cholesterol hormony płciowe

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "cholesterol hormony płciowe"

Grażyna Kołodziej
6 lat temu
Przeglądów:

1 Sterydy cholesterol hormony płciowe Sterydowe hormony płciowe Podział: androgeny męskie (gr. andros = mężczyzna) ginogeny żeńskie (gr. gyne = kobieta) estrogeny (hormony pęcherzykowe) gestageny (hormony luteinizujące czyli ciążowe) Rola hormonów: funckja reproduktywna Wpływają na różnicowanie i rozwój narządów płciowych na kształtowanie 2 o i 3 o cech płciowych oddziałują na zachowania osobnicze, nie tylko związane z prokreacją Regulacja gospodarki mineralnej w org. Regulacja gospodarki węglowodanowej 1

2 Sterydy - hormony płciowe, androgeny Androgeny - wytwarzane w jądrach 3-10 mg/dobę, przez korę nadnerczy(0,5 mg/dobę) w niewielkich ilościach w jajnikach, łożysku i żeńskiej korze nadnerczy Rola androgenów: prenatalne kształtowanie męskich narządów moczowo-płciowych rozwój męskich narządów płciowych w okresie dojrzewania decydują o 2 o i 3 o rzędowych cechach płciowych (kształt ciała, zarost (twarzy i całego ciała), mutacja wykazuje aktywność anaboliczną - wzmaga syntezę białka formowanie męskiej osobowości (psychiki)! 2

3 Sterydy - Testosteron Testosteron w przemyśle wytwarzany z cholesterolu Testosteron jako jedyny hormon anaboliczny stosowany w leczeniu: przyspieszenia rozwoju płciowego chłopców, u których ten rozwój jest zdecydowanie opóźniony niektórych nowotworów niszczących kości, np. szpiczakach zaburzeń tempa wzrostu dzieci Schorzeń urologicznych u starszych mężczyzn u osób chorych terminalnie dla podniesienia nastroju 3

4 Sterydy Analogi Testosteronu Testosteron słabo wchłania się z przewodu pokarmowego Podawany domięśniowo w postaci estrów (fenylopropionian testosteronu, undecylan testosteronu), lub wszczepienie preparatów podskórnych (działają do pół roku), plastry znane jego analogi łatwiej przyswajalne z przewodu pokarmowego analogi testosteronu dobrze wchłaniane z przewodu pokarmowego z dodatkową grupą metylową w pozycji 17a lub 1a, np. metylotestosteron (Mesteron) i mesterolon fluorowiec w pozycji 9a fluoksymesteron (Halotestin) 4

5 Sterydy Testosteron, doping Testosteron siła napędowa faceta W znaczeniu medycznym "sterydy" to leki oparte na kortykosteroidach W dopingu sportowym sterydy to grupa związków chemicznych mających zdolność sterowania anabolizmem organizmu (sterydy anaboliczne- m.in. testosteron i jego analogi o obniżonej aktywności anabolicznej Anaboliki polepszają przyswajanie białka i ułatwiają jego syntezą (leczenie osteoporozy wieku starczego, zaniku mięśni, owrzodzenia podudzi odmrożeń, niedokrwistości, w rekonwalescencji, po wypadkach i operacjach) Anaboliki steroidowe - doping ubogich (bardzo popularne - niska cena i duża dostępność); łatwe do wykrycia Nadużywanie anabolików prowadzi do zatrzymywania wody w organizmie (obrzęki) Nadciśnienia uszkodzenia nerek i wątroby obniżenia libido, żółtaczki zawału serca wzmożonej agresji dodatkowo: u mężczyzn do zahamowania czynności jąder, zapalenia najądrza i impotencji; u kobiet do maskulinizacji, trądziku i zaburzenia miesiączkowania; u młodzieży do dysfunkcji podwzgórza, przysadki i gonad - zatrzymanie wzrostu kości długich (zmiana proporcji ciała) 5

6 Sterydy - Antyandrogeny stosowane w leczeniu: zaburzeń seksualnych mężczyzni przerostu i raka prostaty u kobiet w przeciwdziałaniu androgenizacji, np. nadmiernemu owłosieniu, zwłaszcza po histerektomii i w okresie przekwitania ginogeny = żeńskie hormony płciowe (progesteron i jego analogi), naturalne antyandrogeny Progesteron służy do chemicznej kastracji, np. przestępców seksualnych. octan cyproteronu syntetyczny (hamuje wydzielanie androgenów i blokuje receptory wiążące testosteron)- stosowany w praktyce klinicznej finasteryd (inhibituje działanie steroidowej 5a-reduktazy= uniemożliwia przekształcanie testosteronu w androstanolon. Flutamid i inne niesterydowe antyandrogeny; bardziej selektywne. 6

7 Sterydy żeńskie hormony płciowe Ginogeny, Estrogeny - żeńskie hormony płciowe wytwarzane przez jajniki, w mniejszym stopniu przez korę nadnerczy (nieznaczną ich ilość produkują jądra i tkanka tłuszczowa) najbardziej aktywnym estrogenem jest estradiol (estradiol-17b); Estriol wyizolowany z moczu ciężarnych kobiet Śladowe ilości znajdują się w niektórych roślinach: estron (pestki daktyli, jabłek, granatów); estron i estradiol (morele); estriol (kwiaty wierzby) Estrogeny w zastosowaniu klinicznym Estriol łagodzi drętwienie kończyn, bezsenność, pomaga zwalczać suchość skóry, kruchość naczyń krw. Estron stosowany w zaburzeniach okresu przekwitania, miesiączkowania oraz leczenia prostaty Estradiol pomaga w leczeniu niedorozwoju żeńskich narządów płciowych, opóźnionego dojrzewania dziewcząt, zaburzeń miesiączkowania, wtórnego braku miesiączki, ostereoporozy menopauzalnej, utrzymywaniu w dobrej kondycji organizmu żeńskiego po kastracji lub mezopauzie, a także do hamowania laktacji 7

8 Sterydy terapia hormonalna Estradiol może być aplikowany w plastrach nalepianych na skórę Syntetyczne analogi (znacznie aktywniejsze od estradiolu) : etynyloestradiol, mestranol, chinestrol Aktywność estrogenna nie jest ściśle związana z określoną strukturą steroidową (w przeciwieństwie do androgenów) = nawet istotne modyfikacje nie zawsze powodują utratę aktywności Znane są estrogeny niesteroidowe- np.: izomer (E) trans-stilbenu niektóre pochodne stilbenu są aktywniejsze od estradiolu działają dłużej (wolniej są metabolizowane) dienestrol był stosowany w przywracaniu miesiączki, leczeniu niedorozwoju jajników, łagodzeniu skutków zespołu Turnera, po usunięciu lub zaniku czynności jajników. Pochodne trans-stilbenu wykazują powinowactwo do receptorów estrogennych z uwagi na zbliżony kształt do estradiolu. 8

9 Sterydy hormony ciążowe, progesteny wytwarzany z cholesterolu w drugiej fazie cyklu miesiączkowego, w ciałku żółtym (wytwarzanie cykliczne) w środkowym okresie ciąży organizm kobiety wydziela do 75 mg progesteronu, a pod koniec nawet 300 mg. Rola: przygotowuje macicę do zagnieżdżenia płodu podtrzymuje ciążę - hamuje kolejną owulację razem z estradiolem i prolaktyną przygotowuje gruczoły mlekowe do laktacji Progesteron klinicznie stosowany jest : do podtrzymania zagrożonej ciąży leczenia zaburzeń miesiączkowych i w łagodzeniu napięcia przedmenstruacyjnego Długotrwałe przyjmowanie progesteronu prowadzi do maskulinizacji pacjentki, jak i płodu żeńskiego 9

10 Sterydy synteza progesteronu Otrzymywany z diosgeniny (sapogeniny): Dioscorea composita i D. mexicana 10

11 Sterydy mechanizm utleniania Oppenauer a 11

12 Sterydy Progesteny Środki przeciwciążowe, środki antykoncepcyjne - dwuskładnikowe 12

13 Sterydy Progesteny Środki przeciwciążowe, środki antykoncepcyjne - dwuskładnikowe 13

Sterydy Kortykosteroidy produkowane w korze nadnerczy pod wpływem kortykotropiny (ACTH, hormon peptydowy przysadki mózgowej) regulują przemiany białek, węglowodanów i tłuszczów Kortykosteroidy

14 Sterydy Kortykosteroidy produkowane w korze nadnerczy pod wpływem kortykotropiny (ACTH, hormon peptydowy przysadki mózgowej) regulują przemiany białek, węglowodanów i tłuszczów Kortykosteroidy Leki wydawane tylko na receptę hamuje syntezę prostaglandyn atopowe zapalenie skóry 14

15 Sterydy Kortykosteroidy - analogi 15

16 Sterydy Kortykosteroidy, Mineralokortykosteroidy regulują stężenie elektrolitów w organizmie Często nie zawierają one atomu tlenu przy C11 11-deoksykortykosteron (stosowany w lecznictwie) hamuje wydalanie jonów sodu i wody (tym samym przyspiesza wydalanie jonów potasu) zapobiega odwodnieniu stosowany w niewydolności nadnerczy i w leczeniu choroby Addisona (cisawicy) w organizmie przekształca się on w aktywniejszy aldosteron - właściwy hormon mineralokortykosteroidowy (nie stosowany klinicznie zbyt duża aktywność) 16

Podobne dokumenty

Gruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony. anatomia i fizjologia człowieka

Gruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony Gruczoły dokrewne człowieka PRZYSADKA mózgowa Przysadka mózgowa jest gruczołem wielkości ziarna grochu