INTELIGENTNY ALGORYTM KLASYFIKACJI NAGRAŃ ARCHIWALNYCH

Transkrypt

1 POZNAN UNIVE RSITY OF TE CHNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 88 Electrical Engineering 2016 Piotr KARDASZ* INTELIGENTNY ALGORYTM KLASYFIKACJI NAGRAŃ ARCHIWALNYCH Proces rekonstrukcji archiwalnych nagrań składa się z szeregu procedur, których parametry wymagają precyzyjnego ustawienia. Dobór tych nastaw jest na ogół zadaniem eksperta, który znając podstawowe cechy nagrania, takie jak rodzaj nośnika i stopień jego zużycia, ustala je na podstawie swojej wiedzy i doświadczenia. W celu zautomatyzowania tego procesu niezbędny jest algorytm, który na podstawie analizy nagrania będzie mógł dostarczyć tego rodzaju informacji, pozwalając na automatyczny dobór algorytmów rekonstrukcji i określenie ich parametrów. Algorytm tego rodzaju powinien dokonywać analizy nagrania przy użyciu zarówno metod czasowych, jak i częstotliwościowych oraz czasowo-częstotliwościowych. Na podstawie wyników tej analizy powinien zostać określony rodzaj i stopień zużycia nośnika, na którym zapisane zostało nagranie. Algorytm tego rodzaju został opracowany i przetestowany przy użyciu fragmentów archiwalnych nagrań zapisanych na nośnikach magnetycznych i mechanicznych, o różnej jakości i stopniu zużycia. Artykuł przedstawia istotę działania opracowanego algorytmu, wyniki testów oraz kierunki dalszych badań SŁOWA KLUCZOWE: algorytm inteligentny, klasyfikacja, sygnał dźwiękowy, rekonstrukcja 1. WPROWADZENIE Zarówno w muzeach i archiwach, jak też w domowych bibliotekach, można znaleźć stare nagrania zapisane na nośnikach analogowych, takich jak taśmy magnetofonowe na szpulach i w kasetach oraz płyty analogowe, wykonane z materiału na bazie polichlorku winylu, lub (starsze) szelaku, czy też ebonitu. Jakość tych nagrań zależy od rodzaju nośnika, wieku nagrania, sprzętu, jakim nagrania dokonano oraz sposobu obchodzenia się z już zapisanymi nośnikami. Zawarte w nich zakłócenia i zniekształcenia powodują, że ich brzmienie często odbiega od pożądanego. W tej sytuacji istnieje potrzeba rekonstrukcji tego rodzaju nagrań. W tym celu należy rozpoznać rodzaje zakłóceń istniejące w danym nagraniu, wybrać odpowiednie metody ich redukcji, dobrać ich parametry a następnie zastosować. Dobór metod redukcji zakłóceń i ich parametrów dokonywany jest na ogół przez * Politechnika Białostocka.

2 200 Piotr Kardasz eksperta, który znając rodzaj, wiek i stopień zużycia nośnika dobiera je zgodnie ze swoja wiedzą i intuicją. Proces ten jest często iteracyjny: nagranie po poddaniu procesowi redukcji zakłóceń jest odsłuchiwane, a jeśli rezultat odbiega od zamierzonego, procedura jest powtarzana przy zastosowaniu innych algorytmów lub ich parametrów, do chwili uzyskania zadowalającego rezultatu. Wymaga to dużego nakładu pracy, a także wiedzy oraz doświadczenia operatora. 2. ZAKŁÓCENIA ARCHIWALNYCH NAGRAŃ DŹWIĘKU 2.1. Zakłócenia nagrań na płytach gramofonowych Nowe płyty gramofonowe charakteryzują się na ogół dobrą jakością dźwięku. Produkowane współcześnie płyty drobnorowkowe są w stanie przenieść pełne pasmo akustyczne przy dynamice sięgającej 75 db [1]. Płyty normalnorowkowe, z pierwszej połowy XX wieku, zapisywane przy prędkości obrotowej 78 obrotów na minutę, maja jednak znacznie gorsze parametry. W ich przypadku odstęp sygnału od szumu jest znacznie mniejszy, a pasmo przenoszenia, ze względu na ograniczenia technologiczne aparatury zapisującej dźwięk dostępnej w tamtych czasach, ograniczone (rys. 1). Rys. 1. Widmo nagrania na płycie normalnorowkowej, 78 obr./min, z lat pięćdziesiątych XX w. a) fragment nagrania; b) pusty rowek na końcu nagrania Gramofony klasy popularnej, powszechnie używane w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, posiadały wkładki krystaliczne. Ich działanie opierało sie na zmianie odkształcenia kryształu o własnościach piezoelektrycznych na napięcie, podawane następnie na wejście wzmacniacza. Wadą tego rodzaju wkładek jest wymagany przez nie duży nacisk igły na powierzchnię płyty, rzędu 0,1 N (współczesne magnetyczne wkładki gramofonowe wymagają nacisku 0,01-0,025 N). Jednocześnie stosowane w nich igły szafirowe miały niewielką trwałość i ulegały szybkiemu zużyciu. Odtwarzanie płyt za pomocą tego rodzaju sprzętu powodowało ich szybkie zużycie poprzez ścieranie

3 Inteligentny algorytm klasyfikacji nagrań archiwalnych 201 i uszkadzanie ścianek rowka płyty. W rezultacie starcia najdrobniejszych szczegółów rowka zapis pozbawiony zostaje wysokich tonów, uszkodzenia zaś objawiają się w postaci trzasków (rys. 2). Rys. 2. Przebieg czasowy nagrania na płycie gramofonowej z zakłóceniami impulsowymi. a) dziesięciosekundowy fragment nagrania b) krótki fragment z zakłóceniem impulsowym Sytuacja jest jeszcze gorsza w przypadku starszych płyt odtwarzanych z prędkością 78 obrotów na minutę. Zanim rozpowszechniły się gramofony z wkładką krystaliczną i wzmacniaczem elektronicznym, do odtwarzania takich płyt stosowano gramofony ze stalową igłą o nacisku rzędu 1 N. Nie posiadały one wzmacniacza, źródłem dźwięku takiego gramofonu były drgania membrany wprawianej w ruch bezpośrednio przez igłę. Innym źródłem szumów i zakłóceń na płytach gramofonowych są zbierające się w rowku zanieczyszczenia, takie jak kurz lub zabrudzenia powstałe w wyniku nieostrożnego obchodzenia się z nośnikiem. W zależności od charakteru tych zanieczyszczeń ich obecność będzie objawiać się w postaci szumów lub trzasków. Większość tego rodzaju zanieczyszczeń może jednak zostać usunięta w procesie mycia płyt za pomocą odpowiednich urządzeń. Niecentrycznie wykonany otwór centralny w płycie będzie powodować zmiany chwilowej prędkości przesuwu nośnika, objawiające się zmienną w czasie wysokością odtwarzanych dźwięków. Zakłócenia tego rodzaju określane są jako zakłócenia typu wow [2] i są dość często spotykane na płytach produkcji polskiej z lat osiemdziesiątych XX wieku. Podstawowym rodzajem zakłóceń na płytach gramofonowych są więc zakłócenia impulsowe i zniekształcenia typu wow. Płyty wyprodukowane po 1960 roku rzadko będą wymagały redukcji szumów i innych zakłóceń. Nagrania wykonane wcześniej mogą jednak wymagać redukcji szumu oraz zastosowania innych metod poprawiających ich brzmienie [3].

4 202 Piotr Kardasz 2.2. Zakłócenia nagrań na taśmach magnetofonowych Nagrania na taśmach magnetofonowych charakteryzują się na ogół wysokim poziomem szumów i często ograniczonym pasmem przenoszenia [1, 4]. O ile zapis na płytach gramofonowych dokonywany jest w warunkach profesjonalnych, o tyle zapis na taśmach magnetofonowych wykonywany był na ogół za pomocą urządzeń klasy popularnej, często również o znacznym stopniu zużycia. Nagrania te pochodzą z różnorodnych źródeł: płyt gramofonowych, audycji radiowych, telewizyjnych, mikrofonu; częstą praktyką było również wielokrotne kopiowanie taśm. Nagrania na taśmach magnetofonowych kopiują zakłócenia ich źródeł. Nagranie z płyty gramofonowej będzie więc zawierać zakłócenia impulsowe i zniekształcenia wow przekopiowane z płyty. Gramofony niskiej jakości często charakteryzowały się występowaniem przydźwięku sieci zasilającej, który dostawał się do sygnału poprzez drgania mechaniczne wywoływane przez silnik gramofonu lub zakłócenia elektromagnetyczne powodujące indukowanie się napięć w przewodach połączeniowych lub układach elektronicznych. Przydźwięk taki jest zapisywany na taśmie razem z sygnałem użytecznym. Rys. 3. Widmo nagrania na taśmie magnetofonowej. Widoczne zakłócenie w okolicy częstotliwości 16 khz wskazuje na to, że źródłem nagrania była audycja telewizyjna Nagrania audycji radiowych, zwłaszcza dokonywane w latach osiemdziesiątych przy użyciu monofonicznych odbiorników radiowych, mogą zawierać częstotliwość pilota stereo 19 khz [5], nagrania z telewizji zaś częstotliwość odchylania poziomego (rys. 3), wynoszącą dla stosowanych w Polsce systemów telewizji Hz.

5 Inteligentny algorytm klasyfikacji nagrań archiwalnych 203 Nagrania dokonywane amatorskimi mikrofonami charakteryzują się wysokim poziomem szumów i ograniczonym pasmem przenoszenia; podobne cechy mają nagrania wielokrotnie kopiowane. Poza zakłóceniami, charakterystycznymi dla źródeł nagrań na taśmie, będą w nich występować również zakłócenia charakterystyczne dla magnetycznej metody zapisu. Amatorskie magnetofony i przeznaczone do nich taśmy ze względu na niewielką prędkość przesuwu i szerokość ścieżki charakteryzują się stosunkowo wysokim poziomem szumu [4]. Skończona długość szczeliny głowicy odczytującej, błędne jej ustawienie oraz niedokładności wykonania powodują ograniczenie pasma zapisywanego i odczytywanego sygnału od góry, zaś zjawisko różniczkowania sygnału podczas odczytu i związana z tym konieczność stosowania dużych wzmocnień dla niskich częstotliwości, ogranicza to pasmo od dołu. Obecne na powierzchni czynnej taśmy zanieczyszczenia powodują odsuniecie jej od głowic magnetofonu, co powoduje zjawisko krótkotrwałych zaników sygnału określanych jako drop-out. Zjawisko to występuje szczególnie dla górnej części pasma akustycznego. W przypadku wielokrotnie kopiowanych taśm z każdą kolejną generacją kopii wzrastać będzie liczba drop-outów. Jednocześnie będzie wzrastać intensywność szumu, a pasmo przenoszenia będzie coraz bardziej ograniczone na obu krańcach widma. 3. CEL I ZAKRES PRACY Na podstawie powyższych rozważań można wyciągnąć wniosek, że jednym z podstawowych zadań w procesie rekonstrukcji archiwalnych nagrań dźwięku jest określenie rodzajów zakłóceń występujących w nagraniu i dobór odpowiednich metod ich redukcji. Metody te zależą od źródła nagrania oraz rodzaju i stopnia zużycia nośnika, na którym jest ono zapisane. Zadanie to jest na ogół wykonywane przez operatora, posiadającego wiedzę zarówno o nośniku, na którym zapisane jest nagranie, jak i o rodzajach występujących na nim zakłóceń i metodach ich redukcji. W celu automatyzacji tego procesu, a co za tym idzie, obniżenia wymagań stawianych operatorowi, niezbędne jest opracowanie algorytmu, który mógłby go zastąpić w procesie rozpoznania rodzaju archiwalnego nagrania i określeniu jego podstawowych cech, a także doboru metod jego rekonstrukcji Celem pracy było w tej sytuacji opracowanie algorytmu, który na podstawie wyników analiz nagrania, wykonywanych za pomocą różnorodnych metod, czasowych, częstotliwościowych i czasowo-częstotliwościowych miałby za zadanie określenie rodzaju nagrania i występujących w nim zakłóceń. Wyniki jego działania mogłyby stanowić wtedy podstawę automatycznego doboru metod rekonstrukcji nagrania i ich parametrów.

6 204 Piotr Kardasz 4. ALGORYTM KLASYFIKACJI NAGRAŃ ARCHIWALNYCH 4.1. Klasy nagrań archiwalnych i ich podstawowe cechy Nagrania o wysokiej jakości, na płytach gramofonowych drobnorowkowych lub taśmach magnetycznych, na ogół nie wymagają rekonstrukcji. Nagrania na płytach o niższej jakości mogą zawierać zniekształcenia typu wow oraz pewną liczbę zakłóceń impulsowych, które należy usunąć. Rzadko wymagana jest w tym przypadku redukcja szumu, a jeśli już, ze względu na jego niską intensywność, może być ona dokonana przy pomocy prostych algorytmów. Nagrania na starych, zniszczonych płytach będą wymagały przede wszystkim redukcji zakłóceń impulsowych. W następnej kolejności należy zredukować zakłócenia typu wow i szum o dużej intensywności. Ze względu na występujące w tym procesie problemy [6] niezbędne jest zastosowanie w tym celu zaawansowanych algorytmów. Jeśli nagranie było zapisane na płycie normalnorowkowej, może być dodatkowo potrzebne zastosowanie algorytmów poprawiających brzmienie nagrania [3]. Nagrania na taśmach, niezależnie od jakości, zawierają na ogół przydźwięk sieciowy oraz zniekształcenia typu wow. Jeśli nagranie wykonywane było z gramofonu, należy dokonać również redukcji zakłóceń impulsowych. Nagrania audycji radiowych i telewizyjnych mogą zawierać zakłócenia quasistacjonarne [7] o częstotliwościach powyżej 10 khz. Zakłócenia takie należy usunąć. W przypadku nagrań niskiej jakości, do których zaliczają sie również nagrania wielokrotnie kopiowane oraz nagrania dokonywane amatorskimi mikrofonami, należy zastosować zawansowane metody redukcji szumu oraz algorytmy poprawiające brzmienie. Nagrania archiwalne mogą być monofoniczne lub, rzadziej, stereofoniczne. Liczba kanałów jest zadana z góry poprzez parametry pliku, w którym zapisany jest zdigitalizowany sygnał. W przypadku sygnału stereofonicznego algorytm klasyfikacji powinien dokonywać oceny jakości na podstawie cech sygnału monofonicznego otrzymanego poprzez zsumowanie obu kanałów stereo. Powinny być one bowiem rekonstruowane z zastosowaniem tych samych metod i ich parametrów, nawet jeśli z jakichś przyczyn ich jakość jest różna. Na podstawie powyższych rozważań wybrane zostały klasy nagrań archiwalnych, które mają być rozpoznawane przez prezentowany algorytm. Przedstawione są one w tabeli Działanie algorytmu Proponowany algorytm ma za zadanie, na podstawie wyników analizy archiwalnego nagrania, zakwalifikowanie go do jednej z klas, opisanych w tabeli 1. W tym celu wymagana jest znajomość podstawowych cech nagrania, takich jak

7 Inteligentny algorytm klasyfikacji nagrań archiwalnych 205 odstęp sygnału od szumu, pasmo przenoszonych częstotliwości, występowanie zakłóceń impulsowych i ich liczba, występowanie zakłóceń quasistacjonarnych i ich parametrów. Tabela 1. Podstawowe klasy archiwalnych nagrań rozpoznawane przez prezentowany algorytm i wymagane dla tych klas metody redukcji zakłóceń i zniekształceń Lp Klasa nagrania Podstawowe cechy nagrania Nagranie o wysokiej jakości Nagranie na płycie gramofonowej drobnorowkowej, średniej jakości Nagranie na płycie drobnorowkowej, o niskiej jakości Nagranie na płycie normalnorowkowej Nagranie na taśmie magnetofonowej z gramofonu Nagranie na taśmie magnetofonowej audycji radiowej lub telewizyjnej Nagranie na taśmie magnetofonowej o niskiej jakości pasmo przenoszenia szersze niż Hz odstęp od szumu > 50 db pasmo przenoszenia szersze niż Hz odstęp od szumu < 50 db obecność zakłóceń impulsowych i ewentualnie zakłóceń wow obecność dużej liczby zakłóceń impulsowych, pasmo przenoszenia węższe niż Hz odstęp od szumu < 40 db obecność dużej liczby zakłóceń impulsowych, odstęp od szumu < 40 db brak sygnału użytecznego powyżej 4 khz pasmo przenoszenia rzędu niż Hz odstęp od szumu i zakłóceń > 40 db obecność przydźwięku i zakłóceń impulsowych obecność przydźwięku sieciowego i zakłóceń quasistacjonarnych o częstotliwościach > 10 khz pasmo przenoszenia ograniczone od góry do ok. 4 khz lub mniej występowanie zaników sygnału i wszelkiego rodzaju zakłóceń quasistacjonarnych Wymagane metody rekonstrukcji rekonstrukcja na ogół nie jest potrzebna redukcja zakłóceń wow redukcja zakłóceń impulsowych proste algorytmy redukcji szumu zaawansowane metody redukcji szumów i zakłóceń impulsowych, korekcja zniekształceń liniowych jak wyżej, dodatkowo zaawansowane algorytmy poprawy brzmienia redukcja szumu, przydźwięku sieciowego, zakłóceń impulsowych, wow, zniekształceń liniowych jak wyżej, dodatkowo redukcja zakłóceń quasistacjonarnych o częstotliwościach >10 khz zaawansowane metody redukcji szumu zaawansowane metody poprawy brzmienia redukcja innych odnalezionych zakłóceń i zniekształceń

8 206 Piotr Kardasz W celu określenia odstępu sygnału do szumu algorytm poszukuje fragmentów sygnału o długości 1/2 sekundy o najwyższej i najniższej mocy średniej dla danego fragmentu. Zakłada się, że nagranie, poddawane rekonstrukcji, zawiera również fragmenty reprezentujące wyłącznie szum nośnika. Warunek ten jest na ogół spełniony, ponieważ fragmenty takie występują w przerwach pomiędzy utworami. Aby zmniejszyć wpływ ewentualnych zakłóceń quasistacjonarnych, sygnał przed poddaniem go wspomnianej analizie jest filtrowany przez filtr pasmowoprzepustowy o paśmie przenoszenia od 150 do Hz. Wynikiem działania tej części algorytmu jest pojedyncza wartość, stanowiąca szacowany odstęp sygnału od szumu w skali logarytmicznej (db). W celu odnalezienia zakłóceń impulsowych dokonywana jest dekompozycja sygnału z zastosowaniem falek Haara [8]. Wystąpienie izolowanych współczynników o dużej wartości bezwzględnej dla najwyższych częstotliwości świadczy o możliwości wystąpienia zakłócenia impulsowego (rys. 4). Wynikiem działania tej części algorytmu jest pojedyncza wartość, będąca szacowaną liczbą zakłóceń impulsowych w jednej minucie nagrania. Rys. 4. Rozkład nagrania na zniszczonej płycie gramofonowej na falki Haara. Zakłócenia impulsowe widoczne w postaci jaśniejszych prążków w górnej części rysunku Dla oceny pasma przenoszenia nagrania dokonuje się jego analizy za pomocą krótkoczasowej transformaty Fouriera o 1024 próbkach przy zastosowaniu okna Hanna [8]. Wyniki tej transformaty są uśredniane dla całego nagrania. Jednocześnie dokonuje się analizy nagrania w jego wcześniej odnalezionych fragmentach zawierających wyłącznie szum. Wynikiem działania tego etapu są dwie wartości, określające najniższą i najwyższą częstotliwość, dla której odstęp od szumów przekracza określoną wartość. W celu wykrycia zakłóceń quasistacjonarnych dokonuje się analizy sygnału za pomocą transformaty Fouriera o 2 22 próbkach i sprawdza występowanie maksimów amplitudy w okolicach częstotliwości 50 Hz i 100 Hz, a także i Hz. Procedura zwraca trzy wartości logiczne (prawda/fałsz) odpowiadające wykryciu odpowiednio przydźwięku sieciowego, częstotliwości odchylania poziomego i częstotliwości pilota stereo. Wyniki pracy procedur analizy podawane są na wejście algorytmu wnioskującego, który na ich podstawie przyporządkowuje analizowane nagranie do

9 Inteligentny algorytm klasyfikacji nagrań archiwalnych 207 jednej z grup wymienionych w tabeli 1. Algorytm ten, złożony z sześciu bloków wnioskowania, po jednym dla każdej z klas, generuje sześć wartości wyjściowych. Uważa się, że nagranie należy do klasy, której blok wnioskowania zwrócił najwyższą wartość. Bloki wnioskowania zostały zaprojektowane na podstawie tabeli 1. Algorytm, zaimplementowany w systemie uruchomieniowym Lazarus, został poddany następnie dostrojeniu przy użyciu fragmentów archiwalnych nagrań o różnej jakości, zapisanych na różnorodnych nośnikach. Dostrojenie to zostało przeprowadzone ręcznie, poprzez poddanie tych nagrań działaniu algorytmu, a następnie dostrajaniu jego parametrów do chwili uzyskania poprawnego działania dla zestawu sygnałów testowych. 5. WNIOSKI KOŃCOWE I KIERUNKI DALSZYCH BADAŃ Przedstawiony algorytm został opracowany jako część systemu rekonstrukcji nagrań dźwięku. Celem tego systemu ma być uproszczenie i automatyzacja tego procesu. W tej sytuacji przedstawiony algorytm powinien zostać tak rozbudowany, aby uzyskane w wyniku jego działania dane mogły posłużyć nie tylko w celu doboru algorytmów rekonstrukcji, ale także ich parametrów. Wymaga to rozbudowy algrytmu wnioskowania i dostrojenia go przy użyciu większego zestawu archiwalnych nagrań. Zestaw taki został przygotowany w trakcie badań i zawiera dużą liczbę zdigitalizowanych nagrań o różnej jakości pochodzących z różnych nośników. Zasoby te powinny pozwolić na precyzyjne dostrojenie zarówno opisanego algorytmu klasyfikacji, jak i pozostałych algorytmów [3, 6, 7, 9, 10] zaprojektowanych dla tego systemu. Artykuł opracowano w ramach pracy MB/WE/4/2015. LITERATURA [1] Praca zbiorowa - Zapisywanie i odtwarzanie dźwięku. Wydawnictwa Naukowo- Techniczne, Warszawa, [2] Czyżewski A., Maziewski P., Some Techniques for Wow Effect Reduction. IEEE International Conference on Image Processing ICIP 2007, San Antonio. [3] Kardasz P., Algorytm poprawy jakości brzmienia archiwalnych nagrań dźwięku na nośnikach magnetycznych, Poznan University of Technology Academic Journals. Electrical Engineering, Nr 84 (2015), s [4] Iwanicka B., Koprowski E., Kasety magnetofonowe i magnetowidowe. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa, [5] Chaciński H., Odbiorniki radiowe, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1980.

10 208 Piotr Kardasz [6] Kardasz P., Algorytm redukcji szumów w nagraniach dźwiękowych z wykorzystaniem podziału sygnału na składowe harmoniczne i stochastyczne, Pomiary, Automatyka, Robotyka, R. 19, nr 1 (2015), s [7] Kardasz P., Algorytm detekcji zakłóceń impulsowych w archiwalnych nagraniach dźwięku na płytach analogowych, Poznan University of Technology Academic Journals. Electrical Engineering, Nr 84 (2015), s [8] Zieliński T. P., Cyfrowe przetwarzanie sygnałów, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa [9] Kardasz P., Algorytm redukcji zakłóceń quasistacjonarnych w zabytkowych nagraniach dźwięku, Poznan University of Technology Academic Journals. Electrical Engineering, Nr 80 (2014), s [10] Kardasz P., Wykorzystanie zakłóceń quasistacjonarnych w celu redukcji nierównomierności przesuwu taśmy w nagraniach dźwięku na nośnikach magnetycznych. Poznan University of Technology Academic Journals. Electrical Engineering, Nr 80 (2014), s THE INTELLIGENT ALGORITGM FOR ARCHIVAL RECORDING CLASSIFICATION The reconstruction process of archival audio recordings consists of several procedures that require precise parameters settings. The selection of these procedures and settings is generally done by an expert who knows the basic characteristics of the recording, such as the media type and degree of wear. The expert can then choose reconstruction procedures and their parameters according to his knowledge and experience. To make this process automatic, an algorithm is necessary, which is able to provide information needed for reconstruction algorithms selection and parameters setting. Such algorithm should analyze the recording using time, frequency and time-frequency analysis methods and then determine the type of media and its wearing level. The paper presents the intelligent classification algorithm which has been developed and tested using fragments of archival recordings stored on magnetic and mechanic media of different quality and degree of wear. The test results and directions for further research are presented. (Received: , revised: )