Wartości kulturowe Protestantyzmu
|
|
- Janina Ciesielska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Bogusław Milerski Kalendarz ekumeniczny 2000 Wartości kulturowe Protestantyzmu Protestantyzm jest niewątpliwie ruchem odnowy religijnej. Stąd też Reformacja koncentrowała swoje wysiłki w pierwszym rzędzie na wykładzie Pisma świętego, zwiastowaniu Słowa Bożego, na wierze i krzyżu, a także na nadaniu życiu kościelnemu nowego kształtu. Jednak już sam Marcin Luter wielokrotnie podkreślał, że chrześcijanin nie przynależy wyłącznie do rzeczywistości sakralnej, lecz także do świeckiej, bowiem świat, który kieruje się własną logiką, jest równie ważnym miejscem egzystencji człowieka. I właśnie dlatego chrześcijanie powinni przejąć odpowiedzialność za oba porządki: zbawienia i świeckiego bytowania, co oznacza zarazem, iż reformację powinno się traktować nie tylko jako ruch religijny, lecz znacznie szerzej: jako zjawisko kulturowe. Analizując kulturową ofertę protestantyzmu, należy zaznaczyć, iż obecnie traktuje się ją w kategoriach ogólnochrześcijańskich i głęboko humanistycznych, a więc nie tyle na zasadzie wyłączności, ile przede wszystkim dobra wspólnego. Owo dobro wspólne konkretyzowane jest jednak w życiu w specyficzny sposób przez różne tradycje chrześcijańskie i humanistyczne. W prezentowanym artykule zostanie podjęta próba rekonstrukcji czegoś, co możemy nazwać duchem bądź szeroko pojętym etosem protestanckim, a więc tych wartości i idei, których swoistym reprezentantem był, a także - jak ufamy - nadal pozostaje protestantyzm. Należy zarazem pamiętać, iż rekonstrukcja taka jest przedsięwzięciem ejdetycznym, gdyż wartości są urzeczywistniane jedynie w stopniu ograniczonym, nigdy natomiast w całości. Stąd też ducha protestantyzmu, rozumianego w kategoriach kulturowych, powinno rozpatrywać się w przestrzeni pomiędzy - pomiędzy utopią, a więc czymś przynależącym do porządku idealnego, a tym samym nie mającym miejsca w rzeczywistości, i praktyką społeczną, będącą świadectwem ich realnego wpływu na kształt świata. W książce Bildung als Lebensbegleitung und Erneuerung pedagog ewangelicki K.E. Nipkow odwołał się do następującego opisu protestantyzmu: Mówiąc bardzo ogólnie, protestantyzm cechuje się minimalizmem instytucjonalnym. [...] Bowiem tam, gdzie nie ma ani centralnego systemu zarządzania, ani jedynie słusznych definicji, których podważenie pociągałoby za sobą określone konsekwencje i sankcje, jednostka uwolniona zostaje od władzy autorytetów i skazana jest na postępowanie zgodne z własnymi odczuciami i zinternalizowanymi normami. Takiemu otwartemu systemowi konfesyjnemu przypisane są konkretne dyrektywy wychowawcze i socjalizacyjne: podkreślenie autonomii i wolności sumienia, akcentowanie znaczenia słowa i komunikacji, pomniejszanie wagi tego, co zewnętrzne i zwrot w kierunku procesów wewnętrznych [...]. W świetle powyższego cytatu zasadne wydaje się dostrzeżenie w protestantyzmie istotnego elementu współczesnej kultury europejskiej. Będąc nośnikiem wartości, które legitymizują działalność człowieka w społeczeństwie pluralistycznym i kapitalistycznym, umożliwia on bowiem dialog pomiędzy religią i nowoczesnością.
2 Ewangelicka kultura życia codziennego w obu obszarach (sakralnym i świeckim) opiera się na dwóch podstawowych wartościach: autonomii i wolności sumienia, które w tekstach reformacyjnych często były wyrażane za pomocą pojęcia dojrzałości. Należy przy tym stwierdzić, że powyższe wartości, stanowiąc fundament świadomości europejskiej, zostały w dużej mierze wypromowane przez teologię ewangelicką. Wyrosła ona bowiem z przekonania, iż relacja pomiędzy człowiekiem i Bogiem opierać się może jedynie na wierze (Sola Fide), która nie tyle leży w dyspozycji człowieka, ile przede wszystkim jest czymś darowanym z łaski (Sola Gratia), wzbudzanym przez rzeczywistość spoza (extra nos). Ową rzeczywistością spoza, która staje się czynnikiem konstytutywnym wiary, jest rzeczywistość Słowa, które ciałem się stało: "Wiara tedy jest ze słuchania [...] Przez Słowo Chrystusowe" (Rz 10, 17). Stąd też człowiek - zgodnie z przekonaniem Marcina Lutra - zostaje usprawiedliwiony z Łaski poprzez wiarę dzięki Słowu Ewangelii. W art. 4 Konfesji Augsburskiej, podstawowej księgi wyznaniowej luteranizmu, jej autor, Filip Melanchton zapisał: Kościoły nasze nauczają, iż ludzie nie mogą być usprawiedliwieni przed Bogiem własnymi siłami, zasługami lub uczynkami, lecz bywają usprawiedliwieni darmo dla Chrystusa przez wiarę. Powyższe stwierdzenie było związane z przyjętymi w teologii luterskiej założeniami antropologicznymi. Na dwa lata przed opublikowaniem (31 października 1517 roku) 95 tez przeciwko odpustom Luter w swoim wykładzie Listu do Rzymian, prowadzonym w roku akademickim 1515/16, przejął antropologię Pawłową, co zradykalizowało pojęcie grzechu. Odrzuciwszy tradycyjne przekonania, upatrujące w duszy dobrej i wiecznej strony człowieka, przestał traktować grzech jako pewien deficyt bądź niedoskonałość natury ludzkiej. Reformator wittenberski uznał człowieka za istotę grzeszną w całości (totus homo peccator), co oznacza zarazem, iż teologia powinna poddać krytyce autosoteryczne nadzieje ludzkości. Stąd też Konfesja Augsburska, opisując znaczenie wiary (art. 20), odwołuje się do wypowiedzi apostoła Pawła: "Albowiem łaską zbawieni jesteście przez wiarę, i to nie z was, Boży to dar" (Ef 2, 8). Tak ujęta wiara otrzymuje tedy w teologii luterańskiej status specjalny, jest wręcz nazwana fides specialis. Nie jest ona bowiem traktowana jako uznanie jakiejś ogólnej prawdy historycznej bądź dogmatycznej, lecz przede wszystkim jest rozumiana jako akt jednostkowy i egzystencjalny, poruszający człowieka do głębi i określający jego stosunek do Boga. Stąd też zarówno Luter, jak i Melanchton, mówiąc o wierze, mają na myśli w pierwszym rzędzie zaufanie (fiducia). W Apologii Konfesji Augsburskiej czytamy: "Usprawiedliwiająca wiara jest nie tyle znajomością historii (notitia historiae) Chrystusa, ile przede wszystkim jest uznaniem Bożej obietnicy, w której dzięki Chrystusowi dostępujemy przebaczenia grzechów i usprawiedliwienia" (art. 4). Można więc stwierdzić, iż usprawiedliwiająca wiara jest związana z przyjęciem obietnicy Bożego miłosierdzia, co dokonuje się - jak uważali reformatorzy - poprzez zwiastowane (głoszone) Słowo, które jest w stanie pochwycić człowieka w tu i teraz jego egzystencji, bez względu na czasowe oddalenie względem historycznego Jezusa i wydarzeń nowotestamentowych. Nowatorstwo reformacyjnej nauki o usprawiedliwieniu - jak uważa Gerhard Sauter - polega na tym, iż Bożego zbawienia nie uzależniona od pośrednictwa sakramentalnego i związanej z nim jurysdykcji kościelnej, lecz wiąże go ze Słowem obietnicy przebaczenia, które zostaje skierowane do człowieka. Owo Boże wezwanie domaga się jednak odpowiedzi, za którą odpowiedzialność - co wynika z powyższych rozważań - ponosi wyłącznie sam człowiek.
3 Stąd też w życiu religijnym, w sprawach wiary i zbawienia, nikt nie jest w stanie zdjąć tejże odpowiedzialności z człowieka - pisząc nieco banalnie - ani kapłani, ani święci, a więc żadna jurysdykcja kościelna. Jednostka stoi sama w obliczu najwyższego, stoi w bojaźni i drżeniu. [...] Sama musi odczytywać znaki Bożego objawienia, według nich powinna też kształtować własne życie. I właśnie dlatego podstawowe zasady religijne luteranizmu, a szerzej protestantyzmu (tylko wiara, tylko Łaska, tylko Pismo, tylko Chrystus), promowały autonomię, uwalniając zarazem sumienie jednostki, które odtąd nie tyle podlegało osądowi ludzkiemu, ile przede wszystkim boskiemu. Powyższe skłaniało do prowadzenia niezależnych i nieskrępowanych poszukiwań religijnych, często na obrzeżach ortodoksji. Poszukiwania religijne są bowiem prawem i obowiązkiem protestanta, błądzenie natomiast, które może im towarzyszyć, jest ceną, jaką płaci się za autonomię i uwolnienie ducha. Zasadne wydaje się zarazem spostrzeżenie, iż autonomia i wolność sumienia w obszarze religijnym zostały następnie generalizowane na działalność wyznawców w obszarze świeckim, przyczyniając się do rozwoju kultury i cywilizacji: oświaty, nauki, sztuki i gospodarki. Aby z wolnych i autonomicznych jednostek mogła powstać sensowna całość, nie tłum, lecz społeczeństwo, konieczne jest istnienie i propagowanie wewnętrznej racjonalności wzajemnego uznania. Na tego typu racjonalności zostało zbudowane prawo europejskie. Tym niemniej jako system reguł stanowionych pozostaje ono na ogół czymś zewnętrznym wobec ludzkiej świadomości. W tym miejscu rodzi się problem internalizacji tychże reguł, który - jak uważała większość filozofów racjonalności od Kanta i Hegla po Habermasa - przezwycięża religia. Filozofowie ci uznali więc chrześcijaństwo za fundament ładu społecznego. Przedstawiciele protestantyzmu byli tego świadomi od początku. Degradację możliwości rozumu w sprawach zbawienia uzupełnili oni postulatem racjonalności i oświecenia w obszarze świeckim. Mówiąc językiem religijnym: bóg domaga się od swoich wyznawców życia rozumnego i rozsądnego. Luter pisał jednoznacznie: W świeckim obszarze życia musimy postępować zgodnie z zasadami rozumu. Można więc powiedzieć, iż racjonalność, będąca przesłanką świeckiej refleksji i działania, stała się jedną z podstawowych cech protestantyzmu, dając tym samym podstawy dla nowoczesnego i demokratycznego porządku społecznego. Racjonalność prowadziła zarazem - jak uważał Max Weber - do odczarowania świata, a w konsekwencji do metodycznego w nim działania w duchu swoiście rozumianej ascezy. W świetle prowadzonych dociekań zasadne wydaje się stwierdzenie, iż dobrem wspólnym protestantyzmu, odnoszącym się do etosu większości społeczności ewangelickich, jest podkreślanie znaczenia ascezy realizowanej poprzez samodyscyplinę oraz pracę, którą wspomniany powyżej M. Weber nazwał ascezą wewnątrzświatową. W Konfesji Augsburskiej Filip Melanchton jednoznacznie nawoływał, aby karność cielesną stale i gorliwie utrzymywać, a nie tylko w ciągu kilku dni, i to wyznaczonych (art. 26). W jeszcze bardziej jednoznaczny sposób wypowiadał się Jan Kalwin, organizując w tym duchu życie społeczne w Genewie. W zrozumieniu ascezy protestanckiej zasadniczą rolę odgrywa utożsamienie pracy, wykonywanego zawodu (Beruf) z powołaniem (Berufung). Jak bowiem uważał Marcin Luter, bóg uświęca pracę
4 ludzką, czyniąc ją naszym powołaniem w świecie. Stąd też solidne wykonywanie zawodu zyskało w protestantyzmie legitymację religijną. Powyższe przesłanki prowadziły do powstania kulturowej korelacji pomiędzy etosem protestanckim a duchem kapitalizmu, co w jednoznaczny sposób zostało wyrażone w XVIII wieku przez prekursora metodyzmu, Jana Wesleya. Uznał on wówczas ascezę realizowaną poprzez dyscyplinę i pracę za główną zasadę chrześcijańskiej etyki gospodarczej, a zarazem rodzącego się kapitalizmu. Pisał wprost: Religia z konieczności musi rodzić pracowitość i oszczędność [...]. Powinniśmy zachęcać wszystkich chrześcijan, aby czerpali zyski wszędzie, gdzie mogą, i oszczędzali wszystko, co mogą, to jest, aby się bogacili. Wiele wskazuje na to, iż zarówno protestancka racjonalność, etyka jak i estetyka życia, których cechami podstawowymi są asceza, dyscyplina, praca, a zarazem oświecenie i oszczędność formy, powinny zostać uobecnione w życiu społeczeństw środkowoeuropejskich, które uwolnione od balastu komunizmu ruszyły w swawolną i wręcz demoniczną pogoń za pieniądzem, zapominając przy tym o moralnych podstawach demokracji i kapitalizmu. Konkludując dociekania, można odwołać się do autora dzieła Etyka protestancka a duch kapitalizmu, który w następujący sposób charakteryzował ewangelickie podejście do życia: Marnowanie czasu jest więc pierwszym i najcięższym grzechem [...]. Bezwartościowa, nawet wręcz naganna jest bezczynna kontemplacja, przynajmniej wtedy, gdy odbywa się kosztem pracy zawodowej. Bowiem Bogu podoba się ona mniej, niż aktywne działanie w kierunku urzeczywistniania jego woli poprzez pracę zawodową. Omawiając fenomen protestantyzmu, należy zauważyć, iż etos pracy połączył on ze swoistą kulturą solidarności i wrażliwości społecznej. Rozpoczynając jeden z najbardziej znaczących traktatów O wolności chrześcijanina, Marcin Luter pisał: Chrześcijanin jest całkowicie wolnym panem wszystkich rzeczy i nikomu nie jest podległy. Chrześcijanin jest najuleglejszym sługą wszystkich rzeczy i wszystkim podległy. Owe dwa twierdzenia - zdaniem Lutra - nie wykluczają się wzajemnie. Pierwsze z nich odnosi się bowiem do wolności, która była wzmiankowana uprzednio, a więc wolności będącej wynikiem spotkania z Chrystusem, która pozwala człowiekowi myśleć i działać, i to nie tyle w perspektywie osądu ludzkiego, ile przede wszystkim Słowa obietnicy zbawienia. Drugie twierdzenie określa natomiast sytuację chrześcijanina, a więc człowieka wierzącego wobec pozostałych ludzi. Postawa chrześcijańska - określona między innymi słowami samego Jezusa: ale ktokolwiek by chciał między wami być wielki, niech będzie sługą waszym (Mt 20, 26), powinna wyrażać się w czynach miłości i miłosierdzia, co potwierdził swoim życiem Nauczyciel z Nazaretu. Wiara bowiem domaga się konkretnej realizacji, która dokonuje się w naśladowaniu Chrystusa w tu i teraz ludzkiej egzystencji. Powyższe stwierdzenie stanowi programów tą tezę protestantyzmu, według którego chrześcijaństwo nie tyle jest systemem wiedzy religijnej, ile przede wszystkim określoną kulturą życia, której podstawowymi wartościami są solidarność i wrażliwość społeczna. Zasada odpowiedzialności, charakteryzująca protestantyzm, została również rozciągnięta na obszar oświaty. Owa odpowiedzialność edukacyjna jest zakorzeniona w poglądach Marcina Lutra,
5 a w szczególności w jego nauce o dwóch regimentach, w programie pedagogicznym wyrażonym w Kazaniu o powinności posyłania dzieci do szkoły, a także pośrednio w przesłaniu Do rajców wszystkich miast niemieckich, aby zakładali i utrzymywali szkoły chrześcijańskie. Zdaniem Lutra, człowiek przynależy w swojej egzystencji do dwóch porządków równocześnie, a mianowicie do porządku zbawienia i porządku świeckiego. Innymi słowy, życie chrześcijanina toczy się jednocześnie w dwóch wymiarach: religijnym i świeckim, przy czym konkretnym miejscem realizacji egzystencji w pierwszym wymiarze jest Kościół, natomiast w drugim państwo. Owa dialektyka została odzwierciedlona w programie pedagogii, wyróżniającym dwa rodzaje wychowania: do służby Ewangelii i do służby światu. Ewangelia - jak uważał Luter - nie ujawnia się przecież sama przez się, lecz za jej zachowanie i przekaz odpowiedzialni są wyłącznie ludzie, co legitymizuje zarazem program wychowania do służby Ewangelii. Miejscem jego realizacji w Kościele ewangelickim były różnorodne formy działalności parafialnej, poczynając od nabożeństw, szkółek niedzielnych dla dzieci czy też lekcji religii, a na pracy duszpasterskiej kończąc. Podstawową przesłanką owej pedagogii jest jednak znajomość pisma, gdyż to Biblia (Sola Scriptura) stoi w centrum nauczania ewangelickiego. Stąd też wychowanie do służby Ewangelii pociągało za sobą postulat rozwoju szkolnictwa elementarnego i humanistycznego, którego jednym z celów było kształtowanie kompetencji językowych uczniów, bowiem język stanowił dla reformatorów hermeneutyczny fundament każdego poznania, nie tylko religijnego. Obok porządku zbawienia sprawą równie ważną dla Lutra było świeckie bytowanie człowieka, któremu miał służyć program "wychowania do służby światu". Autor Kazania o powinności posyłania dzieci do szkoły pisał: Urząd kaznodziejski zapewnia zwiastowanie wiecznej sprawiedliwości, pokoju i życia wiecznego [...], natomiast zadaniem świeckiego regimentu jest zachowanie pokoju, prawa i życia w świecie doczesnym. I mimo iż ów pokój, prawo i życie mają charakter nietrwały i przemijający, to odpowiadają wspaniałemu porządkowi ustanowionemu przez samego Boga, a ich utrzymanie jest Bożym roszczeniem względem człowieka. Tyle że życie w tym świecie w pokoju i zgodnie z prawem nie jest czymś danym, wręcz przeciwnie, jest zadaniem stojącym przed ludzkością, które można realizować poprzez wychowanie. Bez przestrzegania reguł życia społecznego - Luter kładzie tutaj podwaliny pod późniejszą szkołę herbartiańską - nikt nie mógłby się ostać. Bez obyczajności jeden człowiek pożarłby tylko drugiego, jak to czynią nierozumne zwierzęta, stąd też edukacja w obszarze świeckim polega na kształtowaniu człowieka zdolnego zachować swoje człowieczeństwo - jej celem jest więc zmiana jakości życia, jego odnowa i zachowanie. Reformacja dała tedy niewątpliwe impulsy do rozwoju szkolnictwa i myśli pedagogicznej. Zainteresowanie problematyką edukacyjną wykroczyło poza mury świątyń. Rajcy miejscy, a więc władza świecka, a nie kościelna - jak czytamy w odezwie Lutra - zostali wezwani do zakładania szkół, i to zarówno elementarnych, jak i nowoczesnych gimnazjów humanistycznych. Przedstawiona obecnie oferta aksjologiczna protestantyzmu, którą tworzą między innymi takie wartości, jak: autonomia, wolność sumienia, racjonalność, asceza realizowana poprzez samodyscyplinę i pracę, solidarność i wrażliwość społeczna, a także odpowiedzialność edukacyjna, przyczyniła się do rozwoju i demokratyzacji wspólnot lokalnych. Duch protestantyzmu, będący wytworem przeszłości, współkształtuje nie tylko teraźniejszość, lecz również przyszłość chrześcijańskiej Europy.
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych: liceum, technikum oraz szkół zawodowych. Katechezy
SPIS TREŚCI. Wstęp 3.
SPIS TREŚCI Wstęp 3 I. ROZWAŻANIA WSTĘPNE 23 1. Luteranizm i jego znaczenie dla filozofii 23 1.1. Główne założenia doktrynalne luteranizmu 24 1.2. Luter i filozofia 33 2. Reakcja na Reformację - racjonalizacje
Spis treści. Wykaz skrótów 9 Wstęp 11 Część I
Spis treści Wykaz skrótów 9 Wstęp 11 Część I PEDAGOGIKA jako nauka i JEJ podstawy Rozdział I Pedagogika geneza i rozwój 25 1. Pojęcie pedagogiki jako nauki 25 1.1. Pojęcia pedagogiki w świetle literatury
List do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne
List do Rzymian podręcznik do nauki religii w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 22 jednostki lekcyjne Zagadnienia programowe Lekcja organizacyjna Tematyka Cele i treści szczegółowe Liczba lekcji
Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach. Kościoła Zielonoświątkowego w RP
Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach nauczania biblijnego Kościoła Zielonoświątkowego w RP Podstawa Programowa katechezy zielonoświątkowej Za podstawowe źródło treści oraz główną przesłankę
Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk
Etyka Tożsamość i definicja Ks. dr Artur Aleksiejuk 1. ETYKA A FILOZOFIA PYTANIA PROBLEMOWE: Czy etyka musi być dyscypliną filozoficzną? Czy etyka może być wolna od filozoficznych założeń? Czy i jak dalece
Czy więc zakon unieważniamy przez wiarę? Wręcz przeciwnie, zakon utwierdzamy (Rzymian 3:31)
Lekcja 5 na 4 listopada 2017 Czy więc zakon unieważniamy przez wiarę? Wręcz przeciwnie, zakon utwierdzamy (Rzymian 3:31) W dniu 31 października 1517 r. Marcin Luter zawiesił swoje dziewięćdziesiąt pięć
Zagadnienia do egzaminu magisterskiego (Wydział Teologiczny ChAT) 1. Kierunkowe
Zagadnienia do egzaminu magisterskiego (Wydział Teologiczny ChAT) 1. Kierunkowe 1) Powstanie Pięcioksięgu teorie i ich krytyka. 2) Przymierze w Stary Testamencie. 3) Kształtowanie się kanonu (kanonów)
Program nauczania biblijnego uczniów klas gimnazjalnych. Program powstaje pod kierunkiem Elżbiety Bednarz
Program nauczania biblijnego uczniów klas gimnazjalnych Program powstaje pod kierunkiem Elżbiety Bednarz Klasa I Ja i Bóg na co dzień Redaktor: Michał Stępień Nauka o Jezusie Chrystusie Jezus Syn Boży
USPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ
USPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ Lekcja 4 na 22 lipca 2017 Z Chrystusem jestem ukrzyżowany; żyję więc już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus; a obecne życie moje w ciele jest życiem w wierze w Syna
Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI
Polish FF Curriculum Translation in Polish Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI 1. Objawienie: Pismo Św. i Tradycja a. Pismo Święte: Części,
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia.
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół podstawowych. Minimum programowe nie uwzględnia podziału treści materiału
SOLA SCRIPTURA PISMO ŚWIĘTE I JEGO AUTORYTET W KOŚCIELE
SOLA SCRIPTURA PISMO ŚWIĘTE I JEGO AUTORYTET W KOŚCIELE Pojęcie Sola Scriptura Sola scriptura - jedna z podstawowych zasad protestantyzmu. Głosi, że Pismo Święte jest samowystarczalnym źródłem wiary chrześcijańskiej,
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY. Komentarze do niedzielnej liturgii słowa
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 17 18 II Niedziela Wielkanocna 19 kwietnia 2009 Dz 4,32-35 Ps 118 1 J 5,1-6 J 20,19-31
USPRAWIEDLIWIENIE CZŁOWIEKA
USPRAWIEDLIWIENIE CZŁOWIEKA Usprawiedliwienie wg KK 1992 : Usprawiedliwienie zostało nam wysłużone przez Mękę Chrystusa, który ofiarował się na krzyżu jako żywa, święta i miła Bogu ofiara i którego krew
Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II
Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II Wojciech Kosek Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka, Bielsko-Biała, 10. kwietnia 2014 r. Konferencja Personalistyczna koncepcja wychowania
WYMAGANIA Z RELIGII. 1. Świadkowie Chrystusa
WYMAGANIA Z RELIGII 1. Świadkowie Chrystusa często nie przynosi go na lekcje. definiuje, czym jest lęk; określa sposoby odnoszenia się do Boga na wzór Jezusa. potrafi podać z nauczyciela zasady życia wspólnoty
A sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego,
Lekcja 6 na 11 lutego 2017 A sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego, Jezusa Chrystusa (1 Tesaloniczan
Gerhard Kardynał Müller. Posłannictwo i misja
Gerhard Kardynał Müller P Posłannictwo i misja Spis treści Przedmowa... 7 Rozdział I Papieże historii mojego życia 1. Powstawanie moich przekonań religijnych... 11 2. Moje katolickie dzieciństwo i młodość...
20 Kiedy bowiem byliście. niewolnikami grzechu, byliście wolni od służby sprawiedliwości.
Lectio Divina Rz 6,15-23 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus
Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie. Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej
Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej Człowiek sumienia 19 Każdy dzień życia człowieka wypełniony jest dużymi i małymi wyborami. To one nadają ludzkiemu
Reformacja luterańska w Niemczech
SZKOŁA PODSTAWOWA Cele ogólne: Reformacja luterańska w Niemczech scenariusz zajęć zapoznanie uczniów z przyczynami Reformacji w XVI wieku, przeanalizowanie z uczniami skutków Reformacji, przedstawienie
Ateizm. Czy ateista może być zbawiony?
Ateizm Czy ateista może być zbawiony? Podstawy biblijne Lecz kto się Mnie zaprze przed ludźmi, tego zaprę się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie (Mt 10, 33). Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię
POCZUCIE TOŻSAMOŚCI W KONTEKŚCIE SPOŁECZNOŚCI NARODOWO - PAŃSTWOWEJ
POCZUCIE TOŻSAMOŚCI W KONTEKŚCIE SPOŁECZNOŚCI NARODOWO - PAŃSTWOWEJ Wstęp Żyjemy w świecie wielkich procesów integracji i globalizacji. Z samej swojej istoty są to procesy pozytywne pozwalające wspólnie
NOWY PROGRAM NAUCZANIA RELIGII ADWENTYSTYCZNEJ W SZKOLE LUB W PUNKCIE KATECHETYCZNYM
NOWY PROGRAM NAUCZANIA RELIGII ADWENTYSTYCZNEJ W SZKOLE LUB W PUNKCIE KATECHETYCZNYM WARSZAWA 2015 KOŚCIÓŁ ADWENTYSTÓW DNIA SIÓDMEGO W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ SEKRETARIAT EDUKACJI ul. FOKSAL 8 00-366
Lekcja 2 na 14 października 2017
Lekcja 2 na 14 października 2017 Zakon bowiem został nadany przez Mojżesza, łaska zaś i prawda stała się przez Jezusa Chrystusa (Jan 1:17) Wielkie obietnice: lepsze życie w zamian za posłuszeństwo. Lepsze
I. Ty ścieżkę życia mi ukażesz
Ks. Michał Miecznik ROZKŁAD MATERAŁU W KLASACH LO (zgodny z programem nauczania nr AZ-4-0/). Ty ścieżkę życia mi ukażesz MESĄC LCZBA GODZN TREŚC NAUCZANA WYNKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ KATECHEZY. Ukochani
Sakramenty - pośrednicy zbawienia
Sakramenty - pośrednicy zbawienia SAKRAMENTY W Kościele jest siedem sakramentów: chrzest, bierzmowanie (chryzmacja), Eucharystia, pokuta, namaszczenie chorych, sakrament święceń, małżeństwo. ----------------------------------
Tytuł jednostki Treści Wymagania uczeń potrafi Nabywane postawy Uwagi
Rozkład materiału do podręcznika W rodzinie dla 3 klasy liceum oraz 4 technikum zgodnego z Programem nauczania religii nr AZ-4-01/10 (liceum) oraz AZ-6-01/10 (technikum) Grupa tematyczna Tytuł jednostki
ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY ROK A Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2007/2008 25 Adwent I Niedziela Adwentu 2 grudnia 2007 Iz 2, 1-5 Ps 122
ZESPÓŁ SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W INOWROCŁAWIU
ZESPÓŁ SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W INOWROCŁAWIU JAN PAWEŁ II ORĘDOWNIK RODZINY NASZA SPOŁECZNOŚĆ SZKOLNA ŁĄCZY SIĘ Z TYMI SŁOWAMI PAMIĘTAMY 27 kwietnia 2015 roku odbył się w naszej
Max Weber ASCEZA I DUCH KAPITALIZMU
Max Weber ASCEZA I DUCH KAPITALIZMU Wstęp; Plan prezentacji Protestanci a bogactwo; Zalety ciężkiej pracy; Idea zawodu-powołania ; Etyka protestancka a rozwój kapitalizmu; Mieszczański etos zawodowy ;
Kryteria ocen z religii klasa IV
Kryteria ocen z religii klasa IV dopuszczający znajomość podstawowych modlitw chrześcijańskich: Ojcze nasz, Pozdrowienie Anielskie..., formuła spowiedzi świętej, warunki sakramentu pokuty, wyjaśnienie
- uczeń posiadł wiedzę i umiejętności znacznie przekraczające program nauczania katechezy
Kryteria oceniania z religii kl. I gimnazjum Ocena celująca - uczeń posiadł wiedzę i umiejętności znacznie przekraczające program nauczania katechezy - twórczo rozwija własne uzdolnienia oraz dba o własną
Witamy serdecznie. Świecki Ruch Misyjny EPIFANIA, Zbór w Poznaniu
Witamy serdecznie Świecki Ruch Misyjny EPIFANIA, Zbór w Poznaniu Świecki Ruch Misyjny Epifania Świecki Ruch Misyjny "Epifania" jest międzynarodowym, niezależnym, niesekciarskim, nieobliczonym na zysk,
Chcę poznać Boga i duszę. Filozofowie o Absolucie
Chcę poznać Boga i duszę Filozofowie o Absolucie W jaki sposób można poznać Boga? Jak poznać Kogoś, Kto pozostaje niewidzialny i niepoznawalny? Szukając argumentów na istnienie Boga Świat (np. Teoria Wielkiego
Pytanie o kryteria tożsamości ewangelickiej? Na marginesie dyskusji nt. ordynacji kobiet
Bogusław Milerski Pytanie o kryteria tożsamości ewangelickiej? Na marginesie dyskusji nt. ordynacji kobiet Zadawanie pytań o kryteria tożsamości jakiejkolwiek społeczności, także religijnej nie jest zabiegiem
Podstawy moralności. Prawo moralne
Podstawy moralności Prawo moralne Po co mi prawo? Prawo drogowe (kodeks drogowy) chroni użytkowników pojazdów i dróg przed wypadkami. Prawo karne zabezpiecza przed przestępczością, a przynajmniej przed
Dlaczego bywa ciężko i jak nabierać sił?
Dlaczego bywa ciężko i jak nabierać sił? Dwie rzeczywistości Dobro i zło Inicjatywa królestwa światłości Inicjatywa królestwa światłości Chrześcijanin Zaplecze Zadanie Zaplecze w Bogu Ef. 1, 3-14 Wszelkie
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego Sens życia Gdy na początku dnia czynię z wiarą znak krzyża, wymawiając słowa "W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego", Bóg uświęca cały czas i przestrzeń, która otworzy
2. Na to zaś wszystko przyobleczcie miłość, która jest więzią doskonałości (Kol 3, 14).
Miłość jest cnotą teologalną, dzięki której miłujemy Boga nade wszystko dla Niego samego, a naszych bliźnich jak siebie samych ze względu na miłość Boga. 1. "Bóg jest miłością" (1 J 4, 8. 16): miłość jest
Aktywni na start. Podkowa Leśna 6-8 stycznia 2012r.
Aktywni na start Podkowa Leśna 6-8 stycznia 2012r. Bo ziemia sama z siebie owoc wydaje, najpierw trawę, potem kłos, potem pełne zboże w kłosie. A gdy owoc dojrzeje, wnet się zapuszcza sierp, bo nadeszło
Carlo Maria MARTINI SŁOWA. dla życia. Przekład Zbigniew Kasprzyk
Carlo Maria MARTINI SŁOWA dla życia Przekład Zbigniew Kasprzyk Wydawnictwo WAM Księża Jezuici Kraków 2015 WPROWADZENIE Każdego dnia wypowiadamy, słyszymy i czytamy wiele słów. Czujemy jednak, że niektóre
prawda obiektywna objaśniająca w sposób pełny naturę rzeczywistości. Jak na ironię zarówno Dewey jak i zwolennicy jego poglądów nadal piszą i
Wprowadzenie W dzisiejszym świecie wartość dowodów świadczących o prawdziwości chrześcijaństwa jest poddawana krytyce z dwóch przeciwstawnych sobie stron. W większości zeświecczony świat po prostu ignoruje
Anna Stecz Anna Struczewska Joanna Szymańska Milena Wałkuska
Anna Stecz Anna Struczewska Joanna Szymańska Milena Wałkuska Max Weber 1864 1920 Niemiecki socjolog, historyk, ekonomista, prawnik, religioznawca Najważniejsze dzieła: Etyka protestancka a duch kapitalizmu
XXVIII Niedziela Zwykła
XXVIII Niedziela Zwykła Dla wyeksponowania Bożej Mądrości wobec ludzkiego rozumu, Jezus buduje paradoksalną dysproporcję: za przykład stawia wielbłąda, zwierzę juczne, wytrwałe w pracy i wytrzymałe na
Temat: Sakrament chrztu świętego
Temat: Sakrament chrztu świętego UWAGA! Do spotkania należy przygotować obrzędy chrztu świętego (powinny być dostępne w zakrystii) oraz w miarę możliwości drugą część spotkania przeprowadzić w kościele
drogi poznania Boga. drogi poznania Boga. drogi poznania Boga, drogi poznania Boga.
Ks. Michał Miecznik ROZKŁAD MATERIAŁU W KLASACH II LO I. NA POCZATKU BÓG STWORZYŁ NIEBO I ZIEMIĘ I MIESIĄC TEMAT.Bóg stwarza LICZBA GODZIN TREŚCI NAUCZANIA WYNIKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ KATECHEZY drogi
Chcielibyśmy bardziej służyć. Chcielibyśmy bardziej służyć
Chcielibyśmy bardziej służyć Karol Białkowski: Witam serdecznie Piotra Nazaruka, dyrygenta, kompozytora i chyba można tak powiedzieć twórcę chóru Trzeciej Godziny Dnia? Piotr Nazaruk: Twórca to za dużo
KRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII. Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą.
KRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą. KLASA I Semestr I Ocena dopuszczająca -Umie wykonać znak krzyża, -Zna niektóre modlitwy i wymaga dużej pomocy
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII KLASA I
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII KLASA I I. Cele nauczania: Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób
WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z RELIGII DLA KLASY VI.
WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z RELIGII DLA KLASY VI. Przedmiot oceny 1. Cytaty z Pisma św., modlitwy, pieśni 2. Zeszyt przedmioto wy 3. Prace domowe 4. Testy i sprawdziany OCENA celująca
Pozytywna atmosfera szkoły chrześcijańskiej
Pozytywna atmosfera szkoły chrześcijańskiej Co odróżnia szkoły chrześcijański? Zapisz trzy rzeczy, które - twoim zdaniem odróżniają szkołę chrześcijańską od innych szkół. Podziel się swoimi przemyśleniami
Ewangelizacja O co w tym chodzi?
Ewangelizacja O co w tym chodzi? Droga małego ewangelizatora ;) Warsztaty ewangelizacyjne: 11 maja 2013 r. Ks. Tomek Moch, Diecezjalna Diakonia Ewangelizacji Ruchu Światło-Życie Archidiecezja Warszawska
Uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, oraz: - wykazuje w jaki sposób powstała Biblia. - opisuje symbole Ewangelistów w sztuce sakralnej
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Religia klasa 5 : oceny dopuszczająca i dostateczna : oceny dobra, bardzo dobra, celująca Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań: Aby uzyskać kolejną,
Studium biblijne numer 13. List do Efezjan 1,4. Andreas Matuszak. InspiredBooks
Studium biblijne numer 13. List do Efezjan 1,4 Andreas Matuszak InspiredBooks listopad 2013, dla niniejszego wydania Ver. 1.0 www.inspiredbooks.de List do Efezjan 1,4 Andreas Matuszak InspiredBooks Miłość
Wyznanie Wiary Kościoła Zjednoczonych Braci Ewangelickich
Wyznanie Wiary Kościoła Zjednoczonych Braci Ewangelickich Artykuł I Bóg Wierzymy w jednego prawdziwego, świętego i żyjącego Boga, Wiecznego Ducha, który jest Stwórcą, Panem i Zachowawcą wszystkich rzeczy
były wolne od lęków wyjaśnia, czym charakteryzuje się postępowanie ludzi, którzy mają nadzieję. z tęsknotami Jezusa
I. Świadkowie Chrystusa 2 3 4 5 6 określa sposoby odnoszenia się do Boga na wzór Jezusa wyjaśnia, czym charakteryzuje się postępowanie ludzi, którzy mają nadzieję. określa sposoby odnoszenia się do Boga
Chrześcijaństwo skupia w sobie wiele odłamów, które powstały przez lata, opierający się jednak na jednej nauce Jezusa Chrystusa.
Chrześcijaństwo Chrześcijaństwo jest jedną z głównych religii monoteistycznych wyznawanych na całym świecie. Jest to największa religia pod względem wyznawców, którzy stanowią 1/3 całej populacji. Najliczniej
STYCZEŃ LUTY MARZEC KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC SAKRAMENT CHRZTU
Chrzty odbywają się w następujące niedziele 2019 roku: STYCZEŃ 06.01 20.01 LUTY 03.02 17.02 MARZEC 03.03 17.03 KWIECIEŃ 07.04 21.04 MAJ 05.05 19.05 CZERWIEC 02.06 16.06 1 / 5 LIPIEC 07.07 21.07 SIERPIEŃ
Modlitwa zawierzenia rodziny św. Janowi Pawłowi II
3 Modlitwa zawierzenia rodziny św. Janowi Pawłowi II Tobie, Ojcze Święty, zawierzamy naszą rodzinę. Wypraszaj nam łaski, abyśmy byli silni mocą Chrystusa. Módl się, aby nasza rodzina, wierna swemu sakramentalnemu
Pozycja w rankingu autorytetów: 1
Imię: Karol Józef Nazwisko: Wojtyła Imiona rodziców: Ojciec Karol, Matka Emilia. Rodzeństwo: brat Edmund Miejsce urodzenia: Wadowice Kraj: Polska Miejsce zamieszkania: Wadowice, Kraków, Watykan. Miejsce
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia.
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy
KOŚCIÓŁ IDŹ TY ZA MNIE
SPOTKANIE 6 KOŚCIÓŁ Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli: IDŹ TY ZA MNIE Pewien mężczyzna miał zwyczaj mówić w każdą
George Augustin. Powołany do radości. Z przedmową. kardynała Waltera Kaspera. Przekład. Grzegorz Rawski
George Augustin Powołany do radości t wo j e ż y c i e w k ap ł a ń s t w i e Z przedmową kardynała Waltera Kaspera Przekład Grzegorz Rawski Wydawnictwo WAM Księża Jezuici Kraków 2015 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA
Pięćdziesiątnica i Paruzja. 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja
Pięćdziesiątnica i Paruzja 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja Kontekst Odnowy DŚ został wylany w Odnowie na świat pełen poważnych podziałów, włącznie
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII KLASA I ROK SZKOLNY 2012/ 2013 katechetka Genowefa Szymura Ocena dopuszczająca * podstawowe prawdy wiary: Wierzę w Boga, 10 Przykazań, Przykazanie Miłości Ocena dostateczna,
Jeden Pasterz i jedno stado. Jan 10,1-11. Jedna. Jedno ciało. 1 Koryntian 12: świątynia. 1 Koryntian 3, Jedna
Lekcja 6 na 10. listopada 2018 Biblia zawiera różne obrazy, które przedstawiają duchowe i teologiczne prawdy. Na przykład woda w Ewangelii Jana 7,38, wiatr w Ewangelii Jana 3,8 i filar w Liście do Tymoteusza
SPIS TREŚCI SŁOWO WSTĘPNE 9 WPROWADZENIE 13
SPIS TREŚCI SŁOWO WSTĘPNE 9 WPROWADZENIE 13 CZĘŚĆ IV ŻYCIE I DUCH I. Zycie, jego dwuznaczności i poszukiwanie życia niedwuznacznego 19 A. Wielowymiarowa jedność życia 19 1. Zycie: esencja i egzystencja
Lekcja 8 na 24. listopada 2018
JEDNOŚĆ W WIERZE Lekcja 8 na 24. listopada 2018 I nie ma w nikim innym zbawienia; albowiem nie ma żadnego innego imienia pod niebem, danego ludziom, przez które moglibyśmy być zbawieni (Dzieje Ap. 4,12)
Profesora Mieczysława Gogacza ujęcie etyki. Dawid Lipski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Profesora Mieczysława Gogacza ujęcie etyki Dawid Lipski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Definicja etyki : Etykę stanowi ustalenie, które działania ludzkie chronią zgodne z prawdą dobro osób
1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016
1. Dyscypliny filozoficzne Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Pochodzenie nazwy filozofia Wyraz filozofia pochodzi od dwóch greckich słów:
Sprawozdanie ze spotkania. z Białegostoku, Drohiczyna, Ełku, Łomży i Siedlec Drohiczyn, 24 maja 2018 r.
Sprawozdania Studia Teologiczne W mocy Bożego Ducha 36(2018) ks. andrzej dębski Sprawozdanie ze spotkania Księży Profesorów WSD z Białegostoku, Drohiczyna, Ełku, Łomży i Siedlec Drohiczyn, 24 maja 2018
KRYTERIA OCEN Z RELIGII
KRYTERIA OCEN Z RELIGII Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: posiada religijne wykraczające poza program nauczania i potrafi je zaprezentować, jest bardzo aktywny na lekcji, chętnie włącza się w dyskusje
SPIS TREŚCI WSTĘP 9 WPROWADZENIE 17 CZĘŚĆ I. Rozdział I ANTROPOLOGIA I HERMENEUTYKA 25
Dariusz Radziechowski Teologia kultury integralnej Antropologiczne studium myśli Karola Wojtyły Jana Pawła II SPIS TREŚCI WSTĘP 9 WPROWADZENIE 17 CZĘŚĆ I Rozdział I ANTROPOLOGIA I HERMENEUTYKA 25 1.1.
Wymagania do przedmiotu Etyka w gimnazjum, zgodne z nową podstawą programową.
Wymagania do przedmiotu Etyka w gimnazjum, zgodne z nową podstawą programową. STANDARDY OSIĄGNIĘĆ: Rozwój osobowy i intelektualny uczniów wynikający z ich uczestnictwa w zajęciach etyki podążając za przyjętymi
TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA
Autor: Prof. PAWEŁ TYRAŁA Tytuł: TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA zarys teorii oraz metodyki wychowania Recenzja Prof. Igor Kominarec Liczba stron: 240 Rok wydania: 2012 Spis treści WSTĘP Rozdział I TEORIA
ZJAZD KOŚCIOŁA W JEROZOLIMIE
ZJAZD KOŚCIOŁA W JEROZOLIMIE Lekcja 8 na 25. sierpnia 2018 Wierzymy przecież, że zbawieni będziemy przez łaskę Pana Jezusa, tak samo jak i oni (Dzieje Ap. 15,11) Poganie akceptowali Ewangelią, ale dla
ISBN Wydawca: Archidiecezja Poznańska Redakcja: Ks. Szymon Stułkowski Drukarnia Św. Wojciecha Poznań 2, Chartowo 5
KULTURA ISBN 83-87487-29-5 Wydawca: Archidiecezja Poznańska Redakcja: Ks. Szymon Stułkowski Drukarnia Św. Wojciecha 61-245 Poznań 2, Chartowo 5 WPROWADZENIE Bycie uczniem Chrystusa nie może się ograniczyć
ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII W KLASACH I LICEUM. TEMAT Godz. TREŚCI NAUCZANIA WYNIKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ KATECHEZY Czas realizacji
ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII W KLASACH I LICEUM Numer programu : AZ-4-01/10 Tytuł programu: Świadek Chrystusa Numer podręcznika AZ-41-01/10-Wa-1/12 Tytuł podręcznika: Być świadkiem Zmartwychwstałego
Kryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum
Kryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. Kim jestem? 2. Uzupełnia zdobytą na 3. Aktywnie uczestniczy w lekcji
EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY Klucz punktowania odpowiedzi MAJ 2010 2 Zadanie 1. (0 2) problemów i tez z zakresu ontologii, epistemologii,
osobiste zaangażowanie, czysto subiektywna ludzka zdolność intuicja, jako warunek wewnętrznego doświadczenia wartości.
1. Czy wartości - choć nie mieszczą się w obiektywistycznej wizji świata - są jedynie subiektywną reakcją czy oceną podmiotu? Podmiot substancja, centrum wiedzy, działania, decyzji i wyborów. Filozofowie
PRAWA CZŁOWIEKA W BIOMEDYCYNIE. ks. Artur Aleksiejuk
PRAWA CZŁOWIEKA W BIOMEDYCYNIE ks. Artur Aleksiejuk Pojęcie praw człowieka Przez prawa człowieka rozumie się te prawa, które są bezpośrednio związane z naturą człowieka jako istoty rozumnej i wolnej (osoby)
Potem wyprowadził go na dwór i rzekł: Spójrz ku niebu i policz gwiazdy, jeśli możesz je policzyć! I rzekł do niego: Tak liczne będzie potomstwo
Lekcja 1 na 6. października 2018 Potem wyprowadził go na dwór i rzekł: Spójrz ku niebu i policz gwiazdy, jeśli możesz je policzyć! I rzekł do niego: Tak liczne będzie potomstwo twoje.wtedy uwierzył Panu,
PODSTAWA PROGRAMOWA KATECHEZY WPROWADZAJĄCEJ W HISTORIĘ ZBAWIENIA W KLASACH IV VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Wiadomości Uczeń
Wymagania edukacyjne z religii kl. IV VI SP (ocenianie wiadomości i umiejętności ucznia) zostały opracowane w oparciu o wymagania edukacyjne zawarte w Podstawie programowej katechezy Kościoła katolickiego
Konspekt katechezy. TEMAT: Siostry zakonne we wspólnocie Kościoła.
s. Agata Trzaska Konspekt katechezy TEMAT: Siostry zakonne we wspólnocie Kościoła. Cele: Wiedza: uczeń wie czym jest powołanie zakonne, jakie zadania w Kościele podejmują siostry zakonne Umiejętności:
Lectio Divina 8, 1-11
Lectio Divina 8, 1-11 1. Czytanie Prowadzący: wezwijmy Ducha św.: Przybądź Duchu Święty... - weźmy do ręki Pismo św.. - Słuchając jak w Kościele śledźmy tekst, aby usłyszeć, co chce nam dzisiaj Jezus powiedzieć.
2 NIEDZIELA PO NARODZENIU PAŃSKIM
2 NIEDZIELA PO NARODZENIU PAŃSKIM PIERWSZE CZYTANIE Syr 24, 1-2. 8-12 Mądrość Boża mieszka w Jego ludzie Czytanie z Księgi Syracydesa. Mądrość wychwala sama siebie, chlubi się pośród swego ludu. Otwiera
Teksty Jana Pawła II zaprezentowane w czasie montażu. Jan Paweł II - odwaga świętości.
Teksty Jana Pawła II zaprezentowane w czasie montażu Jan Paweł II - odwaga świętości. W Was jest nadzieja, ponieważ Wy należycie do przyszłości, a zarazem przyszłość do Was należy. Nadzieja zaś jest zawsze
XXIV Niedziela Zwykła
XXIV Niedziela Zwykła Nikt inny jak tylko Pan Bóg wspomaga i prowadzi tych, którzy pragną Mu służyć. Ta droga wymaga ofiary i poświęcenia w pokonywaniu przeciwności. Ten duchowy trening wzmaga odwagę,
Tym zaś, którzy Go przyjęli, dał prawo stać się dziećmi BoŜymi, tym, którzy wierzą w imię Jego. Ew. Jana 1:12. RóŜnica
Tym zaś, którzy Go przyjęli, dał prawo stać się dziećmi BoŜymi, tym, którzy wierzą w imię Jego. Ew. Jana 1:12 Stworzenie BoŜe Dziecko BoŜe Naturalna rasa pochodzenie ziemskie Duchowa rasa pochodzenie niebiańskie
Proszę was, bracia, bądźcie tacy, jak ja, gdyż i ja jestem taki, jak wy (Galacjan 4:12)
Lekcja 9 na 26 sierpnia 2017 Proszę was, bracia, bądźcie tacy, jak ja, gdyż i ja jestem taki, jak wy (Galacjan 4:12) Duszpasterski apel Pawła. Galacjan 4:12 Bracia, proszę was bądźcie tacy jak ja bo stałem
Baruch Spinoza ( )
Baruch Spinoza (1632-1677) Dla jednych: najszlachetniejszy i najbardziej godny miłości z wielkich filozofów (B. Russell). Dla innych: Największy heretyk XVII wieku. Obrońca diabła. Duchowy sabotaŝysta.
5 WSTĘP Co zabrać ze sobą? Po drugim tygodniu Ćwiczeń duchownych, który oddajemy do Państwa rąk, to kolejny trzeci już tom z minikolekcji rekolekcyjne
5 WSTĘP Co zabrać ze sobą? Po drugim tygodniu Ćwiczeń duchownych, który oddajemy do Państwa rąk, to kolejny trzeci już tom z minikolekcji rekolekcyjnej: Co zabrać ze sobą? przygotowanej przez jezuickie
Obóz sportowo-misyjny dla grupy 15-19 lat. Danielki 18-27 sierpnia 2013
Obóz sportowo-misyjny dla grupy 15-19 lat Danielki 18-27 sierpnia 2013 Wielu młodych chrześcijan może wykonać dobrą pracę, jeśli w szkole Chrystusa nauczą się lekcji od wielkiego Nauczyciela. Nawet gdyby
Na podstawie par. 29 pkt. 3 Statutu Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie uchwala się, co następuje:
Uchwała Senatu Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie z dnia 27 czerwca 2011 r. w sprawie przyjęcia Strategii rozwoju Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie w latach 2012-2017 Na
ADWENT, NARODZENIE PAŃSKIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B ADWENT, NARODZENIE PAŃSKIE I OKRES ZWYKŁY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 25 ADWENT I Niedziela Adwentu 30 listopada 2008 Iz 63,16b-17.19b;