INSTRUKCJA OPRACOWANIA PLANU DZIAŁALNOŚCI ROLNOŚRODOWISKOWEJ DLA DORADCÓW ROLNOŚRODOWISKOWYCH WAŻNIEJSZE POJĘCIA INFORMACJE OGÓLNE

Transkrypt

1 INSTRUKCJA OPRACOWANIA PLANU DZIAŁALNOŚCI ROLNOŚRODOWISKOWEJ DLA DORADCÓW ROLNOŚRODOWISKOWYCH Plan działalności rolnośrodowiskowej jest dokumentem niezbędnym do poprawnie przygotowanego wniosku o wsparcie, a w konsekwencji otrzymania pomocy finansowej. Przed opracowaniem planu RS należy zapoznać się z zasadami realizacji poszczególnych pakietów programu rolnośrodowiskowego opisanymi w Planie Rozwoju Obszarów Wiejskich i materiałach informacyjnych oraz ze wskazówkami dotyczącymi opracowania planu RS. Zawartość planu RS została określona w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 sierpnia 2004 r. w sprawie wzoru wniosku o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt oraz zawartości planu tego działania (Dz.U. Nr 181, poz. 1878), zwanym dalej rozporządzeniem Ministra. Niniejsza instrukcja zawiera praktyczne wytyczne do przygotowania planu RS, mająca na celu właściwe ukierunkowanie pracy doradców rolnośrodowiskowych. WAŻNIEJSZE POJĘCIA Gospodarstwo rolne - to gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej 1 ha użytków rolnych. Producent rolny - osoba fizyczna, prawna oraz jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej prowadząca na własny rachunek działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym, położonym w granicach Rzeczypospolitej Polskiej. Działka rolna - zwarty obszar gruntu rolnego, na którym prowadzona jest jedna uprawa, o powierzchni nie mniejszej niż 0,10 ha wchodzący w skład gospodarstwa rolnego. Pole płodozmianowe - działka lub działki rolne, które zostały objęte jednolitą uprawą. Główna powierzchnia paszowa obejmuje powierzchnię trwałych użytków zielonych oraz gruntów ornych przeznaczanych na pasze. INFORMACJE OGÓLNE 1. Plan RS jest podstawowym źródłem informacji dla rolnika o sposobie realizacji i zasadach uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym. Zapisy planu RS są istotne również dla służb kontrolnych oraz instytucji upoważnionych do oceny efektów przyrodniczych, społecznych i gospodarczych wdrażania programu rolnośrodowiskowego. 2. Plan RS określa w sposób precyzyjny wymagania pakietów rolnośrodowiskowych określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz.U. Nr 174, poz. 1809) w sposób, który pozwoli beneficjentowi programu rolnośrodowiskowego optymalnie i pewnie zrealizować jego założenia. Plan w trakcie jego realizacji powinien być, w miarę potrzeby, aktualizowany. 3. Posiadanie planu RS jest obowiązkiem każdego producenta rolnego ubiegającego się o przyznanie płatności z tytułu realizacji programu rolnośrodowiskowego w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW).

2 4. Plan RS przygotowuje producent rolny przy ścisłej współpracy z doradcą rolnośrodowiskowym. Uprawnienia doradcy rolnośrodowiskowego posiadają tylko te osoby, które pomyślnie ukończyły odpowiednie szkolenia w zakresie programów i uzyskały odpowiednie certyfikaty, zaświadczenia Plan RS spełnia wymogi formalne, jeśli zostanie: podpisany przez producenta rolnego i doradcę rolnośrodowiskowego, który go opracował; parafowany przez doradcę rolnośrodowiskowego na każdej stronie. 6. Plan RS jest podstawą do opracowania przez rolnika wniosku o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt, zwanym dalej wnioskiem rolnośrodowiskowym. Wobec tego plan RS powinien być przygotowywany przed wypełnieniem i złożeniem wniosku rolnośrodowiskowego, który można składać w biurze powiatowym Agencji Restrukturyzacji I Modernizacji Rolnictwa przez cały rok. Decyzje o przyjęciu wniosku rolnośrodowiskowego będą wydawane dwa razy w roku w okresie od 15 stycznia do końca lutego oraz od 15 czerwca do końca lipca. Należy jednak pamiętać, że w 2004 r. termin składania wniosków rolnośrodowiskowych, ze względu na uruchomienie pakietu rolnictwa ekologicznego, to 1 września - 1 października. 7. Plan RS nie jest załącznikiem do wniosku rolnośrodowiskowego. Plan RS wraz z wymaganymi dokumentami (rejestr działalności rolnośrodowiskowej, dowody zakupów środków ochrony roślin i nawozów itd.) jest przechowywany przez producenta rolnego beneficjenta programu rolnośrodowiskowego w jego gospodarstwie w okresie pięciu lat realizacji planu RS oraz przez następne 5 lat po zakończeniu realizacji pakietów rolnośrodowiskowych. Wskazane jest, aby rolnik przechowywał także kopie wniosków rolnośrodowiskowych ze względu na zachowanie zgodności wypełnianych, w różnych latach realizacji planu RS, dokumentów. 8. Wskazane jest żeby plan RS był przechowywany przez doradcę rolnośrodowiskowego, ponieważ w trakcie realizacji niektórych pakietów rolnośrodowiskowych rolnicy są zobowiązani do korzystania z doświadczenia doradcy w wypadku konieczności doprecyzowania zapisów planu RS lub ich interpretacji. Doradca jest zobowiązany do współpracy z producentem rolnym przez cały okres realizacji planu. Brak planu RS będzie skutkował restrykcyjną sankcją finansową dla rolnika realizującego przedsięwzięcia rolno-środowiskowe polegającą na wstrzymaniu dalszych wypłat i konieczności zwrotu otrzymanych płatności wraz z odsetkami ustawowymi. INFORMACJA O STRUKTURZE PLANU RS 9. Zawartość planu RS musi spełniać warunki określone w rozporządzeniu Ministra. 10. Układ planu RS i kolejność poszczególnych rozdziałów powinny być zgodne z niniejszą instrukcją. Kompletny plan RS zawiera wszystkie wymagane informacje i tabele. Doradca rolnośrodowiskowy może rozszerzyć plan RS o komentarze do wymaganych zbiorczych tabel lub dodatkowe informacje pozwalające na dobre zrozumienie przez rolnika założeń planowanych działań rolnośrodowiskowych. Plan RS powinien być dostosowany do poziomu wiedzy rolnośrodowiskowej rolnika. 11. Zalecanym formatem planu RS jest A 4. Plan RS powinien mieć formę drukowaną. Wskazane jest aby jednostka doradztwa rolniczego, dopracowała się jednej rozpoznawalnej formuły edycji planu RS, stosownie do możliwości i najlepszej praktyki, która będzie stosowana przez wszystkich reprezentujących ją doradców rolnośrodowiskowych. 1 Jest to 256 osób, które ukończyły szkolenie w projekcji Ph PL , obecnie takim szkoleniem jest CPF. 2

3 Sprawdzoną formą w innych krajach Unii Europejskiej jest umieszczenie planu RS w segregatorze, do którego rolnik będzie mógł wkładać inne dokumenty związane z programem rolnośrodowiskowym. 12. Plan RS składa się z dwóch części: I części ogólnej zawierającej informacje na temat beneficjenta, jego gospodarstwa rolnego oraz przestrzegania zasad zwykłej dobrej praktyki rolniczej; te informacje muszą być uwzględnione w pełnym wymaganym zakresie w każdym planie RS; II części pakietowej zawierającej szczegółowe informacje o sposobie realizacji pakietów rolnośrodowiskowych, które będą zgłoszone we wniosku rolnośrodowiskowym i następnie realizowane przez rolnika przez pięć lat. Dokładniejsze omówienie poszczególnych części znajdą Państwo w dalszej części instrukcji. STRONA TYTUŁOWA PLANU RS 1. Na stronie tytułowej (pierwsza i druga strona planu RS), oprócz tytułu Plan działalności rolnośrodowiskowej na lata. umieszcza się następujące informacje: logo Unii Europejskiej, dane wnioskodawcy, w tym: - imię i nazwisko producenta rolnego, dla którego opracowywany jest plan RS. W przypadku, gdy plan RS jest opracowywany dla osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej należy podać pełną nazwę, która została podana przy zgłaszaniu się do odpowiedniego organu rejestracyjnego, albo, która została zgłoszona podczas rejestracji w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej (REGON); - numer identyfikacyjny nadany wcześniej producentowi rolnemu przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na wniosek wnioskodawcy; - pełny adres albo określenie jego siedziby; - podpis i data złożenia podpisu; dane doradcy rolnośrodowiskowego (imię i nazwisko), który sporządził plan RS, nazwa i adres jednostki doradztwa rolniczego, w której jest on zatrudniony, podpis doradcy, który sporządził plan RS i datę złożenia podpisu; Wskazane jest umieszczenie logo danej jednostki doradztwa rolniczego (jeśli takie istnieje). Dane wnioskodawcy CZĘŚĆ OGÓLNA PLANU RS 1. Należy podać dane osobowe producenta rolnego i jego numer identyfikacyjny. Wykaz działań realizowanych przez rolnika, współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej 2. Sporządzając ww. wykaz należy uwzględnić następujące rodzaje pomocy finansowej: płatności bezpośrednie, działania PROW i Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich. Wykaz ten ma charakter informacyjny i posłuży głównie do celów monitoringowych. Należy także na podstawie tej informacji wykluczyć działania planu RS, których łączenie zostało zastrzeżone w PROW, ze 3

4 względu na brak możliwości podwójnego finansowania np. stref buforowych 5 metrowych i obowiązkowego odłogowania w ramach płatności bezpośrednich. Wykaz pakietów lub wariantów realizowanych przez rolnika w ramach planu RS 3. Należy przytoczyć nazwy pakietów i ich wariantów oraz kody pakietów i wariantów zgodnie z załącznikiem nr 4 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wsparcie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 174, poz. 1809), zwanym dalej rozporządzeniem RM. Rolnik może realizować w swoim gospodarstwie rolnym maksymalnie trzy pakiety rolnośrodowiskowe. Wysokość płatności rolnośrodowiskowej za realizację poszczególnych pakietów lub wariantów 4. Informacja na temat szacunkowego poziomu płatności rolnośrodowiskowych powinna być przedstawiona zgodnie ze wzorem zamieszczonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra. 5. Pozycja rok w tabeli SZACUNKOWA WYSOKOŚĆ PŁATNOŚCI ROLNOŚRODOWISKOWEJ ZA REALIZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH PAKIETÓW LUB WARIANTÓW powinna być wypełniona w sposób następujący: np. 2005/2006, 2006/2007 itp. 6. W pozycji kod należy wpisać kod pakietów lub wariantów, zgodnie z rozporządzeniem RM, do realizacji których producent rolny się zobowiązuje. 7. Należy opisać prawidłowo strefę lub obszary na terenie, których położone są działki rolne objęte planem RS, tj. podać kod i nazwę strefy priorytetowej w przypadku realizacji planu działalności rolnośrodowiskowej w strefach priorytetowych. 8. Jeśli gospodarstwo znajduje się na terenie obszarów chronionych (np.: parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, obszarów Natura 2000, obszarów chronionego krajobrazu, użytków ekologicznych), należy wpisać nazwę własną obiektu lub numer z rejestru obiektów przyrodniczych właściwego co do miejsca wojewody. 9. W planie RS należy zawrzeć informację czy działki rolne znajdują się na terenie obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie związkami azotu oraz jakie działania są prowadzone w gospodarstwie, aby ograniczyć odpływ azotu ze źródeł rolniczych. Jeśli działki znajdują się poza strefą należy to odnotować. Termin rozpoczęcia realizacji planu 10. Realizacja planu może rozpoczynać się od 1 marca lub od 1 sierpnia. W 2004 roku termin rozpoczęcia planu dla rolnictwa ekologicznego to 1 listopada Przygotowany plan powinien być spójny z zadeklarowaną datą we wniosku o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt. Wyszczególnione grupy użytków rolnych w gospodarstwie oraz ich powierzchni 12. Ewidencja grup użytków gruntowych w planie RS musi być zgodna z wzorem tabeli zamieszczonej w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra. 13. Rodzaj użytku rolnego należy wpisać zgodnie ze stanem faktycznym. 14. W przypadku niezgodności stanu wg ewidencji ze stanem faktycznym Wnioskodawca jest zobowiązany do złożenia wyjaśnień w tej kwestii w biurze powiatowym ARiMR i w ciągu roku ujednolicić te dane. 15. Całkowita powierzchnia gospodarstwa jest traktowana jako suma gruntów zabudowanych, użytków rolnych, nieużytków, gruntów leśnych oraz zadrzewionych i zakrzewionych, gruntów pod wodami oraz użytków ekologicznych. 4

5 16. Użytki rolne traktowane są jako suma gruntów ornych, łąk trwałych, pastwisk trwałych, sadów, gruntów pod stawami i rowami. 17. Odłogi są określane jako użytki rolne, które nie podlegały jakimkolwiek zabiegom agrotechnicznym przez okres co najmniej 2 lat. 18. Łąki o wysokich walorach przyrodniczych to łąki objęte wsparciem w ramach pakietów rolnośrodowiskowych (łąki bagienne - turzycowiska i mechowiska, łąki trzęślicowe, łąki ciepłolubne, a także łąki rajgrasowe i kaczeńcowe). 19. Pastwiska o wysokich walorach przyrodniczych to pastwiska górskie i murawy ciepłolubne zagrożone odłogowaniem i erozją wietrzną. 20. Grunty pod wodami określane jako suma gruntów pod wodami płynącymi i wodami stojącymi (jeziora etc. zgodnie z ewidencją). Należy pamiętać, że grunty pod stawami zaliczają się do użytków rolnych. 21. Użytki ekologiczne to naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania. Obsada zwierząt w gospodarstwie rolnym (dla gospodarstw rolnych prowadzących produkcję konwencjonalną) 22. Ewidencja obsady zwierząt musi być prowadzona zgodnie ze wzorem tabeli zamieszczonej w załączniku nr 4 do rozporządzenia Ministra. 23. Produkcja konwencjonalna to produkcja prowadzona metodami innymi niż ekologiczne. 24. Współczynniki przeliczeniowe na DJP (duża jednostka przeliczeniowa) zostały zawarte w załączniku nr 1 do niniejszej instrukcji. 25. W celu obliczenia obsady zwierząt wskazane jest sporządzenie obrotu stada zwierząt wraz ze stanem średniorocznym. 26. Liczba sztuk zwierząt określana jest średniorocznie: a) dla zwierząt przebywających w danej grupie rok lub dłużej stan początkowy + stan końcowy 2 stan średnioroczny = przelotowość b) dla zwierząt przebywających w danej grupie krócej niż rok przelotowość x ilość miesięcy przebywania w grupie 12 przelotowość = sprzedaż + przeklasowanie + ½ padnięć i ubojów z konieczności + ½ stanu na koniec roku - ½ stanu na początek roku 27. Liczba DJP/ha użytków rolnych prezentuje obsadę zwierząt wyrażoną w DJP przeliczoną na powierzchnię użytków rolnych. 28. Liczba DJP/ha GPP określa obsadę zwierząt wyrażoną w DJP przeliczoną na główną powierzchnię paszową. 5

6 29. Należy określić możliwości zwiększenia lub zalecenie zmniejszenia obsady zwierząt, biorąc pod uwagę maksymalną dawkę azotu z nawozów naturalnych. Charakterystyka gospodarstwa rolnego, klas gleby oraz rodzaj prowadzonej działalności 30. W celu scharakteryzowania gospodarstwa należy podać łączną sumę powierzchni użytków rolnych w danej klasie gleby. 31. Powinien zostać również określony rodzaj prowadzonej działalności, który musi być spójny z wnioskiem rolnośrodowiskowym. 32. Opis położenia gospodarstwa powinien zawierać takie elementy, jak np.: gospodarstwo znajduje się w bliskości kompleksu leśnego itp., a także walory przyrodnicze na terenie gospodarstw np.: część TUZ w obrębie gospodarstwa to łąki trzęślicowe itp. Opis taki należy umieścić nawet w przypadku, gdy producent rolny nie znajduje się na terenie stref priorytetowych, czy nie realizuje pakietu łąki ekstensywne. Należy również opisać występowanie tzw. użytków przyrodniczych np.: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, źródliska. 33. Należy także określić stosowanie zasad zwykłej dobrej praktyki rolniczej w gospodarstwie uczestniczącym w programie rolnośrodowiskowym. Schemat charakterystyki danej jednostki określa załącznik nr 5 do rozporządzenia Ministra. ROLNICTWO ZRÓWNOWAŻONE Opracowując cześć planu RS dotyczącą rolnictwa zrównoważonego należy korzystać z programu komputerowego Plano RS, który został opracowany przez Instytut Upraw, Nawożenia i Gleboznawstwa na potrzeby programu rolnośrodowiskowego. Elementy wchodzące w skład planu RS w przypadku pakietu rolnictwo zrównoważone Plan RS musi zawierać część ogólną (patrz instrukcja wyżej). 1. Plan RS powinien zawierać wskazanie działań, które muszą być realizowane w ramach pakietu rolnictwo zrównoważone zgodnie z rozporządzeniem RM. 2. Plan RS musi obejmować planowane zmianowanie roślin zgodnie z tabelą zamieszczoną w załączniku nr 6 do rozporządzenia Ministra. 3. W kolumnie pole płodozmianowe należy wpisać oznaczenia działek rolnych wchodzących w skład jednego pola płodozmianowego. 4. Wartości w kolumnie powierzchnia pola płodozmianowego powinny się sumować w pozycji ogółem powierzchnia gruntów ornych. 5. Zapis roku uprawy rośliny powinien być prowadzony w sposób następujący: np. 2005/2006, 2006/2007 itp. 6. Tworząc schemat zmianowania roślin należy przestrzegać wymogów obowiązujących w rolnictwie zrównoważonym, które mówią, że udział zbóż w strukturze zasiewów nie może przekraczać 66% obszaru gruntów ornych, muszą występować minimum 3 gatunki roślin w zmianowaniu, a także dany gatunek nie może być uprawiany na tym samym polu dłużej niż 2 lata. Planowane dawki azotu na ha gruntów ornych i trwałych użytków zielonych z saldem bilansu azotu 7. Plan RS musi zawierać planowane dawki azotu na grunty orne i trwałe użytki zielone oraz saldo bilansu azotu zgodnie z załącznikiem 7 do rozporządzenia Ministra. 6

7 8. Tabelę PLANOWANE DAWKI AZOTU NA HA GRUNTÓW ORNYCH LUB TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH WRAZ Z SALDEM BILANSU AZOTU należy wypełnić w oparciu o wyniki uzyskane z programu komputerowego Plano RS. 9. Kolumna powierzchnia w ha dotyczy powierzchni pola płodozmianowego. 10. Należy pamiętać o wymogu rolnictwa zrównoważonego mówiącym, iż maksymalne nawożenie gruntów ornych azotem wynosi 150 kg N/ha/rok, natomiast trwałych użytków zielonych do 120 kg N/ha/rok. 11. Zapis roku ww. tabeli powinien być prowadzony w sposób następujący: 2005/2006, 2006/2007 itp. 12. Saldo bilansu azotu powinno pochodzić z programu Plano RS. Zgodnie z Kodeksem Dobrych Praktyk Rolniczych saldo musi być dodatnie z uwagi na nieuniknione straty tego składnika poprzez ulatnianie lub wymywanie i nie może ono przekraczać 30 kg N na 1 ha użytków rolnych. Pokrycie zapotrzebowania na azot (N) w gospodarstwie rolnym 13. Tabela prezentująca dane dotyczące planowanego w gospodarstwie zużycia nawozów organicznych i mineralnych oraz średnich dawek azotu na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych musi być zgodna z wzorem znajdującym się w załączniku 7 do rozporządzenia Ministra. 14. W tabeli POKRYCIE ZAPOTRZEBOWANIA NA AZOT W GOSPODARSTWIE ROLNYM należy uwzględnić także nawozy mineralne i organiczne, pochodzące z zakupu w odpowiedniej jednostce miary. 15. Masę obornika, kompostu oraz objętość gnojówki i gnojowicy należy wpisać zgodnie z tabelą GOSPODAROWANIE NAWOZAMI NATURALNYMI I ORGANICZNYMI z Programu Plano Rs kolumna zatytułowana wykorzystano. Zawartość azotu także należy wpisać zgodnie z Plano RS. 16. Do innych nawozów można zaliczyć np.: pomiot kurzy, komposty mieszane z nawozami mineralnymi. 17. W wierszu nawozy organiczne razem należy wpisać sumę pozycji: obornik, gnojowica, gnojówka, kompost gospodarski. 18. Średnia dawka azotu na GO (kg N/ha) powinna zostać wpisana na podstawie Plano RS. 19. Średnia dawka azotu na TUZ (kg N /ha) powinna zostać wpisana na podstawie Plano RS. ROLNICTWO EKOLOGICZNE W przypadku realizacji pakietu rolnictwo ekologiczne producent rolny musi dołączyć do wniosku kopię certyfikatu zgodności wymaganego przepisami o rolnictwie ekologicznym lub dokument poświadczający, że gospodarstwo rolne znajduje się w okresie przestawiania na produkcję rolniczą metodami ekologicznymi albo dokument poświadczający, że gospodarstwo rolne jest objęte planem kontroli, wydawane przez upoważnioną jednostkę certyfikującą. Elementy wchodzące w skład planu RS w przypadku pakietu rolnictwo ekologiczne Plan RS musi zawierać część ogólną (patrz instrukcja wyżej). 1. Plan RS powinien zawierać wskazanie wariantów/opcji, które będą realizowane w ramach pakietu rolnictwo ekologiczne, zgodnie z rozporządzeniem RM, do realizacji których producent rolny się zobowiązuje. 2. Plan RS musi obejmować planowane zmianowanie roślin zgodnie z formą zamieszczoną w załączniku nr 8 do rozporządzenia Ministra. 7

8 3. Określenie rok poprzedzający znajdujące się w tabeli PLANOWANE ZMIANOWANIE ROŚLIN UPRAWNYCH W OKRESIE REALIZACJI PAKIETU ROLNICTWO EKOLOGICZNE odnosi się do roku poprzedzającego rok rozpoczęcia realizacji pakietu. 4. Wypełniając powyższą tabelę dotyczącą zmianowania można posługiwać się konkretnymi gatunkami roślin np.: łubin, owies, pszenżyto, jęczmień jary lub grupami roślin np.: zboże jare, ozime, okopowe, strączkowe, pastewne. 5. Należy wpisać zalecenia lub objaśnienia dotyczące np.: terminu zasiewów, terminów przyorania, znaczenia zmianowania. Łączna produkcja azotu (N) w gospodarstwie rolnym 6. Ewidencja produkcji azotu w gospodarstwie ekologicznym uczestniczącym w pakiecie rolnictwo ekologiczne powinna być zgodna z wzorem zamieszczonym w załączniku nr 9 do rozporządzenia Ministra. 7. Kolumna c tabeli ŁĄCZNA PRODUKCJA AZOTU (N) W GOSPODARSTWIE ROLNYM zatytułowana liczba sztuk zwierząt (średniorocznie/ha) prezentuje średnioroczne sztuki zwierząt przeliczone na ha użytków rolnych. 8. Maksymalna liczba zwierząt na ha UR odpowiadająca 170 kg N/ha/rok (kolumna c tabeli ŁĄCZNA PRODUKCJA AZOTU (N) W GOSPODARSTWIE ROLNYM) powinna być zgodna z tabelą w załączniku II do niniejszej instrukcji. Planowane zagospodarowanie nawozów naturalnych i organicznych 9. Ewidencja zagospodarowania nawozów naturalnych i organicznych powinna być zgodna z wzorem tabeli znajdującej się w załączniku nr 10 do rozporządzenia Ministra. 10. Oznaczenie działki rolnej powinno być zgodne z oznaczeniami działek przedstawionymi we wniosku rolnośrodowiskowym. 11. Zapis roku w tabeli powinien być prowadzony w sposób następujący: np. 2005/2006, 2006/2007 itp. 12. W przypadku ubiegania się o płatność rolnośrodowiskową z tytułu zbilansowania produkcji zwierzęcej i roślinnej, należy ustalić zbilansowanie produkcji w oparciu o przygotowany kalkulator. Wartość uzyskanego wskaźnika (powyżej 30% jednak nie więcej niż 100% z 170 kg N/ha UR) stanowi, że produkcja w gospodarstwie ekologicznym jest zbilansowana. UTRZYMANIE ŁĄK EKSTENSYWNYCH Elementy wchodzące w skład planu RS w przypadku pakietu utrzymanie łąk ekstensywnych Plan RS musi zawierać część ogólną (patrz instrukcja wyżej). 1. Plan RS powinien zawierać wskazanie działań w ramach pakietu utrzymanie łąk ekstensywnych, zgodnie z rozporządzeniem RM, do realizacji których producent rolny się zobowiązuje. 2. W planie RS musi zostać opisany typ zbiorowiska roślinnego łąki. W przypadku trudności w określeniu typu zbiorowiska zaleca się korzystanie z literatury lub współpracę ze służbami ochrony przyrody, jednostkami naukowo-badawczymi (np.: Instytutem Melioracji Użytków Zielonych), organizacjami pozarządowymi zajmującymi się ochroną przyrody lub uczelniami wyższymi. 3. Należy podać minimum trzy gatunki roślin charakterystyczne dla danej łąki. 8

9 4. Sposób użytkowania łąki należy określić na podstawie obserwacji własnej i wywiadu z rolnikiem. Należy zwrócić uwagę min. na następujące elementy: sposób użytkowania łąki (liczba pokosów, poziom nawożenia etc.), czy łąka jest zmeliorowana?, stan urządzeń melioracji szczegółowej i ich użytkowanie, położenie łąki (np.: dolina rzeczna), także w obrębie doliny rzecznej względem wałów (np.: w międzywalu, etc.). Należy zwrócić uwagę czy są lub były stosowane takie praktyki jak dosiewanie nasion, wałowanie, wykorzystywanie ścieków lub osadów ściekowych, itp. 5. W przypadku, gdy łąka jest porzucona, należy określić na podstawie wywiadu z rolnikiem, kiedy zaniechano jej użytkowania. Ponadto należy zwrócić uwagę na takie kwestie: czy łąka jest zalewana?, jaka jest struktura łąki? (czy występują kępy, itp.), czy na łące występują różne biotopy? (oczka wodne, kępy drzew etc.), czy ptaki gniazdują na danej łące?, czy dana łąka jest zgryzana przez inne (dzikie) zwierzęta? Dane powinny dotyczyć każdej działki rolnej, na której realizowany jest pakiet. Kwestie bardziej ogólne, które dotyczą całego gospodarstwa lub wszystkich łąk na terenie gospodarstwa lub ich części nie muszą być powtarzane. Należy jednak zaznaczyć, do których działek te informacje się odnoszą. 6. W planie RS należy opisać metody wykaszania i zbioru ściętej trawy np.: wykaszanie ręczne lub mechaniczne, sposób prowadzenia kosiarki podczas wykaszania. 7. Plan wypasów w gospodarstwie rolnym uczestniczącym w pakiecie utrzymanie łąk ekstensywnych powinien być zgodny ze wzorem zamieszczonym załączniku nr 11 do rozporządzenia Ministra. 8. W tabeli PLAN WYPASÓW BYDŁA, KONI, OWIEC LUB KÓZ w wierszu oznaczenie działki rolnej w danym polu odpowiadającym konkretnym miesiącom należy wpisać tylko jeden numer działki rolnej. W przypadku wypasu tej samej grupy zwierząt na innych działkach, należy ponownie wpisać tę grupę do tabeli w kolumnie grupa zwierząt. 9. W kolumnie liczba zwierząt, w polu odpowiadającym pierwszej grupie zwierząt należy wpisać liczbę fizycznych sztuk danej grupy zwierząt. W kolejnych kolumnach miesiące wpisujemy oznaczenie działki rolnej oraz maksymalną liczbę dni wypasowych dla danej grupy zwierząt przebywającej na danej działce. 10. Plan wypasu dla kolejnych grup zwierząt należy przedstawić w analogiczny sposób. 11. Dla danej działki łączna obsada w trakcie całego sezonu pastwiskowego nie może przekraczać dozwolonych wielkości (limitu maksymalnej obsady w DJP/ha). Dla łąki jednokośnej maksymalna obsada to 0,5 DJP/ha; łąki dwukośne - maksymalna obsada 1,0 DJP/ha. UTRZYMANIE PASTWISK EKSTENSYWNYCH Elementy wchodzące w skład planu RS w przypadku pakietu utrzymanie pastwisk ekstensywnych Plan RS musi zawierać część ogólną (patrz instrukcja wyżej). 1. Plan RS powinien zawierać wskazanie działań w ramach pakietu utrzymanie pastwisk ekstensywnych, zgodnie z rozporządzeniem RM, do realizacji których producent rolny się zobowiązuje. 2. W planie RS musi zostać opisany typ zbiorowiska roślinnego pastwiska. W przypadku trudności w określeniu typu zbiorowiska zaleca się korzystanie z literatury lub współpracę ze służbami ochrony przyrody, jednostkami naukowo-badawczymi (np.: Instytutem Melioracji Użytków Zielonych), organizacjami pozarządowymi zajmującymi się ochroną przyrody lub uczelniami wyższymi. 3. Należy podać minimum trzy gatunki roślin charakterystyczne dla danego pastwiska. 9

10 4. Sposób użytkowania pastwiska należy określić na podstawie obserwacji własnej i wywiadu z rolnikiem. Należy zwrócić uwagę min. na następujące elementy: sposób użytkowania pastwiska (poziom nawożenia, itp.), czy pastwisko jest zmeliorowane, stan urządzeń melioracji szczegółowej i ich użytkowanie, położenie pastwiska (np.: dolina rzeczna), także w obrębie doliny rzecznej względem wałów (np.: w międzywalu, etc.). Należy zwrócić uwagę czy są lub były stosowane takie praktyki jak dosiewanie nasion, wałowanie, wykorzystywanie ścieków lub osadów ściekowych, itp. 5. W przypadku, gdy pastwisko jest porzucone, należy określić na podstawie wywiadu z rolnikiem, kiedy zaniechano jego użytkowania. Ponadto należy zwrócić uwagę na takie kwestie: czy pastwisko jest zalewane?, jaka jest struktura pastwiska? (czy występują kępy etc.), czy na pastwisku występują różne biotopy? (oczka wodne, kępy drzew itp.), czy ptaki gniazdują na danym pastwisku?, czy dane pastwisko jest zgryzane przez inne (dzikie) zwierzęta? Dane powinny dotyczyć każdej działki rolnej, na której realizowany jest pakiet. Kwestie bardziej ogólne, które dotyczą całego gospodarstwa lub wszystkich pastwisk na terenie gospodarstwa lub ich części nie muszą być powtarzane. Należy jednak zaznaczyć, do których działek te informacje się odnoszą. 6. W planie RS należy opisać sposoby prowadzenia wypasu np.: wypas wolny, kwaterowy, mieszany, a także sposób dostarczania wody wypasanym zwierzętom np.: przenośnie poidło ustawiane w różnych częściach działki oraz zabezpieczenia miejsc lęgowych ptaków. 7. Plan wypasów w gospodarstwie rolnym uczestniczącym w pakiecie utrzymanie pastwisk ekstensywnych powinien być zgodny z wzorem zamieszczonym załączniku nr 11 do rozporządzenia Ministra. 8. W tabeli PLAN WYPASÓW BYDŁA, KONI, OWIEC LUB KÓZ w wierszu oznaczenie działki rolnej w danym polu odpowiadającym konkretnym miesiącom należy wpisać tylko jeden numer działki rolnej. W przypadku wypasu tej samej grupy zwierząt na innych działkach, należy ponownie wpisać tę grupę do tabeli w kolumnie grupa zwierząt. 9. W kolumnie liczba zwierząt, w polu odpowiadającym pierwszej grupie zwierząt należy wpisać liczbę fizycznych sztuk danej grupy zwierząt. W kolejnych kolumnach miesiące należy wstawić oznaczenie działki rolnej oraz maksymalną liczbę dni wypasowych dla danej grupy zwierząt przebywającej na danej działce. 10. Plan wypasu dla kolejnych grup zwierząt należy przedstawić w analogiczny sposób. 11. Dla danej działki łączna obsada w trakcie całego sezonu pastwiskowego nie może przekraczać dozwolonych wielkości (limitu maksymalnej obsady w DJP/ha). Dla pastwisk na murawach ciepłolubnych maksymalna obsada do 0,5 DJP/ha; pastwiska nizinne maksymalna obsada 1 DJP/ha; pastwiska górskie maksymalna obsada to 1 DJP/ha. 12. Należy opisać poziom zakładanego nawożenia, wapnowania oraz ewentualnie możliwości selektywnego niszczenia uciążliwych chwastów. OCHRONA GLEB I WÓD Elementy wchodzące w skład planu RS w przypadku pakietu ochrona gleb i wód Plan RS musi zawierać część ogólną (patrz instrukcja wyżej). 1. Plan RS powinien zawierać wskazanie działań w ramach pakietu ochrona gleb i wód, zgodnie z rozporządzeniem RM, do realizacji których producent rolny się zobowiązuje. 10

11 2. Ewidencja planowanej uprawy wsiewek poplonowych i międzyplonów w gospodarstwie rolnym uczestniczącym w pakiecie ochrona gleb i wód powinna być zgodna ze wzorem zamieszczonym w załączniku nr 12 do rozporządzenia Ministra. 3. Oznaczenie działki rolnej powinno być zbieżne z oznaczeniami działek przedstawionymi we wniosku rolnośrodowiskowym. 4. Oznaczenie K01a odnosi się do wariantu wsiewki poplonowe. 5. Oznaczenie K01b odnosi się do wariantu międzyplon ozimy. 6. Oznaczenie K01c odnosi się do wariantu międzyplon ścierniskowy. 7. Zapis roku w tabeli PLANOWANIE UPRAWY WSIEWEK POPLONOWYCH I MIEDZYPLONÓW powinien być prowadzony w sposób następujący: np. 2005/2006, 2006/2007 itp. STREFY BUFOROWE Elementy wchodzące w skład planu RS w przypadku pakietu strefy buforowe Plan RS musi zawierać część ogólną (patrz instrukcja wyżej). 1. Plan RS powinien zawierać wskazanie działań w ramach pakietu strefy buforowe, zgodnie z rozporządzeniem RM, do realizacji których producent rolny się zobowiązuje. 2. Charakterystyka strefy buforowej w gospodarstwie rolnym uczestniczącym w pakiecie strefy buforowe powinna być zgodna ze wzorem zamieszczonym załączniku nr 13 do rozporządzenia Ministra. 3. Oznaczenie działki rolnej powinno być zgodne z oznaczeniami działek przedstawionymi we wniosku rolnośrodowiskowym. 4. Sąsiedztwo oznacza użytek gruntowy, który przylega do strefy buforowej np.: TUZ/pole - co oznacza, że jest to miedza rozdzielająca trwały użytek zielony od pola uprawnego lub ciek (rzeka etc.)/ pastwisko - co oznacza, że jest to strefa buforowa biegnąca wzdłuż cieku wodnego. 5. Strefa buforowa może znajdować się na różnych działkach rolnych przylegających do siebie, wówczas strefa traktowana jest jak jedna całość. OCHRONA LOKALNYCH RAS ZWIERZĄT GOSPODARSKICH Elementy wchodzące w skład planu RS w przypadku pakietu ochrona lokalnych ras zwierząt Plan RS musi zawierać część ogólną (patrz instrukcja wyżej). 1. Plan RS powinien zawierać wskazanie działań w ramach pakietu ochrona lokalnych ras zwierząt, zgodnie z rozporządzeniem RM, do realizacji których producent rolny się zobowiązuje. 2. Dane dotyczące gatunku i rasy zwierząt - należy podać gatunek i rasę zwierząt, które będą utrzymywane w ramach pakietu ochrona lokalnych ras zwierząt. 3. Data założenia stada - należy podać informację, kiedy stado zostało utworzone, a także źródło zakupu materiału hodowlanego. 4. Aktualna liczba utrzymywanych zwierząt - należy podać aktualną liczebność stada danej rasy na dzień sporządzania planu RS, tj. liczbę samic i samców stada podstawowego oraz liczbę młodzieży hodowlanej w rozbiciu na samice i samce. 5. Opis kierunku rozwoju stada i planowany stan docelowy - należy zadeklarować, czy wielkość stada będzie utrzymana na tym samym poziomie, czy też planuje się zmianę wielkości stada oraz podać deklarowane wielkości stanu średniego w drugim, trzecim, czwartym i piątym roku realizacji 11

12 planu Uwagi: 1. Wsparcie przysługuje maksymalnie na taką liczbę uprawnionych samic, jaka została zadeklarowana we wniosku; wysokość przysługującej płatności będzie corocznie weryfikowana poprzez zaświadczenie o średniorocznym stanie zwierząt wpisanych do księgi hodowlanej wydanym przez podmiot prowadzący księgę albo podmiot upoważniony do prowadzenia oceny wartości użytkowej. Oznacza to: - w przypadku, gdy stan faktyczny jest niższy od stanu deklarowanego, różnica w wysokości płatności wynikająca z tych stanów będzie potrącana przy obliczaniu płatności w kolejnym roku, a w piątym roku realizacji pakietu producent rolny jest zobowiązany do zwrotu tej różnicy; - w przypadku, gdy stan faktyczny jest wyższy od stanu zadeklarowanego, płatność przysługuje tylko na zadeklarowaną liczbę samic, na pozostałe samice płatność nie jest naliczana. 2. Planując utrzymywanie stada rasy lokalnej należy mieć na uwadze możliwość ubycia ze stada samic w ciągu roku rozliczeniowego (ze względów losowych lub hodowlanych), tak więc przy zakładaniu stada o małej liczebności należy liczyć się z ryzykiem utraty płatności w przypadku, gdy faktyczny stan średnioroczny samic spadnie poniżej wymaganej minimalnej wielkości stada. ZAŁĄCZNIKI DO PLANU DZIAŁALNOŚCI ROLNOŚRODOWISKOWEJ 1.Do planu działalności rolnośrodowiskowej dołącza się: a) kopię części mapy ewidencji gruntów i budynków, z naniesionymi oznaczeniami poszczególnych działek rolnych, na których mają być realizowane pakiety lub warianty; Oznaczenia, jakie należy nanieść na kopii części mapy ewidencji gruntów i budynków muszą być zgodne z załącznikiem 14 do rozporządzenia Ministra. b) w przypadku realizacji pakietu rolnictwo zrównoważone - plan nawozowy dla poszczególnych działek rolnych i bilans składników nawozowych dla gospodarstwa rolnego, opracowany przy użyciu programu komputerowego Plano RS - w formie wydruków z tego programu komputerowego. 12

13 ZAŁĄCZNIK I WSPÓŁCZYNNIKI PRZELICZENIOWE SZTUK ZWIERZĄT NA DUŻE JEDNOSTKI PRZELICZENIOWE INWENTARZA (DJP) Rodzaj zwierząt Współczynnik przeliczania sztuk rzeczywistych na DJP Ogiery 1,2 Klacze, wałachy 1,2 Źrebaki powyżej 2 lat 1 Źrebaki powyżej 1 roku 0,8 Źrebaki od 1/2 do 1 roku 0,5 Źrebięta do 1/2 roku 0,3 Buhaje 1,4 Krowy 1 Jałówki cielne 1 Jałówki powyżej 1 roku 0,8 Jałówki od 1/2 do 1 roku 0,3 Cielęta do 1/2 roku 0,15 Knury 0,4 Maciory 0,35 Warchlaki 2-4-miesięczne 0,07 Prosięta do 2 miesięcy 0,02 Tuczniki 0,14 Tryki powyżej 1 i 1/2 roku 0,12 Matki powyżej 1 i 1/2 roku 0,1 Jagnięta do 3 i 1/2 miesiąca 0,05 Jarlaki tryczki 0,08 Jarlaki maciory 0,1 Lisy, jenoty 0,04 Norki, tchórze 0,0025 Kury, kaczki 0,004 Gęsi 0,008 Indyki 0,024 Gołębie 0,002 Psy 0,05 Króliki 0,007 Inne zwierzęta o łącznej masie 500 kg, z wyłączeniem ryb 1 13

14 ZAŁĄCZNIK II ZAŁĄCZNIK VII z Rozp Rady 1804/99 z EurLEX Maksymalna liczba zwierząt na hektar Klasa lub gatunek Maksymalna liczba zwierząt na hektar odpowiadająca 170 kg N/ha/rok Koniowate w wieku powyżej 2 szóstego miesiąca życia Cielęta opasowe 5 Pozostałe zwierzęta zaliczane do 5 bydła w wieku poniżej jednego roku Byki w wieku od jednego roku do 3,3 dwóch lat Jałówki w wieku od jednego roku do 3,3 dwóch lat Byki dwuletnie i starsze 2 Jałówki przeznaczone do rozrodu 2,5 Jałówki na opas 2,5 Krowy mleczne 2 Krowy mleczne wycofane ze stada 2 Pozostałe krowy 2,5 Samice królików hodowlanych 100 Owce maciorki 13,3 Kozy 13,3 Prosięta 74 Maciory 6,5 Tuczniki 14 Pozostałe świnie 14 Brojlery 580 Kury nioski