Przykry zapach stóp dlaczego powstaje? Jak temu zapobiegać? Wyjaśnienia oparte na wynikach badań naukowych

Transkrypt

1 Przykry zapach stóp dlaczego powstaje? Jak temu zapobiegać? Wyjaśnienia oparte na wynikach badań naukowych Autorzy: Lesław Piszka, Maciej Lange Przyczyny powstawania nieprzyjemnego zapachu stóp. Główną przyczyną powstawania przykrego zapachu stóp są bakterie. Sam pot nie ma żadnego zapachu. Pot stwarza jednak korzystne środowisko dla niektórych bakterii, występujących naturalnie na naszej skórze jako część ludzkiej flory. Bakterie żywiąc się ludzkim potem, wytwarzają brzydko pachnące substancje. Na naszej skórze najczęściej występują bakterie szczepu Staphylococcus,w tym Staphylococcus epidermidis i Staphylococcus hominis. Można też znaleźć Propionibacterium acnes (powodujące trądzik młodzieńczy), Micrococcus luteus, Arcanobacterium haemolyticum, szczepy Brevibacterium, oraz bakterie z grup Corynebacterium i Dermabacter. Wydzielany przez gruczoły pot zawiera m.in. sylomucynę (CD164). Jest to glikoproteina zawierająca cukry. Bakterie na skórze rozkładają te cukry. Produktem rozkładu jest przykry zapach. Można więc obrazowo powiedzieć, że przykry zapach stóp jest rezultatem dwóch czynników ilości potu i żywiących się nim bakterii. Upraszczając, im więcej potu i bakterii, tym większa szansa na powstanie niechcianego zapachu. Z tego punktu widzenia warto przyjrzeć się skutkom niektórych rodzajów zachowań pacjentów. Noszenie przez wiele godzin butów i skarpet ogranicza w znacznym stopniu wentylację stóp. Powoduje to większą potliwość. Biorąc pod uwagę, że skarpetki bezpośrednio kontaktują się z nogami, ich skład może mieć wpływ na zapach stóp. Poliester i nylon są typowymi materiałami stosowanymi do produkcji skarpet, jednak w większym stopniu ograniczają wentylację stóp, w porównaniu do skarpet bawełnianych lub wełnianych. Ciągłe noszenie skarpet poliestrowych lub nylonowych może zwiększać wydzielanie potu i dlatego też może wystąpić nasilenie nieprzyjemnego zapachu stóp. Ponieważ skarpety absorbują znaczne ilości potu ze stóp, to noszenie butów bez skarpetek może dostarczać jeszcze więcej pożywki dla bakterii i tym samym zintensyfikować nieprzyjemny zapach. Jeżeli zaś chodzi o drugi czynnik powstawania przykrego zapachu - ilość bakterii na stopach i w butach, trzeba zwrócić uwagę na kilka podstawowych spraw. Oczywiste jest, że stopy niemyte lub myte niedokładnie sprzyjają rozwojowi wielu bakterii. Mniej powszechnym skojarzeniem jest, że rzadko przycinane paznokcie i nieusuwalny martwy naskórek (np. z pięt), to również miejsca namnażania się bakterii. Nawet włosy na nogach, a zwłaszcza na palcach, mogą przyczynić się do intensywności zapachu, stwarzając większą powierzchnię, na której mogą się one rozwijać. Cechy zapachu Zapach stóp jest często przyrównywany do zapachu sera. Innym może się kojarzyć z zapachem octu słodowego. Jednakże wszyscy możemy go porównać do amoniaku. Brevibacteria linens są uważane za główną przyczynę powstawania odoru stóp, ponieważ odżywiają się martwym naskórkiem stóp. W procesie katalizacji enzymów pozostawiają siarkowy aromat. 1/5

2 Ze względu na powszechne występowanie martwego naskórka szczególnie na podeszwach i między palcami, zjawisko to zachodzi właśnie we wspomnianych obszarach. Brevibacteria linens jest odpowiedzialna także za zapach i charakterystyczny ostry smak serów takich jak: Bel Paese, Limburger, Port du Salut, Pálpusztai i Munster. [ 2 ] Na stopach wielu osób obecny jest także kwas propionowy (kwas propionowy). Kwas ten powstaje wskutek rozkładu aminokwasów przez Propionibacteria, które rozwijają się w przewodach gruczołów łojowych u dorastających jak i dorosłych osób. Podobieństwo budowy chemicznej kwasu propionowego i kwasu octowego, które posiadają wiele cech fizycznych, takich jak zapach, może odpowiadać za zapachy stóp określanych jako octowy. Kwas izowalerianowy (kwas masłowy 3 - metylo) jest odpowiedzialny za inne źródła zapachu stopy. Jest skutkiem działania bakterii Staphylococcus epidermidis [ 3 ], która jest również obecna w kilku charakterystycznych rodzajach sera. Inne zaangażowane mikroorganizmy obejmują Micrococcaceae, Coryneb acterium i Pityrosporum. [ 4 ]. Jak zapobiegać powstawaniu przykrego zapachu? Utrzymanie właściwej higieny stóp jest najlepszym sposobem zapobiegającym przykremu zapachowi stóp, ponieważ eliminuje bakterie powodujące nieprzyjemny zapach i usuwa martwe komórki skóry i łój. Jeżeli jednak taki zapach się pojawia, można stosować różne strategie walki z nim. Maskowanie innym zapachem to jedna z nich. Tak działają głównie aromatyczne dezodoranty lub zapachowe wkładki do butów. Ciekawostka - pierwszymi znanymi dezodorantami na stopy były aromatyczne zioła, takie jak np. ziele angielskie, które XIX-wieczni rosyjscy żołnierze, umieszczali w swoich butach. Pochłanianie przykrego zapachu to również dość rozpowszechniona metoda. Obecnie stosuje się wkładki wykorzystujące węgiel jako pochłaniacz zapachu. Odoru można się pozbyć także wietrząc buty, wystawiając na słońce, promieniowanie UV, działając środkami chemicznymi lub wysoką temperaturą. Wszystkie wymienione wyżej metody eliminują jedynie skutki istniejącego problemu. Należałoby natomiast usunąć przyczynę takiego stanu rzeczy. Można tego dokonać, jedynie poprzez skuteczną eliminację bakterii, odpowiedzialnych za powstawanie odoru. Dość znaną metodą usuwania bakterii jest stosowanie wkładek do butów lub skarpet, posiadających jony srebra (stosowane również w nowoczesnych opatrunkach). Ta metoda wykorzystuje bakteriobójcze właściwości jonów srebra. Niestety srebro może brudzić skórę stóp, a co za tym idzie także skarpety i buty. Drugą i zdecydowanie przyjemniejszą metodą walki jest wykorzystanie bakteriobójczych właściwości cynamonu. Cynamon, podobnie jak srebro, ma właściwości bakteriobójcze, a dodatkowo dezynfekuje buty i pozostawia przyjemnie świeży zapach. Jest także znacznie trwalszy od srebra i nie brudzi skóry. To rozwiązanie ma formę wygodnych wkładek do butów zawierających sproszkowany cynamon. Bakteriobójcze i antygrzybiczne właściwości cynamonu wyniki badań Niektóre osoby mogły słyszeć o antybakteryjnych właściwościach cynamonu. Jednak prawdopodobnie niewiele osób wie, że da się te właściwości wykazać naukowo. 2/5

3 W tabeli poniżej przedstawiamy wyniki kilku badań naukowych dotyczących bezpośrednio wpływu olejku eterycznego zawartego w cynamonie na różne szczepy bakterii. Numer cytowa nego Tłumaczenie tytułu 1 Właściwości bakteriobójcze cassia i ich możliwe zastosowania w żywieniu i w medycynie 2 Właściwości bakteriobójcze olejku eterycznego liści osmophloeum oraz jego składników 3 Porównanie bakteriobójczych i bakteriostatycznych właściwości 13 olejków eterycznych przeciwko bakteriom o różnej wrażliwości na antybiotyki. 4 Walka przeciwko uodpornionym bakteriom: Renesans bakteriobójczych olejków eterycznych jako obiecujące narzędzie do walki z infekcjami nabytymi w szpitalu Tytuł oryginalny Autor Źródłó Anti-microbial activity of cassia against diverse microbial flora with its nutritional and medicinal impacts Antibacterial activity of leaf essential oils and their constituents from osmophloeum Comparison of bacteriostatic and bactericidal activity of 13 essential oils against strains with varying sensitivity to antibiotics The battle against multi-resistant strains: Renaissance of antimicrobial essential oils as a promising force to fight hospital acquired infections NAZIA MASOOD AHMED CHAUDHRY AND PERWEEN TARIQ Department of Microbiology, University of Karachi, Karachi, Pakistan Shang-Tzen Chang (a), Pin-Fun Chena and Shan- Chwen Chang (b) (a) Department of Forestry, National Taiwan University, No 1 Section 4, Roosevelt, Taipei, Taiwan, ROC (b) Department of Internal Medicine, National Taiwan University, Taipei, Taiwan, ROC L. Mayaud (1), A. Carricajo (2), A. Zhiri (3) and G. Aubert (1) (1) Antibiology Laboratory, CHU Hospital Nord, Saint-Etienne, France (2) Bacteriology Laboratory, CHU Hospital Nord, Saint-Etienne, France (3) Pranarôm International S.A., Ghislenghien, Belgium Patrick H. Warnke (1), (2), Stephan T. Becker (1), Rainer Podschun (3), Sureshan Sivananthan (4), Ingo N. Springer (1), Paul A.J. Russo (5), Joerg Wiltfang (1), Helmut Fickenscher (3) and Eugene Sherry (2) (1) Department of Oral and Maxillofacial Surgery, University of Kiel,Germany (2) Faculty of Health Sciences and Medicine, Bond University, Gold Coast, QLD, Australia (3) Institute of Infection Medicine, University of Kiel, Germany (4) Department of Orthopaedic Surgery, University College London,United Kingdom (5) Department of Immunology, The Canberra Hospital, Australian National University, Australia Pak. J. Bot., 38(1): , Journal of Ethnopharm acology Volume 77, Issue 1, September 2001, Pages Letters in Applied Microbiology Volume 47 Issue 3, Pages Published Online: 22 Aug 2008 Journal of Cranio- Maxillofacial Surgery Volume 37, Issue 7, October 2009, Pages /5

4 Aby nie wydłużać treści tego artykułu, nie będziemy tu opisywać szczegółowo zakresu, metody i wyniku każdego z nich. Udostępnione przez autorów badań opisy podajemy w załącznikach. Konkluzje z tych badań są następujące: Składniki olejku eterycznego cynamonu powodują, że ma on wysoką skuteczność w walce z bakteriami występującymi w ludzkim organizmie, w tym bakteriami żyjącymi na ludzkiej skórze. Cynamon jest jednym z kilku naturalnych produktów o najwyższych właściwościach bakteriobójczych. Cynamon może być wykorzystywany w walce z infekcjami bateryjnymi i grzybiczymi Poniżej zamieszczamy niektóre stwierdzenia zawarte w cytowanych ch. Numer Tekst oryginalny Tłumaczenie cytowanego 1 In the present study, essensial oil of W przedmiotowym badaniu olejek eteryczny cassia inhibited 99,4% of the cassia wykazał 99,4% skuteczność organisms but was not found effective against salmonella para typhi B. The oil was found highly effective against przeciwko badanym bakteriom. Nie zadziałał jedynie na bakterie salmonella para typhi B. Olejek eteryczny był bardzo skuteczny przeciwko Streptococcus oralis, Streptococcus anginosus, następującym bakteriom: Streptococcus oralis, Streprococcus intermedius and Streptococcus Streptococcus anginosus, Streprococcus sanguis, Enterobacter aerogenes and intermedius, Streptococcus sanguis, Enterobacter Micrococcus roseus. These results are similar with the reports of Ates et al., (2003) about aerogenes i Micrococcus roseus Wyniki tych badań pokrywają się z raportem Ates et cassia who observed al., (2003). Nt. cassia. antimicrobial effect of essential oil of cinnamon Zaobserwowano w nim wysokie właściwości and found remarkable inhibition against variety bakteriobójcze olejku eterycznego cynamonu oraz of tested bacterial and fungal strains. stwierdzono znaczną skuteczność przeciwko 1 Research interest has focused on Cinnamon that possess chemopreventive, atntispasmpotic, anti-ulcer, choleretic, sedative, hypothermic, antifungal, antibacterial, antiviral, antipyretic, lipolytic, antiseptic, anesthetic, anodyne, cytotoxic, hypolipidemic, antiplatelet propoerties and also stimulate immune system that may be useful adjuncts in helping to reduce the risk of cardiovascular disease and cancer (Cralg, 1999) 1 It also contains both anti-fungal and antibacterial principles that can be used to prevent food spoilage due to bacterial contamination (Fabio et al. 2003) 1 Eugenol exhibits the antisceptic, anesthetic, anodyne and cytotoxic effects. Cinnamaldehyde and cinnamon oil vapors are potent anti-fungal compounds. 1 Cinnamon is externally used as a skin anticeptic to treat minor bacterial and fungal infections of the skin (Aguilar,1999) badanym bakteriom i grzybom. Badania koncentrowały się na następujących właściwościach cynamonu: [cynamon] zawiera zarówno składniki bakterio- jak i grzybobójcze, które mogą być stosowane do zapobiegania psuciu się żywności skażonej bateriami. Eugenol wykazał właściwości antyseptyczne, znieczulające, przeciwbólowe i cytotoksyczne. Aldehyd cynamonowy i lotne olejki eteryczne są składnikami [cynamonu] o dużych właściwościach antygrzybiczych. Cynamon jest stosowany zewnętrznie na skórę jako czynnik antyseptyczny w mniejszych infekcjach bakteryjnych I grzybiczych skóry 4/5

5 Numer Tekst oryginalny cytowanego 1 Cinnamon flavoured chewing gum exhibits strong antibacterial effects in the month and even counters bad breath. 2 The nine strains of bacteria, including Escherichia coli, Pseudimonas aerugionosa, Entericoccus facealis, Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, methicilin-resistant staphylococcus aureus (MRSA), Klebsiella pneumoniae, Salmonella sp. And Vibrio parahemolyticus were used in the antibacterial tests. Results from the antibacterial test demonstarted that the indigenous cinnamon B leaf essential oil had an excellent inhibitory effect. 3 Fifty-five bacterial strains were tested with two methods used for evaluation of antimicrobial activity (CLSI recommendations): the agar dilution method and the time-killing curve method. EO containing aldehydes ( verum bark and Cymbopogon citratus), phenols (Origanum compactum, Trachyspermum ammi, Thymus satureioides, Eugenia caryophyllus and verum leaf) showed the highest antimicrobial activity with minimum inhibitory concentration (MIC) <2% (v/v) against all strains except Pseudomonas aeruginosa. 4 Several common and hospital-acquired bacterial and yeast isolates (6 Staphylococcus strains including MRSA, 4 Streptococcus strains and 3 Candida strains including Candida krusei) were tested for their susceptibility for Eucalyptus, Tea tree, Thyme white, Lavender, Lemon, Lemongrass, Cinnamon, Grapefruit, Clove Bud, Sandalwood, Peppermint, Kunzea and Sage oil with the agar diffusion test.( ) Large prevailing effective zones of inhibition were observed for Thyme white, Lemon, Lemongrass and Cinnamon oil. Tłumaczenie Guma do żucia z cynamonem wykazuje silne działanie bakteriobójcze w ustach i zapobiega przekremu zapachowi z ust. Dziewięć szczepów bakterii, w tym Escherichia coli, Pseudimonas aerugionosa, Entericoccus facealis, Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, odpowrny na metycylinę staphylococcus aureus (MRSA), Klebsiella pneumoniae, Salmonella sp. i Vibrio parahemolyticus poddano testom anytybakteryjnym. Wyniki tych testów pokazały, że olejek eteryczny z liści cynamonu (próbki) B ma bardzo duże właściwości bakteriobójcze. Pięćdziesiąt pięć szczepów bakterii zostało poddane badaniom dwoma metodami oceny właściwości bakteriobójczych (wg zaleceń CLSI): the agar dilution method i the time-killing curve method. Olejki eteryczne zawierające aldehyd ( verum z łodygyi i Cymbopogon citratus), fenole (Origanum compactum, Trachyspermum ammi, Thymus satureioides, Eugenia caryophyllus oraz verum z liści) wykazały najwyższą skutecznosć antybakteryjną przy minimalnym stężeniu hamującym (MIC) <2% (v/v) przeciwko wszystkim szczepom bakterii poza Pseudomonas aeruginosa. Kilkanaście rodzajów bakterii I drożdży z infekcji nabytych w szpitalu i poza nim (6 z szczepu Staphylococcus, w tym MRSA, 4 z szczepu Streptococcus i 3 ze szczepu Candida w tym Candida krusei) zostały poddane badaniu ich odporności na olejki eteryczne eukaliptusa, drzewa herbacianego, tymianku, lawendy, cytryny, trawy cytrynowej, grajfruta, goździków, drzewa sandałowego, mięty, szławi. ( ) Duży zakres powstrzymywania namnażania bakterii stwierdzono dla olejków tymianku, cytryny, trawy cytrynowej i cynamonu. 5/5