Przyczynek do znajomości koszówek Polski (Lepidoptera, Psychidae). Część 2. Uwagi na temat hodowli i cyklu życiowego rodzaju Rebelia Heyl.

Transkrypt

1 Acta entomologica silesiana Vol. 20, 2012: ISSN Bytom, December 30, 2012 Przyczynek do znajomości koszówek Polski (Lepidoptera, Psychidae). Część 2. Uwagi na temat hodowli i cyklu życiowego rodzaju Rebelia Heyl. Kamil Mazur ul. Dominikańska 8/28, PL Rzeszów kamilmaz@o2.pl ABSTRACT. Contribution to the knowledge of Polish bagworms moths (Lepidoptera: Psychidae). Part 2. Notes on the breeding and life cycle of genus Rebelia Heyl. The new record of Rebelia Heyl. species is given based on material from three different localities in the SE part of Poland. Mating tests were performed between these different populations of the Rebelia species in order to study the relationships between them. A life cycle and mating behaviour as well as notes on the breeding is described in detail. KEY WORDS: Lepidoptera, Psychidae, Rebelia, life history, mating behavior, rearing methods. WSTĘP Latem 2011 roku miałem okazję prześledzić cały cykl rozwojowy gatunku z rodzaju Rebelia Heyl. W kwietniu i na początku maja tego roku zebrałem zaledwie cztery gąsienice z trzech stanowisk zlokalizowanych w województwie podkarpackim: po jednej z bliskich sobie miejscowości Kramarzówka [UTM: FA02] (gm. Pruchnik, pow. jarosławski) i Babice [FA01] (gm. Krzywcza, pow. przemyski) oraz dwie z miejscowości Tajęcina [EA75] (gm. Trzebownisko, pow. rzeszowski), jednak z jednej z nich wykluła się wkrótce pasożytnicza błonkówka, więc dalsza hodowla została oparta na trzech gąsienicach, każdej z innego stanowiska. Z obszaru Polski podawane są jak dotąd trzy gatunki tego rodzaju (Marciniak 2000a): Rebelia sapho (Mill.) latająca rankiem, oraz R. herrichiella Strand i R. bavarica Werhli aktywne wieczorem. W obrębie województwa podkarpackiego stwierdziłem występowanie tylko R. sapho (Mill.) w Kramarzówce (podaną w Mazur 2009 jako Rebelia sp.) zaś z pozostałych dwóch wspomnianych wyżej stanowisk nie dysponowałem jak dotąd wystarczającym materiałem hodowlanym co uniemożliwiało postawienie diagnozy gatunkowej. Teraz nadarzyła się okazja do przeprowadzenia hodowli i bliższego przyjrzenia się temu rodzajowi koszówek. Próby wabienia W dniu z gąsienicy znalezionej w Babicach wykluła się (B), zaś dzień później z gąsienicy znalezionej w Tajęcinie (T). W obu przypadkach nastąpiło to o zbliżonej porze dnia tj. wcześnie rano między godz a 8.00 i obie były aktywne przez kolejne dni wyłącznie rankiem, wysuwając się w tym czasie ze swoich egzuwiów poczwarkowych do około połowy ciała, co jest charakterystycznym zachowaniem wskazującym, że oczekują na kopulację. Około godz chowały się całe do egzuwium co jest równoznaczne z zakończeniem wabienia by ponownie wysunąć się z niego dopiero wczesnym rankiem następnego dnia. 71

2 Dnia wieczorem, zawiozłem obie do Tajęciny, pozostawiając je razem w jednej pułapce na noc, licząc na zwabienie. Stanowisko w Tajęcinie (ryc. 1) stanowi niewielka trawiasta polana o podłożu piaszczystym, powierzchni kilku arów, leżąca na skraju lasu sosnowego z udziałem dębów i buków. Polana jest mocno nasłoneczniona i gęsto porośnięta trawami, kępami szczawiu i innymi roślinami zielnymi, a także młodymi brzozami i sosnami. Rankiem następnego dnia, gdy przyszedłem w to miejsce około godz spostrzegłem dwa latające dookoła pułapki, co jednoznacznie wskazywało, że któraś z je zwabiła. W ciągu pół godziny odłowiłem łącznie 11. Ich aktywność wyraźnie się kończyła około godz. 8.00, co się pokrywało z zaobserwowanym wcześniej czasem aktywności. Pułapkę pozostawiłem w tym samym miejscu do następnego dnia. W dniu przyszedłem jeszcze wcześniej, bo o godz Lot godowy już trwał i kolejne latały koło pułapki. Odseparowałem obie do osobnych pułapek rozstawiając je o kilka metrów od siebie. W tym czasie zaniepokojone schowały się do swoich egzuwiów, jednak po chwili (T) znowu się wysunęła oczekując na kopulację (ryc. 3), zaś (B) zrobiła to dopiero po kilkunastu minutach. W ciągu kilkudziesięciu kolejnych minut odłowiłem znowu kilkanaście, które jednak leciały wyłącznie w kierunku (T) (pochodzącej z tego właśnie stanowiska), zupełnie ignorując obcą (B). Motyle latały nisko nad ziemią, na ogół na wysokości 0,5 1m, ciągle się rozbijając o trawy lub na nich przysiadając na moment. Odławiać je mogłem bezpośrednio do zatruwaczki bez użycia siatki, jednak spłoszone szybko odlatywały chaotycznymi ruchami. Kopulacja i składanie jaj Około godz wyciągnąłem z pułapki (T) i położyłem na pobliskim pniaku ok. 20 cm nad ziemią, aby umożliwić jej odbycie kopulacji. Po kilku minutach nadleciał miejscowy, jednak minął (B) znajdującą się wciąż w pułapce, zmierzając wyraźnie w kierunku (T). Po krótkim locie szybkim ruchem usiadł na jej egzuwium i przyciskając je skrzydłami do podłoża wsunął swój odwłok do wnętrza pomiędzy ścianką, a ciałem. Kopulacja w bezruchu trwała około 10 sekund, po czym zerwał się i odleciał siadając na pobliskim pędzie trawy, zaś w tym czasie schowała się całkowicie do swojego egzuwium. Po powrocie do domu okazało się, że pod moją nieobecność z poczwarki trzymanej w hodowlarce wykluł się (K), więc umieściłem w niej obie, przy czym (B) nadal była w pozycji wabienia, zaś (T) już się nie wysunęła ze swojego egzuwium. Po chwili podleciał do wabiącej, usiadł na jej egzuwium przytrzymując je skrzydłami i również po około 10 sekundach kopulacji odleciał (ryc. 4), a w tym czasie schowała się całkowicie do swojego egzuwium. Wczesnym popołudniem tego samego dnia obie złożyły jaja do swoich egzuwiów poczwarkowych, po czym je całkowicie opuściły składając resztę pojedynczych jaj bezpośrednio na dnie pojemnika. W podobny sposób zapewne kończą życie w naturalnych warunkach wysuwają się z koszyczka, spadają na ziemię i wkrótce giną lub stają się łatwym łupem innych owadów. 72

3 Hodowla gąsienic ex ovo od (T) Jaja były trzymane w samym egzuwium, w temperaturze pokojowej. W dniu , a więc po 16 dniach od ich złożenia, wykluło się około 170 gąsienic (ryc. 5). Hodowlarkę dla gąsienic przygotowałem na bazie wykopanego wprost z naturalnego stanowiska tego gatunku bryły ziemi z różnymi rosnącymi roślinami, głównie krwawnikiem Achillea sp., szczawiem Rumex sp. i trawami. Dodatkowo zasadziłem w niej pędy pięciornika Potentilla sp., na którym hodowałem już z powodzeniem wcześniej gąsienice Rebelia sapho (Mill.). Istotne jest żeby nie usuwać zwiędłych i rozkładających się roślin, na których gąsienice szczególnie chętnie żerują. W tak przygotowanej hodowlarce umieściłem świeżo wyklute gąsienice, przenosząc je jedna za drugą. Wkrótce zbudowały sobie koszyczki i zaczęły żerować. Hodowlarka stała w mieszkaniu na parapecie od strony południowej, a więc niemalże cały czas w słońcu, aby jak najbardziej zbliżyć warunki do naturalnych gdyż stanowisko gatunku w naturze też jest silnie nasłonecznione. Część pojemnika była na wszelki wypadek przysłonięta przed słońcem żeby zapewnić gąsienicom na wszelki wypadek trochę cienia lecz nie zauważyłem, aby się chowały przed słońcem. Pierwsze linienie gąsienice przeszły około , a więc zaledwie po tygodniu od wyklucia z jaj. Wiele z nich na czas linienia wychodziło wyżej przyczepiając się do pokrywy hodowlarki, inne do roślin. Drugie linienie miało miejsce około , a trzecie około W tym czasie koszyczki gąsienic miały długość około 9 11 mm. Rozdzieliłem gąsienice do dwóch osobnych hodowlarek żeby mogły swobodnie żerować nie przeszkadzając sobie i pozwalając rosnąć roślinom zanim ulegały niemalże całkowitemu zjedzeniu. Podczas przenoszenia mogłem je również dokładnie policzyć było 165 gąsienic, a więc hodowla praktycznie przebiegała bezstratnie. W czasie czwartego linienia, około największe koszyczki miały długość 17 mm i dała się już wyraźnie zaobserwować różnica w rozwoju gąsienic, gdyż niektóre miały swoje koszyczki wciąż długości tylko około 10 mm, a więc wyraźnie zatrzymały się w rozwoju. Może to świadczyć, że jest to okres, w którym zachodzi zimowanie w naturalnych warunkach. Przyrost długości koszyczków nie był jednostajny, tzn. były one powiększane, potem skracane, znów powiększane itd. Dzieje się tak dlatego, iż gąsienica co pewien czas odgryza tylny koniec koszyczka, długości 1 2 mm, powiększając tym samym tylny otwór (koszyczek zwęża się ku tylnemu końcowi). Pod koniec lipca pierwsze gąsienice przeszły piąte linienie. Na początku sierpnia wszystkie niezależnie od stopnia rozwoju pomimo dostępności pokarmu przestały żerować przygotowując się do diapauzy. W tym czasie największe koszyczki miały około 20 mm długości i widoczna była już różnica pomiędzy płcią, ponieważ koszyczki przyszłych są grubsze i dłuższe niż. Zaobserwowałem ciekawe zachowanie gąsienic polegające na tym, że część z nich zbierała się w grupy po kilkanaście osobników leżąc na ziemi jedna przy drugiej, lub nawet leżąc na sobie skupiając się wokoło wyrastających z ziemi pędów traw. Pojedyncze gąsienice także przyczepiały się tuż nad ziemią do ścianki hodowlarki, zaś pozostałe leżały w różnych jej miejscach. 73

4 W ten sposób gąsienice spędziły zimę, która jednak była bardzo mroźna, z temperaturą spadającą do 30 C. W marcu 2012, gdy temperatura ustabilizowała się na poziomie kilku stopni powyżej zera, przeniosłem gąsienice do temperatury pokojowej. Jak się okazało przeżyło zaledwie 40 gąsienic, które następnie podjęły żerowanie na umieszczonych w hodowlarce świeżych rosnących o tej porze roku roślinach jak mniszek Taraxacum sp., krwawnik Achillea sp., trawy i in. Pod koniec marca zaczęły się przepoczwarczać. W tym celu gąsienice wspinały się na ścianki hodowlarki i tam przyczepiały swoje koszyczki na różnej wysokości, jednak wszystkie ponad ziemią i nie zaobserwowałem przepoczwarczenia pomiędzy roślinami na ziemi. Największe koszyczki miały wówczas długość 22 mm i 4 mm średnicy w najgrubszym miejscu, zaś koszyczki 19 mm długości, 3 mm średnicy, przy czym były wyraźnie smuklejsze. Stadium poczwarki w temperaturze pokojowej trwało u około 6 dni, zaś u około 14 dni. Motyle wykluwały się typowo czyli wcześnie rano, pomiędzy godz a 7.00 i były aktywne do około godz Niezapłodnione żyły 3 5 dni, zwykle przed śmiercią opuszczały osłonkę poczwarkową i niejednokrotnie składały kilka kilkanaście jaj. Zaobserwowałem zmienny czas trwania kopulacji od około 10 sekund do kilku minut, jak również w dwóch przypadkach podwójną kopulację jednego z różnymi. Ostatnia wykluta została wystawiona na stanowisku w Tajęcinie efektem czego było zwabienie około godz jednego. Hodowla gąsienic ex ovo od (B) Ze złoża jaj od (B) wykluło się tylko 20 gąsienic i zastanawiające jest, dlaczego tak mała była ich liczba skoro w poprzednio opisanej hodowli ze złoża jaj wykluło się około 170 gąsienic. Obie hodowle prowadzone były w podobnych warunkach. Do diapauzy gąsienice przystąpiły mając koszyczki długości mm. Niestety żadna gąsienica nie przetrwała zimy. Materiał Rebelia sp.: Tajęcina [EA75], 1 e.l , 1 e.p , , 1 (T) e.l , 1 e.o , 2 e.o , 1 e.o , 1 e.o , 1 e.o , 2 i 3 e.o , 1 i 1 e.o , 2 i 3 e.o , 1 i 2 e.o , 4 e.o , 1 i 1 e.o , 1 i 1 e.o , 1 e.o , 1 e.o , wszystkie leg. K. Mazur (ryc. 2). Rebelia sapho: Kramarzówka [FA02], 1 e.l , 1 e.l , 1 e.l , 1 e.l , 2 e.l , 1 e.l , 1 i 3 e.l , 6 e.l , 1 e.l , 1 e.l , 1 e.l , 1 (K) e.l , 1 e.l , wszystkie leg. K. Mazur. Rebelia sp.: Babice [FA01], 1 (B) e.l , leg. K. Mazur. Analiza porównawcza Poniższe porównanie oparte zostało na materiale pochodzącym z Tajęciny i z Kramarzówki, z wyłączeniem jedynego okazu z Babic ze względu na brak możliwości określenia przedziału zmienności. 74

5 . Rozpiętość skrzydeł okazów z Tajęciny: mm, z Kramarzówki mm. Skrzydła okazów z obu stanowisk pokryte są długimi i cienkimi, włosowatymi łuskami wierzchnimi oraz szerszymi i krótszymi lancetowatymi łuskami pokładowymi. Łuski krawędziowe w okolicy brzegu zewnętrznego przy wierzchołku skrzydła przedniego okazów z Tajęciny są przeważnie szerokie lancetowate z kilkoma wierzchołkami, podobnie jak u okazów z Kramarzówki, jednak wśród tych są dwa okazy z przewagą łusek szeroko lancetowatych z jednym wierzchołkiem. Ubarwienie skrzydeł jest u wszystkich okazów podobne, szare. Motyle podczas lotu tracą w dużej mierze długie włosowate łuski, co sprawia, że ich skrzydła wyraźnie jaśnieją stając się bardziej transparentne. Użyłkowanie skrzydeł jest u większości okazów z obu stanowisk podobne tzn. na przednim skrzydle z komórki środkowej wychodzi 9 żyłek, przy czym r 3 +r 4 początkowo przebiegają na wspólnym pniu o zmiennej długości. Niejednokrotnie występuje różnica w długości pnia między lewym, a prawym skrzydłem u tego samego okazu. W obrębie komórki środkowej zlokalizowana jest mała dodatkowa komórka w okolicy żyłki m 2. Na tylnym skrzydle z komórki środkowej wychodzi 5 żyłek, komórki dodatkowej brak. Jednakże, u kilku okazów z obu stanowisk dają się zaobserwować pewne różnice w przebiegu żyłek: 1 z Kramarzówki: żyłka cu 1 na prawym przednim i lewym tylnym skrzydle tuż przy brzegu zewnętrznym skrzydeł rozdziela się na dwie osobne żyłki dochodzące tak do krawędzi skrzydeł; pozostałe skrzydła są normalnie użyłkowane. 1 z Tajęciny: na obu tylnych skrzydłach z komórki środkowej wychodzi po 6 żyłek (żyłka rr tworząc początkowo krótki pień rozdziela się na dwie osobne żyłki dochodzące do krawędzi skrzydła); przednie skrzydła normalnie użyłkowane. 1 z Tajęciny: na lewym przednim skrzydle żyłka r 4 tworząc początkowo jeden pień rozdziela się na dwie osobne tak dochodząc do krawędzi skrzydła. Na prawym tylnym skrzydle z komórki środkowej wychodzi 6 żyłek (żyłka rr tworząc początkowo dość długi pień rozdziela się na dwie osobne żyłki dochodzące do krawędzi skrzydła); pozostałe skrzydła normalnie użyłkowane. 1 z Tajęciny: na prawym przednim skrzydle żyłka cu 1 wychodząca pojedynczo z komórki środkowej rozchodzi się na dwie osobne dochodząc tak do krawędzi skrzydła. Genitalia (ryc. 6) są typowe dla rodzaju Rebelia (porównaj z Sauter & Hättenschwiler 1999). W dostępnej literaturze brak dokładniejszych opisów genitaliów jak i ewentualnych cech, które pozwalałyby na oznaczenie gatunkowe w oparciu o preparaty genitaliów.. Okazy z obu stanowisk wyglądają bardzo podobnie i są zbliżonych rozmiarów, robakowate, bezskrzydłe i beznogie. Ciało jest koloru żółtego z wieńcem wełny analnej koloru jasnokremowego. Długość pochewek czułków płytki głowowej jest zmienna wewnątrz gatunku. Koszyczki gąsienic z obu stanowisk mają zbliżoną długość: mm, mm. Wszystkie mają kształt wygiętej i zwężającej się ku końcowi rurki, lecz są pokryte odmiennym materiałem budulcowym, co jednak wynika z przebywania gąsienic w odmiennym środowisku: stanowisko w Tajęcinie jest o podłożu piaszczystym stąd koszyczek ma powierzchnię szorstką z wyraźnie widocznymi ziarenkami piasku, 75

6 Acta ent. siles. 20, 2012 Bytom, December 30, 2012 podczas gdy stanowisko w Kramarzówce jest zlokalizowane na nieużytkach o glebie uprawnej i koszyczki mają powierzchnię o wiele gładszą. Ryc. 1. Stanowisko występowania Rebelia sp. w Tajęcinie k. Rzeszowa [EA75] (fot. K. Mazur) Fig. 1. The place of occurrence of Rebelia sp. in Tajęcina near Rzeszów [EA75] (photo by K. Mazur). Ryc. 2. Samiec Rebelia sp. z Tajęciny (fot. K. Mazur). Fig. 2. Male of Rebelia sp. from Tajęcina (photo by K. Mazur). 76

7 Acta ent. siles. 20, 2012 Bytom, December 30, 2012 Ryc. 3. Samica Rebelia sp. z Tajęciny w pozycji wabiącej (fot. K. Mazur). Fig. 3. Female of Rebelia sp. from Tajęcina during attracting of males (photo by K. Mazur). Ryc. 4. Moment kopulacji (fot. K. Mazur). Fig. 4. Copulation (photo by K. Mazur). 77

8 Acta ent. siles. 20, 2012 Bytom, December 30, 2012 Ryc. 5. Gąsienice Rebelia sp. z Tajęciny w hodowli na różnym etapie rozwoju (fot. K. Mazur). Fig. 5. Larvae of Rebelia sp. from Tajęcina in various stage of growth (photo by K. Mazur). Ryc. 6. Zestawienie preparatów aparatów kopulacyjnych samców Rebelia sp. z Tajęciny oraz R. sapho z Kramarzówki (fot. K. Mazur). Fig. 6. Male genitalia of Rebelia sp. from Tajęcina and R.sapho from Kramarzówka (photo by K. Mazur). Dyskusja Powyższe obserwacje można podsumować następująco: z Tajęciny kopulowała z z tego samego stanowiska, z których jednocześnie żaden nie wykazał jakiegokolwiek zainteresowania z Babic, a którą ostatecznie zapłodnił R. sapho z Kramarzówki. Może to stanowić podstawę do postawienia hipotezy, że w Tajęcinie występuje inny gatunek rodzaju niż R. sapho, jak chociażby Rebelia kruegeri Turati, który również lata rankiem i występuje najbliżej na Słowacji (Macek et al. 2007), stąd jest prawdopodobne występowanie tego gatunku przynajmniej w południowej Polsce. Z drugiej jednak strony od razu nie zgadza się pora lotu, ponieważ R. sapho kończy lot na początku czerwca, 78

9 a R. kruegeri rozpoczyna w połowie czerwca (Macek et al. 2007, Hättenschwiler 1997), więc w zasadzie nie spotykają się w czasie. Moje obserwacje na stanowisku w Tajęcinie miały miejsce w 3 dekadzie maja 2011, oraz , więc w porze typowej dla R. sapho. Należy zaznaczyć również, że zaobserwowany czas lotu pokrywa się także z innym europejskim, latającym rankiem gatunkiem R. majorella Rebel, który jednak wyróżnia się spośród pozostałych z rodzaju dużo większą rozpiętością skrzydeł (Loebel 1941) przez co można go tutaj wykluczyć. Porównanie wyglądu okazów z obu stanowisk wraz z koszyczkami gąsienic nie ujawniło jak dotąd istotnych cech, które mogłyby potwierdzić odrębność gatunkową. Zaobserwowane anomalie w użyłkowaniu skrzydeł pomiędzy okazami otrzymanymi z tej samej hodowli świadczą o pewnej zmienności wewnątrzgatunkowej. Nie są one czymś wyjątkowym podobne opisuje Meier (1963) na przykładzie Rebelia perlucidella (Bruand). W związku z powyższym trudno tutaj postawić pewną diagnozę gatunkową okazów z Tajęciny. Dalsze badania być może dadzą odpowiedź czy obserwacje dotyczyły tego samego gatunku czy różnych. Rebelia sp. z Tajęciny występuje na stanowisku licznie, jednak jest trudna do znalezienia w stadium gąsienicy, o czym świadczy fakt, że pomimo intensywnych poszukiwań znalazłem zaledwie dwie gąsienice, podczas gdy w okresie lotu na małym obszarze w ciągu dwóch poranków odłowiłem 18. Imagines wykluwają się od świtu i ich aktywność trwa zaledwie około 3 4 godzin. Pora aktywności wszystkich okazów otrzymanych z przeprowadzonej hodowli odpowiadała zaobserwowanej w naturze, co dowodzi, że jest charakterystyczna dla tego gatunku. Diapauza gąsienic jest obligatoryjna i w warunkach hodowlanych nie zaobserwowałem potrzeby dwukrotnego zimowania co sugeruje, że gatunek może przechodzić rozwój jednoroczny. Gąsienice są polifagiczne, przy czym wyraźnie preferują rośliny zwiędłe i rozkładające się. Wyjaśnienia wymaga również kwestia drugiej równoległej hodowli, a więc potomstwa motyli pochodzących z dwóch bliskich sobie stanowisk tj. Rebelia sp. z Babic [FA01] i R. sapho z Kramarzówki [FA02], co istotne obu aktywnych rankiem. Jest to o tyle interesujące, że obie miejscowości leżą w pobliżu Krzywczy [FA02], z której jest wykazywana latająca wieczorem Rebelia herrichiella Strand (Marciniak 2000b), a której obecności nie zdołałem jak dotąd potwierdzić w tym rejonie. Niestety żadna gąsienica z tej hodowli nie przetrwała zimy, dlatego nie można było porównać imagines z motylami pochodzącymi z pozostałych omawianych stanowisk. Jedną z hipotez jest, że doszło tutaj do skrzyżowania dwóch odrębnych gatunków, np. ze względu na podobieństwo feromonów. Możliwe, że przyczyna leżała w czymś innym. Nieco podobną sytuację opisuje Hättenschwiler (2002), gdzie po zaobserwowanej normalnej kopulacji Rebelia sapho (Mill.) z Rebelia kruegeri Turati i przeprowadzonej częściowo dwuletniej hodowli gąsienic, w pierwszym roku wykluły się 52 i jeden, który jednak nie potrafił rozprostować swoich skrzydeł, a po drugiej diapauzie reszty gąsienic wykluły się wyłącznie, podczas gdy z prowadzonych hodowli czystych gatunków proporcja płci imagines była zawsze wyrównana. 79

10 PIŚMIENNICTWO Hättenschwiler P Psychidae Sackträger. [In:] Schmetterlinge und ihre Lebensräume. Arten Gefährdung Schutz. Schweiz und angrenzende Gebiete. Bd. 2. Fotorotar, Egg: Hättenschwiler P Paarungsversuche mit verschiedenen Arten aus der Gattung Rebelia Heylaerts, 1900 (Lepidoptera, Psychidae). Mitt. ent. Ges. Basel 52(1): Loebel F Die Rebelien Mitteleuropas. Z. wien. EntVer. 26: Macek J. Dvořák J., Traxler L., Červenka V Motýli a housenky střední Evropy. Nočni motýli I. Academia, Praha: 371 pp. Marciniak B. 2000a. Psychidae [In:] Buszko J., Nowacki J. The Lepidoptera of Poland. A distributional checklist. Polish ent. Monogr. 1: Marciniak B. 2000b. Studia nad bionomią, fenologią i rozmieszczeniem geograficznym koszówek (Lepidoptera, Psychidae) na obszarze Polski. Acta Univ. lodz. (Folia zool.) 5: Mazur K Koszówki (Lepidoptera: Psychidae) południowo-wschodniej Polski. Acta ent. siles. 17: Meier H. G. 1963: Rebelia (nec Psychidea) perlucidella Bruand (Lep., Psychidae). (4. Beitrag zur Kenntnis der Psychiden). Z. wien. ent. Ges. 48(6 7): Sauter W., Hättenschwiler P. 1999: Zum System der palaearktischen Psychiden. 2. Teil. Bestimmungsschlüssel für die Gattungen. Nota lepid. 22(4):