PRAWNOKARNA OCHRONA ZNAKÓW TOWAROWYCH

Transkrypt

1 MONOGRAFIE PRAWNICZE PRAWNOKARNA OCHRONA ZNAKÓW TOWAROWYCH NATALIA DAŚKO Wydawnictwo C.H.Beck

2 MONOGRAFIE PRAWNICZE NATALIA DAŚKO PRAWNOKARNA OCHRONA ZNAKÓW TOWAROWYCH

3 Polecamy nasze najnowsze publikacje z tej serii: Robert Kulski OCHRONA INTERESÓW ZBIOROWYCH W POSTĘPOWANIU CYWILNYM Hubert Wysoczański PRAWO DO ZMIANY ORAZ POLECENIE ZMIANY TREŚCI UMOWY O ROBOTY BUDOWLANE W ŚWIETLE WARUNKÓW FIDIC Aleksandra Sikorska-Lewandowska UCHWAŁY WŁAŚCICIELI LOKALI. STUDIUM PRAWNE Przemysław Banasik SĄD ZAANGAŻOWANY SPOŁECZNIE POŻĄDANY KIERUNEK ZMIAN Małgorzata Sieradzka OPŁATY PÓŁKOWE JAKO CZYN NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI Jarosław Grykiel UPRAWNIENIA WIERZYCIELA Z UMOWY PRZEDWSTĘPNEJ W RAZIE JEJ NIEWYKONANIA LUB NIENALEŻYTEGO WYKONANIA PRZEZ DŁUŻNIKA Kinga Michałowska NIEMAJĄTKOWE WARTOŚCI ŻYCIA RODZINNEGO W POLSKIM PRAWIE CYWILNYM Marcin Lemkowski ŚWIADCZENIA ANTYCYPACYJNE Grzegorz Klich ZMIANA UMOWY W SPRAWIE ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO

4 PRAWNOKARNA OCHRONA ZNAKÓW TOWAROWYCH NATALIA DAŚKO WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2017

5 Wydawca: Natalia Adamczyk Projekt został sfinansowany ze środków Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydawnictwo C.H.Beck 2017 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk i oprawa: ISBN ISBN e-book

6 Profesorowi Andrzejowi Adamskiemu

7

8 Spis treści Wykaz skrótów... XIII Wykaz aktów prawnych i dokumentów... XVII Wykaz literatury... XXIII Wykaz orzecznictwa... XXXIX Wykaz tabel i rysunków... XLI Wprowadzenie... XLV Rozdział I. Znak towarowy: geneza, pojęcie i funkcje Uwagi wstępne Geneza instytucji znaku towarowego Rozwój prawa znaków towarowych na poziomie międzynarodowym i unijnym Istota i funkcje znaku towarowego... I. Funkcja oznaczenia pochodzenia (funkcja odróżniająca)... II. Funkcja jakościowa (gwarancyjna)... III. Funkcja reklamowa... IV. Funkcja informacyjna (komunikacyjna)... V. Funkcja inwestycyjna Pojęcie znaku towarowego i jego definicja Uwagi końcowe Rozdział II. Aspekty kryminologiczne zjawiska podrabiania i przerabiania znaków towarowych Uwagi wstępne Zakres pojęcia i definicja podrabiania Skala zjawiska Przyczyny wzrostu zjawiska podrabiania towarów... I. Globalizacja... II. Niskie koszty podrabiania i wysokie zyski... III. Rozszerzanie rynków i kanałów dystrybucyjnych... IV. Siła marki oryginalnej... V. Niskie ryzyko wykrycia i nieefektywne egzekwowanie praw własności intelektualnej VII

9 Spis treści VI. Wysokie taryfy celne i podatki... VII. Popyt na towary podrabiane Cechy indywidualne konsumenta Postawy wobec podrabiania Wartości kulturowe i czynniki socjoekonomiczne Postawy etyczne Cechy towaru Dostępność i łatwość nabycia Marketing negatywny Ryzyko oskarżenia i ukarania Aktualne trendy zjawiska... I. Charakterystyka towarów na podstawie zajęć dokonywanych przez organy celne Kategorie towarów podrabianych Wartość zajętych towarów Zajęte towary wg marek Miejsca produkcji i miejsca przeznaczenia podrabianych towarów Środki transportu... II. Transport Strefy wolnego handlu... III. Dystrybucja Sklepy detaliczne i centra handlu hurtowego Rynki nieformalne i targi Internet Ekonomiczno-społeczne skutki zjawiska podrabiania towarów... I. Ogólne ekonomiczno-społeczne skutki podrabiania Innowacyjność i rozwój Bezpośrednie inwestycje zagraniczne Handel zagraniczny Zatrudnienie Środowisko Przestępczość... II. Konsekwencje dla posiadaczy praw Utrata zysków i nieuczciwa konkurencja Obniżenie wartości znaku towarowego i pogorszenie reputacji przedsiębiorstwa Zmniejszenie inwestycji Ryzyko ponoszenia odpowiedzialności za towar Koszty związane z prawami własności intelektualnej i koszty walki z podrabianiem... VIII

10 Spis treści III. Konsekwencje dla konsumentów Zagrożenie dla życia i zdrowia Użyteczność... IV. Konsekwencje dla państw Dochody podatkowe i koszty opieki zdrowotnej Koszty walki z podrabianiem i społeczno-ekonomiczne koszty przestępczości Uwagi końcowe Rozdział III. Zaangażowanie przestępczości zorganizowanej w proceder podrabiania i przerabiania znaków towarowych Uwagi wstępne Ewolucja przestępczości zorganizowanej od lat 70. XX w.... I. Rozszerzanie obszarów aktywności grup przestępczych... II. Grupy przestępcze jako nielegalne przedsiębiorstwa... III. Struktura organizacyjna grup przestępczych Przyczyny zaangażowania się przestępczości zorganizowanej w proceder podrabiania towarów Przestępstwa towarzyszące... I. Pranie pieniędzy... II. Korupcja... III. Fałszowanie dokumentów... IV. Ułatwianie nielegalnej imigracji i handel ludźmi... V. Sposoby działania grup przestępczych Wybrane grupy przestępcze zaangażowane w podrabianie towarów Zorganizowany charakter procederu podrabiania towarów i przestępstwa z nim związane w warunkach polskich... I. Wólka Kosowska Powiązania procederu podrabiania towarów z terroryzmem Uwagi końcowe Rozdział IV. Prawnokarna ochrona znaków towarowych w prawie międzynarodowym i unijnym oraz w wybranych państwach Europy Zachodniej Uwagi wstępne Geneza prawnokarnej ochrony znaków towarowych IX

11 Spis treści 3. Prawnokarna ochrona znaków towarowych w prawie międzynarodowym... I. TRIPS Geneza porozumienia TRIPS Procedury karne... A. Zakres obowiązku państw przy konstruowaniu prawnokarnego modelu ochrony znaków towarowych... B. Kary i środki karne... II. TRIPS-plus... III. ACTA... IV. FTAs Prawnokarna ochrona znaków towarowych w prawie unijnym... I. IPRED I... II. IPRED Prawnokarna ochrona znaków towarowych w wybranych państwach Europy Zachodniej... I. Anglia Trade Marks Act Inne regulacje... II. Francja... III. Włochy... IV. Niemcy Uwagi końcowe... Rozdział V. Prawnokarna ochrona znaków towarowych w prawie polskim Uwagi wstępne Przestępstwa i wykroczenia z ustawy Prawo własności przemysłowej... I. Przestępstwa z art. 305 ust. 1 PrWłPrzem Podmiot Strona przedmiotowa Strona podmiotowa Przedmiot Typ uprzywilejowany i typ kwalifikowany przestępstw z art. 305 ust. 1 PrWłPrzem Formy stadialne i zjawiskowe popełnienia przestępstw z art. 305 PrWłPrzem... X

12 Spis treści Ustawowy wymiar kar i środków karnych, przepadek i środki kompensacyjne Problematyka ścigania... II. Wykroczenie z art. 308 PrWłPrzem... Prawnokarna ochrona znaków towarowych w przepisach ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji... I. Przestępstwo z art. 24 ZNKU... II. Wykroczenia z art. 25 ZNKU... Prawnokarna ochrona znaków towarowych w przepisach Kodeksu karnego... I. Przestępstwo z art. 306 KK... II. Przestępstwo z art. 286 KK... III. Przestępstwo z art KK... Prawnokarna ochrona znaków towarowych w przepisach Kodeksu wykroczeń... I. Wykroczenie z art KW... II. Wykroczenie z art. 136 KW... Prawnokarna ochrona znaków towarowych w przepisach ustawy o sporcie... I. Wykroczenie z art. 51 ust. 1 SportU... Zagadnienia zbiegu przepisów i zbiegu przestępstw lub wykroczeń Uwagi końcowe... Rozdział VI. Praktyka organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości w zakresie spraw z art. 305 ustawy Prawo własności przemysłowej badania empiryczne Uwagi wstępne Analiza danych statystycznych dotyczących art. 305 PrWłPrzem Praktyka organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości w zakresie spraw z art. 305 PrWłPrzem omówienie badania aktowego... I. Informacje wstępne Kwalifikacja prawna Rodzaje rozstrzygnięć... II. Modele zachowań pokrzywdzonych... III. Informacje o przestępstwach... IV. Charakterystyka towarów... V. Informacje o postępowaniu przygotowawczym... VI. Informacje o oskarżonych... VII. Informacje o postępowaniu przed sądem I instancji XI

13 Spis treści 4. Praktyka organów ścigania w zakresie walki z podrabianiem towarów omówienie badań IDI I. Wywiady z funkcjonariuszami Policji i Służby Celnej Ujawnianie przestępstw Kwalifikacja prawna czynu Biegli i oględziny rzeczy Przestępczość zorganizowana Ocena praktyki oraz przepisów prawa materialnego i procesowego II. Wywiady z prokuratorami Ujawnianie przestępstw Kwalifikacja prawna czynu Biegli i oględziny rzeczy Przestępczość zorganizowana Ocena praktyki oraz przepisów prawa materialnego i procesowego Uwagi końcowe Zakończenie Indeks rzeczowy XII

14 Wykaz skrótów Akty prawne ACTA... Anti-Counterfeiting Trade Agreement, finalny tekst z listopada 2010, opublikowany na stronie KE, may/tradoc_ pdf CPI... Code de la Propriété Intellectuelle Version consolidée au 7 juin 2017 (francuski kodeks własności intelektualnej) CPI... Codice della proprietà industrial decreto legislativo 10 febbraio 2005, n. 30 (włoski kodeks własności intelektualnej) IPRED 1... pierwsza dyrektywa Rady WE Nr 89/104/EWG z r. mająca na celu zbliżenie ustawodastw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz.Urz. UE L 40 z 1989 r., s. 1) IPRED 2... dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/0127 w sprawie środków prawa karnego mających na celu zapewnienie egzekwowania praw własności intelektualnej KK... ustawa z r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) KKW... ustawa z r. Kodeks karny wykonawczy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 665 ze zm.) KPK... ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) KW... ustawa z r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) MarkenG... Gesetz über den Schutz von Marken Und sonstigen Kennzeichen, Markengesetz, Markengesetz vom 25. Oktober 1994 (BGBl. I s. 3082; 1995 I s. 156; 1996 I s. 682) (niemiecka ustawa o ochronie znaków towarowych i innych oznaczeń) OdpZbiorU... ustawa z r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1541) XIII

15 Wykaz skrótów PrAut... ustawa z r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 666 ze zm.) PrWłPrzem... ustawa z r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) SportU... ustawa z r. o sporcie (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 176 ze zm.) TMA Trade Marks Act Act c. 26 z r. (brytyjska ustawa o znakach towarowych) TRIPS... Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights z r. (Dz.Urz. UE. L 1994 r. Nr 336, s. 214) ZNKU... ustawa z r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz ze zm.) ZnTowU... ustawa z r. o znakach towarowych (Dz.U. Nr 5, poz. 17 ze zm.) ZnTowU63... ustawa z r. o znakach towarowych (Dz.U. Nr 14, poz. 73) 2. Czasopisma Dz.U.... Dz.Urz.WE... GL... MoP... OSP... PiP... PPH... Prok. i Pr.... SP... ZNUJ... Dziennik Ustaw Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich Glosa Monitor Prawniczy Orzecznictwo Sądów Polskich Państwo i Prawo Przegląd Prawa Handlowego Prokuratura i Prawo Studia Prawnicze Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Prawnicze 3. Organy orzekające, instytucje i organizacje ACTPN... Advisory Committee for Trade Policy and Negotiations BASCAP... Business Action to Stop Counterfeiting and Piracy CEBR... Centre for Economics and Business Research DSB... Dispute Settlement Body EOG... Europejski Obszar Gospodarczy EUIPO... European Union Intellectual Property Office XIV

16 Wykaz skrótów ETS... EWG... GATT... ICC... KE... KOIO... KPP... KSP... MKOl... NKOl... NSA... OECD... OHIM... PE... PKOl... PKPar... PR... PwC... SC... SG... SN... SR... TS(UE)... UNICRI... UNODC... UPPR... WCO... WHO... WIPO... WTO... Europejski Trybunał Sprawiedliwości Europejska Wspólnota Gospodarcza General Agreement on Tariffs and Trade International Chamber of Commerce Komisja Europejska Komitet Organizacyjny Igrzysk Olimpijskich Komenda Powiatowa Policji Komenda Stołeczna Policji Międzynarodowy Komitet Olimpijski Narodowy Komitet Olimpijski Naczelny Sąd Administracyjny Organization for Economic Co-operation and Development Office for Harmonization in the Internal Market Parlament Europejski Polski Komitet Olimpijski Polski Komitet Paraolimpijski Prokuratura Rejonowa PricewaterhouseCoopers Służba Celna Straż Graniczna Sąd Najwyższy Sąd Rejonowy Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej United Nations Interregional Crime and Justice Research Institute United Nations Office on Drugs and Crime Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej World Custom Organization World Health Organization World Intellectual Property Organization World Trade Organization 4. Inne skróty art.... IDI... Nr... przyp.... reg.... rozp.... tez.... artykuł in depth interview numer przypis regulacja rozporządzenie teza XV

17 Wykaz skrótów ust.... ustęp wyr.... wyrok zob.... zobacz XVI

18 Wykaz aktów prawnych i dokumentów Traktaty i umowy międzynarodowe, protokoły i deklaracje Agreement on measures to discourage the importation of counterfeit goods, GATT doc. No L/5382, 18 October 1982 r., Cywilnoprawna Konwencja o Korupcji z r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 244, poz. 2443) Deklaracja Ministerialna z r., GATT, Karta Olimpijska (obowiązująca od r.), Konwencja o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej sporządzona w Sztokholmie r. (Dz.U. z 1975 r. Nr 9, poz. 49) Konwencja paryska z r. o ochronie własności przemysłowej, zrewidowana w Brukseli r., w Waszyngtonie r., w Hadze r., w Londynie , r., w Lizbonie r., w wersji obecnie obowiązującej zmieniona przez akt sztokholmski z r., zmieniona r. Polska jest stroną konwencji od r. Obecnie obowiązujący tekst (akt sztokholmski) wszedł w życie w stosunku do Polski r. (Dz.U. Nr 9, poz. 51) Konwencja Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi z r. (Dz.U. z 2009 r. Nr 20, poz. 107) Porozumienie madryckie o międzynarodowej rejestracji znaków z r., zrewidowane w Brukseli r., w Waszyngtonie r., w Hadze r., w Londynie r., w Nicei r. i w Sztokholmie r. oraz zmienione r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 116, poz. 514) Porozumienie nicejskie dotyczące międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków, podpisane w Nicei r., zrewidowane w Sztokholmie r. i w Genewie r. oraz zmienione r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 63, poz. 583) Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej z r. (Dz.Urz. UE L r 336 z 1994 r., s. 214; Dz.U. z 1996 r. Nr 32, poz. 143) Porozumienie ustanawiające Światową Organizację Handlu (WTO), sporządzone w Marrakeszu r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 98, poz. 484) Porozumienie wiedeńskie ustanawiające międzynarodową klasyfikację elementów graficznych znaków, sporządzone w Wiedniu r. i zmienione r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 172, poz. 1669) XVII

19 Wykaz aktów prawnych i dokumentów Protokół do porozumienia madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków z r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 13, poz. 129) Protokół o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniający Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej z r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 18, poz. 160) Traktat z r. o prawie znaków towarowych (Dz.Urz. WE L 336 z 1994 r., s. 11) Traktat z Nairobi w sprawie ochrony symbolu olimpijskiego, przyjęty w Nairobi r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 34, poz. 201) Rozporządzenia, dyrektywy, komunikaty KE, Rady Europejskiej i PE Dyrektywa Rady WE Nr 89/104/EWG z r. mająca na celu zbliżanie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz.Urz. UE L 40 z 1989 r., s. 1) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/48/WE z r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (Dz.Urz. UE L 157 z 2004 r., s. 45) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/95/WE z r. mająca na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (wersja skodyfikowana) (Dz.Urz. UE L 299 z 2008 r., s. 25) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 2015/2436 z r. mająca na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (wersja przekształcona) (Dz.Urz. UE L Nr 336 z 2015 r., s. 1) Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Opinion of the Economic and Social Committee on the 'Commission Green Paper Combating Counterfeiting and Piracy in the Single Market (Dz.Urz. C 116 z r.) KE, Green Paper Combating Counterfeiting and Piracy in the Single Market, COM (98) 569 final, KE, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości dla europejskich obywateli Plan działań służący realizacji programu sztokholmskiego, COM/2010/0171 końcowy, KE, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wyroku Trybunału z r. (C-176/03 Komisja przeciwko Radzie), COM (2005) 0583 końcowy, KE, Zmieniony wniosek dyrektywa Parlamentu europejskiego i Rady w sprawie środków prawa karnego mających na celu zapewnienie egzekwowania praw własności intelektualnej, COM/2006/0168 końcowy, XVIII

20 Wykaz aktów prawnych i dokumentów KE, Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on measures and procedures to ensure the enforcement of intellectual property rights, COD 2003/0024, Komunikat KE do Rady, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie reakcji władz celnych wobec najnowszych tendencji w zakresie podrabiania towarów i piractwa z r., COM/2005/0479 Komunikat KE z r. Nawiązanie do zielonej księgi w sprawie walki z podrabianiem i piractwem na rynku jednolitym, COM/2000/0789 final, PE, Sprawozdanie z r. w sprawie zmienionego wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków prawa karnego mających na celu zapewnienie egzekwowania praw własności intelektualnej (COM(2006)0168 C6-0233/ /0127(COD)), PE, Report on the proposal for a directive of the European Parliament and of the Council on measures and procedures to ensure the enforcement of intellectual property rights (COM(2003) 46 C5-0055/ /0024(COD)), Rozporządzenie Rady (WE) Nr 40/94 z r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.Urz. UE L Nr 11 z 1994 r., s. 1) Rozporządzenie Rady (WE) Nr 207/2009 z r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE L Nr 78 z 2009 r., s. 1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 2015/2424 z r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) Nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego i rozporządzenie Komisji (WE) Nr 2868/95 wykonujące rozporządzenie Rady (WE) Nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) Nr 2869/95 w sprawie opłat na rzecz Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (Dz.Urz. UE L Nr 341 z 2015 r., s. 21) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 608/2013 z r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej przez organy celne oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) Nr 1383/2003 (Dz.Urz. UE L Nr 181 z 2013 r., s. 15) Polskie akty prawne i inne dokumenty Dekret o ochronie znaków towarowych z r. (Dz.Pr.P.P. Nr 13, poz. 139) Druk sejmowy z r., Nr 882, V kadencja Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z r. o ochronie wynalazków, wzorów, i znaków towarowych (Dz.U. Nr 39, poz. 384) Ustawa z r. o ratyfikacji Traktatu singapurskiego o prawie znaków towarowych i regulaminu do Traktatu singapurskiego o prawie znaków towarowych (Singapur, ) (Dz.U. Nr 133, poz. 842) Ustawa z r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. Nr 96, poz. 559) XIX