Spis treści. Wprowadzenie 11. Plan kont stosowany w książce 13

Transkrypt

1 Książka Podstawy rachunkowości - od teorii do praktyki adresowana jest do wszystkich, którzy chcą poznać tajniki systemu rachunkowości lub je sobie przypomnieć. Zgodnie z tytułem w każdym rozdziale prezentowane są niezbędne treści teoretyczne poparte praktycznymi przykładami i zadaniami. Do każdego zadania podane jest rozwiązanie. Dzięki tej książce Czytelnik zdobędzie nie tylko wiedzę, ale także praktyczne umiejętności przydatne przede wszystkim w życiu zawodowym, a mianowicie: rozróżnianie przepisów prawa i standardów wpływających na system rachunkowości w Polsce; interpretowanie terminologii księgowej; rozróżnianie i klasyfikowanie składników majątku i źródeł finansowania majątku jednostek gospodarczych; rozróżnianie i klasyfikowanie przychodów, kosztów i pojęć bliskoznacznych; ewidencjonowanie operacji gospodarczych; określenie wpływu operacji gospodarczych na bilans i rachunek zysków i strat; ustalanie wyniku finansowego; przeprowadzanie wyceny w systemie rachunkowości, w tym naliczanie wynagrodzeń wraz z pochodnymi, ustalanie kosztów podróży służbowych itd.; sporządzanie sprawozdania finansowego; rozróżnianie i klasyfikowanie podatków oraz parapodatków. Autorzy Bronisław Bryl - główny księgowy i prokurent samodzielny Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej w Koninie S.A. Jest biegłym rewidentem, członkiem Zarządu Oddziału Terenowego w Koninie Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Wykładowca na certyfikowanych kursach zawodowych organizowanych przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce dla samodzielnych i głównych księgowych. Współpracuje z Państwową Wyższą Szkołą Zawodową w Koninie. Kontakt: ab.bryl@neostrada.pl Małgorzata Cieciura - dr inż., pracownik Katedry Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół zagadnień dotyczących systemu rachunkowości finansowej i sprawozdawczości finansowej, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów behawioralnych. Jest członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz sygnatariuszem Kodeksu Zawodowej Etyki w rachunkowości. W praktyce gospodarczej prowadzi szkolenia z zakresu rachunkowości finansowej i sprawozdawczości. Jest cenionym dydaktykiem z wieloletnim stażem. Kontakt: m.cieciura@wp.pl Hanna Czaja-Cieszyńska - doktor, pracownik Katedry Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego. Od początku pracy konsekwentnie buduje swój dorobek naukowy, jest autorką lub współautorką blisko 40 pozycji literaturowych oraz wieloletnim członkiem Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Specjalizuje się w zakresie rachunkowości finansowej, ze szczególnym uwzględnieniem rachunkowości małych i średnich przedsiębiorstw. Kontakt: hanna.czaja@wzieu.pl

2 Emilia Fladrowska - doktor, kierownik Zakładu Finansów i Rachunkowości Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy. Jest członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Księgowych w Polsce i była przez kilka kadencji członkiem Rady Naukowej przy Zarządzie Głównym SKwP w Komisji Rachunkowości Zarządczej/Controllingu. Posiada uprawnienia do zasiadania w radach nadzorczych spółek Skarbu Państwa, potwierdzone egzaminem państwowym. Wykłada rachunkowość finansową, rachunkowość zarządczą oraz wdrażanie systemów informatycznych rachunkowości w zarządzaniu przedsiębiorstwami. Kontakt: fladrowska@utp.edu.pl Remigiusz Gołdysiak - absolwent Politechniki Koszalińskiej, doktorant na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego w Katedrze Rachunkowości i Controllingu pod kierownictwem dr. hab. prof. nadzw. US Piotra Szczypy. W praktyce gospodarczej zajmuj się administrowaniem dokumentacją handlową i audytem wewnętrznym. W pracy naukowej prowadzi badania z zakresu controllingu i efektywności w przedsiębiorstwach handlowych. Kontakt: remigiusz.goldysiak@gmail.com Konrad Kochański - doktor nauk ekonomicznych, pracownik Katedry Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego. Członek zwyczajny Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Trener z zakresu controllingu i rachunkowości. Autor około 30 publikacji, głównie z obszaru rachunkowości zarządczej. W praktyce zajmuje się controllingiem w małym przedsiębiorstwie oraz księgami rachunkowymi fundacji. Kontakt: konradkochanski@wp.pl Adam Lulek - doktor nauk ekonomicznych, pracownik Katedry Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego na stanowisku asystenta. W praktyce zajmuje się inwestowaniem na GPW. Jego zainteresowania wiążą się z pracą naukową, ponieważ prowadzi badania z zakresu sprawozdawczości finansowej i rynku kapitałowego. Kontakt: adam-lulek@wp.pl Teresa Mądrzak - magister, wieloletni wykładowca w Instytucie Ekonomii i Zarządzania w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy. Posiada doświadczenie zawodowe dotyczące podatków, finansów, procedur postępowania administracyjnego i podatkowego. Pełniła przez kilkanaście lat kierownicze stanowiska w organach podatkowych. Autor około 20 publikacji, w tym wielu recenzowanych. Prowadzi wykłady i szkolenia związane z finansami i podatkami. Kontakt: teresa.madrzak@wp.pl Beata Sadowska - doktor, asystent w Katedrze Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego. Jest członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz członkiem ICV - Międzynarodowego Stowarzyszenia Controllerów. W pracy naukowej prowadzi badania z zakresu rachunkowości i controllingu w logistyce przedsiębiorstw, w gospodarce leśnej oraz w działalności jednostek gospodarczych sektora finansów publicznych ze szczególnym uwzględnieniem rachunkowości budżetowej. Jest praktykiem z wieloletnim stażem pracy w sektorze przedsiębiorstw oraz w sektorze finansów publicznych. Przemysław Pietrzak - doktor, pracownik Katedry Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego. Jest pracownikiem naukowym z długoletnim stażem w teorii i praktyce rachunkowości. Od 1996 roku prowadzi działalność gospodarczą w formie biura rachunkowego pod firmą Kancelaria Rachunkowa P&P Tax And Finance

3 Przemysław Pietrzak. Posiada szerokie doświadczenie w prowadzeniu ewidencji i rozliczeń podatkowych różnorodnych przedsiębiorstw. Doświadczenie i wiedzę praktyczną wykorzystuje prowadząc różnorodne kursy i szkolenia. Jest autorem wielu publikacji z zakresu rachunkowości, rachunkowości zarządczej oraz wyceny przedsiębiorstw. W praktyce gospodarczej specjalizuje się w analizie finansowej, zarządzaniu finansami, controllingu oraz optymalizacji podatkowej przedsiębiorstw. W pracy naukowej prowadzi badania z zakresu rachunkowości i controllingu przedsiębiorstw oraz teorii zarządzania przedsiębiorstwami świadczącymi usługi finansowo-księgowe. Kontakt: pprzemek4@interia.pl Piotr Szczypa - dr hab. prof. nadzw. Uniwersytetu Szczecińskiego, kierownik Katedry Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług tegoż Uniwersytetu. Jest dyplomowanym księgowym, członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Księgowych w Polsce i sygnatariuszem Kodeksu zawodowego etyki w rachunkowości. W praktyce gospodarczej zajmuje się wdrożeniem, dostosowaniem zakładowego planu kont do potrzeb jednostek gospodarczych oraz szkoleniami z zakresu rachunkowości i controllingu. W pracy naukowej prowadzi badania z zakresu rachunkowości i controllingu w logistyce przedsiębiorstw, w gospodarce leśnej oraz w działalności proekologicznej jednostek gospodarczych. Jest autorem ponad 100 publikacji naukowych z zakresu rachunkowości i controllingu. Kontakt: piotr.szczypa@wp.pl Agnieszka Szewczyk - mgr ekonomii, pracownik działu księgowości Nadleśnictwa Gryfino, student studiów doktoranckich w Katedrze Rachunkowości i Controllingu pod kierownictwem dr hab. prof. nadzw. Piotra Szczypy na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego. Jest certyfikowanym księgowym, członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Kontakt: agnieszka.szewczyk_rewizor@wp.pl Dominika Zielińska - absolwentka Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego. Wieloletni praktyk w księgowości, od 2010 roku pełni funkcję Głównego Księgowego. Posiada certyfikat księgowy wydany przez Ministerstwo Finansów, uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Aktywnie poszerza swoją wiedzę uczestnicząc w kierunkowych studiach podyplomowych, kursach i szkoleniach. W pracy naukowej prowadzi badania z zakresu systemu rachunkowości w działalności przedsiębiorstw. Kontakt: d_zielinska@tlen.pl Spis treści Wprowadzenie 11 Plan kont stosowany w książce 13 Rozdział 1 Wprowadzenie do rachunkowości przedsiębiorstw - Piotr Szczypa Definicja i typologia rachunkowości Zakres podmiotowy rachunkowości według prawa bilansowego Przedmiot rachunkowości Dlaczego warto poznać rachunkowość 28

4 1.5. Zadania Rozwiązania zadań 34 Literatura 34 Rozdział 2 Regulacje prawne i standardy rachunkowości - Małgorzata Cieciura Rachunkowość według polskiego prawa bilansowego i krajowych standardów rachunkowości Rachunkowość w świetle dyrektyw Unii Europejskiej i międzynarodowych standardów rachunkowości Akty prawne pośrednio wpływające na system rachunkowości Zadania Rozwiązania zadań 48 Literatura 49 Rozdział 3 Funkcje, zasady rachunkowości i księgowa terminologia - Remigiusz Gołdysiak, Agnieszka Szewczyk Funkcje rachunkowości Zasady rachunkowości Terminologia fachowa i potoczna z zakresu rachunkowości Zadania Rozwiązania zadań 61 Literatura 62 Rozdział 4 Charakterystyka bilansu - Adam Lulek, Beata Sadowska Definicja i układ bilansu Majątek (aktywa) przedsiębiorstwa Charakterystyka aktywów trwałych Charakterystyka aktywów obrotowych Źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa (pasywa) Charakterystyka kapitałów (funduszy) własnych Charakterystyka zobowiązań i rezerw na zobowiązania Zadania Rozwiązania zadań 89 Literatura 92 Rozdział 5 Charakterystyka rachunku zysków i strat - Piotr Szczypa Definicja i układ rachunku zysków i strat Przychody i wpływ środków pieniężnych Koszty i pojęcia bliskoznaczne Podstawowe klasyfikacje kosztów w systemie rachunkowości Przychody i koszty zasadniczej działalności operacyjnej Przychody i koszty pozostałej działalności operacyjnej 114

5 5.7. Przychody i koszty działalności finansowej Pozostałe elementy rachunku zysków i strat Zadania Rozwiązania zadań 132 Literatura 136 Rozdział 6 Wpływ operacji gospodarczych na bilans i rachunek zysków i strat - Piotr Szczypa Zdarzenia i operacje gospodarcze Rodzaje operacji gospodarczych Bilansowe operacje gospodarcze Wynikowe operacje gospodarcze Zadania Rozwiązania zadań 154 Rozdział 7 Dokumentacja operacji gospodarczych - Beata Sadowska Dokument a dowód księgowy Cechy dowodów księgowych Rodzaje dowodów księgowych Opracowanie, obieg i archiwizacja dowodów księgowych Zadania Rozwiązania zadań 170 Literatura 171 Rozdział 8 Ewidencja operacji gospodarczych na kontach księgowych - Konrad Kochański Konto księgowe wczoraj i dziś Klasyfikacja kont księgowych Zasady funkcjonowania kont aktywnych Zasady funkcjonowania kont pasywnych Zasady funkcjonowania kont aktywno-pasywnych Zasady funkcjonowania kont wynikowych Dzielenie i łączenie kont księgowych Zasady księgowania na kontach syntetycznych Zasady księgowania na kontach analitycznych Poprawianie błędów na kontach księgowych Zadania Rozwiązania zadań 200 Literatura 202 Rozdział 9 Organizacja rachunkowości - Dominika Zielińska Definicja i zakres organizacji rachunkowości Dowody księgowe tradycyjne i elektroniczne 204

6 9.3. Zakładowy plan kont Forma i technika prowadzenia rachunkowości Inwentaryzacja i kontrola finansowo-księgowa Sprawozdawczość Księgi rachunkowe Zadania Rozwiązania zadań 231 Literatura 232 Rozdział 10 Podatki, opłaty i parapodatki w systemie rachunkowości - Teresa Mądrzak, Przemysław Pietrzak Definicja i klasyfikacja podatków oraz innych obciążeń o charakterze publicznoprawnym Podatek od towarów i usług (VAT) Podatek dochodowy Ubezpieczenia społeczne i pozostałe ubezpieczenia ZUS Podatki i opłaty lokalne Zadania Rozwiązania zadań 256 Literatura 257 Rozdział 11 Operacje bilansowe i wynikowe - Małgorzata Cieciura Ewidencja operacji bilansowych Ewidencja kosztów bieżącej działalności Ewidencja przychodów i kosztów związanych z ich osiągnięciem Zadania Rozwiązania zadań 286 Literatura 295 Rozdział 12 Wynik finansowy i jego rozliczenie - Hanna Czaja-Cieszyńska Istota i elementy kształtujące wynik finansowy Ewidencyjne ustalanie wyniku finansowego Podział i rozliczenie wyniku finansowego Zadania Rozwiązania zadań 320 Literatura 328 Rozdział 13 Wycena w systemie rachunkowości - wybrane zagadnienia - Bronisław Bryl, Emilia Fladrowska Istota i metody wyceny w systemie rachunkowości Zużycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych Wycena zapasów Wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń Krajowe i zagraniczne podróże służbowe 358

7 13.6. Zadania Rozwiązanie zadań 365 Literatura 367 Rozdział 14 Transformacje majątkowo-wynikowe w systemie informacyjnym rachunkowości - Piotr Szczypa Typologia przedsiębiorstw a uwarunkowania rachunkowości Istota przemian majątkowo-wynikowych w przedsiębiorstwie Proces przemian majątkowo-wynikowych w przedsiębiorstwach w zależności od rodzaju prowadzonej działalności Zadania Rozwiązania zadań 383 Literatura 386 Rozdział 15 Sprawozdawczość finansowa - Hanna Czaja-Cieszyńska Zakres i odbiorcy sprawozdania finansowego Bilans Rachunek zysków i strat Informacja dodatkowa Rachunek przepływów pieniężnych Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym Zadania Rozwiązania zadań 440 Literatura 453 Rozdział 16 Zadania całościowe z zakresu podstaw rachunkowości - Hanna Czaja-Cieszyńska, Emilia Fladrowska, Konrad Kochański, Adam Lulek, Beata Sadowska Zadania ze szczególnym uwzględnieniem aktywów trwałych Zadania ze szczególnym uwzględnieniem rozrachunków Zadania ze szczególnym uwzględnieniem zapasów Zadania ze szczególnym uwzględnieniem inwestycji Zadania typu od bilansu do bilansu" - przedsiębiorstwo produkcyjne, handlowe, usługowe Rozwiązania zadań 476 O autorach 501