OPERAT OCHRONY GLEB PLAN OCHRONY TATRZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO

Transkrypt

1 PLAN OCHRONY TATRZAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO OPERAT OCHRONY GLEB KRAKÓW 2013 Opracowano na podstawie: Skiba S Gleby. [w] Ochrona Przyrody Nieożywionej i Gleb Tatrzańskiego Parku Narodowego. Red. S Skiba i A. Kotarba, Sformatowano: Czcionka: 12 pt Sformatowano: Czcionka: 14 pt Usunięto: Operatu Usunięto: pod redakcją S. Skiby i A. Kotarby z 1997 roku (rozdział Gleby S. Skiby Usunięto: ) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Wykonał zespół w składzie: mgr inż. Marcin Czerny (KRAMEKO sp. z o.o.) - nadzór merytoryczny i opracowanie wzoru operatu mgr inż. Joanna Lomber (KRAMEKO sp. z o.o.) opracowanie merytoryczne Opracowanie techniczne: mgr inż. Aleksandra Wilczyńska (KRAMEKO sp. z o.o.) opracowanie GIS, opracowanie kartograficzne Wszelkie prawa autorskie do niniejszego wzoru są zastrzeżone na podstawie i w trybie Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 1994 r. Nr 24, poz. 83 z późn. zm.)

2

3 Spis treści Spis treści A. WSTĘP Podstawa prawna sporządzenia operatu Historia poznania gleb TPN Najcenniejsze gleby TPN Podsumowanie... 8 B. CHARAKTERYSTYKA GLEB Dotychczasowe rozpoznanie Analiza dostępnych materiałów i ocena ich przydatności Zakres uzupełniających prac inwentaryzacyjnych Zbiorcza charakterystyka oraz waloryzacja gleb Charakterystyka gleb Charakterystyka typów gleb Charakterystyka procesów i zmian zachodzących w glebach Charakterystyka zagrożeń dla gleb Waloryzacja gleb Ocena gleb Ocena procesów i zmian zachodzących w glebach Ocena zagrożeń dla gleb C. OCHRONA GLEB Koncepcja ochrony Dotychczasowa ochrona Zaprojektowana ochrona (przedmioty, cele, priorytety, strefy i sposoby ochrony) Monitoring Zadania ochronne D. ZAŁĄCZNIKI Mapy Warstwy geometryczne Spis tabel Tabela nr 1. Zestawienie i ocena przydatności dostępnych materiałów... 9 Tabela nr 2. Zestawienie zbiorcze gleb Tabela nr 3. Zestawienie zbiorcze procesów i zmian zachodzących w glebach Tabela nr 4. Zestawienie zbiorcze zagrożeń dla gleb Tabela nr 5. Zestawienie kryteriów oceny gleb Tabela nr 6. Zestawienie oceny gleb Tabela nr 7. Zestawienie kryteriów oceny procesów i zmian zachodzących w glebach Tabela nr 8. Zestawienie oceny procesów i zmian zachodzących w glebach Tabela nr 9. Zestawienie kryteriów oceny zagrożeń dla gleb Tabela nr 10. Zestawienie oceny zagrożeń dla gleb Tabela nr 11. Zestawienie dotychczasowych sposobów ochrony i ich ocena Tabela nr 12. Zestawienie przedmiotów, celów, priorytetów, stref i sposobów ochrony Tabela nr 13. Zestawienie zasad monitoringu Tabela nr 14. Zestawienie zadań ochronnych Spis map Mapa nr 1. Mapa zagrożeń dla gleb Mapa nr 2. Mapa oceny gleb Mapa nr 3. Mapa oceny zagrożeń dla gleb Mapa nr 4. Mapa monitoringu gleb Mapa nr 5. Mapa zadań ochronnych Mapa nr 6. Mapa gleb Komentarz [rec1]: Usunąć w nazwach tabel, map, warstw skrót nr w całym tekście operatu. Sformatowano: Portugalski (Brazylia) Spis warstw geometrycznych Warstwa nr 1. Warstwa - Gleby (GLEB_AFT) Warstwa nr 2. Warstwa - Zagrożenia dla gleb (GLEB_ZAGR_AFT) Warstwa nr 3. Warstwa - Zagrożenia dla gleb (GLEB_ZAGR_PFT) Warstwa nr 4. Warstwa - Ocena gleb (GLEB_OCENA_AFT) /47

4 Spis treści Warstwa nr 5. Warstwa - Ocena zagrożeń dla gleb (GLEB_ZAGR_OCENA_AFT) Warstwa nr 6. Warstwa - Ocena zagrożeń dla gleb (GLEB_ZAGR_OCENA_PFT) Warstwa nr 7. Warstwa - Monitoring gleb (GLEB_MONIT_AFT) Warstwa nr 8. Warstwa - Zadania ochronne (GLEB_ZAD_OCHR_AFT) Komentarz [rec2]: Czy te skróty wielkimi literami maja jakieś znaczenie? Jeżeli nie to usunąć. Jeżeli tak to powinno gdzieś być wytłumaczone 4/47

5 Wprowadzenie Wprowadzenie Plan Ochrony Tatrzańskiego Parku Narodowego jest dokumentem technicznym, w którym określone zostały zasady postępowania ochronnego w stosunku do jego wartości przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych na okres 20-tu lat. W najprostszym ujęciu plan odpowiada na pytania: co?, gdzie?, kiedy? i jak? wykonywać, aby osiągnąć założone cele. Zanim jednak plan ochrony parku powstanie, najpierw należy dokonać analizy wszystkich cennych elementów parku opracowując operaty tematyczne. Konstrukcja każdego z operatów tematycznych jest logicznym wywodem dostosowanym do wymogów obowiązującego prawa, który w sposób wyczerpujący uzasadnia jego końcowe wnioski. Odzwierciedla również przebieg prac inwentaryzacyjnych, studialnych i projektowych. Ogólny układ operatów 1. Charakterystyka: a) Dotychczasowe rozpoznanie: - zestawienie, analiza i ocena przydatności istniejących materiałów, - określenie zakresu uzupełniających prac inwentaryzacyjnych. b) Inwentaryzacja: - metodyka inwentaryzacji (przedmiotów ochrony, procesów i zagrożeń), - wyniki inwentaryzacji (przedmiotów ochrony, procesów i zagrożeń). c) Zbiorcza charakterystyka: - charakterystyka (przedmiotów ochrony, procesów i zagrożeń), - ocena (przedmiotów ochrony, procesów i zagrożeń). 2. Ochrona: a) Koncepcja ochrony: - dotychczasowa ochrona (zestawienie, analiza i ocena dotychczasowych sposobów ochrony), - zaprojektowana ochrona (przedmioty ochrony, cele ochrony, priorytety ochrony, strefy ochrony, sposoby ochrony), - monitoring. b) Zadania ochronne (rodzaje zadań ochronnych, lokalizacja zadań ochronnych, czas i intensywność wykonania zadań ochronnych, sposoby wykonania zadań ochronnych). Marcin Czerny KRAMEKO sp. z o.o. 5/47

6 Wprowadzenie 6/47

7 A. WSTĘP Niniejszy operat został opracowany na potrzeby sporządzenia projektu Planu Ochrony Tatrzańskiego Parku Narodowego uwzględniającego zakres Planu Ochrony obszaru Natura 2000 Tatry. Podstawą wykonania był kompletny i aktualny Operat "Ochrona Przyrody Nieożywionej i Gleb" pod redakcją S. Skiby i A. Kotarby z 1997 roku (Rozdział Gleby S. Skiba). Mapa gleb (w skali 1:50 000) pochodzi z Atlasu TPN (Komornicki i Skiba 1986). A.. Komentarz [rec3]: Tej mapy nie ma w niniejszym operacie 1. Podstawa prawna sporządzenia operatu Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005 roku w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody (Dz. U nr 94 poz. 794). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2010 roku w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 (Dz. U nr 64 poz. 401). 2. Historia poznania gleb TPN Gleby Tatrzańskiego Parku Narodowego od dawna były przedmiotem licznych badań i prac prowadzonych przez gleboznawców. Pierwsze, większe badania w latach 20- tych i 30-tych prowadził Włodek. Jego prace skupiały się na badaniu odczynu gleb w rejonie doliny Kościeliskiej (1926, 1931, 1934) oraz na charakterystyce ogólnej gleb Tatr (Włodek i Mościcki 1928). Duża część prac, prowadzonych w tym okresie w Tarach, dotyczyła ph gleb. Do ciekawszych publikacji należą m.in. próby określenia dynamiki odczynu gleb pod kosodrzewiną i murawami alpejskimi (Wąsowicz 1933), wyniki dotyczące próchnicy poziomów powierzchniowych na polanach wykorzystywanych pastersko (Kiełpiński 1933) oraz dotyczące kwaśnego odczynu jako przykładu roli roślinności i klimatu w kształtowaniu właściwości górskich gleb (Włodek, Strzemieński 1924). Kolejny ciekawy okres w badaniach gleb tatrzańskim rozpoczął się po II wojnie światowej. Pierwszym ważnym przykładem jest praca Komornickiego (1952), który skupił się na właściwościach chemicznych i składzie mineralnym gleb, tworzących się ze zwietrzeliny skał wapiennych i krystalicznych. Strzemski (1956) opracował mapę tatrzańskich gleb w skali przeglądowej. Z kolei Adamczyk (1962) opisał powiązania między skałą macierzystą a glebą na przykładzie Doliny Małej Łąki. Autor ten opracował także monografie gleb Tatr, która potem znalazła się w ogólnym opracowaniu opisującym środowisko przyrodnicze Tatrzańskiego Parku Narodowego. Kolejne prace obejmowały swym zasięgiem m.in. tzw. dziedziczenie minerałów ilastych (Komornicki i in. 1965) oraz deformację pokrywy glebowej na skutek zachodzących w niej procesów zoogenicznych i kriogenicznych. W latach prowadzono badania kartograficzno-gleboznawcze, począwszy od Morskiego Oka po Dolinę Kościeliską, następnie Dolinę Chochołowską oraz Dolinę Lejową. W efekcie tych badań opracowano pierwsze mapy gleb leśnych Tatrzańskiego Parku Narodowego, a nastepnie mapę gleb całego Tatrzańskiego Parku Narodowego (w skali 1:50 000), która została opublikowana w Atlasie TPN (Komornicki i Skiba 1986). Dane zgromadzone podczas późniejszych badań oraz dane z prac Komentarz [rec4]: Brak w źródłach Komentarz [rec5]: brak Komentarz [rec6]: Nie było ich wcale dużo! Zaledwie kilka. Usunięto:, Komentarz [rec7]: Brak. Wielu prac cytowanych w tym rozdziale brakuje w spisie literatury. Proponuje dodać rozdział Bibliografia Komentarz [rec8]: Styl. A kiedy się skończył ten ciekawy okres? Komentarz [rec9]: Styl Komentarz [rec10]: Brak w Tabeli 1 Komentarz [rec11]: Podać dane bibliograficzne Usunięto: L Usunięto: przyniosły Komentarz [rec12]: styl Usunięto: Pozwoliły one na Usunięto: Usunięto: ie Usunięto:. M Usunięto: a Usunięto: a Usunięto: została 7/47

8 A.. kartograficzno-gleboznawczych pomogły w opracowaniu charakterystyki i syntezy gleb TPN (Komornicki i Skiba 1979, Skiba 1996). Opisano również geochemię rędzin tatrzańskich (Komornicki 1977, Miechówka 1992, 1994), mikromorfologię gleb fliszowych (Zasoński i Niemyska-Łukaszuk 1977), charakterystykę wraz z genezą gleb zarośli kosodrzewiny (Oleksynowa, Skiba, Miechówka 1983) oraz scharakteryzowano utwory glebowe o cechach mrozowej deformacji i segregacji gleb kriogenicznych (Oleksynowa i Skiba 1976). Znaczące badania dotyczyły także próchnic w glebach leśnych, wytworzonych na rożnego rodzaju utworach geologicznych (Niemyska-Łukaszuk 1977), gleb bielicowych wytworzonych w krystalicznej części Tatr, charakterystyki gleb w strefie ekotonowej przy górnej granicy lasu, a także opis piętrowości gleb TPN (Skiba 1977, 1985, 1993, 1995). Kolejne prace dotyczyły m.in. metali ciężkich w glebach (Oleksynowa i Kozłowska-Barszcz 1996, Miechówka, Mikołajczyk 1996), charakterystyki gleb na polanach wykorzystywanych pastersko (Skiba i Zawilińska 1990) oraz gleb rożnych zespołów roślinnych (Piękoś-Mirkowa, Mirek, Miechówka 1996, Mirek i Skiba 1983). 3. Najcenniejsze gleby TPN W Tatrach powstawanie gleb i ich zróżnicowanie jest ściśle powiązane z podłożem geologicznym, rzeźbą terenu, natężeniem procesów geomorfologicznych oraz z różnicującymi się wysokościowo warunkami klimatyczno-roślinnymi. Obszar Tatrzańskiego Parku Narodowego należy do bardzo cennych przyrodniczo środowisk naturalnych. Obejmuje on unikalną w skali kraju przyrodę wysokogórską w tym specyficzne alpejskie warianty gleb górskich tworzące charakterystyczne siedliska. Tatrzański Park Narodowy należy, wraz z TANAP`em, do Tatrzańskiego Rezerwatu Biosfery, dlatego wszystkie wyróżnione typy i podtypy gleb należy uznać za cenne przyrodniczo. Tatrzańskie gleby inicjalne biorą udział w formowaniu się bioróżnorodności florystycznej i faunistycznej. Są one pod względem naukowym i dydaktycznym cennymi przykładami tworzenia się specyficznej tzw. ażurowej wysokogórskiej pokrywy glebowej. Dlatego, ze względów krajobrazowych, naukowych i dydaktycznych powinny być objęte szczególną ochroną. Równie cenne są gleby hydrogeniczne (glejowe, torfowe), magazynujące wody śródpokrywowe, które nie powinny być rozcinane w celu ich osuszania i powinny podlegać bezwzględnej ochronie. 4. Podsumowanie Dotychczasowe badania dotyczące pokrywy glebowej Tatrzańskiego Parku Narodowego pozwalają na dokładne opisanie wszystkich zasobów glebowych wraz z ich ekologicznymi właściwościami. Liczne dane archiwalne pochodzące z literatury, oraz dodatkowo badania własne obejmujące większość najważniejszych zagadnień dotyczących zagrożeń (naturalnych i antropogenicznych) gleb tatrzańskich dają możliwość na kompletne opracowanie strategii ochrony pokrywy glebowej, jako siedliska dla zbiorowisk roślinnych. Komentarz [rec13]: Brak w Tabeli 1 Komentarz [rec14]: Brak w Tabeli 1 Usunięto: np. Komentarz [rec15]: Brak w Tabeli 1 Komentarz [rec16]: Cały ten rozdział jest słabym streszczeniem rozdziału Gleby opracowanego przez prof.s. Skibę w Operacie "Ochrona Przyrody Nieożywionej i Gleb" pod redakcją S. Skiby i A. Kotarby z 1997 roku. Brakuje w nim najbardziej aktualnych publikacji po 2000 roku. Część z tych publikacji jest w tab. 1, to dlaczego nie dokonano syntezy z tych prac? to duży brak. Brakuje również wcześniejszych publikacji ważnych i cytowanych w oryginalnym tekście Skiby. Komentarz [rec17]: Brak w Tabeli 1 Komentarz [rec18]: Taki tytuł jest subiektywny. Najcenniejsza może być tylko jedna rzecz. Nie może być kilka najcenniejszych. Komentarz [rec19]: Niezbyt fortunne określenie Komentarz [rec20]: Identyczny cytat jak w pracy S. Skiby 1997 bez cytowania należy to uznać za plagiat. Komentarz [rec21]: Wszystkie gleby mają wpływ na bioróżnorodność, ale również bioróżnorodność flory i fauny wpływa na właściwości gleb. Komentarz [rec22]:. Wymienienie trzech typów gleb: inicjalne, glejowe i torfowe jako najcenniejsze w TPN jest błędne. Ten rozdział powinien korespondowac z rozdziałem 2.2. Waloryzacja gleb. Ocenianie walorów gleb na początku operatu, podczas gdy w dalszej części operatu dokonano szczegółowej waloryzacji gleb jest niepoprawne. Chyba, że ten rozdział został napisany w oparciu o wcześniejsze publikacje. Niestety nie ma żadnych cytacji. Komentarz [rec23]: Wszystko, co zostało napisane jest już archiwum Usunięto:, Usunięto: dobrze opracowane, Komentarz [rec24]: Brak informacji o zakresie i przedmiocie tych badań w operacie Komentarz [rec25]: A dlaczego nie wszystkie zagrożenia skoro operat wymaga rozpoznania, oceny całości zagrożeń dla pokrywy glebowej 8/47

9 B. CHARAKTERYSTYKA GLEB 1. Dotychczasowe rozpoznanie 1.1. Analiza dostępnych materiałów i ocena ich przydatności Podstawowym materiałem traktującym o uwarunkowaniach glebowych Tatrzańskiego Parku Narodowego jest kompleksowe opracowanie "Ochrona Przyrody Nieożywionej i Gleb" pod redakcją S. Skiby i A. Kotarby z roku 1997 (w części dotyczących gleb). Istnieje jednak wiele innych publikacji, map i opracowań szczegółowo rozpatrujących różne zagadnienia dotyczące gleb Tatrzańskiego Parku Narodowego (tab. 1) Tabela 1. Zestawienie i ocena przydatności dostępnych materiałów Lp. Autor Rok publikacji 1 Adamczyk B Bednarek R., Prusinkiewicz Z. Ciszewski A., Kiciński D., Paszczak A., Xięski P. Tytuł Rola gleby w kształtowaniu środowiska przyrodniczego terenów górskich Geografia gleb Degórski M Degórski M Drewnik M Drewnik M Drewnik M Wpływ działalności wspinaczkowojaskiniowej na przyrodę Tatr (wstępne wyniki badań) Zróżnicowanie pokrywy glebowej pięter wysokogórskich w bezwęglanowych rejonach Tatr Polskich [w:] Badania geoekologiczne w otoczeniu Kasprowego Wierchu Wpływ antropopresji na właściwości pokrywy glebowej pięter wysokogórskich w rejonie Kasprowego Wierchu Rozkład materii organicznej a poziomy próchniczne w glebach Tatr The effect of environmental conditions on the decomposition rate of cellulose in mountain soils Właściwości stropowych poziomów próchnicznych gleb polskiej części Karpat Wydawnictwo Studia Osr. Dokum. Fizjogr. PAN. 12:9-47 PWN. Warszawa. s.294 Nauka a zarządzanie obszarem Tatr i ich otoczeniem, tom III, Zakopane Prace geograficzne nr 174, PAN Instytut geografii i przestrzennego zagospodarowania, Wrocław II Ogólnopolska Konferencja, Przyroda TPN a Człowiek, Zakopane II Ogólnopolska Konferencja, Przyroda TPN a Człowiek, Zakopane Geoderma 132 Rocznik Bieszczadzkie 14, str B.. Analiza i ocena przydatności do sporządzenia opracowania Publikacja aktualna zawierająca informacje o wpływie gleby na kształtowanie się środowiska przyrodniczego w Tatrzańskim Parku Narodowym. W publikacji opisano prawidłowości rozmieszczenia gleb, ich genezę i właściwości, możliwości produkcyjne oraz podatność na procesy degradacji. Dodatkowo zawiera informacje dotyczące współczesnej systematyki gleb. Publikacja omawia wstępne wyniki badań zanieczyszczenia gleb w rejonie obozowisk PZA na terenie TPN. Praca wykorzystana przy ocenie zagrożeń i sposobów ochrony. Publikacja przedstawia wybrane właściwości pokrywy glebowej piętra alpejskiego i subalpejskiego w Tatrach. Praca wykorzystana do charakterystyki gleb. Opracowanie podaje wpływ jaki ma wzmożony ruch turystyczny na właściwości gleby wokół Kasprowego Wierchu. Publikacja wykorzystana przy ocenie zagrożeń. Publikacja zawiera dane dotyczące zależności pomiędzy rozkładem szczątków organicznych a wykształcaniem się grubości poziomu próchnicy. Publikacja opisująca wpływ warunków środowiskowych na szybkość rozkładu celulozy w glebach górskich. Publikacja omawia właściwości stropowych poziomów próchnicznych, wskazując uwarunkowania ich tworzenia oraz skutki środowiskowe tego zjawiska. Praca wykorzystana pośrednio do charakterystyki gleb. Usunięto: Komentarz [rec26]: Ponieważ nie zacytowano żadnych prac zagranicznych - słowackich Usunięto:. Usunięto: Materiały te wymieniono w poniższym zestawieniu. Komentarz [rec27]: Wszystkie tabele i mapy powinny być zacytowane w tekście. Komentarz [rec28]: Poprawić dane bibliograficzne w większości publikacji, w tej kolumnie. Według schematu; autor, rok wydania. tytuł, wydawnictwo, tom/zeszyt, strony. Komentarz [rec29]: Usunąć mało przydatny. To jest podręcznik,w którym wykorzystano wiedzę z publikacji naukowych poniżej cytowanych Komentarz [rec30]: Usunąć to jest jednostronicowe streszczenie. Komentarz [rec31]: Styl publikacja nie może omawiać ani przedstawiać. W publikacji przedstawiono lub opisano itp. Komentarz [rec32]: styl Komentarz [rec33]: styl Komentarz [rec34]: styl proszę poprawić we wszystkich podobnych opisach 9/47

10 B.. Lp. Autor Rok publikacji 9 Drewnik M Dusza A Fidelus J Godzik B., Korzeniak U. Godzik B., Korzeniak U. Grodzińska- Jurczak M. Kabała C., Waroszewskie J., Bogacz A., Łabaz B Tytuł Geomorfologiczne uwarunkowania rozwoju pokrywy glebowej w obszarach górskich na przykładzie Tatr Wpływ turystyki na zmianę warunków przyrodniczych rejonu Kalatówek w Tatrach polskich Skutki przekształceń rzeźby w obrębie ścieżek i dróg turystycznych na wybranych obszarach Tatr Zachodnich Ocena stopnia zanieczyszczenia organicznych warstw gleb w Tatrach Wysokich metalami ciężkimi i siarką Oszacowanie metodami biologicznymi stopnia zanieczyszczenia środowiska Tatr Wysokich Wpływ kwaśnych opadów atmosferycznych na środowisko Doliny Waksmundzkiej w Polskich Tatrach Wysokich 2012 O specyfice bielic górskich 16 Komornicki T Tatrzańskie rędziny strefy leśnej 17 Komornicki T., Adamczyk B., Firek A., Jakubiec J., Niemyska- Łukaszuk J., Oleksynowa K., Skiba S., Tokaj J Gleby Tatrzańskiego Parku Narodowego. Cz. II. Środkowozachodnia, od Kopieńców po Dolinę Kościeliską Wydawnictwo Uniwersytet Jagielloński, Przegląd Geologiczny, vol54, nr 8 Landform Analysis, vol. 9: str II Ogólnopolska Konferencja, Przyroda TPN a Człowiek, Zakopane IV Konferencja, Przyroda TPN a Człowiek, Zakopane Instytut Biologii Środowiskowej UJ. Rozpr. doktorska (manuskr.) Roczniki Gleboznawcze Soil Science Annual, vol. 63 No 2/2012:55-64 Rocz. Gleb. 28(I): Studia Osr. Dokum. Fizjogr. PAN. 12: Analiza i ocena przydatności do sporządzenia opracowania Publikacja przedstawia wyniki przeprowadzonych w Tatrach badań nad wpływem procesów geomorfologicznych na gleby. Praca zawiera analizę właściwości gleb charakterystycznych dla strefy powyżej górnej granicy lasu. Publikacja przedstawia wyniki badań nad wpływem turystyki m.in. na degradacje pokrywy glebowej na szlakach oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Praca wykorzystana przy opisie zagrożeń i sposobów ochrony. Publikacja dotycząca wpływu turystyki na gleby w rejonach szlaków. Praca wykorzystana przy opisie zagrożeń i sposobów ochrony gleb. Praca zawiera materiały na temat stopnia zanieczyszczenia gleb tatrzańskich metalami ciężkimi i siarką. Publikacja aktualna, wykorzystana przy opisie zagrożeń i sposobów ochrony gleb. Praca zawiera materiały na temat stopnia zanieczyszczenia m.in. gleb w Tatrach Wysokich. Przedstawia biologiczne metody pozwalające na poznanie stopnia zanieczyszczenia. Publikacja wykorzystana przy opisie zagrożeń i sposobów ochrony gleb. Publikacja archiwalna opisująca wpływ kwaśnych deszczy na glebę. Przydatna przy opisie zagrożeń. Publikacja w sposób szczegółowy opisuje morfologię oraz właściwości fizykochemiczne bielicowych gleb górskich. Praca przydatna przy charakterystyce gleb Publikacja dotycząca rędzin w lasach Tatr. Opisuje ogólnie ich właściwości i rozmieszczenie. Opracowanie wykorzystane przy ogólnej charakterystyce gleb TPN. Publikacja opisująca szczegółowo wszystkie najważniejsze zagadnienia dotyczące gleb TPN. Praca wykorzystana przy ogólnej charakterystyce gleb Parku. Komentarz [rec28]: Poprawić dane bibliograficzne w większości publikacji, w tej kolumnie. Według schematu; autor, rok wydania. tytuł, wydawnictwo, tom/zeszyt, strony. Usunięto: ź Komentarz [rec35]: to chyba poster lub streszczenie - usunąć Usunięto: ź Komentarz [rec36]: to chyba poster lub streszczenie - usunąć Komentarz [rec37]: usunąć w tym artykule w zasadniczej części autorzy dyskutują nad problemami związanymi z klasyfikacją gleb bielicoziemnych występujących w górach. 10/47

11 B.. Lp Autor Komornicki T., Baran S., Firek A., Jakubiec J.,Niemyska- Łukaszuk J., Oleksynowa K., Przybyło S., Skiba S. Komornicki T., Oleksynowa K., Skiba S. Komornicki T., Skiba S. Komornicki T., Skiba S. Rok publikacji Kotarba A Kubica B Kubica B Kunicki M., Szczerba T. Manecki A., Schejbel- Chwastek M., Tarkowski J Miechówka A Tytuł Gleby Tatrzańskiego Parku Narodowego. Cz. I. Wschodnia, od Morskiego Oka po Kopieńce Gleby Tatrzańskiego Parku Narodowego. Cz. III. Obszar Doliny Chochołowskiej i Lejowej Mapa Gleb TPN. [w:] K.Trafas (red.) Atlas Tatrzańskiego Parku Narodowego Gleby. [w:] Z. Mirek (red.) Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego. Tatry i Podtatrze Współczesne przemiany przyrody nieożywionej w Tatrzańskim Parku Narodowym Pilotażowe badania zawartości niektórych radionuklidów w próbkach gleby z terenu Tatrzańskiego Parku Narodowego Pilotażowe badania zawartości 137 Cs, Pu i 40 K w próbkach gleby z terenu Tatrzańskiego Parku Narodowego Polskie Tatry Zachodnie. Monografia. Przewodnik Antropogeniczne zanieczyszczenie atmosfery na obszarach parków narodowych Polski południowej Charakterystyka geochemiczna rędzin tatrzańskich wytworzonych z dolomitów. Cz. I. Ogólna charakterystyka gleb i niektóre dane mineralogiczne Wydawnictwo Studia Ośr. Dokum. Fizjogr. PAN. 4: Studia Ośr. Dokum. Fizjogr. 12; Zakopane-Kraków, ark. 15 Tatrzański Park Narodowy, Kraków- Zakopane II Ogólnopolska Konferencja, Przyroda TPN a Człowiek, Zakopane Instytut Fizyki Jądrowej PAN Kosmos, 51 (4), str Wydawnictwo Ryszard M. Remiszewski, Gliwice Mat. Semin. "Środowisko przyrodnicze i kultura Podhala" Szczawnica. l Rocz. Gleb. 40(2): Analiza i ocena przydatności do sporządzenia opracowania Publikacja opisująca szczegółowo gleby TPN w części wschodniej. Praca wykorzystana przy ogólnej charakterystyce gleb Parku. Publikacja opisująca szczegółowo gleby TPN w części zachodniej. Praca wykorzystana przy ogólnej charakterystyce gleb Parku. Szczegółowa mapa glebowa TPN. Materiał wykorzystany przy opisie rozmieszczenia gleb oraz przy planowaniu zadań ochronnych. Publikacja opisująca szczegółowo gleby polskich Tatr. Praca wykorzystana głównie przy ogólnej charakterystyce gleb Parku. Publikacja na temat przemian zachodzących m.in. w rzeźbie terenu w Tatrzańskim Parku Narodowym. Wykorzystana przy opisie zagrożeń oraz procesów i zmian zachodzących w glebach Parku. Praca zawiera materiały na temat stopnia zanieczyszczenia gleb tatrzańskich radionuklidami. Publikacja aktualna, wykorzystana przy opisie zagrożeń i sposobów ochrony gleb. Praca zawiera materiały na temat stopnia zanieczyszczenia gleb tatrzańskich niektórymi związkami (m.in. cezem). Publikacja aktualna, wykorzystana przy opisie zagrożeń i sposobów ochrony gleb. Ogólny opis gleb tatrzańskich. Praca przydatna do opisów i charakterystyki gleb Parku. Publikacja opisuje zanieczyszczenia atmosfery na obszarach parków narodowych południowej Polski, oraz wpływie tych zanieczyszczeń na glebę. Publikacja archiwalna, wykorzystana przy opisie zagrożeń i sposobów ochrony gleb. Publikacja na temat rędzin występujących w Tatrach, opis ogólny gleby wraz z jej właściwościami. Praca przydatna do opisów i charakterystyki gleb Parku. Komentarz [rec28]: Poprawić dane bibliograficzne w większości publikacji, w tej kolumnie. Według schematu; autor, rok wydania. tytuł, wydawnictwo, tom/zeszyt, strony. Usunięto: 1985 Komentarz [rec38]: na jakiej podstawie podzielono prace na aktualne i archiwalne? Taki podział jest zbędny, nie wnosi nic do meritum opracowania ta uwaga dotyczy również pozostałych opisów. Komentarz [rec39]: usunąć to nie jest publikacja naukowa o glebach Komentarz [rec40]: usunąć dotyczy atmosfery 11/47

12 B.. Lp. Autor Rok publikacji 28 Miechówka A Miechówka A., Ciarkowska K. Miechówka A., Gąsiorek R., Zaleski T. Miechówka A., Mikołajczyk J. Miechówka A., Niemyska -Łukaszczuk J. Miechówka A., Zaleski T Mirek Z Mirek Z. (red.) Niemyska- Łukaszczuk J., Miechówka A. Niemyska- Łukaszuk J Tytuł Charakterystyka geochemiczna rędzin tatrzańskich wytworzonych z dolomitów. Cz. II. Właściwości chemiczne badanych gleb Aktywność biologiczna rędzin butwinowych i próchnicznych obszarów nieleśnych Tatrzańskiego Parku Narodowego Zawartość kadmu i niklu w glebach i roślinach polan pasterskich w Tatrzańskim Parku Narodowym Zawartość metali ciężkich w glebach Polany Poroniec [w:] A. Kotarba (red.) Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a Człowiek Zawartość cynku, ołowiu i manganu w wybranych skałach (macierzystych gleb) Tatrzańskiego Parku Narodowego Właściwości wodne gleb fliszowych Kotliny Zakopiańskiej na przykładzie gleb Kozińca [w:] Z. Mirek, H. Piękoś- Mirkowa (red.) Przyroda Kotliny Zakopiańskiej. Tatry i Podtatrze Antropogeniczne zagrożenia i przekształcenia środowiska przyrodniczego. [w:] Z. Mirek (red.). Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego Zawartość cynku, ołowiu i manganu w powierzchniowych poziomach gleb nieleśnych Tatrzańskiego Parku Narodowego Charakterystyka próchnicy niektórych leśnych gleb tatrzańskich Wydawnictwo Rocz. Gleb. 41(3/4):29-48 II Ogólnopolska Konferencja, Przyroda TPN a Człowiek, Zakopane Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 448b: Materiały III Ogólnopolskiej Konferencji, T.l. Nauki o Ziemi. s II Ogólnopolska Konferencja, Przyroda TPN a Człowiek, Zakopane TPN, Kraków- Zakopane 1:59-64 Kraków - Zakopane, s., Tatrzański Park Narodowy, Kraków- Zakopane II Ogólnopolska Konferencja, Przyroda TPN a Człowiek, Zakopane Rocz. Gleb. 28(1): Analiza i ocena przydatności do sporządzenia opracowania Publikacja na temat rędzin występujących w Tatrach, opis ogólny gleby wraz z jej właściwościami. Praca przydatna do charakterystyki gleb Parku. Praca dotycząca rędzin próchnicznych i butwinowych występujących w Tatrzańskim Parku Narodowym na terenach nieleśnych. Opis właściwości i rozmieszczenie na terenie Parku. Praca wykorzystana do charakterystyki gleb Parku. Publikacja dotycząca zawartości metali ciężkich w glebach polan tatrzańskich, na których prowadzony jest wypas owiec. Publikacja archiwalna, wykorzystana przy opisie zagrożeń. Publikacja dotycząca zawartości metali ciężkich w glebach Polany Poroniec. Publikacja archiwalna, wykorzystana przy opisie zagrożeń. Publikacja dotycząca zawartości metali ciężkich w skałach TPN. Publikacja archiwalna, wykorzystana przy opisie zagrożeń. Publikacja opisująca gleby fliszowej Kotliny Zakopiańskiej oraz ich właściwości wodne. Praca wykorzystana do charakterystyki gleb Parku. Publikacja opisująca różne zagrożenia dla gleb wynikające z antropogenicznego przekształcenia środowiska. Praca wykorzystana do oceny zagrożeń oraz do zaplanowania zadań ochronnych dla gleb Parku. Publikacja opisująca m.in. gleby polskich Tatr. Praca wykorzystana głównie przy ogólnej ich charakterystyce. Publikacja na temat zawartości niektórych metali ciężkich w powierzchniowych warstwach gleb na terenach nieleśnych Parku. Materiały wykorzystane przy opisie zagrożeń. Publikacja opisująca gleby leśne w Tatrach. Głównym tematem jest poziom próchniczny, jego właściwości i parametry. Praca wykorzystana głównie przy ogólnej charakterystyce gleb Parku. Komentarz [rec28]: Poprawić dane bibliograficzne w większości publikacji, w tej kolumnie. Według schematu; autor, rok wydania. tytuł, wydawnictwo, tom/zeszyt, strony. Usunięto: opisów i Usunięto: opisów i Komentarz [rec41]: czego? Komentarz [rec42]: czego? Usunięto: opisów i Komentarz [rec43]: Usunąć Mirek w swoim opracowaniu cytuje gleboznawcze prace źródłowe, które zamieszczono w tej tabeli Komentarz [rec44]: Usunąć j.w. Mirek swoim opracowaniu cytuje gleboznawcze prace źródłowe, które zamieszczono w tej tabeli Komentarz [rec45]: Zła cytacja. W tym numerze znajdują się 3 artykuł stanowiące kompletną całość studia nad próchnicą tatrzańskich gleb leśnych 12/47

13 B.. Lp Autor Niemyska- Łukaszuk J. Niemyska- Łukaszuk J., Miechówka A. Rok publikacji Tytuł Formy cynku, ołowiu i kadmu w glebach wybranych rejonów Karpat Zachodnich Charakterystyka połączeń próchnicznych rędzin tatrzańskich. [w:] A. Kotarba (red.), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a Człowiek. 40 Nyka J Tatry polskie. Przewodnik Oleksynowa K., Kozłowska E., Miechówka A. Oleksynowa K., Kozłowska- Barszcz E. Oleksynowa K., Skiba S. Oleksynowa K., Skiba S. Oleksynowa K., Skiba S., Kania W. Oleksynowa K., Skiba S., Miechówka A Paukszto A Badania zawartości ołowiu w glebach wzdłuż wybranych ciągów komunikacyjnych u podnóża Tatr Polskich. [w:] Z. Mirek, H. Piękoś- Mirkowa (red.). Przyroda Kotliny Zakopiańskiej. Tatry i Podtatrze Zawartość ołowiu i cynku w glebach Tatr Polskich: skażenie czy wpływ skały macierzystej [w:] A. Kotarba (red.). Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a Człowiek. Geochemical characterization of a polygonal soil on the flattening of Krzyżne pass in the Tatra Mts. Charakterystyka gleb kriogenicznych w Tatrach Wstępne badania nad geochemią rędzin tatrzańskich Gleby wytworzone z granitoidów w zbiorowiskach Pinetum mughi w Tatrach Relationship between contents of heavy metals in the Nettle and soil : a case study in Chochołowska Valley (The Tatra Mountains National Park) Wydawnictwo Zesz. Nauk. AR w Krakowie. Rozprawy. 187 Materiały III Ogólnopolskiej Konferencji, T. 1. Nauki o Ziemi. s Wyd. XV. Latchorzew: Trawers TPN, Kraków- Zakopane 2:59-64 Materiały III Ogólnopolskiej Konferencji, T.l. Nauki o Ziemi.s Studia Geomorph. Carpath.-Balcan. 10:27-47 Rocz. Gleb.28(l): Rocz. Gleb. 28(l): Rocz. Gleb. 34(1-2): Pol.J.Environ.Stud.20 06; Vol.15 No.2A Pt.II, p Analiza i ocena przydatności do sporządzenia opracowania Publikacja na temat zawartości metali ciężkich w glebach na terenie Karpat. Materiały wykorzystane przy opisie zagrożeń dla gleb TPN. Publikacja na temat rędzin występujących w Tatrach, skupiająca się przede wszystkim na właściwościach poziomu próchnicznego. Praca wykorzystana do opisów i charakterystyki gleb Parku. Ogólny opis Tatr, tylko w części poświęcony glebom. Praca wykorzystana do scharakteryzowania gleb Parku. Publikacja dotycząca ołowiu w glebach Tatr i wpływie jaki ma ruch kołowy na jego nagromadzenie. Materiały wykorzystane przy opisie zagrożeń dla gleb TPN oraz przy planowaniu zadań ochronnych. Publikacja na temat ołowiu i cynku w glebach Tatr. Badania mające na celu określenie źródła tych pierwiastków. Materiały wykorzystane przy opisie zagrożeń dla gleb TPN oraz przy planowaniu zadań ochronnych. Publikacja dotycząca gleb na przełęczy Krzyżne. Charakterystyka właściwości geochemicznych. Publikacja archiwalna wykorzystana przy opisie rozmieszenia typów gleb. Publikacja na temat gleb kriogenicznych, ich właściwości i rozmieszczenia. Praca archiwalna wykorzystana przy opisie typów gleb. Publikacja dotycząca rędzin występujących w Tatrach, skupiająca się przede wszystkim na właściwościach geochemicznych. Praca wykorzystana do charakterystyki gleb TPN Parku. Materiały dotyczące granitoidów występujących w piętrze kosodrzewiny. Charakterystyka i właściwości. Publikacja wykorzystana przy opisie gleb TPN i ich rozmieszczeniu. Publikacja na temat metali ciężkich w glebie i ich wpływie na występowanie pokrywy. Publikacja aktualna, wykorzystana przy opisie zagrożeń. Komentarz [rec28]: Poprawić dane bibliograficzne w większości publikacji, w tej kolumnie. Według schematu; autor, rok wydania. tytuł, wydawnictwo, tom/zeszyt, strony. Usunięto: niektórych Komentarz [rec46]: Usunąć to jest kolejne wydanie popularnego przewodnika po Tatrach Komentarz [rec47]: styl Usunięto: opisów i Komentarz [rec48]: Jakiego? Usunięto: e Komentarz [rec49]: niejasne 13/47

14 B.. Lp Autor Pracownia Naukowa TPN Radwańska- Paryska Z., Paryski W. H. Rozpendowska E., Skiba S. Rok publikacji 2009 Tytuł Sprawozdanie z działań o charakterze monitoringu prowadzonych na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego w roku Wielka Encyklopedia Tatrzańska Skiba S Skiba S Skiba S Skiba S Skiba S Skiba S Skiba S Skiba S Wpływ niezgodnych z siedliskiem nasadzeń świerkowych na gleby w Karpatach Studia nad glebami górskimi wytworzonymi w rożnych piętrach klimatyczno-roślinnych krystalicznej części Tatr Polskich Tendencje do piętrowości rędzin Tatrzańskich na przykładzie gleb stoków Kominiarskiego Wierchu Rola klimatu i roślinności w genezie gleb na przykładzie gleb górskich z Tatr Polskich i gór Mongolii Gleby Tatr i ich bibliografia [w:] Gleby górskie-geneza, właściwości, zagrożenia Zonality of the Tatra Mts. SoiIs.[w:] Mountain Zonality Facing Global Change Ocena wpływu imisji przemysłowych na gleby Karkonoszy. [w:] Problemy ekologiczne wysokogórskiej części Karkonoszy Pokrywa glebowa.[w:] J. Warszyńska (red.) Karpaty Polskie Soils of the upper timberline ecotone in the Polish Carpathian Mts. [w:] O.Heikkinen, B. Obrębska-Starklowa, S. Tuhkanen. Environmental aspects of the timberline in Finland and in the Polish Carpathians Wydawnictwo TPN, Zakopane Wydawnictwo Górskie, Poronin Rocznik Bieszczadzkie 14, str Rocz. Gleb. 28(1): Rocz. Gleb. 34(2): Zesz. Nauk. AR w Krakowie. seria rozprawy. 99:1-72 Mat. Konferenc. s Mat. Konfer. EURO MAB.IV. Zakopane. Oficyna Wyd. Instytutu Ekologii PAN. Dziekanów Leśny Uniwersytet Jagielloński, Kraków Zesz. Nauk. UJ. Prace Geogr. 98 Analiza i ocena przydatności do sporządzenia opracowania Publikacja opisująca wyniki monitoringu m.in. gleb z roku Praca wykorzystana przy planowaniu przyszłego monitoringu. Opis środowiska przyrodniczego Tatr. Publikacja aktualna, wykorzystana przy ogólnej charakterystyce gleb Parku. Publikacja opisuje wpływ nasadzonych drzewostanów świerkowych na zakwaszenie gleb. Praca wykorzystana do opisania zagrożeń i zadań ochronnych. Publikacja, w której scharakteryzowano gleby różnych pięter klimatyczno roślinnych Praca wykorzystana przy opisie rozmieszczenia gleb w TPN. Publikacja na temat rędzin występujących w Tatrach, skupiająca się przede wszystkim na ich rozmieszczeniu na stokach wzniesień. Praca archiwalna wykorzystana do opisów i charakterystyki gleb Parku. Praca opisująca powstawanie gleb górskich i roli czynników środowiskowych (klimat i roślinność) w ich genezie. Publikacja archiwalna wykorzystana przy opisie procesów i zmian zachodzących w glebach. Praca przeglądowa.. Praca wykorzystana przy ogólnym opisie gleb oraz przy ocenie zagrożeń. Publikacja archiwalna na temat zagospodarowania przestrzennego Tatr, podejmująca głównie zagadnienia związane z glebą. Praca wykorzystana przy ogólnym opisie gleb oraz przy ocenie zagrożeń. Publikacja archiwalna opisująca wpływ zanieczyszczeń pochodzenia przemysłowego na gleby Karkonoszy. Praca wykorzystana do porównań oraz oceny zagrożeń. Ogólny opis gleb Tatr. Publikacja archiwalna wykorzystana przy charakterystyce. Publikacja archiwalna opisująca gleby ekotonalne przy górnej granicy lasu. Praca wykorzystana przy opisie rozmieszczenia gleb w Parku. Komentarz [rec28]: Poprawić dane bibliograficzne w większości publikacji, w tej kolumnie. Według schematu; autor, rok wydania. tytuł, wydawnictwo, tom/zeszyt, strony. Komentarz [rec50]: usunąć - w niniejszym operacie nie dokonano ogólnej charakterystyki TPN Usunięto: archiwalna opisująca różne piętra klimatyczno-roślinne w Tatrach wraz z glebami charakterystycznymi dla każdego z nich. Komentarz [rec51]: styl Usunięto: Opis publikacji zajmujących się tematyką gleb tatrzańskich, ich powstawaniem, właściwościami oraz przedstawiających zagrożenia 14/47

15 B.. Lp. Autor Rok publikacji 59 Skiba S Skiba S Skiba S Skiba S Skiba S Skiba S. (red.) Skiba S. (red. Rączkowska Z., Kotarba A.) Skiba S., Drewnik W., Szymański W., Kozłowska A Skiba S, Skiba S., Kacprzak A., Szymański W., Musielok Ł Tytuł Gleby [w:] Skiba S., Kotarba A. (red.) Operat ochrony przyrody nieożywionej i gleb Mapa gleb Tatrzańskiego Parku Narodowego. [w:] Przemiany Środowiska Przyrodniczego Tatr Pokrywa glebowa strefy wysokogórskiej Karpat i jej zagrożenia Wpływ niezgodnych z siedliskiem nasadzeń świerkowych na gleby w Karpatach Rola Parków Narodowych w ochronie walorów środowiska abiotycznego i gleb Mapa Typów Gleb 1:50000, Plan Ochrony Tatrzańskiego Parku Narodowego Gleby Doliny Suchej Wody w Tatrach [w:] Dolina Suchej Wody w Tatrach. Środowisko i jego współczesne przemiany Inwentaryzacja (monitoring przyrodniczy) w zakresie pokrywy glebowej i szaty roślinnej w rejonie oddziaływania kolei linowej PKL Kuźnice Kasprowy Wierch Sprawozdanie z I etapu badań (za rok 2008) Mapa gleb Tatrzańskiego Parku Narodowego, skala 1:20000 Walory przyrodnicze górskich gleb rumoszowych Wydawnictwo Instytut Geografii, Uniwersytet Jagielloński, Kraków Zakopane Wyd. TPN-PTPNoZ, Kraków Zakopane Roczniki Bieszczadzkie 14, str Roczniki Bieszczadzkie 14, str Roczniki Bieszczadzkie 15, str Zakład Gleboznawstwa i Geografii Gleb, IgiGPUJ, Kraków Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Polska Akademia Nauk, Warszawa Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński (IGiPZ, PAN) Zakład Gleboznawstwa i Geografii Gleb, IgiGPUJ, Kraków Roczniki Bieszczadzkie 19, str Analiza i ocena przydatności do sporządzenia opracowania Publikacja archiwalna opisująca gleby Tatr, ich rozmieszczenie, charakterystykę, zagrożenia itp. Materiał wykorzystany do analizy i porównań. Materiał zawierający mapy gleb na terenie TPN. Materiał wykorzystany przy opisie rozmieszczenia gleb w Parku. Publikacja opisująca gleby m.in. Tatr oraz przedstawiająca najważniejsze zagrożenia (naturalne i antropogeniczne) pokrywy glebowej. Materiały wykorzystane przy ocenie zagrożeń oraz ustaleniu sposobów ochrony. Publikacja opisuje problem złej gospodarki leśnej w Karpatach. Skupia się na nasadzeniach świerkowych, lokowanych w siedliskach nieodpowiednich dla tego gatunku drzewa. Przedstawia negatywny wpływ takich działań na pokrywę glebową. Publikacja wykorzystana do opisu zagrożeń. Publikacja dotycząca ochrony m.in. gleb. Przedstawia dane o roli Parków Narodowych w zachowaniu najcenniejszych właściwości pokrywy glebowej. Materiały wykorzystane przy ocenie zagrożeń oraz ustaleniu sposobów ochrony. Szczegółowa mapa glebowa TPN. Materiał wykorzystany przy opisie rozmieszczenia gleb oraz przy planowaniu zadań ochronnych. Publikacja zawiera szczegółowe badania gleb Doliny Suchej Wody w odniesieniu do gleb TPN. Praca wykorzystana do charakterystyki gleb, zagrożeń i sposobów ochrony. Wyniki inwentaryzacji m.in. gleb w rejonie oddziaływania kolejki liniowej na Kasprowy Wierch. Praca wykorzystana przy opisie zagrożeń i sposobów ochrony. Szczegółowa mapa glebowa TPN. Materiał wykorzystany przy opisie rozmieszczenia gleb oraz przy planowaniu zadań ochronnych. Opis gleb rumoszowych i ich wpływ na środowisko przyrodnicze. Publikacja aktualna, pomocna przy planowaniu zadań ochronnych. Komentarz [rec28]: Poprawić dane bibliograficzne w większości publikacji, w tej kolumnie. Według schematu; autor, rok wydania. tytuł, wydawnictwo, tom/zeszyt, strony. Komentarz [rec52]: Czego? Komentarz [rec53]: t Komentarz [rec54r53]: to ta publikacja, co w poz.50 tab. 4. Usunięto: M Usunięto: a Usunięto:. Usunięto: Drewnik M., Szmuc R 15/47

16 B.. Lp Autor Skiba S., Komornicki T. Skiba S., Kotarba A. Skiba S., Kotarba A. (red.) Skiba S., Kubica B., Skiba M., Stobiński M. Skiba S., Miechówka A. Skiba S., Zawilińska L. Rok publikacji Wasak K Wieczorek J., Zadrożny P Wolski J Tytuł Gleby organiczno-sufozyjne w Tatrach Przyroda nieożywiona i gleby w planie ochrony TPN Operat ochrony przyrody nieożywionej i gleb Content of the gamma radionuclides of the 137Cs and 40K in the soils of Tatra Mts (Poland) and Chernokhora Mts (Ukraine) Gleby Kotliny Zakopiańskiej. [w:] Z.Mirek, H. Piękoś-Mirkowa (red.) Przyroda Kotliny Zakopiańskiej. Tatry i Podtatrze Gleby polan pasterskich w Tatrach. [w:] R. Kaźmierczakowa (red.) Wypas owiec a zachowanie biocenoz polan reglowych w Tatrach Zastosowanie wybranych systemów klasyfikacji do określenia typów materii organicznej w glebach leśnych w Tatrach Zawartość kadmu, ołowiu i cynku w glebach bielicoziemnych Tatrzańskiego Następstwa zaniku antropopresji na obszarach górskich dyskusja zależności proces a region w ujęciu różnoskalowym. Wydawnictwo Rocz. Gleb. 34(4): II Ogólnopolska Konferencja, Przyroda TPN a Człowiek, Zakopane Instytut Geografii, Uniwersytet Jagielloński, Kraków Zakopane Polish Journal of Soils Science, vol. XXXVIII/2 TPN, 2:49-58, Kraków Studia Naturae. Ser. A. 34:39-49 Prace Geograficzne, zeszyt 135, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków Proceeding of ECOpole 7(1)057 Przegląd Geograficzny, 81,1, str Analiza i ocena przydatności do sporządzenia opracowania Publikacja opisująca gleby organiczno-sufozyjne, ich znaczenie, walory przyrodnicze oraz występowanie w Tatrach. Publikacja archiwalna, pomocna przy planowaniu zadań ochronnych. Publikacja opisująca gleby TPN. Przedstawia m.in. typy gleb, ich rozmieszczenie i znaczenie dla środowiska przyrodniczego. Materiały wykorzystane przy opisie ogólnym gleb Parku. Publikacja opisująca gleby TPN, ich charakterystykę, rozmieszczenie, zagrożenia i sposoby ochrony. Materiały wykorzystane przy opisie ogólnym gleb Parku oraz do porównań ze stanem obecnym. Publikacja dotycząca radionuklidów w glebach Tatr. Materiały przydatne do oceny zagrożeń i ustalenia sposobów ochrony. Publikacja archiwalna, opisująca gleby Kotliny Zakopiańskiej. Przedstawia m.in. typy gleb, ich rozmieszczenie i znaczenie dla środowiska przyrodniczego. Materiały wykorzystane przy ogólnym opisie gleb Parku. Publikacja dotycząca gleb polan pasterskich. Opis, charakterystyka i wpływ wypasu na ich kształtowanie. Praca wykorzystana do oceny procesów i zmian oraz zagrożeń. Publikacja w sposób szczegółowy opisuje różnice w morfologii materii organicznej wynikające z zastosowania różnych systemów, wykorzystane do charakterystyki gleb Publikacja zawiera szczegółowe wyniki badań gleb bielicoziemnych na zawartość metali ciężkich, wykorzystana w pracy pośrednio przy zmianach w glebach. W publikacji przedstawiono wybrane aspekty przekształcania się obszarów górskich na skutek zaniku antropopresji rolniczej. Głównym celem było określenie, w jakim stopniu relaksacja poszczególnych komponentów dawnych krajobrazów wiejskich jest zdeterminowana przez lokalne cechy regionu, a w jakim jest od nich niezależna. Komentarz [rec28]: Poprawić dane bibliograficzne w większości publikacji, w tej kolumnie. Według schematu; autor, rok wydania. tytuł, wydawnictwo, tom/zeszyt, strony. Komentarz [rec55]: Morfologia nie zależy od zastosowanej metody opisu gleb Komentarz [rec56]: Jakich? Komentarz [rec57]: Styl niejasne Komentarz [rec58]: Usunąć nie dotyczy Tatr 16/47

17 B.. Lp. Autor Rok publikacji 78 Zaleski T Zaleski T., Miechówka A Tytuł Dynamika wybranych właściwości fizykochemicznych w glebach polan pasterskich Dynamika wilgotności i temperatury gleb pod wybranymi zespołami roślinnymi Wydawnictwo II Ogólnopolska Konferencja, Przyroda TPN a Człowiek, Zakopane II Ogólnopolska Konferencja, Przyroda TPN a Człowiek, Zakopane Analiza i ocena przydatności do sporządzenia opracowania Publikacja dotycząca gleb polan pasterskich i ich fizykochemicznych właściwości. Praca wykorzystana do oceny procesów i zmian w glebach Parku. Badania nad zmianami wilgotności i temperatury gleby w różnych zespołach roślinnych TPN. Publikacja wykorzystana do oceny procesów i zmian w glebach Parku. Komentarz [rec28]: Poprawić dane bibliograficzne w większości publikacji, w tej kolumnie. Według schematu; autor, rok wydania. tytuł, wydawnictwo, tom/zeszyt, strony. Komentarz [rec59]: Usunąć to jest jednostronicowe streszczenie Bardziej wartościowa jest praca Zaleski T Wpływ pasterskiego użytkowania na właściwości fizykochemiczne gleb polan Wyżnia Kira Miętusia i Zahradziska. W: Krzan z. (red.) Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek. Przyroda TPN a człowiek. Kraków - Zakopane 1996, lub Skałka I Wpływ pasterskiego użytkowania na właściwości fizykochemiczne gleb polan Wyżnia Kira Miętusia i Zahradziska. UR W Krakowie, Praca Magisterska, Maszynopis - dostępny w bibliotece TPN... [1] Komentarz [rec60]: Usunąć to jest jednostronicowe streszczenie 17/47

18 B Zakres uzupełniających prac inwentaryzacyjnych Aktualność i kompletność danych zawartych w Operacie Ochrona Przyrody Nieożywionej i Gleb pod redakcją S. Skiby i A. Kotarby z 1997 roku oraz innych opracowań zapewniła możliwość prawidłowego zaplanowania ochrony gleb Parku. Opracowanie niniejszego operatu wymagało przeprowadzenia w niewielkim zakresie uzupełniających prac inwentaryzacyjnych. Prace te wykonano w ramach prac terenowych związanych z opracowaniem Operatu udostępniania. W ramach tych prac wykonano aktualizację stanu istniejących szlaków turystycznych (wykorzystanych do opisu zagrożeń), w tym tras biegowych i narciarskich, wraz z oceną uszkodzeń pokrywy glebowej (do opisu zagrożeń, zadań ochronnych, monitoringu). Wykonano także ocenę uszkodzeń pokrywy glebowej związanej ze ścieżkami dojścia do miejsc przeznaczonych do taternictwa jaskiniowego i powierzchniowego. Procesy i zmiany zachodzące w glebach opisano na podstawie aktualnej literatury (m.in. Skiba 2006, Drewnik 2006, Skiba 2013). Wpływ drzewostanów świerkowych niedostosowanych do siedliska na właściwości gleb zinwentaryzowano w ramach prac urządzeniowo - siedliskowych i opisano w Dokumentacji urządzeniowej lasów Skarbu Państwa Tatrzańskiego Parku Narodowego. Procesy naturalne o charakterze rzeźbotwórczym, ale dotyczące również gleb zostały przedstawione w Operacie ochrony rzeźby oraz w załączonych do niego mapach i warstwach geometrycznych. W związku z powyższym prace związane z wykonaniem niniejszej dokumentacji do planu ochrony TPN polegały w głównej mierze na dostosowaniu zaktualizowanego opracowania Skiby i Kotarby (1997), do obowiązującej obecnie formuły operatu zgodngo z rozporzadzeniami Ministra Środowiska (Dz. U nr 94 poz. 794, Dz. U nr 64 poz. 401).. Usunięto: Usunięto:... Komentarz [rec61]: Podać szczegółowo jaka metodykę przyjęto do oceny uszkodzeń [.. ] Komentarz [rec62]: Jakie procesy? Usunięto: cytowanego powyżej, Usunięto: prawnej 18/47

19 2. Zbiorcza charakterystyka oraz waloryzacja gleb 2.1. Charakterystyka gleb Charakterystyka typów gleb Pokrywa glebowa Tatr wykazuje cechy podłoża geologicznego nawiązujące do rzeźby wraz z intensywnością procesów morfogenetycznych, warunków klimatycznych oraz gospodarczej działalności człowieka (Skiba 2013). Gleby stref wysokogórskich należą głównie do utworów litogeniczno-geomorficznych lub wykazujących cechy wilgotnego i chłodnego klimatu. Cechy geomorficzności to: erozyjne odmładzanie lub nadbudowywanie profilu glebowego oraz fragmentaryczność pokrywy glebowej (Skiba S., 2006). Charakterystycznymi dla gleb górskich właściwościami są m.in. boczny ruch roztworu glebowego, brak stałego poziomu wód gruntowych, udział procesów morfogenetycznych w kształtowaniu pokryw wietrzeniowych, ażurowość pokrywy glebowej oraz akumulacja próchnicy w warunkach spowolnionego klimatycznie rozkładu obumarłych resztek organicznych (Skiba 2006). Fragmentaryczność pokrywy glebowej jest charakterystyczna dla gleb piętra alpejskiego i subalpejskiego, w których pokrywa glebowa jest warunkowana i stabilizowana przez procesy geomorfologiczne (utwory geomorficzne). Do grupy utworów geomorficznych należą litosole oraz rankery, wśród których na uwagę zasługują tzw. gleby organiczno-sufozyjne oraz rędziny rumoszowe (Wantule). Cennymi glebami są nieaktywne współcześnie tzw. zamarłe formy reliefu peryglacjalnego gleby poligonalne (występujące m.in. na Krzyżnem). W piętrze kosodrzewiny oraz w reglu górnym, niezależnie od podłoża, wskutek chłodnego i wilgotnego klimatu oraz kwaśnego odczynu obumarłego igliwia, wytwarzają się kwaśne formy ektohumusu (butwiny) typu mor, mor/moder lub moder alpejski (Skiba 2006). Skiba (1993, 1996) wyróżnił na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego następujące glebowe jednostki taksonomiczne: 1. Gleby litogeniczne Jednostka obejmuje gleby, których budowa profilu, skład mineralny i właściwości chemiczne warunkowane są właściwościami podłoża skalnego. W Tatrach należą do nich litosole, regosole i rankery, rędziny oraz pararędziny. Litosole (Lithosols, Lithic, Leptosols), czyli gleby inicjalne skaliste wytworzone z utworów bezwęglanowych należą do gleb bardzo płytkich. Gleby takie są bardzo powszechne w obrębie skalnych grzbietów, półek i ścian skalnych. Litosole są bardzo powszechne w Tatrach, występują głównie w piętrach seminiwalnym i alpejskim w Tatrach Wschodnich, w rejonie Morskiego Oka, w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, w rejonie Hali Gąsienicowej. Mniejsze powierzchnie opisywane są w Tatrach Zachodnich. Regosole (Regosols), czyli utwory rumowiskowe skał bezwęglanowych, są utworami biologicznie głębszymi od litosoli, w Tatrach występują: u podnóży stoków i ścian skalnych, na pokrywach usypiskowych, rumowiskach skalnych, piarżyskach, pokrywach morenowych, reliktowych lodowcach gruzowych. Wśród regosoli wyróżnia się tzw. gleby organiczno-sufozyjne, określone jako nierozdzielony kompleks regosoli bielicowych i bielic (Skiba i Komonicki 1983). Występują one m.in. w Dolinie Rybiego Potoku (pod Żabiem), w Roztoce, w Dolinie Suchej Wody, w Suchej Kondrackiej, w Suchej Kasprowej i in. Podobne utwory opisano na skałach wapiennych (Wantule), ale zaliczono je do gleb wapniowcowych (Eutric-Calcaric Regosols). Rankery (Rankers, Podzolic Rankers) należą do gleb bardzo płytkich i słabo wykształconych, kwaśnych. W tym typie wyróżnia się alpejskie warianty rankerów butwinowych, nazywane za Kubieną (1953) tangel rankerami. Występują zazwyczaj na spłaszczeniach stokowych, w obszarach skałkowych. Rankery występują bardzo B.. Komentarz [rec63]: W tym rozdziale należy uporządkować klasyfikację gleb np. według Systematyki Gleb Polski z 2011 lub 1989 i uzasadnić. Zastosowane nazewnictwo nie koresponduje z aktualna systematyka gleb z 2011r. Wprowadzone określenia np.. gleby organiczno-sufozyjne nie występują w klasyfikacji gleb wg PTG. Należy podąć za kim takie nazewnictwo przyjęto. (prawdopodobnie za badaczami gleb tatrzańskich, którzy je wprowadzili ze względu na specyfikę tego obszaru, w celu dokładnego opisania typów gleb, wskazując tym samym na ich odrębność od gleb np. występujących na niżu Polski. Komentarz [rec64]: Styl niejasne Usunięto: e Usunięto: y Usunięto: ów Usunięto: ych Usunięto: gdzie Komentarz [rec65]: niejasne Usunięto: at Komentarz [rec66]: Skiba na pewno tak nie sformułował zdań. Ten tekst został najprawdopodobniej poskładany z kilku zdań, ale niestety bez zrozumienia meritum. Komentarz [rec67]: Ten przecinek sugeruje,że autor nie wie o czym pisze!!! Komentarz [rec68]: W jakim celu wprowadzono takie nazewnictwo? Należy wyjaśnić, co te wyrazy oznaczają i skąd pochodzą. Ujednolicić, albo podać przy wszystkich jenostkach albo nie podawać!!! Komentarz [rec69]: Styl powtórzenia Komentarz [rec70]: Czego? Komentarz [rec71]: To nazewnictwo jest nieaktualne 19/47