Safety of pharmacotherapy during pregnancy
|
|
- Jarosław Kozieł
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 FA R M A J A W S P Ó Ł Z E S N A 2008; 1: ARTYKUŁ POGLĄOWY/REVIEW PAPER Wpłynęło: Zaakceptowano ezpieczeństwo farmakoterapii w okresie ciąży Safety of pharmacotherapy during pregnancy Edyta Szałek, Edmund Grześkowiak Katedra i Zakład Farmacji Klinicznej i iofarmacji, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Streszczenie Wiedza na temat stosowania leków w trakcie ciąży jest wciąż ograniczona, co utrudnia decyzję leczenia zarówno kobiecie, jak i lekarzowi. Informacja o możliwości stosowania leku w ciąży powinna być bardziej dostępna, by uniknąć niepotrzebnej ekspozycji na lek, zwłaszcza w pierwszych tygodniach ciąży. Stosowanie leków w ciąży może być korzystne, a często konieczne, ale istotne jest, lepiej informować kobiety o ryzyku i bezpieczeństwie terapii (szczególnie w przypadku leków OT) również w aptekach. (Farm Współ 2008; 1: ) Słowa kluczowe: ciąża, leki, bezpieczeństwo terapii Summary Knowledge on the use of drugs during pregnancy is limited causing decision about therapy more difficult both for the patient and the physician. The information about drug use during pregnancy should be more available to avoid medication exposures especially in the early weeks of gestation. Medication use by pregnant women may be beneficial and necessary, but it is important to better inform pregnant women about therapy risks and safety (especially about over-the-counter medications use) even in drug-stores. (Farm Współ 2008; 1: ) Keywords: pregnancy, drugs, safety of therapy Powszechny pogląd o nie leczeniu kobiety w ciąży jest bardzo często błędny. Niejednokrotnie choroba stanowi większe zagrożenie dla rozwijającego się płodu niż racjonalna farmakoterapia. Nieleczone np. nadciśnienie u kobiety w ciąży może wywołać wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu (intrauterine growth retardation, IUGR) [1], które jest główną przyczyną narodzin dzieci z niską masą ciała oraz zwiększa zachorowalność i umieralność okołoporodową. Niska masa urodzeniowa niestety predysponuje do chorób w wieku późniejszym, w tym chorób układu krążenia [2]. Wg Anger i wsp. [3], kobiety w ciąży w USA i Kanadzie zażywają średnio 2,3 leków, a 28% tych kobiet więcej niż 4 leki. Konieczność farmakoterapii w ciąży niekiedy wynika z chorób indukowanych ciążą (np. cukrzycy) czy potrzeby opóźnienia porodu przedwczesnego. Istotne jest ponadto dokładne przeanalizowanie bezpieczeństwa terapii w okresie prenatalnym w przypadku chorób przewlekłych (np. nadciśnienie, padaczka, cukrzyca, AIS), które wymagają kontynuacji leczenia w okresie ciąży. łuższa ekspozycja płodu na lek zwiększa bowiem ryzyko działania toksycznego czy teratogennego, które jest odpowiedzialne za wady wrodzone [4]. Nadzór nad bezpieczeństwem farmakoterapii z uwzględnieniem monitorowania niepożądanych działań leków, a więc farmakowigilancja (ang. pharmacovigilance), jest zatem szczególnie wskazana w tej grupie chorych. Podczas farmakoterapii kobiety w ciąży należy pamiętać o możliwości, a nawet konieczności zamiany stosowanego dotychczas leku na lek bezpieczniejszy, w celu redukcji ryzyka dla płodu, np. z kategorii do (tabela 1). Ze względu na brak lub tylko nieliczne badania kliniczne przeprowadzone u kobiet w ciąży dysponujemy obecnie bardzo ograniczoną wiedzą dotyczącą bezpieczeństwa stosowania leków w okresie prenatalnym. Wyniki eksperymentów przeprowadzonych na 109
2 FA R M A J A W S P Ó Ł Z E S N A 2008; 1: zwierzętach ciężarnych nie mogą być bezkrytycznie ekstrapolowane na ludzi. Poważnym w skutkach ostrzeżeniem była tragedia talidomidowa w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Talidomid, stosowany jako lek uspokajający, był uznany wówczas jako lek bezpieczny dla kobiet w ciąży. W roku 1961 ukazała się publikacja [5], w której pojawiła się informacja o wystąpieniu wady wrodzonej, zwanej fokomelią, u noworodków, których matki leczone były talidomidem. Fokomelia jest wadą, charakteryzującą się ciężkimi wadami rozwojowymi (gł. ramion, kończyn dolnych, małżowin usznych, narządów wewnętrznych). okładne analizy pozwoliły ustalić, że okres narażenia na teratogenne działanie leku to: dzień ciąży. Jest to okres, w którym wiele pacjentek nie podejrzewa jeszcze ciąży. Talidomid na wiele lat stracił na znaczeniu i został wycofany z lecznictwa. Po wielu latach okazało się, że lek ten należy do grupy związków optycznie czynnych. Jedna z form była bezpieczna, ale druga forma była teratogenna [6]. Obecnie możemy korzystać z wielu baz danych, które zawierają szereg informacji dotyczących bezpieczeństwa stosowania leków w ciąży i laktacji. Należą do nich m.in.: htm htm Racjonalna farmakoterapia w okresie ciąży musi uwzględniać ryzyko dla płodu. W codziennej praktyce aptekarskiej duże ułatwienie w dyspensowaniu leków kobietom w ciąży daje znajomość klasyfikacji działania leków w tym okresie (wg Food and rug Administration, FA) przedstawionej w tabeli 1. W badaniu przeprowadzonym w Stanach Zjednoczonych wykazano, iż 2,4% kobiet w ciąży otrzymywała leki z kategorii A, 50,0% - leki z kategorii, 37,8% - leki z kategorii, 4,8% - z kategorii, 4,6% - z kategorii X [8]. Skuteczność i bezpieczeństwo leczenia kobiety w ciąży są zależne od wielu czynników, do których można zaliczyć zmianę czynności narządów w różnych okresach ciąży, przechodzenie leków przez łożysko, niedojrzałość narządów metabolizujących i wydalających leki u płodu. Zmiany w farmakokinetyce leków u kobiet ciężarnych obejmują etap wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania. Wchłanianie leków u kobiet w ciąży jest zmienione przez: zmniejszenie motoryki przewodu pokarmowego, które opóźnia czas opróżniania się żołądka i jelit o ok %; przedłużone przebywanie w przewodzie pokarmowym leków, które ulegają efektowi pierwszego przejścia w jelicie, może zmniejszać ich dostępność biologiczną, a więc ułamek dawki leku wchłoniętego do krążenia ogólnego. Upośledzenie motoryki przewodu pokarmowego wiąże się z wysokimi stężeniami progesteronu we krwi matki, szczególnie w III trymestrze ciąży. Nie będzie to może miało większego znaczenia w przypadku leków podawanych wielokrotnie, ale może istotnie zmienić wchłanianie leków podawanych jednorazowo, np. przeciwbólowych (paracetamol) i przeciwwymiotnych; Tabela 1. Klasyfikacja działania leków w czasie ciąży wg FA [7] Kategoria A X zynniki ryzyka dla płodu adania kontrolowane przeprowadzone u kobiet w ciąży nie wykazały szkodliwego działania leków na płód. adania na zwierzętach nie wykazały ryzyka dla płodu, lecz nie potwierdzono tego u kobiet w ciąży. adania na zwierzętach wykazały działanie niepożądane na płód (działanie teratogenne, embriotoksyczne), lecz brak jest badań kontrolowanych u kobiet ciężarnych; leki te można stosować tylko w przypadkach, gdy korzyść wynikająca ze stosowania ich u matki przewyższa ryzyko niepożądanego działania u płodu. Istnieje udokumentowane ryzyko dla ludzi wynikające ze stwierdzonego szkodliwego działania leków na płód. i tej kategorii można stosować u kobiet ciężarnych w stanach zagrażających życiu matki, lecz jedynie w przypadkach, gdy leki kategorii A,, nie mogą być zastosowane lub nie są skuteczne. Udokumentowane działanie szkodliwe na płód u ludzi i ryzyko stosowania u kobiety ciężarnej przewyższa wszelkie możliwe korzyści; leki bezwzględnie przeciwwskazane dla kobiety ciężarnej. 110
3 FA R M A J A W S P Ó Ł Z E S N A 2008; 1: Tabela 2. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), leki przeciwbólowe oraz ich kategoria ryzyka wg FA z uwzględnieniem trymestru ciąży Kategoria ryzyka wg FA w zależności od trymestru ciąży (I/II/III) Przechodzenie przez łożysko paracetamol // tak kwas acetylosalicylowy // tak ibuprofen // tak ketoprofen // tak naproksen // tak Tabela 3. i przeciwhistaminowe oraz ich kategoria ryzyka wg FA Kategoria ryzyka wg FA klemastyna cetyryzyna * loratydyna * * ze względu na niewielką liczbę badań dotyczących ich działania w czasie ciąży można je brać pod uwagę jedynie w przypadkach zdecydowanej konieczności Tabela 4. i hipotensyjne oraz ich kategoria ryzyka wg FA metyldopa hydralazyna inhibitory konwertazy angiotensyny antagoniści receptora angiotensyny werapamil nifedypina nikardypina metoprolol Kategoria ryzyka wg FA zmniejszenie sekrecji kwaśnego soku żołądkowego i wzrost ph w żołądku. Zmiany te wpływają na zwiększenie stopnia jonizacji leków o właściwościach słabych kwasów, co ogranicza ich wchłanianie; nudności, wymioty; ystrybucja leków jest uzależniona od następujących zmian w składzie ciała kobiety ciężarnej: przyrost objętości krwi (35-40%) i osocza (40-50%). Zwiększenie objętości płynów organizmu (nawet do 8L) przyczynia się do hemodilucji i wpływa na wzrost objętości dystrybucji (Vd) gł. leków hydrofilnych i zmniejszenie ich stężenia; zmniejszenie stężenia albumin (ok. 20%) i wypieranie leków z połączeń z białkami przez m.in. hormony łożyskowe zwiększa frakcję leku wolnego, który może przechodzić do krążenia płodowego; przyrost tkanki tłuszczowej zwiększa objętość dystrybucji leków o właściwościach lipofilnych; nasilenie procesów lipolizy i powstawanie wolnych kwasów tłuszczowych, które wypierają leki z połączeń z białkami, zwiększa frakcję leku wolnego, który może przechodzić do krążenia płodowego; Metabolizm leków w okresie ciąży może ulec zmianie na skutek: indukcji izoenzymów YP3A4 i YP26 wywołanej progesteronem i estrogenami, inhibicji izoenzymu YP1A4 wywołanej progesteronem i estrogenami, zaburzenia procesów detoksykacyjnych II fazy, zwłaszcza sprzęgania z kwasem glukuronowym i siarkowym. Wydalanie leków u kobiety ciężarnej: nerkowy przepływ osocza zwiększa się o 60-80% podczas I i II trymestru ciąży (z pewnym osłabieniem w III trymestrze), co przekłada się na więk- 111
4 FA R M A J A W S P Ó Ł Z E S N A 2008; 1: Tabela 5. i przeciwbakteryjne oraz ich kategoria ryzyka wg FA i przeciwbakteryjne Kategoria ryzyka wg FA Uwagi penicyliny karbenicylinę, tykarcylinę i ureidopenicyliny ze wzg. na działanie mielo-, hepato- i nefrotoksyczne należy ograniczyć do zakażeń zagrażających życiu cefalosporyny cefadroksyl, cefaleksyna, cefoksytyna, cefotaksym, ceftazidim są przeciwwskazane w I trymestrze makrolidy ( 1 ) 1 klaritromycyna tetracykliny nie są wskazane w okresie całej ciąży antybiotyki aminoglikozydowe ( 2 ) 2 streptomycyna i kanamycyna oksazolidynony 3 3 linezolid linkozamidy klindamycyna jest przeciwwskazana u chorych, u których w przeszłościwystąpiło rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego (rzjg) karbapenemy 4 4 imipenem chinolony i stare chinolony: cinoksacyna, kwas nalidiksowy, kwas pipemidowy są przeciwwskazane głównie w I i III trymestrze ciąży; fluorowane chinolony (np. ciprofloksacyna) są przeciwwskazane w ciąży pochodne nitrofuranu nitrofurantoina jest przeciwwskazana w ostatnich tygodniach ciąży u osób z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6- fosforanowej sulfonamidy ( 5 ) 5 w okresie przedporodowym chloramfenikol Przeciwwskazany przed 12. i po 28. tygodniu ciąży Tabela 6. i przeciwgrzybicze oraz ich kategoria ryzyka wg FA Kategoria ryzyka wg FA Uwagi gryzeofulwina flukonazol flucytozyna ze względu na działanie nefro-, mielo-, hepato-, neurotoksyczne oraz embriotoksyczne i teratogenne ketokonazol u zwierząt nie powinny być stosowane u kobiet mikonazol w ciąży; natamycyna nystatyna klotrimazol należy unikać w I trymestrze; stosować tylko terbinafina w uzasadnionych przypadkach; Tabela 7. i stosowane w zakażeniach pasożytami oraz ich kategoria ryzyka wg FA * Kategoria ryzyka wg FA Zastosowanie chlorochina lek przeciwmalaryczny metronidazol rzęsistkowica, pełzakowica niklozamid prazykwatel zarażenie tasiemcem lewamizol zarażenie glistą pyrantel zarażenie glistą, owsikami mepakryna lamblioza niridazol zarażenie przywrami mebendazol zarażenie nicieniami * ze względu na wywoływanie poronień, leki te są wskazane dopiero pod koniec ciąży 112
5 FA R M A J A W S P Ó Ł Z E S N A 2008; 1: Tabela 8. i przeciwpadaczkowe oraz ich kategoria ryzyka wg FA kwas walproinowy fenytoina karbamazepina Kategoria ryzyka wg FA Tabela 9. Witaminy oraz ich kategoria ryzyka wg FA Kategoria ryzyka wg FA Uwagi Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach witamina A (X 1 ) eretinat izotretinoina X 1 czynnik ryzyka X, w przypadku stosowania bardzo dużych dawek witaminy A kobiety leczone etretinatem nie powinny zachodzić w ciążę przed upływem 2 lat od zakończenia kuracji, a w przypadku izotretinoiny 4 miesiące witamina A( 2 X) 2 czynnik ryzyka, jeżeli stosuje się dawki powyżej zalecanych witamina E A( 3 ) witamina K Witaminy rozpuszczalne w wodzie witamina 1 A( 5 ) witamina 2 A( 6 ) witamina 6 A( 7 ) 3 czynnik ryzyka, jeżeli stosuje się dawki powyżej zalecanych 5 czynnik ryzyka, jeżeli stosuje się dawki powyżej zalecanych 6 czynnik ryzyka, jeżeli stosuje się dawki powyżej zalecanych 7 czynnik ryzyka, jeżeli stosuje się dawki powyżej zalecanych witamina 12 A( 8 ) 8 czynnik ryzyka, jeżeli stosuje się dawki powyżej zalecanych kwas foliowy A( 9 ) 9 czynnik ryzyka, jeżeli stosuje się dawki powyżej zalecanych witamina A( 10 ) 10 czynnik ryzyka, jeżeli stosuje się dawki powyżej zalecanych Tabela 10. Podstawowe zasady bezpiecznej farmakoterapii kobiet w ciąży Podstawowe zasady racjonalnej farmakoterapii w okresie ciąży stosować leki tylko ze wskazań bezwzględnych nie stosować leków, co do których istnieje nawet minimalne podejrzenie o działanie teratogenne wybierać leki o dobrze poznanych mechanizmach działania i dużym wskaźniku terapeutycznym nie zapisywać leków nowych, których farmakodynamika i kinetyka nie zostały wystarczająco poznane stosować minimalne dawki efektywne leków przez możliwie najkrótszy okres czasu unikać polipragmazji leczenie przewlekłe lekami o małym wskaźniku terapeutycznym prowadzić pod kontrolą stężenia leku we krwi matki wnikliwie obserwować skutki prowadzonego leczenia u matki i płodu nie stosować leków o bardzo długim biologicznym okresie półtrwania (zwłaszcza u pacjentek z niewydolnością nerek) nie stosować leków znacznie kumulujących się w tkankach unikać preparatów stanowiących nowe połączenia substancji leczniczych nie stosować leków, które wcześniej wywoływały reakcje nadwrażliwości 113
6 FA R M A J A W S P Ó Ł Z E S N A 2008; 1: sze przesączanie kłębuszkowe (o 40-65%) i sprawniejsze nerkowe wydalanie leków, takich jak np.: lit, digoksyna, ampicylina, cefuroksym, cefradyna, atenolol i inne [1,3,9]. Wielokierunkowe zmiany w organizmie kobiety ciężarnej utrudniają uproszczenie interpretacji losów leków w ustroju i stworzenie prostych reguł pozwalających przewidywać np. stężenie leku. ezpieczeństwo terapii w okresie ciąży jest determinowane czasem trwania leczenia, jak również okresem rozwoju płodu. W okresie embriogenezy, który trwa ok. 3 miesięcy, najbardziej krytyczny okres stosowania leków przypada na dzień ciąży (tzw. okres organogenezy). Wówczas jest największa wrażliwość embriona na działanie teratogenne. Okres płodowy trwa aż do zakończenia ciąży. W tym czasie istnieje mniejsza możliwość powstania wad rozwojowych, ale istnieje ryzyko uszkodzeń narządów płodu [10]. Stosowanie leków w okresie okołoporodowym niesie niebezpieczeństwo z kilku powodów. Może wpływać na czynność skurczową macicy i wydłużać czas trwania porodu (neuroleptyki), ale także nasilać krwawienia (nlpz). Większość niesteroidowych leków przeciwzapalnych stanowi w okresie ciąży czynnik ryzyka, ale stosowane w III trymestrze lub tuż przed porodem są czynnikami ryzyka. Niebezpieczeństwo terapii tuż przed porodem wynika również z nie w pełni wykształconego układu detoksykacyjnego wątroby dziecka i wiele leków, które były obecne w ustroju kobiety ciężarnej, znajduje się w organizmie noworodka bez możliwości pełnej eliminacji (np. chloramfenikol, sulfonamidy, tolbutamid, izoniazyd). Zjawisko to nasila działanie toksyczne leku, w skrajnych przypadkach doprowadzając do zgonu [1]. Przykłady leków często ordynowanych pacjentkom w ciąży z uwzględnieniem kategorii ryzyka przedstawiono w tabeli 2-9 [1,9,11-15]. Szczególną ostrożność w trakcie ciąży należy wykazać przy preparatach pochodzenia roślinnego, w przypadku których brak jest kontrolowanych badań klinicznych. W badaniu Tsui i wsp. [16] 13% kobiet w ciąży stosowało suplementy diety, najczęściej w celu likwidacji nudności i wymiotów. Preparaty z Ginkgo biloba (Miłorząb japoński) ze względu na działanie hamujące agregację płytek krwi nie są wskazane zwłaszcza tuż przed porodem [17]. Niewiele jest również informacji dotyczących bezpieczeństwa stosowania u kobiet ciężarnych preparatów z Echinacea purpurea (Jeżówka purpurowa), które w zalecanych dawkach prawdopodobnie są bezpieczne [18]. Składniki aktywne Hypericum perforatum stwarzają przede wszystkim ryzyko interakcji z innymi lekami przez wpływ na enzymy cytochromu P450, ale mogą się również przyczyniać do obniżenia masy urodzeniowej dziecka [15,19]. W celu poprawy skuteczności leczenia chorób przewlekłych u kobiet w ciąży rozsądne jest stosowanie preparatów o przedłużonym działaniu, które dają możliwość zredukowania częstotliwości dawkowania. Nie ma natomiast takiego uzasadnienia stosowanie leków o przedłużonym działaniu w sytuacjach np. bólu zęba. Powoduje to bowiem zbędną przedłużoną ekspozycję płodu na lek. W krótkotrwałych dolegliwościach, w których kobiety ciężarne same dokonują wyboru preparatu (OT) warto doradzić lek, którego efekt wystąpi szybko i również zostanie wyeliminowany z ustroju w krótkim czasie. Są to leki konwencjonalne i o krótkim biologicznym okresie półtrwania (T 0,5 ). W celu zredukowania potencjalnej kumulacji leku w organizmie należy w okresie ciąży unikać leków o dużej objętości dystrybucji (Vd), której wartość określa stopień penetracji leku. Podstawowe zasady bezpiecznej farmakoterapii kobiet w ciąży podsumowano w tabeli 10. Adres do korespondencji: Edyta Szałek Katedra i Zakład Farmacji Klinicznej i iofarmacji, UM w Poznaniu ul. Św. Marii Magdaleny 14, Poznań 114
7 FA R M A J A W S P Ó Ł Z E S N A 2008; 1: Piśmiennictwo 1. Kmieciak-Kołada K, Tomala J. Farmakoterapia w okresie ciąży. Warszawa: PZWL; Niewiadomska-Jarosik K, Stańczyk J. Nieprawidłowości układu krążenia u płodów z zahamowaniem rozwoju wewnątrzmacicznego. Polski Przegląd Kardiologiczny 2003; 5(4): Anger GJ, Piquette-Miller M. Pharmacokinetic studies in pregnant women. lin Pharmacol Ther 2008 Jan; 83(1): Epub 2007 Sep Thürmann PA, Steioff A. rug treatment in pregnancy. Int J lin Pharmacol Ther 2001 May; 39(5): Mcbride W. Thalidomide and congenital abnormalities. Lancet 1961; 278: Zakrocki P. ziałania niepożądane leków uwagi ogólne. w Polsce 2008; 18(1): riggs GG, Freeman RK, Yaffe SJ. rugs in pregnancy and lactation: a reference guide to fetal and neonatal risk. 5 th ed. altimore: Williams & Wilkins; Andrade SE, Gurwitz JH, avis RL, han KA, Finkelstein JA, Fortman K, McPhillips H, Raebel MA, Roblin, Smith H, Yood MU, Morse AN, Platt R. Prescription drug use in pregnancy. Am J Obstet Gynecol Aug; 191(2): Orzechowska-Juzwenko K. Farmakologia kliniczna. Znaczenie w praktyce medycznej. Wrocław: Górnicki Wydawnictwo Medyczne; Frederiksen M. A needed information source. lin Pharmacol Ther 2008 Jan; 83(1): Tsui, ennehy E, Tsourounis. A survey of dietary supplement use during pregnancy at an academic medical center. Am J Obstet Gynecol 2001 Aug; 185(2): ugoua JJ, Mills E, Perri, Koren G. Safety and efficacy of ginkgo (Ginkgo biloba) during pregnancy and lactation. an J lin Pharmacol 2006 Fall; 13(3): e Epub 2006 Nov Perri, ugoua JJ, Mills E, Koren G. Safety and efficacy of echinacea (Echinacea angustafolia, e. purpurea and e. pallida) during pregnancy and lactation. an J lin Pharmacol 2006 Fall; 13(3): e Epub 2006 Nov ugoua JJ, Mills E, Perri, Koren G. Safety and efficacy of St. John s wort (hypericum) during pregnancy and lactation. an J lin Pharmacol 2006 Fall; 13(3): e Epub 2006 Nov
8
FARMAKOKINETYKA KLINICZNA
FARMAKOKINETYKA KLINICZNA FARMAKOKINETYKA wpływ organizmu na lek nauka o szybkości procesów wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania leków z organizmu Procesy farmakokinetyczne LADME UWALNIANIE
Cele farmakologii klinicznej
Cele farmakologii klinicznej 1. Dążenie do zwiększenia bezpieczeństwa i skuteczności leczenia farmakologicznego, poprawa opieki nad pacjentem - maksymalizacja skuteczności i bezpieczeństwa (farmakoterapia
Harmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV
Harmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV Przedmiot: Podstawy farmakologii i farmakoterapii żywieniowej oraz interakcji leków z żywnością Wykłady (5 wykładów, każdy
Terapia monitorowana , Warszawa
Terapia monitorowana Marian Filipek Pracownia Farmakokinetyki Zakład Biochemii i Medycyny Doświadczalnej Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Warszawa 15.05.2009, Warszawa Wybór leku Dawka Droga podania
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Dr Jarosław Woroń. BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009
Dr Jarosław Woroń BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009 Zakład Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii CM UJ Kraków Uniwersytecki Ośrodek Monitorowania i Badania Niepożądanych
Interakcje. leków z pożywieniem. Zofia Zachwieja. Paweł Paśko. Redaktor naukowy. Redaktor prowadzący
Interakcje leków z pożywieniem Redaktor naukowy Zofia Zachwieja Redaktor prowadzący Paweł Paśko Spis treści Przedmowa... Autorzy... Podstawowe parametry farmakokinetyczne.... VIII X XI 1 Wpływ pożywienia
Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
w sprawie sposobu prowadzenia badań klinicznych z udziałem małoletnich
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobu prowadzenia badań klinicznych z udziałem małoletnich (Dz. U. z dnia 1 maja 2004 r.) Na podstawie art. 37h ust. 2 ustawy z dnia
2
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Wzajemne oddziaływanie substancji leczniczych, suplementów diety i pożywienia może decydować o skuteczności i bezpieczeństwie terapii. Nawet przyprawy kuchenne mogą w istotny sposób
Antybiotyki bakteriobójcze
Leki przeciwbakteryjne Zakład Farmakologii Dr n. farm. Anna Wiktorowska-Owczarek Klasyfikacje antybiotyków Wg efektu działania Wg miejsca działania Wg zakresu działania MIC MINIMALNE STĘŻENIE HAMUJĄCE
Dietetyka, studia stacjonarne licencjackie, II rok, semestr IV
Dietetyka, studia stacjonarne licencjackie, II rok, semestr IV Przedmiot: Podstawy farmakologii i farmakoterapii żywieniowej oraz interakcji leków z żywnością Seminaria (10 seminariów, każde trwające 3
ZASADY FARMAKOTERAPII GERIATRYCZNEJ
ZASADY FARMAKOTERAPII GERIATRYCZNEJ WIELOCHOROBOWOŚĆ POLITERAPIA ZMIANY STARCZE ZMIANY CHOROBOWE Zmiany farmakokinetyki i farmakodynamiki Częstsze objawy niepożądane Częstsze interakcje lek-lek jednoczesne
Konieczność monitorowania działań niepożądanych leków elementem bezpiecznej farmakoterapii
Konieczność monitorowania działań niepożądanych leków elementem bezpiecznej farmakoterapii dr hab. Anna Machoy-Mokrzyńska, prof. PUM Katedra Farmakologii Regionalny Ośrodek Monitorujący Działania Niepożądane
Monitorowanie niepożądanych działań leków
Monitorowanie niepożądanych działań leków Anna Wiela-Hojeńska Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niepożądane działanie leku (ndl) Adverse Drug Reaction (ADR) (definicja
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO PARACETAMOL HASCO, 80 mg, czopki PARACETAMOL HASCO, 125 mg, czopki PARACETAMOL HASCO, 250 mg, czopki PARACETAMOL HASCO, 500 mg,
Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit. Maria Kłopocka Bydgoszcz
Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit Maria Kłopocka Bydgoszcz Płodność Przebieg ciąży i poród Bezpieczeństwo leczenia w okresie ciąży i karmienia Sytuacje szczególne Edukacja
Apteka jako ogniwo w systemie ochrony zdrowia
dr n. farm. Wojciech Koch Katedra i Zakład Żywności i Żywienia Uniwersytet Medyczny w Lublinie Apteka jako ogniwo w systemie ochrony zdrowia Ustawa z dn. 6.09.2001 r. Prawo farmaceutyczne 1. 2. Apteka
POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY
POSTĘPOWANIE W JASKRZE U KOBIET W CIĄŻY dr n. med. Mira Gacek SAMODZIELNY PUBLICZNY KLINICZNY SZPITAL OKULISTYCZNY KATEDRA I KLINIKA OKULISTYKI II WYDZIAŁU LEKARSKIEGO WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO
ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA
ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA Poprawki do CHPL oraz ulotki dla pacjenta są ważne od momentu zatwierdzenia Decyzji Komisji. Po zatwierdzeniu Decyzji Komisji,
Farmakologia nauka o interakcjach pomiędzy substancjami chemicznymi a żywymi organizmami.
Farmakologia nauka o interakcjach pomiędzy substancjami chemicznymi a żywymi organizmami. Każda substancja chemiczna oddziałująca na organizmy żywe może być zdefiniowana jako środek farmakologiczny (ang.
Czy dieta ma wpływ na działanie leków kardiologicznych? mgr Hanna Wilska
Czy dieta ma wpływ na działanie leków kardiologicznych? mgr Hanna Wilska Spożycie leków 75,7% Polaków sięga po leki lub suplementy diety Najwyższy odsetek osoby powyżej 60 r.ż (97%) Najniższy osoby w wieku
PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny
PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA kierowanie wzrostem i rozwojem narządu żucia w każdym okresie rozwojowym dziecka poprzez:
Pytania i dopowiedzi na temat analizy nie-selektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
18 października 2012 EMA/653433/2012 EMEA/H/A-5(3)/1319 Pytania i dopowiedzi na temat analizy nie-selektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
CIBA-GEIGY Sintrom 4
CIBA-GEIGY Sintrom 4 Sintrom 4 Substancja czynna: 3-[a-(4-nitrofenylo-)-0- -acetyloetylo]-4-hydroksykumaryna /=acenocoumarol/. Tabletki 4 mg. Sintrom działa szybko i jest wydalany w krótkim okresie czasu.
BEZPIECZNA ANTYBIOTYKOTERAPIA W CIĄŻY I LAKTACJI. Dr n. farm. Jacek Sapa KATEDRA FARMAKODYNAMIKI UJ CM
BEZPIECZNA ANTYBIOTYKOTERAPIA W CIĄŻY I LAKTACJI Dr n. farm. Jacek Sapa KATEDRA FARMAKODYNAMIKI UJ CM LEKI STOSOWANE U KOBIET W CIĄŻY 37% 63% INNE GRUPY LEKÓW ANTYBIOTYKI I CHEMIOTERAPEUTYKI CIĄŻA I ZMIANY
ENTONOX to gotowa do użycia mieszanina gazów
Katalog produktów. ENTONOX to gotowa do użycia mieszanina gazów 7-14 porodu 5-10 Linde: Living healthcare. 3 Charakterystyka produktu leczniczego Przeciwwskazania Z powodu zwiększonej zdolności podtlenku
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Etrixenal przeznaczone do wiadomości publicznej
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Etrixenal przeznaczone do wiadomości publicznej VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Ból stanowi sygnał, który uczy by unikać
Interakcje farmakologiczne
dwóch lub więcej leków leków z żywnością Interakcje farmakologiczne leków z suplementami leków z ziołami leków z dopalaczami leków z używkami Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia interakcji polifarmakoterapia
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO GLIMBAX 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera 0,74 mg Diclofenacum
Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Paracetamol APTEO MED, 500 mg, tabletki. 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda tabletka zawiera 500 mg paracetamolu (Paracetamolum). Substancja
Valsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg mg, 10 mg mg, tabletki powlekane
Plan zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Valsamix Amlodipine + Valsartan, 5 mg + 80 mg, 5 mg + 160 mg, 10 mg + 160 mg, tabletki powlekane Nr procedury NL/H/3460/001-003/DC Tłumaczenie na język
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO Pracetam 200 mg/ml roztwór do podania w wodzie do picia dla świń 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każdy
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO AMIPAR, 500 mg, tabletka 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH 1 tabletka zawiera: Paracetamolum (paracetamol) 500
FARMAKOTERAPIA W GERIATRII
Interdyscyplinarne Spotkania Geriatryczne FARMAKOTERAPIA W GERIATRII mgr Teresa Niechwiadowicz-Czapka Instytut Pielęgniarstwa Zakład Podstaw Opieki Pielęgniarskiej Wchłanianie środków farmakologicznych
Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Dobenox przeznaczone do publicznej wiadomości.
VI.2 Plan Zarządzania Ryzykiem dla produktów kwalifikowanych jako "Well established use" zawierających Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Dobenox przeznaczone do publicznej
ELEMENTY FARMAKOLOGII OGÓLNEJ I WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU FARMAKOTERAPII BÓLU
Barbara FILIPEK Gabriel NOWAK Jacek SAPA Włodzimierz OPOKA Marek BEDNARSKI Małgorzata ZYGMUNT ELEMENTY FARMAKOLOGII OGÓLNEJ I WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU FARMAKOTERAPII BÓLU Copyright by Barbara Filipek,
Farmakologia. Interakcje i działania niepoŝądane leków farmakoterapia okresu ciąŝy
Farmakologia Wykład 3 Interakcje i działania niepoŝądane leków farmakoterapia okresu ciąŝy Interakcje leków Stosowanie terapii skojarzonej niesie za sobą ryzyko oddziaływania ze sobą róŝnych substancji
Aneks III. Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Ta Charakterystyka Produktu Leczniczego, oznakowanie opakowań i ulotka
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO PARAMAX Rapid, 500 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 tabletka zawiera 500 mg paracetamolu (Paracetamolum). Pełny wykaz substancji
30 saszetek po 2,3 g Kod kreskowy EAN UCC: Działanie: Przeciwzapalne, słabe działanie moczopędne.
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH ZEWNĘTRZNYCH PUDEŁKO TEKTUROWE Zioła przeciwreumatyczne Species antirheumaticae Skład leku: kora wierzby (Salicis cortex) - 575 mg, liść pokrzywy (Urticae folium)
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Laboratoria PolfaŁódź Paracetamol, 500 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda tabletka zawiera 500 mg paracetamolu (Paracetamolum).
Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie.
Anastasiya Zasimovich Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Ciąża jest to specyficzny, fizjologiczny stan organizmu kobiety. O
Symago (agomelatyna)
Ważne informacje nie wyrzucać! Symago (agomelatyna) w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych Poradnik dla lekarzy Informacja dla fachowych pracowników ochrony zdrowia Zalecenia dotyczące: -
dr hab. n. farm. AGNIESZKA SKOWRON
UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI COLLEGIUM MEDICUM WYDZIAŁ FARMACEUTYCZNY ZAKŁAD FARMACJI SPOŁECZNEJ dr hab. n. farm. AGNIESZKA SKOWRON KATOWICE, 24 KWIETNIA 2018R. SESJA B: FARMACEUCI W KOORDYNOWANEJ I PERSONALIZOWANEJ
SYLABUS. Nazwa przedmiotu/modułu. Farmakologia Kliniczna. Wydział Lekarski I. Nazwa kierunku studiów. Lekarski. Język przedmiotu
Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Wydział Lekarski I Lekarski Jednolite magisterskie stacjonarne polski SYLABUS Farmakologia Kliniczna
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Codipar 250, 250 mg, czopki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 czopek zawiera 250 mg paracetamolu (Paracetamolum). Pełny wykaz substancji
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO ATUSSAN MITE 0,8 mg/ml, syrop 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml syropu zawiera 0,8 mg butamiratu cytrynianu. 5 ml syropu zawiera 4,0
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Gaviscon o smaku mięty Saszetki, (500 mg + 267 mg + 160 mg)/10 ml, zawiesina doustna
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Gaviscon o smaku mięty Saszetki, (500 mg + 267 mg + 160 mg)/10 ml, zawiesina doustna 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Gaviscon o smaku
Leczenie padaczki lekoopornej podstawy racjonalnej politerapii
Leczenie padaczki lekoopornej podstawy racjonalnej politerapii Ewa Nagańska Klinika Neurologii i Epileptologii CMKP Przyczyny niepowodzenia stosowania monoterapii LPP Niewłaściwe rozpoznanie padaczki (rodzaju
Farmakoterapia w kobiet w ciąży, mimo powszechnej
ezpieczeństwo stosowania antybiotyków β-laktamowych w ciąży Edyta Szałek 1, Hanna Tomczak 2, Edmund Grześkowiak 1 1 Katedra i Zakład Farmacji Klinicznej i iofarmacji UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
Paracetamol Biofarm Paracetamolum 500 mg, tabletki
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Paracetamol Biofarm Paracetamolum 500 mg, tabletki Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO Ketofen, 100 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań dla koni, bydła i świń 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO LORATADYNA GALENA, 10 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna tabletka zawiera 10 mg loratadyny (Loratadinum). Pełny wykaz
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. NYSTATYNA TEVA, 2 400 000 j.m./5 g, granulat do sporządzenia zawiesiny doustnej i stosowania w jamie ustnej
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO NYSTATYNA TEVA, 2 400 000 j.m./5 g, granulat do sporządzenia zawiesiny doustnej i stosowania w jamie ustnej 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Diohespan forte, 600 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna tabletka zawiera 600 mg diosminy (Diosminum). Pełny wykaz substancji
ASMAG FORTE 34 mg jonów magnezu, tabletki Magnesii hydroaspartas
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika ASMAG FORTE 34 mg jonów magnezu, tabletki Magnesii hydroaspartas Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Jedna tabletka zawiera 500 mg paracetamolu (Paracetamolum) w połączeniu z powidonem.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Paracetamol LGO, 500 mg, tabletki. 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna tabletka zawiera 500 mg paracetamolu (Paracetamolum) w połączeniu
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Cholestil Max, 200 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 tabletka zawiera 200 mg hymekromonu (Hymecromonum) Pełny wykaz substancji
ANEKS WARUNKI LUB OGRANICZENIA W ODNIESIENIU DO BEZPIECZNEGO I SKUTECZNEGO UŻYWANIA PRODUKTÓW LECZNICZYCH DO SPEŁNIENIA PRZEZ PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE
ANEKS WARUNKI LUB OGRANICZENIA W ODNIESIENIU DO BEZPIECZNEGO I SKUTECZNEGO UŻYWANIA PRODUKTÓW LECZNICZYCH DO SPEŁNIENIA PRZEZ PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE 1/5 WARUNKI LUB OGRANICZENIA W ODNIESIENIU DO BEZPIECZNEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Paracetamol Biofarm, 500 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna tabletka zawiera 500 mg paracetamolu (Paracetamolum). Pełny
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
semestr VI Wstęp do antybiotykoterapii Farmakoterapia układu oddechowego. Wstęp do farmakoterapii układu pokarmowego.
S t r o n a 1 Farmakologia z Toksykologią ½, III rok, kierunek lekarski PL WYKŁADY, wtorek, USK sala wykładowa III piętro, 16.15-18.30 ( w dniach 23.02, 01.03,15.03) 14.00-16.15 ( w dniach 08.03, 22.03)
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Fastum 25 mg/g Żel 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 100 g żelu zawiera 2,50 g ketoprofenu (Ketoprofenum) 3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA Żel 4.
URSOCAM, 250 mg, tabletki (Acidum ursodeoxycholicum)
ULOTKA DLA PACJENTA Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,
Spis treści. 1. Przyczyny nadciśnienia tętniczego Bogdan Wyrzykowski... 13
Spis treści 1. Przyczyny nadciśnienia tętniczego Bogdan Wyrzykowski........ 13 Genetyczne uwarunkowania pierwotnego nadciśnienia tętniczego..... 14 Nadciśnienie monogeniczne..................................
Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać
ANEKS III ODPOWIEDNIE CZĘŚCI CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO I ULOTKI DLA PACJENTA
ANEKS III ODPOWIEDNIE CZĘŚCI CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO I ULOTKI DLA PACJENTA Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
ĆWICZENIE 3. Farmakokinetyka nieliniowa i jej konsekwencje terapeutyczne na podstawie zmian stężenia fenytoiny w osoczu krwi
ĆWICZENIE 3 Farmakokinetyka nieliniowa i jej konsekwencje terapeutyczne na podstawie zmian stężenia fenytoiny w osoczu krwi Celem ćwiczenia jest wyznaczenie podstawowych parametrów charakteryzujących kinetykę
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY PRODUKTU LECZNICZEGO. Wykaz wszystkich substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO Rheumocam 1 mg tabletki do żucia dla psów Rheumocam 2, mg tabletki do żucia dla psów 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY PRODUKTU LECZNICZEGO Każda tabletka zawiera:
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO Spamilan 5 mg, tabletki 10 mg, tabletki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH Jedna tabletka zawiera 5 mg lub 10
Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Może wyniknąć potrzeba dokonania kolejnych aktualizacji Charakterystyki Produktu Leczniczego i
Kiedy lekarz powinien decydować o wyborze terapii oraz klinicznej ocenie korzyści do ryzyka stosowania leków biologicznych lub biopodobnych?
Kiedy lekarz powinien decydować o wyborze terapii oraz klinicznej ocenie korzyści do ryzyka stosowania leków biologicznych lub biopodobnych? prof. dr hab. med.. Piotr Fiedor Warszawski Uniwersytet Medyczny
Lista rzeczy, które należy sprawdzić przepisując Isoderm ( ) (Kursywą przedstawione są informacje dotyczące wyłącznie kobiet)
Broszura dokumentacyjna z wykazem czynności kontrolnych opracowana na podstawie zaleceń Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych dla produktu leczniczego Isoderm
Annex I. Podsumowanie naukowe i uzasadnienie dla wprowadzenia zmiany w warunkach pozwolenia
Annex I Podsumowanie naukowe i uzasadnienie dla wprowadzenia zmiany w warunkach pozwolenia Podsumowanie naukowe Biorąc pod uwagę Raport oceniający komitetu PRAC dotyczący Okresowego Raportu o Bezpieczeństwie
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO 090017ff80abaa4a 2.0,CURRENT Public Valid 1 5 DNO Strona 1 z 5 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO COMFORION VET 100 mgml roztwór do wstrzykiwań
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO Catosal 10%, roztwór do wstrzykiwań dla psów, kotów i koni 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Substancje
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Vancomycin Actavis przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Vancomycin Actavis przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1. Omówienie rozpowszechnienia choroby Zakażenia takie jak: zapalenie
Częstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.
GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO DAKTARIN 20 mg/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH 1 g kremu zawiera 20 mg azotanu mikonazolu (Miconazoli
Rodzaje substancji leczniczych
Rodzaje substancji leczniczych Próby kliniczne leków - film Leki na nadkwasotę neutralizujące nadmiar kwasów żołądkowych Leki na nadkwasotę hamujące wydzielanie kwasów żołądkowych Ranitydyna (ranitidine)
Bezpośredni komunikat do fachowych pracowników ochrony zdrowia
Bezpośredni komunikat do fachowych pracowników ochrony zdrowia Wersja 2, data zatwierdzenia przez URPL: 07.11.2016 Strona 1/7 Acytretyna (Neotigason): poważne ryzyko działania teratogennego oraz ryzyko
LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2)
Załącznik B.71. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C TERAPIĄ BEZINTERFERONOWĄ (ICD-10 B 18.2) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji: 1) Do programu kwalifikowani są dorośli świadczeniobiorcy
Aneks III. Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów
Aneks III Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów Uwaga: Zmiany wprowadzone w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów są efektem przeprowadzenia procedury przekazania
Ulotka dla pacjenta. POSTINOR - DUO; 750 µg, tabletki Levonorgestrelum
Ulotka dla pacjenta Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. -Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. -Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY PRODUKTU LECZNICZEGO
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO Metacam 1 mg tabletki do żucia dla psów Metacam 2,5 mg tabletki do żucia dla psów 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY PRODUKTU LECZNICZEGO Jedna tabletka do żucia
Leki biologiczne i czujność farmakologiczna - punkt widzenia klinicysty. Katarzyna Pogoda
Leki biologiczne i czujność farmakologiczna - punkt widzenia klinicysty Katarzyna Pogoda Leki biologiczne Immunogenność Leki biologiczne mają potencjał immunogenny mogą być rozpoznane jako obce przez
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
ETYKIETO-ULOTKA OZNAKOWANIE OPAKOWANIA BEZPOŚREDNIEGO PRODUKTU LECZNICZEGO
ETYKIETO-ULOTKA OZNAKOWANIE OPAKOWANIA BEZPOŚREDNIEGO PRODUKTU LECZNICZEGO RUTINOSAL C Salicis cortex + Rutosidum + Vitaminum C tabletka, 300 mg + 20 mg + 40 mg Skład tabletki: kora wierzby - 300 mg rutozyd
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Furaginum Teva, 50 mg, tabletki (Furaginum)
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Furaginum Teva, 50 mg, tabletki (Furaginum) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje ważne
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA
Aneks III. Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta.
Aneks III Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta. Uwaga: Poszczególne punkty Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta są wynikiem zakończenia
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Cholinex Intense, 2,5 mg + 1,2 mg, tabletki do ssania 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna tabletka do ssania zawiera 2,5 mg heksylorezorcynolu
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 kapsułka twarda VENOTREX 300 mg kapsułki twarde zawiera 300 mg trokserutyny (o-βhydroksyetylorutozydy).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO VENOTREX 200 mg kapsułki twarde VENOTREX 300 mg kapsułki twarde 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 kapsułka twarda VENOTREX 200 mg kapsułki
Claritine. Informacje o stosowaniu: Schering-Plough/USA. Claritine' ... Q) '., ::: N
Informacje o stosowaniu: Claritine@ - tabletki i syrop Loratadyna - lek przeciwhistaminowy o przedłużonym działaniu, nie wywołujący objawów uspokojenia. Opis: każda tabletka preparatu Claritine'" zawiera
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. OPOKAN ACTIGEL, 100 mg/g, żel Naproxenum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta OPOKAN ACTIGEL, 100 mg/g, żel Naproxenum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje ważne
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Paracetamol APTEO MED, 500 mg, tabletki Paracetamolum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Paracetamol APTEO MED, 500 mg, tabletki Paracetamolum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA DIKLONAT P, 10 mg/g, żel (Diclofenacum natricum) Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek ten jest