Strategia zarządzania i planowania kapitałowego w Powiatowym Banku Spółdzielczym we Wrześni

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 232/2016 Zarządu Powiatowego Banku Spółdzielczego we Wrześni z dnia i Uchwały Nr 82/2016 Rady Nadzorczej Powiatowego Banku Spółdzielczego we Wrześni z dnia Strategia zarządzania i planowania kapitałowego w Powiatowym Banku Spółdzielczym we Wrześni Września, grudzień 2016

2 SPIS TREŚCI Dział I - Postanowienia ogólne... 2 Dział II - Długoterminowe cele kapitałowe... 3 Dział III - Organizacja procesu zarządzania i planowania kapitałowego... 5 Dział IV - Fundusze własne Banku... 6 Rozdział I - Struktura funduszy własnych i źródła ich wzrostu... 6 Rozdział II - Polityka dywidendowa Rozdział III - Plan kapitałowy Banku Dział V - Rodzaje ryzyka bankowego generujące wymóg kapitałowy Rozdział I - Rodzaje ryzyka zidentyfikowane w działalności Banku Rozdział II - Rodzaje ryzyka istotnego w działalności Banku Dział VI - Zarządzanie ryzykiem kapitałowym Rozdział I - Proces agregacji wymogów kapitałowych Rozdział II - Testy warunków skrajnych Rozdział III - Proces alokacji funduszy Rozdział IV - Metody zarządzania poziomem adekwatności kapitałowej Rozdział V - Informacja zarządcza w obszarze ryzyka kapitałowego Rozdział VI - Kapitałowe plany awaryjne Rozdział VII - Ryzyko nadmiernej dźwigni finansowej Rozdział VIII- System kontroli wewnętrznej Dział IX - Postanowienia końcowe Załącznik nr 1 Szczegółowe działania podejmowane w sytuacji awaryjnej 1

3 Dział I - Postanowienia ogólne 1 1. Niniejsza Strategia zarządzania i planowania kapitałowego w Powiatowym Banku Spółdzielczym we Wrześni, zwana dalej strategią, została opracowana na bazie ustaleń regulacji, o których mowa w 2 i obejmuje: 1) politykę zarządzania kapitałem; 2) identyfikację wszystkich rodzajów ryzyka występujących w działalności i określenie istotnych rodzajów ryzyka; 3) sposób agregacji ryzyka; 4) oszacowanie oraz alokację kapitału wewnętrznego, limity kapitałowe; 5) monitoring kapitału wewnętrznego; 6) system planowania kapitałowego. 2. Strategia jest powiązana z obowiązującą w Banku instrukcją wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego. 2 Najważniejsze przepisy zewnętrzne i wewnętrzne będące podstawą opracowania niniejszej regulacji to: 1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (CRR); 2) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE (CRD IV); 3) Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 241/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących wymogów w zakresie funduszy własnych obowiązujących instytucje (akt delegowany nr 241/2014). 4) Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 roku Nr 72, poz. 665 z późn. zm.); 5) Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym (Dz. U. z 2015 roku poz. 1513); 6) Ustawa z dnia 7 grudnia 200 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. z 2000 roku Nr 119 poz z późn. zm.); 7) Umowa Systemu Ochrony SGB. 3 W dalszej treści użyte są następujące skróty i pojęcia, które oznaczają: 1) Bank Powiatowy Bank Spółdzielczy we Wrześni; 2) Bank Zrzeszający SGB-Bank S.A.; 3) System Ochrony System Ochrony SGB; 4) Spółdzielnia jednostka zarządzająca Systemem Ochrony SGB; 5) Fundusz Pomocowy fundusz utworzony w Spółdzielni w celu zabezpieczenia płynności i wypłacalności Banku Zrzeszającego i Banków Spółdzielczych będących uczestnikami Systemu Ochrony; 6) kapitał Tier I kapitał zdefiniowany w art.25 CRR; 7) kapitał Tier II kapitał zdefiniowany w art.71 CRR; 8) fundusze własne suma kapitału Tier I i kapitału Tier II Banku; 2

4 9) uznany kapitał suma kapitału Tier I i kapitału Tier II Banku, przy czym kapitał Tier II jest równy lub mniejszy niż 1/3 kapitału Tier I; 10) kapitał założycielski suma pozycji kapitału podstawowego Tier I z wyłączeniem funduszu ogólnego ryzyka bankowego oraz z zastosowaniem dla funduszu udziałowego przepisów okresu przejściowego określonego w 8; 11) wymóg w zakresie funduszy własnych dla ryzyka kredytowego / kapitał regulacyjny na ryzyko kredytowe suma aktywów ważonych ryzykiem, wyznaczonych zgodnie z obowiązującą w Banku instrukcją wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego, pomnożona przez 8%, 12) kapitał regulacyjny na ryzyko operacyjne wymóg w zakresie funduszy własnych dla ryzyka operacyjnego wyznaczony zgodnie z obowiązującą w Banku instrukcją wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego; 13) kapitał regulacyjny na ryzyko walutowe wymóg w zakresie funduszy własnych dla ryzyka walutowego wyznaczony zgodnie z obowiązującą w Banku instrukcją wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego; 14) kapitał regulacyjny / minimalny wymóg kapitałowy suma kapitału regulacyjnego na ryzyko kredytowe, operacyjne i walutowe; 15) kapitał wewnętrzny ustalony przez Bank wymóg w zakresie funduszy własnych, mający na celu pokrycie wszystkich zidentyfikowanych istotnych rodzajów ryzyka, występujących w jego działalności oraz czynników otoczenia; 16) łączna kwota ekspozycji na ryzyko wartość obliczona zgodnie z obowiązującymi w Banku zasadami wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko; 17) współczynnik kapitału podstawowego Tier I wskaźnik obliczony w procentach jako iloraz kapitału podstawowego Tier I do łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko; 18) współczynnik kapitału Tier I wskaźnik obliczony w procentach jako iloraz kapitału Tier I do łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko; 19) łączny współczynnik kapitałowy (współczynnik wypłacalności) wskaźnik obliczony w procentach jako iloraz funduszy własnych do łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko; 20) wewnętrzny współczynnik kapitałowy - wskaźnik obliczony w procentach jako przemnożony przez 100 ułamek, którego licznikiem jest wartość funduszy własnych, zaś mianownikiem pomnożony przez 12,50 kapitał wewnętrzny; 21) właściwy organ organ lub podmiot publiczny zdefiniowany w art.4 ust.1 pkt 40 CRR; w Polsce jest Komisja Nadzoru Finansowego. Dział II - Długoterminowe cele kapitałowe 4 1. Bank zobowiązany jest do utrzymywania: 1) kapitału założycielskiego w wysokości nie niższej niż równowartość euro, przeliczonej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu sprawozdawczym; 2) sumy funduszy własnych na poziomie nie niższym niż wyższa z następujących wartości: a) kapitał regulacyjny, b) kapitał wewnętrzny; 3) współczynników kapitałowych na poziomie co najmniej: a) współczynnik kapitału podstawowego Tier I 4,5%; b) współczynnik kapitału Tier I 6%; c) łączny współczynnik kapitałowy 8%. 2. Po uwzględnieniu zaleceń nadzorczych i buforu kapitałowego zabezpieczającego oraz okresów przejściowych Bank powinien posiadać współczynniki kapitałowe, o których mowa w ust.1 na poziomie: 3

5 1) współczynnik kapitału podstawowego Tier I: w 2016 r. i w 2017 r. 5,75%, w 2018 r. 6,375%, od 2019 r. 7%; 2) współczynnik kapitału Tier I: w 2016 r. i w 2017 r. 10,25%, w 2018 r. 10,875%, od 2019 r. 11,50%; 3) łączny współczynnik kapitałowy: w 2016 r. i w 2017 r. 13,255%, w 2018 r. 13,875%, od 2019 r. 14,50%; 3. Dodatkowo, poszczególne poziomy współczynników są powiększone o bufor antycykliczny. 4. W przypadku nie spełnienia współczynników kapitałowych powiększonych o bufor zabezpieczający i antycykliczny, Bank przygotowuje plan ochrony kapitału, który przedstawia Komisji Nadzoru Finansowego w terminie 5 dni roboczych od dnia, w którym stwierdził, że nie spełnia tego wymogu. 5. Plan ochrony kapitału obejmuje: 1) przewidywane przychody i wydatki oraz prognozowany bilans; 2) środki mające na celu podwyższenie współczynników kapitałowych; 3) plan podwyższenia funduszy własnych w celu podwyższenia współczynników kapitałowych do wymaganego poziomu i przewidywany okres, w jakim to nastąpi. 5 Długoterminowe cele kapitałowe Banku: 1. dążenie do zapewnienia odpowiedniej struktury oraz systematycznego wzrostu funduszy własnych, adekwatnych do skali i rodzaju prowadzonej działalności; 2. ograniczenie wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko do rodzajów ryzyka przewidzianych przez przepisy prawa przy założeniu braku prowadzenia działalności handlowej; 3. posiadanie minimalnej wielkości łącznego współczynnika kapitałowego na poziomie, o którym mowa w 4 ust.2 pkt 3 i ust. 3; 4. posiadanie minimalnej wielkości współczynnika kapitału Tier I na poziomie o którym mowa w 4 ust.2 pkt 2 i ust. 3; 5. posiadanie minimalnej wielkości współczynnika kapitału podstawowego Tier I na poziomie o którym mowa w 4 ust.2 pkt 1 i ust. 3; 6. obciążenie kapitałem wewnętrznym funduszy własnych na maksymalnym poziomie 84%, tym samym posiadanie wewnętrznego współczynnika kapitałowego na minimalnym poziomie 9,50%; 7. dążenie do takiej struktury funduszy Tier I, aby kapitał rezerwowy stanowił minimum 80% funduszy Tier I; 8. dywersyfikacja funduszu udziałowego poprzez ograniczenie pakietów udziałów jednego członka do 5% funduszu udziałowego; zwiększenie pakietu udziałów powyżej 5% funduszu udziałowego wymaga zgody Spółdzielni; 9. przekazywanie na fundusze własne minimum 80% nadwyżki bilansowej; 10. posiadanie zaangażowania kapitałowego w kapitał zakładowy (akcyjny) Banku Zrzeszającego na poziomie minimum 0,50% sumy bilansowej Banku; 11. ograniczenie jednostkowego zaangażowania kapitałowego w instytucjach finansowych, bankach krajowych, zakładach ubezpieczeń i zakładach reasekuracji w taki sposób, aby umniejszenie funduszy własnych Banku z tego tytułu nie stanowiło zagrożenia dla celów określonych w pkt 3,4 i nie angażowanie się kapitałowe w podmioty będące Uczestnikami Systemu Ochrony, za wyjątkiem Banku Zrzeszającego. 4

6 Dział III - Organizacja procesu zarządzania i planowania kapitałowego 6 1. Rada Nadzorcza: 1) zatwierdza procedury wewnętrzne Banku dotyczące procesu zarządzania i planowania kapitałowego, w tym szacowania kapitału wewnętrznego; 2) sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania decyzji ze strategią zarządzania i planowania kapitałowego; 3) ocenia, czy działania Zarządu w zakresie zarządzania kapitałowego są skuteczne i zgodne z polityką Rady Nadzorczej. 2. Zarząd: 1) odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację procedury w zakresie zarządzania i planowania kapitałowego, w tym wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego; 2) wprowadza podział realizowanych w Banku zadań w zakresie zarządzania ryzykiem kapitałowym; 3) przekazuje Radzie Nadzorczej Banku okresową informację na temat wielkości funduszy własnych oraz wielkości wymogów kapitałowych przypadających na istotne rodzaje ryzyka; 4) podejmuje czynności mające na celu zapewnienie zgodności działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa, w tym zapewnienie odpowiedniej wielkości funduszy własnych do skali działania Banku i ponoszonego ryzyka. 3. Komitet ds. Ryzyk: 1) monitoruje poziom funduszy własnych, identyfikuje potrzeby kapitałowe; 2) ocenia stopień pokrycia funduszami różnych rodzajów ryzyka bankowego; 3) wskazuje na rozwiązania zmierzające do efektywnego wykorzystania funduszy własnych; 4) ocenia skalę zapotrzebowania Banku na zwiększenie funduszy własnych; 5) opracowuje propozycje zmierzające do odpowiedniego alokowania funduszy własnych; 6) wskazuje na sposoby ograniczania ryzyka w przypadku pojawienia się zagrożeń związanych z brakiem adekwatności kapitałowej Banku. 4. Wydział Analiz i Ryzyk: 1) opracowuje informację zarządczą z zakresu kapitału wewnętrznego i poziomu wewnętrznego współczynnika kapitałowego; 2) opracowuje propozycje aktualizacji procedury w zakresie zarządzania i planowania kapitałowego, w tym wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego; 3) monitoruje poziom adekwatności kapitałowej. 5. Wydział Finansowy: 1) gromadzi dane finansowe, potrzebne do monitorowania adekwatności kapitałowej Banku; 2) opracowuje sprawozdania z zakresu łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i poziomów współczynników kapitałowych; 3) może wnosić propozycje zmian do procedur wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego, w wypadku zaistnienia sytuacji specyficznej, której dotychczasowe procedury nie obejmowały. 5

7 Dział IV - Fundusze własne Banku Rozdział I - Struktura funduszy własnych i źródła ich wzrostu 7 1. Fundusze własne Banku obejmują: 1) kapitał Tier I; 2) kapitał Tier II. 2. Kapitał Tier I Banku obejmuje: 1) kapitał podstawowy Tier I, na który składają się: a) wpłacony fundusz udziałowy, z zastosowaniem przepisów, o których mowa w 8, b) zysk w trakcie zatwierdzania oraz zysk netto bieżącego okresu sprawozdawczego, obliczone zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości, pomniejszone o wszelkie przewidywane obciążenia i dywidendy, w kwotach nie większych niż kwoty zysku zweryfikowane przez biegłych rewidentów, po uzyskaniu zgody właściwego organu, c) niepodzielony zysk z lat ubiegłych, po uzyskaniu zgody właściwego organu; d) w ramach skumulowanych, innych całkowitych dochodów: fundusz z aktualizacji wyceny majątku trwałego, kapitał z aktualizacji instrumentów dłużnych lub kapitałowych zakwalifikowanych do portfela dostępne do sprzedaży, e) kapitał rezerwowy, f) fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej; g) w ramach innych przejściowych korekt kapitału podstawowego Tier I: (ze znakiem minus) określoną wartość procentową 1 funduszu z aktualizacji wyceny majątku trwałego; (ze znakiem minus - co oznacza, że Bank usuwa z funduszy) określoną wartość procentową zysków z wyceny instrumentów dłużnych lub kapitałowych zakwalifikowanych do portfela dostępne do sprzedaży, 2) pomniejszenia kapitału podstawowego Tier I: a) określona wartość procentowa 2 wartości niematerialnych i prawnych wyceniona według wartości bilansowej, b) wzajemne zaangażowania w instrumenty kapitałowe 3 (krzyżowe powiązania kapitałowe) zaliczane do funduszy podstawowych Tier I, jeżeli właściwy organ uznał, że miały one na celu sztuczne zwiększenie funduszy własnych Banku, c) posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli Bank nie dokonał znacznej inwestycji 4, 1 Określona wartość procentowa jest równa: - 40% w 2016 roku, - 20% w 2017 roku, - 0% w 2018 roku. 2 Określona wartość procentowa jest równa: - 60% w 2016 roku, - 80% w 2017 roku, - 100% w 2018 roku. 3 Pomniejszanie nie dotyczy udziałów wzajemnych powstałych po 2011 r. Pomniejszanie dotyczy części wspólnej (częścią wspólną jest kwota mniejszego udziału, jeśli są równe, to częścią wspólną jest kwota jednego lub drugiego). Kwotę korekty Bank pomniejsza o część zamortyzowaną analogicznie do stopnia amortyzacji funduszu udziałowego. 4 Z wyłączeniem udziałów kapitałowych w Banku Zrzeszającym. 6

8 d) posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli Bank dokonał znacznej inwestycji, e) strata z lat ubiegłych, strata w trakcie zatwierdzania, strata netto bieżącego okresu; f) aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oparte na przyszłej rentowności, g) pozycje, które należy odliczyć od pozycji dodatkowych w Tier I, których wartość przekracza wartość kapitału dodatkowego Tier I; 3) kapitał dodatkowy Tier I, który stanowi: a) instrumenty kapitałowe spełniające warunki opisane w art.52 CRR; 4) pomniejszenia kapitału dodatkowego Tier I: a) określona wartość procentowa wartości niematerialnych i prawnych wyceniona według wartości bilansowej 5 ; b) wzajemne zaangażowania w instrumenty kapitałowe (krzyżowe powiązania kapitałowe) zaliczane do dodatkowego kapitału podstawowego, jeżeli właściwy organ uznał, że miały one na celu sztuczne zwiększenie funduszy własnych Banku, c) posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do dodatkowego kapitału podstawowego podmiotów sektora finansowego, jeżeli Bank nie dokonał znacznej inwestycji 6, d) posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do dodatkowego kapitału podstawowego podmiotów sektora, jeżeli Bank dokonał znacznej inwestycji; e) pozycje, które należy odliczyć od pozycji Tier II, których wartość przekracza wartość kapitału Tier II. 3. Kapitał Tier II Banku obejmuje: 1) instrumenty kapitałowe spełniające warunki opisane w art.63 CRR; 2) pożyczki podporządkowane; 3) rezerwę na ryzyko ogólne do wysokości 1,25% aktywów ważonych ryzykiem; 4) pomniejszenia kapitału Tier II: a) wzajemne zaangażowania w instrumenty kapitałowe (krzyżowe powiązania kapitałowe) zaliczane do kapitału Tier II, jeżeli właściwy organ uznał, że miały one na celu sztuczne zwiększenie funduszy własnych Banku, b) posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do kapitału Tier II podmiotów sektora finansowego, jeżeli Bank nie dokonał znacznej inwestycji 7, c) posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do kapitału Tier II, jeżeli Bank dokonał znacznej inwestycji Fundusz udziałowy Banku od 1 stycznia 2014 roku nie spełnia warunku zawartego w art.28 ust.1 lit.e CRR, który mówi, że instrumenty w kapitale podstawowym Tier I muszą spełniać warunek wieczystości ; w związku z tym Bank, zgodnie z zapisami CRR usuwa stopniowo z funduszy własnych fundusz udziałowy. 5 Jak w przypisie nr 3. 6 Jak w przypisie nr 5. 7 Jak w przypisie nr 5. 7

9 2. Bank wykazuje fundusz udziałowy w rachunku funduszy własnych, w ramach korekt okresu przejściowego, wg następujących zasad: 1) podstawą obliczeń do wyznaczenia podstawy amortyzacji jest lista udziałowców oraz kwota opłaconych przez nich udziałów według stanu na rok; 2) kwota, o której mowa w pkt 1, jest pomniejszana o wszelkie wypłaty i wyksięgowania udziałów, które miały miejsce w latach ; 3) każdego roku, począwszy od początku 2014, podstawa amortyzacji jest umniejszana (amortyzowana) o wartość stanowiącą iloczyn podstawy amortyzacji oraz stawki amortyzacji wynoszącej w kolejnych latach odpowiednio: 20% w 2014 roku, po 10% od 2015 do 2021 roku oraz jednorazowo 10% na koniec 2021 roku; 4) jeżeli w kolejnych - po roku latach miały miejsce dalsze pomniejszenia podstawy amortyzacji, to za każdym razem, ustalana jest nowa podstawa amortyzacji poprzez odjęcie od podstawy amortyzacji wyznaczonej zgodnie z pkt 1 2 kwoty tych pomniejszeń; nowa podstawa amortyzacji obowiązuje od daty dokonanego pomniejszenia; 5) Bank do umniejszania funduszy w trakcie poszczególnych lat stosuje amortyzację jednorazową, to znaczy stosownych pomniejszeń dokonuje na początku roku kalendarzowego W przypadku konieczności dokonania pomniejszenia podstawy amortyzacji na skutek: wypowiedzenia udziałów, wypowiedzenia członkostwa, śmierci udziałowca (w przypadku osoby fizycznej) / wykreślenia z KRS (w przypadku osoby prawnej) Bank występuje do KNF z wnioskiem o wydanie zgody na pomniejszenie funduszy własnych. 2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1 może dotyczyć: 1) określonej kwoty udziałów niezależnie od jej wysokości i niezależnie od tego czy kwota ta dotyczy jednego czy też kilku udziałowców i może być składany w dowolnym momencie; 2) zgody uprzedniej tj. określonej kwoty, którą Bank oszacuje z góry i która będzie wydana na okres 1 roku. 3. Przy występowaniu przez Bank o zgodę uprzednią, wnioskowana kwota nie może przekroczyć 2% kapitału podstawowego Tier 1 Banku. 4. Po otrzymaniu od KNF zgody, Bank od razu pomniejsza fundusze własne o kwotę wydanej zgody niezależnie od tego czy: 1) minął okres wypowiedzenia dla wniosków dotyczących określonych udziałów, 2) Bank zgromadził odpowiednią kwotę wypowiedzianych udziałów dla zgód uprzednich. 5. Każdy złożony wniosek musi zawierać następujące elementy: 1) uzasadnienie wniosku, 2) analizę wpływu obniżenia funduszu udziałowego na regulacyjne wymogi kapitałowe w okresie co najmniej 3 lat, w tym strukturę funduszy własnych i poziom współczynników kapitałowych, 3) ocenę ryzyka na jakie Bank jest lub może być narażony, oraz informację o tym, czy poziom funduszy własnych zapewnia odpowiednie pokrycie takiego ryzyka, uwzględniając wyniki testu warunków skrajnych przeprowadzonego w odniesieniu do głównych czynników ryzyka w celu oszacowania potencjalnych strat w ramach różnych scenariuszy, 4) inne wymagane przez KNF. 8

10 10 Wyemitowane przez Bank obligacje, na mocy Uchwały Komisji Nadzoru Finansowego nr 314/2009 z dnia 14 października 2009 roku w sprawie innych pozycji bilansu banku zaliczanych do funduszy podstawowych banku, ich wysokości, zakresu i warunków ich zaliczania do funduszy podstawowych banku Bank wykazuje w pozycjach dodatkowych funduszy podstawowych Tier I (jako korekty okresu przejściowego) według poniższych zasad: 1) każdego roku, począwszy od początku 2014, kwota obligacji jest umniejszana o wartość procentową wskazaną w 8 ust. 2 pkt 3; 2) Bank do umniejszania stosuje amortyzację jednorazową, to znaczy stosownych pomniejszeń dokonuje na początku roku kalendarzowego; 3) zamortyzowane kwoty obligacji, Bank wykazuje jako instrumenty zaliczane do kapitału Tier II; 4) niezależnie od stosowania zasady amortyzowania kwot obligacji, o których mowa w niniejszym paragrafie, Bank stosuje amortyzację tych instrumentów ze względu na termin wymagalności według zasad opisanych w 11 ust Bank zalicza instrumenty kapitałowe i pożyczki podporządkowane do kapitału Tier II pod warunkiem spełnienia wymogów określonych w art.63 CRR, po uzyskaniu zgody Komisji Nadzoru Finansowego, w szczególności: 1) instrumenty nie zostały zakupione a pożyczki podporządkowane przyznane, przez żaden z następujących podmiotów: a) Bank lub jednostki zależne Banku; b) przedsiębiorstwo, w którym Bank posiada udział kapitałowy w postaci co najmniej 20% praw głosu lub kapitału tego przedsiębiorstwa posiadanych; 2) zakup instrumentów lub przyznana pożyczka podporządkowana nie są finansowane bezpośrednio ani pośrednio przez Bank; 3) instrumenty ani pożyczki podporządkowane nie są zabezpieczone ani objęte gwarancją przez Bank lub jego jednostki zależne; 4) instrumenty lub pożyczki podporządkowane mają pierwotny termin zapadalności wynoszący co najmniej 5 lat; 5) instrumenty lub pożyczki podporządkowane nie mogą być wycofane z Banku przed upływem okresu umowy, za wyjątkiem sytuacji gdy właściwy organ w określonych w art.77 oraz art. 78 ust.4 CRR przypadkach zezwoli na ich wycofanie; 6) środki pieniężne podlegają zwrotowi w ostatniej kolejności, w przypadku upadłości Banku lub jego likwidacji. 2. Kwota instrumentów lub przyznanych pożyczek podporządkowanych, która może być zaliczona do kapitału Tier II podlega amortyzacji dziennej począwszy od dnia rozpoczęcia ostatniego, pięcioletniego okresu ich umownego terminu wymagalności Przed dokonaniem pomniejszenia kapitału podstawowego Tier I, dodatkowego kapitału podstawowego Tier I lub kapitału Tier II o posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do kapitału podstawowego Tier I, dodatkowego kapitału podstawowego Tier I lub kapitału Tier II podmiotów sektora finansowego, Bank dokonuje podziału podmiotów sektora finansowego na dwie kategorie: 1) podmioty, w których nie dokonał znacznej inwestycji; 2) podmioty w których dokonał znacznej inwestycji. 9

11 2. Bank uznaje, że dokonał znacznej inwestycji w podmiot sektora finansowego jeżeli posiada więcej niż 10% instrumentów w kapitale podstawowym Tier I wyemitowanych przez ten podmiot, w szczególności: 1) w przypadku podmiotów działających w formie spółek akcyjnych, jeżeli Bank posiada kwotę akcji (według wartości nominalnej) wynoszącej więcej niż 10% kapitału akcyjnego podmiotu; 2) w przypadku banków spółdzielczych, Bank posiada udziały wynoszące więcej niż 10% funduszu udziałowego tego banku; 3) w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością Bank objął udziały tej spółki w kwocie przewyższającej 10% ogólnej kwoty udziałów wyemitowanych przez spółkę. 3. Bank dokonuje pomniejszeń kapitału podstawowego Tier I, dodatkowego kapitału podstawowego Tier I lub kapitału Tier II o udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do kapitału podstawowego Tier I, dodatkowego kapitału podstawowego Tier I lub kapitału Tier II podmiotów sektora finansowego, w których nie dokonał znacznej inwestycji tylko o nadwyżkę łącznej kwoty zaangażowania kapitałowego w tych podmiotach ponad 10% kapitału podstawowego Tier I Banku, obliczonego bez uwzględniania pomniejszeń, o których mowa w 7 ust.2 pkt 2 lit.c, d, g, h. 4. Bank oblicza kwoty pomniejszeń poszczególnych kategorii funduszy własnych, stosując do łącznej kwoty nadwyżki, o której mowa w ust.3, wartości procentowe obliczone jako: 1) iloraz zaangażowania kapitałowego w kapitale podstawowym Tier I podmiotu do łącznej kwoty zaangażowania w udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do kapitału podstawowego Tier I, dodatkowego kapitału podstawowego Tier I lub kapitału Tier II dla pomniejszeń kapitału podstawowego Tier I; 2) iloraz zaangażowania kapitałowego w dodatkowym kapitale podstawowym Tier I podmiotu do łącznej kwoty zaangażowania w udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do kapitału podstawowego Tier I, dodatkowego kapitału podstawowego Tier I lub kapitału Tier II dla pomniejszeń dodatkowego kapitału podstawowego Tier I; 3) iloraz zaangażowania kapitałowego w kapitale Tier II podmiotu do łącznej kwoty zaangażowania w udziały kapitałowe w instrumentach zaliczanych do kapitału podstawowego Tier I, dodatkowego kapitału podstawowego Tier I lub kapitału Tier II dla pomniejszeń kapitału Tier II. 5. Bank, dokonując odliczeń od kapitału podstawowego Tier I, dodatkowego kapitału podstawowego Tier I i kapitału Tier II w przypadku podmiotów sektora finansowego, w których nie dokonał znacznych inwestycji, stosuje zasady ujęte w ust. 3 i 4 oraz określoną wartość procentową 8 ; dokonując odliczeń Bank stosuje następujące zasady: 1) dla pomniejszeń kapitału podstawowego Tier I: iloczyn tej wartości procentowej i wyliczonej kwoty pomniejszenia, pomniejsza kapitał podstawowy Tier I, a pozostała do pomniejszenia kwota pomniejsza w połowie dodatkowy kapitał podstawowy Tier I i kapitał Tier II; 2) dla pomniejszeń dodatkowego kapitału podstawowego Tier I: iloczyn tej wartości procentowej i kwoty pomniejszenia, pomniejsza kapitał podstawowy Tier I, a pozostała do pomniejszenia kwota pomniejsza w połowie kapitał podstawowy Tier I i kapitał Tier II; 3) dla pomniejszeń kapitału Tier II: iloczyn tej wartości procentowej i kwoty pomniejszenia pomniejsza kapitał Tier II, a pozostała do pomniejszenia kwota w połowie pomniejsza kapitał Tier I i kapitał Tier II. 8 Jak w przypisie nr 3. 10

12 6. Kwota udziałów kapitałowych w podmiotach sektora finansowego, w których Bank nie dokonał znacznej inwestycji, o którą Bank nie pomniejszył swoich funduszy własnych podlega wyznaczaniu łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko kredytowe zgodnie z zasadami ujętymi w odrębnej regulacji. 7. Bank dokonuje pomniejszeń kapitału podstawowego Tier I o łączną kwotę sumy udziałów kapitałowych zaliczanych do kapitału podstawowego Tier I podmiotów sektora finansowego, w których dokonał znacznej inwestycji i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego uzależnionego od przyszłej rentowności jeżeli spełnione są następujące warunki: 1) zaangażowanie kapitałowego w instrumenty zaliczane do kapitału podstawowego Tier I podmiotu sektora finansowego, w którym Bank dokonał znaczącej inwestycji przekracza 10% kapitału podstawowego Tier I Banku obliczonego bez uwzględniania pomniejszeń, o których mowa w 7 ust. 2 pkt 2 lit. d, g, h; 2) aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego uzależnione od przyszłej rentowności przekraczają 10% kapitału podstawowego Tier I Banku obliczonego bez uwzględniania pomniejszeń, o których mowa w 7 ust. 2 pkt 2 lit. d, g, h; 3) łączna kwota pozycji wymienionych w pkt 1 i 2 przekracza 15% wartości kapitału podstawowego Tier I Banku obliczonego bez uwzględniania pomniejszeń, o których mowa w 7 ust. 2 pkt 2 lit. d, g, h. 8. Bank pomniejszenia kapitał podstawowy Tier I o: 1) nadwyżkę zaangażowania kapitałowego w instrumenty zaliczane do kapitału podstawowego Tier I podmiotów sektora finansowego, w których Bank dokonał znacznej inwestycji nad 10% kapitału podstawowego Tier I Banku obliczonego bez uwzględniania pomniejszeń, o których mowa w 7 ust. 2 pkt 2 lit. d, g, h; 2) nadwyżkę kwoty aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego uzależnionych od przyszłej rentowności nad 10% kapitału podstawowego Tier I Banku obliczonego bez uwzględniania pomniejszeń, o których mowa w 7 ust. 2 pkt 2 lit. d, g, h; 3) nadwyżkę łącznej kwoty zaangażowania kapitałowego w instrumenty zaliczane do kapitału podstawowego Tier I podmiotów sektora finansowego, w których Bank dokonał znacznej inwestycji i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego uzależnionych od przyszłej rentowności ponad 15% kapitału podstawowego Tier I Banku obliczonego bez uwzględniania pomniejszeń, o których mowa w 7 ust. 2 pkt 2 lit. d, g, h. 9. Pozycjom wyłączonym z odliczeń nie spełniającym warunków progowych zawartych w ust. 7 nadaje się wagę ryzyka 250%. 10. Bank pomniejsza kapitał podstawowy Tier I o: iloczyn określonej wartości procentowej 9 i łącznej kwoty udziałów kapitałowych w instrumenty zaliczane do kapitału podstawowego Tier I podmiotów sektora finansowego, w których Bank dokonał znacznej inwestycji oraz aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego uzależnionych od przyszłej rentowności; o pozostałą do odliczenia kwotę pomniejszane są: 1) po połowie: dodatkowy kapitał podstawowy Tier I i kapitał Tier II z tytułu udziałów kapitałowych w instrumenty zaliczane do kapitału podstawowego Tier I podmiotów sektora finansowego, z zastrzeżeniem pkt 3; 2) nie są odliczane kwoty wynikające z aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego uzależnionych od przyszłej rentowności, w rachunku aktywów ważonych ryzykiem tym kwotom przypisywana jest waga ryzyka 0%, z zastrzeżeniem pkt 4; 3) kwota do odliczeń, przypadająca na udziały kapitałowe w instrumenty zaliczane do kapitału podstawowego Tier I podmiotów sektora finansowego stanowi sumę: kwoty, 9 Jak w przypisie nr 3. 11

13 o której mowa w ust. 8 pkt 1 oraz przypadającej na te udziały kapitałowe kwoty zaliczanej do nadwyżki, o której mowa w ust. 8 pkt 3; 4) kwota do odliczeń, przypadająca na aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego uzależnione od przyszłej rentowności stanowi sumę: kwoty, o której mowa w ust. 8 pkt 2 oraz przypadającej na te aktywa kwoty zaliczanej do nadwyżki, o której mowa w ust. 8 pkt 3; 5) w celu obliczenia kwot przypadających do odliczenia w ramach nadwyżki, o której mowa w ust. 8 pkt 3, w podziale na udziały kapitałowe i aktywa z tytułu podatku odroczonego stosowana jest proporcja wynikająca ze struktury kwot niepodlegających odliczeniu, o których mowa w ust. 8 pkt 1 i Bank pomniejsza dodatkowy kapitał podstawowy Tier I o całą kwotę udziałów kapitałowych w instrumenty zaliczane do dodatkowego kapitału podstawowego Tier I podmiotów sektora finansowego, w których dokonał znacznej inwestycji według następujących zasad: 1) iloczyn określonej wartości procentowej 10 i kwoty udziałów do pomniejszenia pomniejsza dodatkowy kapitał podstawowy Tier I; 2) pozostała kwota pomniejsza w połowie kapitał podstawowy Tier I i kapitał Tier II. 12. Bank pomniejsza kapitał Tier II o całą kwotę udziałów kapitałowych w instrumenty zaliczane do kapitału Tier II podmiotów sektora finansowego, w których dokonał znacznej inwestycji według następujących zasad: 3) iloczyn określonej wartości procentowej 11 i kwoty udziałów do pomniejszenia pomniejsza kapitał Tier II; 4) pozostała kwota pomniejsza w połowie kapitał podstawowy Tier I i kapitał Tier II. 13 Bank uwzględnia rezerwę na ryzyko ogólne, lub jej część, w pozycjach kapitału Tier II jeżeli zostały spełnione następujące warunki: 1) rezerwa na ryzyko ogólne/lub jej część dotyczy tylko ryzyka kredytowego; 2) koszt utworzenia tej rezerwy (lub jej części) był zawarty w wyniku finansowym lat ubiegłych, 3) koszt utworzenia tej rezerwy (lub jej części) jest zawarty w wyniku finansowym roku bieżącego pod warunkiem, że wynik ten został w roku bieżącym zaliczony za zgodą KNF do funduszy własnych. 14 Źródłem wzrostu poszczególnych składników funduszy własnych Banku mogą być: 1) dla kapitału rezerwowego: podział nadwyżki bilansowej oraz wpisowe członków; 2) dla funduszu ryzyka ogólnego: podział nadwyżki bilansowej; 3) dla kapitału Tier II: pożyczka podporządkowana z Banku Zrzeszającego. Rozdział II - Polityka dywidendowa Kryterium niezbędnym do wypłaty dywidendy jest brak otrzymania pisemnego wystąpienia KNF o przeznaczeniu całości zysku netto na zwiększenie funduszy własnych. 2. Bank dopuszcza wypłacenie dywidendy w danym roku, po spełnieniu na koniec roku poprzedniego następujących warunków: 1) nie był objęty programem postępowania naprawczego; 10 Jak w przypisie nr Jak w przypisie nr 3. 12

14 2) posiadał ocenę końcową BION nie gorszą niż 2,5; 3) posiadał łączny współczynnik kapitałowy powyżej 13,25%; 4) posiadał współczynnik kapitału Tier I powyżej 10,25% 5) posiadał zaangażowanie w Banku Zrzeszającym co najmniej na poziomie określonym w umowie Systemu Ochrony. 3. Oprocentowanie udziałów nie powinno kształtować się na poziomie wyższym od 1,5 krotności oprocentowania rocznej lokaty terminowej, obowiązującego na koniec roku, za który naliczana jest dywidenda. Rozdział III - Plan kapitałowy Banku Plan kapitałowy Banku sporządzany jest na okres 5 lat, a jego aktualizacja odbywa się w okresach rocznych na kolejne 5 lat. Plan kapitałowy na najbliższy rok obrotowy powinien być zgodny z rocznym planem finansowym Banku. 2. Plan kapitałowy Banku zawiera: 1) planowaną strukturę i wielkość funduszy własnych z uwzględnieniem: a) struktury kapitału Tier I, b) struktury kapitału Tier II; 2) planowaną wielkość łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko; 3) planowane współczynniki kapitałowe uwzględniające zalecenia nadzorcze i bufory kapitałowe: a) kapitału podstawowego Tier I, b) kapitału Tier I, c) łączny współczynnik kapitałowy. 3. Realizację planu kapitałowego monitoruje w Banku Wydział Analiz i Ryzyk wraz z oceną realizacji planu finansowego. 4. Raporty z realizacji planu kapitałowego przedstawiane są Zarządowi i Radzie Nadzorczej Prognozowana wielkość funduszy własnych jest przede wszystkim wynikiem: 1) pożądanej skali rozwoju Banku, a co za tym idzie tych rodzajów ryzyka, które absorbują największe potrzeby kapitałowe; 2) określonego apetytu na ryzyko; 3) założeń ogólnej strategii Banku; 4) celów kapitałowych określonych w niniejszej strategii. 2. Przyjmując poszczególne wielkości wskaźników, determinujących wysokość wypracowywanych wyników finansowych oraz planowany poziom ekspozycji na ryzyko Bank uwzględnił: 1) aktualne i historyczne wyniki z pomiaru ryzyka i wymogów kapitałowych; 2) aktualną i planowaną sytuację makroekonomiczną; 3) uwarunkowania rynku lokalnego; 4) wyniki procesu szacowania kapitału wewnętrznego. 3. Przy konstrukcji prognozy przyjęto następujące założenia: 1) źródłem wzrostu funduszy własnych będzie: a) wynik finansowy netto. 2) roczny przyrost aktywów ogółem będzie wynosił 10%; 3) aktywa ważone ryzykiem w odniesieniu do aktywów ogółem wyniosą 32%; 4) rentowność aktywów netto (ROA) wynosi w kolejnych latach 0,83%; 13

15 5) odpowiedni wskaźnik będący podstawą do obliczenia wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego w każdym roku będzie obliczany jako 2,70% aktywów ogółem; 6) wymóg w zakresie funduszy własnych dla ryzyka walutowego wynosi Plan kapitałowy na najbliższy rok obrotowy jest uszczegóławiany w rocznych planach finansowych Banku. Dział V - Rodzaje ryzyka bankowego generujące wymóg kapitałowy Rozdział I - Rodzaje ryzyka zidentyfikowane w działalności Banku 19 W prowadzonej działalności Bank identyfikuje następujące rodzaje ryzyka: 1) kredytowe rozumiane jako ryzyko związane z brakiem zwrotu należności lub zagrożeniem braku zwrotu należności; 2) ryzyko koncentracji wynikające z: - ekspozycji wobec jednego kontrahenta lub grupy powiązanych kontrahentów, - ekspozycji wobec kontrahentów działających w tym samym sektorze gospodarki, - stosowania tego samego rodzaju zabezpieczenia; 3) ryzyko inwestycji ryzyko niedotrzymania planowanego zwrotu z instrumentu finansowego lub utraty zainwestowanych środków; 4) rynkowe rozumiane jako ryzyko utraty wartości aktywów, wzrostu poziomu zobowiązań lub negatywnej zmiany wyniku finansowego w rezultacie wrażliwości na zmienność parametrów rynkowych; w ramach ryzyka rynkowego Bank wyróżnia: a) ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej związane z wrażliwością wyniku odsetkowego na zmiany stóp procentowych, b) ryzyko walutowe - związane z wrażliwością wyniku na zmiany kursów walut; 5) płynności rozumiane jako zagrożenie utraty zdolności do finansowania aktywów i terminowego wykonania zobowiązań w toku normalnej działalności lub w innych warunkach, które można przewidzieć, powodujące konieczność poniesienia nieakceptowanych strat; 6) operacyjne rozumiane jako możliwość wystąpienia straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności procesów wewnętrznych, ludzi i systemów lub ze zdarzeń zewnętrznych, w tym również ryzyko prawne; 7) ryzyko wyniku finansowego ryzyko realizacji wyniku finansowego poniżej wymagań wynikających z potrzeby prowadzenia bieżącej działalności i rozwoju, głównie w celu zapewnienia odpowiedniego zasilenia kapitału; 8) kapitałowe rozumiane jako posiadanie przez Bank niewystarczającego poziomu funduszy własnych do pokrycia nieoczekiwanych strat; w ramach tego ryzyka Bank identyfikuje ryzyko rezydualne, wynikające z mniejszej niż założona przez Bank skuteczności stosowanych w Banku technik ograniczania ryzyka kredytowego; 9) braku zgodności ryzyko będące skutkiem nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez bank standardów postępowania; 10) nadmiernej dźwigni ryzyko wynikające z podatności instytucji na zagrożenia z powodu dźwigni finansowej lub warunkowej dźwigni finansowej, które może wymagać podjęcia niezamierzonych działań korygujących jej plan biznesowy, w tym awaryjnej sprzedaży aktywów mogącej przynieść straty lub spowodować konieczność korekty wyceny jej pozostałych aktywów, (art. 4 ust. 1 pkt 94 CRR); 11) modeli rozumiane jako rozumiane jako potencjalna strata, jaką może ponieść Bank, w wyniku decyzji, które mogły zasadniczo opierać się na danych uzyskanych przy 14

16 zastosowaniu modeli wewnętrznych, z powodu błędów w opracowaniu, wdrażaniu lub stosowaniu takich modeli; 12) ryzyko makroekonomiczne związane z niekorzystnymi zmianami parametrów makroekonomicznych; 13) regulacyjne zmiany warunków prawnych prowadzenia działalności; 14) strategiczne niekorzystne lub błędne decyzje strategiczne, brak realizacji strategii, brak właściwej reakcji na zmiany w otoczeniu zewnętrznym; 15) konkurencji związane z warunkami konkurowania; 16) prania brudnych pieniędzy - związane z udziałem w procederze prania pieniędzy (klienci, pośrednicy, pracownicy); 17) utraty reputacji związane z negatywnym odbiorem wizerunku podmiotu; 18) zarządzania rozumiane jako ryzyko związane z niewłaściwym zarządzaniem, złą identyfikacją i ograniczaniem ryzyka prowadzonej działalności, brakiem lub niewystarczającym działaniem kontroli wewnętrznej, nieodpowiednim stosowaniem procedur wewnętrznych lub ich nieprzestrzeganiem; w ramach ryzyka zarządzania Bank wyróżnia ryzyko: a) ciągłości procesów ryzyko zakłóceń w funkcjonowaniu podmiotu w wyniku niewłaściwej organizacji procesów, nieciągłości, niewłaściwego podziału kompetencji, nie zapewnienia odpowiednich zasobów, b) zasobów ludzkich związane z niemożnością pozyskania i utrzymania pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, c) raportowania wynikające z braku, zakresu, niskiej jakości informacji zarządczej oraz niewłaściwego zorganizowania systemu raportowania, d) ładu korporacyjnego wynikające z niewłaściwej struktury organizacyjnej i kompetencyjnej, e) kontroli wewnętrznej wynikającej z nieadekwatnych mechanizmów kontroli wewnętrznej. Rozdział II Rodzaje ryzyka istotnego w działalności Banku Jako ryzyko istotne Bank uznaje te rodzaje ryzyka, które są objęte obliczaniem łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko dla banków, które nie posiadają portfela handlowego oraz rodzaje ryzyka wymienione w art. 79, 81, 83, 84, 85 i 86 Dyrektywy. 2. W myśl zapisów, zawartych w ust. 1, do kategorii rodzajów ryzyka istotnego zaliczone zostały: 1) ryzyko kredytowe; 2) ryzyko operacyjne; 3) ryzyko walutowe; 4) ryzyko koncentracji; 5) ryzyko płynności; 6) ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej. 3. Ponadto za istotny rodzaj ryzyka Bank uznaje ryzyka: kapitałowe oraz ryzyko braku zgodności. 4. Bank zastosuje również kryterium ilościowe służące zaliczeniu innych zidentyfikowanych rodzajów ryzyka, niewymienionych w ust. 2 do kategorii ryzyk istotnych, w przypadku realizacji planu finansowego w zakresie wyniku finansowego w stopniu poniżej 90%; analiza istotności zidentyfikowanych rodzajów ryzyka zostanie przeprowadzona w I kwartale po zakończeniu roku obrotowego i będzie polegała na: 1) zbadaniu przyczyn braku realizacji zaplanowanego wyniku finansowego; 15

17 2) przypisaniu tych przyczyn do jednej lub kilku kategorii ryzyka wymienionych w 20 ust. 2; 3) jeżeli któraś kategoria ryzyka wykracza poza funkcjonującą w Banku listę ryzyk istotnych, to Bank dla każdej z nich szacuje, w jakiej części brakująca kwota zaplanowanego wyniku finansowego może być przypisana do ryzyka, które Bank uznawał za nieistotne; 4) jeżeli brakująca kwota zaplanowanego wyniku finansowego przypisana do konkretnej kategorii ryzyka przekracza 5% planowanego wyniku finansowego (za poprzedni rok obrotowy), to Bank ten rodzaj ryzyka uznaje za istotny; 5) Bank może odstąpić od zapisów ujętych w pkt 4 jeżeli w ocenie Banku przyczyna niezrealizowania planu finansowego miała charakter jednorazowy. 5. Sposób pomiaru poszczególnych rodzajów ryzyka oraz przekształcania miar ryzyka w wymogi kapitałowe zostały sprecyzowane w procedurach dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka oraz w procedurze dotyczącej szacowania kapitału wewnętrznego Spośród istotnych rodzajów ryzyka wymienionych w 20 ust.3 do kategorii trudnomierzalnych Bank zaliczył ryzyko braku zgodności, dla którego nie można zbudować ilościowej lub jakościowej miary oddającej w sposób prawidłowy poziom ryzyka. 2. Wymóg w zakresie funduszy własnych na ryzyko braku zgodności jest objęty wymogiem w zakresie funduszy własnych na ryzyko operacyjne zgodnie z obowiązującą w Banku instrukcją wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego. Dział VI Zarządzanie ryzykiem kapitałowym Rozdział I - Proces agregacji wymogów kapitałowych Bank dokonuje agregacji wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka uznane za istotne w oparciu o metodę minimalnego wymogu kapitałowego. 2. Poziomem wyjściowym dla ustalenia kapitału wewnętrznego jest wyliczony regulacyjny wymóg kapitałowy. 3. Następnie Bank ocenia, czy regulacyjny wymóg kapitałowy w pełni pokrywa ryzyko kredytowe, operacyjne i walutowe i jeżeli jest to konieczne, to, zgodnie z obowiązującą w Banku instrukcją wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego, oblicza dodatkowy wymóg kapitałowy na te ryzyka. 4. Kapitał wewnętrzny stanowi sumę regulacyjnego wymogu kapitałowego, dodatkowych wymogów kapitałowych, o których mowa w ust. 3, oraz wymogów kapitałowych na pozostałe istotne rodzaje ryzyka obliczonych zgodnie z obowiązującą w Banku instrukcją wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego. Rozdział II - Testy warunków skrajnych Bank przeprowadza raz na kwartał test warunków skrajnych polegający na badaniu wpływu czynników nieoczekiwanych na poziom funduszy własnych i adekwatność kapitałową. 2. Bank zakłada sytuację skrajną przyjmując spadek funduszu udziałowego o 100%. 16

18 3. Jeżeli zmniejszenie się funduszu udziałowego spowoduje spadek współczynnika kapitału podstawowego Tier I poniżej 5,75%, współczynnika kapitału Tier I poniżej 10,25% lub łącznego współczynnika kapitałowego poniżej 13,255%, to Bank oblicza koszt pozyskania potrzebnych funduszy w następujący sposób: 1) wyznaczana jest brakująca kwota funduszy, która byłaby konieczna do pozyskania, aby współczynnik kapitału podstawowego Tier I osiągnął poziom 5,75%, współczynnik kapitału Tier I osiągnął poziom 10,25% lub łączny współczynnik kapitałowy osiągnął poziom 13,255%; 2) obliczany jest koszt związany z pozyskaniem dodatkowej kwoty funduszy, jako iloczyn brakującej kwoty funduszy i stopy kosztu kapitału; 3) za stopę kosztu kapitału Bank przyjmuje stawkę stanowiącą oprocentowanie pożyczki podporządkowanej z banku zrzeszającego. 4. Koszt obliczony w ust. 3 stanowi podstawę do oszacowania kapitału wewnętrznego na ryzyko kapitałowe Bank przeprowadza raz na kwartał testy warunków skrajnych polegające na badaniu wpływu ryzyka kredytowego i płynności na poziom adekwatności kapitałowej, z wykorzystaniem następujących założeń: 1) realizacji zobowiązań pozabilansowych udzielonych o 50%; 2) wzrostu udziału portfela kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym do poziomu przyjętego w testach warunków skrajnych dla ryzyka kredytowego; 2. Bank oblicza, jak założenia wymienione w ust.1 wpłyną na wzrost wartości aktywów ważonych ryzykiem, a tym samym współczynniki kapitałowe według następujących zasad: 1) w przypadku testu, o którym mowa w ust. 1 pkt. 1, obliczana jest wartość aktywów ważonych ryzykiem jaka byłaby, gdyby 50% każdego rodzaju zobowiązania pozabilansowego udzielonego dotyczącego finansowania była ekspozycją bilansową, z zachowaniem wag ryzyka kontrahenta; 2) w przypadku testu, o którym mowa w ust. 1 pkt. 2. obliczana jest wartość aktywów ważonych ryzykiem jaka byłaby, gdyby wzrost ekspozycji zagrożonych wystąpił dla ekspozycji detalicznych i ekspozycji wobec przedsiębiorstw oraz ekspozycje te zaliczone zostały do kategorii ekspozycji, których dotyczy niewykonanie zobowiązania z wagą ryzyka 150%; 3. Jeżeli wzrost aktywów ważonych ryzykiem spowoduje spadek współczynnika kapitału podstawowego Tier I poniżej 5,75%, współczynnika kapitału Tier I poniżej 10,25% lub łącznego współczynnika kapitałowego poniżej 13,255% Bank oblicza koszt pozyskania potrzebnych funduszy w następujący sposób: 1) wyznaczana jest brakująca kwota funduszy, która byłaby konieczna do pozyskania, aby współczynnik kapitału podstawowego Tier I osiągnął poziom 5,75%, współczynnik kapitału Tier I osiągnął poziom 10,25% lub łączny współczynnik kapitałowy osiągnął poziom 13,255%; 2) obliczany jest koszt związany z pozyskaniem dodatkowej kwoty funduszy, jako iloczyn brakującej kwoty funduszy i stopy kosztu kapitału; 3) za stopę kosztu kapitału Bank przyjmuje stawkę stanowiącą oprocentowanie pożyczki podporządkowanej z Banku Zrzeszającego. 17

19 25 1. Bank przeprowadza raz na rok test warunków skrajnych polegający na badaniu wpływu braku realizacji planu finansowego w zakresie wyniku finansowego na poziom adekwatności kapitałowej. 2. Bank dokonuje następujących obliczeń: 1) zakłada, że zaplanowany na bieżący rok obrotowy wynik finansowy nie zostanie zrealizowany w 50%; 2) w planie kapitałowym na rok obrotowy przypadający po roku bieżącym zakłada, że fundusz rezerwowy nie zostanie powiększony o zysk netto w 50%; 3) jeżeli współczynnik kapitału podstawowego Tier I obliczony przy założeniu z pkt 2 będzie niższy niż 5,75%, współczynnik kapitału Tier I obliczony przy założeniu z pkt 2 będzie niższy niż 10,25% lub łączny współczynnik kapitałowy obliczony przy założeniu z pkt 2 będzie niższy niż 13,255% to Zarząd Banku rozważy rozwiązania awaryjne związane z koniecznością pozyskania innych źródeł wzrostu funduszy Niezależnie od testów opisanych w 23-25, Bank raz w roku przeprowadza test polegający na pomiarze wpływu zmian parametrów makroekonomicznych na poziom adekwatności kapitałowej; ogólne założenia w zakresie przeprowadzania przez Bank Zrzeszający prognoz makroekonomicznych, a następnie mikroekonomicznych zostały zawarte w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem. 2. Test ma na celu oszacowanie skali spadku poziomu adekwatności kapitałowej na skutek zrealizowania się prognozowanych zmian parametrów makroekonomicznych we wszystkich rodzajach ryzyka, dla których takie testy są przeprowadzane. 3. Bank dokonuje obliczeń do testu według poniższych zasad: 1) sumuje wyniki testów warunków skrajnych (obliczone dla poszczególnych rodzajów ryzyka przy przyjęciu skrajnych wariantów zmian parametrów makroekonomicznych) nie uwzględniając efektów korelacji; 2) o wartość obliczonej sumy zwiększa kapitał regulacyjny Banku wykazywany na datę analizy; 3) oblicza wartość udziału kapitału wewnętrznego w relacji do funduszy własnych; 4) jeżeli wskaźnik obliczony w pkt 3 przekroczy wyznaczony w Banku cel strategiczny określony w 5 pkt 6, to Bank podejmuje działania określone w 27 ust.9 pkt 1 i pkt 3 5. Rozdział III - Proces alokacji funduszy Zgodnie z zapisami 5 pkt 3 Bank przyjmuje minimalną wartość łącznego współczynnika kapitałowego na poziomie 13,255% tym samym kapitał regulacyjny może stanowić maksymalnie 60% funduszy własnych natomiast kapitał wewnętrzny może stanowić maksymalnie 84% funduszy własnych. 2. Przy określaniu maksymalnych poziomów istotnych rodzajów ryzyka bankowego Bank uwzględnił założenia określone w ust.1 oraz kierował się: a) celami strategicznymi Banku; b) apetytem na poszczególne rodzaje ryzyka, określonym w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem; c) danymi historycznymi; d) wynikami testów warunków skrajnych na poszczególne rodzaje ryzyka. 3. Limity określone w ust. 4, łącznie z celami kapitałowymi określonymi w 4-5 stanowią limity na ryzyko kapitałowe. 18