Cykl: Instruktor Poland Park radzi. Część V. Piramida Ujeżdżeniowa

Transkrypt

1 Cykl: Instruktor Poland Park radzi Część V Piramida Ujeżdżeniowa

2 -Proszę pani, niech mnie pani nauczy zbierać konia. -Nie będziemy od tego zaczynać -Dlaczego? -Ponieważ przy nauce chodzenia nie zaczynamy od salta w tył. Słowo dressage można przetłumaczyć z języka francuskiego jako "szkolenie/ trening". Dziś dressage kojarzy się nam przede wszystkim z zawodami ujeżdżeniowymi wyższej rangi, co przyćmiło nieco pierwotne znaczenie tego słowa. Skala ujeźdżeniowa (dressage scale, dressage pyramid) jest metodą szkoleniową, która powinna być stosowana w treningu każdego konia (nie tylko ujeżdżeniowego!), niezależnie od dyscypliny, w której ma się on później specjalizować. Również konie rekreacyjne, aby jazda na nich była przyjemnością, a nie walką o życie, powinny być trenowane i utrzymywane w formie w zgodzie z prawidłami tej koncepcji. Skala ujeżdżeniowa przedstawia sześć najważniejszych cech ujeżdżonego konia oraz kolejność pracy nad nimi. Copyright by Anna Bohdanowicz/ SKJ Poland Park Strona 2

3 Na szczycie piramidy znajduje się zebranie, które jest owocem lat ciężkiej pracy, podczas której przeprowadziliśmy konia przez wszystkie niższe piętra piramidy (rytm, rozluźnienie, kontakt, impuls, wyprostowanie, ) rozwinęłyśmy u niego siłę pchającą, nośną, a także zaufanie i chęć współpracy z człowiekiem. Każdy element skali jest podstawą kolejnego, poszczególne piętra wynikają z siebie oraz bezpośrednio się zazębiają i przenikają - tak też należy myśleć o treningu konia i nie starać się sztucznie separować poszczególnych elementów piramidy, ani ich pomijać. Chcąc wyszkolić wierzchowca zdrowego: psychicznie i fizycznie, pomijanie pewnych elementów jest niemożliwe, podobnie jak dzielenie pracy nad sąsiadującymi ze sobą elementami. Obieranie drogi na skróty w jeździectwie mści się zawsze! Podstawa piramidy RYTM Znaczenie rytmu jest niepodważalne umożliwia on nie tylko rozwój fizyczny konia, ale także sprawia, że rozluźnienie jest w ogóle możliwe, a to właśnie rytm i rozluźnienie istniejące wspólnie dają podstawę do dalszego (jakiegokolwiek) treningu konia. Aby lepiej zrozumieć rytm pomyślmy o metronomie i regularnym tik tak- tik tak. Odnieśmy tę regularność do taktu wybijanego przez końskie kopyta w każdym chodzie. Ślady pozostawiane na ziemi powinna dzielić taka sama odległość w czasie i przestrzeni. Niezależnie od tego, czy koń przemieszcza się po linii prostej, czy pokonuje zakręt, powinien prezentować taką samą regularność kroków. Trzy podstawowe chody różnią się kolejnością stawiania kończyn i liczbą punktów podparcia w danej chwili. Każdy chód charakteryzuje się innym cyklem ruchowym, powielanym w każdym kolejnym kroku, który można opisać rytmem i tempem. Rytm to podział faz ruchu na takty, czyli momenty uderzania kopyt o ziemię. Tempo to częstotliwość powtarzania się całego cyklu jest ono charakterystyczne dla danego konia. Nie należy mylić tempa z szybkością poruszania się, zwiększenie szybkości przez wzrost tempa jest błędem. Copyright by Anna Bohdanowicz/ SKJ Poland Park Strona 3

4 ROZLUŹNIENIE Rozluźnienie jest warunkiem koniecznym do dalszego kształcenia konia i, wraz z rytmem, jest podstawowym celem szkolenia wstępnego. Koń to żywe stworzenie - może pracować w rozluźnieniu tylko wtedy, gdy jego ciało i umysł są wolne od napięć, usztywnień i strachu. W celu osiągnięcia fizycznej relaksacji ciało konia musi być na tyle silne, aby sprostać zadanej pracy. Nie można poprosić biegacza, aby był zrelaksowany podczas joggingu, skoro ostatni raz biegł 10 lat temu. Mięśnie tej osoby będą spięte, a wysiłek zbyt duży, aby można było mówić o jakimkolwiek rozluźnieniu. Jeśli jednak maratończyk uda się na jogging, będzie to dla niego zadanie proste i przyjemne. Odprężony umysł idzie w parze z odprężonym ciałem. Objawy rozluźnienia: falująca linia pleców falujący ogon miękko napinające się i rozluźniające mięśnie parskanie zamknięty pysk, ale nie martwy - żucie wędzidła i ślinienie się. Szukanie drogi w dół KONTAKT Wiele osób postrzega kontakt jako połączenie między ręką jeźdźca a końskim pyskiem za pośrednictwem wodzy. Takie pojmowanie zagadnienia jest jednak dużym uproszczeniem. Kontakt powinien być rozumiany jako zdolność do komunikowania się ze wszystkimi obszarami ciała konia - nie tylko z pyskiem za pośrednictwem wszystkich pomocy jeździeckich, a nie tylko ręki. Rozluźniony koń powinien wykazywać dążność do ruchu naprzód, wysyłany przez pomoce jeździeckie, i "szukać" kontaktu z ręką jeźdźca. Niemcy mawiają - "Koń ma dążyć do kontaktu, a jeździec go zapewnić". Copyright by Anna Bohdanowicz/ SKJ Poland Park Strona 4

5 Prawidłowa praca ujeżdżeniowa i wejście konia na kontakt, czyli delikatne oparcie się o rękę, powoduje poddanie się konia w potylicy, zaokrąglenie szyi. Zjawisko to nie powinno być traktowane jako cel sam w sobie, koń powinien przyjść do ręki w konsekwencji prawidłowego cyklu szkoleniowego. Okrągła szyja i nos w pionie są więc skutkiem ubocznym prawidłowego treningu. Siłowe działania zniszczą efekty poprzedniej pracy (rytm i rozluźnienie). IMPULS Polskie słowo impuls nie oddaje zbyt trafnie znaczenia niemieckiego określenia Szwung, przez który rozumiemy siłę generowaną przez tylne kończyny, przekazywaną do przodu i przekształcaną w dążność do ruchu naprzód. Impuls wynika z rytmu, rozluźnienia i kontaktu. Jest formą energii, która pojawia się, gdy chód jest rytmiczny, koń zrelaksowany (fizycznie i psychicznie), a każda część jego ciała może odbierać i reagować na sygnały jeźdźca. Koń z impulsem jest jednakowo aktywny w chodach zebranych i wyciągniętych, na prostej, na kole i w ruchach bocznych, niesie spokojną głowę i ma spokojny, ale nie martwy pysk. WYPROSTOWANIE Jedź swego konia do przodu i czyń go prostym Gustav Steinbrecht, Gymnasium des Pferdes ; Spokojnie, naprzód, prosto Alexis F. L'Hotte, Questions Equestres. Te dwie z pozoru banalne sentencje zawierają w sobie całą esencję ujeżdżenia. Czym jest wyprostowanie? Koń jest wyprostowany, jeśli ślady kończyn tylnych kryją ślady kończyn przednich na linii prostej i łukach. Konie z natury nie są proste. Tak samo jak ludzie mają stronę lepszą i gorszą, co wynika z jednostronnego skrzywienia ciała. Istnieją dwie koncepcje tłumaczące podłoże owego skrzywienia. Jedna mówi o wygięciu ciała płodu w łonie matki, druga szuka przyczyny skrzywienia w budowie i funkcjonowaniu półkul mózgowych. Copyright by Anna Bohdanowicz/ SKJ Poland Park Strona 5

6 Naturalna krzywizna może się pogłębiać, jeśli jeździec używa pomocy niesymetrycznie lub próbuje rozwiązać problem siłowo, nie rozumiejąc natury problemu. Krzywemu koniowi trudno jest pracować w równowadze i rozwijać impuls. Przepływ energii od zadu jest blokowany w miejscach, w których koń jest krzywy. Wierzchowiec nie może w sposób prawidłowy przenieść ciężaru na zad, obciążyć symetrycznie zadnich kończyn, a także równomiernie oprzeć się na obydwu wodzach. Prostowanie konia to niekończąca się opowieść, ponieważ każdy koń jest (w pewnym stopniu) naturalnie skrzywiony. Problemów wynikających ze skrzywienia nie da się ominąć. Powracają one niespodziewanie nawet u koni wyprostowanych, jako obrona przed zwiększonymi wymaganiami, którym nie mogą sprostać. ZEBRANIE Uczucia jazdy na koniu zdolnym fizycznie i psychicznie do poprawnego, prawdziwego zebrania nie pomylimy z żadnym innym uczuciem. Zebrany koń pozwala jeźdźcowi w łatwy i niewymuszony sposób dysponować niesamowitą ilością energii, której każda porcja pozostaje całkowicie pod kontrolą. Czym jest zebranie? Przez zebranie rozumiemy postawę konia uzyskaną przez taki rozwój siły nośnej, że poprzez zwiększone ugięcie wszystkich stawów kończyn tylnych łączny ciężar konia i jeźdźca przesuwa się bardziej w tył. Kończyny przednie zostają odciążone, a ich ruch staje się swobodniejszy. W tym samym stopniu obciążone kończyny tylne wkraczają głębiej pod środek ciężkości, przez co długość kroków stępa, kłusa i galopu staje się krótsza, bez utraty pilności i aktywności. Na skutek silniejszego zginania stawów kończyn tylnych, koń przyjmuje wyższą postawę. W pełni zachowany impuls w kłusie i galopie powoduje, że ruch staje się bardziej wyniosły (W.Pruchniewicz). Zebranie jest możliwe dzięki wykształconym wcześniej, podczas prawidłowego treningu siłom (sile popychającej i sile nośnej, potrzebnym do swobodnego niesienia i powodowania ciężarem własnym i jeźdźca. Na koniec coś miłego dla oka: Totilas i Edward Gal Copyright by Anna Bohdanowicz/ SKJ Poland Park Strona 6