze na diecie mieszanej wypełniali zalecenia dotyczące spożycia białka przez sportowców, w przeciwieństwie do biegaczy na diecie wegańskiej. Biegacze na diecie wegańskiej spożywali mniej energii z tłuszczu (25,61 9,81 vs 31,69 6,61%; p = 0,0006). Jednak w obu grupach spożycie jest zgodne z rekomendacjami. Większy udział tłuszczu ogółem wynika przede wszystkim z większego udziału nasyconych kwasów tłuszczowych w energetyczności diety (5 2 vs 12 3%; p = 0,00001). Znajduje to odzwierciedlenie w wyższym stężeniu cholesterolu całkowitego we krwi w grupie kontrolnej (151,3 31,20 vs 183,0 39,94 mg/dl). Obie grupy spożywały za mało kwasów EPA i DHA. Mediana w grupie wegan wyniosła 0 mg, natomiast w grupie na diecie mieszanej 156 mg. W energetyczności diety istotnie statystycznie wyższy w grupie wegan był zarówno średni udział LA (7,12 2,67 vs 4,04 1,26%; p < 0,0001), jak i udział ALA (1,30 0,91 vs 0,83 0,61%; p < 0,0001). Przy tym stosunek kwasów omega-6 do omega-3 był istotnie statystycznie wyższy w grupie wegan (6,53 2,32 vs 5,04 2,12 g; p = 0,0016). Mimo dość wysokiego, według niektórych autorów prozapalnego, stosunku kwasów omega-6 do omega-3, średnie stężenie białka CRP było w obu grupach niskie (0,82 1,05 vs 0,55 0,47 mg/l; p = 0,2011). Spożycie węglowodanów przeliczonych na kilogram masy ciała było w grupie badanej
5 wyższe o 1,87 g/kg mc. (5,70 1,95 vs 3,83 1,05 g/kg mc.; p < 0,0001) i w większym stopniu spełniało zalecenia dla sportowców. Procentowy udział sacharozy w energetyczności diety u biegaczy na diecie wegańskiej był o 3,21 punktu procentowego wyższy niż w grupie kontrolnej (11,98 5,36 vs 8,77 4,48%; p = 0,0022). Również spożycie błonnika było ponaddwukrotnie większe w grupie badanej (61 14 vs 27 9 g; p < 0,001). Mimo wyższego spożycia sacharozy i węglowodanów insulinowrażliwość w grupie wegan była lepsza. Wskaźnik HOMA IR był o 21,3% niższy w grupie badanej (0,964 0,49 vs 1,170 0,44; p = 0,0171). Podaż większości witamin i składników mineralnych jest adekwatna w obu grupach i zazwyczaj wyższa w grupie biegaczy na diecie wegańskiej. Z witamin wyjątek stanowi spożycie witaminy B12, które było o 69% niższe w grupie badanej (1,67 1,67 vs 5,42 5,36 mcg; p < 0,0001), oraz witaminy D, które było o 81% niższe w grupie badanej (34 28 vs IU; 0,85 0,71 vs 4,59 3,39 mcg; p < 0,0001). Obserwacje dotyczące podaży witaminy B12 znajdują potwierdzenie w tendencji statystycznej do niższego stężenia witaminy B12 (329,01 26,08 vs 398,75 28,41 pg/ml; p = 0,075) i wyższym stężeniu homocysteiny (16,04 4,99 vs 14,46 5,72 mcmol/l; p = 0,0184) u wegan. Dieta wegańska wymaga suplementacji tymi witaminami. Spośród składników mineralnych tylko spożycie wapnia było o 11% niższe w grupie badanej (758,1 260,2 vs 887,8 293,9 mg; p = 0,0265). Jednak ze względu na biodostępność wątpliwości może budzić odpowiednia podaż żelaza i cynku, a także jodu i selenu. Wiele wcześniejszych badań wskazuje na częste niedobory tych pierwiastków w populacji wegan. Na niższe odżywienie żelazem wskazują badania krwi. Mediana stężenia ferrytyny była istotnie statystycznie niższa w grupie wegan (56,64 vs 96,70 ng/ml; p = 0,0023), podobnie jak stężenie hemoglobiny (14,57 1,29 vs 15,11 0,93 g/dl; p = 0,0224). Co więcej, weganie częściej doświadczali obniżonego stężenia hemoglobiny i czerwonych krwinek. Wyniki badań krwi wskazują, że u wegan spożycie selenu jest niższe. Mediana stężenia selenu we krwi osób z grupy kontrolnej wyniosła 90,98 mcg/l, natomiast w grupie badanej jedynie 73,13 mcg/l. Dieta w grupie badanej charakteryzowała się znacznie niższym potencjałem kwasotwórczym (-64,91 38,68 vs 10,74 25,53 meq; p < 0,0001), jednak nie jest jasne, czy ma to jakiekolwiek kliniczne konsekwencje. Nie występują istotne statystycznie różnice między grupami w stężeniach testosteronu; mediana wyniosła 507,5 ng/dl w grupie badanej i 502,5 ng/dl w grupie kontrolnej (p = 0,4413). Podobnie w przypadku wolnego testosteronu (mediana 14,29 vs 13,32 pg/ml; p = 0,6216) i kortyzolu (13,32 2,45 vs 15,16 3,36 mcg/dl; p = 1530). Maksymalna wygenerowana moc w Ramp Teście uzyskana przez uczestników w obu grupach była niemal identyczna (320,67 36,42 vs 321,11 42,44 WAT; p = 0,9730). Wyniki na progu przemian beztlenowych (Anaerobic Threshold; AT), takie jak: moc, tętno i pochłanialność tlenu, były zbliżone w obu grupach i nie różnią się istotnie statystycznie. Biegacze na diecie wegańskiej osiągnęli lepszy wynik VO2max, przeliczonego na masę ciała średnio 53,13 6,95 ml/min/kg, natomiast biegacze na diecie mieszanej uzyskali 50,02 7,26 ml/min/kg (p = 0,0372).
6 Z kolei średni całkowity VO2max był zbliżony pomiędzy grupami (3766,76 533,66 vs 3731,06 619,19 ml/min; p = 0,4868), co sugeruje, że lepszy wynik VO2max w grupie wegan jest zdeterminowany przede wszystkim niższą masą ciała w tej grupie. Przypuszczenie to potwierdza przeprowadzona analiza allometryczna. Wnioski 1. Biegacze na diecie wegańskiej charakteryzują się niższą masą ciała i obwodami w kończynach dolnych, ale zbliżonym poziomem tkanki tłuszczowej i mięśniowej oraz obwodem talii. 2. Dieta biegaczy wegan jest prawidłowa, a kompozycję ich diety można określić jako prozdrowotną, jednak częściej doświadczają oni niedoborów białka, wapnia, selenu, żelaza i witaminy D. 3. Dieta wegan jest niedoborowa w witaminę B12, ale znakomita większość biegaczy ma świadomość konieczności suplementacji tą witaminą i przyjmuje preparaty zawierające witaminę B Biegacze na diecie wegańskiej mają niższe stężenie hemoglobiny i częściej doświadczają obniżonego jej stężenia. Może, ale nie musi to wynikać z mniejszej biodostępności żelaza z diety wegańskiej. 5. Nie stwierdzono różnic w parametrach hormonalnych między grupami. 6. Biegacze na diecie wegańskiej cechują się średnio wyższym pułapem tlenowym wyrażonym na masę ciała, ale nie mają wyższego całkowitego pułapu tlenowego. Słowa kluczowe: weganizm, pułap tlenowy, dietetyka sportowa
7 ABSTRACT IN ENGLISH Introduction The vegan diet is gaining popularity among the overall population, as well as among the amateurs and professional athletes. This occurrence is reflected in the growing number of books, blogs and vegetarian diet programs, also in the context of sport. Additionally, there is a growing offer of vegetarian dishes in restaurants, as well as products aimed at vegetarians. At present, in Poland the percentage of vegetarians is estimated to be around 3%, half of which are vegans. In many countries, the proportion of vegetarians is higher, reaching even 9% of the population in such countries as Italy, Great Britain and Germany. Transition to such diet is motivated by ethical, philosophical, religious or health issues. It may also be due to the belief that vegetarian diet is beneficial for athletic performance. American research shows that many vegetarians believe that eliminating meat from the diet can improve their physical performance. Such view is also popular among athletes who follow vegetarian diet vegan included. It results in greater interest in vegetarian diet among athletes than in the general population. Approximately 30% of marathoners declare that they have tried vegetarian diet. Among the ultramarathons this percentage seems to be even higher. The link between observing vegan diet and health is well-known vegetarians and vegans have proven to be less likely to suffer from cardiovascular diseases, type 2 diabetes, excess weight and obesity, also certain kinds of cancers. In some cases, properly constructed vegetarian diet can have a therapeutic effect. This is in line with the statements from 2016 of Academy of Nutrition and Dietetics, which states that "properly planned vegetarian diets, including vegan ones, are healthy, nutritious and can bring health benefits to the prevention and treatment of certain diseases". Data on the impact of these diets on athletic performance is very limited though. In vegan diet there are several substances that may be deficient, what may have an effect on one s performance. These include: protein, long chain omega 3 fatty acids, iron, selenium, zinc, iodine, calcium, vitamins D and B12, as well as substances with ergogenic potential such as creatine, betaalanine and l-carnitine. Considering the great interest in vegetarian diet in sports, there is need for better understanding of benefits and risks of vegan diet implemented by athletes. Material and methods The study involved 98 runners, including 44 people on vegan diet (study group) and 54 people on mixed diet (control group). Runners were between 20 and 39 years old, had normal weight, trained regularly (at least 3 times a week, at least 20 km/week) for at least 2 years and were generally healthy. Participants in the control group could not follow a diet excluding one of the main product group (vegetarian, low carbohydrate or paleo). The declared type of observed diet has been verified by the questionnaire of consumption frequency and based on the
8 participants' menus. Participants suspected of not following the diet as declared were not included in further analysis. Participants were tested for performance on a cycling ergometer using a Ramp test. Anthropometric measurements, body composition, and blood samples were collected for analysis. The following blood tests were performed: morphology, CRP protein, glucose, total cholesterol, homocysteine, total testosterone, free testosterone, insulin, C-peptide, vitamin B12, ferritin, vitamin D [metabolite 25(OH)D] and selenium. Participants were also obliged to keep the diary of their current diets for 4 days to analyse their intake. The participants' diets have been introduced into the Dieta 5 program to analyse energy intake and nutrients. Statistical analysis was performed using the Microsoft Excel 2016 spreadsheet (MacOSX version) and the Stata statistic program (version 13). Level of statistical significance was set up as p <0.05. Statistical results were considered as p > 0.05 but < Objectives The main objective of the study was to examine the relation between vegan diet and exercise, expressed as maximal aerobic capacity (VO2max), with amateur runners on vegan diet, and then to compare the results to amateur runners on a mixed diet. Additionally: The quality of amateur runner diets was evaluated, with particular emphasis on potentially deficient ingredients. The relation between vegan diet and anthropometric parameters such as body mass, body, limb and trunk circuits in the physically active group was studied. The carbohydrate and lipid economy of runners according to diet was analysed. Blood tests were performed to assess and compare the groups for the nutritional status of vitamin B12, vitamin D, selenium and iron. The influence of vegan diet on free and total testosterone and cortisol was studied. The influence of vegan and mixed diets on blood morphological parameters was compared. Results The average age of all respondents was years. Participants on the vegan diet were 1.4 years older than runners on the mixed diet ( vs years; p = ). The runners declared that they ran an average of km/week, with no statistically significant difference between the groups (p = ). The average height of athletes was cm, without statistically significant difference between the groups (p = ). Group of runners on vegan diet were lighter by 3.5 kg compared to runners on mixed diet ( vs kg, p = ). Also BMI of runners on vegan diet were significantly statistically significantly lower (p < 0.001) by 1.3 kg/m 2. Participants in the study had low level of body fat,
9 with average of %, without statistically significant differences between groups (p = ). The study group had the chest circumference smaller by 2.7cm ( vs cm, p = ). Also, the average calf and thigh circumference was smaller respectively by 0.9 cm ( vs cm, p = ) and 1.1 cm ( vs cm; p = ). The average circumference of the biceps and waist was cm and cm, respectively, without statistically significant differences between the groups (p = and p = ). The average waist-to-height ratio was low and did not differ significantly between groups ( , p = ). Both groups consumed similar amounts of energy. The study group consumed kcal and the control group kcal. The difference was at the statistical significance level (p = ). A group of runners on a vegan diet met better their energy needs (96 23 vs 86 18%; p = ). Regardless of the group, the main source of energy in the participants diets were carbohydrates ( %), secondly fat ( %) and thirdly protein ( %).. Regardless of the way it was assessed, a group of runners on a vegan diet consumed less protein. On a weight basis, g/kg of protein was consumed by vegans, while runners on mixed diet consumed g/kg of protein. The difference is statistically significant (p <0.0001). It is noteworthy that runners on mixed diets filled the recommendations for protein intake, as opposed to runners on the vegan diet. Runners on the vegan diet consumed less energy from fat ( vs %; p = ).Yet, in both groups the consumption complies with the recommendation. The higher proportion of total fat results primarily from higher proportion of saturated fatty acids in diets energy (5 2 vs 12 3%; p = ). This is reflected by higher total blood cholesterol in the control group ( vs mg/dl). Both groups consumed too little EPA and DHA. Median in the group of vegans was 0 mg, while in the group on the mixed diet 156 mg. Both LA's average diet energy intake was statistically significantly higher in the vegan group ( vs %, p <0.0001) as well as ALA (1.30 0, 91 vs %; p <0.0001). The ratio of omega 6 to omega 3 was statistically significantly higher in the vegan group ( vs g, p = ). In spite of high according to some authors post inflammatory - ratio of omega 6 to omega 3 acids, the average concentration of CRP protein in both groups was low ( vs mg/l, p = 0, 2011). Intake of carbohydrates converted per kilogram of body weight was in the study group increased by 1.87 g/kg ( vs g/kg; p <0.0001) and more in line with athletes recommendations. The percentage of sucrose in the diet energy of runners on the vegan diet was 3.21 percentage points higher than in the control group ( vs %; p = ). Also dietary fibre intake was more than doubled in the study group (61 14 vs 27 9 g; p <0.001).
10 Despite the higher intake of sucrose and carbohydrates, insulin sensitivity in the vegan group was better. HOMA IR was 21.3% lower in the study group ( vs , p = ). The intake of most vitamins and minerals is adequate in both groups, generally higher in the group of runners on the vegan diet. With vitamins, the exception is the intake of vitamin B12, which was 69% lower in the study group ( vs mcg; p <0.0001) and vitamin D, which was 81% lower in the study group (34 28 vs IU, vs mcg, p <0.0001). Observations of vitamin B12 intake are confirmed by statistical tendency for lower vitamin B12 levels ( vs pg/ml, p = 0.075) and higher homocysteine concentrations ( , 99 vs mcmol/l; p = ) in vegans. Vegan diet requires supplementation with these vitamins. When it comes to minerals, only calcium intake was 11% lower in the study group ( vs mg; p = ). However, due to the bioavailability, the supply of iron and zinc may raise doubts. Also Iodine and selenium intake may be a cause of concern, as many earlier studies point to the frequent shortages of these elements in the vegan population. Lower iron nourishment was indicated in blood tests. The median of ferritin level was significantly lower in the vegan group (56.64 vs ng/ml, p = ), same with haemoglobin level ( vs g/dl; p = ). Moreover, vegans were more likely to experience decreased haemoglobin and red blood cell concentration. Blood tests shown that the consumption of selenium is lower in vegans. Median of selenium levels in the control group were mcg/l, while in the study group only mcg/l. Diet in the study group had significantly lower acidogenic potential ( vs meq; p < ), but it is unclear whether it brings any clinical consequences. There were no statistically significant differences between the groups in the testosterone levels. The median was ng/dl in the study group and ng/dl in the control group (p = ). Similarly, in the case of free testosterone (median vs pg/ml; p = ) and cortisol ( vs mcg/dl; p = 1530). The maximum power generated in the Ramp test, obtained by the participants in both groups, was almost identical ( vs WAT; p = ). Anaerobic Threshold (AT), such as power, heart rate, and oxygen absorption, were similar in both groups and did not differ significantly. Runners on the vegan diet achieved a better VO2max, converted to body weight, achieving an average of ml/min/kg, while, runners on the mixed diet achieved ml/min/kg (p = ). In turn, mean VO2 max was similar between groups ( vs ml/min; p = ), which suggests that better VO2 max score in the vegan group is determined primarily by lower body weight in this group. This assumption is confirmed by allometric analysis.
11 Conclusions 1. Runners on vegan diet are characterized by lower body weight and circuits in the lower limbs, but similar levels of adipose and muscular tissue and waist circumference. 2. The vegan diet is correct and the composition of this diet can be defined as healthy, but vegans are more likely to experience protein, calcium, selenium, iron and vitamin D deficiency. 3. Vegan diet is deficient in vitamin B12, but the great majority of runners are aware of the need to supplement vitamin B12 and they do so. 4. Runners on a vegan diet have lower haemoglobin concentration and more often experience it s lower levels. Possibly, but not surely it happens due to the less bioavailability of iron in the vegan diet. 5. There were no differences in hormonal parameters between the groups. 6. Runners on a vegan diet have an average higher maximal aerobic capacity, expressed as body weight, but do not have a higher total maximal aerobic capacity. Key words: veganism, maximal aerobic capacity, sports dietitian,
Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii
Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 610 614 Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE Katedra Dietetyki Wydziału
Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością
lek. Agata Mikołajczak-Będkowska Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Joanna Oświęcimska
Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 285 290 Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska OCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ I KALORYCZNEJ JADŁOSPISU DLA DOROSŁYCH Z CUKRZYCĄ TYPU II PROPONOWANEGO W JEDNEJ Z PORADNI
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 240-244 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia
wskaźnik WHR. Ocenie poddano także skład ciała wykorzystując analizator składu ciała TANITA BC 554. Na podstawie uzyskanych wyników wysunięto
STRESZCZENIE Nadwaga i otyłość stanowią globalny problem zdrowotny ze względu na skalę i powszechność jego występowania. Są problemem złożonym, obejmującym nie tylko aspekt medyczny, ale też odzwierciedlającym
STRESZCZENIE Celem głównym Materiał i metody
STRESZCZENIE Choroby układu krążenia od lat pozostają jedną z głównych przyczyn śmierci w Europie. W licznych badaniach opisano czynniki ryzyka, które predysponują do rozwoju miażdżycy i wystąpienia choroby
parametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,
1. STRESZCZENIE W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na zaburzenia psychiczne, między innymi takie jak depresja i schizofrenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że choroby te
Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Lek. Maciej Jesionowski Efektywność stosowania budezonidu MMX u pacjentów z aktywną postacią łagodnego do umiarkowanego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego w populacji polskiej. Rozprawa na stopień
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 1, str. 89 94 Katarzyna Cieloszczyk, Małgorzata E. Zujko, Anna Witkowska OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2 Zakład Technologii i Towaroznawstwa Żywności
Diety wegetariańskie. Klinika Pediatrii IP CZD, Carolina Medical Center
Diety wegetariańskie Małgorzata Desmond Klinika Pediatrii IP CZD, Carolina Medical Center Białko Spożycie białka g bia ałka/kg mas sy ciała Białko zwierzęce Białko roślinne Zalecane spożycie białka dla
Streszczenie projektu badawczego
Streszczenie projektu badawczego Dotyczy umowy nr 2014.030/40/BP/DWM Określenie wartości predykcyjnej całkowitej masy hemoglobiny w ocenie wydolności fizycznej zawodników dyscyplin wytrzymałościowych Wprowadzenie
STRESZCZENIE / ABSTRACT
STRESZCZENIE / ABSTRACT Wstęp: Rtęć jest metalem o silnym działaniu neuro, nefro i hepatotoksycznym oraz zwiększającym ryzyko chorób układu krążenia. Pracownicy zatrudnieni w zakładach przemysłowych wykorzystujących
Kategoria żywności, środek spożywczy lub składnik żywności. Warunki dla stosowania oświadczenia
Kategoria, WITAMINY VITAMINS 1 Wiatminy ogólnie Vitamins, in general - witaminy pomagają w rozwoju wszystkich struktur organizmu; - witaminy pomagają zachować silny organizm; - witaminy są niezbędne dla
OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH STUDENTÓW UCZELNI MEDYCZNEJ W LATACH 2003/2004 I 2008/2009
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 723 727 Danuta Czapska, Lucyna Ostrowska, Ewa Stefańska, Jan Karczewski OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH
Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society
Prof. Piotr Bledowski, Ph.D. Institute of Social Economy, Warsaw School of Economics local policy, social security, labour market Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing
Zbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem
Zbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem Cel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża? BMI BMI = waga [kg] / wzrost
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Beata Wieczorek-Wójcik Poziom obsad pielęgniarskich a częstość i rodzaj zdarzeń
mgr Anna Sobianek Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk o zdrowiu Promotor: prof. dr hab. n. med. Mirosław Dłużniewski
mgr Anna Sobianek,,Ocena wpływu regularnej, kontrolowanej aktywności fizycznej na jakość życia i występowanie czynników ryzyka schorzeń sercowo-naczyniowych w populacji studentek Warszawskiego Uniwersytetu
ROZPRAWA DOKTORSKA. Mateusz Romanowski
Mateusz Romanowski Wpływ krioterapii ogólnoustrojowej na aktywność choroby i sprawność chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Dr hab., prof. AWF Anna Straburzyńska-Lupa
Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Patients price acceptance SELECTED FINDINGS
Patients price acceptance SELECTED FINDINGS October 2015 Summary With growing economy and Poles benefiting from this growth, perception of prices changes - this is also true for pharmaceuticals It may
WPŁYW REGULARNEGO WYSIŁKU FIZYCZNEGO NA WYBRANE PARAMETRY WYDOLNOŚCIOWE I METABOLICZNE
WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii mgr Emilia Łapiak-Pasiorowska WPŁYW REGULARNEGO WYSIŁKU FIZYCZNEGO NA WYBRANE PARAMETRY WYDOLNOŚCIOWE I METABOLICZNE Praca
ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.
ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. Strona 1 1. Please give one answer. I am: Students involved in project 69% 18 Student not involved in
Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE
Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE Zespół policystycznych jajników występuje u 5-10% kobiet w wieku rozrodczym.
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU. mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka
INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka Profil metaboliczny osocza krwi i wartość biologiczna mleka krów w gospodarstwach ekologicznych Praca
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
aforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department
Co z kwasami tłuszczowymi nasyconymi? Ograniczać czy nie?
Co z kwasami tłuszczowymi nasyconymi? Ograniczać czy nie? Dorota Szostak-Węgierek Zakład Dietetyki Klinicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny Zalecenia dla osób dorosłych, które mogą odnieść korzyść z
OCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 2, 173 179 OCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW EVALUATION OF FATTY ACIDS AND CHOLESTEROL INTAKE BY A GROUP OF STUDENTS Agata Wawrzyniak,
ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL
Read Online and Download Ebook ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL DOWNLOAD EBOOK : ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA Click link bellow and free register
Ocena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE
Pomorski Uniwersytet Medyczny Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE Promotor: dr hab. prof. nadzw.
Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)
Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000 (Polish Edition) Poland) Przedsiebiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne (Katowice Click here if your download doesn"t start automatically Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy. Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.2012 Zalecenia szczegółowe - węglowodany: 40 50% wartości energetycznej
Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny
Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:
Założenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować:
Streszczenie. Wstęp: Starzejące się społeczeństwa całej Europy, skutki wysoko rozwiniętej cywilizacji urbanistyczno-technicznej, oddalenie człowieka od natury, ogromny postęp nauki i techniki, powodują
Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów
Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta www.michalbereta.pl 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów Wiemy, że możemy porównywad klasyfikatory np. za pomocą kroswalidacji.
STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy
STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Noworodek urodzony przedwcześnie, granulocyt obojętnochłonny, molekuły adhezji komórkowej CD11a, CD11b, CD11c, CD18, CD54, CD62L, wczesne zakażenie, posocznica. Wstęp W ostatnich
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
WIEDZA ŻYWIENIOWA RODZICÓW DZIECI PRZEDSZKOLNYCH Z NOWEGO SĄCZA I OKOLIC. 4. ROLA SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH I BILANSOWANIE DIETY
ROCZN. PZH 2010, 61, Nr 4, 379-383 WIEDZA ŻYWIENIOWA RODZICÓW DZIECI PRZEDSZKOLNYCH Z NOWEGO SĄCZA I OKOLIC. 4. ROLA SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH I BILANSOWANIE DIETY NUTRITIONAL KNOWLEDGE OF PARENTS OF PRESCHOOL
odżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I
Niedźwiedzka-Stadnik Probl Hig Epidemiol 2013, M i wsp. 94(4): Zawartość 773-779składników odżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I 773 Zawartość składników odżywczych w dietach wybranej
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Karolina Horodyska
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu Karolina Horodyska Warunki skutecznego promowania zdrowej diety i aktywności fizycznej: dobre praktyki w interwencjach psychospołecznych
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
OCENA WARTOŚCI ENERGETYCZNEJ I ODŻYWCZEJ DIET NA PRZYKŁADZIE WYBRANEGO SZPITALA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 434-441 Beata Całyniuk, Elżbieta Grochowska-Niedworok, Marta Misiarz, Renata Podniesińska OCENA WARTOŚCI ENERGETYCZNEJ I ODŻYWCZEJ DIET NA PRZYKŁADZIE WYBRANEGO
Rafał Ilow, Bożena Regulska-Ilow, Jadwiga Biernat, Alicja Kowalisko 1)
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 3, str. 293 298 Rafał Ilow, Bożena Regulska-Ilow, Jadwiga Biernat, Alicja Kowalisko 1) OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA WYBRANYCH GRUP POPULACJI DOLNOŚLA SKIEJ 50-LATKOWIE Katedra
Ocena zachowań prozdrowotnych w zakresie higieny jamy ustnej obywateli
Uniwersytet Medyczny w Lublinie lek. dent. Adriana Kleinert Ocena zachowań prozdrowotnych w zakresie higieny jamy ustnej obywateli polskich przebywających za granicą Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Ewa Raczkowska. Wpływ modyfikacji składu wybranych potraw jarskich na odpowiedź glikemiczną w zależności od stanu odżywienia i wieku badanych
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydział Nauk o Żywności Ewa Raczkowska Wpływ modyfikacji składu wybranych potraw jarskich na odpowiedź glikemiczną w zależności od stanu odżywienia i wieku badanych
OCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z AUGUSTOWA (WOJ. PODLASKIE) W OPARCIU O PODAŻ PODSTAWOWYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 332 336 Barbara Smorczewska-Czupryńska, Jolanta Ustymowicz-Farbiszewska, Ewa Granacka, Jan Karczewski OCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z
Podstawy diety i wspomagania w sporcie - przedmiotowe zasady oceniania.
Podstawy diety i wspomagania w sporcie - przedmiotowe zasady oceniania. W czasie zajęć ocenie podlegają wyłącznie zaangażowanie i aktywność ucznia na zajęciach. Planowane są w semestrze: - 3 oceny z zadań
Materiały z wykładu ŻYWIENIE OSÓB AKTYWNYCH FIZYCZNIE
Materiały z wykładu ŻYWIENIE OSÓB AKTYWNYCH FIZYCZNIE dr n. med. Emilia Korek Katedra i Zakład Fizjologii Zapotrzebowanie energetyczne Zapotrzebowanie na energię jest definiowane jako ilość energii zawarta
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 640 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 640 SECTIO D 2005 Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im.jędrzeja Śniadeckiego, Gdańsk, Polska Jędrzej Śniadecki Academy
Ocena częstości występowania bólów głowy u osób chorych na padaczkę.
lek. med. Ewa Czapińska-Ciepiela Ocena częstości występowania bólów głowy u osób chorych na padaczkę. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor Prof. dr hab. n. med. Jan Kochanowski II Wydział
Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005
Cracow University of Economics Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Key Note Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit CE Europe
Justyna Kinga Stępkowska
Warszawski Uniwersytet Medyczny Wydział Nauki o Zdrowiu Justyna Kinga Stępkowska Ilościowa ocena wybranych antygenów nowotworowych u zdrowych kobiet stosujących dwuskładnikową antykoncepcję hormonalną
Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo.
Renata Zielińska Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład Stomatologii
UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY IM. JANA I JÊDRZEJA ŒNIADECKICH W BYDGOSZCZY ROZPRAWY NR 147. Dariusz Kokoszyñski
UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY IM. JANA I JÊDRZEJA ŒNIADECKICH W BYDGOSZCZY ROZPRAWY NR 147 Dariusz Kokoszyñski OCENA CECH MIÊSNYCH MIESZAÑCÓW U YTKOWYCH KACZEK TYPU PEKIN BYDGOSZCZ 2011 REDAKTOR
ZAWARTOŚĆ WITAMIN ROZPUSZCZALNYCH W TŁUSZCZACH W DZIENNEJ RACJI POKARMOWEJ OSÓB Z NYSY I OKOLIC
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 692 698 Elżbieta Grochowska-Niedworok 1, Marta Misiarz 1, Joanna Wyka 1,2, Ewa Malczyk 1,Beata Całyniuk 1, Aleksandra Mamala 1 ZAWARTOŚĆ WITAMIN ROZPUSZCZALNYCH
ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Sargent Opens Sonairte Farmers' Market
Sargent Opens Sonairte Farmers' Market 31 March, 2008 1V8VIZSV7EVKIRX8(1MRMWXIVSJ7XEXIEXXLI(ITEVXQIRXSJ%KVMGYPXYVI *MWLIVMIWERH*SSHTIVJSVQIHXLISJJMGMEPSTIRMRKSJXLI7SREMVXI*EVQIVW 1EVOIXMR0E]XS[R'S1IEXL
Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students
Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl Back Twoje konto Wyloguj magda.szewczyk@slo-wroc.pl BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students Tworzenie ankiety Udostępnianie Analiza (55) Wyniki
Korzyści z wegetarianizmu
Korzyści z wegetarianizmu QQ QQ Wegetarianizm a choroby cywilizacyjne Przemiana lipidowa ustroju Lipidy (tłuszcze) dostarczają z 1 grama 9 kcal. Są naturalną formą gromadzenia zapasów energii magazynowanej
Katedra i Zakład Biochemii Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Ewa Birkner
mgr Anna Machoń-Grecka Cytokiny i czynniki proangiogenne u pracowników zawodowo narażonych na oddziaływanie ołowiu i jego związków Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: prof. dr hab. n.
Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis
Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11 5 Random Projections & Canonical Correlation Analysis The Tall, THE FAT AND THE UGLY n X d The Tall, THE FAT AND THE UGLY d X > n X d n = n d d The
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET UCZĘSZCZAJĄCYCH NA ZAJĘCIA FITNESS EVALUATION OF NUTRITION IN WOMEN WHO ATTEND FITNESS CLASSES
A / O Medycyna sportowa / Polish J Sport Med MEDSPORTPRESS, 2016; 4(4); Vol. 32, 231-239 DOI: 10.5604/1232406X.1229082 Zaangażowanie Autorów A Przygotowanie projektu badawczego B Zbieranie danych C Analiza
Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
ZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY
Agnieszka Palka, Kamil Rzeźnikowski Akademia Morska w Gdyni ZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY Dieta kobiety ciężarnej jest istotnym czynnikiem wpływającym na zdrowie zarówno matki, jak i dziecka.
Maciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych.
Maciej Pawlak Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych. Prospektywne randomizowane badanie porównujące zastosowanie dwóch różnych koncepcji siatki i staplera
ROLA SUPLEMENTACJI W UZUPEŁNIANIU NIEDOBORÓW WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE POLAKÓW, OBJĘTYCH BADANIEM WOBASZ**
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 28, 3, str. 34 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz* ROLA SUPLEMENTACJI W UZUPEŁNIANIU NIEDOBORÓW WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE POLAKÓW, OBJĘTYCH BADANIEM WOBASZ**
Cel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża?
Cel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża? BMI BMI = waga [kg] / wzrost 2 [m] BMI = 77 kg / (1,85 m) 2 BMI = 22,5 Wyniki
Odżywianie osób starszych (konspekt)
Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka Odżywianie osób starszych (konspekt) GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA CHOROBY WIEŃCOWEJ (CHD) wg. Framingham Heart Study (Circulation, 1999, 100: 1481-1492) Palenie papierosów Nadciśnienie
MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically
Mierzeja Wislana, mapa turystyczna 1:50 000: Mikoszewo, Jantar, Stegna, Sztutowo, Katy Rybackie, Przebrno, Krynica Morska, Piaski, Frombork =... = Carte touristique (Polish Edition) MaPlan Sp. z O.O Click
Gdański Uniwersytet Medyczny. Polimorfizm genów receptorów estrogenowych (ERα i ERβ) a rozwój zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie
Gdański Uniwersytet Medyczny Mgr Karolina Kuźbicka Polimorfizm genów receptorów estrogenowych (ERα i ERβ) a rozwój zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie Rozprawa doktorska Promotor: dr hab. n.
Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT
Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT Odżywianie oparte na tłuszczach jest coraz częściej stosowane w sportach wytrzymałościowych. Jakie korzyści płyną ze wzrostu spożycia lipidów i kiedy można stosować taką
Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)
Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:
Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards
INSPIRE Conference 2010 INSPIRE as a Framework for Cooperation Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards Elżbieta Bielecka Agnieszka Zwirowicz
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2010 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN
Kidney Diseases, Urinary Deposits, and Calculous Disorders; Their Nature and Treatment
1 Kidney Diseases, Urinary Deposits, and Calculous Disorders; Their Nature and Treatment Duża część nadmiaru przyjętego mięsa przechodzi w organizmie w postać mocznika i innych składników moczu, które
Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme
Pracownia Naukowo-Edukacyjna Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme and the contribution by ESF funds towards the results achieved within specific
POZIOM SPOŻYCIA SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W GRUPIE KOBIET STOSUJĄCYCH TRADYCYJNY I OPTYMALNY MODEL ŻYWIENIA*
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 615 619 Izabela Bolesławska, Juliusz Przysławski, Marian Grzymisławski 1) POZIOM SPOŻYCIA SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W GRUPIE KOBIET STOSUJĄCYCH TRADYCYJNY I OPTYMALNY
Mgr Paweł Musiał. Promotor Prof. dr hab. n. med. Hanna Misiołek Promotor pomocniczy Dr n. med. Marek Tombarkiewicz
Mgr Paweł Musiał Porównanie funkcjonowania podstawow-ych i specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego na przykładzie Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Staszowie Rozprawa
DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK
KURS 15.04.2016 Szczecinek DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK dr hab. n. med. Sylwia Małgorzewicz, prof.nadzw. Katedra Żywienia Klinicznego Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdański
STOPIEŃ REALIZACJI NORM ŻYWIENIOWYCH U KOBIET O RÓŻNEJ WARTOŚCI WSKAŹNIKA WAGOWO-WZROSTOWEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVI, 2013, 2, str. 171 177 Elżbieta Głodek, Marian Gil STOPIEŃ REALIZACJI NORM ŻYWIENIOWYCH U KOBIET O RÓŻNEJ WARTOŚCI WSKAŹNIKA WAGOWO-WZROSTOWEGO Katedra Przetwórstwa i Towaroznawstwa
European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014
European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014 Załącznik nr 1 General information (Informacje ogólne) 1. Please specify your country. (Kraj pochodzenia:) 2. Is this your country s ECPA
ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.
ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. W RAMACH POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ MIĘDZY POLSKĄ AKADEMIĄ NAUK I... UNDER THE AGREEMENT
Czynne wystąpienia członków Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej
Czynne wystąpienia członków Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej Miejsce Kongresu Miejsce Kongresu i okolice Doniosłe wydarzenie dla środowiska PTMS: Pani profesor Anna Jegier została wybrana V-ce
The impact of the global gravity field models on the orbit determination of LAGEOS satellites
models on the Satelitarne metody wyznaczania pozycji we współczesnej geodezji i nawigacji, Poland 2-4.06.2011 Krzysztof Sośnica, Daniela Thaller, Adrian Jäggi, Rolf Dach and Gerhard Beutler Astronomical
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK DIETETYKI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 699 703 Wioleta J. Charkiewicz, Renata Markiewicz, Maria H. Borawska OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK DIETETYKI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU Zakład
Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi
Mikołaj Trizna Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi przebywających na oddziałach psychiatrii sądowej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab.n.med. Tomasz Adamowski,
Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI
Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI O tym, dlaczego warto budować pasywnie, komu budownictwo pasywne się opłaca, a kto się go boi, z architektem, Cezarym Sankowskim, rozmawia
Analysis of Movie Profitability STAT 469 IN CLASS ANALYSIS #2
Analysis of Movie Profitability STAT 469 IN CLASS ANALYSIS #2 aaaklnictzzjb9tgfmcnadpg7oy0lxa9edva9kkapdarhyk2k7gourinlwsweyzikuyiigvyleiv/cv767fpf/5crc1xt9va5mx7w3m/ecuqw1kuztpx/rl3/70h73/w4cog9dhhn3z62d6jzy+yzj766txpoir9nzszisjynetqr+rvlfvyoozu5xbybpsxb1wahul8phczdt2v4zgchb7uecwphlyigrgkjcyiflfyci0kxnmr4z6kw0jsokvot8isntpa3gbknlcufiv/h+hh+eur4fomd417rvtfjoit5pfju6yxiab2fmwk0y/feuybobqk+axnke8xzjjhfyd8kkpl9zdoddkazd5j6bzpemjb64smjb6vb4xmehysu08lsrszopxftlzee130jcb0zjxy7r5wa2f1s2off2+dyatrughnrtpkuprlcpu55zlxpss/yqe2eamjkcf0jye8w8yas0paf6t0t2i9stmcua+inbi2rt01tz22tubbqwidypvgz6piynkpobirkxgu54ibzoti4pkw2i5ow9lnuaoabhuxfxqhvnrj6w15tb3furnbm+scyxobjhr5pmj5j/w5ix9wsa2tlwx9alpshlunzjgnrwvqbpwzjl9wes+ptyn+ypy/jgskavtl8j0hz1djdhzwtpjbbvpr1zj7jpg6ve7zxfngj75zee0vmp9qm2uvgu/9zdofq6r+g8l4xctvo+v+xdrfr8oxiwutycu0qgyf8icuyvp/sixfi9zxe11vp6mrjjovpmxm6acrtbia+wjr9bevlgjwlz5xd3rfna9g06qytaoofk8olxbxc7xby2evqjmmk6pjvvzxmpbnct6+036xp5vdbrnbdqph8brlfn/n/khnfumhf6z1v7h/80yieukkd5j0un82t9mynxzmk0s/bzn4tacdziszdhwrl8x5ako8qp1n1zn0k6w2em0km9zj1i4yt1pt3xiprw85jmc2m1ut2geum6y6es2fwx6c+wlrpykblopbuj5nnr2byygfy5opllv4+jmm7s6u+tvhywbnb0kv2lt5th4xipmiij+y1toiyo7bo0d+vzvovjkp6aoejsubhj3qrp3fjd/m23pay8h218ibvx3nicofvd1xi86+kh6nb/b+hgsjp5+qwpurzlir15np66vmdehh6tyazdm1k/5ejtuvurgcqux6yc+qw/sbsaj7lkt4x9qmtp7euk6zbdedyuzu6ptsu2eeu3rxcz06uf6g8wyuveznhkbzynajbb7r7cbmla+jbtrst0ow2v6ntkwv8svnwqnu5pa3oxfeexf93739p93chq/fv+jr8r0d9brhpcxr2w88bvqbr41j6wvrb+u5dzjpvx+veoaxwptzp/8cen+xbg==