Diagnostyka i zabiegi osteopatyczne w zespole korzeniowym rzeczywistym i rzekomym

Transkrypt

1 Wydział Medycyny Osteopatycznej Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna Diagnostyka i zabiegi osteopatyczne w zespole korzeniowym rzeczywistym i rzekomym

2 Zespół korzeniowy rzeczywisty Mechaniczny konflikt struktur okołokorzeniowych z korzeniami nerwowymi i nerwami rdzeniowymi Zespół dyskowo korzeniowy zawsze z ubytkami siły mięśniowej

3 Zaburzenia funkcji krążka międzykręgowego. Proces starzenia się Przeciążenia (zła biomechanika) Urazy zburzenia składu biochemicznego krążka międzykręgowego odwodnienie jądra miażdżystego obniżenie wysokości krążka utrata jego sprężystości zwiotczenie pierścienia włóknistego

4 Powstanie wypukliny krążka międzykręgowego z reguły z boku od lini środkowej podwięzadłowo z uwypukleniem więzadła możliwość repozycji podwięzadłowego przemieszczenia jądra miażdżystego bez możliwości repozycji Powyższe zmiany mogą powodować bóle o charakterze korzeniowym, pseudokorzeniowym - lub obydwa

5 Powstanie wypukliny krążka międzykręgowego

6 Powstanie wypukliny krążka międzykręgowego

7 Ból pochodzenia dyskowego i dyskowo-korzeniowego

8 Objawy kliniczne konfliktu korzeniowego rzeczywistego Ból wzdłuż pni nerwowych ból z tkanki nerwowej Ból zgodny z unerwieniem dermatomalnym, miotomalnym, sclerotomalnym, włókna układu autonomicznego ból powstały w wyniku wzbudzenia ektopowego Ubytki neurologiczne czucia i ruchu zgodne z unerwieniem segmentarnym

9 Unerwienie i unaczynienie nerwów perinerium epinerium naczynie krwionośne nervi nervorum włókno nerwowe

10 Unerwienie i unaczynienie nerwów Ciałka blaszkowate w perinerium Nervi nervorum Ciałka blaszkowate w epinerium Naczynia i nerwy wchodzące do epinerium Zwoje nerwowonaczyniowe w perinerium Zwoje nerwowonaczyniowe w endonerium Nervi nervorum

11 Ból pni nerwowych vs ból i zaburzenie czucia z dermatomów

12 Ubytki neurologiczne mięśni

13 Objawy kliniczne konfliktu korzeniowego rzeczywistego skolioza reflektoryczna wolne od bólu kierunki ruchu kręgosłupa niskie wartości testów korzeniowych

14 Zespół dyskowo korzeniowy rzeczywisty zawsze z ubytkami siły mięśniowej Ułożenie włókien nerwowych w nerwie rdzeniowym na wysokości otworu międzykręgowego

15 Cel postępowania terapeutycznego w konflikcie korzeniowym rzeczywistym ( konflikcie dyskowo-korzeniowym) Odbarczenie korzeni rdzeniowych (zmiejszenie wypukliny jądra miażdżystego) Rozluźnienie mm. napiętych odruchowo Odtworzenie równowagi statycznej i dynamicznej jednostki ruchowej kręgosłupa Stworzenie warunków biomechanicznych i klinicznych do wygojenia się pierścienia włóknistego długi okres czasu

16 Zespół pseudo-korzeniowy Dysfunkcja somatyczna Objawy bólowe pochodzące z poszczególnych struktur kręgosłupa w tym także z dysku międzykręgowego, ale bez mechanicznego konfliktu z układem nerwowym Bóle nie związane z podrażnieniem korzeni nerwowych, lecz zbliżone pod względem lokalizacji określamy jako zespoły pseudo-korzeniowe Ból z podrażnienia pni nerwowych (bez podrażnienia włókien nerwowych)

17 Zaburzenie jednostki ruchowej kręgosłupa 2 kręgi i krążek międzykręgowy położony między nimi Stawy międzywyrostkowe Torebki stawowe Więzadła: nadkolcowe, międzykolcowe, żółte, podłużne przednie, podłużne tylne Mięśnie przykręgosłupowe krótkie i długie Gałąź tylna nerwu rdzeniowego Zaburzenie funkcjonowania któregokolwiek z elementów wpływa na funkcje innych i może być przyczyną dolegliwości bólowych

18 Sytuacja, w której dochodzi do podrażnienia różnych struktur jednostki ruchowej i nie ma ucisku na zawartość otworu kręgowego jest typową sytuacją dla objawów pseudokorzeniowych Ból powstaje z podrażnienia: Okostnej tylnej powierzchni trzonu Łuku kręgów Tylnej części pierścienia włóknistego Więzadła podłużnego tylnego Więzadła podłużnego przedniego Opony twardej Torebek stawowych Głębokich mięśni przykręgosłupowych W większości chorych na przepuklinę krążka miażdżystego stwierdza się cechy zespołu rzekomokorzeniowego

19 Obraz kliniczny zespołu pseudo-korzeniowy 1. Bóle z zaburzeń dyskowych ( blokada sróddyskowa z uciskiem na pierścień włóknisty, więzadło podłużne tylne, oponę twarda) podrażnienie tylnej części dysku wraz z jego częścią więzadła tylnego podłużnego powoduje głęboki ból L/S podrażnienie gałęzi oponowej podrażnienie dysku w innych częściach powoduje ból do kości krzyżowej, biodra, pośladka /ból głęboki/ podrażnienie gałęzi grzbietowej nerwu rdzeniowego

20 Obraz kliniczny zespołu pseudo-korzeniowego 2. Bóle z zaburzeń stawów międzywyrostkowych z L/S środkowego ból promieniujący do kręgosłupa lędźwiowego i pośladka w kierunku grzebienia biodrowego z L/S dolnego ból promieniujący do tylnej powierzchni pośladka i uda

21 Obraz kliniczny zespołu pseudo-korzeniowego 3. Bóle z podrażnienia więzadeł międzykolcowych i nadkolcowych

22 Obraz kliniczny zespołu pseudo-korzeniowy 4. Bóle z więzadeł miednicy więzadło bidrowo-lędzwiowe

23 Obraz kliniczny zespołu pseudo-korzeniowy więzadło krzyżowo- guzowe

24 Obraz kliniczny zespołu pseudo-korzeniowy więzadło krzyżowo-biodrowe /cześć grzbietowa, międzykostna, brzuszna/

25 Obraz kliniczny zespołu pseudo-korzeniowego 5. Bóle z podrażnienia mięśni m. gruszkowaty

26 m. pośladkowy średni i m. napinacz powięzi szerokiej

27 6. Ból z podrażnienia głębokich mm. przykręgosłupowych

30 Mechanizm powstania bólu rzutawanego w zespołach pseudo-korzeniowych mechanizm konwergencji w rogach tylnych rdzenia kręgowego

31 USZKODZENIE OSTEOPATYCZNE / DYSFUNKCJA SOMATYCZNA ICD 10. M99.0 Dysfunkcja segmentarna i somatyczna /Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10/ /International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems ICD - 10/ Epidemiologia Dysfunkcja somatyczna występuje w każdym wieku u kobiet i mężczyzn

32 USZKODZENIE OSTEOPATYCZNE / DYSFUNKCJA SOMATYCZNA ICD 10. M99.0 Dysfunkcja segmentarna i somatyczna /Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10/ /International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems ICD - 10/ Etiologia Uszkodzona lub zmieniona funkcja połączonych fizjologicznie ze sobą struktur somatycznych: układ kostny, układ stawowy, układ mięśniowo powięziowy, układ krwionośny, układ limfatyczny, układ nerwowy, układ visceralny [1]. Jest to uszkodzenie lub zmiana funkcji bardziej niż uszkodzenie strukturalne tkanek [2]. Jednakże zaburzenie prawidłowej funkcji powoduję uszkodzenie struktury, ale także pierwotne uszkodzenie struktury zaburza funkcję tkanki. Uraz mechaniczny (przeciążenie, kompresja, rozciągnięcie, uraz) Przeniesienie stanu zapalnego z tkanek sąsiednich Swoiste procesy chorobowe ( zakażenia, ch. metaboliczne, zatrucia, ch. dziedziczne występują rzadko poniżej 1%) Etiologia jednostek chorobowych może być podobna ale zupełnie inna patogeneza, dlatego też leczenie przyczynowe bólu w zależności od etiologii może być nieskuteczne nie zwracając uwagi na patogenezę powstania bólu [1] Educational Council on Osteopathic Principles. Glossary of Osteopathic Terminology. Chicago: American Association of Colleges of Osteopathic Medicine; Online. Available: Publications/glossary202.pdf. [2] Persons J, Marcer N,. Osteopathy Models for Diagnosis Treatment and Practice. Churchil Livingstone Elsever

33 USZKODZENIE OSTEOPATYCZNE / DYSFUNKCJA SOMATYCZNA ICD 10. M99.0 Dysfunkcja segmentarna i somatyczna /Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10/ /International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems ICD - 10/ Patogeneza Mechanizm proprioceptywny - Irvin Korr (1950 r.) Mechanizm nocyceptywny - Van Buskirk/ Frank Willard (1990 r.) Mechanizm konwergencji w rogach tylnych rdzenia kręgowego Mechanizm przeniesienia segmentarnego drogami Von Lissauer a 1.Educational Council on Osteopathic Principles. Glossary of Osteopathic Terminology. Chicago: American Association of Colleges of Osteopathic Medicine; Online. Available: Publications/glossary202.pdf. 2. Persons J, Marcer N,. Osteopathy Models for Diagnosis Treatment and Practice. Churchil Livingstone Elsever

34 USZKODZENIE OSTEOPATYCZNE / DYSFUNKCJA SOMATYCZNA Patogeneza Mechanizm proprioceptywny - Irvin Korr (1950 r.) Zmiany w tkankach unerwianych z tego samego neuromeru pobudzenie łuku odruchowego powoduje pobudzenie jądra pośrednio bocznego poprzez włókna WDR Taken from the Collected works of Irvin Korr vol 2. The neural basis of the osteopathic lesion, page 121 Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej pod red. Traczyka Z. i Trzebski A., PZWL 1989.

35 USZKODZENIE OSTEOPATYCZNE / DYSFUNKCJA SOMATYCZNA Patogeneza Mechanizm nocyceptywny - Van Buskirk/ Frank Willard (1990 r.) Sensytyzacja obwodowa

36 Pobudzenie układu współczulnego Pobudzenie układu współczulnego USZKODZENIE OSTEOPATYCZNE / DYSFUNKCJA SOMATYCZNA Sensytyzacja obwodowa Powstanie błędnego koła bólu podwyższenie pobudliwości układu współczulnego (badania Sato i Schmidta) Pobudzenie włókien typu II i III Pobudzenie włókien typu IV Czas Czas Sato A., Schmidt R., Spinal and supraspinal components of the reflex discharges into lumbar and thoracic white rami, J Physiol. 1971, 212(3),

37 USZKODZENIE OSTEOPATYCZNE / DYSFUNKCJA SOMATYCZNA Patogeneza mechanizm konwergencji Nocyreceptory Aδ i C Komórki ruchowe α i γ Neurony ruchowe α i γ Jądro pośrednio - boczne Neurony współczulne Neurony współczulne Milne R., Convergence cutaneous and pelvic visceral nociceptive inputs onto primate spinothalami neurons, Pain, 1981, 11, 163.

38 Patogeneza mechanizm konwergencji USZKODZENIE OSTEOPATYCZNE / DYSFUNKCJA SOMATYCZNA

39 USZKODZENIE OSTEOPATYCZNE / DYSFUNKCJA SOMATYCZNA Patogeneza mechanizm konwergencji Droga rdzeniowo - wzgórzowa boczna Nocyreceptory Aδ i C Hockaday J, Whitty C. Patterns of referred pain in normal subject, Brain 1967, 90, 481.

40 USZKODZENIE OSTEOPATYCZNE / DYSFUNKCJA SOMATYCZNA Patogeneza Przeniesienie segmentarne drogami Von Lissauer a

41 Mechanizm powstania bólu rzutowanego w zespołach pseudo-korzeniowych podwójne unerwienie segmentów ruchowych kręgosłupa n. sinuvertebralis gałęzi tylnej n. rdzeniowego

42 Gałąź nerwu rdzeniowego i gałąź oponowa

43 Gałąź oponowa zaopatruje Trzony kręgów Łuki kręgów Sąsiednie tarcze międzykręgowe Pierścień włóknisty Więzadło podłużne tylne Opona twarda Więzadło podłużne przednie

44 Gałąź oponowa /ramus meningeus/ - nervus sinuvertebralis Gałąź łącząca /ramus communicans/ z pniem współczulnym /łącząca pień współczulny z gałęzią oponowa/

45 Zawartość otworu międzykręgowego Korzeń przedni Korzeń tylny Tętnica korzonkowa Gałąź oponowa Pień nerwu rdzeniowego

46 Gałąź oponowa Włókna czuciowe pochodzące od nerwu rdzeniowego Włókna współczulne - głównie naczynioruchowe pochodzące z pnia współczulnego Końcowe gałązki prawej i lewej strony łącza się a także gałązki sąsiednich segmentów przeważnie łącza się ze sobą mechanizm przenoszenia bólu kontralateralnego

47 Tylna gałąź nerwu rdzeniowego unerwia Torebki stawów międzywyrostkowych /tylko części dolnej torebki na tym samym poziomie oraz górna cześć torebki stawowej niższego segmentu/ Wyściółka otworu międzykręgowego /wypustka opony twardej / Mięśnie przykręgosłupowe

48 Cel postępowania terapeutycznego w konflikcie pseudo-korzeniowym Terapia jednostki ruchowej kręgosłupa Rozluźnienie mm. napiętych odruchowo Odtworzenie mięśniowej równowagi statycznej i dynamicznej jednostki ruchowej kręgosłupa

49 Zabiegi osteopatyczne Osteopatyczne zabiegi lecznicze GOT(General osteopathic treatment)/tba(total Body Adjustment) - LVHA - low- velocity, high-amplitude (ICD-9 nr 93.61, 93.63, 93.66) Osteopatyczne zabiegi lecznicze HVT (high velocity thrust) /HVlA - high- velocity, low-amplitude (ICD-9 nr 93.62) Osteopatyczne zabiegi lecznicze MET (Muscle energy technique) (ICD-9 nr 93.64) Osteopatyczne zabiegi lecznicze powięziowe (Myofascial technique) (ICD-9 nr 93.67) Osteopatyczne zabiegi lecznicze BLT (Balanced ligamentous tension) (ICD-9 nr 93.65) Osteopatyczne zabiegi lecznicze funkcjonalne (Functional technique) (ICD-9 nr 93.65) Osteopatyczne zabiegi lecznicze Chapman s reflexes (ICD-9 nr 93.67) Osteopatyczne zabiegi lecznicze soft tissue techniques (ICD-9 nr 93.67) Osteopatyczne zabiegi lecznicze trigger points (ICD-9 nr 93.67) Osteopatyczne zabiegi lecznicze Jones a (ICD-9 nr 93.67) Osteopatyczne zabiegi lecznicze cranialne (ICD-9 nr 93.67) Osteopatyczne zabiegi lecznicze SAT (Specific adjusting technique) /HVLA - high- velocity, low-amplitude (ICD-9 nr 93.62) Osteopatyczne zabiegi lecznicze wisceralne (ICD-9 nr 93.67)

50 Dziękuję za uwagę