SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE W ŚREMIE ZA 2013 ROK

Transkrypt

1 SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE W ŚREMIE ZA 2013 ROK WRAZ Z WYKAZEM POTRZEB W ZAKRESIE POMOCY SPOŁECZNEJ ORAZ ZESTAWIENIEM POTRZEB W ZAKRESIE SYSTEMU PIECZY ZASTĘPCZEJ

2 DZIAŁ SPIS TREŚCI STRONA WPROWADZENIE 3 I ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE Zatrudnienie 4-7 Wykonanie budżetu Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (pozabudżetowy) II REALIZACJA ZADAŃ POWIATU Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ Wsparcie rodziny i piecza zastępcza 1) zadania powiatu 2) zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej 3) Projekt,,Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej 4) Resortowy Program wspierania rozwoju rodzinnej pieczy zastępczej 5) Zestawienie potrzeb w zakresie systemu pieczy zastępczej 2. Funkcjonowanie i nadzór nad domami pomocy społecznej III REALIZACJA ZADAŃ Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ IV REALIZACJA DODATKOWYCH ZADAŃ Z ZAKRESU POLITYKI SPOŁECZNEJ 1. Projekt systemowy,,pokonać wykluczenie Aktywizacja społeczna i zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w Powiecie Śremskim 2. Program,,Aktywny samorząd 3. Realizacja Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata Realizacja,,Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata Realizacja,,Powiatowego Programu Pomocy Dziecku i Rodzinie na lata Realizacja Powiatowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata i,,programu Korekcyjno-Edukacyjnego dla Sprawców Przemocy V WSPÓŁPRACA POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE W ŚREMIE Z INNYMI PODMIOTAMI VI PODSUMOWANIE VII WYKAZ POTRZEB W ZAKRESIE POMOCY SPOŁECZNEJ

3 WPROWADZENIE Stosownie do zapisów art. 112 ust. 12 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ((Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.)), kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie składa radzie powiatu corocznie sprawozdanie z działalności centrum oraz przedstawia wykaz potrzeb w zakresie pomocy społecznej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie, jako jednostka organizacyjna Powiatu Śremskiego realizuje zadania w zakresie pomocy społecznej, polityki prorodzinnej oraz rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych. Niniejsze sprawozdanie obrazuje działalność PCPR w Śremie w wymienionych powyżej obszarach, w tym w zakresie wysokości środków, jakimi dysponowało w 2013 roku, stanu zatrudnienia oraz realizowanych zadań. W sprawozdaniu przedstawiona została również działalność, jaką wykonywała jednostka w 2013 roku, w zakresie sprawowanego nadzoru nad domami pomocy społecznej. Spośród najistotniejszych zadań wyznaczonych w Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata ,,,Powiatowym Programie Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata ,,,Powiatowym Programie Pomocy Dziecku i Rodzinie na lata ,,,Powiatowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata oraz,,lokalnym Programie Pomocy Społecznej na 2013 rok, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie wszystkie z nich realizowało w roku sprawozdawczym na bieżąco. Przy realizacji ustawowych zadań Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie, w roku sprawozdawczym współpracowało z innymi organami administracji samorządowej i rządowej, Powiatowym Urzędem Pracy w Śremie, sądami, jednostkami organizacyjnymi ochrony zdrowia, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, trzecim sektorem, osobami prawnymi i fizycznymi oraz wieloma innymi instytucjami. 3

4 I ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE 1. Zatrudnienie Według stanu na dzień 31 grudnia 2013 r., w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie, w roku sprawozdawczym zatrudnionych było 14 pracowników. Struktura organizacyjna jednostki przedstawiała się następująco: kierownik (1 etat) 1) Dział Finansowo-Organizacyjny (4 osoby, 3,25 etatów), 2) Dział Pomocy Społecznej (6 osób, 5,6 etatów), 3) Dział do Spraw Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (3 osoby, 3 etaty). Działami kierowali: 1) główny księgowy - Działem Finansowo-Organizacyjnym, 2) pracownik do spraw nadzoru i pomocy instytucjonalnej - Działem Pomocy Społecznej, 3) zastępca kierownika Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie, starszy specjalista pracy socjalnej - koordynator Niepełnosprawnych. - Działem do Spraw Rehabilitacji Osób Zatrudnienie w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 1 Nazwa Liczba osób Liczba etatów Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie 12 11,10 Projekt systemowy POKL Pokonać wykluczenie. Aktywizacja społeczna i zawodowa osób zagrożonych 2 1,75 wykluczeniem społecznym w Powiecie Śremskim Razem: 14 12,85 Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie W roku 2013 pracownicy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie uczestniczyli w różnych formach rozwojowych w zakresie podniesienia kompetencji, w tym dokształcania (łącznie pracownicy skorzystali z 34 ofert). W szkoleniach, seminariach i konferencjach brało udział 9 pracowników. Wszyscy pracownicy 4

5 posiadali w roku sprawozdawczym wysokie kwalifikacje i odpowiednie wykształcenie. 2. Wykonanie budżetu 1) zadania własne powiatu Tabela nr 2 Nazwa Plan Wykonanie Placówki opiekuńczo wychowawcze Świadczenia społeczne dla osób opuszczających placówki , ,45 Razem: , ,45 Rodziny zastępcze Świadczenia dla rodzin zastępczych , ,55 Wynagrodzenia brutto wraz z pochodnymi koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej, rodziny pełniącej rolę pogotowia rodzinnego i specjalistycznej rodziny , ,13 zawodowej Pozostałe wydatki bieżące , ,57 Razem: , ,25 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Wynagrodzenia pracowników wraz z pochodnymi , ,51 Pozostałe wydatki bieżące , ,68 Razem: , ,19 Ogółem zadania własne powiatu: , ,89 Udział procentowy wykonania do planu 93,82 % Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 2) zadania zlecone Tabela nr 3 Nazwa Plan Wykonanie Projekt systemowy POKL Pokonać wykluczenie. Aktywizacja społeczna i zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w Powiecie Śremskim Wynagrodzenia osobowe pracowników wraz z pochodnymi , ,92 Wynagrodzenie wg umowy zlecenia (1 osoba) , ,00 Pozostałe wydatki bieżące , ,27 Wkład własny w postaci świadczeń społecznych , ,09 Razem: , ,28 Zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Zajęcia ze specjalistami dla sprawców przemocy 7.800, ,00 Razem: 7.800, ,00 Ogółem zadania zlecone powiatu: , ,28 Udział procentowy wykonania do planu 95,62 % Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 5

6 3. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (pozabudżetowy) Na realizację zadań PFRON powiat otrzymał środki w wysokości: ,00 zł, z czego na: 1) realizację zadań z zakresu rehabilitacji społecznej ,00 zł, 2) realizację zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej ,00 zł. Tabela nr 4 Wydatki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z zakresu rehabilitacji społecznej Lp Nazwa zadania Plan Wykonanie 1. Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach , ,00 rehabilitacyjnych 2. Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych , ,42 3. Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze osobom niepełnosprawnym 4. Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych , , , ,20 Razem: , ,60 Udział procentowy wykonania do planu 99,99% Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Wydatki PFRON z zakresu rehabilitacji zawodowej realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Śremie przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 5 Wydatki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z zakresu rehabilitacji zawodowej Lp Nazwa zadania Plan Wykonanie 1. Udzielenie osobom niepełnosprawnym jednorazowych środków na podjęcie działalności , ,00 gospodarczej, rolniczej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (art. 12a) 3. Finansowanie wydatków na instrumenty lub usługi rynku pracy określone w ustawie o promocji, w odniesieniu do osób niepełnosprawnych , ,44 zarejestrowanych jako poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu zgodnie z art.11 (art.35a ust. 1 pkt 6a). Razem: , ,44 Udział procentowy wykonania do planu 99,79% Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 6

7 Na obsługę realizowanych zadań PFRON Powiat Śremski otrzymał środki w wysokości: ,00 zł, z czego na: 1) obsługę zadań z zakresu rehabilitacji społecznej ,00 zł, 2) obsługę zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej 2.000,00 zł. Środki na obsługę zadań z zakresu rehabilitacji społecznej zostały wydatkowane w 99,99% (dokonano zwrotu w kwocie: 1,88 zł). Środki na obsługę zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej zostały wydatkowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Śremie w 99,79% (dokonano zwrotu w kwocie: 4,24 zł). Obsługa finansowa PFRON prowadzona była w roku sprawozdawczym przez księgowość Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie (zarówno z rehabilitacji społecznej jak i zawodowej). 4. Potażowy program Aktywny samorząd finansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (pozabudżetowy) Na realizację programu Aktywny samorząd Powiat Śremski otrzymał środki w łącznej wysokości: ,66 zł, z czego na: 1) moduł I: ,00 zł, 2) moduł II: ,00 zł, 3) obsługę realizacji programu: ,15 zł, 4) promocję programu: 2.041,67 zł, 5) ewaluację programu: 1.020,84 zł. Tabela nr 6 Wydatki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z zakresu programu Aktywny samorząd Lp Nazwa zadania Plan Wykonanie 1. Moduł I - likwidacja barier utrudniających aktywizację społeczna i zawodową , ,00 2. Moduł II pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym , ,00 3. Koszty obsługi, promocji i ewaluacji programu , ,86 Razem: , ,86 Udział procentowy wykonania do planu 88,68% Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 7

8 II REALIZACJA ZADAŃ POWIATU Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ 1. Wsparcie rodziny i piecza zastępcza Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie realizowało w 2013 roku zarówno zadania powiatu jak i organizatora rodzinnej pieczy zastępczej zapisane w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.). Podejmowane działania były zgodne z Powiatowym Programem Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata przyjętym uchwałą nr XXXIII/224/13 Rady Powiatu w Śremie z dnia 27 marca 2013 r. Program wskazuje na konieczność wpierania i tworzenia rodzinnych form pieczy zastępczej. Jako równie ważną uznano pracę z rodziną biologiczną dziecka, a także działania na rzecz usamodzielniających się wychowanków pieczy zastępczej. Wszystkie poniższe działania zostały zrealizowane zgodnie z,,lokalnym Programem Pomocy Społecznej na 2013 rok. 1) zadania powiatu Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.) nakłada na powiat obowiązek zapewnienia dzieciom pieczy zastępczej w przypadku niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców. W 2013 r. w Powiecie Śremskim funkcjonowała wyłącznie rodzinna piecza zastępcza: a) 25 rodzin zastępczych spokrewnionych, w których umieszczonych było łącznie 35 dzieci, b) 23 rodziny zastępcze niezawodowe, w których przebywało 34 dzieci, c) 1 rodzina zastępcza zawodowa, w której wychowywało się 3 dzieci, d) rodzina zastępcza zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego, w której przebywało łącznie 3 dzieci, e) 1 rodzina zastępcza zawodowa specjalistyczna, w której przebywało 2 dzieci. W 51 rodzinach zastępczych w Powiecie Śremskim wychowywało się łącznie 77 dzieci. 8

9 Strukturę rodzinnej pieczy zastępczej w Powiecie Śremskim z podziałem na liczbę umieszczonych w niej dzieci obrazuje poniższy wykres. Wykres nr 1 Rodzinna piecza zastępcza w Powiecie Śremskim w 2013 r. Źródło: opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Świadczenia i dodatki na pokrycie kosztów utrzymania dziecka lub osoby przebywającej w pieczy zastępczej w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. (Dz. U. z 2009 r. nr 175, poz z późn. zm. w brzmieniu na dzień 31 grudnia 2011 r.) w roku sprawozdawczym otrzymywało 10 rodzin zastępczych. Podstawą ustalenia wysokości pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej, zgodnie z zapisami ustawy o pomocy społecznej, była kwota 1.647,00 zł. Rodzina zastępcza niezawodowa otrzymywała dodatkowo na każde umieszczone w niej dziecko kwotę odpowiadająca 10 % podstawy, tj. 164,70 zł. Pomoc pieniężna na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej pomniejszano o 50 % dochodu dziecka. Wysokość otrzymywanej pomocy nie była jednak niższa niż 10 % podstawy, tj. 164,70 zł, a w przypadku dziecka niepełnosprawnego nie niższa niż 20 % podstawy, tj. 329,40 zł. 9

10 Wysokość świadczeń przyznanych w 2013 r. w trybie i na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej oraz liczba dzieci otrzymujących te świadczenia przedstawiała się następująco: a) 1 dziecko w wysokości 10 % podstawy, b) 1 dziecko w wysokości 20 % podstawy, c) 2 dzieci w wysokości 40 % podstawy, d) 6 dzieci w wysokości 60 % podstawy, e) 4 dzieci w wysokości 70 % podstawy. Pozostałe 41 rodzin zastępczych otrzymywało świadczenia i dodatki na pokrycie kosztów utrzymania każdego umieszczonego dziecka na podstawie przepisów ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w następujących wysokościach: a) 26 dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych spokrewnionych w wysokości 660,00 zł, b) 30 dzieci przebywających w rodzinach zastępczych niezawodowych i zawodowych dzieci. w wysokości 1.000,00 zł. Powyższe świadczenia pomniejszane były o kwotę odpowiadającą 50 % dochodu Rodzinie zastępczej na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługiwał dodatek w wysokości 200,00 zł miesięcznie na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania dziecka. W roku sprawozdawczym wskazany dodatek został przyznany 5 dzieciom. Świadczenia pieniężne dla rodzin zastępczych w Powiecie Śremskim w 2013 r. Lp. Rodzaj pomocy Liczba osób Liczba świadczeń Tabela nr 7 Kwota 1. Świadczenie pieniężne na ,54 pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinach zastępczych, z tego: - rodzina zawodowa ,00 - rodzina zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego - rodzina zawodowa specjalistyczna 2. Jednorazowe świadczenie na pokrycie niezbędnych kosztów , , ,00 10

11 związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka. 3. Dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka ,00 4. Jednorazowe świadczenie na ,00 pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem zdarzenia mającego wpływ na jakość sprawowanej opieki. 5. Świadczenie na pokrycie kosztów ,00 związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w domu jednorodzinnym. Razem: ,54 Źródło: opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie W sprawach świadczeń dla rodzin zastępczych wydano łącznie 76 decyzji administracyjnych, w tym: a) 17 decyzji przyznających świadczenie pieniężne na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej, b) 27 decyzji zmieniających przyznane świadczenie pieniężne na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej, c) 7 decyzji uchylających przyznane świadczenie pieniężne na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej, d) 7 decyzji przyznających jednorazowe świadczenie na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka, e) 4 decyzje przyznające dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka, f) 2 decyzje przyznające rodzinie zastępczej jednorazowe świadczenie na pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem zdarzenia mającego wpływ na jakość sprawowanej opieki, g) 2 decyzje przyznające rodzinie zastępczej świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w domu jednorodzinnym, h) 7 decyzji zobowiązujących do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej, i) 3 decyzje zmieniające decyzje zobowiązujące do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej. 11

12 W sprawie odpłatności za pobyt dzieci oraz osób pełnoletnich w rodzinach zastępczych wydano 93 decyzje administracyjne, w tym: a) 78 decyzji odstępujących od ustalenia rodzicom biologicznym opłaty za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej, b) 1 decyzję ustalającą rodzicowi biologicznemu opłatę za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej, c) 6 decyzji stwierdzających wygaśnięcie decyzji odstępującej od ustalenia rodzicowi biologicznemu opłaty za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej, d) 3 decyzje ustalające opłatę za pobyt osoby pełnoletniej w rodzinie zastępczej, e) 3 decyzje zmieniające decyzje ustalające opłatę za pobyt osoby pełnoletniej w rodzinie zastępczej, f) 2 decyzje uchylające osobie pełnoletniej ustaloną opłatę za pobyt w rodzinie zastępczej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie prowadziło również w 2013 r. sprawy związane z umieszczaniem dzieci pochodzących z terenu Powiatu Śremskiego, całkowicie lub częściowo pozbawionych opieki rodziców, w pieczy zastępczej na terenie innego powiatu. Liczbę dzieci oraz wydatki na powyższe cel przedstawiają poniższe tabele. Tabela nr 8 Dzieci pochodzące z terenu Powiatu Śremskiego w rodzinnej pieczy zastępczej na terenie innych powiatów w 2013 r. Nazwa powiatu Liczba umieszczonych dzieci Średni miesięczny koszt utrzymania Całkowity koszt utrzymania Powiat Kościan , ,26 Powiat Poznań , ,60 Powiat Środa Wlkp , ,52 Powiat Turek , ,00 RAZEM: , ,38 Źródło: opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 12

13 Tabela nr 9 Dzieci pochodzące z terenu Powiatu Śremskiego w instytucjonalnej pieczy zastępczej na terenie innych powiatów w 2013 r. Placówka opiekuńczowychowawcza Liczba umieszczonych dzieci Średni miesięczny koszt utrzymania Całkowity koszt utrzymania Dom Wsparcia Dziecka i Rodziny , ,51 DOMOSTWO w Górze Dom Dziecka w Szamocinie , ,84 Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza , ,64 Negeb w Szamotułach Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza , ,55 Sychem w Szamotułach Placówka opiekuńczo-wychowawcza dla , ,83 dziewcząt w Pniewitem Powiatowy Zespół Placówek , ,92 Opiekuńczo-Wychowawczych w Gostyninie Publiczna Placówka Opiekuńczo , ,32 Wychowawcza w Szlachcinie RAZEM: , ,61 Źródło: opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie wspierało również proces usamodzielnienia osób opuszczających rodziny zastępcze oraz placówki opiekuńczowychowawcze. W 2013 r. udzielono pomocy 21 pełnoletnim wychowankom rodzin zastępczych. Poniższa tabela przedstawia szczegółowo rodzaj i liczbę przyznanych świadczeń. Tabela nr 10 Świadczenie pieniężne dla usamodzielniających się wychowanków rodzinnej pieczy zastępczej w 2013 r. Rodzaj pomocy Liczba osób Liczba świadczeń Kwota Kontynuowanie nauki ,10 Zagospodarowanie ,00 Usamodzielnienie ,00 Razem: ,10 Źródło: opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 13

14 Z pełnoletnimi wychowankami rodzin zastępczych kontynuującymi naukę oraz ubiegającymi się o pomoc na usamodzielnienie i zagospodarowanie przeprowadzono 16 wywiadów środowiskowych. Dodatkowo 2 wywiady zostały przeprowadzone przez inną instytucję na wniosek Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie. W sprawach świadczeń dla osób usamodzielnianych sporządzono łącznie 35 decyzji administracyjnych, w tym: a) 18 decyzji przyznających pomoc na kontynuowanie nauki, b) 6 decyzji uchylających przyznaną pomoc na kontynuowanie nauki, c) 2 decyzje odmawiające przyznania pomocy na kontynuowanie nauki, d) 3 decyzje przyznające pomoc na usamodzielnienie, e) 1 decyzję przyznającą pomoc na zagospodarowanie, f) 4 decyzje zobowiązujące do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń na kontynuowanie nauki, g) 1 decyzję umarzającą nienależnie pobrane świadczenia na kontynuowanie nauki. Wsparciem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie objęte zostały także pełnoletnie osoby opuszczające instytucjonalną pieczę zastępczą, w szczególności placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz młodzieżowe ośrodki wychowawcze. Przyznawanie pomocy tym osobom usamodzielnianym w 2013 r. przedstawia się następująco: a) przeprowadzono 8 wywiadów środowiskowych z pełnoletnimi wychowankami instytucjonalnej pieczy zastępczej, b) wydano 5 decyzji przyznających pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki, c) wydano 1 decyzję uchylającą przyznaną pomoc na kontynuowanie nauki, d) wydano 1 decyzję zobowiązującą do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia na kontynuowanie nauki, e) przyznano pomoc na zagospodarowanie 1 osobie, f) przyznano pomoc na usamodzielnienie 1 osobie. Świadczenia pieniężne dla usamodzielniających się wychowanków instytucjonalnej pieczy zastępczej przedstawia poniższa tabela. 14

15 Tabela nr 11 Świadczenie pieniężne dla usamodzielniających się wychowanków instytucjonalnej pieczy zastępczej w 2013 r. Rodzaj pomocy Liczba osób Liczba świadczeń Kwota Kontynuowanie nauki ,52 Zagospodarowanie ,93 Usamodzielnienie ,00 Razem: ,45 Źródło: opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Ponadto Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 2-krotnie sporządzało w 2013 r. sprawozdania rzeczowo-finansowe z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej za okres od 1 stycznia 2013 r. do 30 czerwca 2013 r. oraz od 1 lipca 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. 15

16 2) Zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej art. 76 ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. po. 135 z późn. zm.) Prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka pkt 1 Kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych zawierających potwierdzenie ukończenia szkolenia, opinię o spełnianiu warunków i ocenę predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej pkt 2 Organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka pkt 3 Organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego, wydawanie świadectw Organizator rodzinnej pieczy zastępczej przeprowadził 2 kampanie promujące ideę rodzicielstwa zastępczego na terenie Powiatu Śremskiego. Opracowane przez młodszego koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej materiały promocyjne (plakaty i ulotki) zostały przekazane instytucjom samorządowym, placówkom oświatowym oraz służby zdrowia, sądowi rejonowemu oraz kościołom i organizacjom pozarządowym celem dalszego rozpowszechnienia. W efekcie prowadzonych akcji zgłosiło się 12 kandydatów (6 małżeństw) do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej. Na podstawie przeprowadzonej analizy sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej organizator rodzinnej pieczy zastępczej zakwalifikował 12 kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej. Wszyscy kandydaci ukończyli szkolenie, co zostało potwierdzone imiennymi zaświadczeniami kwalifikacyjnymi o ukończeniu przedmiotowego szkolenia wraz z opinią o spełnianiu warunków i oceną predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej. Zorganizowano 1 szkolenie dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej. Szkoleniem objętych zostało 6 małżeństw (12 osób). Szkolenie zostało przeprowadzone przez 2 pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie, którzy brali udział w szkoleniu trenerskim PRIDE: Rodzinna Opieka Zastępcza. Szkolenie odbyło się w zasobach lokalowych tutejszego Centrum przy wykorzystaniu zaplecza socjalnego, sanitarnego i technicznego. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej nie odnotował potrzeby zorganizowania szkolenia dla kandydatów do pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczowychowawczej typu rodzinnego. 16

17 ukończenia tych szkoleń oraz opinii dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora i wychowawcy w placówce opiekuńczo- wychowawczej typu rodzinnego pkt 4 Zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji, biorąc pod uwagę ich potrzeby pkt 5 Zapewnianie pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinna pieczę zastępczą, w szczególności w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych pkt 6 Organizowanie dla rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka pomocy wolontariuszy pkt 7 Współpraca ze środowiskiem lokalnym, w szczególności z powiatowym centrum pomocy rodzinie, ośrodkiem pomocy społecznej, sądami i ich organami pomocniczymi, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz z organizacjami społecznymi pkt 8 Zgodnie ze zgłoszonymi przez rodziny zastępcze potrzebami organizator rodzinnej pieczy zastępczej umożliwił zainteresowanym udział w 2 szkoleniach mającym na celu podnoszenie ich kwalifikacji w zakresie Więzi między dziećmi a rodzicami. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej zapewnił pomoc i wsparcie osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą poprzez utworzenie grupy wsparcia prowadzonej przez specjalistę pracy z rodziną. Łącznie odbyło się 6 spotkań. Potrzebę zapewnienia pomocy wolontariuszy dla 4 dzieci zgłosiły organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej 3 rodziny zastępcze. Współpraca z ośrodkiem pomocy społecznej Organizator rodzinnej pieczy zastępczej 4-krotnie brał udział w spotkaniach z przedstawicielami ośrodków pomocy społecznej z terenu Powiatu Śremskiego. Konsultacje z asystentami rodzin pracującymi z rodzinami dzieci miały na celu w szczególności przygotowywanie planów pomocy dziecku i jego modyfikacji biorąc pod uwagę możliwości powrotu dziecka do rodziny biologicznej. Współpraca z sądem Organizator rodzinnej pieczy zastępczej przekazywał właściwemu sądowi w terminach określonych ustawą oceny sytuacji dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej wraz z opinią dotyczącą zasadności dalszego pobytu dziecka w pieczy zastępczej. Sytuacje 1 dziecka oceniono jako nieprawidłową wnioskując jednocześnie o wgląd w sytuację 17

18 rodziny. Sąd otrzymał również 2 oceny negatywne rodzin zastępczych pod względem predyspozycji do pełnienia powierzonej im funkcji oraz jakości wykonywanej pracy. Ponadto na wniosek sądów sporządzono 8 opinii o kandydatach do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Współpraca z Zespołem Kuratorskiej Służby Sądowej Organizator rodzinnej pieczy zastępczej zorganizował 2 spotkania z Zespołem Kuratorskiej Służby Sądowej, podczas których omówiono sytuacje rodzinne, mieszkaniowe, zdrowotne oraz finansowe rodzin zastępczych, a także funkcjonowanie dzieci w środowisku rodzinnym, rówieśniczym oraz szkolnym z uwzględnieniem wniosków dla obu podmiotów do dalszej pracy z rodzinami. Współpraca z Kuratorium Oświaty w Poznaniu Organizator rodzinnej pieczy zastępczej we współpracy z Kuratorium w Poznaniu zorganizował 2-tygodniowe kolonie letnie w Jarosławcu w terminie od 7 sierpnia 2013 r. do 20 sierpnia 2013 r. Spośród uczestników wypoczynku wakacyjnego 12 dzieci pochodziło z rodzin zastępczych. Współpraca z placówkami oświatowymi Organizator rodzinnej pieczy zastępczej 2-krotnie rozsyłał do placówek oświatowych, do których uczęszczają wychowankowie rodzinnej pieczy zastępczej karty, celem monitorowania przebiegu nauki dziecka, oceny jego sytuacji materialnej oraz współpracy z rodziną zastępczą. Współpraca z organizacjami pozarządowymi Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie zawarło porozumienie partnerskie z Fundacja na Rzecz Wspierania Społeczności Lokalnej. W efekcie nawiązanej współpracy 9 wychowanków rodzin zastępczych uczestniczyło w projekcie Wakacje w siodle. W ramach projektu zorganizowano obóz jeździecki i nauki gry w tenisa ziemnego wraz z oddziaływaniami socjoterapeutycznymi. 18

19 Prowadzenie poradnictwa i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej pkt 9 Zapewnienie pomocy prawnej osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego pkt 10 Współpraca ze środowiskiem lokalnym Organizator rodzinnej pieczy zastępczej zorganizował 28 czerwca 2013 r. piknik dla wychowanków rodzin zastępczych i ich opiekunów. Uczestnicy przedsięwzięcia spędzili popołudnie w ogrodzie Domu Pomocy Społecznej w Śremie korzystając z przygotowanych gier i zabaw oraz poczęstunku. Piknik przyczynił się integracji środowiska rodzin zastępczych oraz wymiany doświadczeń. Realizacja zadania byłaby niemożliwa bez wsparcia rzeczowego sponsorów. W okresie poprzedzającym Święta Bożego Narodzenia Zespół ds. Pieczy Zastępczej zorganizował akcję Odkryj w sobie Świętego Mikołaja. Promocja przedsięwzięcia, która miała na celu pozyskanie sponsorów, odbyła się poprzez plakaty rozpowszechnione na terenie Powiatu Śremskiego. Dla 70 dzieci do 16 roku życia wytypowanych przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej (z rodzin najuboższych, z orzeczoną niepełnosprawnością, wychowanków rodzin zastępczych) sponsorzy przygotowali prezenty, które stanowiły odpowiedź na listy napisane przez dzieci do Świętego Mikołaja. Podczas spotkania, które odbyło się 23 grudnia 2013 r. w Auli Jana Pawła II przy kościele p.w. Najświętszego Serca Jezusa w Śremie, przy poczęstunku i muzyce świątecznej Święty Mikołaj obdarował prezentami dzieci, spośród których 19 pochodziło z rodzin zastępczych. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej zapewnił osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, ich dzieciom i dzieciom umieszczonym w pieczy zastępczej poradnictwo i terapię prowadzone przez specjalistę pracy z rodziną. Osoby sprawujące rodzinną pieczę zastępczą nie zgłosiły organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej konieczności zapewnienia pomocy prawnej. 19

20 Dokonywanie okresowej oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej pkt 11 Prowadzenie działalności diagnostycznokonsultacyjnej, której celem jest pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka, a także szkolenie i wspieranie psychologiczno -pedagogiczne osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą oraz rodziców dzieci objętych tą pieczą pkt 12 Przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych oraz analizy, o której mowa w art. 42 ust. 7, dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka pkt 13 Zapewnianie rodzinom zastępczym zawodowym i niezawodowym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka poradnictwa, które ma celu zachowanie Organizator rodzinnej pieczy zastępczej dokonał 122 okresowych ocen sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej pod kątem sytuacji szkolnej, emocjonalnej, stanu zdrowia, potrzeb dziecka oraz zasadności jego dalszego pobytu w pieczy zastępczej. W przypadku 1 dziecka oceniono sytuację jako nieprawidłową i zwrócono się do Sądu Rejonowego w Śremie z wnioskiem o wgląd w sytuację rodziny. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej prowadził działalność diagnostycznokonsultacyjną poprzez 2 kampanie informacyjno-promocyjne na temat rodzinnej pieczy zastępczej. W efekcie pozyskano i przeszkolono 12 kandydatów, którzy po przeprowadzonej przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej analizie sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej oraz niezbędnych badaniach pedagogicznych i psychologicznych zostali zakwalifikowani do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej. 12 kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej przeszło niezbędne badania pedagogiczne i psychologiczne. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej przeprowadził analizę sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej kandydatów. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej zapewnił rodzinom zastępczym poradnictwo prowadzone przez specjalistę pracy z rodziną, mające na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego. 20

21 i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego pkt 14 Przedstawianie staroście i radzie powiatu corocznego sprawozdania z efektów pracy pkt 15 Zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawna, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających pkt 16 Organizowanie opieki nad dzieckiem, w przypadku gdy rodzina zastępcza albo prowadzący rodzinny dom dziecka okresowo nie może sprawować opieki, w szczególności z powodów zdrowotnych lub losowych albo zaplanowanego wypoczynku pkt 17 Organizator rodzinnej pieczy zastępczej w marcu 2013 roku przedstawił Staroście Śremskiemu oraz Radzie Powiatu w Śremie sprawozdanie z efektów pracy za rok Organizator rodzinnej pieczy zastępczej złożył do Wielkopolskiego Ośrodka Adopcyjnego Filia w Lesznie informację o 5 dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających. W przypadku 3 dzieci gotowość do przysposobienia zgłosiły rodziny zastępcze, w których dzieci są umieszczone. 1 dziecko nie wyraziło zgody na adopcję. Wobec 1 dziecka nadal toczy się postępowanie o zakwalifikowanie do przysposobienia. Rodziny zastępcze nie zgłosiły organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej konieczności zapewnienia opieki nad dziećmi w związku z niemożnością sprawowania opieki. 21

22 3) Resortowy program wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej na rok 2013 Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej Na podstawie umowy nr PS-II zawartej dnia 18 czerwca 2013 r. pomiędzy Wojewodą Wielkopolskim a Powiatem Śremskim, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie realizowało w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. Resortowy program wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej na rok 2013 Koordynator rodzinnej pieczy zastępczej. Projekt umożliwił wypełnienie obowiązków organizatora rodzinnej pieczy zastępczej określonych w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.). Utworzone zostały 2 stanowiska młodszego koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej w wymiarze 2 etatów w systemie zadaniowego czasu pracy, a opieką zatrudnionych koordynatorów objęto 40 rodzin zastępczych. Szczegółowy podział źródeł finansowania programu prezentuje poniższa tabela. Źródła finansowania Resortowego programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej na rok 2013 Tabela nr 12 Lp. Źródła Środki finansowe Udział w zadaniu 1 Dotacja ,49 35 % 2 Wkład własny ,24 65 % OGÓŁEM , % Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 4) Resortowy Program wspierania rozwoju rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2013 W okresie od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie zrealizowało zadania określone w Resortowym Programie wspierania rozwoju rodzinnej pieczy zastępczej na rok Zgodnie z umową nr 65/2013 z dnia 16 grudnia 2013 r. całkowita wartość projektu wyniosła ,40 zł, w tym kwota otrzymanej dotacji: ,51 zł (33,82 %) i udział wkładu własnego: ,89 zł (66,18 %). Zadania zrealizowane w ramach programu przedstawia poniższa tabela. 22

23 Zadania zrealizowane w ramach Resortowego Programu wspierania rozwoju rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2013 Zadania 1 Dofinansowanie szkolenia dla 12 kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej 2 Dofinansowanie wynagrodzeń 3 rodzin zastępczych zawodowych 3 Dofinansowanie 10 świadczeń fakultatywnych dla 7 dzieci z 3 rodzin zastępczych Udział otrzymanej dotacji Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Tabela nr 13 Udział wkładu własnego 50,00 % 50,00 % 31,11 % 68,89 % 50,00 % 50,00 % 23

24 5) ZESTAWIENIE POTRZEB W ZAKRESIE SYSTEMU PIECZY ZASTĘPCZEJ I Potrzeby priorytetowe 1. Zapewnienie odpowiedniej liczby miejsc w pieczy zastępczej dzieciom pozbawionym opieki rodziców poprzez akcję promującą rodzinne formy pieczy zastępczej oraz organizację szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. 2. Doskonalenie współpracy organizatora rodzinnej pieczy zastępczej z podmiotami, z którymi dokonuje w konsultacji oceny sytuacji dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych. II Potrzeby pierwszorzędne 1. Objęcie wszystkich rodzin zastępczych z terenu Powiatu Śremskiego opieką koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej. 2. Realizacja corocznego limitu rodzin zastępczych zawodowych poprzez zawarcie umowy z kolejną rodziną zastępczą niezawodową. III Potrzeby drugorzędne 1. Integracja i aktywizacja środowiska rodzin zastępczych poprzez wzbogacenie oferty kierowanej do osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. 2. Wsparcie procesu usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej, w szczególności w formie świadczeń. 24

25 2. Funkcjonowanie i nadzór nad domami pomocy społecznej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie realizowało w roku sprawozdawczym również zadanie z zakresu pomocy społecznej polegające na umieszczaniu w powiatowych domach pomocy społecznej kierowanych osób. Domy pomocy społecznej w Powiecie Śremskim są całodobowymi placówkami przeznaczonymi dla dorosłych osób przewlekle somatycznie chorych obojga płci. Dom Pomocy Społecznej w Śremie przeznaczony jest dla 86 mieszkańców, natomiast Społecznej w Psarskiem dla 120. Zgodnie z zarządzeniem nr 4/13 Starosty Śremskiego z dnia 15 lutego 2013 r., średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca od 1 marca 2013 r. wynosił: a) w Domu Pomocy Społecznej w Śremie: 3.306,71 zł, b) w Domu Pomocy Społecznej w Psarskiem: 3.359,28 zł. Najistotniejsze informacje statystyczne o mieszkańcach obu domów obrazuje poniższa tabela. Tabela nr 14 Struktura mieszkańców Domów Pomocy Społecznej w Powiecie Śremskim DPS w Śremie DPS w Psarskiem kobiety mężczyźni kobiety mężczyźni Decyzje o zmianie odpłatności Decyzje o umieszczeniu Umieszczenia Decyzje zmieniające umieszczenie na pobyt stały Decyzje uchylające umieszczenie Zgony Liczba mieszkańców na dzień r Liczba mieszkańców wg rejestru Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 25

26 Na podstawie art. 112 ust. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.) w ramach sprawowanego nadzoru Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie podejmowało następujące działania: a) monitorowało bieżące dochody i wydatki na podstawie otrzymywanych comiesięcznych sprawozdań z wykonania planu dochodów i wydatków budżetowych, b) weryfikowało dane oraz terminy składania sprawozdań do Wydziału Polityki Społecznej Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu, c) podejmowało działania promujące oba domy, w szczególności poprzez aktualizowanie informacji o wolnych miejscach na stronie internetowej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie, informowanie za pośrednictwem poczty elektronicznej ośrodków pomocy społecznej z terenu Województwa Wielkopolskiego o możliwości umieszczania podopiecznych oraz bezpośrednio zainteresowanych klientów, zgłaszających zapytania o umieszczenie w domu pomocy społecznej, d) monitorowało (na podstawie przedkładanych analiz i zestawień) realizację działań zmierzających do ciągłego podnoszenia standardów placówek oraz zaleceń pokontrolnych, e) przygotowało dla Komisji Zdrowia, Pomocy Społecznej oraz Rolnictwa i Ochrony Środowiska Rady Powiatu w Śremie Informację na temat funkcjonowania Domów Pomocy Społecznej w Powiecie Śremskim od 1 stycznia 2013 r. do 30 listopada 2013 r. W roku sprawozdawczym domy pomocy społecznej w Powiecie Śremskim zostały poddane trzem kontrolom. Dom Pomocy Społecznej w Psarskiem był kontrolowany przez inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu z zakresu standardu usług świadczonych na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. poz. 964). W terminie określonym przez Wojewodę Wielkopolskiego, dyrektor placówki podjął działania mające na celu realizację zaleceń pokontrolnych. 26

27 W Domu Pomocy Społecznej w Śremie odbyły się kontrole Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu. Zgodnie z protokołami pokontrolnymi działania zmierzające do zrealizowania zaleceń zostały podjęte do końca 2013 roku. 27

28 III REALIZACJA ZADAŃ Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ W zakresie działań przewidzianych w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie realizowało zadania określone w uchwale nr XXXII/217/13 Rady Powiatu w Śremie z dnia 27 lutego 2013 r. w sprawie zadań, na które przeznacza się środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w 2013 roku. Rada Powiatu w Śremie przeznaczyła w 2013 roku środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w wysokości ,00 zł na następujące zadania z zakresu rehabilitacji społecznej: dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych (art. 35a ust. 1 pkt 7 lit. a), dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych (art. 35a ust. 1 pkt 7 lit. b), dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów (art. 35a ust. 1 pkt 7 lit. c), dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych (art. 35a ust. 1 pkt 7 lit. d). Środki na wykonanie zadań z zakresu rehabilitacji społecznej zostały wydatkowane w 99,99%. Stan wydatkowania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na zadania z zakresu rehabilitacji społecznej został szczegółowo przedstawiony w tabeli nr 4. Możliwość udzielenia wsparcia na wymienione powyżej zadania uzależniona była od ustalonych zarządzeniem nr 10/2013 kierownika Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie z dnia 20 lutego 2013 r. w sprawie zasad przyznawania 28

29 w 2013 r. dofinansowania ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych uczestnictwa osób niepełnosprawnych wraz z opiekunami w turnusach rehabilitacyjnych, likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze oraz organizacji sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych zasad przyznawania w 2013 r. dofinansowania. Zgodnie z ustalonymi w cytowanym zarządzeniu priorytetami, w pierwszej kolejności dofinansowanie do uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym otrzymały dzieci i młodzież niepełnosprawna w wieku do 24 lat ucząca się i niepracująca bez względu na stopień niepełnosprawności. Na drugim miejscu osoby niepełnosprawne, które brały udział w projekcie systemowym realizowanym przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie. Kolejna kategoria osób to osoby niepełnosprawne, które posiadały orzeczenie o zaliczeniu do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności albo równoważne, u których dysfunkcja lub dysfunkcje mają wpływ na możliwość realizacji kontaktów społecznych w codziennym funkcjonowaniu. W 2013 roku odnotowano spadek zainteresowania osób niepełnosprawnych uzyskaniem dofinansowania do uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym. Prowadzona analiza potrzeb w tej dziedzinie pozwalała, w miarę posiadanych środków, na natychmiastowe pozytywne rozpatrzenie wniosków. Jednak ze względu na napotkane przez wnioskodawców trudności (np. finansowe, zdrowotne) odnotowano 17 rezygnacji z przyznanego dofinansowania. W efekcie, zaplanowane środki pozwoliły na udzielenie dofinansowania do uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym 110 wnioskodawcom i 38 opiekunom. Udział wnioskodawców w zadaniu przedstawia poniższa analiza. 29

30 Analiza realizacji pomocy w zakresie udzielenia dofinansowania do pobytu osób niepełnosprawnych na turnusach rehabilitacyjnych Tabela nr 15 Lp. Wyszczególnienie Liczba Kwota 1. Osoby ubiegające się o dofinansowanie, w tym: liczba osób ubiegających się o dofinansowanie wraz z opiekunami 2. Ogółem wypłacone dofinansowanie, w tym: dorośli niepełnosprawni z zakładów pracy chronionej, pozostali dorośli niepełnosprawni, dzieci i młodzież niepełnosprawna opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych, opiekunowie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej 3. Dofinansowanie dla niepełnosprawnych mieszkańców wsi x ,00 531, , , , , ,00 4. Dofinansowanie dla niepełnosprawnych kobiet ,00 Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Sposób rozpatrzenia wniosków osób ubiegających się o dofinansowanie do uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym obrazuje poniższy wykres. Wykres nr Sposób rozpatrzenia wniosków osób ubiegających się o dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych liczba osób, którym udzielono dofinansowania 127 liczba osób, którym nie udzielono dofinansowania 212 liczba osób, które zrezygnowały 17 liczba osób ubiegających się o dofinansowanie Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 30

31 Dokonana analiza pozwoliła na zobrazowanie liczby osób, którym wypłacono dofinansowanie do pobytu na turnusie rehabilitacyjnym w stosunku do miejsca zamieszkania. Wykres nr 3 80 Liczba osób, którym wypłacono dofinansowanie do pobytu na turnusie rehabilitacyjnym miasto wieś Miasto i Gmina Książ Wlkp. Miasto i Gmina Śrem Miasto i Gmina Dolsk Gmina Brodnica Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Powyższe dane wskazują na największy udział w zadaniu wnioskodawców zamieszkujących miasto Śrem, jak również wioski gminy Śrem. Realizacja kolejnych zadań przedstawia się następująco: 31

32 Tabela nr 16 Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych Lp. Wyszczególnienie Liczba Kwota 1. Złożone wnioski 32 X 2. Zawarte umowy 21 X 3. Wypłacone dofinansowanie, w tym: zadania na rzecz dzieci i młodzieży Liczba niepełnosprawnych uczestników, w tym: dzieci 211 Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 21 3 X , ,00 W roku sprawozdawczym, planowana wysokość środków na powyższe zadanie wynosiła ,00 zł. Ofertę dofinansowania zadań otrzymało 12 podmiotów. Natomiast 9 wniosków rozpatrzono negatywnie z powodu braku środków Państwowego Funduszu rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, dwóch wnioskodawców wycofało się z planowanej realizacji zadania. Zawarto 21 umów, ostatecznie zrealizowano 21 zadań, wydatkując po rozliczeniach każdej z umów: ,42 zł. Szczegółowy wykaz podmiotów prowadzących działalność na rzecz osób niepełnosprawnych, które zrealizowały w roku sprawozdawczym zadania z zakresu sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych zawarto w poniższych tabelach. Tabela nr 17 Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które otrzymały dofinansowanie ze środków PFRON do organizacji, kultury, rekreacji i turystyki dla dorosłych osób niepełnosprawnych Lp. Nazwa podmiotu Nazwa zadania Wnioskowana kwota dofinansowania 1. Zakład Pielęgnacyjno- Opiekuńczy Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Śremie Integracyjne spotkanie sportoworekreacyjne osób niepełnosprawnych Zakładu Pielęgnacyjno- Opiekuńczego w Śremie z osobami niepełnosprawnymi zaprzyjaźnionych Przyznana kwota dofinansowania Przekazana kwota dofinansowania na podstawie rozliczonego zadania Liczba osób niepełnosprawnych uczestniczących w zadaniu 3.720, , ,

33 2. Towarzystwo Śremskich Amazonek w Śremie 3. Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Koło w Śremie 4. Śremskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych Trójka w Śremie 5. Ośrodek Pomocy Społecznej w Książu Wlkp. 6. Ośrodek Pomocy Społecznej, w Dolsku 7. Wielkopolski Związek Inwalidów Narządu Ruchu Koło w Śremie 8. Towarzystwo Pomocy Potrzebującym im. Św. Brata Alberta Nadzieja w Śremie 9. Środowiskowy Dom Samopomocy w Śremie 10. Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Zarząd Rejonowy w Śremie zakładów opieki zdrowotnej i Domów Pomocy Społecznej, na wolnym powietrzu Wyjazd turystycznowypoczynkowy Wycieczka integracyjnoedukacyjna Spotkanie integracyjnoświąteczne Turnus rehabilitacyjny Szklarska Poręba W zdrowym ciele zdrowy duch 4.000, , , ,00 950,00 950, ,00 600,00 600, , , , , , ,00 30 Górskie klimaty 2.460, , ,00 30 Wycieczka Z biegiem Wisły Obóz rekreacyjnosportowy Impreza rekreacyjnosportowa Żurawiec Wycieczka krajoznawcza w Bieszczady dla osób niepełnosprawnych z Klubu Seniora Obóz turystyczno wypoczynkowy Wycieczka rekreacyjnoturystyczna Szklarska Poręba Spotkanie członków na letnim pikniku zorganizowanym w Rodzinnych Ogrodach Działkowych Wycieczka rekreacyjnoturystyczna, wyjazd do Teatru Muzycznego w Poznaniu 7.902, , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 800,00 761, , , ,00 39 Razem: , , , Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 33

34 Tabela nr 18 Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które otrzymały dofinansowanie ze środków PFRON do organizacji, kultury, rekreacji i turystyki dla niepełnosprawnych dzieci i młodzieży Lp. Nazwa podmiotu Nazwa zadania Wnioskowana kwota dofinansowania 1. Towarzystwo Pomocy Potrzebującym im. Św. Brata Alberta Nadzieja, Śrem, ul. Grunwaldzka Fundacja na Rzecz Rewaloryzacji Miasta Śrem, Śrem, ul. Mickiewicza 21 Tygodniowy turnus terapeutycznoaktywizujący dla osób niepełnosprawnych grupy RON Świat Bajkolandii Majówka dla dzieci niepełnosprawny ch Przyznana kwota dofinansowania Przekazana kwota dofinansowania na podstawie rozliczonego zadania Liczba osób niepełnosprawnyc h uczestniczących w zadaniu , , , , , , Fundacja na Rzecz Rewaloryzacji Miasta Śrem, Śrem, ul. Mickiewicza Ośrodek Pomocy Społecznej w Książu Wlkp. 5. Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych Wiara i Światło Śrem, ul. Adamskiego 2 Warsztaty ekologicznoteatralne 3.000, , ,00 15 Słowicze Trele 6.000, , ,00 15 Świat w kolorach tęczy Obóz letni rehabilitacyjnowypoczynkowy dla osób niepełnosprawny ch 3.882, , , , , ,00 10 Razem: , , , Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie W przypadku zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, największe zainteresowanie osób niepełnosprawnych w roku sprawozdawczym odnosiło się do uzyskania wsparcia 34

35 finansowego na zakup rowerów rehabilitacyjnych. Szczegółowy wykaz pomocy przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 19 Pomoc udzielona na dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjnych (indywidualne osoby niepełnosprawne) Lp. Nazwa sprzętu Przyznana kwota dofinansowania Liczba osób korzystających z dofinansowania 1. Rower rehabilitacyjny 1.450, Trenażer 1.800, Steper rehabilitacyjny 350, Rotor 400,00 1 Razem: 3.800,00 9 Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie W 2013 roku największy udział środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych odnotowano w realizacji zadania związanego z dofinansowaniem zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Łącznie wydatkowano na wymieniony cel kwotę: ,98 zł, z czego dorosłe osoby niepełnosprawne otrzymały wsparcie w kwocie ,56 zł, natomiast niepełnosprawne dzieci w wysokości ,42 zł. Dofinansowanie obejmowało zakup wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi, jak: protezy kończyn, pończochy kikutowe, gorsety korekcyjne, obuwie ortopedyczne, kule, balkoniki, wózki inwalidzkie, przedmioty pionizujące oraz zakup środków pomocniczych, do których należą: soczewki okularowe, aparaty słuchowe, cewniki, worki do zbiórki moczu, pieluchy anatomiczne, materac przeciwodleżynowy, protezy piersi, peruki. Poniższy wykres obrazuje stosunek liczby wniosków złożonych przez osoby dorosłe oraz przedstawicieli ustawowych niepełnosprawnych dzieci do liczby wniosków rozpatrzonych pozytywnie, z wyszczególnieniem dofinansowań wypłaconych mieszkańcom miast i obszarów wiejskich. 35

36 Wykres nr Stosunek liczby złożonych wniosków do liczby wypłaconych dofinansowań 274 Złożone wnioski Dofinansowania wypłacone wnioskodawcom z miast Dofinansowania wypłacone wnioskodawcom z terenów wiejskich dorośli dzieci Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Łącznie dofinansowanie do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze otrzymało 210 osób. W 2013 roku dofinansowania nie otrzymało 133 wnioskodawców z następujących powodów: 1) zgon wnioskodawcy: 1 wniosek, 2) nie uzupełnienie brakującej dokumentacji: 3 osoby, 3) niedobór środków finansowych: 129 wnioski. Kolejne zadanie, które było realizowane w roku sprawozdawczym dotyczy dofinansowania likwidacji barier funkcjonalnych (architektonicznych, w komunikowaniu się, technicznych). Ogółem zarejestrowano 90 wniosków. Oferty finansowej nie przyjęło 10 wnioskodawców, 5 wniosków rozpatrzono negatywnie z uwagi na niezgodny cel wymagany przepisami prawa, jakiemu służyć miałby zakup przedmiotów lub usług wskazanych przez wnioskodawcę, 2 wnioskodawców zmarło, 27 wniosków nie 36

37 otrzymało dofinansowania z uwagi na brak środków finansowych, w 2 przypadkach umowa została rozwiązana. Szczegółowy obraz liczby osób, którym ostatecznie udzielono wsparcia finansowego z tytułu likwidacji barier funkcjonalnych z podziałem na poszczególne jednostki samorządu terytorialnego Powiatu Śremskiego przedstawia poniższy wykres. Wykres nr 5 Liczba osób, którym udzielono dofinansowanie z tytułu likwidacji barier ogółem 5 2 Miasto i Gmina Śrem Miasto i Gmina Książ Wlkp. Miasto i Gmina Dolsk Gmina Brodnica Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Prezentowane dane wskazują, iż w 2013 roku, w największej liczbie zostały zlikwidowane bariery mieszkańców Miasta i Gminy Śrem, na drugim miejscu zrealizowano zadanie u wnioskodawców - osób niepełnosprawnych zamieszkujących Miasto i Gminę Książ Wlkp., w następnej kolejności wnioskodawców z terenu Miasta i Gminy Dolsk i Gminy Brodnica. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie odpowiadało w roku sprawozdawczym za przygotowanie kompletnej, niezbędnej dokumentacji do udzielenia finansowego wsparcia ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób 37

38 Niepełnosprawnych. Przeprowadzało również z udziałem specjalisty do spraw budowlanych weryfikację dokumentów, wizje lokalne w miejscu zamieszkania wnioskodawców ubiegających się o dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych oraz kontrolę zawartych umów po wykonaniu zadania. Dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych ostatecznie otrzymało 30 wnioskodawców (złożone wnioski: 55). Poszczególne rodzaje robót z podziałem na przyznaną kwotę dofinansowania oraz liczbę osób, które otrzymały pomoc z tytułu likwidacji barier architektonicznych zostały zawarte w poniższej tabeli. Tabela nr 20 Pomoc udzielona na dofinansowanie barier architektonicznych Lp. Nazwa robót Przyznana kwota dofinansowania Liczba osób korzystających z dofinansowania 1. Modernizacja pomieszczenia sanitarnego , Zakup i montaż kabiny prysznicowej 2.500, Zakup i montaż platformy (podnośnika) , Wykonanie balustrady z poręczami na zewnątrz budynku 4.000,00 1 Wykonanie balkonu 1.000,00 1 Razem: ,00 30 Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Szczegółową analizę liczby osób, którym udzielono dofinansowanie z tytułu likwidacji barier architektonicznych z podziałem na poszczególne miasta i gminy Powiatu Śremskiego obrazuje poniższy wykres. 38

39 Lista osób, którym udzielono dofinansowanie z tytułu likwidacji barier architektonicznych Wykres nr miasto wieś Miasto i Gmiona Książ Wlkp. Miasto i Gmina Śrem Miasto i Gmina Dolsk Gmina Brodnica Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie Zdecydowanie największą liczbę wnioskodawców, którzy uzyskali dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych stanowią osoby zamieszkujące Miasto i Gminę Śrem. W niewielkiej liczbie pomoc taką na zgłoszony wniosek otrzymały osoby niepełnosprawne pozostałych miast i gmin Powiatu Śremskiego. Dofinansowanie do likwidacji barier technicznych otrzymało 8 wnioskodawców (złożone wnioski: 17). Największa liczba zrealizowanych wniosków dotyczyła dofinansowania do łóżek rehabilitacyjnych, co obrazuje poniższa tabela. 39

40 Pomoc udzielona na dofinansowanie barier technicznych Tabela nr 21 Lp. Nazwa sprzętu, urządzeń Przyznana kwota dofinansowania Liczba osób korzystających z dofinansowania 1. Łóżko rehabilitacyjne 5.800, Rower 5.100, Kuchenka elektryczna 1.500, Przepływowy podgrzewacz wody 600,00 1 Razem: ,00 8 Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie W przypadku likwidacji barier w komunikowaniu się, w 2013 r. złożono 18 wniosków, z czego dofinansowanie do zakupu sprzętu komputerowego otrzymało 6 wnioskodawców na łączną kwotę 6.743,20 zł. Wymienione powyżej działania zostały zrealizowane zgodnie z,,lokalnym Programem Pomocy Społecznej na 2013 rok W roku sprawozdawczym zadania z zakresu rehabilitacji społecznej objęte były 2 kontrolami. Pierwszą z kontroli, w zakresie przestrzegania procedur dofinansowania ze środków PFRON likwidacji barier architektonicznych, przeprowadził zespół Komisji Rewizyjnej Rady Powiatu w Śremie. Z przebiegu i w wyniku czynności kontrolnych, zespół kontrolny nie sformułował wniosków wskazujących na stwierdzenie nieprawidłowości. Druga kontrola - ze strony Oddziału Wielkopolskiego PFRON w Poznaniu dotyczyła wydatkowania w 2012 r. środków PFRON przekazanych według algorytmu na zadania: z zakresu dofinansowania sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych, dofinansowania zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, dofinansowania barier funkcjonalnych. Nie stwierdzono nieprawidłowości skutkujących zwrotem środków Funduszu. Wykazane drobne nieprawidłowości zostały usunięte jeszcze w roku sprawozdawczym i będą brane pod uwagę w latach następnych. 40

41 IV REALIZACJA DODATKOWYCH ZADAŃ Z ZAKRESU POLITYKI SPOŁECZNEJ 1. Projekt systemowy,,pokonać wykluczenie. Aktywizacja społeczna i zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w Powiecie Śremskim Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie, zgodnie z założeniami,,lokalnego Programu Pomocy Społecznej na 2013 rok, kontynuowało w roku 2013 realizację projektu systemowego współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej. Całkowita wartość projektu wyniosła ,37 zł. Pozyskano środki finansowe w wysokości ,19 zł, wygospodarowano środki 2013 rok, kontynuowało w roku 2013 realizację projektu systemowego współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej. Całkowita wartość projektu wyniosła ,37 własne w kwocie: ,18 zł. Projekt realizowany był od 1 stycznia do 31 grudnia 2013 r. Kontynuacja projektu przewidziana jest w roku 2014 r. zgodnie z aneksem do umowy ramowej zawartym pomiędzy Wojewódzkim Urzędem Pracy w Poznaniu a Powiatem Śremskim. W roku 2013 umożliwiono udział w działaniach projektowych 80 Beneficjentom Ostatecznym, w tym: 74 osobom niepełnosprawnym, niepozostającym w zatrudnieniu, będącym w wieku aktywności zawodowej i korzystającym z pomocy społecznej oraz 6 osobom usamodzielniającym się. Celem głównym projektu było zwiększenie możliwości dostępu do rynku pracy oraz integracja społeczna osób zagrożonych marginalizacją społeczną i zawodową. Strukturę Beneficjentów Ostatecznych z podziałem na płeć i miejsce zamieszkania obrazują poniższy wykres i tabela. Wykres nr 7 Źródło: Opracowanie własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Śremie 41