PROZAP Sp. z o.o. Wytyczne znakowania identyfikacyjnego aparatów

Transkrypt

1

2 Spis treści strona 1. Przedmiot opracowania Sposoby znakowania Znakowanie aparatów Dla mediów bezpiecznych (np. woda, azot) Dla mediów niebezpiecznych (np. kwasy, zasady) Napisy na oznakowaniach informacyjnych Piktogramy i znaki ostrzegawcze Piktogramy Znaki ostrzegawcze Wymiary piktogramów i znaków ostrzegawczych Materiały Przykład znakowania aparatów Wytyczne do napisów Rodzaj pisma Zależności wymiarowe pisma Wzór pisma technicznego prostego Piktogramy użyte przy znakowaniu aparatów w zależności od rodzaju medium (substancji / mieszaniny) w aparacie Uwagi końcowe... 18

3 1. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania są wytyczne znakowania indentyfikacyjnego aparatów takich jak zbiorniki, kolumny, wymienniki ciepła itp. zwanych w dalszej części aparatami. Znakowanie to zawiera znaki informacyjne, piktogramy lub znaki ostrzegawcze. Wytyczne te mają również zastosowanie przy sporządzaniu modeli i rysunków poglądowych aparatów. Niniejsze opracowanie nie ma zastosowania dla aparatów podziemnych. 2. Sposoby znakowania Aparaty znakujemy używając znaków informacyjnych: - tabliczek lub taśm samoprzylepnych bezpośrednio na aparacie albo na osłonie izolacji - oznaczeń bezpośrednio malowanych na aparatach lub na osłonie izolacji, oraz piktogramów lub znaków ostrzegawczych. Wyżej podane sposoby znakowania mogą zawierać następujące treści: - symbole technologiczne aparatów - nazwy mediów (pełne nazwy lub symbole chemiczne) - znaczenia piktogramów - znaczenia znaków ostrzegawczych. Wyboru sposobu (sposobów) znakowania aparatów należy dokonać w dokumentacji wykonawczej aparatu. 3. Znakowanie aparatów Podstawowe zasady umieszczania oznakowania na aparatach są następujące: - jeżeli aparat posadowiony jest na kilku poziomach to należy go oznakować na każdym z poziomów, - tabliczki (napisy), piktogramy lub znaki ostrzegawcze zaleca się umieszczać blisko siebie na aparacie w miejscach gdzie najczęściej przebywają pracownicy obsługujący instalację.

4 3.1. Dla mediów bezpiecznych (np. woda, azot) Na zbiornikach lub aparatach pionowych znakowania należy umieszczać z trzech stron na wysokości około 2 m od poziomu podestu (miejsca) obsługowego. Rozstaw kątowy znakowania powinien wynosić około 120º. Na aparatach poziomych znakowanie należy umieszczać po obu stronach aparatu. Znakowanie powinno zawierać treści wymienione w punkcie 2 w kolorze czarnym umieszczone na białym tle. Nad oznakowaniem zawierającym nazwę medium lub / i jego symbol chemiczny, należy umieszczać znak zawierający symbol technologiczny aparatu, (patrz przykład w punkcie 7). Symbol ten powinien być w kolorze czarnym na żółtym tle Dla mediów niebezpiecznych (np. kwasy, zasady) Na aparatach zawierających media niebezpieczne oprócz oznaczeń wymienionych w punkcie 3.1 dodatkowo należy umieścić odpowiednie piktogramy lub znaki ostrzegawcze. Znaki te przedstawiono w punkcie Napisy na oznakowaniach informacyjnych Napisy na tabliczkach, taśmach lub bezpośrednio malowane wykonać pismem drukowanym, dużymi literami. Wielkość pisma należy dobrać do średnicy zewnętrznej aparatu lub średnicy zewnętrznej płaszcza izolacji. Należy stosować zasadę, że wysokość napisów na zbiornikach / płaszczu izolacji powinna być taka, aby zapewniała dobrą ich czytelność z odległości uzasadnionej dla danego obiektu. - dla średnicy zewnętrznej aparatu lub średnicy zewnętrznej płaszcza izolacji do 500 mm należy przyjąć pismo min. h=50 mm, (gdzie h wysokość pisma) - dla średnicy zewnętrznej aparatu lub średnicy zewnętrznej płaszcza izolacji powyżej 500 mm należy przyjąć pismo min. h=80 mm - wysokość pisma symbolu technologicznego należy przyjąć min. h=100 mm.

5 5. Piktogramy i znaki ostrzegawcze 5.1. Piktogramy Nr piktogramu Piktogramy wskazują rodzaj zagrożenia, stosowane są w zależności od klasyfikacji substancji / mieszaniny znajdującej się w aparacie i stwarzającej potencjalne zagrożenie. Piktogramy należy stosować dla aparatów z niebezpiecznymi mediami. Piktogramy mogą być wykonane jako: - znaki z folii samoprzylepnej naklejane bezpośrednio na zbiornik / blachę izolacji - znaki na podbudowie z blachy aluminiowej lub kwasoodpornej gr. 1 mm - z naklejaną folią samoprzylepną - malowane. Piktogramy umieszcza się w widocznym miejscu, w sposób uniemożliwiający ich zniszczenie lub przemieszczenie, najlepiej pod napisem znajdującej się w aparacie substancji (patrz przykład w punkcie 7). Piktogramy wykonuję się z materiałów odpornych na warunki atmosferyczne otoczenia. Piktogramy mogą zostać zastąpione znakami ostrzegawczymi (patrz punkt 5.2), zawierającymi takie same symbole oraz mogą zostać uzupełnione dodatkową informacją, dotyczącą w szczególności nazwy substancji stwarzającej zagrożenie, lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie, wzoru chemicznego tej substancji, oraz informacją o zagrożeniach stwarzanych przez taką substancję lub mieszaninę. Wzór i znaczenie podstawowych piktogramów przedstawiono poniżej w tabeli 1. Tabela 1 Piktogram Klasa i kategoria zagrożenia Niestabilne materiały wybuchowe Materiały wybuchowe z podklas 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 Substancje i mieszaniny samoreaktywne, typy A, B Nadtlenki organiczne, typy A, B Gazy łatwopalne, kategoria zagrożenia 1 Wyroby aerozolowe łatwopalne, kategorie zagrożeń 1, 2 Ciecze łatwopalne, kategorie zagrożeń 1, 2, 3 Ciała stałe łatwopalne, kategorie zagrożeń 1, 2 Substancje i mieszaniny samoreaktywne, typy B, C, D, E, F Ciecze piroforyczne, kategoria zagrożenia 1 Ciała stałe piroforyczne, kategoria zagrożenia 1

6 Nr piktogramu Piktogram Klasa i kategoria zagrożenia Substancje i mieszaniny samonagrzewające się, kategorie zagrożeń 1, 2 Substancje i mieszaniny, które w kontakcie z wodą wydzielają gazy łatwopalne, kategorie zagrożeń 1, 2, 3 Nadtlenki organiczne, typy B, C, D, E, F Gazy utleniające, kategoria zagrożenia 1 Ciecze utleniające, kategorie zagrożeń 1, 2, 3 Ciała stałe utleniające, kategorie zagrożeń 1, 2, 3 Gazy pod ciśnieniem Gazy sprężone Gazy skroplone Gazy skroplone schłodzone Gazy rozpuszczone Działanie korodujące na metale, kategoria zagrożenia 1 Działanie żrące na skórę, kategorie zagrożeń 1A, 1B, 1C Poważne uszkodzenie oczu, kategoria zagrożenia 1 Toksyczność ostra (droga pokarmowa, po naniesieniu na skórę, po narażeniu inhalacyjnym), kategorie zagrożeń 1, 2, 3 Toksyczność ostra (droga pokarmowa, po naniesieniu na skórę, po narażeniu inhalacyjnym), kategoria zagrożenia 4 Działanie drażniące na skórę, kategoria zagrożenia 2 Działanie drażniące na oczy, kategoria zagrożenia 2 Działanie uczulające na skórę, kategoria zagrożenia 1, 1A, 1B Działanie toksyczne na narządy docelowe narażenie jednorazowe, kategoria zagrożenia 3 Działanie drażniące na drogi oddechowe Skutek narkotyczny Stwarzające zagrożenie dla warstwy ozonowej, kategoria zagrożenia 1 Działanie uczulające na drogi oddechowe, kategoria zagrożenia 1, 1A, 1B Działanie mutagenne na komórki rozrodcze, kategorie zagrożeń 1A, 1B, 2 Rakotwórczość, kategorie zagrożeń 1A, 1B, 2 Działanie szkodliwe na rozrodczość, kategorie zagrożeń 1A, 1B, 2 Działanie toksyczne na narządy docelowe narażenie jednorazowe, kategorie zagrożeń 1, 2 Działanie toksyczne na narządy docelowe narażenie powtarzane, kategorie zagrożeń 1, 2 Zagrożenie spowodowane aspiracją, kategoria zagrożenia 1 Stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego Toksyczność ostra, kategoria 1 Toksyczność przewlekła, kategorie 1, 2

7 W punkcie 9 przedstawiono piktogramy użyte przy znakowaniu aparatów w zależności od rodzaju substancji / mieszaniny znajdującej się w aparacie, stwarzającej zagrożenie Znaki ostrzegawcze Nr znaku Znaki ostrzegawcze należy stosować dla aparatów z niebezpiecznymi substancjami. Znaki ostrzegawcze umieszcza się w widocznym miejscu w sposób uniemożliwiający ich zniszczenie lub przemieszczenie, najlepiej pod napisem znajdującej się w aparacie substancji (patrz przykład w punkcie 7). Znaki ostrzegawcze mogą być wykonane jako: - znaki z folii samoprzylepnej naklejane bezpośrednio na aparat / blachę izolacji, znaki na podbudowie z blachy aluminiowej lub kwasoodpornej gr. 1mm - z naklejaną folią samoprzylepną - malowane Wzór, barwę i znaczenie podstawowych znaków ostrzegawczych przedstawiono poniżej w tabeli 2. Tabela 2 Znaczenie znaku Wzór znaku znaku Odniesienie Ostrzeżenie przed materiałami toksycznymi Ostrzega przed substancjami toksycznymi Ostrzeżenie przed substancjami żrącymi Ostrzega przed substancjami żrącymi Ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem wybuchu Ostrzega przed substancjami wybuchowymi Ostrzeżenie przed substancjami o właściwościach utleniających Ostrzega przed substancjami o właściwościach utleniających Ostrzeżenie przed substancjami łatwopalnymi Ostrzega przed substancjami łatwopalnymi

8 Nr znaku Znaczenie znaku Wzór znaku znaku Odniesienie Ostrzeżenie przed gorącą powierzchnią Ostrzega przed gorącą powierzchnią Ostrzeżenie przed butlami pod ciśnieniem Ostrzega przed butlami z gazem pod ciśnieniem Ogólny znak ostrzegawczy Pokazuje ogólne ostrzeżenie Ostrzeżenie przed materiałem radioaktywnym lub promieniowaniem jonizującym Ostrzega przed substancjami radioaktywnymi i promieniowaniem jonizującym Ostrzeżenie przed skażeniem biologicznym Ostrzega przed niebezpieczeństwem skażenia biologicznego Ostrzeżenie przed napięciem elektrycznym Ostrzega przed niebezpieczeństwem porażenia prądem elektrycznym 5.3. Wymiary piktogramów i znaków ostrzegawczych Piktogramy wykonane są w kształcie rombu, natomiast znaki ostrzegawcze wykonane są w kształcie trójkąta równoramiennego (rys. 1 i 2) zgodnie z zasadą: Rys. 1 Rys. 2 - dla aparatów o średnicy zewnętrznej lub średnicy zewnętrznej płaszcza izolacji do 500 mm zaleca się stosowanie piktogramów lub znaków ostrzegawczych o A=140 mm, - dla średnic powyżej 500 mm do 1000 mm zaleca się piktogramów lub znaki ostrzegawcze o A=224 mm

9 dla średnic powyżej 1000 mm zaleca się piktogramów lub znaki ostrzegawcze o A=335 mm. 6. Materiały Zalecanym materiałem na tabliczki, piktogramy lub znaki ostrzegawcze wykonane z blachy jest blacha aluminiowa o grubości 1 mm. Może posiadać wykończenie malowane lub naklejane z taśm samoprzylepnych o właściwościach jak opisano poniżej dla taśm. Taśmy samoprzylepne należy wykonać z folii PCV/PE i nadrukiem o wysokiej trwałości i odporności na warunki atmosferyczne oraz promieniowanie UV. Trwałość taśm samoprzylepnych oraz trwałość przyczepności do podłoża powinna być określona przez dostawcę tych taśm. Taśmy klejone na aparaty węglowe pomalowane antykorozyjnie, kwasoodporne, z tworzyw sztucznych i na płaszcz izolacji z blach aluminiowych i ocynkowanych winny trwale przylegać do ich powierzchni i nie wykazywać objawów samowładnego odklejania, kurczenia i rozciągania. W przypadku gdy znak ostrzegawczy lub piktogram jest słabo widoczny w naturalnym oświetleniu, należy zastosować materiały odblaskowe, farby fosforyzujące lub dodatkowe oświetlenie tego znaku ostrzegawczego lub piktogramu.

10 7. Przykład znakowania aparatów T-5001 Rys.3 T-5001 Rys

11 8. Wytyczne do napisów 8.1. Rodzaj pisma Wszystkie teksty t.j. pełna nazwa medium, symbol technologiczny należy podawać za pomocą napisów wykonanych prostym pismem technicznym zwykłej szerokości. Należy stosować tzw. duże litery (nie dotyczy to jednostek lub elementów symboli chemicznych). Zasady konstrukcji pisma prostego technicznego zwykłej szerokości podano na rysunku 5 i Zależności wymiarowe pisma Zależności wymiarowe wynikające z rysunku 5 i 6 - wysokość małych niskich liter h=5s - wysokość małych wysokich liter h=7s - wysokość wielkich liter h=7s - odstępy między literami i cyframi 1s do 2s - odstępy między wyrazami 4s - grubość liter i cyfr 1s - odstępy między wierszami 2s W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowanie pisma wąskiego i szerokiego Wzór pisma technicznego prostego Wzór pisma technicznego prostego zwykłego wąskiego i szerokiego podano na rysunku 5.

12 Rys.5 W przypadku wykonania napisów za pomocą szablonów zaleca się stosowanie pisma pokazanego na rysunku 6. Rys.6

13 WO-026 Dokumentacja ta jest własnością Przedsiębiorstwa Projektowania Modernizacji i Rozwoju Zakładów Azotowych Puławy PROZAP Spółka z o.o. w Puławach i nie może być kopiowana ani przekazywana osobom trzecim bez naszego pisemnego zezwolenia Piktogramy użyte przy znakowaniu aparatów w zależności od rodzaju medium (substancji / mieszaniny) w aparacie Lp. Medium rozpoznawcza uzupełniająca (kolor napisów) Obowiązkowy Piktogram określający rodzaj zagrożenia Temp. (podać wielkość) Amoniak roztwór wodny (do 25%) X X 2 Amoniak roztwór wodny 25% X X X 3 Amoniak bezwodny X X X 4 Amoniak ciekły X X X 5 Amoniak gazowy X X X 6 Azotan amonu X X 7 Benzen X X X 8 Cykloheksan X X X X 9 Cykloheksanol X 10 Cykloheksanon X X 11 Dequest 2010 X 12 Dowthern X X 13 Dowanol X X 14 Dwutlenek węgla X 15 Ester laktamu X X 16 Gaz desorpcyjny X 17 Gaz dławicowy X 18 Gaz poabsorpcyjny X 19 Gaz procesowy X

14 WO-026 Dokumentacja ta jest własnością Przedsiębiorstwa Projektowania Modernizacji i Rozwoju Zakładów Azotowych Puławy PROZAP Spółka z o.o. w Puławach i nie może być kopiowana ani przekazywana osobom trzecim bez naszego pisemnego zezwolenia Lp. Medium rozpoznawcza uzupełniająca (kolor napisów) Obowiązkowy Piktogram określający rodzaj zagrożenia Temp. (podać wielkość) Gaz regeneracyjny X X 21 Gaz resztkowy X 22 Gaz syntezowy (mieszanina wodoru, azotu, metanu, amoniaku, argonu) X 23 Gaz zasilajacy reaktory węzła 417 (mieszanina tlenku azotu i wodoru) X X X 24 Gaz ziemny ( metan około 98 %) X 25 Gaz zwrotny X X X 26 Wodny roztwór estrów i kwasów X 27 Katalizator kobaltowy i katalizator żelazowy (roztwór w cykloheksanie) X X X X 28 Kwas Azotowy X 29 Kwas azotowy 55% X 30 Kwas mrówkowy 85% X 31 Kwas siarkowy X 32 Kwas solny 34% X X 33 Ług miedziowy X X 34 Ług potasowy X X 35 Metan X 36 Metawanadian potasu X X X 37 Mieszanka amoniakalno-powietrzna X X 38 Nadtlenek wodoru 50-60% X X X 39 Nadtlenek wodoru roztwór 35%-owy. X X 40 Nalco X X

15 WO-026 Dokumentacja ta jest własnością Przedsiębiorstwa Projektowania Modernizacji i Rozwoju Zakładów Azotowych Puławy PROZAP Spółka z o.o. w Puławach i nie może być kopiowana ani przekazywana osobom trzecim bez naszego pisemnego zezwolenia Lp. Medium rozpoznawcza uzupełniająca (kolor napisów) Obowiązkowy Piktogram określający rodzaj zagrożenia Temp. (podać wielkość) Nalco 7330 X X X 42 Nalco 7359 X X 43 Nalco X X X 44 Octan 2-metylocykloheksylu X 45 Olej napędowy X X X X 46 Oleum X X 47 Opary zawierające amoniak X 48 Podchloryn sodu X X X 49 Przedgon alkoholowy X X 50 Gaz wydmuchowy (mieszanina wodoru, azotu, metanu, amoniaku, argonu) X X X X 51 Purge-gaz X X X X 52 R-r karbaminianu amonu X X X X 53 Siarczan hydroksyloaminy roztwór wodny X X X X 54 Rozcieńczalnik R-72 X X 55 Solvesso 150 X X X 56 Sól do celów grzewczych X X X 57 Tlen X X 58 Tlen 40% X X 59 Tlen 99,6% X X 60 Tlenki Azotu X X X 61 Tlenki siarki (SO2 i SO3) X X X

16 WO-026 Dokumentacja ta jest własnością Przedsiębiorstwa Projektowania Modernizacji i Rozwoju Zakładów Azotowych Puławy PROZAP Spółka z o.o. w Puławach i nie może być kopiowana ani przekazywana osobom trzecim bez naszego pisemnego zezwolenia Lp. Medium rozpoznawcza uzupełniająca (kolor napisów) Obowiązkowy Piktogram określający rodzaj zagrożenia Temp. (podać wielkość) Toluen X X X 63 Wapno budowlane X X 64 Węglan potasu X 65 Wodorotlenek sodowy 50% X 66 Wodorotlenek sodowy roztwór wodny X 67 Wodorotlenek sodu X 68 Wodór X 69 Wszystkie rurociągi saletry o stężeniu powyżej 10%: stop, 95%, 78% oraz cienkie roztwory, X X 70 Para powyżej 0,1 MPa X X 71 Powietrze pomiarowe X 72 Powietrze regeneracyjne X 73 Powietrze technologiczne X 74 Woda grzewcza X 75 Woda kotłowa X 76 Kondensat odgazowany X 77 Kondensat procesowy X 78 Kondensat parowy X 79 Roztwór mocznika X 80 Roztwór siarczanu amonu X 81 Azot X 82 Glikol etylenowy X

17 WO-026 Dokumentacja ta jest własnością Przedsiębiorstwa Projektowania Modernizacji i Rozwoju Zakładów Azotowych Puławy PROZAP Spółka z o.o. w Puławach i nie może być kopiowana ani przekazywana osobom trzecim bez naszego pisemnego zezwolenia Lp. Medium rozpoznawcza uzupełniająca (kolor napisów) Obowiązkowy Piktogram określający rodzaj zagrożenia Temp. (podać wielkość) Powietrze przedmuchowe X 84 Powietrze surowe X 85 Powietrze sprężone X 86 Roztwór saletrzano-mocznikowy X X Uwagi: 1. Gdy temperatura powierzchni przekracza 60 stopni Celsjusza to na aparacie powinien znajdować się dodatkowy znak.

18 10. Uwagi końcowe Do kompletu dokumentacji dla potrzeb UDT dla aparatów należy dołączyć niniejsze.