OPIS WYROBU. UWAGA: Zabrania się kopiowania stron bez zgody autora!

Transkrypt

1 NAZWA OPIS WYROBU NR STRONY BUDOWA I DZIAŁANIE CYLINDRÓW HYDRAULICZNYCH 1 PODZIAŁ USZCZELNIEŃ 2 ODMIANY KONSTRUKCYJNE 3 MECHANIZM USZCZELNIANIA USZCZELNIEŃ WARGOWYCH 4 MECHANIZM USZCZELNIANIA USZCZELNIEŃ KOMPAKTOWYCH 5 MECHANIZM USZCZELNIANIA USZCZELNIEŃ PAKIETOWYCH 6 MECHANIZM DZIAŁANIA PIERŚCIENI ZGARNIAJĄCYCH 7 RODZAJE WĘZŁÓW USZCZELNIAJĄCYCH 8 WPŁYW USZCZELNIEŃ NA PRACĘ SIŁOWNIKÓW HYDRAULICZNYCH 9 SYSTEMY USZCZELNIAJĄCE TŁOCZYSKA CYLINDRÓW HYDRAULICZNYCH 10 MATERIAŁY 11 OZNACZANIE WYROBÓW 12 CIECZE HYDRAULICZNE - ODMIANY 13 CIECZE HYDRAULICZNE - LEPKOŚĆ 14 DESTRUKCJA SZCZELINOWA 15 TARCIE 16 PRZECIEKI CYLINDRÓW HYDRAULICZNYCH 17 WPŁYW OBCIĄŻENIA ZEWNĘTRZNEGO NA PIERŚCIENIE PROWADZĄCE 18 PIERŚCIENIE PROWADZĄCE - DOPUSZCZALNE OBCIĄŻENIA 19 ZALECENIA KONSTRUKCYJNE DOTYCZĄCE PIERŚCIENI PROWADZĄCYCH 20 ZALECENIA DOTYCZĄCE ZABUDOWY USZCZELNIEŃ 21 WYTYCZNE DO STOSOWANIA USZCZELNIEŃ 22 MONTAŻ 23 USZKODZENIA USZCZELNIEŃ - DIAGNOSTYKA 24 USZCZELNIENIA STATYCZNE PODKŁADKOWE 25 WYKAZ ZBLIŻONYCH USZCZELNIEŃ WYBRANYCH FIRM 26 Kontakt: Wojciech Wróblewski tel.: kontakt@wwprojekt.pl UWAGA: Zabrania się kopiowania stron bez zgody autora! Aktualizacja:

2 1 BUDOWA I DZIAŁANIE CYLINDRÓW HYDRAULICZNYCH Cylinder nurnikowy Cylinder dwustronny z tłoczyskiem jednostronnym Cylinder teleskopowy Cylinder dwustronny z tłoczyskiem dwustronnym

3 PODZIAŁ USZCZELNIEŃ 2

4 3 ODMIANY KONSTRUKCYJNE Nazwa - opis Konstrukcja Nazwa - opis Konstrukcja Nazwa - opis Konstrukcja Uszczelnienie wargowe tłoka jednostronnego działania typu U-ring asymetryczne Uszczelnienie wargowe tłoka jednostronnego działania typu U-ring asymetryczne z pierścieniem oporowym Uszczelnienie tkaninowo-gumowe wargowe tłoka jednostronnego działania typu U-ring symetryczne z elastycznym pierścieniem podporowym Pakiet tkaninowo-gumowy tłoka jednostronnego działania Zestaw uszczelniająco-prowadzący na tłok dwustronnego działania typu kompakt trzyelementowy Zestaw uszczelniająco-prowadzący na tłok dwustronnego działania typu kompakt pięcioelementowy Zespół uszczelniający na tłok dwustronnego działania typu kompakt z pierścieniami oporowymi Zespół uszczelniający na tok dwustronnego działania z pierścieniem z PTFE+kompozyt i pierścieniem podporowym elastycznym typu O-ring Zespół uszczelniający na tok dwustronnego działania z pierścieniem z PU/AU i pierścieniem podporowym elastycznym typu OP-ring Uszczelnienie wargowe tłoczyska typu U-ring asymetryczne Uszczelnienie wargowe symetryczne tłoczyska typu U-ring ze wzmocnionymi wargami Uszczelnienie wargowe tłoczyska typu U-ring asymetryczne z dodatkowym podparciem na średnicy wewnętrznej Uszczelnienie wargowe tłoczyska typu U-ring asymetryczne z dodatkowymi rowkami smarnymi na średnicy wewnętrznej Uszczelnienie wargowe tłoczyska typu U-ring asymetryczne z dodatkowym podparciem stabilizująco-uszczelniającym na średnicy wewnętrznej do cylindrów nurnikowych lub teleskopowych Uszczelnienie wargowe tłoczyska typu U-ring asymetryczne z dodatkowym podparciem na średnicy wewnętrznej oraz pierścieniem oporowym środkową wargą stbilizującą Pakiet tkaninowo-gumowy wieloelementowy na tłoczysko Uszczelnienie wargowe na tłoczysko wzmocnione tkaniną w części grzbietowej Uszczelnienie wargowe na tłoczysko asymetryczne z pierścieniem oporowym pracujące w zespołach uszczelniających Uszczelnienie wargowe tkaninowo-gumowe na tłoczysko przeznaczone do pracy w pakietach wieloelementowych Zespół uszczelniający na toczysko z pierścieniem z PTFE+kompozyt i pierścieniem podporowym elastycznym typu O-ring Pierścień uszczelniający wargowy symetryczny typu U-ring na tłok i tłoczysko z dodatkowym podparciem Pierścień uszczelniający wargowy symetryczny typu U-ring na tłok i tłoczysko Pierścień uszczelniający na tuleję obrotnicy z PTFE+kompozyt podparty O- ringiem Pierścień uszczelniający na wałek obrotnicy z PTFE+kompozyt podparty O- ringiem Pierścień zgarniający miękki Pierścień zgarniający z wkładem usztywniającym na zewnątrz Pierścień zgarniająco-uszczelniający Pierścień prowadzący na tłok i tłoczysko Pierścienie uszczelniające podkładkowe statyczne z pierścieniem stalowym dystansowym i z wargą elastyczną samocentrującą lub bez Pierścienie uszczelniające elastyczne statyczne do zabudowy zewnętrznej i wewnętrznej

5 4 MECHANIZM USZCZELNIANIA USZCZELNIEŃ WARGOWYCH Zależność głównych wymiarów uszczelnień i ich zabudowy Rozkład nacisków stykowych na wardze uszczelniającej w wyniku działania wewnętrznego napięcia Po Rozkład naprężeń stykowych zależnych od profilu uszczelnień wargowych w warunkach statycznych Podstawowe profile uszczelnień wargowych Uszczelnienia symetryczne tłoka i tłoczyska Rozkład nacisków stykowych na wardze uszczelniającej w wyniku działania wewnętrznego napięcia Po i ciśnienia medium P1 Uszczelnienia asymetryczne tłoczyska Uszczelnienie asymetryczne tłoka P - P1 = Po

6 5 MECHANIZM USZCZELNIANIA USZCZELNIEŃ KOMPAKTOWYCH Uszczelnienia kompaktowe - odmiany Zestawy uszczelniające dwuelementowe Rozkład naprężeń stykowych Zestawy uszczelniająco-prowadzące trzyelementowe Zestawy uszczelniająco-prowadzące pięcioelementowe Zestaw uszczelniający czteroelementowy

7 6 MECHANIZM USZCZELNIANIA USZCZELNIEŃ PAKIETOWYCH Systemy zabudowy i kompensacji wzdłużnej uszczelnień pakietowych tłokowych i tłoczyskowych Struktura pakietu Pakiet trzyelementowy Pakiet pięcioelementowy Pakiet siedmioelementowy Profil uszczelnienia typu V wg. PN-72/M Profil uszczelnienia typu D1T, D1G LEGENDA

8 7 Cząstki zanieczyszczeń w układzie hydraulicznym są najczęstszą przyczyną awarii i krótkiej żywotności uszczelnień. Znaczna część cząstek zanieczyszczeń dociera do systemu poprzez elementy współpracujące narażając uszczelnienie lub pierścień prowadzący na zniszczenie. Zgarniacz ma za zadanie zapobiec temu poprzez usunięcie krawędzią roboczą przyklejonych zanieczyszczeń do ruchomego elementu współpracującego podczas względnego jego ruchu. W zależności od budowy cylindra, zgarniacze są umieszczone w dławnicy dla cylindrów dwustronnego działania (rys 1), lub na tłoku w przypadku siłowników tłoczyskowych jednostronnego działania (rys 2).W nurnikach pierścienie zgarniające zabudowywane są w dławnicy. Rysunek 1 MECHANIZM DZIAŁANIA PIERŚCIENI ZGARNIAJĄCYCH Naciski stykowe w obszarze krawędzi zgarniającej powstają w wyniku zacisku obwodowego wynikającego z różnicy średnic tłoczyska, która jest nieco większa, a średnicą wargi zgarniającej. Wielkość tych nacisków zależy od: różnicy tych średnic i twardości gumy. Dla tej samej różnicy średnic i większej twardości gumy szerokość styku wargi jest mniejsza, przez co kąt natarcia A jest bardziej ostry (rys 5 i rys 6). Rysunek 5 Naciski stykowe wargi zgarniającej wykonanej z PU/ EU o twardość 92 o ShA, kąt natarcia A1, przy kontakcie z tłoczyskiem poruszającym się z prędkością V. Rysunek 6 Naciski stykowe wargi zgarniającej wykonanej z NBR o twardość 90 o ShA, kąt natarcia A2, przy kontakcie z tłoczyskiem poruszającym się z prędkością V. Rysunek 2 W zależności od zastosowania i systemu uszczelniającego stosuje się pierścienie zgarniające jednostronnego lub dwustronnego działania. Różnią się one dość znacząco pod względem pełnionej przez nie funkcji. Pierścienie jednostronnego działania zapobiegają przedostawaniu się zanieczyszczeń z zewnątrz (rys 3). Pierścienie dwustronnego działania zgarniają resztki warstewki filmu cieczy roboczej, aby zapobiec jego przeciekom na zewnątrz oraz niedopuszczją przedostawaniu się zanieczyszczeń z zewnątrz (rys 4). Rysunek 3 Rysunek 4 A1<A2 Ze względu na sposób osadzenia w gnieździe, pierścienie zgarniające dzielą się na usztywniane wkładką metalową umieszczane w zabudowach półotwartych (rys 7) lub bez wkładki usztywniającej umieszczane w zabudowach zamkniętych (rys 8). Pierścienie zgarniające elastyczne osadzane są z luzem lub z niewielkim zaciskiem obwodowym zewnętrznym w gnieździe. Te z luzem mogą być dodatkowo stabilizowane za pomocą wargi czołowej s (rys 9 i 10) poprawiające szczelność statyczną lub dodatkowo podparte na średnicy tłoczyska za pomocą obwodowych występów w (rys 11) s s Rysunek 7 Rysunek 8 Rysunek 9 Rysunek 10 Rysunek 11 Pierścienie zgarniające dwu lub trzy elementowe są pierścieniami dwustronnego działania o dwóch geometrycznie różnych wargach skierowanych w przeciwnych kierunkach i składają się z elementu elastomerowego jakim najczęściej jest O-ring spełniąjcy funkcję podporową oraz części tworzywowej np PTFE+kompozyty, która spełnia funkcje zgarniającą (rys 12). Pierścienie te (jak też jednoelementowe dwuwargowe - rys 4) są stosowane wraz z uszczelnieniami odznaczającymi Rysunek 12 się hydrodynamicznymi zdolnościami pompowania zwrotnego. w

9 8 RODZAJE WĘZŁÓW USZCZELNIAJĄCYCH Węzły uszczelniające tłoka Tłok niedzielony Węzły uszczelniające tłoczyska Dławnica niedzielona Tłok dzielony Dławnica dzielona

10 9 WPŁYW USZCZELNIEŃ NA PRACĘ SIŁOWNIKÓW HYDRAULICZNYCH Siłownik hydrauliczny może spełniać właściwie swoją rolę w układzie hydraulicznym tylko wówczas, gdy będzie utrzymywał: - pełną szczelność zewnętrzną oraz wymaganą wewnętrzną, - pełną założoną obciążalność ciśnieniem cieczy hydraulicznej, - wymagany próg zadziałania (ciśnienie rozruchu), - dopuszczalne opory ruchu, - poprawne zachowanie się w warunkach dynamicznych obciążeń, - wymaganą nośność elementów prowadzących pochodzącą od działania obciążeń zewnętrznych. Wszystkie ww. czynniki są związane z eksploatacją uszczelnień mających wpływ na pracę siłowników hydraulicznych. 1/ Pełna szczelność zewnętrzna dotyczy uszczelnień dynamicznych tłoczyska lub tłoczysk oraz uszczelnień statycznych pokryw i przyłączeń siłownika. Jakiekolwiek nieszczelności pojawiające się w postaci kroplenia dyskwalifikują pracujące uszczelnienia w tych węzłach uszczelniającym. Odnośnie szczelności wewnętrznej najczęściej sprecyzowana jest jej wielkość dopuszczalna w Warunkach Technicznych producenta. W cylindrach podporowych utrzymujących obciążenie w warunkach statycznych są niedopuszczalne przecieki wewnętrzne natomiast w cylindrach ruchowych są one definiowane najczęściej poprzez wymaganą sprawność wolumetryczną cylindra lub dopuszczalne przecieki przypadające na jednostkowy obwód tłoka. 2/ Dopuszczalne ciśnienie pracy siłownika hydraulicznego jest związane z konstrukcją rury cylindra, sztywnością mocowania pokryw oraz rodzajem konstrukcji uszczelnień zastosowanych w węzłach uszczelniających. Zastosowane uszczelnienia winny być sprawne w warunkach przewidzianego ciśnienia pracy cylindra. Nie powinny one ulegać doraźnym oraz zmęczeniowym uszkodzeniom w trakcie założonego resursu jak też destrukcji szczelinowej w wyniku dynamicznych ciśnień panujących w komorach cylindra. 3/ Ciśnienie rozruchu oraz opory ruchu w trakcie pracy cylindra zależą od zastosowanych uszczelnień tj typu konstrukcyjnego jak też materiału zastosowanego na ich wykonanie. Niskie ciśnienia rozruchu gwarantują pojedyncze uszczelnienia wargowe lub zespoły guma + kompozyt z PTFE. Wyższe opory ruchu dają uszczelnienia wieloelementowe np pakiety tkaninowo-gumowe lub gumowe typu V oraz zestawy wieloelementowe typu kompakt z pierścieniem uszczelniającym zaciskowym. 4/ Nowoczesne cylindry hydrauliczne w większości posiadają prowadzenia (pierścienie prowadzące tworzywowe) elementów ruchomych takich jak tłok czy tłoczysko opartych na zespołach związanych bezpośrednio lub pośrednio z węzłami uszczelniającymi. Na tłokach stosowane są pierścienie prowadzące solo pojedyncze lub podwójne w zależności od zastosowanego uszczelnienia oraz panujących obciążeń promieniowych przez nie przenoszonych. W celu skrócenia tłoka w kierunku wzdłużnym stosuje się również zespoły uszczelniająco-prowadzące wieloelementowe, które spełniają jednocześnie funkcję uszczelniającą tłoka jak też funkcję jego prowadzenia w rurze cylindra. Te pierwsze przeznaczone są do przenoszenia większych obciążeń drugie zaś przenoszą niższe naciski, ponieważ spełniają podwójną rolę w węźle: oporową oraz nośną. Tłoczysko podpiera się pojedynczym lub podwójnym zespołem pierścieni prowadzących osadzonych w pokrywie przedniej (dławnicy) cylindra. Dla przenoszenia wyższych obciążeń promieniowych stosuje się na pierścienie prowadzące tworzywa chemo lub termoutwardzalne kompozytowe wzmacniane włóknami tworzące systemy laminatowe odporne na naciski jednostkowe bardziej niż tworzywa lite (niewypełniane). Uszkodzenie pierścienia prowadzącego najczęściej pociąga za sobą awarię uszczelnienia z nim współpracującego.

11 10 SYSTEMY USZCZELNIAJĄCE TŁOCZYSKA CYLINDRÓW HYDRAULICZNYCH System standardowy Pojedyncze uszczelnienia przy często panujących bardzo wysokich parametrach eksploatacyjnych, nie spełniają wszystkich oczekiwań, albo okres użytkowania uszczelnień jest zbyt krótki z powodu wysokich obciążeń. Stosowanie systemów uszczelniających jest zalecane, gdy panują ekstremalne warunki eksploatacyjne np: wysokie ciśnienie oraz szybkość posuwu długa droga i wysoki cykl pracy w połączeniu z wymaganymi minimalnymi przeciekami, niskimi oporami tarcia dużą żywotnością niezawodnością uszczelnień. Indywidualne uszczelnienia, które są połączone w systemie uszczelniającym musza spełniać: Uszczelnienie pierwotne właściwą funkcję uszczelniającą bardzo dobre właściwości pompowania (przenoszenia zwrotnego) cieczy wysoką żywotność (niskie zużycie) wysoką zdolność rozładowania ciśnienia Uszczelnienie wtórne wysoką szczelność przy niskich ciśnieniach wysoką żywotność (niskie zużycie) dobre własności pompowania (przenoszenia cieczy) przy niskich ciśnieniach przy współpracy ze zgarniaczem. Standardowy system składa się z uszczelnienia pierwotnego kompaktowego np. OMEGAT OMS-MR i uszczelnienia wtórnego wargowego asymetrycznego np. T20 firmy SIMRIT Niemcy. System ten jednak nie zapewnia właściwej pracy przy dużych skokach cylindra ponieważ w komorze miedzy uszczelnieniami może się utrzymywać wysokie ciśnienie zwłaszcza w fazie powrotu tłoczyska. Uszczelnienia wtedy są narażone na szybkie zużycia a nawet doraźne uszkodzenia. OMEGAT OMS-MR PR Uszczelnienie kompaktowe OMEGAT OMS-MR PR produkcji firmy SIMRIT posiada znacznie lepsze właściwości rozładowania ciśnienie w ruchu powrotnym tłoczyska niż jego poprzednik ponieważ w części uszczelniającej znajduje się kanałek, który przy współpracy z boczną ścianką zabudowy spełnia funkcję zaworu zwrotnego. Podczas ruchu wysuwnego tłoczyska kanałek jest zamknięty przez ściankę boczną zabudowy - ciecz hydrauliczna jest wynoszona w warstwie smarnej do przestrzeni między uszczelnieniami. W ruchu powrotnym tłoczyska kanałek otwiera się i następuje rozładowanie ciśnienia w tej przestrzeni. W trakcie napełniania przestrzeni między uszczelnieniami jest zapewnione właściwe smarowanie uszczelnienia wtórnego. VOCOMATIC System oparty na uszczelnieniu kompaktowym OMEGAT OMS- MR PR nie zapewnia utrzymania wystarczającego ciśnienia oleju w ruchu powrotnym tłoczyska ponieważ rozładowanie następuje do ciśnienia zlewu cylindra hydraulicznego. Przy dużych skokach cylindra uszczelnienie wtórne może być pozbawione właściwego smarowania a tym poddane samym szybkiemu zużyciu. Firma SIMRIT w ramach patentu Merkel Freudenberg Fluidtechnic nr AK wprowadziła pierścień o przekroju kołowym ze ścianką elastyczną VOCOMATIC spełniający rolę akumulatora hydraulicznego w przestrzeni między uszczelnieniem pierwotnym i wtórnym. W ruchu wysuwnym tłoczyska wzrastające ciśnienie w przestrzeni między uszczelnieniami jest podtrzymywane przez pierścień VOCOMATIC dzięki jego zdolności do sprężystego odkształcenia a tym samym zmniejszenia objętości. Utrzymujące się ciśnienie w tej przestrzeni zapewnia właściwe smarowanie uszczelnień bez nadmiernego ich obciążania wysokim ciśnieniem. W ruchu powrotnym tłoczyska następuje powolne rozładowanie przez uszczelnienie pierwotne dzięki zwiększeniu objętości pierścienia VOCOMATIC, tym samym właściwego smarowania uszczelnień. System ten zapewnia właściwą pracę uszczelnień przy bardzo dużych skokach tłoczyska.

12 11 MATERIAŁY Temperaturowy zakres pracy materiałów stosowanych na uszczelnienia do hydrauliki Medium Materiały - Zakres temperaturowy [ºC] NBR FKM AU Tkanina+NBR Tkanina+FKM PTFE+szkło/NBR PTFE+brąz/NBR PTFE+brąz/FKM PA PF Oleje hydrauliczne HL, HLP HFA, HFB emulsja olejowo-wodna HFC emulsja HFD emulsja nie nie nie nie nie brak danych Woda HETG (olej rzepakowy) HEES (syntetyczny ester) HEPG (glikol) Smary mineralne ropopochodne NBR-guma nitrylowa, FKM-guma fluorowa, AU-poliuretan, PTFE-policzterofluoroetylen, PA-poliamid, PF-żywica fenolowo-formaldehydowa zbrojona Materiały stosowane na konstrukcje uszczelnień Odmiany konstrukcyjne uszczelnień Materiał NBR X X X X X X X FKM X X X AU X X X X X Tkanina+NBR X X X Tkanina+FKM X PTFE+szkło/NBR X X X PTFE+brąz/NBR X X X PA X X X X PF X X - stosowane

13 12 OZNACZANIE WYROBÓW Typ konstrukcyjny - d x D x H - materiał Typ konstrukcyjny - d x D x L* * - dotyczy oznaczenia alternatywnego Typ konstrukcyjny - d x D x H - materiały Typ konstrukcyjny - d x D x L* * - dotyczy oznaczenia alternatywnego Typ konstrukcyjny - d x D x H Typ konstrukcyjny - d x b* x H * - dotyczy oznaczenia alternatywnego Typ konstrukcyjny - D x d x H - materiał Typ konstrukcyjny - D x d x L* * - dotyczy oznaczenia alternatywnego Typ konstrukcyjny - D x d x H - materiały Typ konstrukcyjny - D x d x L* * - dotyczy oznaczenia alternatywnego Typ konstrukcyjny - D x d x H Typ konstrukcyjny - d x D x H materiał Typ konstrukcyjny - d x D x H/H1 - materiał - dotyczy oznaczenia alternatywnego Typ konstrukcyjny - d x D x H - materiał Typ konstrukcyjny - d x D x H/H1 - materiał - dotyczy oznaczenia alternatywnego Typ konstrukcyjny - d x b - materiał Typ konstrukcyjny - d x b - materiał Typ konstrukcyjny - D x d x H Typ konstrukcyjny - d x b* x H * - dotyczy oznaczenia alternatywnego Typ konstrukcyjny - d x D x H - materiał Typ konstrukcyjny - D x d x H - materiał Typ konstrukcyjny - D x d x H/H1 Typ konstrukcyjny - dn x D x S Uwaga: typ konstrukcyjny określony jest przez producenta uszczelnień i zazwyczaj jest to symbol literowo-cyfrowy

14 13 Najczęściej stosowanym medium hydraulicznym jest olej mineralny. Zdolność smarująca oleju jest decydująca dla żywotności części będących w ruchu. Lepkość oleju i dodatki mające zadanie polepszyć smarowanie mają wpływ na własności smarne. Hydrauliczne oleje dzielą się na: hydrauliczne płyny oparte na ropie (tabela 1), hydrauliczne płyny niepalne (tabela 2). hydrauliczne płyny ulegające biodegradacji (tabela 3) Tabela 3 Klasyfikacja zgodnie z DIN HEPG HETG HEEG Rozpuszczalność aniliny w olejach jest zależna od zawartości w oleju poszczególnych grup węglowodorów, a w szczególności od zawartości związków aromatycznych. Im większa zawartość aromatów, tym niższy punkt anilinowy. Punkt anilinowy definiuje się jako najniższą temperaturę, przy której równe objętości aniliny i badanego oleju całkowicie się mieszają. Punkt anilinowy cieczy hydraulicznych, na bazie mineralnych olejów, zawiera się przeważnie pomiędzy C. Punkt anilinowy pozwala, w pewnym stopniu, przewidzieć oddziaływanie oleju na elastomery (uszczelki). Im wyższy punkt anilinowy, tym słabsze jest szkodliwe oddziaływanie oleju na uszczelki. Jednakże, znajomość punktu anilinowego nie zastępuje bezpośrednich pomiarów. Im niższy punkt anilinowy oleju, tym obserwowane pęcznienie gumy będzie większe. Poliglikol Olej roślinny Ciecz bazowa Ester syntetyczny Tabela 2 Grupa HFA E HFA S HFB HFC HFD R HFD S HFD T HFD U CIECZE HYDRAULICZNE - ODMIANY Tabela 1 Klasyfikacja zgodnie z DIN H H-L H-LP Klasyfikacja wg ISO PN HH HL HM H-LPD - H-V Skład / zawartość wody HV Charakterystyka / Własności Oleje mineralne nieuszlachetnione Oleje mineralne, posiadające specjalne właściwości przeciwstarzeniowe i antykorozyjne Ciecze typu HL, posiadające specjalne właściwości przeciwzużyciowe Ciecze typu HM, posiadające dodatki detergentów i dyspersantów (rozdrabniaczy) Ciecze typu HM, posiadające polepszone właściwości lepkościowo-temperaturowe Zakres temperaturowy pracy Emulsje hydrauliczne zawierające wodę Lepkość kinematyczna w temperaturze 40ºC Emulsje oleju mineralnego w wodzie, zawartość wody > 80% (przeważnie 95%) Emulsja syntetycznego oleju w wodzie, zawartość +5 ºC +60 ºC 0,5 mm 2 /s 2 mm 2 /s wody > 80% (przeważnie 95%) Emulsja oleju mineralnego w wodzie, zawartość wody > 40% +5 ºC +60 ºC Płyn nieniutonowski Wodny roztwór polimeru, zawartość wody > 35% -30 ºC +60 ºC 20 mm 2 /s 70 mm 2 /s Emulsje hydrauliczne bezwodne Ciecze syntetyczne na bazie estrów fosforanowych, nie zawierających wody Ciecze syntetyczne nie zawierające wody, na bazie węglowodorów chlorowcopochodnych Ciecze syntetyczne nie zawierające wody, -30 ºC +150 ºC 10 mm 2 /s 50 mm 2 /s utworzone z mieszanin cieczy HFDR i HFDS Ciecze syntetyczne nie zawierające wody, utworzone z innych składników Zastosowanie Aktualnie prawie nieużywane Do urządzeń nisko obciążonych Do urządzeń wysoko obciążonych Do urządzeń wysoko obciążonych z ryzykiem penetracji wody do oleju Do urządzeń pracujących w niskich temperaturach lub przy dużych wahaniach temperaturowych Zastosowanie Górnictwo, prasy hydrauliczne, hydrostatyczne napędy przy niskich ciśnieniach Nie stosowany w wielu krajach rzadko używana Hydrostatyczne napędy przy niskich ciśnieniach Stosowany w maszynach górniczych i przemysłowych w systemach z ryzykiem pożaru do wysokich temperatur i wysokich ciśnień. Zakaz stosowania w niektórych krajach

15 14 CIECZE HYDRAULICZNE - LEPKOŚĆ Lepkość cieczy hydraulicznych zależna jest od temperatury. Cechą wszystkich cieczy jest to, że wzrost temperatury pociąga za sobą zmniejszenie ich lepkości. Klasyfikacja olejów hydraulicznych wg ISO z uwzględnieniem lepkości od temperatury Klasa lepkości wg ISO ISO VG 10 ISO VG 22 ISO VG 32 ISO VG 46 ISO VG 68 ISO VG 100 Punkt średni lepkości w temperaturze +40 o C [cst] Granice lepkości kinematycznej w temperaturze +40 o C [cst] minimalna 9,0 19,8 28,8 41,1 61,2 90,0 maksymalna 11,0 24,2 35,2 50,6 74,8 110,0 Dobór oleju do układy hydraulicznego winien uwzględniać jego charakterystykę temperaturową oraz temperaturowy zakres eksploatacji. Maksymalna lepkość rozruchowa ma wpływ na wysokie opory ruchu podczas współpracy uszczelnień, natomiast minimalna lepkość nie sprzyja zawiązywaniu się filmu smarnego co pociąga za sobą szybkie zużycie mechaniczne krawędzi uszczelniających. Zasady doboru cieczy hydraulicznej zawarte są poniżej. Charakterystyka lepkościowo-temperaturowa cieczy hydraulicznych starszego typu

16 15 DESTRUKCJA SZCZELINOWA d2 d Tuleja cylindra siłownika doznaje deformacji elastycznych pod wpływem ciśnienia panującego w jego wnętrzu. Odkształcenie związane jest ze zwiększeniem średnicy cylindra. Zwiększenie średnicy cylindra Δd może mieć niekorzystny wpływ na pracę węzła uszczelniającego tłoka. Powiększająca się szczelina w wyniku działania wysokiego ciśnienia może spowodować zjawisko destrukcji szczelinowej czyli wciągania uszczelnienia w szczelinę: Faza 1, Faza 2 Lo d1 Destrukcja szczelinowa uszczelnień tłoka p1 p2 dw Δd = d2 d1 Δp = p2 p1 c = dz/dw - dz; dw średnica zewnętrzna i wewnętrzna cylindra - n współczynnik Poissona (ułamek Poissona dla stali równy jest 0,3) - E moduł sprężystości dla stali wynosi E= MPa Faza 1 Faza 2 L1 dz Destrukcja szczelinowa uszczelnień tłoczyska Destrukcja szczelinowa występuje najczęściej w warunkach ciśnienia szybko-zmiennego o wysokiej amplitudzie przy niskich prędkościach lub równych zero. Różnica szczeliny minimalnej i maksymalnej występującej między tłokiem a cylindrem jest w przybliżeniu równa przyrostowi średnicy rury cylindra w wyniku działania ciśnienia maksymalnego. W przypadku uszczelnienia dławnicy podczas wysuwu tłoczyska, rozkład ciśnienia na średnicy wewnętrznej uzależniony jest od prędkości jego przesuwu oraz ciśnienia statycznego oleju. Wzrost dynamiczny ciśnienia występuje pod krawędzią uszczelniającą oraz pod krawędzią wewnętrzną od strony grzbietu (patrz rysunek obok). Wzrost ciśnienia dynamicznego od strony krawędzi wewnętrznej oraz siła tarcia powoduje wciskanie materiału uszczelnienia w szczelinę pomiędzy tłoczysko, a powierzchnię oporową zabudowy. Aby zapobiec destrukcji szczelinowej należy stosować uszczelnienia wzmocnione w tylnej części tkaniną lub pierścieniem oporowym wykonanym z tworzywa. Przykładowe rozwiązania zapobiegające destrukcji szczelinowej pokazują poniższe rysunki. Zależność dopuszczalnego ciśnienia pracy od wielkości szczeliny i materiału uszczelnienia oraz zastosowania pierścienia oporowego pokazuje poniższy wykres. Smin p=0 Smax p=pmax Lo < L1 Smax Smin Δd/2

17 16 TARCIE Warstwa cieczy powstaje przez przesuwanie się powierzchni ślizgowych względem uszczelnienia i w konsekwencji powstaje ciśnienie hydrodynamiczne wywołujące siłę nośną hydrodynamiczną. Grubość h płynnego filmu smarnego zależy od (wzór) maksymalnego wzrostu ciśnienia hydrodynamicznego (dp/dx) - maksimum od strony wejścia płynu do szczeliny znajdującej się pod uszczelnieniem. Ponadto od dynamicznej lepkości płynu η i od prędkości względnej v między uszczelnieniem a powierzchnią ślizgową. Zależność siły tarcia od ciśnienia i rodzaju uszczelnienia tłoczyska Tarcie od hydraulicznych uszczelnień jest uzależnione zasadniczo od grubości warstewki smaru między uszczelnieniem, a powierzchnią ślizgową. Mogą występować trzy rodzaje tarcia: tarcie statyczne - (suche tarcie) tarcie mieszane - (suche i płynne tarcie) tarcie płynne (ruchowe) (brak bezpośredniego kontaktu elementów współpracujących) Trzy obszary są pokazane na krzywej (rys). Na początku u góry krzywej występuje tarcie statyczne, które musi być pokonane. Ze wzrostem prędkości następuje płynny ruch i powstaje warstwa smarna pomiędzy uszczelnieniem a powierzchnią ślizgową. Powierzchnia kontaktowa zanika i maleje znacznie siła tarcia. Ze wzrostem prędkości osiąga się tarcie płynne. W tym obszarze siła tarcia ponownie powoli zwiększa się wraz ze wzrostem prędkości. Rozruchowy współczynnik tarcia zależy znacznie od czasu spoczynku tłoka przed jego uruchomieniem (wykres). Im bowiem dłużej układ tłok-tłoczysko pozostawał nieruchomy, tym nastąpiło mocniejsze przyssanie pierścieni uszczelniających do powierzchni uszczelnianych.

18 17 PRZECIEKI CYLINDRÓW HYDRAULICZNYCH Rodzaje przecieków w cylindrach hydraulicznych Przecieki wg PN-72/M Określenie wielkości przecieków wg PN-72/M polega na sprawdzaniu szczelności zewnętrznej, którą należy przeprowadzić przy ciśnieniu próbnym równym 1,5 pnom i ciśnieniu rozruchu pmin w czasie pięciu cykli dla każdego z tych ciśnień z wytrzymaniem 30 s (0,5 min) w każdym skrajnym położeniu. W czasie badania na tłoczysku dopuszczalne są ślady oleju bez tworzenia się kropli. Sprawdzenie szczelności wewnętrznej należy przeprowadzić przy nieruchomym tłoku w dwu jego skrajnych położeniach przy ciśnieniu równym 1,5 pnom i ciśnieniu rozruchowym pmin. Czas trwania próby nie powinien być mniejszy niż 180 s (3 min) dla każdego położenia. Szczelność wewnętrzna decyduje o sprawności wolumetrycznej cylindra hydraulicznego i jest ona określana przez producentów siłowników lub przedmiotem oddzielnych uzgodnień pomiędzy producentem a odbiorcą. Klasyfikacja przecieków zewnętrznych cylindrów hydraulicznych wg f-my FREUDENBERG - SIMRIT Niemcy Określa dopuszczalne przecieki w trzech klasach: A; B i C w próbie pracy siłownika o łącznej drodze tłoczyska wynoszącej 100 mb. Prędkość tłoczyska V = 0,5 m/s oraz temperatura oleju hydraulicznego T = 80ºC. Wybór klasy dokonuje się w zależności od przeznaczenia siłownika.

19 18 WPŁYW OBCIĄŻENIA ZEWNĘTRZNEGO NA PIERŚCIENIE PROWADZĄCE Obciążenia zewnętrzne siłowników hydraulicznych oraz ich wpływ na wielkość nacisków stykowych pierścieni prowadzących N i e d o s t a t e c z n a ilość stopni swobody mocowania siłownika Wyboczenie tłoczyska w wyniku nadmiernego wzdłużnego obciążenia Nadmierny moment oporowy Mo występujący w łożyskach przegubowych mocowania siłownika wynikający z niedostatecznego smarowania lub zatarcia Obciążenie poprzeczne pochodzące od ciężaru Q siłownika pracującego poziomo przy maksymalnym skoku tłoczyska Naciski krawędziowe w tulei z brązu Naciski krawędziowe w tulei z tworzyw

20 19 PIERŚCIENIE PROWADZĄCE - DOPUSZCZALNE OBCIĄŻENIA Dopuszczalne obciążenia dynamiczne gdzie: Dla tłoka F - obciążenie pierścienia prowadzącego [N] z - współczynnik bezpieczeństwa p - dopuszczalny nacisk powierzchniowy [N/mm 2 ] Dla tłoczyska D - średnica cylindra [mm] d - średnica tłoczyska [mm] s - szerokość fazki [mm] L - obliczeniowa szerokość pierścienia prowadzącego [mm] Uwaga: szerokość rzeczywista pierścienia winna być większa lub równa obliczeniowej Poliamid PA Materiał Poliamid PA wypełniany włóknem szklanym Zywica fenolowo-formaldehydowa laminowana (wzmacniana) Policzterorofluoroetylen PTFE + brąz Obliczanie szerokości pierścieni Dopuszczalne obciążenia statyczne Dopuszczalny nacisk powierzchniowy [N/mm2] Temperatura [ o C] p < 25 do 20 p < 15 do 100 p < 40 do 20 p < 30 do 100 p < 80 do 60 p < 58 do 100 p < 15 do 20 p < 7,5 do 80 p < 5 do 120 Poliacetal POM bez wypełnienia p < 25 do 80 Obliczanie szerokości pierścieni prowadzących przy znanych obciążeniach należy przeprowadzić dla obciążeń statycznych i dynamicznych. Wartości obciążeń dynamicznych są podane na wykresach, a statycznych w poniższej tabeli. Należy przyjąć do obliczeń szerokości pierścienia wartość większą.

21 20 ZALECENIA KONSTRUKCYJNE DOTYCZĄCE PIERŚCIENI PROWADZĄCYCH Ciśnienie w szczelinie Zasady zabudowy pierścieni prowadzących p ciśnienie przed szczeliną p1 - ciśnienie za szczeliną Δp przyrost ciśnienia hydrodynamicznego w szczelinie pd ciśnienie hydrodynamiczne pod wargą uszczelniającą hs - wysokość szczeliny V - prędkość tłoczyska h - lepkość cieczy hydraulicznej Sposoby rozładowania ciśnienia w szczelinie M1 > 4 x h1 M1 > 0,1 x D Średnica cylindra D / tłoczyska d Szerokość zamka Z 8 do 25 mm 1 do 1,5 mm 25,1 do 100 mm ponad 1,5 do 3 mm 80,1 do 200 mm ponad 3 do 6 mm M2 > 4 x h2 M2 > 0,2 x d Szerokość pierścienia L [mm] 2,4 3,0 4,0 5,5 6,1 7,9 9,5 10,0 11,8 14,8 19,5 25,0 29,5 40,0 Szerokość rowka b [mm] 2,6 3,2 4,2 5,7 6,3 8,1 9,7 10,2 12,0 15,0 20,0 25,5 30,0 40,5 Zalecenia co do zabudowy pierścieni prowadzących wykonannych z żywic fenolowych lub epoksydowych z ochroną pierścieniami miękkimi z PTFE Stosowanie pierścieni prowadzących w cylindrach nurnikowych

22 21 ZALECENIA DOTYCZĄCE ZABUDOWY USZCZELNIEŃ Uwaga: szczegółowe zalecenia konstrukcyjne należy stosować wg. wytycznych producentów uszczelnień Nazwa zespołu Tuleja cylindra Tłoczysko Lp. Nazwa Dane techniczne 1 Materiał Stal 40 albo lepsza o granicy plastyczności Re > 320MPa powierzchniowo dogniatana (rolowana) 2 Tolerancja H8 H11 (zależnie od uszczelnienia) 3 Szczeliny Smax - zależne od zastosowanego materiału i ciśnienia 4 Fazy montażowe Z - zależne od rodzaju i wielkości uszczelnienia 5 6 Chropowatość powierzchni Pozostałe elementy zabudowy (tłok) Ra 0,32 0,05 µm, Rz 1,60 0,25 µm XM, ( 8 11) - klasy chropowatości oznaczenia stare. X-obróbka wielokierunkowa dogładzanie, M-obróbka nieuporządkowana - docieranie Ra średnie arytmetyczne odchylenie profilu od linii średniej wg PN-87/M Rz wysokość chropowatości wg dziesięciu punktów profilu wg PN-87/M Ściana wewnętrzna rowka: Ra 1,6 µm Ściana boczna rowka: Ra=2,0 µm (obowiązuje indywidualna specyfikacja) 7 Materiał Stal 55 albo lepsza o granicy plastyczności Re > 335MPa 8 Tolerancja f7 f9 jest zależne od zastosowanych uszczelnień i rodzaju prowadzenia 9 Szczeliny Smax zależne od zastosowanego materiału i ciśnienia 10 Fazy montażowe Z - zależne od rodzaju i wielkości uszczelnienia Chropowatość powierzchni Ochrona przed korozją i obróbka powierzchniowa Twardość powierzchni Pozostałe elementy zabudowy (dławnica) Ra 0,32 0,05 µm, Rz 1,60 0,25 µm XM, ( 8 11) - klasy chropowatości oznaczenia stare. X-obróbka wielokierunkowa dogładzanie, M-obróbka nieuporządkowana - docieranie Ra średnie arytmetyczne odchylenie profilu od linii średniej wg PN-87/M Rz wysokość chropowatości wg dziesięciu punktów profilu wg PN-87/M Chrom twardy platerowany grubość warstwy µm. Po chromowaniu na twardo wymagane docieranie i polerowanie powierzchni. Niedopuszczalne są spiralne i koncentryczne ślady obróbki mechanicznej. Wysokie obciążenia: twardość HRC i warstwa chromu twardego Ściana wewnętrzna rowka: Ra 1,6 µm Ściana boczna rowka: Ra=2,0 µm (obowiązuje indywidualna specyfikacja)

23 22 WYTYCZNE DO STOSOWANIA USZCZELNIEŃ Profil konstrukcyjny Właściwości eksploatacyjne Działanie jednostronne X X X X X X X X X X X X Działanie dwustronne X X X X X X Wysokie ciśnienia Dynamiczne obciążenia Niskie opory ruchu Duża prędkość przesuwu Szczelność statyczna Rozruch po dłuższym postoju Chropowatość pow. zabudowy Wrażliwość na zanieczyszczenia Wrażliwość na niskie lepkości Montowalność Przestrzeń zabudowy / Skuteczność uszczelniania Ocena właściwości eksploatacyjnych : 5 - bardzo dobra 1 - niska, X - zalecane Systemy uszczelniające Stosowanie systemów uszczelniających jest zalecane, gdy panują ekstremalne warunki eksploatacyjne: wysokie ciśnienie oraz szybkość posuwu, długa droga i wysoki cykl pracy w połączeniu z wymaganym minimalnym przeciekiem, niskimi oporami tarcia dużą żywotnością (niezawodnością). Kryteria oceny systemu uszczelniającego: + satysfakcjonująca (dość dobra), ++ dobra, +++ bardzo dobra, ++++ doskonała. Rysunek węzła uszczelniającego Parametry pracy i ocena Rysunek węzła uszczelniającego Parametry pracy i ocena Ciśnienie: 40 MPa Szybkość: 0,8 m/s Temperatura: -30 C do +100 C Szczelność: ++ Niezawodność działania: ++++ Opory ruchu (tarcie): +++ Ciśnienie: 40 MPa Szybkość: 1,5 m/s Temperatura: -30 C do +100 C Szczelność: ++ Niezawodność działania: +++ Opory ruchu (tarcie): +++ Ciśnienie: 40 MPa Szybkość: 2 m/s Temperatura: -30 C do +100 C Szczelność: +++ Niezawodność działania: ++ Opory ruchu (tarcie): +++ Ciśnienie: 40 MPa Szybkość: 1,5 m/s Temperatura: -30 C do +100 C Szczelność: ++++ Niezawodność działania: +++ Opory ruchu (tarcie): +++

24 23 MONTAŻ Uszczelnienia tłoka Uszczelnienia tłoczyska

25 24 USZKODZENIA USZCZELNIEŃ - DIAGNOSTYKA Nazwa uszkodzenia Opis uszkodzenia Czynniki wpływające Sugerowane rozwiązania Obraz uszkodzenia Uszkodzenie tłoczyska lub łożyska dławnicy Uszczelnienie tłoczyska jest niszczone z jednej strony. Tłok jest uszkodzony na bokach przeciwległych. Tłoczysko powinno być proste w granicach 0,15mm na metr jego długości. Spowodowane skrzywieniem tłoczyska lub zatarciem łożyska dławnicy w konsekwencji opiłki metalu przedostają się do uszczelnienia. Naprawa lub wymiana tłoczyska. Regeneracja wewnętrznej średnicy cylindra. Zastosowanie cylindra hydraulicznego o wyższej nośności. Zanieczyszczony płyn hydrauliczny Degradacja cieplna (temperaturowa) Porysowanie uszczelnień na krawędziach uszczelniających pracujących dynamicznie w kierunku ruchu tłoka lub tłoczyska. Uszczelnienie posiada pęknięcia w miejscu występowania wysokiej temperatury. Pewne elastomery mogą posiadać oznaki zmiękczenia lub stwardnienia powierzchni jako rezultatu nadmiernej temperatury. Awaria filtrów oraz brudny montaż układu hydraulicznego. Wytrącanie się części stałych z cieczy hydraulicznej spowodowane długą jej eksploatacją. Brak zachowania czystości przy wymianie cieczy hydraulicznej. Nadmierna temperatura czynnika uszczelnianego lub za wysoka prędkość przesuwu współpracujących elementów. Okresowa wymiana filtrów oraz cieczy hydraulicznej. Zachowanie czystości podczas montażu układu hydraulicznego. Wybór elastomeru z wyższą odpornością cieplną. Ocena możliwości chłodzenia uszczelnianych powierzchni. Degradacja chemiczna Uszczelnienie posiada na powierzchni pęcherze, pory, wgłębienia (ubytki) albo odbarwienia. Brak odporności chemicznej i termicznej gumy na ciecz hydrauliczną. Dobór chemicznie bardziej opornego materiału na uszczelnienia. Destrukcja szczelinowa Uszczelnienie posiada poszarpane krawędzie na obwodzie od strony niskiego ciśnienia. Nadmierne szczeliny w zabudowie. Wysokie ciśnienie zwłaszcza dynamiczne. Niska twardość gumy. Ostre krawędzie oporowe oraz niewłaściwe rozmiary rowka zabudowy. Zmniejszenie szczelin w zabudowie. Wyższa twardość gumy. Właściwa konstrukcja rowka. Zastosowanie uszczelnień z pierścieniami oporowymi. Szybka dekompresja efekt Diesla Poszarpane krawędzie uszczelniające wewnętrzne i zewnętrzne uszczelnienia. Szybko zmieniające się ciśnienie powoduje desorpcję powietrza z cieczy hydraulicznej i bombardowanie jego pęcherzykami uszczelnienia, które ulega uszkodzeniu mechanicznemu. Odrywające się cząstki uszczelnienia powodują wtórną jego degradację. Odpowietrzenie całego układu hydraulicznego lub poszczególnych jego elementów. Obniżenie dynamiki ciśnienia w układzie hydraulicznym. Zanieczyszczone tłoczysko Brak efektu zgarniającego spowodowanego uszkodzeniem zgarniacza. Zaolejone tłoczysko spowodowane uszkodzeniem uszczelnienia dławnicy. Zanieczyszczenia zewnętrzne z ostrymi elementami stałymi. Uszkodzenie uszczelnienia tłoczyska z pojawieniem się przecieku zewnętrznego i zanieczyszczenie ruchomych zewnętrznych części cylindra w wyniku przylepienia się części stałych. Zamiana pierścienia zgarniającego z materiału twardszego np. z poliuretanu. Zastosowanie dodatkowej ochrony tłoczyska. Zastosowanie uszczelnień mniej podatnych na zanieczyszczenia.

26 25 USZCZELNIENIA STATYCZNE PODKŁADKOWE Pierścień podkładkowy Pierścień podkładkowy z wargą samocentrującą Pierścienie podkładkowe składają się z pierścienia stalowego o przekroju prostokątnym oraz odpowiednio ukształtowanej gumy na stałe z nim połączonej. Występują w dwóch odmianach: z wargą samocentrującą oraz bez. Służą do uszczelniania wszelkiego rodzaju złączek hydraulicznych pracujących na wysokich ciśnieniach. Wykonywane są z gumy typu NBR, FKM i EPDM. Element stalowy wykonany jest ze stali konstrukcyjnej węglowej pokrytej powłoką galwaniczną cynkową chromianowaną lub ze stali nierdzewnej. dnom Dm dm do powyżej 50 +0,15-0,10 +0,20-0,10 +0,25-0,10 +0,10-0,20 +0,10-0,30 +0,10-0,40 s 1 1, ,5 tolerancja +0,08-0,15 +0,13-0,20 +0,13-0,20 +0,20-0,25 +0,20-0,30 Złącze hydrauliczne

27 26 Firma System Merkel Trelleborg Guarnitec Kastaś Parker statyczne Usit Ring USF, UA, PU82, PU83, SRC O-ring Dualseal QAD-RING, SAE, Bonded Seal ORING, GDS KO, K81, K83, K84, K82 V1, V2, OV WYKAZ ZBLIŻONYCH USZCZELNIEŃ WYBRANYCH FIRM Typ konstrukcyjny oznaczenia firmowe wargowe gumowe (tkaninowe*) pakiety-zespoły kompakty guma-ptfe/au zgarniacze prowadzące tłok tłoczysko symetryczne tłok tłoczysko tłok tłok tłoczysko tłoczysko tłok/tłoczysko NA300, NA400, T18 U-Cup TTE, THT, TTW, TGU* K23, K40 C2, B7, NG*, N0* Hallite O-ring, 155, , 659, 52 SKF OR, ECOR SA, SAW, SA- ARR, SWRR* INCO P, OS, ON, OP UN, UT* SEAL-JET Polypac Sealing System LASKA Technika Przemysłowa R0/13, QR4 - OR, XR, UPR, US-01, US-02 K, K2, K3, K4, K18, K24 DS*, DS/NEO*, MU/P, URS*, URFU* TK-12, TK-11*, TK-13 T20, T24 NI300, LF300 KI310, KI320, S8* C-Cup, Zurcon L-Cup, Balsele RUM* TTS, TTS/L, TTI, TTI/L, TTH, TTX, TGO* K22, K29, K31, K32, K33, K38, K39*, K96, K37* C1, R3, B3, BS, BD, BU 610, 605, 610, 652, 621, 631, 21*, 616, 653 SI, TILA, SIL, TIL, TICLA, AG*, SG*, S* UN, U6, UP*, UT1*, D1T*, D1G S1, S2, S3, S4, S8, S17, S18, S24 B*, B/NEI*, EU, EUS, EU/K, MU/P TS-03, TS-04, TS-05, TS-06, TS-07, TS-08*, TS-09, TS-011, TS-12, TS-13, TS-14, TS-15 N1, AUN1, N100, AUN100 - VEEPAC TTU, TRU* EK, EKV ES, ESV L 43, T 19, L 27 GT/3, GT3VA VEEPAC, Selemaster SM GT/5, GT/7, PSE, TLI K21, K95, K36 K03 K01, K04, K34 D-A-S, PHD, Selemaster DSM TPM, TPL, TPS, TDE, PDE, PDH K16, K18, K19, K20, K42, K46, K48, K503, K43 - M4 M2, M3, M5 ZW, ZS, ZX, KU 601, 512, 18* 51 07, 11, 13, 09, 12, 14 UN, TI, SKY SWRR CH-5, CH-7 U1, U2, V, (VG, VT*) K6, K7, S6, S7, K21, K22, S21, S22 - TT-01, TT-02, TT-03, TT-04* DT1 K10-12, K13-15, K32, K20 CH, CH/G1, B/ NWO+KR TK-01 DT2, DT3 S10-12, S13-15, S32, S20 SM, CH, CH/G5 TS-01, TS-02 58, 64, 753, 65, 77, 53, 68, 56, 735 M, M-R, MD, A, GHT, MSS K1, K2, K3, K5, K6 OMK-MR, OMK-E, OMK-S, SIMKO 300 Turcon Glyd Ring, Turcon Glyd Ring T, Turcon AQ Seal, Turcon Stepseal K GUA-RING GER, TTO, typ 01 K17, K41, K753, K755, K49, K501, K15 KR, OE, OG, OK 54, GH, GL, CUT, URG, PEN OMS-MR OMS-MRPR OMS-S Turcon Glyd Ring, Turcon Glyd Ring T, Turcon Stepseal-K GUA-RING GIR, typ 02 K704 OD, ON G, GN, GR, GS, GL AS, P6, AUAS, PU5, ASOB, AUASR, PT1, PU5 ASW, SA, WRM, DA17, DA22/ RSW, PW/WNE, WNP, Turcon Excluder 2, Zurcon Excluder 500 GHM, GHK, GHP, GHY, GPK, GPA K05, K06, K09, K11, K07, K10, K12, K27, K703, K705 A1, AF, AG, AH, AM, AD, AY 33, 834, 860, 831, 839 PWB, SER, PW, PA, PAK, GA, PWY, PO, PO2, PWF EKF, FRA, KBK, KB, KF, FRI, SBK, SB, SF Turcite Slydring, HiMod Slydring, Luytex Slydring OW1, OW2 OW3 Z, ZZ, ZBL WFE K9, K17, K23 K8 S9 DBM, D11W, D11E, DPS/DPC DSM, EUD, PHD, PHD-P TK-02, TK-03, TK-04, TK-05, TK-06, TK-23, TK-24 E/GR, E/GR/P96 TK-07, TK-08, TK-09, TK-25 I/GR TS-16, TS-17 A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A8, A9, A10, A11, A12, A13, A25, A26, A27 WRM, WRM/P, WRM/C, SWP, WTF, UWR, DSR-U Z-01, Z-02, Z-03, Z-04, Z-05, Z-06, Z-07, ZD-01, ZD-02, ZD-03, ZD-04, ZD-05 AGI, AGE, AFI, AFE, TEF, TF K68, K69, K73, K74, KBT, KPB F3, FC, FR, FK 87, 506, 533 PGR-PF, PGR-A, SB, SB-C F1, F3, F4 E/DWR, I/DWR, E/GT, I/GT, GT/102, GT PPS-01, PPT-01, PT-01