9. OCHRONA PRZED NIEJONIZUJĄCYM PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM

Transkrypt

1 9. OCHRONA PRZED NIEJONIZUJĄCYM PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM 9.1. Ogólna charakterystyka i ocena stanu aktualnego Pole elekromagnetyczne to pole elektryczne, magnetyczne i elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz (ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 z późn. zm.)). Podział promieniowania elektromagnetycznego na jonizujące i niejonizujące wynika z granicznej wielkości energii, która wystarcza do jonizacji cząstek materii. Złożone spektrum promieniowania elektromagnetycznego jest bardzo rozległe i obejmuje różne długości fal, od fal radiowych przez fale promieni podczerwonych, zakres widzialny i fale promieni nadfioletowych, do bardzo krótkich fal promieni rentgenowskich i promieni gamma. Z całego spektrum promieniowania elektromagnetycznego w sposób istotny oddziałują na organizmy tylko te, które są pochłaniane przez atomy, cząsteczki i struktury komórkowe. Z uwagi na sposób oddziaływania promieniowania na materię, widmo promieniowania elektromagnetycznego można podzielić na promieniowanie jonizujące i niejonizujące: promieniowanie jonizujące, pojawiające się w wyniku użytkowania zarówno wzbogaconych, jak i naturalnych substancji promieniotwórczych w energetyce jądrowej, ochronie zdrowia, przemyśle, badaniach naukowych; promieniowanie niejonizujące, pojawiające się wokół linii energetycznych wysokiego napięcia, radiostacji, pracujących silników elektrycznych oraz instalacji przemysłowych, urządzeń łączności, domowego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Promieniowanie niejonizujące to promieniowanie, którego energia oddziałująca na każde ciało materialne (w tym także na ciało człowieka) nie powoduje w nim procesu jonizacji. Jest ono ściśle związane ze zmianami pola elektrycznego i magnetycznego. Nadmierne dawki promieniowania działają szkodliwie na człowieka i inne żywe organizmy, stąd ochrona przed szkodliwym promieniowaniem jest jednym z ważnych zadań ochrony środowiska. Głównymi źródłami promieniowania niejonizującego w środowisku są: elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego napięcia, stacje radiowe i telewizyjne, łączność radiowa, w tym CB radio, radiotelefony i telefonia komórkowa, stacje radiolokacji i radionawigacji, stacje transformatorowe, sprzęt gospodarstwa domowego i powszechnego użytku zasilany prądem zmiennym 50 Hz. Promieniowanie niejonizujące uważa się obecnie za jedno z poważniejszych zanieczyszczeń środowiska, a jego oddziaływanie na środowisko będzie stale wzrastać, co związane jest z postępem cywilizacyjnym. Od kilku lat wzrasta emisja pól elektromagnetycznych w środowisku, co jest przede wszystkim spowodowane rozwojem telefonii komórkowej oraz rozbudową linii i stacji elektroenergetycznych o napięciu znamionowym równym lub wyższym niż 110 kv. Negatywny wpływ energii elektromagnetycznej przejawia się tak zwanym efektem termicznym, co może powodować zmiany biologiczne (np. zmianę właściwości koloidalnych w tkankach), a nawet doprowadzić do śmierci termicznej. Pole elektromagnetyczne wytwarzane przez silne źródło niekorzystnie zmienia warunki bytowania 127

2 człowieka, a także wpływa na przebieg procesów życiowych. Może ono powodować wystąpienie zaburzeń funkcji ośrodkowego układu nerwowego, układów: rozrodczego, hormonalnego, krwionośnego oraz narządów słuchu i wzroku. Pracujące w obrębie działania takiego pola osoby są szczególnie podatne, co potwierdzają badania lekarskie, na "chorobę radiofalową" zwaną także "chorobą mikrofalową". Obecność pól elektromagnetycznych ma wpływ nie tylko na człowieka, lecz także na pozostałą część ożywionej natury. U roślin obserwuje się opóźniony wzrost i zmiany w budowie zewnętrznej, u zwierząt natomiast zaburzenia neurologiczne, nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu krążenia, zakłócenia wzrostu, żywotności i płodności. Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez : utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych poziomów lub co najmniej na tych poziomach; zmniejszanie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych poziomów, gdy nie są one dotrzymane. Dla zapewnienia właściwego poziomu ochrony ludzi i środowiska przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych Minister Środowiska wydał rozporządzenie z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1883). Wielkości parametrów fizycznych określonych w powyższym rozporządzeniu przedstawiono w tabelach 9-1 i 9-2. Tabela 9-1 Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów fizycznych, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową Parametr fizyczny Częstotliwość pola x/ Składowa elektryczna xx/ Składowa magnetyczna xx/ Gęstość mocy 50 Hz 1 kv/m 60 A/m - x/ 50 Hz częstotliwość sieci elektroenergetycznej xx/ wartości graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących oddziaływanie pól elektromagnetycznych odpowiadają wartościom skutecznym natężeń pól elektrycznych i magnetycznych 128

3 Tabela 9-2 Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla miejsc dostępnych dla ludności oraz dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów fizycznych, dla miejsc dostępnych dla ludności LP. Zakres częstotliwości pola składowa elektryczna x/ Parametr fizyczny składowa magnetyczna x/ gęstość mocy 1 0 Hz 10 kv/m 2500 A/m - 2 od 0 Hz do 0,5 Hz A/m - 3 od 0,5 Hz do 50 Hz 10 kv/m 60 A/m - 4 od 0,05 Hz do 1 khz - 3/f A/m xx/ - 5 od 0,001 MHz do 3 MHz 20 V/m 3 A/m - 6 od 3 MHz do 300 MHz 7 V/m od 300 MHz do 300 GHz 7 V/m - 0,1 W/m 2 x/ xx/ wartości graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących oddziaływanie pól elektromagnetycznych odpowiadają: a) wartościom skutecznym natężeń pól elektrycznych i magnetycznych o częstotliwości do 3 MHz, podanym z dokładnością do jednego miejsca znaczącego, b) wartościom skutecznym natężeń pól elektrycznych o częstotliwości od 3 MHz do 300 MHz, podanym z dokładnością do jednego miejsca znaczącego, c) wartości średniej gęstości mocy dla pól elektromagnetycznych o częstotliwości od 300 MHz do 300 GHz lub wartościom skutecznym dla pól elektrycznych o częstotliwościach z tego zakresu częstotliwości, podanej z dokładnością do jednego miejsca znaczącego po przecinku, d) f częstotliwość w jednostkach podanych w zakresie częstotliwości pola elektromagnetycznego, e) 50 Hz częstotliwość sieci elektroenergetycznej. wartości graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących oddziaływanie pól elektromagnetycznych odpowiadają wartościom skutecznym natężeń pól elektrycznych i magnetycznych. W obowiązujących w Polsce przepisach prawnych wprowadzono wartości graniczne odnoszące się do obszarów (tabele 9-1 i 9-2), w których przebywanie ludności jest zabronione (tzw. strefa ochronna I stopnia) oraz obszarów, w których zabronione jest sytuowanie budownictwa mieszkalnego i specjalnego, dopuszcza się natomiast okresowe przebywanie ludności (tzw. strefa ochronna II stopnia). Przy ustalaniu tych wartości uwzględniono stosunkowo duży margines bezpieczeństwa, dzięki czemu poziomy krajowe są obecnie wielokrotnie niższe od analogicznych poziomów przyjmowanych w różnych krajach europejskich, co przedstawiono w tabeli

4 Tabela 9-3 Porównanie wartości dopuszczalnych natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego na terenie Polski i wybranych krajów europejskich ( Linie i stacje elektroenergetyczne w środowisku człowieka Praca zbiorowa pod redakcją inż. Marka Szuby, Wyd. 5, Warszawa, 2008 r.) Kraj lub organizacja międzynarodowa Austria Belgia Niemcy Polska Wartość dopuszczalna natężenia pola elektrycznego E [kv/m] 5,0 Komentarz 10,0 Przebywanie w polu krótkotrwałe 5,0 10,0 Przebywanie w polu krótkotrwałe 5,0 10,0 1,0 10,0 Wielka Brytania 12,3 Włochy Propozycja dla krajów Unii Europejskiej 5,0 Przebywanie w polu do 2 godzin dziennie Tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową W pozostałych miejscach dostępnych dla ludzi 10,0 Przebywanie w polu krótkotrwałe 5,0 Mimo wieloletnich badań nie udało się dotychczas ustalić dopuszczalnych dla człowieka i środowiska, jednolitych dla Europy i świata, natężeń pól elektromagnetycznych. Nie prowadzi się również systematycznego monitoringu tego oddziaływania. Zagadnienia dotyczące ochrony ludzi i środowiska przed niekorzystnym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych, oprócz prawa ochrony środowiska, są również regulowane przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, prawa budowlanego, prawa zagospodarowania przestrzennego oraz przepisami sanitarnymi. Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia emitującego pola elektromagnetyczne, które są stacjami elektroenergetycznymi lub napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi o napięciu znamionowym nie niższym niż 110 kv lub instalacjami radiokomunikacyjnymi, radionawigacyjnymi lub radiolokacyjnymi, emitującymi pola elektromagnetyczne, których równoważna moc promieniowana izotropowo wynosi nie mniej niż 15 W, emitującymi pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 khz do 300 GHz, są obowiązani do wykonania pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku: bezpośrednio po rozpoczęciu użytkowania instalacji lub urządzenia, każdorazowo w przypadku zmiany warunków pracy instalacji lub urządzenia, w tym zmiany spowodowanej zmianami w wyposażeniu instalacji lub urządzenia, o ile 130

5 zmiany te mogą mieć wpływ na zmianę poziomów pól elektromagnetycznych, których źródłem jest instalacja lub urządzenie. Ponadto, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 257, poz. 2573) w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, sporządzenia raportu wymagają: stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wynoszącym nie mniej niż 220 kv, o długości nie mniejszej niż 15 km, instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, emitujące pola elektromagnetyczne, których równoważna moc promieniowana izotropowo wynosi nie mniej niż 100 W, emitujące pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 khz do 300 GHz. Na terenie gminy Trzebinia zlokalizowane są następujące źródła niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego (informacje z Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Chrzanowskiego ): linie i urządzenia elektroenergetyczne, stacje transformatorowe oraz stacja przekaźnikowa telefonii komórkowej. Wg informacji uzyskanych w Polskich Sieciach Elektroenergetycznych Południe S.A. w Katowicach, przez teren gminy Trzebinia przebiegają napowietrzne linie energetyczne biegnące w początkowym odcinku z Elektrowni Siersza do stacji węzłowej 220/110 kv przy Elektrowni Siersza, stamtąd liniami 110 kv do lokalnych Głównych Punktów Zasilania (GPZ) 110 kv, następnie, po transformacji napięcia liniami średnich napięć (SN) do stacji transformatorowych SN/nn, skąd po kolejnej transformacji napięcia na 0,4 kv do odbiorców liniami niskiego napięcia (nn). Stacja węzłowa 220/110 kv połączona jest obecnie z krajowym systemem elektroenergetycznym przesyłowymi liniami napowietrznymi 220 kv relacji: Siersza Byczyna linia dwutorowa, przebiegająca przez teren gminy Trzebinia na odcinku ok. 3,3 km, Siersza Lubocza Klikowa linia dwutorowa, przebiegająca przez teren gminy Trzebinia na odcinku ok. 8,8 km, Siersza Łośnice linia jednotorowa, przebiegająca przez teren gminy Trzebinia na odcinku ok. 2,6 km. Łączna długość linii napowietrznych 220 kv przechodzących przez teren gminy Trzebinia wynosi około 16 km. Ze stacji 220/110 kv Siersza wyprowadzane są także linie napowietrzne 110 kv, doprowadzające energię elektryczną do GPZ 110 kv/sn położonych na terenie gminy Trzebinia oraz sąsiadujących gmin. Obecnie na terenie gminy Trzebinia zlokalizowane są następujące Główne Punkty Zasilania (GPZ): GPZ 110/30/6 kv Trzebinia zasila odbiorców bytowo komunalnych, GPZ 110/30/6 kv Wodna - zasila odbiorców bytowo komunalnych, GPZ 110/20/6 kv Włodzimierz zasila odbiorców przemysłowych i bytowo komunalnych, GPZ 110/6 kv Szyb Artur przeznaczony do zasilania dużych odbiorców przemysłowych, wymagających dużej pewności zasilania, GPZ 110/6 kv Metalurgia I (ZM I) - przeznaczony do zasilania dużych odbiorców przemysłowych, wymagających dużej pewności zasilania, GPZ 110/6 kv Metalurgia II Elektrorafineria (ZM II) - przeznaczony do zasilania dużych odbiorców przemysłowych, wymagających dużej pewności zasilania. 131

6 Przez teren gminy Trzebinia przechodzą trasy napowietrznych ciągów liniowych 110 kv relacji: stacja węzłowa 220/110 kv Siersza GPZ Bukowno linia dwutorowa, stacja węzłowa 220/110 kv Siersza GPZ Olkusz linia dwutorowa, stacja węzłowa 220/110 kv Siersza GPZ Lubocza linia dwutorowa, stacja węzłowa 220/110 kv Siersza GPZ ZM I GPZ ZM II GPZ Trzebinia linia dwutorowa, stacja węzłowa 220/110 kv Siersza GPZ Szyb Artur Szyb Włodzimierz linia dwutorowa, stacja węzłowa 220/110 kv Siersza GPZ Wodna linia dwutorowa, GPZ Trzebinia GPZ Z.Ch. Alwernia linia jednotorowa, GPZ Trzebinia GPZ Chrzanów linia dwutorowa, GPZ Trzebinia Szyb Włodzimierz El. Jaworzno III linia dwutorowa. Wg informacji uzyskanych w Enion S.A. BZE Rejon Dystrybucji Trzebinia - Siersza, bezpośrednią obsługę odbiorców zapewnia układ sieci średnich i niskich napięć. Sieć bezpośredniego napięcia prowadzona jest na napięciu 30 kv, 15 kv, 6 kv oraz sporadycznie 20 kv. Górnictwo posiada własną sieć 6 kv. Sieć 30 kv i 6 kv zasilana jest z lokalnych GPZ Trzebinia i Wodna, 20 kv z GPZ Włodzimierz, natomiast sieć 15 kv zasilana jest z GPZ Wola Filipowska i Krzeszowice. Na terenie gminy Trzebinia pracuje obecnie: 34,679 km napowietrznych linii 30 kv, 16,952 km napowietrznych linii 15 kv, 57,548 km napowietrznych linii 6 kv, 51,733 km kablowych linii 6 kv, 1,565 km napowietrznych linii 20 kv oraz 2,6 km kablowych linii 20 kv. Wymienione wyżej linie zasilają 125 stacji SN/nn, w tym 50 wnętrzowych i 74 stacje słupowe. Przez teren gminy Trzebinia nie przebiegają linie przesyłowe 400 kv. Przebiegające na łącznym odcinku 16 km linie przesyłowe 220 kv przebiegają głównie przez tereny leśne. Najdłuższa na obszarze gminy Trzebinia linia przesyłowa Siersza-Kraków biegnie obrzeżami Czyżówki, Płok i Psar przez tereny niezabudowane leśne, pól i łąk. Na terenie gminy Trzebinia znajduje się wiele stacji bazowych i przekaźników GSM największych polskich operatorów ERA GSM i Plus GSM. Przekaźniki GSM znajdują się: w Trzebini: na budynku Urzędu Miasta, ul. Piłsudskiego 14, na budynku nieistniejącej Ciepłowni, ul. Głowackiego, na terenie osiedla ZWM, dawna kotłownia osiedlowa, na Kościele, u. Luzara, na terenie Rafinerii Trzebinia, na terenie Kościoła w Sierszy, ul. Górnicza. Oceny poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian dokonuje się w ramach państwowego monitoringu środowiska. Zgodnie z art. 124 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), wojewódzki inspektor ochrony środowiska zobowiązany jest do prowadzenia okresowych badań kontrolnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz aktualizowania corocznie rejestru zawierającego informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych 132

7 w środowisku, z wyszczególnieniem przekroczeń dotyczących terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz miejsc dostępnych dla ludności. Z informacji uzyskanych w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Krakowie wynika, że w rejestrze za 2008 r. sporządzonym dla województwa małopolskiego, nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku w żadnym punkcie pomiarowym w województwie małopolskim Badania pól elektromagnetycznych 12 listopada 2007 r. opublikowane zostało rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 221 poz.1645), w którym określono: sposób wyboru punktów pomiarowych, wymaganą częstotliwość prowadzenia pomiarów oraz sposoby prezentacji wyników pomiarów. Od 2007 r. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska prowadzi badania poziomów pól elektromagnetycznych w dwóch aspektach: monitoringowym i kontrolnym. Zakres badań obejmuje pomiary natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego w przedziale częstotliwości, co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz. Punkty pomiarowe, w których wykonuje się badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, zostały usytuowane w dostępnych dla ludności miejscach na obszarze województwa, w tym głównie w: centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys., pozostałych miastach, terenach wiejskich ( Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2007 roku, WIOŚ, Kraków 2008 r.). Według informacji zawartych w Aneksie nr 2 do Programu Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa Małopolskiego na lata , na terenie gminy Trzebinia nie lokalizowano punktów pomiarowych w ramach monitoringu pól elektromagnetycznych w 2009 r. Na rysunku 9-1 przedstawiono lokalizację punktów pomiarowych na terenie województwa małopolskiego w 2009 r. (wg Aneksu nr 2 do Programu Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa Małopolskiego na lata , WIOŚ, Kraków 2009 r.) 133

8 Rysunek 9-1 Lokalizacja punktów pomiarowych na terenie województwa małopolskiego w 2009 r. (wg Aneksu nr 2 do Programu Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa Małopolskiego na lata , WIOŚ, Kraków 2009 r.) Z informacji uzyskanych w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Krakowie, wynika, że na terenie gminy Trzebinia przeprowadzono w 2009 r. badania oddziaływania linii energetycznych wysokiego napięcia ( Linie energetyczne na terenie gminy Trzebinia Promieniowanie elektromagnetyczne Sprawozdanie z badań nr 117/2009, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Kraków, maj 2009 r.). Pomiary wykonano w granicach niektórych posesji położonych w pobliżu linii wysokiego napięcia w tzw. pionach pomiarowych (ilość pionów 35). Piony pomiarowe zlokalizowano wzdłuż granic posesji. We wszystkich pionach wykonano pomiary składowej elektrycznej E p (kv/m) oraz składowej magnetycznej H p (A/m). Źródłem promieniowania w tych miejscach były linie 110 lub 220 kv. Lokalizację miejsc i nazwę linii oraz parametry pracy linii w czasie pomiarów przedstawiają tabele 9-4 i

9 Tabela 9-4 Lokalizacja miejsc i nazwa linii Nazwa linii Lp. Miejscowość Tor 1 Tor 2 1. Płoki Siersza - Klikowa Siersza - Lubocza 2. Płoki Siersza - Klikowa Siersza - Lubocza 3. Czyżówka Siersza - Klikowa Siersza - Lubocza 4. Myślachowice Siersza Wola Siersza Wola 5. Piła Myślachowicka Siersza - Trzebinia Siersza - Trzebinia Tabela 9-5 Parametry pracy linii w czasie pomiarów Lp. Nazwa linii Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r., Nr 192, poz. 1883), wartości dopuszczalne dla badanego terenu wynoszą odpowiednio H p 60 A/m, E p 1000 V/m. W trzech przypadkach tj. pion A-06, B-08 i B-09, stwierdzono wartość składowej elektrycznej (E p ) powyżej wartości dopuszczalnej Identyfikacja problemów Napięcie pracy kv Napięcie maksymalne kv 1. Siersza - Klikowa Siersza - Lubocza Siersza Wola Siersza - Trzebinia Zagrożenie promieniowaniem niejonizującym może być stosunkowo łatwo wyeliminowane lub ograniczone pod warunkiem zapewnienia odpowiedniej separacji przestrzennej człowieka od pól przekraczających określone wartości graniczne. Specyfika oddziałującego czynnika (niewidzialnego i niewyczuwalnego przez organizm ludzki) powoduje częste jego lekceważenie. Ochrona środowiska przed szkodliwym działaniem pól elektromagnetycznych na terenie gminy Trzebinia winna się skoncentrować na: brak monitorowania źródeł niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego, nie przestrzeganie przepisów dotyczących dopuszczalnych poziomów promieniowania niejonizującego, szczególnie na obszarach zabudowań mieszkalnych oraz na terenach, na których znajdują się żłobki, przedszkola, szkoły, szpitale, internaty, itp. (wartość składowej elektrycznej elektromagnetycznego promieniowania nie może przekroczyć 1kV/m, natomiast poziom składowej magnetycznej 60 A/m), nie zwracanie szczególnej uwagi przy lokalizowaniu obiektów mieszkalnych w bliskim sąsiedztwie napowietrznych linii elektroenergetycznych lub stacji elektroenergetycznych o napięciu znamionowym 110 kv, 135

10 niski poziom świadomości społeczeństwa na temat obecności źródeł promieniowania i ich oddziaływania Cele i kierunki działań W Programie Ochrony Środowiska dla Województwa Małopolskiego na lata jako cel długoterminowy przyjęto: Minimalizacja oddziaływania promieniowania niejonizującego Natomiast w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Chrzanowskiego przyjęto następujący cel ekologiczny: Utrzymanie wartości pól elektromagnetycznych na poziomie nie przekraczającym dopuszczalnego, a w przypadku ich przekroczenia - obniżenie wartości tych pól do wartości dopuszczalnych Mając na uwadze powyższe, jako cel nadrzędny Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata w zakresie ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym przyjęto: Kontrolę i ograniczenie emisji do środowiska promieniowania niejonizującego Osiągnięcie wyznaczonego celu będzie możliwe poprzez: opracowywanie przyszłych planów zagospodarowania przestrzennego gminy Trzebinia ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń spowodowanych promieniowaniem niejonizującym, monitoring środowiska ze względu na szkodliwe oddziaływanie pól elektromagnetycznych (szczególnie na obszarach zabudowy mieszkalnej i innej zabudowy tj. żłobki, przedszkola, szkoły, szpitale itd.), preferowanie mało konfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania niejonizującego, przeprowadzenie pomiarów pól elektromagnetycznych w miejscach przebiegu napowietrznych linii elektroenergetycznych przez tereny przewidywane pod zabudowę mieszkaniową oraz w bezpośrednim otoczeniu stacji elektroenergetycznych, inwentaryzację i kontrolę źródeł promieniowania elektromagnetycznego na terenie gminy i w jej najbliższym otoczeniu, utworzenie rejestru obszarów, na których stwierdzono występowanie przekroczenia wielkości dopuszczalnych pól elektromagnetycznych, przeprowadzenie weryfikacji uzyskanych pozwoleń na emitowanie pól elektromagnetycznych przez istniejące instalacje, (WIOŚ w Krakowie) Zadania własne i koordynowane. Planowane koszty i źródła finansowania Poniżej w tabeli 9-6 przedstawiono zadania własne i koordynowane do realizacji w zakresie ochrony przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym na terenie gminy Trzebinia w latach wraz z planowanymi kosztami i źródłami ich finansowania. 136

11 z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska Tabela 9-6 Zadania w zakresie ochrony przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym do realizacji w latach na terenie gminy Trzebinia wraz planowanymi kosztami i źródłami ich finansowania Lp Nazwa zadania Uwzględnianie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego informacji o obszarach występowania ponadnormatywnych pól elektromagnetycznych Utworzenie rejestru dotyczącego terenów, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów promieniowania elektromagnetycznego Zidentyfikowanie źródeł promieniowania elektromagnetycznego i prowadzenie ich aktualnego rejestru Planowany termin rozpoczęcia zakończenia Jednostka odpowiedzialna Efekt ekologiczny ZADANIA WŁASNE Burmistrz Miasta Ochrona mieszkańców gminy Trzebini przed szkodliwym działaniem promieniowania elektromagnetycznego. razem I: ZADANIA KOORDYNOWANE WIOŚ w Krakowie Możliwość podjęcia dalszych działań mających na celu ochronę mieszkańców gminy przed szkodliwym jego działaniem m.in. wprowadzenia stref ochronnych. Burmistrz Miasta Rozpoznanie skali zagrożenia Trzebini, promieniowaniem WIOŚ w Krakowie, elektromagnetycznym Wojewoda i w związku z tym możliwość Małopolski, podjęcia dalszych działań dysponenci i mających na celu ochronę administratorzy mieszkańców gminy przed Instalacji szkodliwym jego działaniem. razem II: razem I+II: Planowane nakłady [tys. PLN] bez dodatkowych kosztów bez dodatkowych kosztów bez dodatkowych kosztów Źródło finansowania 137