Wniosek o udzielenie dofinansowania w formie dotacji w ramach programu priorytetowego Współfinansowanie programu LIFE

Transkrypt

1 NARODOWY FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA i GOSPODARKI WODNEJ Załącznik 1 ul. Konstruktorska 3a informacje: (22) , , Warszawa life@nfosigw.gov.pl Wniosek o udzielenie dofinansowania w formie dotacji w ramach programu priorytetowego Współfinansowanie programu LIFE numer Wniosku data wpływu data rejestracji UWAGI: Wniosek o udzielenie dofinansowania składa się z 5 części: Części A, B, C, F oraz Harmonogramu rzeczowo-finansowego. Część F wniosku oraz harmonogram rzeczowo-finansowy znajduje się w oddzielnym pliku MS Excel. Wniosek należy dostarczyć w wersji papierowej oraz elektronicznej (płyta CD/DVD). WAŻNE: W przypadku składania wniosku do KE w języku angielskim Wnioskodawca, składając zaktualizowany wniosek do NFOŚiGW, dołącza kopię wniosku LIFE złożoną w KE przez Beneficjenta koordynującego po etapie rewizji oraz tłumaczenie części wniosku do LIFE w zakresie dotyczącym wniosku do NFOŚiGW- dot. szczegółowego opisu technicznego proponowanych działań (jeśli dotyczy). Strona 1 z 76

2 CZĘŚĆ A INFORMACJE ADMINISTRACYJNE PRZEDSIĘWZIĘCIE Tytuł przedsięwzięcia (maksymalnie 120 znaków): EN: Proecological pilot installation for fabrication of asphalt emulsions modified by nanostructural waste polymers PL: Proekologiczna instalacja pilot. do produkcji emulsji asfaltowych modyfikowanych nanostrukturami z polimerów odpadowych Nazwa skrócona-akronim (max. 25 znaków): LIFE EMU-NEW Przedsięwzięcie będzie wdrażane: Miejscowość: Jasło (oraz obszar Polski) Województwo: Podkarpacie (oraz obszar Polski) Powiat: Jasielski (oraz obszar Polski) Gmina: Jasło (oraz obszar Polski) Nazwa Beneficjenta koordynującego: FLUKAR SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Adres: SIEDZIBA: ul. Torosiewicza 1, Iwonicz-Zdrój, Polska ODDZIAŁ (MIEJSCE REALIZACJI PROJEKTU): ul. 3 Maja 101, Jasło Kraj z którego będzie składany wniosek do LIFE: Polska Przewidywany termin rozpoczęcia przedsięwzięcia: 01/08/2015 Przewidywany termin zakończenia przedsięwzięcia: 31/07/2019 WNIOSKODAWCA Nazwa Wnioskodawcy (1): FLUKAR SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Nazwa Współbeneficjenta* (2): TAKTYK SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ (W razie potrzeby proszę skopiować numeracja zgodna z wnioskiem do LIFE) * nie dotyczy w przypadku wniosku składanego przez polskiego partnera projektu międzynarodowego DANE WNIOSKODAWCY Informacje szczegółowe Wnioskodawcy Pełna nazwa FLUKAR SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ Adres ul. Torosiewicza Nr 1 Kod pocztowy Miejscowość Iwonicz-Zdrój Skrytka pocztowa Telefon Faks Adres life@flucar.pl Strona internetowa NIP REGON KRS PKD Z Bank Alior Bank S.A. Strona 2 z 76

3 Numer konta Dane osoby wskazanej do kontaktowania się w sprawie wniosku Tytuł Pani Stanowisko Nazwisko Imię Adres life@flucar.pl Telefon Departament/Wydział /Dział Faks Departament Marketingu i Logistyki BUDŻET PRZEDSIĘWZIĘCIA ORAZ WNIOSKOWANE DOFINANSOWANIE Całkowity koszt przedsięwzięcia: PLN * Suma kosztów kwalifikowanych: PLN * Wnioskowane dofinansowanie z KE: * (= 60 % kosztów kwalifikowanych) Wnioskowane dofinansowanie z NFOŚiGW: co stanowi równowartość: PLN * ( = 15 % kosztów kwalifikowanych**) w tym: koszty/wydatki bieżące (nieinwestycyjne): 0 PLN koszty/wydatki i zakupy inwestycyjne: PLN * Kwota przeliczona według średniego kursu ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w ostatnim dniu roboczym miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku, tj.: 4,1609 PLN/EUR. ** Intensywność dofinansowania określona według pkt 7.2 programu priorytetowego Współfinansowanie programu LIFE, Część 2). Planowane źródła finansowania: Lp. 1. Wyszczególnienie Środki własne Wnioskodawcy Koszty niezbędne do realizacji przedsięwzięcia w latach (PLN**) Koszt całkowity przedsięwzięcia (PLN**) Koszt kwalifikowalny przedsięwzięcia (PLN**) Udział % w stosunku do kosztów kwalifikowalnych zł zł zł zł zł zł zł 24,20 % 2. Środki Współbeneficjentów Współbeneficjent (2) zł zł zł zł zł zł zł 0,80 % 3. Dotacje/Przekazanie środków LIFE zł zł zł zł zł zł zł 60,00 % NFOŚiGW - zł - zł zł - zł - zł zł zł 15,00 % inne (określić źródło pochodzenia) - zł - zł - zł - zł - zł - zł - zł 0,00 % Razem zł zł zł zł zł zł zł 100,00 % ** - kwoty zaokrąglone do 1 PLN Strona 3 z 76

4 FORMA PRAWNA WNIOSKODAWCY Podać pełną nazwę rejestru i nr wpisu lub wskazać wpis do ewidencji działalności gospodarczej i nr wpisu: KRAJOWY REJESTR SĄDOWY, Numer KRS: Lp. 1. Przedsiębiorca publiczny 1.1. Przedsiębiorstwo państwowe Forma prawna Wnioskodawcy 1.2. Jednoosobowa spółka Skarbu Państwa 1.3. Jednoosobowa spółka jednostki samorządu terytorialnego 1.4. Spółka akcyjna lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w stosunku do których Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego lub przedsiębiorcy wskazani w pkt. 1.1, 1.2, 1.3 są podmiotami, które posiadają uprawnienia takie jak przedsiębiorcy dominujący w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów. 2. Przedsiębiorca prywatny Prowadzący działalność gospodarczą 2.1. Spółka handlowa X 2.2. Wspólnicy spółki cywilna 2.3. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą 3. Sektor finansów publicznych 3.1. Jednostka samorządu terytorialnego lub ich związki 3.2. Samorządowy zakład budżetowy 3.3. Państwowa lub samorządowa instytucja kultury lub państwowa instytucja filmowa 3.4. Uczelnia publiczna 3.5. Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne 3.6. Agencja wykonawcza 3.7. Inna państwowa osoba prawna, o której mowa w art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych Inna samorządowa osoba prawna, o której mowa w art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych 3.9. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej 3.10 Inny Wnioskodawca zaliczony do sektora finansów publicznych zgodnie z art. 9 ustawy z dnia r. o finansach publicznych 4. Organizacja pozarządowa 4.1. Fundacja 4.2. Stowarzyszenie 4.3. Kościół lub związek wyznaniowy 4.4. Inna (podać jaka): 5. Pozostałe 5.1. Niepubliczna szkoła wyższa 5.2. Spółka wodna lub związek wałowy 5.3. Podmiot leczniczy nie będący państwową jednostką budżetową oraz nie mieszczący się w innej kategorii wskazanej w tym dziale 5.4. Instytut badawczy 5.5. Państwowe Gospodarstwa Leśne, Lasy Państwowe lub jego jednostki organizacyjne 5.6. Inna (podać jaka): Nie prowadzący działalności gospodarczej Strona 4 z 76

5 INFORMACJA, CZY VAT JEST KOSZTEM DLA WNIOSKODAWCY Podatek VAT nie podlega zwrotowi (nie jest możliwe jego odzyskanie przez Wnioskodawcę) oraz stanowi koszt inwestycji. TAK NIE X Strona 5 z 76

6 Krótki opis działalności Wnioskodawcy oraz doświadczenie w odniesieniu do planowanych działań (w realizacji przedsięwzięć o zbliżonej tematyce) Historia firmy Flukar sięga końca lat dziewięćdziesiątych, w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedsiębiorstwo działa od czerwca 2011 roku. Firma wchodzi w skład grupy kapitałowej, która przejęła zorganizowaną część przedsiębiorstwa LOTOS OIL na terenie byłej Rafinerii Jasło. Możliwości produkcyjne na poziomie ton/rocznie, zaplecze magazynowe na kilka tysięcy palet, wysoko wykwalifikowana kadra pracownicza oraz dostęp do najnowszych technologii i surowców sprawiły, że grupa kapitałowa osiągnęła znaczącą pozycję rynkową i ciągle poszerza profil swojej działalności. Obecna działalność firmy to produkcja i sprzedaż: a) środków smarnych: oleje silnikowe: oleje do silników diesla, benzynowych, zasilanych gazem i dwusuwowych, oleje przekładniowe, hydrauliczne, sprężarkowe, turbinowe, elektroizolacyjne, ochronne, antyadhezyjne, oleje do obróbki metali (emulgujące, nieemulgujące), oleje maszynowe, odczynniki flotacyjne, smary b) płynów eksploatacyjnych: płyny do chłodnic, płyny do układów grzewczych i klimatyzacyjnych, płyny zapobiegające przymarzaniu materiałów sypkich, płyny hamulcowe, płyny do spryskiwaczy c) rozpuszczalników. Zespół firmy Flukar tworzą wykwalifikowani pracownicy, posiadający kilkudziesięcioletnie doświadczenie w branży chemicznej oraz w realizacji projektów badawczych, w tym współfinansowanych ze środków UE. Do ważniejszych dokonań należą m.in.: współtworzenie budowy ogólnopolskiej sieci zbiórki olejów przepracowanych, dokonanie szeregu modyfikacji technologicznych czołowych rafinerii w kraju, zrealizowanie wielu projektów B+R, publikacje w prasie specjalistycznej oraz autorstwo lub współautorstwo 25 patentów i 3 wynalazków, które zostały zastosowane w przemyśle rafineryjnym. Firma Flukar jest obecnie w trakcie realizacji projektu badawczego pn. Proekologiczna technologia do odzysku i zagospodarowania strumieni węglowodorowych z wybranych grup odpadów, powiązanego z dziedziną objętą wnioskiem i finansowanego w ramach PO IG 1.4. Wsparcie projektów celowych. Celem projektu, jest opracowanie innowacyjnej w skali międzynarodowej i proekologicznej technologii (EkoTeCH), pozwalającej na selektywne zagospodarowanie strumieni węglowodorowych pozyskanych z odpadów oraz poprzez wykorzystanie ich w nowych produktach. Firma przygotowuje się także do udziału w kolejnych przedsięwzięciach i projektach badawczych, w tym współfinansowanych ze środków UE. FLUKAR zajmuje się tematem emulsji asfaltowych wzbogacanych nanocząsteczkami jako obiecującego rynkowo produktu od dwóch lat. W tym czasie podjął szereg prac przygotowawczych, w szczególności określił krytyczne parametry asfaltów (np. temperatura mięknienia asfaltu [wg normy PN-EN 1426], temperatura łamliwości niskotemperaturowej [wg normy PN-EN 12593]), ustalił dokumenty odniesienia (takie jak: 14023:2011 i PN-EN 12591:2010 Asfalty i produkty asfaltowe, Asfalty i lepiszcza asfaltowe zasady klasyfikacji), jak również wstępnie wytypował rodzaje polimerów odpadowych (polietylen, polipropylen, butadien) możliwych do zastosowania do asfaltów modyfikowanych i modyfikowanych emulsji asfaltowych, zastępujące powszechnie stosowane polimery typu SBS. Ponadto FLUKAR, we współpracy z ośrodkami badawczymi, prowadził zaawansowane badania dotyczące substancji powierzchniowo czynnej obniżającą napięcie międzyfazowe cieczy i stabilizującej emulsję i testował różne rodzaje emulgatorów stosowane na młynkach koloidalnych przy produkcji emulsji. Równolegle do tych prac, FLUKAR zajmował się przygotowaniem wstępnej koncepcji instalacji do produkcji emulsji asfaltowych wzbogacanych nanocząsteczkami z polimerów odpadowych. Podkreślić należy, że firma Flukar posiada pełną zdolność instytucjonalną do realizacji wszystkich zadań przewidzianych w projekcie, a posiadane zasoby techniczne i osobowe gwarantują prawidłową realizację wszystkich prac badawczych i osiągnięcie zamierzonych celów. Strona 6 z 76

7 Potwierdzam prawdziwość danych zawartych we Wniosku. Podpisy osób uprawnionych do reprezentacji Wnioskodawcy: (data, podpis) (pieczęć Wnioskodawcy) Załączniki do Wniosku: 1. Deklaracja wnioskodawcy (1) FLUKAR Sp. z o.o. 2.a Deklaracja współbeneficjenta (2) TAKTYK Sp. z o.o. 3. Oświadczenie wnioskodawcy dotyczące pomocy publicznej (1) FLUKAR Sp. z o.o. 5. Harmonogram rzeczowo - finansowy 6. Płyta CD/DVD z kompletnym wnioskiem w wersji elektronicznej (doc i xls) UWAGA: Współbeneficjent Taktyk Sp. z o.o. nie składa oświadczenia 4.a. dotyczącego pomocy publicznej ponieważ nie ubiega się o dofinansowanie ze środków NFOŚiGW, co potwierdza DEKLARACJA WSPÓŁBENEFICJENTA, która w punkcie 3 brzmi: 3. przypadająca na niego kwota dofinansowania ze środków NFOŚiGW wyniesie: 0 PLN, co stanowi równowartość : 0 EUR, zgodnie z kursem: 4,1609 PLN/EUR*. Pozostaje to w zgodnie z zapisami w INSTRUKCJI WYPEŁNIANIA WNIOSKU O UDZIELENIE DOFINANSOWANIA W FORMIE DOTACJI W RAMACH PROGRAMU PRIORYTETOWEGO WSPÓŁFINANSOWANIE PROGRAMU LIFE, która na stronie 16 mówi: Dofinansowanie ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu LIFE nie stanowi pomocy publicznej w rozumieniu art. 107 ust. 1 TfUE. Strona 7 z 76

8 CZĘŚĆ B STRESZCZENIE TECHNICZNE, CELE PRZEDSIĘWZIĘCIA I OCZEKIWANE REZULTATY TEMATYCZNY OBSZAR DZIAŁANIA Proszę zaznaczyć jedną z poniższych opcji w ramach odpowiedniego podprogramu: 1. PODPROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ ŚRODOWISKA 1.1 Obszar priorytetowy: Ochrona środowiska i efektywne gospodarowanie zasobami (a) priorytety tematyczne dotyczące wody, w tym środowiska morskiego (b) priorytety tematyczne dotyczące odpadów (c) priorytety tematyczne dotyczące efektywnego gospodarowania zasobami, w tym glebą i lasami, oraz ekologicznej i obiegowej gospodarki (d) priorytety tematyczne w dziedzinie środowiska i zdrowia, w tym chemikaliów i hałasu (d) priorytety tematyczne dotyczące jakości powietrza i emisji, w tym środowiska miejskiego 1.2 Obszar priorytetowy: Przyroda i różnorodność biologiczna (a) priorytety tematyczne dotyczące przyrody (b) priorytety tematyczne dotyczące różnorodności biologicznej 1.3 Obszar priorytetowy: Zarządzanie i informowanie w zakresie środowiska (a) kampanie informacyjne, komunikacyjne i zwiększające poziom świadomości zgodnie z priorytetami 7. programu działań w zakresie środowiska (b) działania wspierające skuteczny proces kontroli, a także środki wspierania zgodności w odniesieniu do przepisów Unii w dziedzinie środowiska, oraz wsparcie systemów i narzędzi informacyjnych dotyczących wdrażania prawa Unii w dziedzinie środowiska 2. PODPROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ KLIMATU 2.1 Obszar priorytetowy: Łagodzenie skutków zmiany klimatu 2.2 Obszar priorytetowy: Dostosowywanie się do skutków zmiany klimatu 2.3 Obszar priorytetowy: Zarządzanie i informacja w zakresie klimatu UZASADNIENIE WYBORU OBSZARU PRIORYTETOWEGO / PRIORYTETU TEMATYCZNEGO Każdego roku w Unii Europejskiej wyrzuca się około 2,7 mld Mg odpadów, z czego średnia ponownego wykorzystania lub recyklingu to tylko 40%, a pozostała część wynosząca 1,62 mld jest kierowana na składowiska lub do spalarni. Strategia Europa 2020, której inicjatywą przewodnią jest idea Europy efektywnie korzystającej z zasobów wymaga od państw członkowskich wzmożonych działań na rzecz wejścia na drogę zrównoważonej gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów surowcowych, energii, wody, powietrza czy gruntów. W praktyce wymaga to przede wszystkim transformacji kluczowych sektorów gospodarki, których wpływ na środowisko jest znaczący i Strona 8 z 76

9 proporcjonalny do działań zmierzających do maksymalizowania ich wydajności. Z uwagi na ten fakt, UE propaguje wśród przedsiębiorstw racjonalne podejście do korzystania ze wszystkich środowiskowych zasobów, uznając tym samym realizowanie filozofii zrównoważonego rozwoju za kluczowe. Ten kierunek działań może zapewnić nie tylko usunięcie barier ograniczających lepsze wykorzystanie zasobów, ale również zapewni większą konkurencyjność, oszczędność kosztów i poprawę efektywności przez wdrażanie rozwiązań ekoinnowacyjnych. Plan działania na rzecz zasobooszczędnej Europy zakłada, że do 2020 roku państwa członkowskie skierują swoje działania w celu gospodarowania odpadami jako cennymi zasobami. Ma to przynieść wymierne korzyści w postaci malejącej ilości odpadów wytwarzanych przypadających na jednego mieszkańca, a tym samym we wzroście udziału odpadów poddawanych odzyskowi i recyklingowi. W krajach Europy Zachodniej średnio ponad 80% odpadów jest segregowanych i poddanych recyklingowi - w Polsce poziom ten sięga kilku procent. Nieefektywna gospodarka odpadami na poziomie całego kraju będzie skutkować niebezpieczeństwem naliczenia przez Komisję Europejską kar finansowych za niewywiązanie się ze zobowiązań i zaleceń dyrektyw. Obsługę tych kar może przyjąć na siebie Rząd i realizować je z budżetu państwa, ale już dzisiaj przedstawiciele Ministerstwa Środowiska podkreślają, że obowiązek ten przejdzie na gminy, a tym samym na jej mieszkańców. Dlatego też, należy podjąć wszelkie możliwe działania, aby przyspieszyć proces kompleksowego zagospodarowania odpadów. Problemem przy realizacji zaleceń UE jest również tzw. dyrektywa opakowaniowa, która zakłada, iż do końca 2014 roku w Polsce 60% odpadów opakowaniowych powinno być poddawanych procesom odzysku. Aktualnie poziom oczekiwany w tym zakresie wynosi 25% i jest znacznie niższy od rzeczywistego (około 10%). Również obowiązek 55% recyklingu odpadów opakowaniowych przy dzisiejszym stanie będzie bardzo trudny do osiągnięcia. Niniejsze przedsięwzięcie ma na celu wpisanie się w potrzeby globalnego rynku i wykorzystania odpadów jako zasobów, zwiększających konkurencyjność produktową w sektorze budownictwa drogowego przez realizowanie działań w ramach podprogramu działań na rzecz środowiska, obszaru priorytetowego ochrona środowiska i efektywne gospodarowanie zasobami i priorytetu tematycznego dotyczącego odpadów, w dosłownym brzmieniu: (ii) działania na rzecz wdrożenia i rozwoju prawa Unii w dziedzinie odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem pierwszych stopni unijnej hierarchii sposobów postępowania z odpadami (zapobieganie, przygotowanie do ponownego użycia i recykling). Celem utylitarnym projektu jest wykorzystanie odpadowych tworzyw polimerowych do sporządzania emulsji asfaltowych i z racji skali produkcji w drogownictwie może to być bardzo użyteczny sposób recyklingu odpadów polimerowych. Następstwem tych działań ma być wprowadzenie nowych produktów do oferty Wnioskodawcy szerokiej gamy produktów w obszarze emulsji asfaltowych charakteryzujących się lepszymi parametrami wytrzymałościowo-szczepnymi w stosunku do obecnie stosowanych w drogownictwie za pomocą przeprowadzenia modyfikacji asfaltu drogowego recyklatem polimerowym, a następnie wzmocnienia asfaltu nanowłóknami wytworzonymi w procesie elektroprzędzenia. Przedsięwzięcie to jest tym bardziej istotne, iż szacuje się, że rozwój nanotechnologii w obszarze budownictwa jest opóźniony o ok. 10 lat w stosunku do rozwoju nanotechnologii w przemyśle. Istotnym elementem jest również połączenie high-tech technologicznego z zagospodarowaniem odpadów (nanowłókna z polimerów odpadowych). Tworzywa sztuczne ze względu na swoje właściwości powodują specyficzne problemy w zakresie gospodarki ich odpadami. Charakterystyczne dla polimerów niskie koszty wytwarzania i uniwersalność powodują, że nadają się do wielu zastosowań przemysłowych, co spowodowało gwałtowny wzrost ich produkcji w minionym stuleciu a tendencja ta dalej się utrzymuje. Ponadto tworzywa sztuczne są materiałem bardzo wytrzymałym dzięki czemu mogą przetrwać dłużej niż wykonane z niego produkty. W związku z tym na świecie pojawia się coraz więcej odpadów z tworzyw sztucznych, a ich specyficzne właściwości powodują, że ich niekontrolowane usuwanie jest wyjątkowo problematyczne, gdyż tworzywa sztuczne pozostają w środowisku przez bardzo długi czas. Strona 9 z 76

10 Prawidłowa gospodarka odpadami z tworzyw sztucznych stanowi zatem nie tylko wyzwanie, lecz również źródło nowych możliwości. Mimo że tworzywa sztuczne są w pełni przetwarzalne, obecnie recyklingowi poddaje się zaledwie ułamek odpadów z tych tworzyw. W Polsce roczne zużycie tworzyw we wszystkich zastosowaniach wynosi ok. 60 kg na 1 mieszkańca, z czego według danych szacunkowych odzyskuje się jedynie ok. 10 %. Średnio prawie 50 % tworzyw sztucznych w UE idzie na składowiska, a większość z nich stanowią opakowania. Wyjaśnieniem wysokiego wskaźnika składowania odpadów z tworzyw sztucznych może być powszechny brak selektywnej zbiórki oraz niewłaściwe gospodarowanie odpadami w wielu państwach członkowskich. Składowane tworzywa sztuczne w żaden sposób nie przyczyniają się do odzysku surowców i energii, a w związku z tym nie przynoszą żadnych oszczędności zasobów. W badaniu dotyczącym prognoz na temat wytwarzania odpadów w Europie do 2035r. uwzględniono wprowadzenie skutecznych strategii rozszerzenia recyklingu i ustalono, że tworzywa sztuczne dają najwięcej możliwości zmniejszenia oddziaływania odpadów na środowisko. Wykorzystanie odpadowych tworzyw polimerowych do produkcji asfaltów zmodyfikowanych ma szereg zalet. Wprowadzenie niewielkiej ilości nanonapełniacza, zazwyczaj kilku procent wagowo, umożliwia znaczącą modyfikację szeregu właściwości materiału kompozytowego. Ze względu na swoje rozmiary, bliskie molekularnym oraz silnie rozwiniętą powierzchnię właściwą, nanocząstki wykazują niespotykaną w klasycznych kompozytach zdolność oddziaływania z matrycą i modyfikacji właściwości warstwy na granicy faz. Ze względu na rozwiniętą powierzchnię kontaktu międzyfazowego udział frakcji o silnie zmodyfikowanych właściwościach jest stosunkowo duży i może znacząco wpływać na makroskopowe właściwości kompozytu. Na rynku produktów asfaltowych występuje szereg firm zajmujących się produkcją emulsji asfaltowych. Są to między innymi: BITUNOVA Sp. z o.o., Lotos Asflat Sp. z o.o., Emulbet Sp. z o.o., które posiadają w swojej ofercie szeroką gamę kationowych emulsji asfaltowych, produkowanych zarówno na bazie asfaltów modyfikowanych, jak i niemodyfikowanych, jednak badania przeprowadzone na rynku globalnym wykazały, że żaden z produktów dostępnych na rynku krajowym i międzynarodowym nie posiada takich parametrów, jakie będzie posiadać nanoemulsja asfaltowa. Odwołanie do konkretnych zapisów W ramach kompleksowego wpisania się w założenia i cele priorytetu tematycznego dotyczącego odpadów tj. działania na rzecz wdrożenia i rozwoju prawa Unii w dziedzinie odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem pierwszych stopni unijnej hierarchii sposobów postępowania z odpadami (zapobieganie, przygotowanie do ponownego użycia i recykling) niniejsze przedsięwzięcie realizuje działania w odniesieniu do zapisów poniższych dokumentów: Rozporządzenia LIFE - Przedsięwzięcie realizuje tematykę zgodną z rozporządzeniem LIFE(art. 10 lit. a) przez wpisanie się w obszar priorytetowy Ochrona środowiska i efektywne gospodarowanie zasobami, który jest ukierunkowany na realizację szczegółowego celu, czyli rozwój, testowanie i prezentację podejść związanych z polityką lub zarządzaniem, najlepszych praktyk i rozwiązań, w tym opracowywanie i prezentację innowacyjnych technologii, pozwalających na sprostanie wyzwaniom w zakresie środowiska, odpowiednich do powielenia, naśladowania lub włączenia do głównego nurtu, w tym dotyczących powiązania pomiędzy środowiskiem a zdrowiem, a także wspierających politykę i przepisy prawne dotyczące efektywnego gospodarowania zasobami, w tym Plan działania na rzecz zasobooszczędnej Europy. - Przedsięwzięcie wpisuje się do rekomendowanego przez rozporządzenie Planu działań na rzecz zasobooszczędnej Europy wspierając skuteczną realizację polityki Unii w dziedzinie środowiska przez sektory publiczne i prywatne, w szczególności w sektorach środowiska objętych planem działania na rzecz zasobooszczędnej Europy, poprzez ułatwianie tworzenia nowych rozwiązań i najlepszych praktyk i ich udostępniania. Strona 10 z 76

11 - Przedsięwzięcie ma na celu wykazanie unijnej wartości dodanej. Emulsja asfaltowa modyfikowana recyklatem polimerowym i nanonapełniaczami mineralnymi, jak również opracowana technologia wytwarzania tychże emulsji może być zaliczana do najlepszych praktyk przedsiębiorstwa, stanowiąc tym samym zasób transferu wiedzy dający możliwość powtórzenia i naśladowania w innych krajach członkowskich. Bez wątpienia wartością dodaną dla UE będzie możliwość wykorzystania wiedzy z zakresu innowacyjnego podejścia na rynku budownictwa drogowego, którego zadania mogą być realizowane w sposób ekologiczny wspierając tym samym zieloną i niskoemisyjną gospodarkę. Istotny również z punktu widzenia korzyści dla UE, jest rozwój badań integrujących nanotechnologie, środowisko, gospodarkę odpadami oraz sektor budownictwa drogowego - Uzyskana w ramach realizacji przedsięwzięcia unijna wartość dodana programu LIFE może przyczynić się również do skuteczniejszej realizacji polityki w dziedzinie środowiska przez zapewnie rozwoju i wymiany najlepszych praktyk oraz dzielenia się wiedzą, działając jako katalizator w odniesieniu do wdrażania przepisów dotyczących środowiska i klimatu, jednocześnie przyspieszając te zmiany, a także budując potencjał, wspierając podmioty prywatne, w szczególności MŚP, w testowaniu technologii i rozwiązań na małą skalę, jak również umożliwiając państwom członkowskim i zainteresowanym stronom uczenie się od siebie nawzajem. Wieloletniego Programu Prac: - Przedsięwzięcie wpisuje się bezpośrednio do zapisów powołujących się na Plan działania na rzecz zasobooszczędnej Europy oraz ogólny unijny program działań w zakresie środowiska do 2020 r. Dobry poziom życia z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety, a w szczególności do zakładanych celów dotyczących: a) ograniczenia wytwarzania odpadów przez wykorzystanie odpadów polimerowych b) maksymalizacji recyklingu i ponownego wykorzystywania przez wykorzystanie odpadów polimerowych w dwóch głównych etapach opracowanej technologii wytwarzania emulsji asfaltowych. W związku z powyższym przedsięwzięcie może realizować swój cel jako projekt zagospodarowania tworzyw sztucznych utworzony w celu zwiększenia możliwości recyklingu i sortowania oraz wysokiej jakości recyklingu, ekoprojektu, gospodarowania tworzywami sztucznymi innymi niż opakowania, zapobiegania produkowaniu przedmiotów jednorazowego użytku wykonanych z tworzyw sztucznych lub redukcji zaśmiecenia, a także środków zaradczych przeciwko zaśmiecaniu. - Odwołując się do zapisów Wieloletniego Programu Prac, niniejsze przedsięwzięcie wpisuje się również w działania obejmujące: 1. Podnoszenie poziomu świadomości i szkolenia w zakresie stopniowego wycofywania składowania odpadów nadających się do recyklingu lub odzysku Warto również zaznaczyć, że przedsięwzięcie umożliwia tworzenie wartości dodanej UE, która jest jednym z zapisów WPP przez: - wielozadaniowość i synergię obejmującą poprawę integracji szczegółowych celów środowiskowych dotyczących klimatu ( obniżenie emisji CO2), obniżenia ilości składowanych odpadów polimerowych, zmniejszenia zużycia surowców naturalnych i zmniejszenia zużycia energii. - możliwość powielania i przenoszenia, które oznacza możliwość powielania i przenoszenia danego projektu w trakcie trwania projektu oraz po jego wdrożeniu. Wytycznych dla wnioskodawców LIFE: - Przedsięwzięcie wraz z planowanymi działaniami i oczekiwanymi rezultatami, spełnia wszystkie wymagania stawiane wnioskodawcą LIFE wpisując się w priorytet tematyczny dotyczący odpadów i realizując działania na rzecz spełnienia wymagań dotyczących podnoszenia świadomości w ramach ograniczenia odpadów z tworzyw sztucznych kierowanych na składowiska, a tym samym zwiększania udziału recyklingu odpadów. Strona 11 z 76

12 CZĘŚĆ WSPÓLNA DLA WSZYSTKICH OBSZARÓW PRIORYTETOWYCH STRESZCZENIE PRZEDSIĘWZIĘCIA Cele przedsięwzięcia: Celem głównym projektu jest demonstracja funkcjonowania innowacyjnej technologii do wytwarzania emulsji asfaltowych modyfikowanych recyklatem polimerowym i nanonapełniaczami mineralnymi. Realizacja celu ogólnego zostanie zapewniona poprzez osiągnięcie następujących celów: A. Wdrożenie PROTOTYPOWEJ i PILOTAŻOWEJ INSTALACJI składającej się 4 węzłów technologicznych: (1) - 1.A. Węzeł produkcji asfaltu zmodyfikowanego. (2) - 2.B. Węzeł produkcji nanowłókien. (3) - 2.C. Węzeł upłynnienia, oczyszczenia i modyfikacji polimerów odpadowych. (4) - 3.A. Węzeł produkcji emulsji. Instalacja w skali pilotażowej pozwoli uzyskać skalowalność do skali przemysłowej o parametrach: a)produkcja asfaltu modyfikowanego o wydajności: m3/h (jest możliwa samego asfaltu) ale zostanie obniżona proporcjonalnie do wydajności urządzenia produkującego nanowłókna i wynosić będzie Mg/24h b)produkcja nanowłókien o wydajności: kg/24h c)produkcja nanoemulsji o wydajności: Mg/24h d)dodatek polimerów: Mg/rok B. Testowanie i walidacja technologii na zintegrowanym prototypie co pozwoli na wymierną weryfikację zakładanych specyfikacji i funkcjonalności instalacji, w szczególności uzyskania wymaganych właściwości nanoemulsji asfaltowych tj. (*na podstawie załącznika NA do normy PN-EN 13808:2010): - polarność: dodatnia - indeks rozpadu (badanie na wypełniaczu mineralnym Sikaisol): 120 do 180(5) [g/100g] - zawartość lepiszcza( poprzez oznaczenie zawartości wody): 58 do 62(5) [%m/m] (3) [s] - pozostałość na sicie, sito 0,5mm: <0,2 (3) [%m/m] - pozostałość na sicie po 7 dniach magazynowania, sito 0,5mm: TBR (1) [%m/m] - sedymentacja po 7 dniach magazynowania: TBR (1) [%m/m] - adhezja (badanie na kruszywie bazaltowym wg PN-EN 13614): TBR (1) [% pokrycia powierzchni] - adhezja (badanie na kruszywie bazaltowym wg Załącznik NA.2.2): TBR (1) [% pokrycia powierzchni] - penetracja w 25oC asfaltu odzyskanego: <100 (3) [0,1 mm] - ph emulsji : 3,5 - temperatura mięknienia asfaltu odzyskanego: >39 (5) [oc] - nawrót sprężystości w 25oC asfaltu odzyskanego dla asfaltów modyfikowanych: NPD(0) [%] - odzysk recyklatu polimerowego: 100 % - zużycie emulsji na m2 : od 0,1 [kg/m2] - rozszerzenie przedziału plastyczności w niskiej temp.: spodziewane polepszenie Strona 12 z 76

13 C. Przeprowadzenie spójnych działań informacyjno promocyjnych wśród grup docelowych projektu. Przekaz komunikatów dot. projektu, jego celów i rezultatów, nowej technologii oraz korzyści płynących z jej stosowania. Projekt zakłada dotarcie do największej możliwej grupy docelowej wliczając najbardziej wpływowych interesariuszy oraz ogół społeczeństwa D. Wykonanie cyklu działań demonstracyjnych w celu zaprezentowania technologii z wykorzystaniem wielu kanałów w tym artykuły, debaty, film itd. Ważnym elementem będą warsztaty bezpośrednio na prototypie. Ich celem jest aktywne zainteresowanie decyzyjnych przedstawicieli podmiotów zainteresowanych uruchomieniem nowych instalacji w skali przemysłowej E. Wzrost świadomości społecznej na temat potencjału związanego z zastosowaniem nanotechnologii oraz nowatorskich technologii w drogownictwie oraz budownictwie. Cel obejmuje budowanie społecznej akceptacji dla nanotechnologii i nanomateriałów oraz świadomości korzyści związanych z wdrażaniem i wykorzystywaniem proponowanej technologii. Planowane działania i środki: Projekt stanowi wzorcowy sposób demonstracji iż rozwiązanie ważkiego problemu środowiskowego związanego z obciążeniem środowiska odpadami z tworzyw sztucznych i dążeniu do zwiększenia udziały recyklingu, można zapewnić dzięki innowacyjnej metodzie wytwarzania emulsji asfaltowych modyfikowanych recyklatem polimerowym i nanonapełniaczami mineralnymi i nowych form współpracy podmiotów publicznych z prywatnymi na bazie nowych technologii. Cele projektu będą realizowane poprzez podjęcie następujących działań: 1. Dopracowanie koncepcji technicznej oraz opracowanie dokumentacji projektowej wraz z koordynacją procedury wdrożenia prototypu w skali pilotażowej. Jak dotąd elementy technologii zostały opracowane i zweryfikowane w skali laboratoryjnej. Określono kluczowe parametry procesu. Dostosowanie technologii do skali technicznej wymaga doprecyzowania założeń. Technologia jest innowacyjna w skali światowej i niedostępne jest seryjne wyposażenie do wdrożenia prototypu. 2. Budowa i uruchomienie instalacji pilotażowej. Skonstruowanie prototypu wymaga projektu i wykonania unikatowych urządzeń (lub adaptacji) a następnie ich integracji w złożoną instalację zdolną utrzymać zamknięty proces technologiczny o założonych parametrach: a)produkcja asfaltu modyfikowanego o wydajności: m3/h (jest możliwa samego asfaltu) ale zostanie obniżona proporcjonalnie do wydajności urządzenia produkującego nanowłókna i wynosić będzie Mg/24h b)produkcja nanowłókien o wydajności: kg/24h c)produkcja nanoemulsji o wydajności: Mg/24h d)dodatek polimerów: Mg/rok 3. Testowanie i ocena technologii w skali pilotażowej. Prototypowa instalacja zostanie zweryfikowana pod kątem założonych właściwości aby potwierdzić ekonomiczną wykonalność oraz znaczenie technologii dla rozwiązania problemu środowiskowego 4. Przeprowadzenie komplementarnego cyklu działań informacyjnych skierowanych do podmiotów potencjalnie zainteresowanych wdrożeniem prezentowanej technologii w skali przemysłowej oraz do opinii publicznej. Zaplanowane działania pozwolą rozpowszechnić wiedzę o instalacji prototypowej co stymulować będzie zainteresowanie inwestorów nowoopracowaną technologią. Przekaz informacji do lokalnych społeczności ma kluczowe znaczenie dla budowania społecznej aprobaty dla niniejszej technologii Strona 13 z 76

14 5. Teoretyczna i praktyczna prezentacja technologii. Nowa technologia będzie szczegółowo omawiana, dyskutowana i prezentowana w ramach działań projektowych [E.5. Warsztaty demonstracyjne] Oczekiwane rezultaty (określone w sposób ilościowy) wskaźniki osiągnięcia rezultatów: A. Prototypowa instalacja pilotażowa do wytwarzania emulsji asfaltowych modyfikowanych recyklatem polimerowym i nanonapełniaczami mineralnymi. W prototypie osiągnięte zostaną następujące parametry pracy: a)produkcja asfaltu modyfikowanego o wydajności: m3/h (jest możliwa samego asfaltu) ale zostanie obniżona proporcjonalnie do wydajności urządzenia produkującego nanowłókna i wynosić będzie Mg/24h b)produkcja nanowłókien o wydajności: kg/24h c)produkcja nanoemulsji o wydajności: Mg/24h d)dodatek polimerów: Mg/rok Tym samym instalacja prototypowo pilotażowa potwierdzi możliwość zastosowania tej technologii w pełnej skali produkcyjnej o następujących parametrach: a)produkcja asfaltu modyfikowanego o wydajności: m3/h (jest możliwa samego asfaltu) ale zostanie obniżona proporcjonalnie do wydajności urządzenia produkującego nanowłókna i wynosić będzie Mg/24h b)produkcja nanowłókien o wydajności: kg/24h c)produkcja nanoemulsji o wydajności: Mg/24h d)dodatek polimerów: Mg B. Ocena i optymalizacja parametrów poszczególnych operacji w ramach procesu technologicznego - parametry wymieniono w formularzu B3 C. 1 raport o "Modelowy System Efektywnej Implementacji LIFE EMU NEW na poziomie rynkowym/komercyjnym" - który odegra ważną rolę w promocji rozwiązania LIFE EMU NEW oraz rozpowszechnieniu tego rozwiązania na obszarze UE D. 1 bilans materiałowy dokument przedstawiający kompletny przepływ materiału dla całościowego procesu technologicznego E. 1 analiza ekonomiczna przedsięwzięcia dokument prezentujący ekonomiczną wykonalność technologii F. Wzrost wiedzy wśród grup docelowych (władze lokalne / GDDKiA / Firmy z sektora drogowego) na temat rozwijanej w projekcie technologii do wytwarzania emulsji asfaltowych modyfikowanych recyklatem polimerowym i nanonapełniaczami mineralnymi, w tym: - zagraniczne debaty/spotkania informacyjne prezentujące rezultaty projektu( min. frekwencja.) - warsztatów demonstracyjnych na instalacji demonstracyjnych prezentujących wyniki projektu na żywo ( min. frekwencja os.) G. Rozpowszechnienie informacji o projekcie, jego celach, działaniach i rezultatach w PL i UE w tym: - Udział w 5 branżowych imprezach targowych - Uruchomienie i bieżąca aktualizacja 1 strony www projektu oraz 2 profili na portalach społecznościowych - artykułów w prasie branżowej prezentujących projekt oraz opracowaną technologię Strona 14 z 76

15 - 1 film dokumentalny obrazujący przebieg projektu - konferencje upowszechniające projekt i opracowaną technologię. min. frekwencja os. H. Rozpowszechnienie przedmiotowej technologii w UE. Długoterminowym rezultatem projektu będzie wzrost zagospodarowania odpadów polimerowych oraz zastosowania nanomateriałów, w szczególności emulsji asfaltowych modyfikowanych recyklatem polimerowym i nanonapełniaczami mineralnymi. WYKONANE DOTYCHCZAS DZIAŁANIA PRZYGOTOWAWCZE DO REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA Przyjęta metodyka działań przygotowawczych do realizacji przedsięwzięcia objęła cztery główne obszary: (1) badania preferencji odbiorców produktów asfaltowych (2) badania rynkowe dotyczące obecnie stosowanych rozwiązań (3)inwentaryzacja literaturowa związana ze stanem posiadanej wiedzy na temat nanotechnologii stosowanej w budownictwie drogowym (4) prace koncepcyjne nad opracowaniem technologii i analiza opłacalności (1) Badania preferencji odbiorców produktów asfaltowych Spółka przeprowadziła szereg badań rynkowych popytu we własnym zakresie. Polegały one na kontakcie telefonicznym, mailowym lub osobistym z obecnymi klientami, jak również z podmiotami, które mogłyby być potencjalnymi odbiorcami Spółki w zakresie produktów asfaltowych. Badania polegały na określeniu preferencji odbiorców, co do nabywanych emulsji asfaltowych oraz oczekiwań odnośnie dodatkowych funkcjonalności tychże produktów. Istotnym elementem Projektu jest współpraca już obecnie prowadzona przez Wnioskodawcę z firmami z branży drogownictwa, duży udział w rynku asfaltów drogowych i podjęte już przez firmy z branży drogownictwa zobowiązania do aplikacji nanoemulsji w formie podpisanych listów intencyjnych i zgłaszanego zapotrzebowania na produkt w formie zapytań ofertowych. EFEKT: Zdecydowana większość podmiotów była zainteresowana zakupem emulsji asfaltowej o podwyższonych właściwościach jakościowych oraz dodatkowej funkcjonalności, szczególnie, iż powierzchnie asfaltowe, powszechnie stosowane do tworzenia nawierzchni dróg i/lub remontów w Polsce, wymagają zużycia bardzo dużych wolumenów asfaltu w celu wytwarzania produktów dla drogownictwa, w tym emulsji asfaltowych, stąd też powodzenie przy opisywanym projekcie badawczym pozwoliłoby na dynamiczny rozwój sprzedaży innowacyjnych nanoemulsji. Tym samym przeprowadzone badanie wykazało, iż istnieje popyt na nowe, innowacyjne produkty asfaltowe, (2) Badania rynkowe dotyczące obecnie stosowanych rozwiązań Wnioskodawca przeprowadził analizę otoczenia konkurencyjnego, które obejmowało analizę produktów oferowanych przez podmioty działające w branży. Obecnie na rynku krajowym istnieje ok. 15 wytwórni emulsji asfaltowych usytuowanych wg reguł logistycznych, w bliskim sąsiedztwie dużych budów drogowych, pokrywających swoimi możliwościami dystrybucyjnymi teren wokół każdej wytwórni o promieniu 50 km. Są to między innymi: BITUNOVA Sp. z o.o. - jeden z największych w kraju producentów emulsji asfaltowych, który specjalizuje się w produkcji kationowych emulsji asfaltowych oraz w drogowych technologiach na zimno, służących do napraw i odnów nawierzchni drogowych. Firma w swojej ofercie posiada emulsje asfaltowe produkowane na bazie asfaltów niemodyfikowanych, jak i modyfikowanych polimerami. Lotos Asflat Sp. z o.o. - Zakład w Jaśle produkuje szeroki wybór emulsji asfaltowych: szybko, średnio i wolnorozpadowych oraz nadstabilnych, w swojej ofercie posiada kationowe emulsje asfaltowe o różnych parametrach. Gdańska rafineria Grupy LOTOS jako pierwsza w kraju wyprodukowała asfalt modyfikowany z dodatkiem gumy pochodzącej ze zużytych opon samochodowych Emulbet Sp. z o.o. - w ofercie posiada szeroką gamę kationowych emulsji asfaltowych, produkowanych zarówno na bazie asfaltów modyfikowanych, jak i niemodyfikowanych. Strona 15 z 76

16 Na rynku europejskim największe znaczenie mają między innymi takie firmy jak Nynas, Shell Bitumen, Total (która sprowadza z rafinerii Leuna asfalty zwykle, natomiast w Polsce posiada instalację do produkcji asfaltów modyfikowanych), BP Bitumen, Esso, Orlen Asfalt. Postęp techniczny jest regularnie generowany w zapleczach technicznych przedsiębiorstw budowlanych. Takie firmy, jak Eurovia, Colas czy Strabag stworzyły własne ośrodki badawczo-rozwojowe, w których opracowuje się innowacyjne rozwiązania. Spółka zamierza wprowadzić na rynek nowy produkt, co prawda, w formie emulsji asfaltowej, lecz wyprodukowany w oparciu o innowacyjną technologię znamienną tym, że do jej składu, oprócz podstawowego składnika jakim jest asfalt drogowy, wprowadza się nanowłókna polimerowe wytworzone z odpadów polimerowych metodą elektroprzędzenia oraz nanonapełniacze mineralne nano krzemionkę sferyczną lub nanocząstki krzemianu warstwowego (montmorylonit). Tak wzbogacony o nanowłókna polimerowe i nanonapełniacze mineralne produkt będzie stanowić nowość na skalę międzynarodową. Na etapie przeprowadzanych prac przygotowawczych została wykonana analiza porównawcza odnosząca się do stosowanych obecnie na rynku emulsji asfaltowych. EFEKT: Przeprowadzone badania otoczenia konkurencyjnego potwierdzają, że wprowadzając innowacyjną technologię produkcji emulsji asfaltowych modyfikowanych recyklatem polimerowym i nanonapełniaczami mineralnymi - Spółka wchodzi w nową generację emulsji asfaltowych, których technologia produkcji jest nowością na skalę międzynarodową. Podsumowując, analiza dostępnych map rozwoju technologicznego, analiza trendów i dynamiki rozwoju technologii i innowacyjności w kraju i świecie, jak również szczegółowa analiza rozwoju globalnego rynku budownictwa drogowego i przewidywanych zmian jego struktury technologicznej pozwala na stwierdzenie, że branża będzie zmierzała w kierunku związanym z wytwarzaniem nanoproduktów. Obecnie nonokompozyty są zbyt drogie, stąd prace zatrzymują się na przeprowadzeniu prac badawczo rozwojowych. (3) Inwentaryzacja literaturowa związana ze stanem posiadanej wiedzy na temat nanotechnologii stosowanej w budownictwie drogowym. Poziom gotowości technologii będącej przedmiotem projektu jest również potwierdzony przez krytyczną analizę prac badawczych w dziedzinie nanokompozytów. Poniższe zestawienie publikacji specjalistów z polskich i zagranicznych uczelni zajmujących się różnymi aspektami nanokompozytów opiera się na aktualnie prowadzonych pracach badawczych w najlepszych polskich ośrodkach naukowych. Przeprowadzona analiza obecnego stanu wiedzy polskich naukowców prowadzi do wniosku, że temat poruszony przez Wnioskodawcę jest jak najbardziej aktualny w świecie naukowym, jednakże można uznać, iż żadna z branych pod uwagę jednostek naukowych nie zajmuje się wprost zagadnieniem, przedstawionym przez Wnioskodawcę. Nanokompozyty polimerowe. Cz. I. Charakterystyka ogólna, napełniacze oraz nanokompozyty na podstawie polimerów utwardzalnych, Politechnika Szczecińska Instytut Polimerów. Zwięźle scharakteryzowano obszar nanotechnologii, definiując podstawowe pojęcia z tej dziedziny oraz przedstawiając dynamiczny rozwój prac naukowych w zakresie nanokompozytów polimerowych, jaki ma miejsce w ostatnich latach. Opisano wybrane metody oceny takich nanokompozytów. Dokonano przeglądu stosowanych do ich wytwarzania napełniaczy, mianowicie krzemionki, metali i soli metali, niektórych innych związków oraz krzemianów warstwowych (montmorylonit), a także możliwych do uzyskania struktur. Omówiono metody otrzymywania oraz właściwości użytkowe nanokompozytów na podstawie krzemianów warstwowych i polimerów utwardzalnych (żywice epoksydowe, nie nasycone żywice poliestrowe, poliuretany, polisiloksany). Nanokompozyty polimerowe. Cz.II. Nanokompozyty na podstawie polimerów termoplastycznych i krzemianów warstwowych, Politechnika Szczecińska Instytut Polimerów Przegląd literatury poświęcony metodom otrzymywania i właściwościom nanokompozytów zawierających krzemiany warstwowe oraz polimery termoplastyczne poliamidy, poliolefiny (polipropylen, polietylen), polistyren i kopolimery styrenu, poli(tereftalan etylenu), poli(metakrylan metylu). Omówiono sposoby wytwarzania kompozytów polegające bądź na mieszaniu składników w fazie stopionej, bądź też na spęcznianiu montmorylonitu (MMT) w monomerach (substratach w przypadku PET) oraz sposoby modyfikacji MMT. Szczególną Strona 16 z 76

17 uwagę zwrócono na korzystne właściwości mechaniczne nanokompozytów (wytrzymałość na zginanie, naprężenie zrywające, moduł sprężystości przy zginaniu, udarność oraz odporność cieplną). Sprawozdanie z pracy badawczej pt.: Analiza stanu wiedzy, SWOT, PT, PPT w zakresie technologii nanoproszków i nanoceramik oraz wprowadzenie informacji do bazy danych oraz Analiza stanu wiedzy, SWOT, PT, PPT dla technologii uzgodnionej wykonanej w ramach projektu Nr WKP_1/1.4.5/2/2006/23/26/604 pt.: Scenariusze rozwoju technologii nowoczesnych materiałów metalicznych, ceramicznych i kompozytowych. Projekt finansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego UE w ramach działania 1.4 SPO-WKP. Kompozyty polimerowe, czyli tworzywa powstałe poprzez dodanie wypełniaczy do polimerów, są materiałami lekkimi i trwałymi. Z powodu tych właściwiości są one w dużym stopniu wykorzystywane w przemyśle lotniczym i kosmicznym. Nanokompozyty polimerowe (PNCs) są świetną alternatywą dla klasycznych tworzyw z wypełniaczami o rozmiarach mikronowych. Poza branżą samochodową oraz opakowaniami, rynek lotniczy jest kluczowy w sprzedaży nanoproszków i nanorurek. Dzięki małym rozmiarom można dodawać bardzo niewielkie ilości nanowypełniacza i osiągać dobre rezultaty. Namokompozyty polimerowe są odporniejsze, mniej palne, mają większą przejrzystość i mogą być lepszą barierą w procesie dyfuzji. Nanotechnologie w budownictwie europejskim, Inicjatywa wspierana finansowo przez Komisję Europejską w ramach programów i działań w sektorze polityki społecznej i zatrudnienia. Niniejszy raport zawiera studium dostępności, zastosowania nanoproduktów w roku 2009, fakt, że nanokomponenty są często zbyt drogie, by wchodzić w skład konkurencyjnych cenowo produktów skutkuje tym, że jedynie ograniczona liczba nanoproduktów znajduje obecnie zastosowanie na placu budowy. Główne typy produktów obecnych na rynku to ulepszone nanocząstkami materiały betonowe i cementowe, nanopowłoki oraz materiały izolacyjne. Trwają jednak intensywne prace badawcze i rozwojowe i oczekuje się, że ze względu na wyjątkowe (przewidywane) właściwości nanoproduktów w przyszłości nastąpi zwiększenie ich różnorodności oraz udziału w rynku. Nanotechnologia w Budownictwie, Politechnika Warszawska, Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa. Autorzy artykułu ukazują możliwości i kierunki rozwoju jakie daje nanotechnologia w odniesienu do materiałów budowlanych z uwzględnieniem asfaltów i polimerów wskazując w jaki sposób będą modyfikowane przyszłe materiały konstrukcyjne i budowlane. Dalszy postęp z wykorzystaniem nanotechnologii można przewidywać na drodze nanomodyfikacji prostej z zastosowaniem nanomodyfikatorów nowej generacji; nanomodyfikacji złożonej i nanomonitoringu rozmieszczenia polimeru w betonach polimerowo-cementowych. Czynione są próby zbrojenia betonu nanorurkami. Zważywszy, że wytrzymałość nanorurek na rozciąganie jest około 500 razy, a moduł sprężystości 20 razy większy od stali, byłoby to wysoce efektywne. Już niewielka ilość nanomodyfikatora powinna się okazać bardzo atrakcyjna. W polimerobetonach polimer jest najdroższym składnikiem. Nadaje to szczególny sens nanomonitoringowi rozmieszczenia polimeru. Polimer wprowadzony w sposób tradycyjny do mieszanki betonowej mostkuje potencjalne rysy na poziome mikrometrycznym. Wprowadzenie ok. 10 % mas. polimeru w stosunku do cementu powoduje kilkakrotny wzrost wytrzymałości na rozciąganie. Wskazują na to prognozy, mapy drogowe rozwoju poszczególnych materiałów w perspektywie osi czasu. Uniwersytet Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie utworzył Centrum Nanomateriałów Funkcjonalnych w ramach POIG Rozwój Ośrodków o Wysokim Potencjale Badawczym. Krytyczne funkcje i koncepcje technologii zostały potwierdzone analitycznie i eksperymentalnie. Ponadto, zostały przeprowadzone badania analityczne i laboratoryjne, mające na celu weryfikację komponentów technologii, które nie zostały jednak zintegrowane w całość. Strona 17 z 76

18 Nanokompozyty polimerowe z glinokrzemianami warstwowymi, Politechnika Krakowska, Katedra Chemii i Technologii Polimerów W pracy przedstawiono metody wytwarzania nanokompozytów polimerowych z nanonapełniaczami, takimi jak glinokrzemiany warstwowe, a w szczególności montmorylonit (MMT). Dzięki nanometrycznym wymiarom i wysokiemu współczynnikowi kształtu nanonapełniacze umożliwiają uzyskanie korzystnej zmiany szeregu właściwości materiałów polimerowych, takich jak wytrzymałość mechaniczna, stabilność termiczna, palność, właściwości barierowe i optyczne, przy zastosowaniu niewielkich ich udziałów, zwykle od 1 do 5 % wag. Degradacja termiczna nanokompozytów poliamid/krzemian warstwowy, Politechnika Krakowska, Katedra Chemii i Technologii Polimerów Celem pracy było przedstawienie problemu degradacji termicznej nanokompozytów polimerowych zawierających glinokrzemiany, głównie montmorylonit. Przedstawiono ogólny zarys mechanizmu rozkładu poliamidów poddanych działaniu wysokich temperatur oraz nanokompozytów poliamid/glinokrzemian. Omówiono mechanizm dekompozycji modyfikatorów stosowanych do kompatybilizacji układu PA/glinokrzemian warstwowy - ich rozkład może znacząco wpływać na stabilność termiczną matrycy poliamidowej. Dekompozycja poliamidu wywołana jest przez wewnątrz- i międzycząsteczkowe reakcje aminolizy i acydolizy. Rozpad czynnika organofilizującego (soli amoniowej) odbywa się na drodze mechanizmu eliminacji E2 lub wg mechanizmu substytucji nukleofilowej SN2. Pozostały na powierzchni glinokrzemianu proton może istotnie wpływać na dalszy przebieg degradacji termicznej zarówno modyfikatora, jak i matrycy polimerowej. Na przebieg dekompozycji termicznej modyfikatora i polimeru w nanokompozytach poliamid / krzemian warstwowy wpływa także struktura labiryntowa warstw i pakietów krzemianu, znacznie utrudniająca dyfuzję lotnych produktów rozkładu. (4) Prace koncepcyjne nad opracowanie technologii Celem głównym Projektu jest wytworzenie nowej generacji produktów dla przemysłu drogowego - jonowych emulsji asfaltowych produkowanych w oparciu o innowacyjną technologię znamienną tym, że proces produkcji emulsji asfaltowej jest dwuetapowy. W celu adaptacji tej technologii do planowanych założeń dotyczących budowy prototypowej instalacji pilotażowej niezbędne jest dopracowanie/uszczegółowienie założeń technicznych dotyczących w szczególności stosowanych asfaltów, ostatecznego doboru polimerów odpadowych, jak również doszczegółowienie koncepcji technicznej instalacji pilotażowej (Szczegóły w pkt. A. Działania przygotowawcze) W związku z powyższym został opracowany projekt instalacji składający się z 4 węzłów technologicznych,: (1) - 1.A. Węzeł produkcji asfaltu zmodyfikowanego. (2) - 2.B. Węzeł produkcji nanowłókien. (3) - 2.C. Węzeł upłynnienia, oczyszczenia i modyfikacji polimerów odpadowych. (4) - 3.A. Węzeł produkcji emulsji. EFEKT: Instalacja w skali pilotażowej pozwoli uzyskać następujące parametry: a)produkcja asfaltu modyfikowanego o wydajności: m3/h (jest możliwa samego asfaltu) ale zostanie obniżona proporcjonalnie do wydajności urządzenia produkującego nanowłókna i wynosić będzie Mg/24h b)produkcja nanowłókien o wydajności: kg/24h c)produkcja nanoemulsji o wydajności: Mg/24h d)dodatek polimerów: Mg/rok Na potrzeby przedsięwzięcia opracowane zostały również następujące dokumenty: - raport dotyczący przeglądu jakościowego asfaltów drogowych dostępnych na polskim rynku przewidzianych do zastosowania przy produkcji asfaltów modyfikowanych z punktu widzenia parametrów jakościowych i przewidywanych cen kontraktowych zakupu, - raport dot. oceny stopnia czystości polimerów odpadowych w oparciu o ofertę od wytypowanych traderów rynkowych (zbieraczy), Strona 18 z 76

19 - przegląd metod produkcji nanowłókien z polimerów wraz z oceną możliwości technicznych wykorzystanych jako surowca polimerów odpadowych. Szczegółowy opis kolejnego etapu działań przygotowawczych realizowanych już w ramach niniejszego przedsięwzięcia został przedstawiony w pkt: A. Działania przygotowawcze A.1. Uszczegółowienie koncepcji technologiczno/technicznej instalacji pilotażowej A.1.1. Weryfikacja poprawności wyboru asfaltów do zastosowania w procesie technologicznym A.1.2. Doprecyzowanie parametrów wytypowanych rodzajów polimerów odpadowych i włókien mineralnych wraz z weryfikacją emulgatora A.1.3. Koncepcja techniczna instalacji pilotażowej MIEJSCE REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA Miejscem realizacji przedsięwzięcia jest siedziba Wnioskodawcy zlokalizowana w mieście powiatowym Jasło, w południowo-wschodniej części Polski, w województwie podkarpackim. W województwie podkarpackim jak również na terenie całego kraju i UE powstają nowe drogi, zmieniają się wymagania technologiczne i parametry techniczne budowanych i oddawanych do użytku tras. Co za tym idzie potrzebne są jeszcze lepsze produkty asfaltowe. Dla producentów podczas wyboru lokalizacji swojej siedziby kluczowym czynnikiem wyboru są kwestie logistyczne. Produkty asfaltowe mają ograniczenia czasowe związane z przechowywaniem ich w cysternach, stąd lokalizacja musi umożliwiać bezpieczny eksport do klientów. Lokalizacja produkcji w Jaśle umożliwia szybkie reagowanie na rosnące potrzeby związane z inwestycjami drogowymi w Polsce południowo-wschodniej, a także możliwość jeszcze aktywniejszego rozbudowywania sprzedaży na rynek krajowy i europejski gdyż produkty asfaltowe można transportować zarówno cysternami samochodowymi jak również kolejowymi. Z tych względów, przedsiębiorstwo LOTOS Asfalt, zlokalizowane jest w Jaśle. Podjęcie działań związanych z wdrożeniem niniejszego projektu w tej lokalizacji nie tylko przyczyni się w realizacji wizji rozwoju Jasła, które brzmi: Miasto Jasło w 2020 roku, dzięki lepszej dostępności komunikacyjnej oraz rozwijaniu konkurencyjnej gospodarki wdrażającej innowacyjne technologie, przy zachowaniu dobrego stanu środowiska i eliminacji zagrożeń naturalnych, stanie się ośrodkiem zapewniającym atrakcyjne warunki życia mieszkańców. ale również pozytywnie wpłynie na realizację strategii rozwojowych województwa podkarpackiego. Ponieważ instalacja prototypowa powstanie w lokalizacji na terenie woj., Podkarpackiego, zdecydowano, aby badanie monitorujące które zostało oznaczone działaniem D.1.2. objęło głównie społeczność lokalną tego województwa. W ten sposób możliwe będzie dokonanie pomiaru na żywym organizmie i uchwycenie dynamicznej interakcji pomiędzy realnym wdrożeniem instalacji a społecznością pozostającą w jej bezpośrednim sąsiedztwie, a przez wykorzystanie powstałych produktów również pod wpływem działania instalacji. To niezwykle istotne aby zdiagnozować w jaki sposób wdrożenie instalacji pilotażowej wpłynie na najbliższą jej społeczność, gdyż akceptacja społeczna rozwiązania technologicznego niejednokrotnie może mieć decydujące znaczenie dla jego rozpowszechnienia. Wyniki monitoringu mogą zachęcić potencjalnych inwestorów do inicjacji wdrożeń technologii w przyszłości. PROBLEM ŚRODOWISKOWY, KTÓREGO DOTYCZY PRZEDSIĘWZIĘCIE WYCZERPYWANIE ZASOBÓW SUROWCOWYCH I ENERGETYCZNYCH Strona 19 z 76

20 Wraz ze strategią zrównoważonego rozwoju, która ma na celu spowolnienie procesu wyczerpywania się zasobów surowcowych i energetycznych oraz nieodwracalnych zmian w środowisku naturalnym, pojawiły się modele przedsięwzięć realizujących swoje działania w sposób efektywny ekologicznie, ekonomicznie i społecznie. Zasobooszczędny rozwój, według idei, pozwala gospodarce wytwarzać więcej zużywając mniej, jednak w praktyce wymaga to przypływu innowacji oraz współpracy pomiędzy partnerami zarówno w łańcuchu wartości, jak również pomiędzy podmiotami przynależącymi do jednego sektora. Choć wiele przedsiębiorstw podjęło już działania zmierzające do bardziej efektywnej gospodarki zasobami, to jednak nadal pozostaje wiele do zrobienia. W celu wspierania zrównoważonej konsumpcji i produkcji władze UE oferują szereg instrumentów i strategii, których inicjatywą przewodnią jest Europa efektywnie korzystająca z zasobów (Europa 2020). Wskazane są zatem wszelkie aktywności przedsiębiorstw, które korzystając z wsparcia UE wdrażają inicjatywy, zachęcające do usprawniania ich ekoefektywności. Przejście na niskoemisyjną i zieloną gospodarkę wymaga wdrożenia przez polskie przedsiębiorstwa innowacji ekologicznych będących efektem przełomowych odkryć naukowych. Uznając za priorytetowe lepsze wykorzystanie zasobów środowiskowych, materiałowych i energetycznych, proekologiczne aktywności powinny ograniczyć ich eksploatację, przyczynić się do ponownego użycia i recyklingu. We wszystkich krajach europejskich coraz większy nacisk kładzie się na wprowadzenie technologii ograniczających zużycie energii oraz gwarantujących redukcje emisji gazów cieplarnianych. Te działania pozwalają na ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko, które jest podyktowane głównie przez zmiany legislacyjne, egzekwujące od branży przemysłowej ograniczenia ilości odpadów, emisji CO2 i zużycia energii. Budownictwo drogowe jest jednym z tych kluczowych sektorów, od którego wymaga się przełomowych zmian na tej drodze. RECYKLING ODPADÓW Dyrektywa w sprawie odpadów 2008/98/WE jest kluczowym dokumentem o znaczeniu nie tylko politycznym, ale również strategicznym, który ukierunkował drogę dla nowego podejścia do gospodarowania odpadami. Zapisy dyrektywy zachęcają państwa członkowskie do przyjmowania legislacyjnych i nielegislacyjnych środków w celu realizowania hierarchii odpadów, a tym samym propagowania zapobiegania ich powstawaniu, ponownego użycia oraz recyklingu. Źródła literaturowe zgodnie potwierdzają, że recykling odpadów z tworzyw sztucznych jest lepszą opcją niż odzysk energii lub składowanie. Chociaż z perspektywy cyklu życia nie wszystkie odpady z tworzyw sztucznych mogą nadawać się do recyklingu, to nie ma powodów natury technicznej, dla których tworzywa sztuczne powinny być składowane, a nie poddawane recyklingowi lub wykorzystywane do odzysku energii. Należy przy tym zwrócić uwagę, że państwa członkowskie, których wskaźnik składowania wynosi mniej niż 5 %, takie jak Niemcy, Holandia, Szwecja, Dania, Belgia i Austria osiągają od 80 % do 100 % odzysku odpadów z tworzyw sztucznych, w tym recyklingu. Według danych zawartych w Zielonej Księdze w sprawie odpadów z tworzyw sztucznych światowa produkcja tworzyw sztucznych wzrosła od 1950r. z 1,5 mln ton do 245 mln ton w 2008 r. W związku z tym szacuje się, że w 2020 r. do obrotu w UE zostanie wprowadzonych 66,5 mln ton tworzyw sztucznych, a do 2050 r. ich światowa produkcja wzrośnie trzykrotnie. W związku z powyższym wprowadzona w życie Strategia tematyczna w sprawie zapobiegania powstawaniu odpadów i ich recyklingu, była podstawą do zmian w prawie odpadowym, którego następstwem są cele dotyczące określonych poziomów odzysku i recyklingu koniecznych do osiągnięcia. Jednym z dokumentów europejskich nakładających takie wymagania jest dyrektywa opakowaniowa według której kraje członkowskie powinny zmierzać do osiągnięcia celów w zakresie odzysku, w tym recyklingu - dla Polski w 2014 r.: ogólny odzysk co najmniej 60%; ogólny recykling: 55-80%, recykling szkła, papieru i tektury co najmniej 60%, recykling metali co najmniej 50%, recykling tworzyw sztucznych co najmniej 22,5%, recykling drewna co najmniej 15%. Pomimo dużego postępu w kwestii recyklingu odpadów, aktualna sytuacja stwarza podejrzenia, że Polska może się nie wywiązać z nałożonych wymagań (odnośnie odpadów opakowaniowych). Wg szacunkowych danych PlacticEurope w 2012 roku w Polsce, recyklingowi poddano niecałe 24% odpadów z tworzyw Strona 20 z 76

21 sztucznych (wyselekcjonowanych z odpadów komunalnych), odzysk energii wynosił około 16%, a pozostałe 60% zostało skierowane na składowiska. Działania na rzecz zaniechania składowania tworzyw sztucznych do roku 2020 w całej Europie z inicjatywy Zero tworzyw na wysypiskach do roku mają na celu osiągnąć realne korzyści, których efekt przedstawia poniższy rysunek. Źródło: [PlasticsEurope] W skali całej Europy zaniechanie składowania 80mln Mg odpadów tworzyw sztucznych to równowartość 1 mld baryłek ropy naftowej (baryłka=159 litrów) lub 70 mld euro. Dla Polskiej gospodarki oznaczałoby to 8,5 mln Mg odzyskanych odpadów tworzyw sztucznych, co jest równoważne z 110 mln baryłek ropy naftowej lub 7,5 mld euro. [PlasticsEurope] ODPADY POLIMEROWE W ŚRODOWISKU Szacuje się, że w Unii Europejskiej (UE 27) w 2008 r. wytworzono około 25 mln ton odpadów z tworzyw sztucznych z tego 12,1 mln ton (48,7 %) było składowanych, natomiast 12,8 mln ton (51,3%) skierowano do odzysku, a tylko 5,3 mln ton (21,3 %) zostało poddanych recyklingowi. Chociaż według prognozy na okres do 2015 r. poziom recyklingu mechanicznego wzrośnie o 30 % (z 5,3 mln ton do 6,9 mln ton), to składowanie i spalanie z odzyskiwaniem energii prawdopodobnie pozostaną dominującymi metodami gospodarki odpadami. Wzrost produkcji tworzyw sztucznych jest proporcjonalny do wzrostu PKB w wyniku czego, ogólny wzrost wytwarzania odpadów z tworzyw sztucznych w latach ma wynieść 5,7 mln ton (23%). Wynika to w dużym stopniu z 24-procentowego wzrostu gospodarczego sektora opakowań i stanowi część nieprzerwanej tendencji do zwiększania ilości odpadów z tworzyw sztucznych w Europie. Bez ulepszonych metod projektowania produktów i lepszych środków w zakresie gospodarki odpadami, ilość odpadów z tworzyw sztucznych będzie rosnąć w UE wraz ze wzrostem produkcji. Szczególnie istotny problem środowiskowy stanowią tworzywa sztuczne, które znalazły się w środowisku w sposób niekontrolowany w szczególności w środowisku morskim gdzie mogą przetrwać setki lat. Szacuje się, że plamy odpadów na oceanach Atlantyckim i Spokojnym mają wielkość rzędu 100 mln ton z czego 80 % stanowią tworzywa sztuczne. Wszelkiego rodzaju gatunki morskie ponoszą z tego tytułu ogromne szkody, gdyż zaplątują się w plastikowe śmieci lub je połykają. WPŁYW RYNKU PRODUKTÓW ASFALTOWYCH NA ŚRODOWISKO Strona 21 z 76