OPPORTUNITIES FOR THE DEVELOPMENT OF ORGANIC FARMING SYSTEM IN THE PODLASKIE PROVINCE (REGION OF WYSOKOMAZOWIECKI DISTRICT)
|
|
- Stanisław Janowski
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Katarzyna KUCIŃSKA, Grzegorz KOSTRO, Ewa MALINOWSKA, Jan GOLBA Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Rolnictwa i Biologii, Katedra Agronomii ul. Nowoursynowska 166, Warszawa katarzyna_kucinska@sggw.pl ; jan.golba@gmail.com OPPORTUNITIES FOR THE DEVELOPMENT OF ORGANIC FARMING SYSTEM IN THE PODLASKIE PROVINCE (REGION OF WYSOKOMAZOWIECKI DISTRICT) Summary In the rapidly growing number of organic farms and processing plants in Poland, there is a need for research on the development of this management system as well as the barriers that impede this development. The paper describes the development of organic farming system and an indication of the scope of necessary action to facilitate the further development of this system in the Podlaskie province. The survey study was conducted in , in all 17 organic farms located in wysokomazowieckie county, and in another 33 organic farms located in neighboring municipalities to the wysokomazowiecki county in Podlaskie Province. Among all 50 farms certified had been 39 and 11 had been in the course of conversion process. Furthermore, in order to better determine the conditions of agricultural production 101 randomly selected conventional farms located in wysokomazowiecki district were also surveyed. The results indicate that in the wysokomazowiecki district there are significant environmental and social predispositions for the development of organic farming. The lack of integration among organic farmers, lack of adequate knowledge and support from advisers extension service is a major obstacle in the development of organic farms. The problem is also in the lack of predisposition on the market. The solution of the lack of market for organic products and market infrastructure. Systematic implementation of organic milk production by holding in conjunction with the market potential of dairies in Podlasie may be the solution of the lack of market for organic products and market infrastructure SZANSE I OGRANICZENIA ROZWOJU ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM, NA PRZYKŁADZIE POWIATU WYSOKOMAZOWIECKIEGO Streszczenie W okresie dynamicznie zwiększającej się liczby gospodarstw i przetwórni ekologicznych w Polsce, wyraźnie zarysowuje się potrzeba prowadzenia badań nad dalszą możliwością rozwoju TEGO systemu gospodarowania, jak również nad barierami, które taki rozwój hamują. Celem pracy jest analiza stanu rozwoju ekologicznego systemu gospodarowania oraz wskazanie zakresu koniecznych działań ułatwiających dalszy rozwój tego systemu na terenie województwa podlaskiego. Badania ankietowe prowadzono, w latach , we wszystkich, tj. 17 gospodarstwach ekologicznych powiatu wysokomazowieckiego oraz w 33 gospodarstwach ekologicznych, zlokalizowanych w gminach sąsiadujących z powiatem wysokomazowieckim na terenie województwa podlaskiego. Wśród ankietowanych gospodarstw 39 posiadało certyfikat, a 11 było w trakcie konwersji. Ponadto w celu lepszego określenia uwarunkowań produkcji rolnej badaniem ankietowym objęto również 101 gospodarstw konwencjonalnych wybranych losowo we wszystkich gminach powiatu wysokomazowieckiego. Uzyskane wyniki badań wskazują, że w powiecie wysokomazowieckim występują znaczne predyspozycje środowiskowe i społeczne dla rozwoju rolnictwa ekologicznego. Poważnym utrudnieniem w rozwoju gospodarstw ekologicznych jest brak integracji wśród rolników ekologicznych, niedostateczna wiedza oraz brak wsparcia ze strony doradców. Problemem jest także brak predyspozycji rynkowych. Rozwiązaniem kwestii braku rynku zbytu produktów ekologicznych i infrastruktury rynkowej może być systemowe wdrażanie produkcji mleka ekologicznego przez gospodarstwa w powiązaniu z wykorzystaniem potencjału rynkowego podlaskich mleczarni. 1. Wprowadzenie Produkcja ekologiczna, jak i wartość światowego rynku produktów ekologicznych, stale rosną. Według badań prowadzonych przez Organic Monitor w 2010 r. wartość żywności ekologicznej na rynku w Unii Europejskiej stanowi ponad połowę obrotu światowego, który jest już szacowany na ponad 59 miliardów USD. Mimo stagnacji spowodowanej ogólnoświatowym kryzysem w roku 2009, w Europie, w 2011 roku przewidywany jest dalszy wzrost sprzedaży żywności ekologicznej i napojów o ok. 8% w stosunku do roku 2010 [16]. Jednym z ważniejszych i bardzo dynamicznie rozwijających się sektorów żywności ekologicznej jest produkcja ekologicznego mleka i jego przetworów. Szacuje się, że w Europie produkcja ta będzie się zwiększać w latach o ok. 10%. Ponadto, Europejski Plan Działań dla Żywności j i Rolnictwa go zawiera zestaw działań, których celem jest umożliwienie stałego rozwoju rolnictwa ekologicznego w państwach członkowskich, w tym także w Polsce. Jest to niewątpliwa szansa dla polskich rolników [3, 4, 5, 14 15, 16, 18]. Jak wskazują doświadczenia innych krajów, wiodących w produkcji ekologicznej, rozwój rynku żywności ekologicznej spowodowany był wzrostem zainteresowania konsumentów żywnością ekologiczną [2, 16, 17]. W krótkim czasie rosnący popyt na produkty ekologiczne stał się głównym wektorem rozwoju rynku żywności ekologicznej w Austrii, a także w Niemczech, Danii, Finlandii, Norwegii czy Szwecji [7, 9, 11]. Z kolei, np. w Słowenii, gdzie w strukturze powierzchni gospodarstw dominują niewielkie rodzinne farmy, popularne są małe przetwórnie produktów z gospodarstw ekologicznych. Ponadto, rozwinęła się tam także inicjatywa organizowania w miastach targów ekologicznych, kilka razy w tygodniu. Działania takie sprzyjają 236
2 popularyzacji ekologicznego sposobu gospodarowania i są zachętą dla innych rolników do przestawiania swoich gospodarstw na system ekologiczny [1]. Polska zajmuje obecnie siódme miejsce w Unii Europejskiej pod względem liczby gospodarstw ekologicznych. Według Raportu Eurostat, w 2008 roku Polska zajmowała dziesiąte miejsce pod względem liczby hektarów pozostających pod kontrolą jednostek certyfikujących, ale dopiero 24 miejsce wśród 27 państw UE pod względem procentowego udziału ekologicznych gruntów rolnych [10]. W okresie liczba gospodarstw ekologicznych i powierzchnia upraw wzrosły dwukrotnie. Jednak według opinii przedstawionej w raporcie NIK [7], jak również prowadzonych badań nad rozwojem tego systemu gospodarowania w województwie podkarpackim [4], świętokrzyskim [5] oraz w powiecie siedleckim [6] potwierdzają, że zainteresowanie polskich rolników ekologicznym sposobem gospodarowania jest spowodowane głównie dopłatami do produkcji ekologicznej z funduszy Unii Europejskiej. Mimo dynamicznego tempa rozwoju ekologicznego systemu gospodarowania, udział produktów ekologicznych w ogólnej sprzedaży żywności jest wciąż niewielki i nie przekracza 5% [13]. Zatem istnieje potrzeba poszukiwania rozwiązań ułatwiających rozwój rynku produktów ekologicznych oraz działań innych niż bodźce finansowe, które będą zachęcać rolników do zwiększania produkcji ekologicznej. 2. Cel badań Celem badań była ocena możliwości rozwoju ekologicznego systemu gospodarowania oraz wskazanie zakresu koniecznych działań ułatwiających dalszy rozwój tego systemu na terenie powiatu wysokomazowieckiego. 3. Metodyka badań Narzędziem służącym analizie wybranej społeczności był kwestionariusz ankiety. Składał się on z pytań jedno, jak i wielokrotnego wyboru. Wykorzystano wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w latach wśród rolników ekologicznych oraz prowadzących gospodarstwa systemem konwencjonalnym. Ze względu na małą liczbę gospodarstw ekologicznych w powiecie wysokomazowieckim, w badaniach uwzględniono wszystkich rolników ekologicznych z tego powiatu oraz losowo wybranych z przyległych gmin. Łącznie przeprowadzono 50 ankiet w gospodarstwach ekologicznych (17 z powiatu wysokomazowieckiego i 33 z gmin sąsiednich). W ankietowanej grupie 39 gospodarstw posiadało certyfikat zgodności z wymogami rolnictwa ekologicznego, a 11 było w trakcie konwersji. W celu porównania warunków produkcji w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych, przeprowadzono badania ankietowe również wśród losowo wybranych 101 właścicieli gospodarstw prowadzonych metodą konwencjonalną, z terenu powiatu wysokomazowieckiego. W celu porównania odpowiedzi uzyskanych w dwóch grupach rolników, wyniki opracowano statystycznie za pomocą testu chi-kwadrat (χ2). Dla każdego porównania wyliczono wartość p () dla poziomu istotności alfa = 0,05, która wskazuje na występowanie istotnej różnicy lub jej brak. Zatem, gdy < 0,05 uznano różnicę jako istotną statystycznie. Ponadto w przypadku każdego badanego zagadnienia wyliczono średni procent uzyskanych odpowiedzi uwzględniając odpowiedzi zarówno jedno-, jak i wielokrotnego wyboru. 4. Wyniki badań 4.1. Ogólna charakterystyka ankietowanych gospodarstw W i e l k ość g o s p o d a r s t w. Porównywane grupy gospodarstw charakteryzowały się istotnymi różnicami w strukturze wielkości posiadanych użytków rolnych (tab. 1). Wśród gospodarstw ekologicznych 54% stanowiły gospodarstwa o powierzchni nie przekraczającej 10 ha, natomiast gospodarstwa większe, o powierzchni 20 ha i więcej, stanowiły jedynie 20%. Natomiast wśród gospodarstw konwencjonalnych najwięcej (54%) było takich, których powierzchnia przekracza 20 hektarów. W tej grupie nie było gospodarstw małych o powierzchni do 5 ha. G ł ó w n y k i e r u n e k p r o d u k c j i. Znaczący udział trwałych użytków zielonych w strukturze obszarowej oraz tradycja sprawiły, iż wiodącym kierunkiem produkcji w regionie Podlasia jest hodowla i chów bydła mlecznego. Województwo podlaskie jest krajowym potentatem w produkcji i przetwórstwie mleka. Obsada bydła jest tu najwyższa w kraju i wynosi 70,6 sztuk na 100 ha użytków rolnych, przy średniej dla kraju 35 sztuk. Udział regionu podlaskiego w skupie mleka w kraju wynosi 19,2%. Z powiatów województwa podlaskiego, powiat wysokomazowiecki wyróżnia się zdecydowanie największą intensyfikacją w produkcji mleka oraz największym udziałem gospodarstw zajmujących się produkcją mleka [20, 21]. Badania ankietowe prowadzone w grupie gospodarstw konwencjonalnych potwierdziły znaczący udział gospodarstw nastawionych wyłącznie na produkcję mleka (66%). Kolejne 10% gospodarstw prowadzi produkcję mleka i dodatkowo inną, np. produkcję mięsa lub jaj. Tymczasem w gospodarstwach ekologicznych, gdzie najbardziej pożądanym profilem działalności jest produkcja wielostronna, i obok uprawy roślin powinna być prowadzona odpowiednio dobrana produkcja zwierzęca, gospodarstwa bezinwentarzowe stanowią aż 46%. W grupie gospodarstw konwencjonalnych taki kierunek produkcji występuje jedynie w przypadku 2% gospodarstw (tab. 2). Tab. 1. Struktura powierzchni użytków rolnych w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych w badanym regionie Table 1. The structure of organic and conventional farms size in the investigated region Powierzchnia /Area [ha] < 5, ,0 9, ,0 19, ,0 49, > <0,
3 Tab. 2. Kierunek produkcji w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych w badanym regionie Table 2. Kind of production in organic and conventional farms in the investigated region Kierunek produkcji /Production type Produkcja mleka /Milk production Produkcja mieszana (mleko + inne) /Mixed production (milk + others) Produkcja mięsa /Meat production Produkcja roślinna /Crop production Inne (np. sady) /Others (orchards i.e.) <0,0001 Przyczyny niechęci rolników ekologicznych do prowadzenia produkcji zwierzęcej, w tym głównie mleka, należy upatrywać w braku możliwości zbytu mleka ekologicznego w pobliskich mleczarniach. Producenci ekologiczni, którzy obecnie prowadzą gospodarstwa nastawione na produkcję mleka sprzedają je jako mleko konwencjonalne. Nie czerpią zatem dodatkowych korzyści z tytułu produkcji mleka ekologicznego. Struktura uż y t k o w a n i a g r u n t ó w i r o d z a j z m i a - n o w a n i a. W gospodarstwach ekologicznych zasiewy charakteryzują się większą różnorodnością. Ze względu na duży udział upraw wieloletnich (27,7%), grunty orne stanowią 46,3%, a trwałe użytki zielone 26,0% gruntów użytkowanych ekologicznie (rys. 1). Natomiast w gospodarstwach konwencjonalnych grunty użytkowane są tylko jako orne (61,8%) i trwałe użytki zielone (38,2%) (rys. 2). Rys. 3. Struktura zasiewów w gospodarstwach ekologicznych Fig. 3. The stand structure in organic farms Rys. 1. Struktura zagospodarowania gruntów w gospodarstwach ekologicznych Fig. 1. The structure of land management in organic farms Rys. 2. Struktura zagospodarowania gruntów w gospodarstwach konwencjonalnych Fig. 2. The structure of land management in conventional farms Na ekologicznych gruntach ornych, w strukturze zasiewów, 46,0% zajmuje uprawa zbóż w siewie czystym. Znaczny udział (32%) w zasiewach mają także mieszanki zbożowostrączkowe (rys. 3). Ponadto ok. 20% gruntów ornych przeznaczanych jest co roku pod uprawę gatunków motylkowatych w siewie czystym oraz w mieszankach z trawami. Stosunkowo niewiele uprawia się roślin okopowych. Nie prowadzi się uprawy warzyw i ziół. W gospodarstwach konwencjonalnych, w strukturze zasiewów na gruntach ornych dominują uprawy zbóż i kukurydzy, które stanowią łącznie 97,9% (rys. 4). Rys. 4. Struktura zasiewów w gospodarstwach konwencjonalnych Fig. 4. The stand structure in conventional farms W gospodarstwach ekologicznych ze względu na wymogi administracyjne, jak i specyfikę produkcji, stosowany jest system płodozmianowy, przy czym w większości gospodarstw (58%) stosowany jest płodozmian pięcio- lub więcej polowy (tab. 3). Znaczną grupę (30%) stanowią też gospodarstwa ekologiczne prowadzące wyłącznie uprawy wieloletnie. Są to głównie sady aroniowe i porzeczkowe. Natomiast rolnicy z gospodarstw konwencjonalnych w zdecydowanej większości (75%) wybierają uprawę gatunków zgodnie z aktualnym zapotrzebowaniem na rynku. Są to więc najczęściej zmianowania przypadkowe. Mimo istotnych różnic w strukturze zasiewów wskazania rolników odnośnie najbardziej uciążliwej grupy agrofagów były podobne. Zarówno w gospodarstwach ekologicznych, jak i konwencjonalnych największym problemem w ochronie roślin są chwasty. Wskazało je 78% ankietowanych z gospodarstw ekologicznych i 76% z konwencjonalnych (tab. 4). Nieco większe różnice, aczkolwiek statystycznie nieistotne, wystąpiły w przypadku chorób roślin, które stanowią poważne utrudnienie w produkcji dla 24% ankietowanych z gospodarstw konwencjonalnych i dla 10% z gospodarstw ekologicznych. 238
4 Tab. 3. Rodzaj zmianowania stosowanego w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych w badanym regionie Table 3. Type of applied rotation in organic and conventional farms in the investigated region Rodzaj następstwa /Type of crop succession Zmianowanie zgodne z aktualnym zapotrzebowaniem /According to needs Płodozmian 3 polowy /3 years rotation Płodozmian 4 polowy /4 years rotation Płodozmian 5 i więcej polowy /5 and more years rotation Uprawy wieloletnie /Permanent crops <0,0001 Tab. 4. Problemy w ochronie roślin w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych w badanym regionie Table 4. Problems with plant protection in organic and conventional farms in the investigated region Gospodarstwa / Farms Grupy agrofagów /Kind of problem [%] [liczba gospodarstw / number of farms] Chwasty / Weeds n.i. Choroby / Diseases n.i. Szkodniki / Insects n.i. P o gło wie z wierząt w g o spodarst wach. W badanym regionie, w gospodarstwach ekologicznych zwierzęta utrzymywane są zaledwie w 54% gospodarstw. Jednak struktura ich pogłowia jest znacznie bardziej różnorodna aniżeli w gospodarstwach konwencjonalnych (rys. 5). W strukturze pogłowia, oprócz bydła, wysoki udział stanowią owce (22,33%) oraz kury (20,22%), ponadto w niektórych gospodarstwach utrzymywane są także króliki, kaczki, gęsi, a nawet pawie i gołębie. Natomiast w większości gospodarstw konwencjonalnych istnieje ścisłe ukierunkowanie na produkcję mleczną oraz mieszaną z przewagą mlecznej. Z tego względu bydło stanowi w tej grupie łącznie 97,92 % pogłowia (rys. 6). F o r m y z b y t u p ł o d ó w r o l n y c h. W rejonie powiatu wysokomazowieckiego najczęstszą formą zbytu płodów rolnych w obu typach gospodarstw jest sprzedaż do przetwórni. Jednakże stwierdzono istotne różnice w sposobie zbytu płodów rolnych z gospodarstw ekologicznych i konwencjonalnych. Prawie wszystkie gospodarstwa konwencjonalne (98%) sprzedają nieprzetworzone produkty do przetwórni. Natomiast wśród gospodarstw ekologicznych ten rodzaj sprzedaży prowadzi jedynie 36% (rys. 7 i 8). Rys. 5. Struktura pogłowia zwierząt w gospodarstwach ekologicznych Fig. 5. The structure of animal stock in organic farms Rys. 7. Formy zbytu płodów rolnych w gospodarstwach ekologicznych Fig. 7. Kinds of product sale from organic farms Rys. 6. Struktura pogłowia zwierząt w gospodarstwach konwencjonalnych Fig. 6. The structure of animal stock in conventional farms Rys. 8. Formy zbytu płodów rolnych w gospodarstwach konwencjonalnych Fig. 8. Kinds of product sale from conventional farms 239
5 Gospodarstwa ekologiczne częściej niż konwencjonalne posiadają własną przetwórnię. W związku z tym 14% z nich sprzedaje produkty przetworzone. Sprzedaż ekologicznych płodów nieprzetworzonych innym odbiorcom niż przetwórnie prowadzi 30% gospodarstw. Żadne z ankietowanych gospodarstw nie prowadzi sprzedaży bezpośredniej do sklepów lub sprzedaży wysyłkowej. N a j w ażniejsze p r o b l e m y w d o b r y m g o s p o - d a r o w a n i u. Pomimo znaczących różnic między gospodarstwami ekologicznymi a konwencjonalnymi wynikających zarówno ze sposobu gospodarowania, jak i profilu produkcji, odpowiedzi dotyczące utrudnień w gospodarowaniu w większości były podobne (tab. 5). Jako najważniejsze problemy rolnicy z obu grup wskazywali niską dochodowość oraz brak kapitału. Jednak, mimo iż rolnicy ekologiczni częściej niż konwencjonalni wymieniali niską dochodowość gospodarstw, to nikt z tej grupy nie miał zastrzeżeń odnośnie cen zbytu. Natomiast w przypadku rolników prowadzących gospodarstwa w systemie konwencjonalnym na niską dochodowość wskazało 47% ankietowanych, a na niskie ceny 22%. Istotnymi problemami w obu grupach ankietowanych są także trudności ze zbytem płodów rolnych, brak siły roboczej, a także niska klasa gleb. D z i a ł a l n ość d o d a t k o w a, a g r o t u r y s t y k a. Prowadzenie dodatkowych form działalności pozarolniczej często jest ważnym elementem poprawiającym dochodowość rodzin rolników. W gospodarstwach ekologicznych dodatkową działalność prowadzi aż 56% rolników, a kolejne 12% planuje w najbliższej przyszłości założyć własną firmę (tab. 6). Natomiast wśród rolników z gospodarstw konwencjonalnych na prowadzenie dodatkowej działalności zdecydowało się jedynie 18% ankietowanych. Ponadto wśród rolników ekologicznych więcej osób w porównaniu do rolników z gospodarstw konwencjonalnych wykazuje aktywność i zaangażowane w pracę społeczną na rzecz rozwoju lokalnego. Warto zauważyć, że jedynie wśród rolników ekologicznych są osoby, które prowadzą lub mają zamiar prowadzić działalność agroturystyczną, która jest ważnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi regionalnemu. S a t y s f a k c j a z e f e k t ó w g o s p o d a r o w a n i a. Subiektywna ocena z uzyskiwanych dochodów wypada lepiej w grupie rolników z gospodarstw konwencjonalnych. Zdecydowane lub względne zadowolenie z dochodowości gospodarstw wyraziło 68% ankietowanych z tej grupy (tab. 7). Natomiast wśród rolników ekologicznych było to jedynie 34% respondentów, a zdecydowanie niezadowolonych z uzyskiwanych efektów było w tej grupie aż 40% osób. Ze względu na niewielką grupę rolników zadowolonych z efektów gospodarowania, dla obu grup zbadano zależność między wielkością gospodarstwa a zadowoleniem z uzyskiwanych dochodów (tab. 8). Tab. 5. Problemy w gospodarowaniu w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych w badanym regionie Table 5. Problems with farm s management in organic and conventional farms in the investigated region Gospodarstwa / Farms Problem /Problem [%] [liczba gospodarstw / number of farms] Niska dochodowość /Low profit <0,0001 Brak kapitału /Lack of capital n.i. Brak siły roboczej /Lack of labour force n.i. Trudności ze zbytem /Problems with sale n.i. Niskie ceny zbytu /Low sale prices <0,0001 Niska klasa gleb /Low quality of soils n.i. Brak wiedzy /Lack of knowledge n.i. Mam inne plany /I have other plans n.i. Tab. 6. Dodatkowa pozarolnicza działalność zarobkowa prowadzona przez rolników z gospodarstw ekologicznych i konwencjonalnych w badanym regionie Table 6. Addidtional non-farming activity among organic and conventional farmers in the investigated region Działalność dodatkowa /Additional activity Tak yes <0,0001 Nie, ale planuję założenie własnej firmy /no, but I plan to start my own business <0,0001 Zatrudnienie w zakładzie pracy /workplace employment ,006 Własna firma /own business n.i. Sołtys, radny /mayor, councillor n.i. Praca społeczna /volunteer job ,001 Agroturystyka /agritourism ,004 Planuję rozpoczęcie działalności agroturystycznej /I plan to start with agritourism ,
6 Tab. 7. Satysfakcja z efektów gospodarowania wśród rolników z gospodarstw ekologicznych i konwencjonalnych w badanym regionie Table 7. Satisfaction from the effect of farm s management among organic and conventional farmers in the investigated region Satysfakcja /Satisfaction Tak yes Raczej tak yes rather Nie /no Raczej nie /rather no Nie mam zdania /no idea <0,0002 Tab. 8. Zależność między zadowoleniem z uzyskiwanych dochodów a wielkością gospodarstwa wśród rolników z gospodarstw ekologicznych i konwencjonalnych w badanym regionie Table 8. Relation between farm size and satisfaction from achieved profits among organic and conventional farmers in the investigated region Rolnicy usatysfakcjonowani z dochodów z gospodarstw Wielkość gospodarstwa /Farmers satisfied with achieved farm s profit /Farm size Ekologicznych Konwencjonalnych Ekologicznych Konwencjonalnych [ha] 9, z 27 2 z 14 n.i. 10,0 19, z z 33 n.i. 20,0 49, z 9 39 z 44 0,016 50, z 1 10 z 10 n.i. razem z z 101 <0,0001 W celu łatwiejszej interpretacji wyników, gospodarstwa o powierzchni do 10 ha skonsolidowano w jedną grupę. Właściciele gospodarstw małych, do 10 ha w zdecydowanej większości nie byli usatysfakcjonowani uzyskiwanymi dochodami. Natomiast wśród właścicieli większych i dużych gospodarstw odsetek osób zadowolonych z dochodów był zdecydowanie większy, niezależnie od systemu gospodarowania. Istotną różnicę, zależnie od sposobu gospodarowania, stwierdzono jedynie w przypadku gospodarstw dużych od 20,0 do 49,9 ha. W tej grupie więcej zadowolonych z uzyskiwanych dochodów było rolników z gospodarstw konwencjonalnych. W grupie rolników ekologicznych znacznie mniej osób było usatysfakcjonowanych z uzyskiwanych dochodów w porównaniu do ankietowanych prowadzących gospodarstwa w systemie konwencjonalnym. Jednakże znaczna grupa (38%) rolników ekologicznych przyznała, że dzięki konwersji gospodarstwa uzyskała lepsze efekty ekonomiczne, a jedynie 4% oceniła je jako znacznie gorsze (rys. 9). Rys. 10. Satysfakcja z decyzji o zmianie systemu gospodarowania na ekologiczny Fig. 10. Satisfaction from the decision about conversion into organic Ponadto, pomimo że 34% respondentów nie potrafiło ocenić różnicy w uzyskiwanych efektach ekonomicznych na skutek konwersji na system ekologiczny, to jednak aż 80% prowadzących obecnie gospodarstwa ekologiczne zdecydowanie nie żałuje decyzji o zmianie sposobu gospodarowania (rys. 10). Rolnicy ekologiczni uważają więc, że pomimo uzyskiwanych zbyt niskich dochodów, ekologiczny system gospodarowania jest w obecnej chwili najlepszym rozwiązaniem dla ich gospodarstw. 5. Wnioski Rys. 9. Ocena efektów ekonomicznych uzyskiwanych po konwersji gospodarstwa na system ekologiczny Fig. 9. Estimation of economic effects after conversion 1. Niewielka powierzchnia gospodarstw ekologicznych, szczególnie tych poniżej 10 ha, jest główną barierą rozwoju rolnictwa ekologicznego w rejonie powiatu wysokomazowieckiego. 241
7 2. Rozwinięcie przetwórstwa mleka ekologicznego stałoby się szansą na podniesienie dochodu szerokiej grupy rolników produkujących mleko ekologiczne, które obecnie z konieczności, sprzedawane jest do konwencjonalnych przetwórni oraz przyczyniłoby się do zmniejszenia liczby gospodarstw bezinwentarzowych. 3. Gospodarstwa ekologiczne odznaczają się znacznie większą różnorodnością zarówno w produkcji roślinnej, jak i zwierzęcej niż gospodarstwa konwencjonalne. Można przypuszczać, że wspomniane czynniki oraz wielopolowy płodozmian, wpływają na stosunkowo słabo odczuwaną presję ze strony innych patogenów niż chwasty. 4. Większa liczba kanałów dystrybucji oraz dodatkowa działalność agroturystyczna rolników może być alternatywnym sposobem na podniesienie efektywności ekonomicznej, w szczególności najmniejszych gospodarstw. 5. Mimo niższej niż oczekiwana dochodowości gospodarstw ekologicznych, zdecydowana większość rolników ekologicznych nie wyraża chęci powrotu do gospodarowania w systemie konwencjonalnym. Wskazuje to, że ekologiczny sposób gospodarowania jest szansą rozwoju dla gospodarstw badanego regionu. 6. Literatura [1] Bavec F., Bavec M.: Organic production and use of alternative crops. Wyd. Taylor & Francis Boca Raton, London, New York., 2007, ss [2] Klinbacher E., Pohl A.: Organic farming in Austria, 2004, [3] Kucińska K., Pelc I., Artyszak A.: Development of organic agriculture in Poland. Mat. Konf. European Joint Organic Congress , Odense, Denmark, s [4] Kucińska K., Golba J., Pelc I.: The role of education and extention services for organic and conventional farming in the region of Podkarpacie. Poland. Agronomy Research, 2009, Vol. 7, special issue 2, s [5] Kucińska K., Staroszczyk A., Brzezina N., Noras K.: Szanse i ograniczenia rozwoju rolnictwa ekologicznego w województwie świętokrzyskim. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2010, Vol. 55 (3), s [6] Kucińska K., Brzezina N., Noras K., Pachnowska B., Pawłowska M.: Uwarunkowania rozwoju gospodarstw ekologicznych w powiecie siedleckim. Jakość i bezpieczeństwo produktu oraz ochrona środowiska w sektorze rolno-spożywczym. Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego 2/1, 2010, s [7] Moschitz H., Stolze M.: Organic farming Policy in Europe. A network analisis. Mat. Konf. European Joint Organic Congress , Odense, Denmark, s [8] Maciejczak M.: Marketing żywności ekologicznej w Europie i Polsce. Wydział Nauk Ekonomicznych, SGGW, Warszawa, [9] Najwyższa Izba Kontroli Informacja o wynikach kontroli rolnictwa ekologicznego w Polsce. Departament Środowiska, Rolnictwa i zagospodarowania Przestrzennego. KSR /2009 Nr ewid. 182/2009/P09106/KSR. [10] Rohner-Thielen E.: Area under organic farming increased by 7,4% between 2007 and 2008 in the EU-27. Statistics in Focus, 10/2010, Eurostat. [11] Schmidke K.: Mat. Konf. Pilnitz Summer Academy, HTV Dresden University of Aplied Science i Akademia Rolnicza w Poznaniu , Pillnitz. [12] Simion S.: Mat. Konf. Pilnitz Summer Academy, HTV Dresden University of Aplied Science i Akademia Rolnicza w Poznaniu , Pilnitz. [13] Tymiński A. Rynek produktów ekologicznych na świecie oraz w Polsce. Lublin: WSPA, 2005, s [14] [15] [16] [17] European market for organic food and drink [18] Baby Food Market and Organic Products Growth Analysis The European Union, [19] Plan działań dla żywności ekologicznej i rolnictwa w Polsce. 2006, [20] Roczny program działalności Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie na 2010 rok. 2009, s [21] Wyniki oceny wartości użytkowej krów mlecznych w 2008 roku: PFHBiPM, Parżniew, 2009, s
Gospodarstwa ekologiczne w Polsce w świetle danych liczbowych GUS
Dorota Komorowska 1 Katedra Ekonomiki Rolnictwa Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych SGGW Warszawa Gospodarstwa ekologiczne w Polsce w świetle danych liczbowych GUS Ecological farms in Poland in the
OCENA WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 9(134)/2011 OCENA WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Krzysztof Kapela, Szymon Czarnocki Katedra Ogólnej Uprawy Roli, Roślin i Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
Zróżnicowanie sposobów gospodarowania w ekologicznym systemie produkcji w regionie pomorskim
Zróżnicowanie sposobów gospodarowania w ekologicznym systemie produkcji w regionie pomorskim Mirosław Grabowski AGRO-EKO.PL Piła Jerzy Barszczewski ITP Falenty Mieczysław Grzelak UP Poznań Wstęp i cel
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Rolnictwo i obszary wiejskie w Wielkopolsce
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Rolnictwo i obszary wiejskie w Wielkopolsce WIELKOPOLSKA w Europie WIELKOPOLSKA w Polsce Podział Administracyjny Województwa Wielkopolskiego Liczba
ANALIZA WYPOSAŻENIA W CIĄGNIKI ROLNICZE WYBRANYCH GOSPODARSTW SPECJALIZUJĄCYCH SIĘ W CHOWIE BYDŁA MLECZNEGO
Inżynieria Rolnicza 1(119)/2010 ANALIZA WYPOSAŻENIA W CIĄGNIKI ROLNICZE WYBRANYCH GOSPODARSTW SPECJALIZUJĄCYCH SIĘ W CHOWIE BYDŁA MLECZNEGO Krzysztof Kapela Katedra Ogólnej Uprawy Roli, Roślin i Inżynierii
Szanse i ograniczenia dla rolnictwa ekologicznego na Nizinie Mazowieckiej
19 Polish Journal of Agronomy 2017, 28, 19-27 Szanse i ograniczenia dla rolnictwa ekologicznego na Nizinie Mazowieckiej 1 Katarzyna Kucińska, 1 Arkadiusz Artyszak, 2 Dariusz Gozdowski 1 Katedra Agronomii,
Stan i perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego i rynku produktów ekologicznych
Stan i perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego i rynku produktów ekologicznych Dr Krzysztof Jończyk Kongres Innowacji Polskich, Kraków, 10.03.2015 1 r. Rolnictwo ekologiczne Rozp. Rady (WE) 834/2007
Zachodniopomorskie rolnictwo w latach
Arkadiusz Malkowski Wydział Ekonomiczny Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Zachodniopomorskie rolnictwo w latach 2007-2017 16.10.2017 ROLNICTWO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
KOMBAJNY ZBOŻOWE W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY
Inżynieria Rolnicza 8(117)/2009 KOMBAJNY ZBOŻOWE W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY Edmund Lorencowicz, Jarosław Figurski Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
PREFERENCJE DOTYCZĄCE SZKOLEŃ ROLNIKÓW Z ZAKRESU ZESPOŁOWEGO UŻYTKOWANIA MASZYN
Inżynieria Rolnicza ()/8 PREFERENCJE DOTYCZĄCE SZKOLEŃ ROLNIKÓW Z ZAKRESU ZESPOŁOWEGO UŻYTKOWANIA MASZYN Krzysztof Kapela Zakład Mechanizacji Rolnictwa, Akademia Podlaska w Siedlcach Ryszard Jabłonka Zakład
CENY ZAKUPU I DZIERŻAWY KWOTY MLECZNEJ W GOSPODARSTWACH KRAJÓW EUROPEJSKICH W LATACH
FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Folia Univ. Agric. Stetin. 2007, Oeconomica 256 (48), 117 122 Bogusław GOŁĘBIOWSKI, Agata WÓJCIK CENY ZAKUPU I DZIERŻAWY KWOTY MLECZNEJ W GOSPODARSTWACH KRAJÓW
CHARAKTERYSTYKA I ROZMIESZCZENIE GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH W POLSCE
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2008 Jan Kuś, Krzysztof Jończyk Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach CHARAKTERYSTYKA I ROZMIESZCZENIE GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH
wykorzystanie produkcji rolniczej; współczynnik wykorzystania miejsc noclegowych; udział poszczególnych gospodarstw w badanym rynku; punktową ocenę
Temat: Agroturystyka jako forma przedsiębiorczości w gospodarstwach rolnych położonych w gminach należących do Białowieskiego Parku Narodowego i Biebrzańskiego Parku Narodowego Streszczenie Celem pracy
DEVELOPMENT OF ORGANIC FARMING IN POLAND ROZWÓJ ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO W POLSCE
Jan KUŚ, Krzysztof JOŃCZYK Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy e-mail: jankus@iung.pulawy.pl DEVELOPMENT OF ORGANIC FARMING IN POLAND
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Informacja o wstępnych wynikach Powszechnego spisu rolnego 2010 Warszawa, 2011-06-30 Powszechny Spis Rolny z 2010 r. (PSR 2010) był pierwszym spisem realizowanym od czasu przystąpienia
ILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE ZMIANY W STANIE PARKU CIĄGNIKOWEGO
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2008 Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wstęp ILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE ZMIANY W STANIE
DORADZTWO WOBEC MAŁYCH GOSPODARSTW ROLNYCH w LODR w KOŃSKOWOLI LUBLIN R.
DORADZTWO WOBEC MAŁYCH GOSPODARSTW ROLNYCH w LODR w KOŃSKOWOLI LUBLIN 21.06.2013 R. Małe Gospodarstwa Rolne Powszechny Spis Rolny w 2010 roku Polska Gospodarstwa rolne od 1-10 ha 1 213 533 szt. Powierzchnia
WYPOSAŻENIE TECHNICZNE WYBRANYCH GOSPODARSTW ROLNYCH KORZYSTAJĄCYCH Z FUNDUSZY UNII EUROPEJSKIEJ
Inżynieria Rolnicza 1(126)/2011 WYPOSAŻENIE TECHNICZNE WYBRANYCH GOSPODARSTW ROLNYCH KORZYSTAJĄCYCH Z FUNDUSZY UNII EUROPEJSKIEJ Zbigniew Wasąg Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w Biłgoraju Streszczenie.
ANALIZA WYPOSAŻENIA WYBRANYCH GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH W CIĄGNIKI ROLNICZE
Inżynieria Rolnicza 9(107)/2008 ANALIZA WYPOSAŻENIA WYBRANYCH GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH W CIĄGNIKI ROLNICZE Kazimierz Sławiński Katedra Agroinżynierii, Politechnika Koszalińska Streszczenie. Przedstawiono
Kierunki produkcji gospodarstw rolnych o zróżnicowanej strukturze agrarnej
Studia Prawno-Ekonomiczne, t. LXXX, 2009 PL ISSN 0081-6841 s. 259-270 Urszula Motowidlak * Kierunki produkcji gospodarstw rolnych o zróżnicowanej strukturze agrarnej Każda działalność gospodarcza, w tym
WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UE DO MODERNIZACJI GOSPODARSTW ROLNYCH
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UE DO MODERNIZACJI GOSPODARSTW ROLNYCH Stanisław Kowalski Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Streszczenie.
Rolnictwo ekologiczne w Polsce wybrane wskaźniki. Ecological agriculture in Poland selected indicators
Adam Pawlewicz 1 Katedra Agrobiznesu i Ekonomii Środowiska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Olsztyn Rolnictwo ekologiczne w Polsce wybrane wskaźniki Ecological agriculture in Poland selected indicators
DORADZTWO WOBEC MAŁYCH GOSPODARSTW ROLNYCH LUBLIN 29.04.2014 R.
DORADZTWO WOBEC MAŁYCH GOSPODARSTW ROLNYCH LUBLIN 29.04.2014 R. Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli LODR w Końskowoli zasięgiem swojej działalności obejmuje teren całego województwa lubelskiego,
WPŁYW POWIERZCHNI UŻYTKÓW ROLNYCH ORAZ WYKSZTAŁCENIA WŁAŚCICIELA NA SPOSOBY POZYSKIWANIA INFORMACJI W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH MAŁOPOLSKI
Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 WPŁYW POWIERZCHNI UŻYTKÓW ROLNYCH ORAZ WYKSZTAŁCENIA WŁAŚCICIELA NA SPOSOBY POZYSKIWANIA INFORMACJI W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH MAŁOPOLSKI Michał Cupiał, Anna Szeląg-Sikora
ANALIZA WYPOSAŻENIA GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH W CIĄGNIKI ROLNICZE
Łukasz KRZYŚKO, Kazimierz SŁAWIŃSKI ANALIZA WYPOSAŻENIA GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH W CIĄGNIKI ROLNICZE Streszczenie W artykule przedstawiono wyniki badań nad wyposażeniem gospodarstw ekologicznych zlokalizowanych
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy GŁÓWNE UWARUNKOWANIA KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEGO ROLNICTWA Stanisław Krasowicz Puławy, 2008 Polska to kraj: o stosunkowo dużym potencjale
Kanały dystrybucji surowców żywnościowych z gospodarstw ekologicznych w województwie Warmińsko-Mazurskim
1 Adam Pawlewicz 2 Wojciech Gotkiewicz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Kanały dystrybucji surowców żywnościowych z gospodarstw ekologicznych w województwie Warmińsko-Mazurskim Wstęp W ciągu
ANALIZA USŁUG MECHANIZACYJNYCH W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH
Inżynieria Rolnicza 5(123)/21 ANALIZA USŁUG MECHANIZACYJNYCH W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Kazimierz Sławiński Katedra Agroinżynierii, Politechnika Koszalińska Streszczenie. Stwierdzono, że co piąte gospodarstwo
Journal of Agribusiness and Rural Development
Journal of Agribusiness and Rural Development www.jard.edu.pl tłumaczenie KIERUNKI PRODUKCJI GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH W POLSCE Maria Golinowska Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Abstrakt. Celem opracowania
Doradztwo na rzecz programów rolnośrodowiskowych
Doradztwo na rzecz programów rolnośrodowiskowych Kraków 19.10.2017 1 ZAKRES PRAC DORADCÓW ROLNOŚRODOWISKOWYCH Strategia zrównoważonego użytkowania i ochrony zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich
PERSPEKTYWY ROZWOJU ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO W POLSCE PERSPECTIVES OF ORGANIC FARMING DEVELOPMENT IN POLAND
Dorota Komorowska 1 Katedra Ekonomiki Rolnictwa i Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych SGGW PERSPEKTYWY ROZWOJU ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO W POLSCE PERSPECTIVES OF ORGANIC FARMING DEVELOPMENT IN POLAND
Artur Łączyński Departament Rolnictwa GUS
Artur Łączyński Departament Rolnictwa GUS Plan wystąpienia Czynniki pływające na rolnictwo polskie od roku 2002 Gospodarstwa rolne Użytkowanie gruntów Powierzchnia zasiewów Zwierzęta gospodarskie Maszyny
WIELKOŚĆ PRODUKCJI ROŚLINNEJ A NAKŁADY PRACY W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH
WIELKOŚĆ PRODUKCJI ROŚLINNEJ A NAKŁADY PRACY W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Dariusz Kwaśniewski Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki Uniwersytet Rolniczy w Krakowie XX Konferencja Naukowa POSTĘP
ZASADY REALIZACJI DZIAŁANIA ROLNICTWO EKOLOGICZNE W PROW
ZASADY REALIZACJI DZIAŁANIA ROLNICTWO EKOLOGICZNE W PROW 2014-2020 Od 2015 roku obowiązuje realizacja nowego PROW 2014-2020. W ramach tego programowania rolnictwo ekologiczne nie jest już tylko jednym
ZAPLECZE SUROWCOWE A ROZWÓJ PRZETWÓRSTWA EKOLOGICZNEGO WE WSCHODNIEJ POLSCE RAW MATERIAL BASE AND DEVELOPMENT ORGANIC PROCESSING IN EASTERN POLAND
198 Ewa Katarzyna Śliwowska STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XIV zeszyt 5 Ewa Katarzyna Śliwowska Uniwersytet w Białymstoku ZAPLECZE SUROWCOWE A ROZWÓJ PRZETWÓRSTWA
EFEKTYWNOŚĆ ROLNICZEJ PRODUKCJI EKOLOGICZNEJ W ZALEŻNOŚCI OD KIERUNKU PRODUKCJI GOSPODARSTWA ROLNEGO *
I N Ż YNIERIA R OLNICZA A GRICULTURAL E NGINEERING 2012: Z. 4(139) T.1 S. 421-429 ISSN 1429-7264 Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej http://www.ptir.org EFEKTYWNOŚĆ ROLNICZEJ PRODUKCJI EKOLOGICZNEJ
PORÓWNANIE ZASTOSOWANIA INTERNETU W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W ZALEŻNOŚCI OD PROWADZONEGO W NICH SYSTEMU PRODUKCJI ROLNICZEJ
Inżynieria Rolnicza 11(109)/2008 PORÓWNANIE ZASTOSOWANIA INTERNETU W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W ZALEŻNOŚCI OD PROWADZONEGO W NICH SYSTEMU PRODUKCJI ROLNICZEJ Andrzej Grieger, Kazimierz Sławiński Katedra
WYKORZYSTANIE TECHNIK KOMPUTEROWYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 6(131)/2011 WYKORZYSTANIE TECHNIK KOMPUTEROWYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira, Edmund Lorencowicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet
WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
Ocena stopnia zrównoważenia gospodarstw w województwie lubelskim za pomocą modelu RISE
Ocena stopnia zrównoważenia gospodarstw w województwie lubelskim za pomocą modelu RISE Adam K. Berbeć Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej IUNG-PIB Rolnictwo a zmiany klimatu Rolnictwo odczuwa
TYP ROLNICZY GOSPODARSTW A ZASOBY PRACY I WYPOSAŻENIE W ŚRODKI TECHNICZNE
Inżynieria Rolnicza 5(123)/2010 TYP ROLNICZY GOSPODARSTW A ZASOBY PRACY I WYPOSAŻENIE W ŚRODKI TECHNICZNE Anna Kocira, Sławomir Kocira Instytut Nauk Rolniczych, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
KIERUNKI ROZWOJU RODZINNYCH GOSPODARSTW ROLNYCH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/10 Robert Szulc Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Poznaniu KIERUNKI ROZWOJU RODZINNYCH GOSPODARSTW ROLNYCH Streszczenie W pracy zaprezentowano
Rolnictwo ekologiczne z korzyścią dla środowiska i człowieka. Realizacja PROW - korzyści i bariery. Anna Kuczuk, OODR Łosiów
Anna Kuczuk, OODR Łosiów Rolnictwo stanowi jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki niemal każdego kraju, pełniąc istotne funkcje natury ekonomicznej, społecznej i środowiskowej. Gleba, woda, powietrze
Regionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce. Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015
Regionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015 Hipoteza 1. Zasoby czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału) wyznaczają potencjał produkcyjny
OKRESY UŻYTKOWANIA CIĄGNIKÓW I MASZYN W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH RODZINNYCH WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO
Inżynieria Rolnicza 2(120)/2010 OKRESY UŻYTKOWANIA CIĄGNIKÓW I MASZYN W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH RODZINNYCH WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Edmund Lorencowicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii
Polski sektor żywnościowy 5 lat po akcesji
Polski sektor żywnościowy 5 lat po akcesji Andrzej Kowalski Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB Katedra Rozwoju Obszarów Wiejskich Szkoła Główna Handlowa Warszawa kwiecień 2009 Wzajemne
ZAPOTRZEBOWANIE NA PROGRAMY KOMPUTEROWE W ROLNICTWIE NA PRZYKŁADZIE GOSPODARSTW WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO
Inżynieria Rolnicza 9(107)/2008 ZAPOTRZEBOWANIE NA PROGRAMY KOMPUTEROWE W ROLNICTWIE NA PRZYKŁADZIE GOSPODARSTW WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO Michał Cupiał Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Uniwersytet
INFORMACJE WPŁYWAJĄCE NA DECYZJĘ O ZAKUPIE ŚRODKÓW TECHNICZNYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH MAŁOPOLSKI
Inżynieria Rolnicza 1(119)/2010 INFORMACJE WPŁYWAJĄCE NA DECYZJĘ O ZAKUPIE ŚRODKÓW TECHNICZNYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH MAŁOPOLSKI Michał Cupiał, Anna Szeląg-Sikora Instytut Inżynierii Rolniczej i
ZASTOSOWANIE REGRESJI LOGISTYCZNEJ DO WYZNACZENIA CECH O NAJWIĘKSZEJ SILE DYSKRYMINACJI WIELKOŚCI WSKAŹNIKÓW POSTĘPU NAUKOWO-TECHNICZNEGO
Inżynieria Rolnicza 8(96)/2007 ZASTOSOWANIE REGRESJI LOGISTYCZNEJ DO WYZNACZENIA CECH O NAJWIĘKSZEJ SILE DYSKRYMINACJI WIELKOŚCI WSKAŹNIKÓW POSTĘPU NAUKOWO-TECHNICZNEGO Agnieszka Prusak, Stanisława Roczkowska-Chmaj
KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Zenon Grześ, Ireneusz Kowalik Instytut Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Poznaniu KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE
Czy ekologiczny chów bydła mięsnego jest opłacalny?
.pl https://www..pl Czy ekologiczny chów bydła mięsnego jest opłacalny? Autor: Elżbieta Sulima Data: 3 stycznia 2016 Ekologiczny chów bydła mięsnego korzystnie wpływa nie tylko na środowisko, ale też chroni
NAKŁADY PRACY W GOSPODARSTWACH ROLNYCH O RÓŻNEJ WIELKOŚCI EKONOMICZNEJ
Inżynieria Rolnicza 1(126)/2011 NAKŁADY PRACY W GOSPODARSTWACH ROLNYCH O RÓŻNEJ WIELKOŚCI EKONOMICZNEJ Jarosław Figurski, Edmund Lorencowicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,Uniwersytet
Rolnictwo w Polsce. Kołaczkowska Adrianna 2a
Rolnictwo w Polsce Kołaczkowska Adrianna 2a Rolnictwo Jest jednym z głównych działów gospodarki, jego głównym zadaniem jest dostarczanie płodów rolnych odbiorcom na danym terenie. Przedmiotem rolnictwa
Badanie koniunktury w gospodarstwach rolnych
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa Warszawa, 30.09.2014 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Badanie koniunktury w gospodarstwach rolnych Niniejsze opracowanie przedstawia wyniki ankiety
POZIOM I DYNAMIKA ZMIAN WYPOSAśENIA I WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
InŜynieria Rolnicza 11/2006 Sławomir Kocira, Stanisław Parafiniuk Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w InŜynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Lublinie POZIOM I DYNAMIKA ZMIAN WYPOSAśENIA I WYKORZYSTANIA
Wstęp. Adam Marcysiak 1 Katedra Ekonomiki i Organizacji Rolnictwa Akademia Podlaska w Siedlcach
Adam Marcysiak 1 Katedra Ekonomiki i Organizacji Rolnictwa Akademia Podlaska w Siedlcach WPŁYW STRUKTURY OBSZAROWEJ NA ZRÓŻNICOWANIE WYNIKÓW PRODUKCYJNO-EKONOMICZNYCH GOSPODARSTW ROLNYCH INFLUENCE OF THE
Rolnictwo na terenie województwa zachodniopomorskiego
Rolnictwo na terenie województwa zachodniopomorskiego Marek Kalkowski 21.2.213 VI Polsko Niemiecki Dzień Rolnika Konferencja: Wymiana doświadczeń na temat zintegrowanej uprawy roślin Pasewalk, 21 luty
Journal of Agribusiness and Rural Development
ISSN 1899-5772 Journal of Agribusiness and Rural Development www.jard.edu.pl 3(13) 2009, 99-104 INTENSYWNOŚĆ ORGANIZACJI PRODUKCJI A WIELKOŚĆ EKONOMICZNA I TYP ROLNICZY GOSPODARSTW Sławomir Kocira Uniwersytet
PROBLEMY PRODUKCJI EKOLOGICZNEJ NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH GOSPODARSTW ROLNYCH
Fragm. Agron. 29(1) 2012, 134 139 PROBLEMY PRODUKCJI EKOLOGICZNEJ NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH GOSPODARSTW ROLNYCH Jerzy Szymona Katedra Ekologii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie jerzy.szymona@up.lublin.pl
CURRENT SITUATION AND DEVELOPMENT POSSIBILITIES OF ORGANIC AGRICULTURE IN PODKARPACIE REGION
Katarzyna KUCIŃSKA, Jan GOLBA Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Katedra Agronomii e-mail: katarzyna_kucinska@sggw.pl CURRENT SITUATION AND DEVELOPMENT POSSIBILITIES OF ORGANIC AGRICULTURE
WYNIKI FINANSOWE GOSPODARSTW ROLNICZYCH A OBCIĄŻENIE PODATKIEM ROLNYM 1
STOWARZYSZENIE Wyniki finansowe EKONOMISTÓW gospodarstw rolniczych ROLNICTWA a obciążenie I AGROBIZNESU podatkiem rolnym Roczniki Naukowe tom XVII zeszyt 1 49 Marzena Ganc, Magdalena Mądra-Sawicka Szkoła
R o l n i c t w o e k o l o g i c z n e w P o l s c e w 2 0 0 3 roku
G ł ó w n y I n s p e k t o r a t W y d z i a ł E k o l o g i i R o l n i c z e j R o l n i c t w o e k o l o g i c z n e w P o l s c e w 2 0 0 3 roku Z A T W I E R D Z A M G ł ó w n y I n s p e k t o
KOMBAJNY ZBOŻOWE W ROLNICTWIE POLSKIM W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2011 Jan Pawlak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie KOMBAJNY ZBOŻOWE W ROLNICTWIE POLSKIM W LATACH 1990 2009 Streszczenie W latach 1990
KOSZTY ORAZ FORMY OBSŁUGI TRANSPORTOWEJ GOSPODARSTW ROLNICZYCH
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Maciej Kuboń Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie KOSZTY ORAZ FORMY OBSŁUGI TRANSPORTOWEJ GOSPODARSTW ROLNICZYCH Streszczenie Przedstawiono
Badanie koniunktury w gospodarstwach rolnych
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa Warszawa, 30.09.2013 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Badanie koniunktury w gospodarstwach rolnych Niniejsze opracowanie przedstawia wyniki ankiety
Opis struktury zagadnień rozważanych w obszarach badawczych projektu Quality of Life w czasie spotkania #1 Perspektywa Dynamiki Systemów
Opis struktury zagadnień rozważanych w obszarach badawczych projektu Quality of Life w czasie spotkania #1 Perspektywa Dynamiki Systemów Elementy określone przez liderów sekcji w obszarze Bezpieczna Żywność
Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania funduszy Unii Europejskiej przez gospodarstwa rolne w Polsce
Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania funduszy Unii Europejskiej przez gospodarstwa rolne w Polsce Bogucki Wydawnictwo Naukowe Poznań 2010 Spis treści 1. Wprowadzenie 9 1.1. Cel i zakres analizy 9 1.2.
Działanie ROLNICTWO EKOLOGICZNE WYMOGI I ZASADY REALIZACJI
Działanie ROLNICTWO EKOLOGICZNE WYMOGI I ZASADY REALIZACJI Działanie Rolnictwo ekologiczne jest działaniem wieloletnim - rolnik podejmuje zobowiązanie do prowadzenia określonej produkcji ekologicznej na
FORMULARZ OCENY GOSPODARSTWA W KATEGORII Ochrona środowiska i ekologia* Ekologiczna produkcja towarowa
Załącznik nr do Regulaminu FORMULARZ OCENY GOSPODARSTWA W KATEGORII Ochrona środowiska i ekologia* Ekologiczna produkcja towarowa Imię.... Nazwisko... Nazwa gospodarstwa... Numer ewidencyjny gospodarstwa
Warszawa, dnia 11 stycznia 2012 r. Poz. 1
Warszawa, dnia 11 stycznia 2012 r. Poz. 1 OGŁOSZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) w sprawie wykazu obszarów badawczych i wykazu badań na rzecz rolnictwa ekologicznego Na podstawie 10 ust. 4 rozporządzenia
Rolnictwo ekologiczne i wsparcie PROW w Polsce w okresie programowania
Rolnictwo ekologiczne i wsparcie PROW w Polsce w okresie programowania 2007-13 Jarosław Stalenga Józef Tyburski IUNG-PIB Puławy UWM Olsztyn Kluczbork, 11.04.2012 Powierzchnia UR w gospodarstwach EKO na
Badania rachunkowości rolnej gospodarstw rolnych
Pomorskie gospodarstwa rolne w latach 2004-2012 na podstawie badań PL FADN Daniel Roszak Badania rachunkowości rolnej gospodarstw rolnych w ramach systemu PL FADN umożliwiają wgląd w sytuację produkcyjno-finansową
14. OCENA STANU ORGANIZACJI I SYTUACJI PRODUKCYJNO- EKONOMICZNEJ REPREZENTACYJNEJ PRÓBY GOSPODARSTW ROLNYCH
14. OCENA STANU ORGANZACJ SYTUACJ PRODUKCYJNO- EKONOMCZNEJ REPREZENTACYJNEJ PRÓBY GOSPODARSTW ROLNYCH Celem przedstawionej analizy jest prezentacja opinii rolników oraz instruktorów Ośrodka Doradztwa Rolniczego
RELACJE MIĘDZY PODATKAMI GOSPODARSTW ROLNYCH A ICH CZYNNIKAMI PRODUKCJI W POLSCE NA TLE UNII EUROPEJSKIEJ W LATACH
Relacje STOWARZYSZENIE między podatkami gospodarstw EKONOMISTÓW rolnych ROLNICTWA a ich czynnikami I AGROBIZNESU produkcji w Polsce... Roczniki Naukowe tom XVI zeszyt 1 183 Roma Ryś-Jurek Uniwersytet Przyrodniczy
ROLNICTWO W LICZBACH. Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu Lubań, ul. Tadeusza Maderskiego 3 83-422 Nowy Barkoczyn tel. 58 326-39-00, fax. 58 309-09-45 e-mail: sekretariat@podr.pl, www.podr.pl ROLNICTWO W LICZBACH
Gospodarstwa ekologiczne przestały się opłacać?
https://www. Gospodarstwa ekologiczne przestały się opłacać? Autor: Maciej Wołodko Data: 18 marca 2019 Maleje liczba gospodarstw ekologicznych. 5 lat temu było ich w Polsce o 6 tysięcy więcej. Powierzchnia
Pomorskie gospodarstwa rolne w latach na podstawie badań PL FADN. Daniel Roszak PODR w Gdańsku
Pomorskie gospodarstwa rolne w latach 2004-2012 na podstawie badań PL FADN Daniel Roszak PODR w Gdańsku Prezentacja oparta jest na analizie wyników produkcyjno-finansowych 267 gospodarstw prowadzących
PODKARPACKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W BOGUCHWALE - ZESPOŁ DORADZCÓW W JAŚLE
PODKARPACKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W BOGUCHWALE - ZESPOŁ DORADZCÓW W JAŚLE Powiat jasielski podobnie jak województwo podkarpackie charakteryzuje się rozdrobnionym rolnictwem. Znajduje się tutaj ok.
Rozwój rolnictwa na Podkarpaciu. Rzeszów, 20 listopada 2015
Rozwój rolnictwa na Podkarpaciu Rzeszów, 20 listopada 2015 Ogólna powierzchnia województwa podkarpackiego wynosi 1784,6 tys. ha i stanowi 5,7% powierzchni kraju. Struktura powierzchni województwa podkarpackiego
Leonardo da Vinci Partnership LOVEt
Leonardo da Vinci Partnership LOVEt Tworzenie platformy komunikacyjnej pomiędzy nauką i praktyką w sektorze rolnictwa ekologicznego Ewa Rembiałkowska Dorota Metera Renata Kazimierczak Monika Piwońskal
działek zagrodowych w gospodarstwach specjalizujących
PROBLEMY INŻYNIERII ROLNICZEJ PIR 01 (I III): z. 1 (75) PROBLEMS OF AGRICULTURAL ENGINEERING s. 5 31 Wersja pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo ISSN 131-0093 Wpłynęło 08.0.011 r. Zrecenzowano 06.04.011 r.
WYKORZYSTANIE POTENCJALNYCH ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNYCH PARKU MASZYNOWEGO W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH
Inżynieria Rolnicza 9(97)/2007 WYKORZYSTANIE POTENCJALNYCH ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNYCH PARKU MASZYNOWEGO W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Sylwester Tabor, Wioletta Kmita Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki,
Journal of Agribusiness and Rural Development
ISSN 1899-5772 Journal of Agribusiness and Rural Development www.jard.edu.pl 3(13) 2009, 147-153 OBSZAR JAKO CZYNNIK RÓŻNICUJĄCY POZIOM I STRUKTURĘ POZAROLNICZYCH DOCHODÓW GOSPODARSTW Agata Marcysiak,
WYDATKI NA TECHNIKĘ A PRZYCHODY W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH ROLNYCH LUBELSZCZYZNY
Inżynieria Rolnicza 10(108)/2008 WYDATKI NA TECHNIKĘ A PRZYCHODY W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH ROLNYCH LUBELSZCZYZNY Jarosław Figurski, Edmund Lorencowicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii
4. Integracja polskiego rolnictwa z rolnictwem UE
4. Integracja polskiego rolnictwa z rolnictwem UE Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej wywarło duży wpływ na całą gospodarkę Polski, szczególnie na rolnictwo. Dzięki członkostwu w strukturach Unii Europejskiej
Dochodowość gospodarstw rolnych nieprzerwanie prowadzących rachunkowość rolną w ramach PL FADN w woj. pomorskim w latach
Dochodowość gospodarstw rolnych nieprzerwanie prowadzących rachunkowość rolną w ramach PL FADN w woj. pomorskim w latach 2010-2015 Obserwacja liczebności gospodarstw w poszczególnych grupach wskazuje na
Wydajność pracy jako przesłanka restrukturyzacji zatrudnienia w rolnictwie. prof. Andrzej Czyżewski mgr Jakub Staniszewski
Wydajność pracy jako przesłanka restrukturyzacji zatrudnienia w rolnictwie prof. Andrzej Czyżewski mgr Jakub Staniszewski XIV Międzynarodowa Konferencja Naukowa Globalne problemy rolnictwa i gospodarki
WPŁYW NAKŁADÓW MATERIAŁOWO- -ENERGETYCZNYCH NA EFEKT EKOLOGICZNY GOSPODAROWANIA W ROLNICTWIE
Inżynieria Rolnicza 8(96)/2007 WPŁYW NAKŁADÓW MATERIAŁOWO- -ENERGETYCZNYCH NA EFEKT EKOLOGICZNY GOSPODAROWANIA W ROLNICTWIE Józef Sawa, Stanisław Parafiniuk Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w
WYKORZYSTANIE KOMPUTERÓW W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY
Inżynieria Rolnicza 7(105)/2008 WYKORZYSTANIE KOMPUTERÓW W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH RODZINNYCH LUBELSZCZYZNY Sławomir Kocira, Edmund Lorencowicz Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
Podstawowy mechanizm Wspólnej Polityki Rolnej UE
Podstawowy mechanizm Wspólnej Polityki Rolnej UE Rozwój obszarów wiejskich Działania rynkowe Płatności bezpośrednie Wieloletnie Ramy Finansowe 2014-2020: WPR stanowi 38,9% wydatków z budżetu UE Wspólna
O rolnictwie ekologicznym
O rolnictwie ekologicznym Limanowa 23.02.2016 Ewa Smuk Stratenwerth Stowarzyszenie ZIARNO Co to jest rolnictwo ekologiczne? całościowy system gospodarowania, wspierający różnorodność biologiczną, cykle
POTENCJAŁ EKONOMICZNY DOLNOŚLĄSKICH GOSPODARSTW ROLNYCH UCZESTNICZĄCYCH W REALIZACJI PROGRAMU ROLNOŚRODOWISKOWEGO
Potencjał STOWARZYSZENIE ekonomiczny dolnośląskich EKONOMISTÓW gospodarstw ROLNICTWA rolnych uczestniczących I AGROBIZNESU w realizacji... Roczniki Naukowe tom XVI zeszyt 6 281 Michał Kruszyński, Maria
Rozdział 1. Podstawy teoretyczne agrobiznesu Pojęcie agrobiznesu Inne określenia agrobiznesu... 17
Spis treści Wstęp... 11 Rozdział 1. Podstawy teoretyczne agrobiznesu 13 1.1. Pojęcie agrobiznesu... 13 1.2. Inne określenia agrobiznesu... 17 Rozdział 2. Pierwszy agregat agrobiznesu zaopatrzenie 20 2.1.
ANALIZA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ I KONIUNKTURY GOSPODARSTW ROLNYCH NA TERENIE POWIATU RADZYŃSKIEGO
Acta Sci. Pol., Technica Agraria 13(1-2) 2014, 19-25 ANALIZA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ I KONIUNKTURY GOSPODARSTW ROLNYCH NA TERENIE POWIATU RADZYŃSKIEGO Katarzyna Gajownik-Łazuga 1,2, Karol Łazuga 2 1
Materiał i metodyka badań
328 Anna Szeląg-Sikora, Stowarzyszenie Sylwester Tabor, Ekonomistów Michał CupiałRolnictwa i Agrobiznesu Roczniki Naukowe tom XV zeszyt 3 Anna Szeląg-Sikora, Sylwester Tabor, Michał Cupiał Uniwersytet
Jarosław Stalenga Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej IUNG-PIB, Puławy
Rolnictwo ekologiczne przyjazne środowisku naturalnemu Jarosław Stalenga Zakład Systemów i Ekonomiki Produkcji Roślinnej IUNG-PIB, Puławy 1. Rolnictwo ekologiczne w realizacji celów KPR 2. Status rolnictwa
TECHNICZNE ŚRODKI PRACY W GOSPODARSTWACH O RÓŻNYM POZIOMIE DOSTOSOWANIA DO WYMOGÓW ROLNOŚRODOWISKOWYCH
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Lublinie TECHNICZNE ŚRODKI PRACY W GOSPODARSTWACH O RÓŻNYM POZIOMIE DOSTOSOWANIA
Wizja rozwoju obszarów wiejskich Polski południowowschodniej
Wizja rozwoju obszarów wiejskich Polski południowowschodniej Dr hab. Stanisław Sorys Wicemarszałek Województwa Małopolskiego Wielkość i struktura przestrzeni rolniczej Diagnoza stanu: Użytki rolne w Małopolsce:
KOSZTY PRODUKCJI ROŚLINNEJ PRZY WYKONYWANIU PRAC CIĄGNIKIEM ZAKUPIONYM W RAMACH PROGRAMU SAPARD
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2006 Jacek Skudlarski Katedra Organizacji i Inżynierii Produkcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie KOSZTY PRODUKCJI ROŚLINNEJ PRZY WYKONYWANIU PRAC CIĄGNIKIEM
Uwarunkowania i ekonomiczna ocena wdrażania systemów zarządzania jakością w produkcji i przetwórstwie mięsa wieprzowego mgr inż.
Uwarunkowania i ekonomiczna ocena wdrażania systemów zarządzania jakością w produkcji i przetwórstwie mięsa wieprzowego mgr inż. Sławomir Stec Zakład Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Państwowa Wyższa