REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT KWARTALNY I/2014

Transkrypt

1 EGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOOLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS POMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO APOT KWATALNY I/2014 Katowice-Kraków 2014

2 1. Warunki pogodowe w 1 kwartale 2014 roku Średnia kwartalna temperatura powietrza w Beskidzie Śląskim wyznaczona na podstawie wskaźników z 5 stacji reprezentujących warunki w obrębie masywu Wiślańskiego wyniosła 3,0 C to jest o 4,5 C więcej od średniej wieloletniej dla tego obszaru. ównież średnia maksymalna i minimalna temperatura powietrza były w I kwartale 2014 roku wyższe od przeciętnej, odpowiednio o 5,5 oraz 3,7 C. Tabela 1. Temperatura powietrza (1 kwartał 2014) Stacja Średnia Średnia maksymalna Średnia minimalna Absolutna maksymalna Absolutna minimalna Skrzyczne -0,1 2,7-2,5 13,1-19,5 Wyrchczadeczka 3,1 6,6-0,1 18,9-15,0 Wisła Malinka 2,8 7,7-1,3 18,3-14,4 Ostre 3,1 7,4-1,2 19,1-14,2 Ustroń 3,9 7,9-0,1 16,2-14,4 Woleństwo 4,7 9,0 0,1 20,7-15,5 Wielka Łąka 3,9 7,9-0,1 19,4-14,4 Pruchna 4,8 9,1 0,1 20,5-15,2 Tabela 2. Opady atmosferyczne (1 kwartał 2014) Stacja Suma Liczba dni Najwyższy Obfitość z opadem opad dobowy opadu Skrzyczne 137, ,6 4,30 Wyrchczadeczka 98, ,4 3,07 Wisła Malinka 143, ,1 3,57 Ostre 194, ,1 4,14 Ustroń 139, ,7 4,22 Woleństwo 91, ,8 3,03 Wielka Łąka 126, ,4 3,61 Pruchna 106, ,6 3,34 Suma opadów w obrębie masywu głównego wyniosła w pierwszym kwartale 2014 roku przeciętnie 158,6 mm, co stanowi zaledwie 25% normy wielolet- 2

3 niej. Na uwagę zasługuje bardzo niska suma opadów w styczniu oraz w lutym. W niektórych lokalizacjach suma miesięczna nie osiągnęła w lutym 25 mm. Najdłuższe okresy bezopadowe wyniosły w lutym 21 dni. Pod okapem drzewostanu najdłuższy ciąg dni bez opadu (27) wystąpił także w lutym. Tabela 3. Wilgotność powietrza (1 kwartał 2014) Stacja Średnia Średnia Średnia Absolutna maksymalna minimalna minimalna Skrzyczne 77,9 83,8 66,1 9,1 Wyrchczadeczka 81,6 92,7 67,9 16,0 Wisła Malinka 81,6 94,5 62,4 17,0 Ostre 81,3 92,8 65,0 12,0 Ustroń 77,1 89,6 61,9 24,9 Woleństwo 78,5 91,0 63,2 15,0 Wielka Łąka 77,0 89,0 61,8 25,0 Pruchna 78,1 90,0 62,7 16,2 Średnia kwartalna wilgotność powietrza wyniosła 80% i była o 11% niższa od średniej wieloletniej dla tego okresu. W dolinach różnica była jeszcze wyższa i wyniosła 14%. W marcu kilkakrotnie wilgotność względna powietrza w ciągu dnia zmniejszała się do poziomu kilkunastu procent. Tabela 4. Wiatr (1 kwartał 2014) Stacja Średnia Średnia Średnia Absolutna maksymalna minimalna maksymalna Skrzyczne 5,2 9,5 3,5 35,3 Wyrchczadeczka 0,7 5,6 0,2 16,1 Wisła Malinka 1,5 8,8 0,2 15,2 Ostre 1,1 6,2 0,5 17,9 Ustroń 1,8 6,8 0,3 15,3 Woleństwo 0,9 6,4 0,2 17,1 Wielka Łąka 1,5 7,7 0,5 21,6 Pruchna 1,2 7,0 0,2 18,5 Średnia prędkość wiatru w Beskidzie Śląskim na wypukłych formach terenu wyniosła 3,9 m s -1, w dolinach od 1,1 do 1,4 m s -1. Przeważający kierunek adwekcji w pierwszym kwartale 2014 roku to ESE w styczniu i lutym oraz ENE w marcu. 3

4 Do najgroźniejszych sytuacji pogodowych zagrażających ekosystemom leśnym w pierwszym kwartale 2014 roku w Beskidzie Śląskim należy zaliczyć: 1. Bardzo duży deficyt opadów atmosferycznych w styczniu i lutym z wynikami na poziomie 30-40% normy wieloletniej. 2. Bardzo wysoki niedosyt wilgotności powietrza w dniach 4 luty (21 hpa) oraz 13 marca (23 hpa) i 30 marca (29 hpa), w tym ostatnim przypadku wilgotność względna powietrza wyniosła od 26% w dolinach do 9% na wzniesieniach. 3. Dwa przypadki bardzo silnego wiatru na wzniesieniach w przedziale wysokości od 900 do 1200 m n.p.m., 2 stycznia ze średnią prędkością 20 m s-1 i porywami do 31 m s-1, oraz 5 stycznia ze średnią prędkością 23 m s-1 i porywami do 36 m s-1. Fot. 1. Zniszczenia na skutek huraganowego wiatru (styczeń 2014), w górnych partiach masywu Skrzycznego, Nadleśnictwo Węgierska Górka (fot. G. Durło) 4

5 Objaśnienia 1. Czynnik deszczowy Langa LAN = t gdzie: r suma roczna opadu atmosferycznego (mm); t średnia roczna temperatura powietrza ( o C) Klasa Wartość wskaźnika Langa Stopień wilgotności klimatu 1 < 40 Suchy Wilgotny 3 > 160 Mokry 2. Wskaźnik nierównomierności opadu Wn (%) 12 1 = = Wn = i i i r 12 r 100 gdzie: i suma miesięczna opadu atmosferycznego (mm); r suma roczna opadu Atmosferycznego (mm) Klasa Typ rozkładu Stopień nierównomierności opadu atmosferycznego 0-20 ozkład równomierny Umiarkowana nierównomierność Średnia nierównomierność Duża nierównomierność Bardzo duża nierównomierność 5 >100 Wyjątkowo duża nierównomierność 6 3. Współczynnik suchości siedliska Vogel-Danielsa 12 N j HAI = T + 10 j gdzie: Nj suma opadów atmosferycznych w lipcu (mm); Tj średnia miesięczna temperatura powietrza w lipcu ( o C). 5

6 Klasa Wartość wskaźnika Warunki wilgotnościowe 1 < 20 Skrajnie suche Umiarkowanie suche Wilgotne Bardzo wilgotne Wybitnie wilgotne 4. Współczynnik uwilgotnienia Schmucka J (zmodyfikowany) J = ( r 655) L Z gdzie: r suma roczna opadu atmosferycznego (mm); L - suma opadu atmosferycznego miesięcy ciepłej części roku (IV-IX) (mm); L - suma opadu atmosferycznego miesięcy chłodnej części roku (X-III) (mm). Klasa Wartość wskaźnika J Warunki 1 < 100 Skrajnie sucha Bardzo sucha Sucha Umiarkowanie wilgotna Wilgotna Bardzo wilgotna 7 > 1100 Skrajnie wilgotna 6

7 Literatura Durło G Klimat Beskidu Śląskiego. Wyd. Drukrol, Kraków. Okołowicz W egiony klimatyczne. [W:] Polska Atlas geograficzny. Wyd. PPWK, Warszawa. Okołowicz W., Martyn D egiony klimatyczne Polski. [W:] Atlas geograficzny. Wyd. PPWK, Warszawa. omer E egiony klimatyczne Polski. Wybór Prac. T. 3. Wyd. PWN, Warszawa. Wiszniewski W., Chełchowski W Charakterystyka klimatu i regionalizacja klimatologiczna Polski. Wyd. WKiŁ, Warszawa. Woś A Klimat Polski. Wyd. PWN, Warszawa. Prawa autorskie Dr hab. inż. Grzegorz Durło, Uniwersytet olniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Wydział Leśny, Katedra Ochrony Lasu, Entomologii i Klimatologii Leśnej, Al. 29 listopada 46/505, Kraków, tel , fax , rldurlo@cyf-kr.edu.pl 7