Kukurydza, słonecznik, bobowate SEZON

Transkrypt

1 Kukurydza, słonecznik, bobowate SEZON

2 PRODUKTY PREMIOWANE W PROGRAMIE: Surfaktanty (środki powierzchniowo czynne) zapewniają równomierny rozkład nawozów na liściach gwarantują dokładniejsze pokrycie powierzchni liści poprawiają mieszalność nawozów FoliQ ze środkami ochrony roślin Antyodparowywacze zapobiegają wyparowywaniu mikrokropelek nawozu przed osiągnięciem przez nie powierzchni liścia przedłużają czas uwodnienia kropli podnoszą skuteczność wnikania nawozu do rośliny Chelatowanie EDTA zapobiega wytrącaniu się zawartych w nawozie składników polepsza wchłanianie substancji odżywczych reguluje odczyn cieczy roboczej Humektanty (środki zwilżające) pobudzają do ponownego działania nawóz wyschnięty na powierzchni liści przedłużają czas jego pobierania przez rośliny Środki zwiększające przyczepność zapobiegają zmywaniu nawozu w czasie silnej rosy lub opadów minimalizują straty nawozu zwiększają liczbę wchłanianych składników Mieszalność ze środkami ochrony roślin poprawia właściwości buforowe reguluje ph wody zapewnia oszczędność czasu i pieniędzy Dlaczego warto wybrać nawozy dolistne FoliQ

3 Kukurydza - zestawienie odmian Struktura budowy plonu FAO ziarno FAO kiszonka typ kolby liczba rzędów liczba ziaren w rzędzie typ ziarna MTZ zawartość skrobi NOWOŚĆ Sharxx fix flint 300 g 66% Ballade fix flint 290 g 64% Chavoxx flex flint 310 g 68% MAS 16R flex flint/flint/dent 310 g 67% Palazzo fix quick dry 320 g 71% ENERGY Cockpit fix quick dry 310 g 72% MAS 25F flex flint/dent/dent 320 g 70% Inagua flex dent 300 g 67% Codikart flex dent 310 g 70% Sixxtus flex dent 340 g 70% Pravor flex flint/dent 310 g 68% Jawor flex flint/dent 300 g 66% Smolik flex flint/dent 290 g 66% MASS S STANDARD 03

4 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA Kukurydza - zestawienie odmian Cechy użytkowe zalecana obsada (ziaren/ha) gleby lekkie gleby ciężkie wymagania stanowiskowe wczesny wigor tolerancja na opóźnienie siewu odporność na wyleganie NOWOŚĆ Sharxx 90 tys. 95 tys. średnie wysoki wysoka bardzo wysoka Ballade 90 tys. 95 tys. wyższe wysoki wysoka bardzo wysoka Chavoxx tys tys. niższe wysoki wysoka bardzo wysoka MAS 16R tys tys. niższe wysoki średnia wysoka Palazzo 90 tys. 95 tys. średnie wysoki średnia wysoka ENERGY Cockpit 85 tys. 90 tys. średnie średni średnia średnia MAS 25F tys tys. niższe wysoki średnia wysoka Inagua tys tys. niższe średni średnia niska Codikart tys tys. niższe wysoki niska wysoka Sixxtus tys tys. średnie wysoki niska wysoka Pravor tys tys. niższe wysoki wysoka wysoka Jawor tys tys. niższe wysoki średnia wysoka Smolik tys tys. niższe średni średnia średnia MASS S STANDARD Zalecamy zwiększyć normy min. o 5% ze względu na polową zdolnośc wschodów. 04

5 Typy odmian kukurydzy Energy Odmiany wybitnie dedykowane do uprawy na ziarno i wysokoenergetyczną kiszonkę. Kilkuletnie doświadczenia pokazują, że wyniki kiszonki są pochodną doskonałych wyników ziarnowych. ENERGY Odmiany z tej grupy charakteryzują się nieco mniejszą masą kiszonkową, ale wysoką zawartością skrobi i najwyższą strawnością, przy najniższej zawartości włókna w zakiszanej masie. Te doskonałe wyniki generuje przede wszystkim wysoki udział ziarna o dużej zawartości skrobi. Plony ziarna tych odmian należą do najwyższych w swoich grupach wczesności. S STANDARD Standard odmiany o wysokim potencjale kiszonkowym i dobrym plonie ziarna. Uzyskują wyniki niższe, niż w typie Mass i Energy, ale powyżej średniej dla danej grupy wczesności i bardzo stabilne w latach. Dedykowane również na słabsze stanowiska. Quick Dry nowy typ ziarna kukurydzy, kształtem zbliżony do flint, ale o wysokim udziale bielma mączystego. Typowe flinty oddają wodę w miarę szybko do 40% wilgotności. Potem prędkość oddawania wody spada, gdyż twardniejąca, gruba, izolująca warstwa bielma szklistego mocno spowalnia ten proces. Ziarno typu dent, gdzie zdecydowaną przewagę ma bielmo mączyste, łatwiej przepuszczające wodę, nie spowalnia procesu dosychania. Quick dry oddaje wodę bardzo szybko i równomiernie, zarówno do 40%, jak i poniżej tej wilgotności. Dlatego te odmiany schodzą z pola z wilgotnością ziarna na poziomie odmian o FAO wcześniejszym o 20 pkt. Podobnie zachowują się również w procesach suszenia mechanicznego. Mass Odmiany łączące wysoką wydajność ziarna z najwyższą produktywnością masy do zakiszania. Rekordzistki w dobrym roku potrafią dać nawet do 100 t masy zielonej z hektara. Co ważne MASS dzięki wysokiemu udziałowi kolb średnio powyżej 45% uzyskujemy kiszonkę o dobrych i stabilnych parametrach. Przeważnie są to również odmiany o wysokim nasileniu cechy stay green. Ze względu na duży potencjał ziarnowy, często część areału zbierana jest na kiszonkę, a po napełnieniu silosu z reszty pola uzyskuje się wysokie plony ziarna. Dedykowane również na biogaz. Wczesność odmiany o najwyższej wczesności dojrzewania, pierwsze gotowe do zbioru z najniższą wilgotnością Alkohol odmiany dedykowane do gorzelnictwa ze względu na wysoką zawartość skrobi i wysoki uzysk spirytusu. 05

6 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA Przemiał odmiany dedykowane dla przemysłu młynarskiego z uwagi na wysoki udział bielma szklistego w ziarnie i wysoką gęstość ziarna. Zapylenie odmiany o najpełniejszym zapyleniu, wynikającym z lepszej gospodarki wodnej, szczególnie w warunkach okresowych niedoborów wody w momencie wiechowania i zapylania. Wynik nowego programu hodowlanego, skoncentrowanego na cechach ścian komórkowych łodyg i liści oraz pracy aparatów szparkowych efekt to mocniej uwodniona roślina, dobrze radząca sobie w warunkach stresu. Biogaz odmiany dedykowane do produkcji biogazu ze względu na najwyższą produktywność masy zielonej oraz wysoki udział skrobi w ziarnie. Typy użytkowe S ENERGY MASS STANDARD NOWOŚĆ NOWOŚĆ Sharxx Inagua Jawor Sharxx Palazzo Inagua Ballade Codikart Smolik Ballade Cockpit Codikart Chavoxx Sixxtus Pravor Chavoxx Codikart MAS 25F MAS 16R MAS 25F Sixxtus Palazzo Cockpit MAS 25F 06

7 nowoczesne nawozy dolistne Koniec z zahamowaniem wzrostu kukurydzy poprawa rozwoju systemu korzeniowego optymalne zaopatrzenie w składniki pokarmowe wzrost odporności na warunki stresowe i choroby grzybowe wspomaganie procesów regeneracyjnych zwiększenie plonu i poprawa jego jakości

8 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA NOWOŚĆ SHARXX SZYBKI DRAPIEŻNIK Ziarno Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie GŁÓWNE CECHY: Grys R.A.G.T mieszaniec trójliniowy (ziaren/ha) 90 tys. 95 tys. średnie wysoki wysoka bardzo wysoka rejestracja Holandia i Dania 2014 testowany w Polsce w latach : - doświadczenia hodowcy (Falęcin) 9,25 t/ha - doświadczenia Dalgety (Trzemżal) 8,43 t/ha najwyższy wynik w grupie odmian wczesnych bardzo dobry wigor startowy nisko osadzona kolba doskonały do przerobu na grys i mączkę polecany do uprawy na terenie całego kraju FAO 190 (ziarno) FAO 200 (kiszonka) MORFOLOGIA: 230 cm wysokość roślin 11 cm długość dokolbia 80 cm wysokość umieszczenia kolby BARDZO WYSOKA odporność na wyleganie ŚREDNI typ stay green Sharxx to najnowsza propozycja w segmencie bardzo wczesnych mieszańców kukurydzy, dedykowanych przede wszystkim do uprawy na ziarno. W krajach charakteryzujących się bardzo krótkim okresem wegetacji (Holandia, Dania) wykorzystywany jest również do produkcji bardzo wczesnej i strawnej kiszonki. Sharxx jest mieszańcem trójliniowym, co jest dużą rzadkością dla tej grupy wczesności kukurydzy. Świadczy to o dobrych zdolnościach adaptacyjnych odmiany do zróżnicowanych warunków siedliskowych. Wskazuje to na możliwość uprawy na stanowiskach nieco bardziej wymagających. Sharxx to odmiana krótkiej wegetacji rośliny mają zatem mniejszą możliwość reakcji na różnego rodzaju ograniczenia w rozwoju. Z tego właśnie względu nie zaleca się uprawy Sharxxa na stanowiskach najsłabszych. ENERGY STRUKTURA KOLBY: 30 ziaren w rzędzie zawartość skorbi 66% 16 rzędów kolba tybu FIX MTZ 300 g ziarno typu FLINT Sharxx jest odmianą o szybkim i dobrze skorelowanym tempie wiechowania i znamionowania. Ma to szczególnie duże znaczenie w latach z deficytem wody w okolicach kwitnienia. Pojawienie się kwiatostanów przypada na okres, w którym roślina dysponuje jeszcze zasobami wilgoci z gleby, a tkanki są dobrze uwodnione. W takiej sytuacji najbardziej krytyczna faza rozwojowa nastąpi odpowiednio wcześnie, a rośliny w największą falę lipcowych upałów wejdą już zapłodnione. 08

9 BALLADE FAO 190 (ziarno) FAO 200 (kiszonka) ENERGY ULTRAWCZESNA ODMIANA ZIARNOWA Ziarno Grys MORFOLOGIA: 220 cm wysokość roślin STRUKTURA KOLBY: Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie EURALIS mieszaniec pojedynczy (ziaren/ha) 90 tys. 95 tys. wyższe wysoki wysoka bardzo wysoka GŁÓWNE CECHY: bardzo dobry wigor siewek zimne gleby wysoka wczesność szerokie okno siewu doskonała na grys i mączkę kukurydzianą dobre oddawanie wody narażona na skutki żerowania dzików 10 cm długość dokolbia 90 cm wysokość umieszczenia kolby BARDZO WYSOKA odporność na wyleganie SŁABY typ stay green Ballade to mieszaniec pojedynczy, który cechuje się bardzo wysoką wczesnością dojrzewania oraz potencjałem plonowania na ziarno. Ballade jest polecana do uprawy na ziarno na terenie całego kraju, a ze względu na krótszy okres wegetacji szczególnie w rejonach północnym i północno-wschodnim. Dzięki krótszemu okresowi wegetacji i szybszemu osiągnięciu pełnej dojrzałości, pozwala na szybsze rozpoczęcie zbiorów, przy zdecydowanie niższej wilgotności ziarna. Ballade jest na tyle wczesną odmianą, że istnieje możliwość siewu po jej zbiorze pszenicy ozimej (jeszcze na jesieni), gdyż przy normalnym terminie siewu Ballade zejdzie z pola jeszcze we wrześniu. Jeśli ktoś decyduje się na siew kukurydzy w bardzo późnym, majowym terminie, Ballade jest również optymalnym rozwiązaniem. 28 ziaren w rzędzie zawartość skorbi 64% 14 rzędów kolba tybu FIX MTZ 290 g ziarno typu FLINT Ballade jako najwcześniejsza odmiana może pierwsza ucierpieć na skutek żerowania dzików, co potwierdzają sygnały z gospodarstw oraz obserwacje z doświadczeń Dalgety. Dla tych zwierząt bardziej dojrzałe i smakowite ziarno stanowi nieodpartą pokusę. Z tego powodu warto byłoby powiadomić lokalne koło łowieckie, że w okresie września pola obsiane tą odmianą powinny zostać objęte szczególnym dozorem. 09

10 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA CHAVOXX PEWNOŚĆ, WCZESNOŚĆ, ENERGETYCZNOŚĆ Kiszonka ENERGY Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie Ziarno GŁÓWNE CECHY: R.A.G.T. mieszaniec pojedynczy (ziaren/ha) tys tys. niższe wysoki wysoka bardzo wysoka Grys tolerancyjna pod względem stanowiska - słabsze i mocniejsze gleby FAO (ziarno) FAO 220 (kiszonka) MORFOLOGIA: 250 cm wysokość roślin 18 cm długość dokolbia 80 cm wysokość umieszczenia kolby BARDZO WYSOKA odporność na wyleganie MOCNY typ stay green ENERGY STRUKTURA KOLBY: 30 ziaren w rzędzie zawartość skorbi 68% 16 rzędów kolba tybu FLEX MTZ 310 g ziarno typu FLINT nadaje się do wczesnych i późnych siewów silny wigor mocny stay green energetyczna, strawna kiszonka wysoka gęstość ziarna doskonale nadaje się na przemiał zdrowotność i odporność na głownię zapewniają stabilny plon Chavoxx w badaniach COBORU z roku 2011 uzyskał w grupie odmian wczesnych plon na poziomie 101% wzorca (wzorzec 12,6 t/ha). Natomiast w badaniach Dalgety uzyskał w 2012 roku bardzo dobry wynik plonu suchego ziarna 13,11 t/ha (średnia z 5 lokalizacji na terenie całej Polski). Chavoxx zarejestrowany został w Holandii w 2008 roku, gdzie ceniony i użytkowany jest zwłaszcza na kiszonkę. Chavoxx to bezpieczeństwo plonu ziarna i kiszonki. Charakteryzuje się wczesnym kwitnieniem, dobrze zsynchronizowanym z wyrzucaniem wiechy, dzięki temu okres pylenia przypada najczęściej przed okresem najwyższych temperatur, odbierających wilgoć glebie i roślinom. Chavoxx to bardzo szerokie okno siewu. Ze względu na wysoki wigor i tolerancję zimnych gleb, można go siać wcześnie, ale ze względu na krótki okres wegetacji - połączony z równomiernym dojrzewaniem - nadaje się też do późniejszych, majowych zasiewów. 10

11 JAWOR ZASKOCZY MOŻLIWOŚCIAMI FAO (ziarno) FAO 230 (kiszonka) S STANDARD Kiszonka STANDARD Ziarno MORFOLOGIA: 245 cm wysokość roślin STRUKTURA KOLBY: Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie SMOLICE mieszaniec trójliniowy (ziaren/ha) tys tys. niższe wysoki średnia wysoka GŁÓWNE CECHY: zalecana na wszystkie stanowiska oraz typy gleb dobry wigor początkowy niższa podatność na głownię guzowatą ceniona w gospodarstwach produkujących CCM dobre tempo dosychania ziarna 11 cm długość dokolbia 90 cm wysokość umieszczenia kolby WYSOKA odporność na wyleganie ŚREDNI typ stay green Jawor to mieszaniec trójliniowy zarejestrowany w COBORU w 2009 roku w grupie odmian wczesnych. W trzyletnim okresie doświadczeń rejestrowych uzyskał bardzo stabilny średni wynik plonowania na poziomie 100% wzorca. Odmiana doskonale sprawdzona w warunkach polowych naszego kraju. Jawor to odmiana bardzo uniwersalna zarówno w zakresie doboru stanowiska, jak również kierunku wykorzystania. Wysoka przydatność do siewu na wszystkich typach stanowisk z uwzględnieniem tych słabszych wynika z dobrych zdolności adaptacyjnych mieszańca. Klasa wczesności Jawora wskazuje na możliwość użytkowania na ziarno oraz kiszonkę. 32 ziarna w rzędzie zawartość skorbi 66% 14 rzędów kolba tybu FLEX MTZ 300 g ziarno typu FLINT/DENT Jawor charakteryzuje się bardzo stabilnymi i odpornymi na wyleganie roślinami. W badaniach rejestrowych Jawor w ocenie tego parametru znacznie przewyższył odmiany wzorcowe. W swojej grupie z notą 7,7 był jedną z wyróżniających odmian pod względem stabilności roślin. 11

12 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA SMOLIK PLON POWYŻEJ WZORCA GRUPY Kiszonka STANDARD Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie GŁÓWNE CECHY: SMOLICE mieszaniec trójliniowy (ziaren/ha) tys tys. niższe średni średnia średnia Ziarno wczesny mieszaniec trójliniowy może być uprawiany na glebach lekkich i przepuszczalnych wysokie zdolności adaptacyjne do różnych siedlisk niższa podatność na głownię guzowatą dobry stay green FAO (ziarno) FAO 230 (kiszonka) MORFOLOGIA: 250 cm wysokość roślin 9 cm długość dokolbia 100 cm wysokość umieszczenia kolby ŚREDNIA odporność na wyleganie WYSOKI typ stay green Smolik to wczesny mieszaniec trójliniowy zarejestrowany w COBORU w 2010 roku. W doświadczeniach ziarnowych lat plonował na poziomie 102% wzorca (średnio 10,79 t/ha). Był to jeden z wyższych wyników plonowania w tej klasie wczesności. Smolik polecany jest do uprawy na ziarno i kiszonkę na terenie całej Polski z uwzględnieniem rejonów północnych i północno-wschodnich, w których zasadność uprawy kukurydzy w dużej mierze warunkuje klimat oraz suma temperatur w ciągu okresu wegetacyjnego. S STANDARD STRUKTURA KOLBY: 30 ziaren w rzędzie zawartość skorbi 66% 14 rzędów kolba tybu FLEX MTZ 290 g ziarno typu FLINT/DENT Smolik to odmiana bardzo dobrze sprawdzona i szeroko spopularyzowana na naszym rynku. O jej sukcesie w dużej mierze zadecydowały bardzo dobre zdolności adaptacyjne do najróżniejszych siedlisk. Dzięki nim Smolik bez względu na stanowisko, w którym się rozwija, z dobrym skutkiem broni swojego potencjału plonowania zarówno w kierunku ziarnowym, jak i kiszonkowym. 12

13 MAS 16R MASA PLONU ZIARNA FAO 230 (ziarno) FAO 240 (kiszonka) ENERGY Kiszonka ENERGY Ziarno MORFOLOGIA: 270 cm wysokość roślin STRUKTURA KOLBY: Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie MAISADOUR mieszaniec pojedynczy (ziaren/ha) tys tys. niższe wysoki średnia wysoka GŁÓWNE CECHY: średnio wczesna odmiana do uniwersalnego użytkowania najwyższy wigor początkowy ogromny potencjał ziarnowy stabilny i wysoki plon energetyczna kiszonka o wysokich wartościach żywieniowych zalecana do uprawy w całej Polsce, dzięki wczesnemu kwitnieniu i dojrzewaniu 11 cm długość dokolbia 110 cm wysokość umieszczenia kolby WYSOKA odporność na wyleganie MOCNY typ stay green MAS 16R została zarejestrowana na Słowacji w 2013 roku. Uprawiana również we Francji, Niemczech, Holandii, a od dwóch lat także i w Polsce, gdzie zdobywa coraz większe uznanie. MAS 16R charakteryzuje wyjątkowy wigor początkowy świadczący o dużej elastyczności w terminie siewu. Dzięki temu odmiana ta nadaje się zarówno do siewów wczesnych, jak również nieco bardziej opóźnionych, w których wykorzystanie innych odmian w podobnej klasie wczesności jest ograniczone. Polecany jest również na gleby ciężkie i wolno ogrzewające się. MAS 16R charakteryzują duży udział ziarna w masie oraz wysoka wartość żywieniowa kiszonki, o czym decydują niezwykle bujne i ulistnione rośliny o mocnym nasileniu cechy stay green. Rośliny tworzą wyjątkowo szerokie blaszki liściowe, co zwiększa masę do zakiszania oraz wzmaga intensywność procesu fotosyntezy w trakcie wegetacji. 32 ziarna w rzędzie zawartość skorbi 67% 16 rzędów kolba tybu FLEX MTZ 310 g ziarno typu FLINT/FLINT/DENT MAS 16R wcześnie rozpoczyna kwitnienie, co jest sporą rzadkością w przypadku tej klasy wczesności kukurydzy. Zawdzięcza to intensywnemu rozwojowi w początkowych fazach. Szybsze kwitnienie zwiększa prawdopodobieństwo pełnego zapłodnienia. 13

14 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA PALAZZO NAJWYŻSZY PLON PRZY NAJNIŻSZEJ WILGOTNOŚCI Kiszonka ENERGY Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie Ziarno GŁÓWNE CECHY: wysoki potencjał ziarnowy ziarno Quick Dry najlepsze oddawanie wody wczesne siewy odporność na wiosenne chłody Alkohol dobrze radzi sobie na przeciętnych stanowiskach doskonała na spirytus EURALIS mieszaniec pojedynczy (ziaren/ha) 90 tys. 95 tys. średnie wysoki średnia wysoka FAO (ziarno) FAO 240 (kiszonka) MORFOLOGIA: 270 cm wysokość roślin 14 cm długość dokolbia 120 cm wysokość umieszczenia kolby WYSOKA odporność na wyleganie SŁABY typ stay green Palazzo to mieszaniec pojedynczy, zarejestrowany w Polsce z rewelacyjnymi wynikami plonowania na ziarno. Potwierdzają to wyniki z całego kraju: badania rejestrowe COBORU ,4% wzorca, badania porejestrowe COBORU % wzorca przy wilgotności 25,4 % (najniższa w grupie średniowczesnej). Palazzo ma ziarno w nowym typie Quick Dry kształtem zbliżonym do flint, jednak w budowie z dominacją bielma mączystego. Dzięki temu uzyskujemy bardzo dobre oddawanie wody i szybkie dosychanie ziarna zarówno na polu, jak i w procesie suszenia. Palazzo charakteryzuje się kolbą typu fix, zaziarnioną do końca, długą, o dużym udziale ziarna (79,3%) i cienkim rdzeniu. Rozluźnione pod koniec procesu dojrzewania liście okrywowe sprzyjają dobremu oddawaniu wody z ziarna. ENERGY STRUKTURA KOLBY: 30 ziaren w rzędzie zawartość skorbi 71% 16 rzędów kolba tybu FIX MTZ 320 g ziarno typu QUICK - DRY Palazzo to odmiana o roślinach wysokich, niskim nasileniu cechy stay green, czyli szybko dosychających. Pokrój Palazzo powoduje, że może być polecana na wysokoenergetyczną kiszonkę, gdyż wysokość roślin i silne ulistnienie dają w efekcie dużą produktywność masy do zakiszania, o wysokim udziale wysokoskrobiowego ziarna. Jednak w porównaniu z odmianami o silnym stay green termin zbioru na kiszonkę jest mniej elastyczny. 14

15 PRAVOR FAO (ziarno) FAO 230 (kiszonka) S STANDARD SPRAWDZONY NA SŁABSZYCH STANOWISKACH Kiszonka STANDARD Ziarno MORFOLOGIA: 260 cm wysokość roślin STRUKTURA KOLBY: Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie GŁÓWNE CECHY: CAUSSADE mieszaniec trójliniowy (ziaren/ha) tys tys. niższe wysoki wysoka wysoka wysoki plon masy zielonej średnie nasilenie cechy stay green wysoki wigor siewek tolerancyjny na wiosenne chłody wczesny siew mniej podatny na choroby fuzaryjne oraz omacnicę dobra odporność na wyleganie 16 cm długość dokolbia 110 cm wysokość umieszczenia kolby WYSOKA odporność na wyleganie ŚREDNI typ stay green Pravor to mieszaniec trójliniowy, wprowadzony i przebadany w polskich warunkach klimatycznych w roku Wykazał się przy tym dużą uniwersalnością użytkowania, osiągając dobre wyniki zarówno w grupie odmian ziarnowych, jak i kiszonkowych. Ze względu na wczesność jest on przydatny do uprawy w obu kierunkach praktycznie na terenie całego kraju. Pravor jest gęsto ulistniony, a same liście w typie wzniesionym są dobrym motorem napędzającym produktywność roślin. Powoduje to wysoki plon masy zielonej na kiszonkę, a większa wczesność i średnie nasilenie cechy stay green, warunkujące niższą wilgotność przy zbiorze i dają również wysoki plon w przeliczeniu na suchą masę. 32 ziarna w rzędzie zawartość skorbi 68% 14 rzędów kolba tybu FLEX MTZ 310 g ziarno typu FLINT/DENT Pravor to duże kolby, o dobrej strukturze - cieńsza osadka, cięższe ziarno (ok. 310 g), co zapewnia dobry uzysk ziarna z hektara. Podwyższony udział kolb w zakiszanej masie poprawia parametry kiszonki i podnosi jej energetyczność, co przekłada się na wydajność mleczną karmionych krów. Pravor jako mieszaniec trójliniowy z kolbą typu flex, mocniejszym systemem korzeniowym wykazuje dobrą adaptację do słabyszych stanowisk, ale nadaje się również na gleby ciężkie i zlewne. 15

16 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA INAGUA MASS-owa KRÓLOWA Kiszonka MASS Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie Ziarno GŁÓWNE CECHY: bardzo mocny typ stay green stabilność plonowania uniwersalność wykorzystania ziarno, kiszonka i biogaz wysoka strawność (70 %) i energetyczność toleruje słabsze stanowiska Biogaz EURALIS mieszaniec trójliniowy (ziaren/ha) tys tys. niższe średni średnia niska FAO 240 (ziarno) FAO 240 (kiszonka) MORFOLOGIA: 280 cm wysokość roślin 14 cm długość dokolbia 130 cm wysokość umieszczenia kolby NISKA odporność na wyleganie BARDZO MOCNY typ stay green Inagua posiada doskonałe zdolności adaptacyjne do mniej sprzyjających warunków glebowo-klimatycznych (bez problemu znosi zarówno bardzo niskie temperatury we wczesnym okresie wegetacji, jak również dłuższe braki wody). Inagua dzięki odpowiedniej budowie kolby zawsze zajmowała wysokie miejsce we wszystkich badaniach dotyczących plonowania ziarna. Zawdzięcza to właściwej strukturze kolby cienkiej osadce i ziarnie średniej wielkości, ale o wysokiej masie. W 2012 roku średnia z 5 lokalizacji wyniosła 14,47 t suchego ziarna. MASS STRUKTURA KOLBY: 34 ziarna w rzędzie zawartość skorbi 67% 16 rzędów kolba tybu FLEX MTZ 300 g ziarno typu DENT Inagua stanowi jedną z najlepszych odmian na kiszonkę. Wyniki badań strawności in vitro dowodzą, że masa kiszonkowa po zalaniu sokiem ze żwacza, jest dobrze trawiona, gdyż rozpadowi ulega ponad 70% próbki. Przy wysokim udziale skrobi do jelita cienkiego trafi stosunkowo duża jej porcja, a rozpad enzymatyczny w jelicie poprawi bilans energetyczny całego procesu trawienia i produkcji mleka. dobrze się omłaca, dzięki temu straty ziarna są niższe 16

17 COCKPIT REJS PO PLON FAO 240 (ziarno) FAO (kiszonka) ENERGY Kiszonka ENERGY Ziarno Alkohol MORFOLOGIA: 290 cm wysokość roślin STRUKTURA KOLBY: Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie GŁÓWNE CECHY: najwyższy plon ziarna: % wzorca COBORU 2011 r % wzorca COBORU 2012 r % wzorca COBORU 2013 r. nr 1 zarejestrowanych EURALIS mieszaniec pojedynczy (ziaren/ha) 85 tys. 90 tys. średnie średni średnia średnia ziarno w typie Quick Dry bardzo szybkie i równomierne oddawanie wody wysoka produkcja spirytusu, dzięki dużej koncentracji skrobi w ziarnie doskonała kiszonka w typie energy średni stay green + wysoki udział kolb 12 cm długość dokolbia 120 cm wysokość umieszczenia kolby ŚREDNIA odporność na wyleganie ŚREDNI typ stay green Cockpit pochodzi z programu hodowlanego, efektem którego jest szeroko już spopularyzowana odmiana Palazzo. Swoją siostrzaną odmianę zdecydowanie przewyższa jednak w potencjale plonowania. Cockpit jest odmianą nieco późniejszą niż Palazzo i ma to swoje przełożenie na możliwości produkcyjne. Cockpit wywodzi się z krzyżowania linii, cechujących się dobrym tempem oddawania wody. Ziarniak jest w typie pośrednim jednak bardziej okrągłym i zbliżonym do flint. Odznacza się korzystniejszym stosunkiem skrobi mączystej do szklistej, co oznacza, że oddawanie wody jest bardziej równomierne, ale trochę szybsze, niż ma to miejsce w przypadku odmian w większym udziale twardszego bielma szklistego. 32 ziarna w rzędzie zawartość skorbi 72% 18 rzędów kolba tybu FIX MTZ 310 g ziarno typu QUICK - DRY Cockpit ma średnie wymagania stanowiskowe, dlatego nie jest szczególnie polecany do siewu na glebach najsłabszych. W przypadku stanowisk bardziej żyznych potrafi w plonie być bezkonkurencyjny, zostawiając w tle wiele odmian późniejszych. 17

18 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA CODIKART ZWYCIĘZCA WYŚCIGU O MASSĘ Kiszonka MASS Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie GŁÓWNE CECHY: Ziarno Alkohol Biogaz CODISEM mieszaniec pojedynczy (ziaren/ha) tys tys. niższe wysoki niska wysoka potężne, bogato ulistnione rośliny duzy udział kolb w masie oraz bardzo mocny stay green wszechstronność wykorzystania - kiszonka, ziarno i biogaz wysokie rośliny, bez specjalnych tendencji do wylegania wysoka koncentracja skrobi w ziarnie z przewagą mączystej FAO (ziarno) FAO 250 (kiszonka) MORFOLOGIA: 310 cm wysokość roślin 11 cm długość dokolbia 130 cm wysokość umieszczenia kolby WYSOKA odporność na wyleganie BARDZO MOCNY typ stay green Codikart to przykład odmiany łączącej w sobie plenność i wszechstronność wykorzystania. Stanowi efekt programu hodowlanego, ukierunkowanego na uzyskanie odmian średnio wczesnych, o ogromnej produktywności masy zielonej, w połączeniu z bardzo wysokim potencjałem ziarnowym. Codikart w oficjalnych badaniach rozpoznawczych COBORU w 2012 roku uzyskała 105 % wzorca i była jedną z najlepiej plonujących odmian. Codikart pomimo dużych rozmiarów nie ma specjalnych problemów z wyleganiem. Dzieje się tak za sprawą dobrze rozwiniętego systemu korzeniowego oraz stosunkowo nisko, jak na tak potężną roślinę osadzonej kolbie. MASS STRUKTURA KOLBY: 32 ziarna w rzędzie zawartość skorbi 70% 16 rzędów kolba tybu FLEX MTZ 310 g ziarno typu DENT Codikart charakteryzuje się kolbą typu FLEX pozwalającą na redukcję zalecanej normy wysiewu, zwłaszcza w przypadku stanowisk nieco bardziej przepuszczalnych. Przydatność do uprawy na stanowiskach słabszych warunkuje system korzeniowy lepiej zaopatrujący roślinę w wodę w warunkach stresowych. Pełnię swojego potencjału Codikart pokaże zdecydowanie na stanowiskach mocniejszych. 18

19 MAS 25F FAO (ziarno) FAO 260 (kiszonka) ENERGY GENETYCZNIE ZAKODOWANA JAKOŚĆ PLONU Kiszonka ENERGY Ziarno Akohol MORFOLOGIA: 290 cm wysokość roślin STRUKTURA KOLBY: Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie GŁÓWNE CECHY: MAISADOUR mieszaniec pojedynczy (ziaren/ha) tys tys. niższe wysoki średnia wysoka wysoki potencjał plonowania na ziarno i kiszonkę rejestracja Włochy i Słowacja 2014 doskonała adaptacja w różnych warunkach glebowych i klimatycznych silny typ stay green kolba w bardzo mocnym typie FLEX zalecana redukcja normy wysiewu grube i stabilne łodygi, długo zachowujące sprężystość 7 cm długość dokolbia 130 cm wysokość umieszczenia kolby WYSOKA odporność na wyleganie BARDZO MOCNY typ stay green MAS 25F potencjał plonotwórczy z całą pewnością pokaże na stanowiskach mocniejszych. Jedną z kluczowych cech tego mieszańca jest doskonała adaptacja w różnych warunkach siedliskowych. Siłą tej odmiany są niższe wymagania stanowiskowe, a tym samym możliwość uprawy na glebach mniej zasobnych i bardziej przepuszczalnych. MAS 25F wykazuje bardzo duży potencjał ziarnowy. Tworzy przy tym bujne rośliny o bardzo silnym nasileniu cechy stay green. Sam ziarniak charakteryzuje się wysoką koncentracją skorbi około 70%, z przewagą formy mączystej. Wszystkie te elementy sprawiają, że zielonka z roślin tej odmiany stanowi doskonały surowiec dla bardzo kalorycznej kiszonki w mocnym typie ENERGY. Wysoki udział skorbi wskazuje również na możliwość wykorzystania ziarna do produkcji spirytusu. 36 ziaren w rzędzie zawartość skorbi 70% 16 rzędów kolba tybu FLEX MTZ 320 g ziarno typu FLINT/DENT/DENT MAS 25F charakteryzuje się dużymi zdolnościami adaptacyjnymi i silną reakcją roślin na gęstość obsady. Odmiana bardzo dynamicznie potrafi sterować wielkością kolby w zależności od warunków, w których przyjdzie roślinom wegetować. Kolba jest w bardzo mocnym typie flex dostosowuje swoją wielkość do gęstości roślin. Jeżeli z różnych przyczyn ilość roślin na hektar zostanie zredukowana, rośliny zrekompensują tą stratę zawiązując większą kolbę. Mniejsza konkurencja przy deficycie wody, to większa szansa przetrwania trudnych warunków. 19

20 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA SIXXTUS MAXXIMUM ZIELONEJ WYDAJNOŚCI Kiszonka MASS Hodowca Typ odmiany Zalecana norma wysiewu - gleby lekkie - gleby ciężkie Wymagania stanowiskowe Wczesny wigor Tolerancja na opóźnienie wysiewu Odporność na wyleganie GŁÓWNE CECHY: Ziarno Alkohol Biogaz R.A.G.T. mieszaniec pojedynczy (ziaren/ha) tys tys. średnie wysoki niska wysoka średniopóźny mieszaniec polecany na kiszonkę i biogaz doskonałe zapylenie kolb również w warunkach deficytu wody wysoki wczesny wigor i duża odporność na niskie temperatury we wczesnym okresie rozwoju dobra zdrowotność części zielonych i kolb wysoka odporność na wyleganie FAO 270 (ziarno) FAO 270 (kiszonka) MORFOLOGIA: 300 cm wysokość roślin 13 cm długość dokolbia 120 cm wysokość umieszczenia kolby WYSOKA odporność na wyleganie ŚREDNI typ stay green Sixxtus w rejonie Polski centralnej i południowej może być z powodzeniem uprawiany na ziarno. W badaniach COBORU 2011 r. uzyskał wynik 109% wzorca (14,4 t/ha) w grupie średnio późnej, a w doświadczeniach Dalgety w 2012 (5 lokalizacji) jego plon na ziarno wyniósł średnio 14,15 t/ha. Sixxtus dzięki dużej wydajności wykazuje zwiększoną odporność na niedobory wody w okresie pylenia. Jednym z krytycznych okresów w uprawie kukurydzy jest moment kwitnienia. Jeżeli w tym okresie brakuje wody, roślina jest słabo uwodniona to bardzo często dochodzi do opóźnienia terminu znamionowania w stosunku do wiechowania i pylenia lub redukcji liczby znamion, gdyż w 90% składają się one z wody. W obu przypadkach dojdzie do zmniejszenia liczby zapylonych zarodków i kolba kukurydzy będzie nierównomiernie zaziarniona. MASS STRUKTURA KOLBY: 31 ziaren w rzędzie zawartość skorbi 70% 16 rzędów kolba tybu FLEX MTZ 340 g ziarno typu DENT Sixxtus charakteryzuje dobry mechanizm obronny dzięki grubej kutykuli (nabłonkowi) roślin, która uszczelniając ściany komórkowe liści (szczególnie górnej warstwy epidermy) powoduje ograniczenie utraty wody. Kolejnym elementem jest szybka praca aparatów szparkowych, które błyskawicznie reagują na wzrost temperatury, zamykając się i dzięki temu ograniczając oddawanie wody. W przypadku roślin światłolubnych transpiracja szparkowa stanowi do 90% transpiracji ogólnej. Sixxtus to ogromne rośliny o potężnym, gęstym ulistnieniu, przekraczające wysokość 3 metrów. Równocześnie kolba znajdująca się poniżej połowy wysokości łodygi, wpływa na obniżenie środka ciężkości i większą jej stabilność. Zaletę w tym względzie stanowi również ogromna liczba korzeni przybyszowych i potężny system korzeniowy. 20

21 Norma wysiewu elementem budowania plonu kukurydzy Bartosz Stopczyk Po dwóch bardzo sprzyjających dla uprawy kukurydzy latach przyszły dwa kolejne, gdzie zmienne czynniki pogodowe w okresie wegetacji postawiła tej plennej roślinie trudne warunki. Sezon 2014 rozpoczęły dość wczesne siewy, uwarunkowane wczesną wiosną. Jednak niższe temperatury spowodowały, że kukurydza wschodziła dość długo i nierównomiernie. Upalny i suchy lipiec, z temperaturami sięgającymi w niektórych rejonach 35 C finalnie przełożył się na opóźnienie wiechowania i problemy z zapyleniem. Dotknęło to szczególnie województw centralnych. Na południu problemy pojawiły się w październiku. Obfite opady na początku września oraz spadek temperatur na początku czwartej dekady roku zaowocowały mocnym opóźnieniem dojrzewania ziarna. Przy jego wysokiej wilgotności choroby fuzaryjne zaatakowały ze wzmocnioną siłą. W efekcie wiele gospodarstw miało ogromne problemy z zawartością mykotoksyn, szczególnie w przypadku odmian później dojrzewających. Tegoroczny okres wegetacji również nie oszczędził kukurydzy. Ponownie w lipcu wysokie temperatury i brak opadów spowodowały ogromny deficyt wody. Kukurydza największe zapotrzebowanie wodne przejawia właśnie w tym okresie, ze względu na wiechowanie i znamionowanie. Dodatkowo pyłek, pod wpływem takich upałów obumierał i nie dochodziło do zapylenia kolb. Wiele plantacji uprawianych na ziarno, ze względu na kompletnie puste kolby zostało ściętych na kiszonkę. Już we wrześniu wysoki stopień dojrzałości roślin mógł powodować problemy z ubiciem i zakiszaniem, a także obniżał i tak już niską wartość żywieniową takiej paszy. Trudno oprzeć się wrażeniu, że za część z tych kłopotów odpowiadał wybór odmian o dłuższym okresie wegetacji. Jest to niestety pewna prawidłowość, której występowanie obserwujemy cyklicznie. Lata o sprzyjającym dla rozwoju kukurydzy przebiegu temperatury powodują, że chętniej eksperymentujemy i sięgamy po odmiany o wyższym FAO czyli późniejsze. Mają one teoretycznie wyższy potencjał plonowania, jednakże obarczone są zdecydowanie wyższym ryzykiem problemów z osiągnięciem właściwej dojrzałości do zbioru. Ze względu na budowę większej masy zielonej są także bardziej wrażliwe na duże braki wody w czerwcu i lipcu. Nagły wzrost areału kukurydzy po wymarznięciach ozimin w roku 2012 spowodował, że pojawiła się duża grupa gospodarstw mających zdecydowanie mniejsze lub żadne doświadczenie w uprawie kukurydzy. Jednakże nie można generalizować, że tylko oni ulegli czarowi twierdzenia wyższe FAO wyższy plon. Sporo doświadczonych plantatorów dało się również złapać w tę pułapkę. Warto tu nadmienić, że porównanie wyników badań COBORU z wielolecia dwóch głównych grup wczesności, FAO średnio wczesnych oraz FAO średnio późnych pozwala wyciągnąć ciekawe wnioski. Odmiany średnio wczesne ustępują w plonie późniejszym o zaledwie 210 kg (średnie z wszystkich odmian badanych w grupach). Dojrzewają natomiast dni szybciej, przy wilgotności niższej średnio o 1%. kolba mocny flex obsada 90 tys. obsada 65 tys. Kluczem do wykorzystania maksymalnego potencjału plonowania jest wysiew nasion kukurydzy we właściwej obsadzie dopasowanej do warunków glebowych, wczesności, a także właściwości samej odmiany. Podstawą do ustalenia właściwej gęstości siewu jest sprawdzenie dwóch parametrów odmiany: typu ziarna oraz typu kolby. Ziarno typu flint może być wysiewane w glebę o niższej temperaturze (5-6 C), ale równocześnie wymaga wyższej obsady. Kukurydza flint to typ europejski, mniej wymagający termicznie, ale o krótszych kolbach, często nieco mniejszej MTZ, krótszym okresie wegetacji, a tym samym produktywności, którą trzeba sterować większą obsadą. Ziarno typu dent wymaga nieco wyższych temperatur do wschodów (7-8 C). Jest to typ amerykański, o dłuższym okresie wegetacji, większych kolbach, bardziej elastycznie reagujących na dostępne warunki wegetacyjne. Tym samym możliwa jest redukcja normy wysiewu. Dostępne w Polsce odmiany to mieszańce, w efekcie zbliżone bardziej do jednego lub drugiego typu. Kolejny czynnik stanowi typ kolby fix lub flex. Pierwszy ma genetycznie zakodowaną wielkość kolby, a tym samym potencjał plonowania. Oznacza to, że dobre wyniki osiąga się tylko i wyłącznie precyzyjnie stosując obsada 90 tys. 65 tys. ilość rzędów ziaren/rząd zieren/kolbę MTZ szacunkowy plon 14,05 14,50 21

22 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA Ballade Chavoxx Palazzo Cockpit Inagua Codikart Sixxtus Wielkopolska Opolskie Norma wysiewu Plon 2013 Plon 2014 Norma wysiewu Plon tys. 9,65 8,6 83 tys. 10, tys. 12,28 8,3 74 tys. 11,82 9,8 85 tys. 9,74 83 tys. 12,63 10,3 90 tys. 10,15 94 tys. 12,79 11,3 95 tys. 10,47 74 tys. 12,17 10,8 85 tys. 12,3 83 tys. 13,24 10,8 90 tys. 9,79 94 tys. 14,38 11,5 95 tys. 10,18 74 tys. 12, tys. 10,44 83 tys. 13, tys. 11,05 94 tys. 14,05 11,7 95 tys. 11,16 74 tys. 9,7 85 tys. 12,41 83 tys. 9,9 90 tys. 9,76 94 tys. 8,4 95 tys. 10,76 74 tys. 8,8 85 tys. 11,61 83 tys. 9,3 90 tys. 13,11 94 tys. 9,7 95 tys. 13,02 74 tys. 10,87 85 tys. 11,21 83 tys. 12,09 90 tys. 12,83 94 tys. 11,41 95 tys. 12,77 odpowiednią obsadę. Przy zbyt gęstym siewie rośliny o kolbach typu fix nie są w stanie wykarmić zaprogramowanego plonu, a przy zbyt rzadkim siewie, tracimy poprzez za niską obsadę. Flex natomiast reaguje wielkością kolby na warunki uprawy. W przypadku zasobniejszych stanowisk kukurydza flex potrafi rozbudować wielkość kolby oraz wytworzyć ziarna o wyższej MTZ. Dzięki temu jest również w stanie skompensować pewien procent wypadnięć w łanie. Na słabszych stanowiskach, przy niższej obsadzie, mniejsza konkurencyjność powoduje wykształcenie możliwie największych kolb i utrzymanie wysokiego potencjału plonowania. Od dwóch lat prowadzimy obserwacje poletkowe, których celem jest ocena plonowania naszych odmian przy różnej gęstości siewu. Wszystkie pozostałe elementy agrotechniczne pozostają takie same. Celem tych obserwacji jest weryfikacja i ewentualna korekta zalecanych norm wysiewu oferowanych odmian. Plon w tonach z hektara przeliczony został przy 14 % wilgotności. Warto tu również zwrócić uwagę na różnice w wynikach plonowania w Wielkopolsce w kolejnych latach. Przy lżejszych glebach, na których prowadzone były obserwacje stanowią one bezpośrednią pochodną problemów roku 2014, wymienionych wcześniej. Ballade to typowy fix z ziarnem typu flint. Wymaga wyższej obsady i jak widać w doświadczeniu im wyższa gęstość łanu, tym wyższy finalny plon. Chavoxx to również ziarno flint, ale o kolbie typu flex. Przy nieco dłuższym okresie wegetacji (FAO ) jest w stanie wydać optymalny plon już przy obsadzie tys. roślin. Zwiększenie normy wysiewu nie da już większych efektów, ale lekkie przerzedzenie łanu nie spowoduje też drastycznych spadków plonu. Palazzo to jedna z najplenniejszych odmian. Generalnie widać, że tu kolba typu fix najmocniej pokazuje swój potencjał przy wysokiej obsadzie. Na glebach mocnych zdecydowanie zalecamy 95 tys. roślin. Nowy typ ziarna Quick-Dry, kształtem zbliżony do flinta warunkuje również dobre oddawanie wilgoci, nawet przy takiej gęstości łanu. Cockpit najmocniejsza odmiana zarejestrowana w grupie średniowczesnej to, podobnie jak Palazzo, ziarno Quick-Dry oraz kolba typu fix. Jednakże więcej rzędów w kolbie i ziaren w rzędzie powoduje, że optymalny plon osiąga już w okolicach 85 tys. roślin. Naszym zdaniem maksymalna obsada na mocnych stanowiskach nie powinna przekraczać 90 tys. roślin. Inagua bardzo wierna kukurydza o ziarnie typu dent, a kolbie flex. Doskonale sprawdza się w bardzo niskiej obsadzie roślin. Na glebach lżejszych można ją nawet jeszcze trochę obniżyć. Warto zwrócić uwagę na to, że jej potencjał plonowania nadal dobrze prezentuje się nawet na tle odmian zarejestrowanych w ostatnich latach. Codikart zarówno pokrojem roślin, jak i strukturą budowy plonu bardzo podobny do Inaguy. Mocny flex o ziarnie typu dent, wymagający jednak trochę wyższej obsady tys. roślin pozwala uzyskiwać bardzo dobre efekty plonotwórcze. Sixxtus jest odmianą późniejszą, a dla tej grupy 2013 rok był zbyt zimny i zbyt wilgotny, by w centrum Polski mogła pokazać swój potencjał. Jednakże widać, że kolba typu flex oraz ziarno zbliżone do dent swoje możliwości wykazują przy już przy nieco niższej gęstości łanu. Przy planowaniu normy wysiewu, której celem jest uzyskanie właściwej obsady, trzeba jeszcze wziąć pod uwagę jeden element polową zdolność wschodów. Minimalne kiełkowanie kwalifikowanego materiału siewnego kukurydzy wynosi 90%. Staramy się oczywiście dostarczać materiał siewny o zdecydowanie lepszych parametrach, ale nikt nie jest w stanie zagwarantować, że wszystkie nasiona, które kiełkują w warunkach laboratoryjnych, w polu również wykształcą normalny kiełek, a potem zdrową i silną roślinę. Zawsze zakłada się, że wszelkie normy wysiewu muszą być liczone z zakładką minimum 5% - ze względu na polową zdolność wschodów. Dwa ostatnie lata pokazały, że kukurydza może być rośliną trudniejszą w uprawie. Szczególnie jeżeli w danym sezonie wegetacyjnym złoży się na to kilka czynników. Przebiegu pogody nie jesteśmy w stanie kontrolować, natomiast wybór odmiany o właściwej klasie wczesności i ustalenie odpowiedniej normy wysiewu zależy tylko od nas. Aby taki wybór był skuteczny, a jego finalny efekt w postaci wysokiego plonu realny musimy posiłkować się rzetelną wiedzą i dogłębną znajomością odmiany. 22

23 Cockpit sprawdzony w trudnych warunkach Bogusław Zieliński Rok 2015 nie należał do najłatwiejszych w uprawie kukurydzy. Susza zdominowała obszar praktycznie całego kraju i są tylko nieliczne regiony, gdzie plantacje kukurydzy plonowały normalnie. Wtakich warunkach ważny jest każdy element. Nawet najmniejszy błąd, jak zachwaszczenie, brak nawożenia startowego itp., może spowodować jeszcze większe straty. Niemniej ważny jest również dobór odmiany. W tak skrajnym roku różnice między odmianami mogą być gigantyczne. Jak wiadomo, oprócz stałych cech odmiany może również zamieszać tutaj zmienna, czyli warunki podczas zapylania roślin, które z dnia na dzień mogą się zmienić, z korzyścią bądź też nie, dla poszczególnych odmian. W takim też roku warto oceniać odmiany na polach produkcyjnych, gdyż to jest w zasadzie najbardziej miarodajny wynik i ostateczne potwierdzenie wartości odmiany. Z pewnością warto zwrócić uwagę na odmianę Cockpit z naszej oferty. Wprowadzona na rynek w roku 2013 szybko zyskała grono zwolenników. Jednym z nich jest Pan Jarosław Burczyński, prowadzący blisko 500 ha gospodarstwo w okolicach Kowalewa Pomorskiego w województwie kujawsko-pomorskim. Profil gospodarstwa jest tutaj zróżnicowany: warzywa, burak cukrowy, zboża, rzepak oraz kukurydza na ziarno. Już rok ubiegły nie był sprzyjający w naszym gospodarstwie dla kukurydzy, letnie upały i susza spowodowały spadki plonów w tej uprawie. Cockpit obronił się naprawdę dobrze, dając najwyższy plon 12 ton na mokro, przy wilgotności poniżej 30% stwierdził Pan Jarosław. Należy rzeczywiście zaznaczyć, że w roku 2014 rejon Kujaw, a w szczególności okolice Torunia i Włocławka były epicentrum suszy i najbardziej ucierpiała kukurydza. W niektórych przypadkach na słabszych stanowiskach plony kształtowały się na poziomie 2-3 ton mokrej kukurydzy z hektara. Powracając jednak do odmiany Cockpit, to kolejną jej zaletą jest bardzo lekki omłot. Jak podkreśla Pan Burczyński jest to kolejna cecha, która wyróżnia odmianę na tle innych i świadczy ona o równomiernym i terminowym dojrzewaniu ziarna na polu. Dzięki tym cechom Cockpit również bardzo dobrze się suszy. Dojrzałe ziarno łatwiej oddaje wodę. Tegoroczny przebieg pogody był dla kukurydzy niezwykle wymagający. Fala lipcowych i sierpniowych upałów w wielu gospodarstwach poczyniła ogromne straty. Głównie za sprawą deficytu wody w okresie kwitnienia, co w skrajnych przypadkach skutkowało tym, że rośliny w ogóle nie zawiązały kolb. Cockpit w gospodarstwie Pana Buczyńskiego w tych niezwykle trudnych warunkach poradził sobie dobrze. Większych problemów z synchronizacją wiechowania i znamionowania nie odnotowano, co sprzyjało należytemu zapłodnieniu i zawiązaniu kolb. Finalny plon był już kształtowany czynnikami niezależnymi od kwitnienia. Cieszą takie opinie. Sami również prowadzimy własne obserwacje. Zakładamy poletka doświadczalne i zestawiamy nasze odmiany z konkurencją. Daje nam to pełny obraz sytuacji oraz utwierdza w słuszności wyboru. Na tym tle Cockpit również wyróżnia się zarówno wyglądem, jak i w ostatecznym rozrachunku wynikami plonowania. Cockpit, to trafny wybór na kolejny sezon. 23

24 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA Krytyczne fazy rozwojowe w uprawie kukurydzy Paweł Ślęzak Kukurydza jest bez wątpienia jedną z najważniejszych upraw rolniczych świata. Z areałem 165 mln ha plasuje się na miejscu trzecim wśród najczęściej uprawianych gatunków, zaraz po pszenicy i ryżu. Pod względem produktywności jest bezkonkurencyjna. Zbiory szacowane na 855 mln ton rocznie czynią kukurydzę najbardziej wydajnym gatunkiem spośród wszystkich roślin rolniczych. Swój sukces zawdzięcza ogromnemu postępowi hodowlanemu, który dokonał się na przestrzeni ostatnich lat. Dzięki niemu uzyskaliśmy dostęp do szerokiej palety mieszańców dopasowanych do bardzo zróżnicowanego klimatu, od umiarkowanego po subtropikalny. Ziarno nowoczesnych odmian kukurydzy wykorzystywane jest na szeroką skalę zarówno w karmieniu zwierząt, jak i w przemyśle spożywczym. W ostatnim czasie wzrasta wykorzystanie kukurydzy jako surowca energetycznego, czy w produkcji tworzyw sztucznych. W Polsce w połowie lat 90 areał uprawy kukurydzy wynosił niespełna 200 tys. ha przy dominującym wykorzystaniu kiszonkowym. Na przestrzeni kolejnych 16 lat popularność tej uprawy systematycznie rosła, co przełożyło się na większy udział w strukturze zasiewów. W 2011 roku obsianych kukurydzą było już 750 tys. ha. Najbardziej dynamiczny wzrost dokonał się rok później, po pamiętnej fali wymarznięć zbóż ozimych i rzepaku. Ogromny deficyt nasion zbóż jarych pchnął wiele gospodarstw w kierunku kukurydzy, której areał przekroczył magiczną powierzchnię 1 mln ha. Wzrost najbardziej widoczny był w segmencie kukurydzy ziarnowej ponad 300 tys. ha. Ci, którzy zdecydowali się na taki krok z pewnością żałować nie mogli, gdyż był to dla uprawy kukurydzy rok niezwykły. Rekordowe plony przy bardzo niskiej wilgotności ziarna oraz niezwykle atrakcyjnych cenach sprawiły, że kukurydza okazała się bardzo dochodową uprawą. Wymarzony scenariusz powtórzył się w roku kolejnym, co ugruntowało twierdzenie o łatwości uprawy kukurydzy i jednocześnie przekonanie, że tak będzie zawsze. Lata to okres weryfikacji tych opinii. Długotrwały brak opadów przy bardzo dużym nasłonecznieniu w najbardziej krytycznych okresach dla kukurydzy sprawiły, że bilans na koniec sezonu był bardzo niekorzystny, a dla wielu gospodarstw wręcz fatalny i rozczarowujący. Okazało się, że kukurydza to roślina o niezwykłym potencjale plonotwórczym, jednak potrafi być bardzo wybredna i wymagająca w krytycznych dla siebie fazach rozwojowych. Stworzenie jej optymalnych warunków do rozwoju stanowić powinno nadrzędny cel dla każdego producenta. Fazy kukurydzy Wpływu na pogodę nie mamy i dopóki tak pozostanie skupiać powinniśmy się na elementach, które możemy kształtować. Siew kukurydzy jest bardzo szerokim zagadnieniem i jak się okazuje fundamentalnym dla prawidłowego rozwoju młodej plantacji kukurydzy. Nasiona kukurydzy dobrze reagują na głębokie spulchnienie warstwy ornej gleby. Korzenie zarodkowe są w tym okresie dość wrażliwe i lepiej rozwijają się w warunkach dobrze przygotowanej i napowietrzonej gleby. Źle przygotowane stanowisko skutkuje zahamowaniem rozwoju roślin we wczesnych stadiach, a tym samym nierównomiernymi wschodami. Wpływ na zróżnicowane wschody może mieć również niedobór oraz nadmiar wody w tym okresie. Kluczowe znaczenie dla przyszłej plantacji kukurydzy ma oczywiście sam termin siewu. Powinien on być określony na podstawie temperatury gleby, a nie temperamentu plantatora. Zbyt szybkie umieszczenie nasion w zimnej glebie skutkować może powolnymi wschodami lub w skrajnych przypadkach ich całkowitym brakiem. Kukurydza do należytego rozwoju początkowego wymaga dobrze ogrzanej gleby w warstwie ornej. Odmiany o zianie w typie flint lepiej znoszą chłodniejsze gleby. Minimalna temperatura powinna wnosić jednak 5-6 C. Odmiany o ziarnie w typie dent wymagają nieco lepszych warunków termicznych gleby ok C. typy ziarniaków flint dent Niezwykle istotną cechą jest oczywiście wysoki wczesny wigor startowy. W przypadku nagłego spadku temperatury w okolicach siewu odmiana z dobrym wigorem bronić się będzie przed chłodami dużo skuteczniej. Ważny okres w rozwoju kukurydzy to faza od wschodów do 5 liścia. W tym czasie określa się obsada roślin na hektar, będąca podstawowym elementem strukturalnym przyszłego plonu. Aby uzyskać zadowalającą obsadę, uwzględniać należy parametry materiału siewnego oraz typ mieszańca. Wyliczając normę wysiewu trzeba zwiększyć ją o dodatkowe 5% ze względu na tzw. polową zdolność wschodów oraz działanie czynników trudnych do przewidzenia, np. ptaków, czy dzików. W fazie 6-8 liścia ustala się liczba kolb oraz rzędów w kolbach. Rośliny w tym okresie są niezwykle wrażliwe na czerwcowe chłody. Jeżeli temperatura spada znacząco poniżej 10 C istnieje ryzyko anomalii morfologicznej przyszłej kolby. W skrajnych warunkach roślina może całkowicie odrzucić kolbę. Powodem ingerencji 24

25 w przyszły kształt kolby może być również bardzo duże zachwaszczenie plantacji w tym okresie. Faza kwitnienia to najbardziej krytyczny moment w rozwoju kukurydzy. Niekorzystny przebieg pogody w tym okresie spowodować może największy spadek potencjału plonowania. Roślina wymaga tu największych ilości wody dla prawidłowego rozwoju. Deficyt opadów połączony z bardzo wysokimi temperaturami odbijać się może na regularności wiechowania i znamionowania. W warunkach stresowych dochodzić może do przedwczesnego wyrzucenia wiechy i uwalniania pyłku w sytuacji, w której znamię słupka nie zostało jeszcze wysunięte. W efekcie osypany pyłek nie trafi na zalążnie i nie dojdzie do zapylenia. W bardzo wysokich temperaturach, sięgających 35 C, żywotność pyłku ulega znacznemu obniżeniu do zaledwie 1 godziny. W takiej sytuacji, nawet w przypadku normalnego terminu znamionowania, może nie wystarczyć pyłku do pełnego zapłodnienia. Na szczęście na jedną komórkę jajową przypada nawet do 20 tys. ziarenek pyłku. W roku bieżącym warunki w trakcie kwitnienia były niezwykle trudne, w wielu miejscach kolby zostały zapylone w ograniczonym stopniu lub nawet wcale. W okresie od zapłodnienia do fazy mlecznej ziarna ustala się liczba ziaren w kolbie. Jeżeli w tym okresie roślina trafi na niekorzystne warunki, nastąpić może redukcja wcześniej zapłodnionych zarodków i odrzucanie ziarniaków. Ostatni element kształtujący plon to MTZ, która ustala się na około 2 tygodnie przed zbiorem. Po pojawieniu się stadium czarnej plamki kończy się okres gromadzenia skrobi. Ostatnią krytyczną fazą dla kukurydzy jest jej zbiór. czarna plamka Finalny etap wydawałoby się najłatwiejszy, na który mamy największy wpływ, często traktowany jest bardzo nonszalancko. Powszechne przekonanie, że dojrzała kukurydza może stać do grudnia, jest bardzo dużym błędem agrotechnicznym. Duża wilgotność powietrza, długotrwałe opady i niskie temperatury odbić się mogą bardzo niekorzystnie na wilgotności ziarna i jego jakości. Przekonali się o tym wszyscy ci, którzy mieli problemy z mykotoksynami w ziarnie w roku ubiegłym. Tylko wczesny, terminowy i sprawny zbiór kukurydzy chroni przed radykalnym spadkiem jakości ziarna i decyduje o jego przydatności do sprzedaży. Bardzo istotny jest w tym wypadku odpowiedni wybór mieszańca, o sprawdzonej i znanej klasie wczesności. Wybór odmian o zróżnicowanym FAO, zwłaszcza w gospodarstwach o dużym areale kukurydzy, pozwala na odpowiednie rozplanowanie żniw kukurydzianych i zbiór tuż po osiągnięciu dojrzałości technicznej ziarna. Kukurydza to roślina o niespotykanie dynamicznym rozwoju i złożonej fizjologii. Potrafi być niezwykle wymagająca, a niekiedy nawet kapryśna i wrażliwa na niekorzystny przebieg pogody. Pamiętać należy o właściwym jej traktowaniu i kreowaniu możliwie najlepszych warunków dla jej rozwoju. Potrafi być przy tym bardzo wdzięczna. Klasyfikowana jako zboże przerywa płodozmian i pozostawia atrakcyjne stanowisko pod roślinę następczą. Ze wszystkich upraw jarych jest zdecydowanie najbardziej produktywna i potrzebuje do tego stosunkowo krótkiego okresu. W końcu z powodzeniem potrafi wychodzić na stanowiskach najsłabszych i być jednocześnie najbardziej dochodową uprawą. Równocześnie kukurydza to bez wątpienia roślina dla profesjonalistów, bo takiego podejścia do uprawy wymaga. Przeświadczenie o łatwości uprawy kukurydzy może w praktyce okazać się bardzo zgubne. Planowanie przyszłego plonu rozpoczyna się od przemyślanego wyboru właściwej odmiany. Błędów w tym zakresie naprawić w trakcie okresu wegetacyjnego już się nie da. 25

26 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA Produkty do ochrony kukurydzy Chloropiryfos Gamma-cyhalotryna Dimetoat; Indoksakarb Successor T Emblem Pro Pampa strobiluryna fungicydy insektycydy herbicydy Drill adiuwanty Designer Wing P suchy ziarniak pochewka liściowa (koleoptyl) przebija się na powierzchnię gleby z koleoptyla powstaje pierwszy liść faza 1 liścia faza 2 liści faza 4 liści faza 5 liści faza 6 liści faza 7 liści faza 4 kolanka widoczny wierzchołek wiechy faza rozwojowa 26

27 Produkty do nawożenia doglebowego i dolistnego Nutri-Phite PGA profilaktyka biostymulacyjna Route Extreme FoliQ Ascovigor interwencja biostymulacyjna FoliQ Aminovigor ABS Corn/ Totalplon Corn Dominator Plus Salmag CynBoFos/FoliQ Zn+, FoliQ Mikromix FoliQ 36 Azotowy, FoliQ S Siarkowy, FoliQ Makro K, FoliQ Makro P, FoliQ Makro 21, MagSK-op Dalmag S+Zn Myconate HB Super N46 profilaktyka mikroelementowa interwencja makroelementowa produkt biologiczny nawozy doglebowe Speedy Cal suchy ziarniak pochewka liściowa (koleoptyl) przebija się na powierzchnię gleby z koleoptyla powstaje pierwszy liść faza 1 liścia faza 2 liści faza 4 liści faza 5 liści faza 6 liści faza 7 liści faza 4 kolanka widoczny wierzchołek wiechy faza rozwojowa 27

28 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA ABS Corn modelowy nawóz do nawożenia kukurydzy Artur Wieczorek Kukurydza należy do roślin o bardzo wysokich wymaganiach pokarmowych. Największe potrzeby pokarmowe wykazuje w stosunku do azotu i potasu, których pobiera najwięcej ze wszystkich składników. W porównaniu do innych roślin zbożowych kukurydza wykazuje duże zapotrzebowanie na magnez i wapń. Intensywność pobierania składników jest zróżnicowana w zależności od fazy rozwoju, jednak 85% wszystkich składników pobierana jest w okresie od drugiej dekady czerwca do połowy sierpnia. Ilościowe zapotrzebowanie na poszczególne składniki jest uzależnione oczywiście od kierunku uprawy, spodziewanego plonu i zasobności stanowiska. Jest wiele opracowań dotyczących uprawy kukurydzy na ziarno, które podają różne szacunki dotyczące zapotrzebowania pokarmowego kukurydzy na 1 tonę plonu ziarna z odpowiednią ilością słomy. Agrii, opierając się na wynikach rożnych opracowań, a także praktyce rolniczej, opracowało własny wzór na określenie zapotrzebowania pokarmowego kukurydzy. Nawożenie azotowe z fizjologicznego punktu widzenia powinno być podzielone na dawkę wczesno wiosenną około 1/3 całkowitego zapotrzebowania i główną, stosowaną w czasie wegetacji. W praktyce dawki N poniżej 100 kg/ha stosuje się jednorazowo przed siewem. W przypadku wyższych dawek azotu i na lżejszych glebach lepiej jest podzielić dawkę N na wczesno wiosenną (1/3 dawki) i główną, której aplikację należy maksymalnie opóźnić (do około 6 liścia). Nawóz azotowy, który zastosujemy w dawce głównej, powinien dawać gwarancję, iż w momencie największego zapotrzebowania (przed kwitnieniem aż niemal do końca dojrzewania) rośliny będą miały odpowiednie ilości tego składnika. Nawóz taki powinien być odporny na czynniki powodujące duże straty N, np. utlenianie amoniaku czy wymywanie azotu z profilu glebowego. Powinien też utrzymywać dostępny azot w okolicach korzeni tak, aby był on w zasięgu w chwili, kiedy rośliny będą go intensywnie pobierały. Produktem który spełnia wszystkie te wymogi jest nawóz Super N46. Fosfor pierwiastek odpowiedzialny za rozwój systemu korzeniowego wykazuje niską mobliność w glebie (ok. 1,5 cm/rok), wskutek czego strefa jego pobierania jest ograniczona do bezpośredniego sąsiedztwa korzenia. Jeżeli źródło fosforu będzie znajdywało się w zbyt dużej odległości od młodych korzeni, wówczas roślina nie będzie mogła z niego skorzystać. Niska mobilność fosforu w glebie powoduje, że jest on praktycznie pierwiastkiem odpornym na zjawisko wymywania w głąb profilu glebowego. Jednak pomimo tej niewątpliwie unikalnej zalety, posiada równie unikalną wadę. Jako jedyny pierwiastek z pierwszorzędnych makroskładników pokarmowych nie rozpuszcza się całkowicie w wodzie, a co za tym idzie ulega dalszym innym niekorzystnym przemianom w glebie, tzw. uwstecznianiu się. Szczególnie 28

29 dużą skalę problem ten osiąga w glebach o odczynie ph < 5,5, kiedy to fosfor wprowadzony do gleby wraz z nawozem jest wiązany przez jony glinu (Al 3+ ) oraz żelaza (Fe 3+ ), tworząc z nimi nierozpuszczalne, czyli niedostępne dla roślin związki fosforany glinu oraz żelaza. Badania różnych autorów wskazują, że skala uwsteczniania, tj. strat fosforu dostępnego w roztworze glebowym przy ph <5,5 to poziom min. 75%, a w skrajnych warunkach (gleby bardzo kwaśne) nawet 95%. Technologią rozwiązującą problem umiejscowienia źródła fosforu możliwie blisko ziarna kukurydzy jest rzędowa aplikacja nawozu wraz z siewem rośliny. Taka technika aplikacji zwiększa koncentrację fosforu w bezpośrednim sąsiedztwie korzenia i zapewnia roślinie jego dostępność już na początku rozwoju. Decydując się na nawożenie rzędowe trzeba pamiętać o właściwym pozycjonowaniu granuli nawozu względem ziarniaka. Modelowo granule nawozu powinny być umiejscowione 5 cm poniżej i 5 cm w bok od nasiona kukurydzy. O ile bliskie umiejscowienie źródła fosforu nie stanowi większego problemu, ponieważ gros gospodarzy dysponuje precyzyjnymi urządzeniami do siewu i nawożenia, o tyle podanie fosforu w formie jak najbardziej dostępnej dla roślin jest zadaniem o wiele bardziej skomplikowanym. Co należy więc zrobić, aby wniesiony w uprawę nakład finansowy w postaci nawozu fosforowego nie został unieruchomiony w glebie na długie, długie lata? Należy stosować nawozy zawierające fosfor o wysokim stopniu rozpuszczalności i chronić go przed wiązaniem w glebie przez jony glinu i żelaza. Możliwości takie daje system ochraniający fosfor przed blokowaniem w glebie. tj. ABS P (Antyblocking System Phosphorus system blokujący uwstecznianie się fosforu w glebie). Taką technologię zastosowano w nawozie dedykowanym pod uprawy kukurydzy ABS Corn + Bor + Cynk System ABS-P chroni fosfor z nawozu, przed trwałym wiązaniem z wysokowartościowymi kationami żelaza oraz glinu i dzięki temu jest dostępny dla młodych korzeni kukurydzy. Dzieje się tak ponieważ kationy Al 3+ i Fe 3+ są unieruchamiane przez system ochraniający fosfor, a jego uwalnianie do roztworu glebowego z granuli nawozu następuje bez wiązania go w nierozpuszczalne fosforany żelaza i glinu, jak ma to miejsce w nawozach konwencjonalnych. Składniki drugorzędne, takie jak siarka i magnez powinny być wysiane pogłównie najpóźniej do fazy 6 liścia. Jeżli chcemy mieć możliwość tak elastycznego podejścia do terminu aplikacji, to powinniśmy zastosować Dalmag S+Zn. Bardzo duża zawartość magnezu i siarki, w 100% rozpuszczalnych w wodzie, a także wysoki stopień uwodnienia nawozu, dają gwarancję szybkiego uwolnienia składników do gleby a w konsekwencji pobrania przez rośliny kukurydzy. SUPER N46 najtańszy nawóz azotowy na rynku brak strat z powodu wymywania, utleniania nie zakwasza gleb (nie obniża ph) szybko działający, stale dostępny w okolicach korzeni granulacja dająca możliwość wysiewu na 32 m Agrii nawożenie ilość składników jakie należy wnieść w formie nawozów mineralnych roślina plon N P K MgO S Ca B Cu Mn Mo Zn t/ha kg/ha g/ha Agrii nawożenie z gleby z gleby z gleby 200 zapotrzebowanie

30 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA Produkty niepestycydowe zalecane do stosowania w kukurydzy Tomasz Haase Myconate HB różnica w kolbach Agroimpex Krzepice przewodnictwo gleby wzrasta na polach gdzie stosowano Myconate HB Myconate HB jest jednym z nielicznych preparatów stymulujących powstawanie mikoryzy. Zawiera 95% flawonoidu (formononetinu) substancji aktywnej, która pierwotnie została pozyskana z korzeni koniczyny, poddanej stresowi niedoboru fosforu. Mikoryza w dużym skrócie polega na wnikaniu strzępek pożytecznych grzybów do komórek korzenia roślin. Grzyby czerpią z tego korzyść w postaci cukrów, które udostępniają im rośliny. Podstawowe korzyści z mikoryzy dla roślin uprawnych to: zwiększenie powierzchni chłonnej korzeni, przez co mają one ułatwione pobieranie składników mineralnych głównie fosforu, azotu oraz mikroelementów, zwiększona odporność na suszę oraz zmniejszenie inwazyjności patogenów. Jest też trzeci beneficjent gleba. W jej przypadku dzięki mikoryzie wzrasta trwałość agregatów glebowych, a w konsekwencji poprawia się jej struktura. Myconate HB jest preparatem szeroko przetestowanym w warunkach polowych Polski. Ostatnie próby polowe, w trudnym dla kukurydzy sezonie 2015, w gospodarstwie rolnym Agroimpex w Krzepicach po raz kolejny potwierdziły przydatność Myconate HB w uprawie tej rośliny. Myconate HB to również odległe zalety stosowania w postaci wzrostu pojemności wodnej gleby. Zawartość substancji aktywnej: Formononetin (4 -methoxy, 7-hydroxy izoflawonoid) 95 % Zakres stosowania: Ok. 20 tys. gatunków roślin, a w szczególności kukurydza, strączkowe, ziemniaki, słonecznik, zboża, winorośl, truskawka, cebula, por, pomidor, fasola, ogórek, trawy (trawniki, pastwiska). Wyjątek stanowią rośliny należące do rodziny kapustowatych (np. rzepak, kapusta, gorczyca), komosowatych (np. buraki). różnica w kolbach Agroimpex Krzepice Myconate HB kontrola (średnia z 3 powtórzeń) wilgotność (w/w) 18,8% 18,1 MTZ (g) 164,5 186,6 nasiona w 1 kolbie (szt.) teoretyczny plon ton / 1 ha 5,45 7,49 (0% wilg. / 0% zan.) teoretyczny plon handlowy ton/1ha (14% wilg./0% zan.) 6,22 8,54 Myconate 60g/ha kontrola Zalecane dawki: Kukurydza (ziarno, kiszonka, słodka), a także bobowate (groch, soja, łubin, bobik i inne), słonecznik, sorgo 60 g/ha Ziemniaki g/ha Warzywa niska gęstość upr. (pomidory, papryka, dyniowate) 60 g/ha Zboża i lucerna 80 g/ha Warzywa o wysokiej gęstości uprawy (marchew, sałata, cebula, por) 95 g/ha Termin aplikacji: Jak najwcześniej po siewie lub po wschodach roślin. Pogoda, a w szczególności temperatura podczas zabiegu nie mają znaczenia. 30

31 Sposoby aplikacji: Jako dodatek do oprysków polowych (tworzy zawiesinę), razem np. nawozami dolistnymi, a także jako zaprawa (dip) do zaprawiania ziarna lub moczenia sadzonek, poprzez systemy nawadniające lub zraszające. Mechanizm działania: Myconate wspomaga (wywołuje) tworzenie korzystnych z punktu widzenia produkcji rolniczej związków symbiotycznych pomiędzy roślinami, a grzybami obecnymi naturalnie w glebach. Myconate nie jest nawozem ani produktem zawierającym żywe organizmy. Zalety stosowania: zwiększona masa korzeniowa, wyższa odporność na suszę, efektywniejsze pobieranie składników pokarmowych głównie fosforu i mikroelementów, a co za tym idzie wykorzystanie w większym stopniu fosforu naturalnie obecnego w glebach, lepsze wiązanie azotu N 2 przez rośliny bobowate, zmniejszona inwazyjności patogenów, ochrona gleby poprzez wzrost trwałości agregatów glebowych, a tym samym poprawa struktury gleby (produkowane przez grzyby glomaliny). Route Extreme Unikalny, jedyny oryginalny i jeden z pierwszych biostymulatorów na polskim rynku. Dzięki wyjątkowemu składowi w postaci AAC, stanowi substrat do produkcji naturalnych hormonów roślinnych auksyn. Aplikowany w odpowiedniej fazie wzrostu roślin wpływa na pogrubienie i wydłużenie korzenia roślin, stwarzając lepsze warunki wzrostu i rozwoju. Dziesiątki badań potwierdziły skuteczność Route Extreme w uprawie kukurydzy. aplikacja Route Extreme powoduje szybszy i bujniejszy wzrost korzeni kukurydzy Zawartość substancji aktywnej: NH 3 NH 3 H 3 N Zn NH 3 NH 3 NH Cu 0,6 + Mn 1,1 + K 2,0 Zakres stosowania: Kukurydza, rzepak, zboża, bobowate Zalecana dawka: 0,8-1,2 l/ha Szczególnie polecany w przypadku: opóźnione siewy uproszczenia w uprawie roli niekorzystne warunki klimatyczne Termin aplikacji: Od siewu do 6 liścia Sposoby aplikacji: Jako dodatek do oprysków polowych, razem z fungicydami, nawozami dolistnymi. W przypadku mieszanin produkt powinien być dodany do opryskiwacza jako ostatni. Mechanizm działania: Doglebowy i nalistny Zalety stosowania: szybszy wzrost lepsze wykorzystanie składników pokarmowych ograniczenie skutków stresu wodnego poprawa rozwoju systemu korzeniowego podniesienie mrozoodporności Nutri-Phite PGA Nutri-Phite PGA, z powodzeniem stosowany powszechnie na wiosnę, zasługuje również na uwagę w programach ochrony kukurydzy. Zawarty w preparacie fosfonian jest zdecydowanie lepiej rozpuszczalny od tradycyjnej formy fosforu. Dzięki temu stosunkowo niskie dawki nalistne fosfonianu są bardziej efektywne. Artykuły naukowe dowodzą, że fosfonian posiada unikalny wpływ na metabolizm roślin. Istnieją hipotezy, że wyłapuje wolne rodniki tlenu, których nadmiar prowadzi do destrukcji kwasu DNA i starzenia się organizmu. Pewne jest jego działanie fungistatyczne na patogeny z klasy Oomycetes (lęgniowce), do której należą między gatunki wywołujące: zgorzel siewek, zarazę ziemniaka czy mączniaki rzekome. Dodatkowo Nutri-Phite PGA jako jedyny preparat na rynku 31

32 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA zawiera pyroglutaminian. Ten aminokwas przyspiesza przemiany azotu, co pozwala w pełni wykorzystać potencjał wysokowydajnych odmian kukurydzy. chłody wiosenne oraz wysoko wydajane odmiany to idealny czas i miejsce na Nutri-Phite PGA Termin aplikacji: Od fazy 4 liścia; w oziminach jak najszybciej po ruszeniu wegetacji Sposoby aplikacji: Jako dodatek do oprysków polowych, razem z fungicydami, nawozami dolistnymi Mechanizm działania: Nalistny Zalety stosowania: szybszy wzrost lepsze wykorzystanie azotu możliwość obniżenia dawki przyspieszenie fotosyntezy większe wiązanie dwutlenku węgla ograniczenie stresu termicznego działanie fungistatyczne najszybszy fosfor powierzchni blaszek liściowych (bardzo ważne w przypadku roślin kukurydzy i rzepaku), dłuższe wysychanie kropel cieczy roboczej oraz możliwość reaktywacji składników pokarmowych po okresie wyschnięcia cieczy roboczej. Jest to szczególnie istotne w przypadku dokarmiania dolistnego roślin borem (bor jest dość trudno pobierany przez rośliny) oraz cynkiem, który w roślinach stosunkowo wolno się przemieszcza. wpływ dokarmiania dolistnego nawozami FoliQ Makro i FoliQ Zn+ na plonowanie kukurydzy 11,50 11,00 10,50 10,00 9,90 t/ha 11,30 t/ha Zawartość substancji aktywnej: Fosfonian; Pyroglutaminian Zakres stosowania: Rzepak, kukurydza, ziemniak, zboża, burak, słonecznik, warzywa Zalecana dawka: 0,5-2 l/ha Szczególnie polecany w przypadku: ograniczona dostępność fosforu stres termiczny zmniejszone nawożenie azotowe FoliQ Zn+ FoliQ Zn+ to idealnie skomponowany, zawiesinowy nawóz dolistny przeznaczony do stosowania w uprawach wykazujących wysokie potrzeby pokarmowe w stosunku do cynku i boru łącznie. Do takich gatunków zaliczamy głównie kukurydzę, buraki cukrowe, ziemniaki oraz rzepak. Nawóz charakteryzuje się wysoką koncentracją cynku i boru (po 55 g/l produktu) oraz nowoczesną formulacją zawiesinową, gwarantującą wysoką przyswajalność składników pokarmowych. Formulacja zawiesinowa pozwala na umieszczenie w składzie nawozu substancji efektywnie poprawiających właściwości cieczy roboczej. Substancje te powodują większą przyczepności kropel cieczy roboczej do 9,50 kontrola kombinacja FoliQ Makro i Zn+ FoliQ Makro P Faza BBCH FoliQ Zn+ 13/14 kontrola bez FoliQ Makro PK nawożenia dolistnego FoliQ Zn+ Faza BBCH 16 FoliQ Makro PK FoliQ Zn+ Faza BBCH 18 lokalizacja doświadczenia - SDOO Słupia Jędrzejowska 32

33 Zawartość składników pokarmowych: Bor (B) - 55 g/l Cynk (Zn) - 55 g/l Zakres stosowania: Większość gatunków uprawnych, a głównie te o wysokim zapotrzebowaniu na bor i cynk łącznie: kukurydza, rzepak, strączkowe, burak cukrowy, ziemniak, słonecznik, warzywa kapustowate, drzewa i krzewy owocowe Zalecane dawki: kukurydza niezależnie od kierunku produkcji 2 l/ha rzepak ozimy 2 l/ha burak cukrowy 2 l/ha ziemniak 2 l/ha strączkowe 2 l/ha słonecznik 2 l/ha warzywa 2 l/ha drzewa owocowe l/ha truskawki 2 l/ha Termin aplikacji: Kukurydza niezależnie od kierunku produkcji 2 zabiegi: pierwszy w fazie 3-4 liści, następny po dniach Rzepak ozimy 3 zabiegi: jesienią - w fazie 4-8 liści, wiosną 2 zabiegi od początku wydłużania pędu głównego do początku rozwoju pąków kwiatowych w odstępie dni Burak cukrowy 2 zabiegi: od fazy 6 liści do zwarcia międzyrzędzi Ziemniak 2 zabiegi: pierwszy na początku intensywnego wzrostu liści i łodyg, następny na początku kwitnienia Strączkowe 1 zabieg: krótko przed początkiem kwitnienia Słonecznik 2 zabiegi: od fazy 4 6 liści do początku wzrostu pędu głównego Warzywa 2 zabiegi: pierwszy w fazie 4 6 liści, następny po dniach Drzewa owocowe zabiegi: wiosną 1 2 zabiegi od pękania pąków do początku kwitnienia, jesienią 1 2 zabiegi po zbiorach, przed opadaniem liści (zalecana dawka 2 l/ha) Truskawki 2 zabiegi: pierwszy po ruszeniu wegetacji, drugi jesienią, dni po zbiorach lub skoszeniu liści Sposoby aplikacji: Produkt można aplikować przez opryskiwanie roślin, samodzielnie lub w mieszaninach z innymi agrochemikaliami, po uprzednim sprawdzeniu możliwości łącznego ich stosowania. Mechanizm działania: Wysoko wydajne uzupełnienie widocznych lub potencjalnych niedoborów boru i cynku łącznie. Rola boru w metabolizmie roślin: Bor jest odpowiedzialny za gospodarkę hormonalną - auksyny Bor w roślinie zaangażowany jest także w wiele procesów metabolicznych: synteza kwasów nukleinowych, transport cukrów w roślinie, utrzymywanie integralności błony cytoplazmatycznej Bierze udział także w procesach kwitnienia i zapylenia decyduje o żywotności ziaren pyłku, wzroście łagiewki pyłkowej, zawiązywaniu kwiatów Bor jest również aktywatorem akwaporyn, które uczestniczą w masowym przepływie wody przez błony komórkowe Rola cynku w metabolizmie roślin: Cynk jest katalizatorem około 300 enzymów funkcjonujących w roślinach Cynk jest odpowiedzialny za syntezę tryptofanu, pośrednio reguluje w roślinach zawartość auksyn Cynk wpływa także na poziom kwasów rybonukleinowych oraz na aktywność enzymów związanych z kwasami nukleinowymi Cynk, co bardzo ważne zaangażowany jest także w proces fotosyntezy Cynk jest także pośrednio zaangażowany w procesy gospodarki węglowodanami w roślinie Korzyści ze stosowania: Prawidłowy wzrost i rozwój roślin uprawnych Wyższa odporność i zdrowotność roślin Prawidłowy proces kwitnienia Poprawa zapylania, zapłodnienia oraz zawiązywania owoców i nasion Prawidłowy wzrost owoców - brak zniekształceń Wysoka jakość wewnętrzna i zewnętrzna owoców Dobre przygotowanie roślin do spoczynku zimowego Wyższa zimotrwałość roślin oraz odporność na niskie temperatury Podwyższona efektywność doglebowego nawożenia azotem Zwiększona produkcji białka i cukrów Większy plon o wyższej jakości 33

34 SŁONECZNIK BOBOWATE KUKURYDZA CynBoFos CynBoFos to maksymalnie skoncentrowany nawóz dolistny o doskonałej rozpuszczalności, zawiera 65 g cynku w formie EDTA, 30 g boru oraz 190 g fosforu pozwala na optymalne zaopatrzenie kukurydzy, roślin bobowatych i ziemniaków w podstawowe mikroskładniki, a także zniwelowanie skutków niedoboru fosforu, wywołanego przez niskie temperatury, jakie mogą się pojawić na początku wegetacji. bor to istotny mikroskładnik w uprawie kukurydzy, który wpływa na żywotność pyłku, a tym samym na wypełnienie kolb. Zawartość składników pokarmowych: skład N - NH 4-40 g, P 2 O g, Zn - 65 g (w pełni schelatyzowany EDTA), B - 30 g Zakres stosowania: Kukurydza, ziemniak, bobowate Zalecana dawka: 2 kg/ha Termin aplikacji: Kilka razy w sezonie Mechanizm działania: Wysoko wydajne uzupełnienie widocznych lub potencjalnych niedoborów boru i cynku łącznie. Rola boru w metabolizmie roślin: Bor jest odpowiedzialny za gospodarkę hormonalną - auksyny Bor w roślinie zaangażowany jest także w wiele procesów metabolicznych: synteza kwasów nukleinowych, transport cukrów w roślinie, utrzymywanie integralności błony cytoplazmatycznej Bierze udział także w procesach kwitnienia i zapylenia decyduje o żywotności ziaren pyłku, wzroście łagiewki pyłkowej, zawiązywaniu kwiatów Bor jest również aktywatorem akwaporyn, które uczestniczą w masowym przepływie wody przez błony komórkowe rybonukleinowych oraz na aktywność enzymów związanych z kwasami nukleinowymi Cynk, co bardzo ważne zaangażowany jest także w proces fotosyntezy Cynk jest także pośrednio zaangażowany w procesy gospodarki węglowodanami w roślinie Korzyści stosowania: Prawidłowy wzrost i rozwój roślin uprawnych Wyższa odporność i zdrowotność roślin Prawidłowy proces kwitnienia Poprawa zapylania, zapłodnienia oraz zawiązywania owoców i nasion Prawidłowy wzrost owoców - brak zniekształceń Wysoka jakość wewnętrzna i zewnętrzna owoców Dobre przygotowanie roślin do spoczynku zimowego Wyższa zimotrwałość roślin oraz odporność na niskie temperatury Podwyższona efektywność doglebowego nawożenia azotem Zwiększona produkcji białka i cukrów Zwiększona wysokości i jakości plonu Rola cynku w metabolizmie roślin: Cynk jest katalizatorem około 300 enzymów funkcjonujących w roślinach Cynk jest odpowiedzialny za syntezę tryptofanu, pośrednio reguluje w roślinach zawartość auksyn Cynk wpływa także na poziom kwasów 34

35 DALMAG S +Zn Aktywator wzrostu plonu

36 KUKURYDZA Bobowate - zestawienie odmian BOBOWATE SŁONECZNIK Soja Aligator typ klasa wczesności barwa nasion potencjał plonowania wysokość roślin wysokość osadzenia najniższych strąków odporność na wyleganie równomierność dojrzewania technologiczne parametry nasion zawartość białka zawartość tłuszczu MTN równomierność dojrzewania strąków odporność na pękanie strąków oleista 000 bardzo wczesna żółta z brązowym znaczkiem bardzo wysoki potencjał plonowania 121% wzorca w badaniach COBORU najwyżej plonująca odmiana spośród wszystkich badanych średnio wysokie ok. 87 cm bardzo wysokie bardzo wysoka wysoka wysoka (34%) wysoka (24%) bardzo wysoka 180 g wysoka bardzo wysoka wymagania stanowiskowe średnie norma wysiewu nasion/m 2 nawożenie P 2 O kg/ha K 2 O kg/ha odporność na choroby: bakteryjna ospowatość bardzo wysoka Łubin wąskolistny Graf typ odmiany typ ulistnienia barwa kwiatów barwa nasion potencjał plonowania wysokość roślin odporność na wyleganie równomierność dojrzewania odmiana pastewna, tradycyjna, słodka wąskolistna białe z delikatnym nalotem fioletowym biała bardzo wysoki potencjał plonowania 105% wzorca w badaniach COBORU % wzorca w badaniach COBORU średnio wysokie ok. 67 cm wysoka wysoka Technologiczne parametry nasion zawartość białka bardzo wysoka (32-34%) zawartość alkaloidów MTN wymagania stanowiskowe bardzo niska niska g niskie norma wysiewu gleby zasobniejsze 80 nasion/m 2 standardowa nasion/m 2 nawożenie P 2 O kg/ha K 2 O kg/ha odporność na choroby: fuzarioza o padzina liści bardzo wysoka bardzo wysoka 36

37 ALIGATOR SZYBKI, STABILNY, POTĘŻNY Hodowca Typ EURALIS oleista Zalecana norma wysiewu nasion/m 2 Wysokość roślin Odporność na wyleganie Równomierność dojrzewania Odporność na pękanie strąków GŁÓWNE CECHY: średnio wysokie ok. 87 cm bardzo wysoka wysoka bardzo wysoka rejestracja Francja, Austria, Polska najwyższy potencjał plonowania rekordzista COBORU % wzorca krótki okres wegetacji - najwyższa grupa wczesności bardzo wysokie osadzenie najniższych strąków łatwy zbiór plon nasion i białka ogólnego odmian (%wzorca) lp. odmiana plon nasion (dt z ha) plon białka ogólnego (kg z ha) wzorzec 28,4 31,2 26,8 27,1 24, Aldana Aligator Augusta Madlen Mavka liczba doświadczeń kol. 1: wzorzec: Aldana, Mavka; Aldana, Augusta, Mavka; 2012, Aldana, Augusta MTN 180 g Aligator zawiązuje strąki na wysokości około 13 cm. W badaniach porównawczych w SDOO Głubczyce zarówno w 2012 i 2013 r. zawiązała dolne strąki najwyżej ze wszystkich badanych odmian. Przewyższyła tym praktycznie wszystkie odmiany zarejestrowane, jak i oferowane na naszym rynku na podstawie rejestracji w Unii Europejskiej. Daje to większą gwarancję zbioru wszystkich wyprodukowanych przez roślinę nasion. Przed siewem niezbędne jest zaprawienie nasion soi inokulantem zawierającym szczep bakterii Bradyrhizobium japonicum. Dzięki temu soja na drodze symbiozy asymiluje azot z powietrza i pozostawia go w glebie również dla roślin następczych w brodawkach. Cechą nadrzędną Aligatora, warunkującą jego przydatność do uprawy w Polsce, jest przynależność do klasy odmian o najwyższej wczesności. W warunkach francuskich do osiągnięcia dojrzałości do zbioru Aligator potrzebuje zaledwie 123 dni. W Polsce oczywiście będzie to uzależnione od przebiegu pogody i intensywności nasłonecznienia w okresie wegetacyjnym. Pierwsze doświadczenia pokazują, że Aligator w Polsce osiąga dojrzałość w ciągu ok. 130 dni od siewu. Oznacza to, że przy wysiewie w trzeciej dekadzie kwietnia, będziemy mogli kosić tą odmianę w pierwszej lub drugiej dekadzie września. W tym układzie jest jeszcze dużo czasu na siew np. pszenicy ozimej. 37

38 KUKURYDZA GRAF ZAWSZE NA CZASIE Hodowca SMOLICE, Oddz. Przebędowo BOBOWATE Typ odmiany Typ ulistnienia Zalecana norma wysiewu Standardowa Gleby zasobniejsze tradycyjna, pastewna, słodka wąskolistna (ziaren/ha) nasion/m 2 80 nasion/m 2 Wysokość roślin średnio wysokie ok. 67 cm Odporność na wyleganie wysoka SŁONECZNIK Równomierność dojrzewania GŁÓWNE CECHY: wysoka wysoka stabilność plonowania bardzo wysoka koncentracja białka w nasionach (32-24%) doskonały surowiec do przerobu i skarmiania dobra odporność na choroby fuzaryjne MTN g Graf to odmiana doskonale sprawdzająca się jako składnik pasz w żywieniu świń i bydła. Wynika to z faktu, że jedną z cech uzyskanych w hodowli jest bardzo niska zawartość alkaloidów, czyli substancji antyżywieniowych. W stosunku do niektórych starszych odmian zawartość alkaloidów obniżona jest nawet dwukrotnie i dlatego Graf nie psuje smaku paszy oraz nie zmniejsza jej pobierania. Odmiana Graf pozbawiona jest również innej wady, która zniechęciła do uprawy łubinu żółtego wielu rolników. Jego rośliny są bardzo odporne na antraknozę łubinu. Dzięki tej właściwości jego uprawa nie wymaga dużych nakładów finansowych, a ryzyko zniszczenia plantacji nie istnieje. Trzeba też pamiętać, że plonowanie Grafa jest o ponad 60% wyższe niż łubinu żółtego. Graf to odmiana drobnonasienna. Dość drobne nasiona (MTN g) znacznie obniżają normę wysiewu w porównaniu do odmian grubonasiennych. Wymaga obsady roślin/m 2, lecz na zasobnych glebach kl. IIIa IVa powinna ona być zmniejszona do 80 roślin/m 2, co dodatkowo obniża normę wysiewu i tym samym koszty zakupu nasion. Graf dobrze toleruje opóźnienie siewu nawet do 20 kwietnia. odporność na Fuzarium % roślin zdrowych Wersal Sonet Karo Elf Baron Graf 38

39 Soja korzyść z płodozmianu Bogusław Zieliński W roku 2015 zmieniły się zasady naliczania dopłat bezpośrednich dla gospodarstw rolnych. Pojawiły się nowe obowiązki i wymogi, a co za tym idzie, zmieniła się też struktura zasiewów. Na naszych polach pojawiły się rośliny bobowate częściej można było spotkać plantacje łubinu, grochu, czy też soi. Oczywiście jest to efekt programu zazielenienia, umożliwiającego uzyskanie dodatkowych 74 EUR/ha. Ważnym argumentem jest również dodatkowa dopłata do uprawy roślin wysokobiałkowych, przyznawana do powierzchni uprawy strączkowych i motylkowych drobnonasiennych w plonie głównym kwalifikującej się do jednolitej płatności obszarowej, tj. ok. 326 EUR/ha, ale nie do całej zadeklarowanej powierzchni. 100% tej stawki przyznawana jest przy areale do 50 ha roślin wysokobiałkowych, 50% jeśli uprawiamy ha, a 25% przy ha, dla upraw wysokobiałkowych przekraczających 150 ha dopłata niestety nie przysługuje. Jak wiadomo najbardziej wartościową rośliną wysokobiałkową jest oczywiście soja, mająca szerokie zastosowanie w przemyśle paszowym, spożywczym, farmaceutycznym. Roślina pochodzi z Azji południowo-wschodniej, jednak największe areały uprawy znajdują się w Ameryce Północnej oraz Południowej. Nie jest tajemnicą, że większość z tych upraw to rośliny genetycznie modyfikowane. Czy można uprawiać soję w naszym klimacie? Coraz częściej takie próby są podejmowane, szczególnie w południowych regionach kraju, ale gatunek ten można już spotkać także w centralnej Polsce. Zainteresowanie tą uprawą rośnie i mówi się o areale rzędu tys. ha. Soja jest rośliną dnia krótkiego, mającą dość duże wymagania cieplne, przez co uprawa odmian o długim okresie wegetacji nie jest zalecana. W Polsce powinno się uprawiać odmiany przetestowane, które wymagają w okresie wegetacyjnym sumy temperatur dziennych nie przekraczającej 2200 C i okresu wegetacyjnego nie dłuższego niż 140 dni. Soję można uprawiać na większości gleb w naszym kraju. Myślę, że z powodzeniem nawet do klasy IVb. Ważne jest, aby były to pola w dobrej kulturze i miały uregulowane ph. Soja nie toleruje gleb o niskim ph oraz gleb ciężkich, zlewnych i podmokłych. Z tego względu również termin siewu, jak dla roślin ciepłolubnych, zalecany jest na III dekadę kwietnia i I dekadę maja. W tym segmencie dysponujemy bardzo ciekawą propozycją. Jest to odmiana Aligator z hodowli Euralis, wyhodowana i zarejestrowana we Francji, gdzie funkcjonuje jako jedna z najbardziej plennych odmian w tej klasie wczesności. Jej okres wegetacyjny w naszych warunkach to około 130 dni. Wysiewając Aligatora w trzeciej dekadzie kwietnia, możemy oczekiwać zbioru w pierwszej dekadzie września, co pozwoli na zasiewy np. pszenicy ozimej we właściwym terminie agrotechnicznym. To co najważniejsze dla rolnika, to oczywiście plon. W doświadczeniach rejestrowych nasza odmiana uzyskała wynik 121 % wzorca z plonem 3,04 t/ha, plasując się na pozycji lidera. Dzięki tak dobrym wynikom, Aligator został bez problemu zarejestrowany przez COBORU. Kolejną ważną zaletą jest wysokość osadzenia strąków na roślinach. Większość odmian cechuje niskie osadzenie dolnych strąków, co podczas zbioru powoduje duże straty, gdyż część plonu pozostaje na polu. Aligator zawiązuje strąki od 13 cm nad powierzchnią gleby, co wyróżnia go pod tym względem spośród wszystkich odmian oferowanych na naszym rynku. Charakteryzuje go również bardzo dobra odporność na wyleganie we wszystkich doświadczeniach w Polsce Aligator uzyskał maksymalną notę 9/9 pkt. 39

40 KUKURYDZA BOBOWATE SŁONECZNIK Soję wysiewamy w terminie od trzeciej dekady kwietnia do połowy maja. Ważne, aby gleba miała przynajmniej 10 C, była dobrze uprawiona i co ważne dobrze napowietrzona, gdyż soja takie warunki preferuje. W przypadku odmiany Aligator zalecana gęstość siewu to około 70 roślin/m 2, natomiast rozstawa międzyrzędzi wynosić powinna cm. Coraz częściej, z bardzo dobrymi efektami, wysiewa się również soję siewnikami punktowymi w rozstawie 45 cm. W takim przypadku obsadę należy zmniejszyć do nasion/m 2. Ważne jest, aby nasiona przed wysiewem zaprawić bakteriami Rhizobium. Dzięki inokulacji rośliny będą lepiej zaopatrzone w azot, gdyż w naszych warunkach soja trudno zawiązuje samoistnie brodawki korzeniowe z bakteriami brodawkowymi. Co ważne nasion nie można zaprawić na zapas i zabieg ten powinno się przeprowadzić tuż przed wysiewem czynnikiem szkodliwym dla bakterii Rhizobium jest światło. Kolejnym ważnym etapem jest ochrona herbicydowa. Niestety z uwagi na niszową skalę uprawy, nie znajdziemy w zaleceniach wielu rozwiązań. Jedynym zarejestrowanym preparatem w uprawie soi jest Sencor Liquid 600 SC. Ważne jest, aby plantacja była czysta od samego początku, bo dzięki temu stworzymy roślinom dobre warunki do rozwoju, jednak dostępność tylko jednego rozwiązania czyni tę walkę dość trudną. Oczywiście ochrona przed chorobami, czy też szkodnikami w soi ma charakter interwencyjny. Choroby, jakie mogą zagrażać soi: fuzarioza, askochytoza, bakterioza, sklerotinioza, czy też mączniak rzekomy. Ze względu na mały areał soi i jej niską częstotliwość występowania w płodozmianie choroby pojawiają się na razie dość rzadko. Podobnie zresztą jak występowanie szkodników. To czego ewentualnie możemy się spodziewać na plantacji soi to mszyce, zmienniki, śmietka kiełkówka, strąkowce i przędziorek chmielowiec. Zbiór soi odbywa się jednoetapowo, kombajnem zbożowym, kiedy liście soi już opadną, strąki są brązowe, a nasiona dzwonią w środku. W przypadku wyższej niż 15% wilgotności konieczne jest dosuszenie nasion jednak w temperaturze nie wyższej niż 30 C. Jak widać soja jest ciekawą alternatywą w uprawie roślin strączkowych. Z jednej strony to bardzo dobry łamacz płodozmianu, a z drugiej źródło bardzo dobrego białka. Przy okazji można również zarobić na tej uprawie, nakłady są relatywnie niskie, a wartość plonu plus wartość płatności przyznawanych do uprawy roślin bobowatych powinny gwarantować zysk. Uważam, że decydując się na uprawę soi należy zwrócić uwagę na odmianę Aligator, która jest wręcz skrojona do naszych warunków glebowo - klimatycznych. Jest to z pewnością przepis na osiąganie korzyści również z uprawy rośliny bobowatej, a nie tylko z dopłat, czy łamania płodozmianu. 40

41 Słonecznik - zestawienie odmian ODMIANA BELLA VIOLETTA typ mieszaniec pojedynczy mieszaniec pojedynczy wczesność suma temp. efektywnych potencjał plonowania (nasiona) bardzo wysoka 1390 wysoki potencjał plonowania wysokie i stabilne wyniki w uprawie w Polsce najlepsza odmiana wczesna w Rumuni (realne plony do 3,5 t/ha) doskonałe wyniki w Rosji i na Ukrainie wysoka 1430 bardzo wysoki potencjał plonowania potwierdzone wyniki z uprawy w Polsce odmiana nr 1 w Czechach 111 % wzorca w badaniach 3,5 t/ha potencjał plonowania (tłuszcz) bardzo wysoki bardzo wysoki wysokość roślin [cm] niska ok. 160 średnia ok odporność na wyleganie bardzo wysoka wysoka średnica koszyczka ok. 22 cm ok. 26 cm typ nachylenia koszyczka pośredni, 50 w stosunku do łodygi pośredni, 70 w stosunku do łodygi Technologiczne parametry ziarna zawartość tłuszczu bardzo wysoka ok. 50,5 % wysoka ok. 48 % MTN bardzo wysoka ok. 55 g wysoka ok. 52 g wymagania stanowiskowe niskie niskie norma wysiewu zależna od terminu wczesny optymalny lekko opóźniony odporność na choroby Phomopsis Phoma Sclerotinia 6 nasion/m 2 6,5 nasion/m 2 7 nasion/m 2 bardzo wysoka bardzo wysoka wysoka 6,5 nasion/m 2 7 nasion/m 2 8 nasion/m 2 średnia wysoka średnia 41

42 KUKURYDZA VIOLETTA POŁĄCZENIE WCZESNOŚCI I PRODUKTYWNOŚCI SŁONECZNIK BOBOWATE Hodowca Typ odmiany Wysokość roślin Zalecana norma wysiewu - wczesny - optymalny - lekko opóźniony Średnica koszyczka Typ nachylenia koszyczka MTN GŁÓWNE CECHY: odmiana mieszańcowa F1 (linolowa) silny wiosenny wigor doskonała adaptacja do naszych warunków glebowo klimatycznych wysoka odporność na wyleganie połączenie wczesności produktywności MTN ok. 52 g Euralis mieszaniec pojedynczy średnia ok cm (ziaren/ha) 65 tys. 70 tys. 80 tys. ok. 26 cm pośredni, 70 w stosunku do łodygi wysoka ok. 52 g PROFIL ODPORNOŚCI NA CHOROBY I WYLEGANIE - skala 9 odporny wrażliwy PHOMOPSIS 7 średnio podatna odporna na główne rasy grzyba Violetta jest mieszańcem pojedynczym zarejestrowanym w we Francji w 2012 roku. Testowana była również w Czechach, gdzie w serii doświadczeń rejestrowych zanotowała bardzo dobre wyniki. W doświadczeniach z 2012 zaplonowała na poziomie 3,5 t/ha, co stanowiło 111% wzorca. Tak dobre wyniki zaowocowały również wpisem do krajowego rejestru naszych południowych sąsiadów. Violetta uprawiana jest w wielu europejskich krajach jak: Francja, Słowacja czy Czechy. Sprawdziła się również w warunkach Polski, gdzie na szerszą skale wprowadzona została w 2013 roku. Dobre plony oraz pochlebne opinie na jej temat wskazują na dobrą adaptacje do naszych warunków klimatyczno-glebowych. Wysoką produktywność Violetta zawdzięcza charakterystycznej budowie koszyczka. Bardzo duża jego średnica (26 cm) oraz wysoka MTZ (około 52 g) są najważniejszymi elementami w strukturze budowy wysokiego plonu. Do jego utrzymania niezbędne jest usytuowanie koszyczka pod jak największym kątem względem łodygi. Jest to najlepsza i jedyna jak do tej pory skuteczna metoda ochrony przed ptactwem, dla którego dojrzewające nasiona słonecznika stanowią doskonałe pożywienie. W przypadku Violetty kąt ten wynosi około 70. Violetta tworzy średnio wysokie rośliny (ok. 190 cm) o bardzo dobrej odporności na wyleganie. Łan charakteryzuje się wysoką zdrowotnością, co dotyczy przede wszystkim mączniaka oraz zgnilizny twardzikowej. MĄCZNIAK ZGNILIZNA TWAR. SUCHA ZGNILIZNA WYLEGANIE 9 8 średnio - mało podatna 7 średnio podatna 8 średnio - mało podatna 42

43 BELLA POŁĄCZENIE JAKOŚCI I WCZESNOŚCI Hodowca Typ odmiany Wysokość roślin Zalecana norma wysiewu - wczesny - optymalny - lekko opóźniony Średnica koszyczka Typ nachylenia koszyczka MTN Euralis mieszaniec pojedynczy niska ok. 160 cm (ziaren/ha) 60 tys. 65 tys. 70 tys. ok. 22 cm pośredni, 50 w stosunku do łodygi bardzo wysoka ok. 55 g PROFIL ODPORNOŚCI NA CHOROBY I WYLEGANIE - skala 9 odporny wrażliwy PHOMOPSIS mało podatna MĄCZNIAK ZGNILIZNA TWAR. SUCHA ZGNILIZNA WYLEGANIE odporna na główne rasy grzyba mało podatna 8 średnio - mało podatna 9 mało podatna GŁÓWNE CECHY: odmiana mieszańcowa F1 (linolowa) bardzo wysoka wczesność mocny wiosenny wigor tolerancja na czynniki stresowe rekordowa zawartość tłuszczu MTN ok. 55 g Ze względu na mniej sprzyjające warunki klimatyczne jedynie uprawa odmian wczesnych i bardzo wczesnych słonecznika może w Polsce zakończyć się sukcesem. Bella jest właśnie bardzo wczesnym mieszańcem pojedynczym. Została ona zarejestrowana na początku 2012 roku w Hiszpanii i w Rosji. Obecnie uprawiana jest w Rumunii, Niemczech, Bułgarii, na Ukrainie i w Polsce. Doskonale radzi sobie na glebach słabszych i uboższych w składniki pokarmowe. Bardzo wysoki początkowy wigor wzrostu oraz tak wczesne dojrzewanie pozwalają polecać Bellę zarówno jako odmianę do bardzo wczesnego zbioru (przy zachowaniu optymalnego terminu siewu), jak i przydatną do opóźnionego siewu (nawet po 1. dekadzie maja). Krótkie rośliny, o mocnej i sztywnej łodydze zapewniają wysoką odporność na wyleganie aż do zbioru. Koszyczki są bardzo dobrze zapylone, tzn. wypełnione nasionami na całej średnicy. Niełupki (nasiona) są czarne o równej wielkości zarówno na obrzeżach, jak i w części środkowej koszyczka. Bardzo wysoka MTN waha się między 53 g a 55 g, a niełupki maja rekordowo wysokie zaolejenie powyżej 50%. Bella charakteryzuje się jedną z najlepszych zdrowotności. Wykazuje podwyższoną odporność na większość chorób atakujących słonecznik: mączniaka, suchą zgniliznę, w tym także na powodującą zazwyczaj w naszym klimacie największe straty zgniliznę twardzikową (Sclerotinia). 43

44 NAWOZY Z PUŁAW POTĘGA URODZAJU saletra amonowa mocznik siarczan amonu Grupa Azoty Zakłady Azotowe Puławy S.A. Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 13, Puławy Dział Sprzedaży Krajowej Nawozów, tel.: , fax: , nawozy@pulawy.com

45 Speedy Cal nowa formuła wapnowania Jakub Żelachowski Wydawać by się mogło, że o wapnie i wapnowaniu powiedziano już wszystko, co można powiedzieć i napisano wszystko, co można napisać. We wszystkich pismach i portalach branżowych dotyczących rolnictwa łatwo znaleźć informacje na temat przyczyn, skutków i sposobów neutralizacji zakwaszenia gleb. Temat wydawać by się mogło dobrze poznany, jednak przez wielu nadal bagatelizowany. Poniżej postaram się wyjaśnić najważniejsze zagadnienia związane z problemem kwaśnych gleb oraz najlepszych sposobów walki z tym naturalnym ale negatywnym procesem. Przyczyny i skutki zakwaszenia gleb Zakwaszenie gleb jest procesem naturalnym, który zachodzi na skutek uwalniania do roztworu glebowego protonów wodorowych (H + ). Dzieje się tak w wyniku procesów glebowych zarówno tych naturalnych (mineralizacja materii organicznej, wymywanie kationów zasadowych etc), jak i procesów zainicjowanych lub potęgowanych przez działalność człowieka (kwaśne deszcze, nawożenie mineralne, pobieranie kationów zasadowych przez rośliny uprawne). Wszystkie te procesy prowadzą do szeregu niekorzystnych zmian wpływających na strukturę gleby, dostępność składników pokarmowych, które w większości są w pełni dostępne przy ph > 6, aktywność biologiczną gleby, oraz uwalnianie się toksycznego glinu Al 3+. Uwolnienie toksycznego glinu Al 3+ na skutek niskiego ph prowadzi do redukcji systemu korzeniowego, a w konsekwencji ograniczenia pobierania składników pokarmowych, obniżenia efektywności procesu fotosyntezy, do karłowacenia roślin, a w końcowym efekcie do wymiernych strat materialnych dla rolnika. Czy i jak można więc się ustrzec przed zakwaszeniem gleb? W polskich warunkach glebowo-klimatycznych całkowite wyeliminowanie procesu zakwaszenia gleb jest nie możliwe, ale przy systematycznych zabiegach wapnowania pól możemy zredukować jego skutki do minimum. wpływ odczynu ph gleby na dostępność składników pokarmowych AZOT FOSFOR POTAS SIARKA WAPŃ MAGNEZ ŻELAZO MANGAN BOR MIEDŹ I CYNK MOLIBDEN 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 6,5 7,0 7,5 8,0 8,5 9,0 9,5 10,0 aktywność toksycznego glinu a rozwój systemu korzeniowego ph Zawartość wapna w wapnie Pojawia się pytanie: jakie wapno wybrać? Wapno węglanowe? Kredę? Wapno dolomitowe? A może jednak szybkie wapno tlenkowe? Które działa najszybciej, a które najlepiej? Aktualna oferta rynkowa jest przebogata, jednak znalezienie odpowiedniego produktu dla siebie może okazać nie lada wyzwaniem. Według ulotek i materiałów marketingowych każde wapno jest najlepsze i najszybsze. Jak więc faktycznie wybrać to najlepsze i najszybsze? Przede wszystkim należy sobie odpowiedzieć na pytanie, co właściwie powoduje odkwaszenie gleby? Oczywiście wapń (Ca 2+ ), który w zależności od rodzaju nawozu wapniowego występuje w różnych postaciach. W wapnie węglanowym, kredzie nawozowej i wapnie dolomitowym, które są skałami naturalnymi, jest to głównie węglan wapnia CaCO 3 lub magnezu MgCO 3, natomiast w wapnie tlenkowym Ca 2+ wapń występuje w postaci tlenku wapnia, czyli CaO. Ale czy forma węglanowa (CaCO 3 ) działa tak samo jak forma tlenkowa (CaO)? Otóż nie. Pomiędzy wapnami węglanowymi (wapno węglanowe, dolomit, kreda - forma węglanu wapnia CaCO 3 ) a wapnem tlenkowym (forma tlenku wapna CaO) występuje szereg różnic począwszy od koncentracji wapna w danym produkcie, poprzez jego formę fizyczną, na właściwościach chemicznych i sposobie działania kończąc. Które z nich więc zawiera najwięcej składnika odkwaszającego? Aby uprościć sytuację i sprowadzić wszystkie formy do jednego mianownika ułatwiającego porównanie różnych produktów zastosowano formułę podawania zawartości wapna w wapnie przy użyciu formy tlenkowej CaO. W przypadku wapna tlenkowego nie ma problemu z określeniem koncentracji wapna w nawozie, bo z natury produktu wartość ta jest podana od razu w CaO. Problem pojawia się w przypadku wapieni węglanowych i dolomi- 45

46 tów. W tym wypadku należy przeliczyć zawartość naturalnego węglanu wapna (CaCO 3 ) na CaO, stosując mnożnik 0,56. I tak wapno zawierające np. 90% CaCO 3 zawiera 50% CaO (90 x 0,56), wapno 97% CaCO 3 zawiera 54% CaO. Przy wyborze wapna należy zwrócić uwagę na ten parametr jako na jeden z ważniejszych. Wapno jest tym bardziej efektywne, im czystszy jest pokład skalny, z którego zostało zmielone. O czystości złoża świadczy poziom CaCO 3 im wyższy, tym złoże, a zatem wapno jest czystsze. Które wapno działa najszybciej? Znając poziom zawartości wapna w nawozie, często następnie zadawanym pytaniem jest, które wapno działa najszybciej. Poglądowo można przyjąć, że poniższy schemat odzwierciedla faktyczne tempo działania poszczególnych nawozów wapniowych: Wapno tlenkowe (CaO) wapno węglanowe (CaCO 3 ) wapno dolomitowe (CaCO 3 MgCO 3 ) Szybkość działania danego nawozu wapniowego zależy od zawartości wapnia w nawozie oraz od jego uziarnienia. Wapno działa tym szybciej, im bardziej jest zmielone, czyli im więcej jest w nim drobnej frakcji pylistej. Znaczenie ma także wiek skały, z której wapno zostało zmielone - im skała młodszy, tym mniej skrystalizowana i łatwiej rozpuszcza się roztworze glebowym. Wapno tlenkowe działa najszybciej, ponieważ jest bardzo drobno zmielone, a więc rozpuszcza się w roztworze glebowym najszybciej. Wapno węglanowe ma inną formę fizyczną i przeważnie skały, z którego jest zmielone, są starsze i wykazują średni stopień krystalizacji, dlatego będzie działać nieco wolniej. Natomiast dolomity są pokładami geologicznie najstarszymi i rozpuszczają się najwolniej. Aczkolwiek, należy pamiętać, że dolomity z racji obecności magnezu mają większą siłę odkwaszania. Z dotychczasowej lektury wynikać by mogło, że najlepszym wyborem jest zastosowanie wapna tlenkowego, ponieważ wykazuje ono wysokie zawartości wapnia i działa najszybciej. Jednak nawóz w tej formie nieumiejętnie zastosowany może przynieść więcej szkód niż pożytku wapno tlenkowe (pomijam trudności z jego pryzmowaniem) ma tą wadę, że forma CaO w połączeniu z wodą z roztworu glebowego powoduje powstanie wodorotlenku wapnia CaOH 2, a więc w glebie powstaje wapno gaszone związek, który w wysokich stężeniach wykazuje właściwości żrące. Ponadto, łączenie się CaO z wapna tlenkowego z wodą glebową jest procesem silnie endotermicznym, tzn. w czasie tego procesu wydzielają się duże ilości energii w postaci ciepła, co może prowadzić do silnych zaburzeń w strukturze gleby, powodować miejscowe przesuszenia, a w wyniku znacznego wzrostu temperatury minimalizować, a w skrajnych przypadkach niszczyć życie biologiczne gleby. Z tego powodu stosowanie wapna tlenkowego zaleca się tylko na glebach o wysokich właściwościach buforowych. Na glebach średnich i lekkich wapno tlenkowe może spowodować nieodwracalne szkody, dlatego na tych rodzajach gleb zaleca się stosowanie bezpiecznego wapna węglanowego. Stajemy więc przed dylematem wapnować szybko czy bezpiecznie? Optymalnym rozwiązaniem byłoby połączenie szybkości działania wapna tlenkowego i bezpieczeństwa węglanu. Jednak czy na rynku jest produkt, który zachowywałby szybkość działania wapna tlenkowego i jednocześnie pozostawał bezpieczny dla środowiska glebowego? Odpowiedź brzmi tak. Produktem przeznaczonym do szybkiego i bezpiecznego odkwaszania jest wapno nawozowe Speedy Cal. Speedy Cal jest węglanem wapna, bardzo drobno zmielonym, przez co zachowuje najważniejszą zaletę wapna tlenkowego szybkie działanie, ale z uwagi na występującą w nim bezpieczną węglanową formę wapna (CaCO 3 ) jest całkowicie nieszkodliwy dla środowiska glebowego. Z powodzeniem można go stosować zarówno na glebach ciężkich, jak i na glebach średnich i lekkich bez obawy o naruszenie struktury gleby oraz kondycję życia biologicznego. Wapno Speedy Cal posiada wysoką zawartość CaO ok % CaO w przeliczeniu na węglan wapnia daje 93% CaCO 3. Dzięki tym właściwościom Speedy Cal jest doskonałym narzędziem do odkwaszania gleb. Przeznaczone jest do zabiegów doglebowych, najlepiej do wysiewu siewnikami łańcuchowymi lub rozsiewaczami do nawozów wyposażonych w dedykowaną belkę do wysiewu materiałów pylistych. Kto powiedział, że wapno trzeba przechowywać na polu? Oprócz walorów fizycznych drobne uziarnienie i szybkie działanie oraz chemicznych wysoka zawartość czynnika odkwaszającego 52% CaO Speedy Cal jest rewolucyjnie łatwy w przechowywaniu. Wapno nawozowe Speedy Cal jest dostarczane w 1000 kg, 4-zawiesinowych big bagach z foliową wkładką w środku. Takie rozwiązanie eliminuje problemy z przechowaniem wapna. Speedy Cal w big bagu z foliową wkładką nie przysparza problemów z pryzmowaniem, nie trzeba go przykrywać folią, aby uchronić nawóz przed erozją wietrzną, która w trakcie pryzmowania wywiewa najdrobniejsze frakcje wapna. Ponadto wapno może być przechowywane w jakimkolwiek magazynie, ponieważ jest spakowane do foremnych big bagów, a dzięki foliowej wkładce jest zabezpieczone przez warunkami atmosferycznymi. Dodatkowym atutem takiego rozwiązania jest możliwość przewiezienia wapna na przyczepie w dowolne miejsce na polu, dzięki czemu rozwiązujemy problemy z logistyką wysiewu wapna. W wapnie Speedy Cal udało się połączyć zalety dwóch najpopularniejszych i najskuteczniejszych rodzajów wapna nawozowego stosowanego w rolnictwie, szybkość wapna tlenkowego oraz uniwersalność wapna węglanowego. 46

47

48

49

50

51