REWITALIZACJA PÓŁNOCNEJ CZĘŚCI PUSTYNI BŁĘDOWSKIEJ. mgr Wojciech Ozdoba. Kategoria: ekonomiczno-prawna

Transkrypt

1 REWITALIZACJA PÓŁNOCNEJ CZĘŚCI PUSTYNI BŁĘDOWSKIEJ mgr Wojciech Ozdoba Kategoria: ekonomiczno-prawna

2 PUSTYNIA BŁĘDOWSKA powierzchnia to ok. 32 km 2 (podczas gdy na początku XIX wieku było to przeszło 80km 2 ). Powierzchnia piasków rozpościera się na długości 8-9 km (między Kluczami i Błędowem) i 3-4 km szerokości. Maksymalna wysokość wynosi ok. 325 m n.p.m.

3 GENEZA, HISTORIA Pierwszy, naturalny etap powstania 2,3 mln lat temu tereny usiane były dolinami rzecznymi, które wypełniały się osadami piaszczysto- żwirowymi. Surowy klimat epoki lodowcowej przyczynił się do powstania rozległej przestrzeni liczącej dziesiątki kilometrów kwadratowych. Drugi, antropogeniczny etap powstania w okresie średniowiecza, w Olkuszu powstał znaczący ośrodek górniczo- hutniczy. Popyt na drewno zwiększył się znacząco wraz z rozwojem sztolni odwadniających dostęp do niższych pokładów kruszców. Wycinka i transport drewna z terenów o bardzo słabo rozwiniętej glebie szybko przyczyniły się do powstania obszarów odsłoniętych piasków. Od tego momentu zaczęły w pełni pojawiać się zjawiska charakterystyczne jak budowanie wydm czy obniżeń deflacyjnych, Sama nazwa Pustynia Błędowska wywodzi się od okolicznej miejscowości Błędów i została wprowadzona przez Wacława Nałkowskiego w 1899 roku

4 PRZYRODA Flora 100 gatunków roślin naczyniowych: murawy piaskolubne (psamofilne), z dominacją traw, mchów i porostów, zarośla wierzbowe (z udziałem sosny pospolitej, jałowca pospolitego, topoli osiki, brzozy brodawkowatej i dębu szypułkowego). Gatunki sprowadzone: wydmuchrzyca piaskowa (sprowadzoną znad Bałtyku), wierzba piaskowa, wierzba kaspijska (ostrolistna), Fauna ptaki- skowronek borowy, świergotek polny oraz żuraw, owady- trzyszcz i mrówkolew, motyle, m.in. modraszek ikar, czerwończyk dukacik czy wreszcie czerwiec polski (od którego pochodzi nazwa jednego z miesięcy). w Białej Przemszy można spotkać minoga strumieniowego czy pstrąga potokowego, a nad jej brzegami żerują bobry oraz łosie

5 OCHRONA PRZYRODY Teren Pustyni objęty jest trzema formami ochrony: użytek ekologiczny (684 ha, 1995 r.) na terenie tej formy ochrony znajduje się część obszaru Natura 2000, na której zaplanowano działania aktywnej ochrony, część południowa; obszar Natura 2000 PLH Pustynia Błędowska (1963,9 ha, zgłoszony do Komisji Europejskiej przez Ministerstwo Środowiska w 2004 r. i zatwierdzony przez Komisję Europejską), obie części; Park Krajobrazowy Orlich Gniazd (12842 ha, utworzony w 1982 roku, powiększony w 2005 r.), obie części.

6 POJĘCIA REWITALIZACJI rewitalizacja to kompleksowy, skoordynowany, wieloletni, prowadzony na określonym obszarze proces przemian przestrzennych, technicznych, społecznych i ekonomicznych, inicjowany przez samorząd terytorialny (głównie lokalny) w celu wyprowadzenia tego obszaru ze stanu kryzysowego, poprzez nadanie mu nowej jakości funkcjonalnej i stworzenie warunków do jego rozwoju, w oparciu o charakterystyczne uwarunkowania endogeniczne. definicja Ministra Rozwoju Regionalnego z 2008 roku Czym jest niezdegradowana pustynia? Co należy chronić na pustyni? Jak powinien wyglądać jej rozwój?

7 RENATURALIZACJA VS RENATURYZACJA Renaturalizacja (z łaciny re + natura- powrót natury), proces przywracania środowisku stanu naturalnego, możliwie bliskiego stanowi pierwotnemu sprzed wprowadzenia w nim zmian przez człowieka. Renaturyzacja- oznacza zespół działań technicznych, przekształceń, zabiegów wykonawczych i pielęgnacyjnych oraz samoczynnych procesów przyrodniczych mających na celu przywrócenie obszarowi jego stanu naturalnego lub stworzenie korzystnych dla fauny i flory warunków życia.

8 GMINA KLUCZE powierzchnia 119,5 km 2, leży w powiecie olkuskim. W 2012 roku gminę zamieszkiwało osób, co daje gęstość 128 osób/km 2. Stopa bezrobocia w gminie wyniosła 11,8% (w powiecie olkuskim- 16,1%, w województwie małopolskim-11,4%), liczba pracujących na 1000 mieszkańców wyniosła 154 osób (dla powiatu 205, zaś dla województwa -293). Liczba podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym wyniosła 995 (dla powiatu-1032, dla województwa-1616).

9 Założenia: odkrzewienie, PERSPEKTYWY ROZWOJU całkowite pozbycie się niebezpiecznych ładunków wybuchowych. teren północnej części Pustyni należy przeznaczyć dla kontrolowanej, zrównoważonej działalności ludzkiej, podczas gdy południowa część Pustyni powinna pozostać terenem utrudnionej penetracji turystów

10 TURYSTYKA ZRÓWNOWAŻONA (ang. sustainable tourism)- wszystkie formy turystyki, które przysparzają korzyści wszystkim współuczestniczącym, czyli turystom, ludności miejscowej i przedsiębiorstwom turystycznym, przy jednoczesnej minimalizacji szkód ekologicznych, gospodarczych i społecznych. Kowalczyk A. (red.), Turystyka zrównoważona 2010, s.26.

11 TURYSTYKA ZRÓWNOWAŻONA Społeczności lokalne Inwestorzy Samorządy Turystyka zrównoważona na obszarze przyrodniczo cennym Władze parku/przyroda Turyści Organizacje turystyczne, LGD

12 KONCEPCJĄ KONCENTRACJI-ROZPROSZENIA RUCHU TURYSTYCZNEGO wg jej założeń właściwe zagospodarowanie turystyczne może być dokonane w oparciu o dwa alternatywne rozwiązania: 1. dążenie do SKUPIENIA ruchu turystycznego w wybranych miejscach (bardziej odpornych na oddziaływanie człowieka na środowisko przyrodnicze) 2. ROZPROSZENIE turystów, aby ich obecność (np. w przeliczeniu na jednostkę powierzchni) była na tyle nieliczna, by nie stwarzali oni zagrożenia dla zasobów przyrodniczych.

13 MILITARNA TURYSTYKA KULTUROWA podróże turystyczne mające za cel uzyskanie osobistego doświadczenia lub edukację, w których istotną częścią programu, decydującą o podjęciu podróży lub udziale w niej, jest zwiedzanie miejsc i obiektów o charakterze obronnym lub związanych z dziejami konfliktów zbrojnych, a także wojska i uzbrojenia, dowódców i żołnierzy Jędrysiak T., von Rohrscheidt A.M., Militarna turystyka kulturowa, PWE, Warszawa 2011.

14 MILITARNA TURYSTYKA KULTUROWA dobudowa części bunkrów, wykopanie okopów, transzei i zasieków eventy cykliczne oraz pokazy tematyczne (np. polska obrona Tobruku przed żołnierzami Afrika Korps, walki o Monte Cassino itp.), pobyty przeżyciowe dla turystów (m.in. obozy survivalowe), tematyczne pakiety organizowane przez lokalne stowarzyszenia, czy grupy hobbystyczne zainteresowane tematyką historyczno- militarną. Uzupełnieniem oferty byłoby rozwijanie skoków spadochronowych.

15 GEOTURYSTYKA odwiedzanie szeroko rozumianych obiektów geoturystycznych, tzn. takich obiektów które są, lub mogą się stać, po odpowiednim wypromowaniu i udostępnieniu, przedmiotem zainteresowania turystycznego (np. wulkany, kaniony, skałki, jaskinie itp.). Stworzenie szlaków, ścieżek dydaktycznych oraz tablic informacyjnych z pewnością pozwoli na jej rozwinięcie się

16 PUSTYNNY PARK TEMATYCZNY Parki tematyczne są rodzajem parku rozrywki, w którym scenografia podporządkowana jest jednemu bądź wielu tematom. Wyróżnia się parki, w których jest jeden motyw przewodni (np. budowle w miniaturze) bądź takie, w których istnieją różnorodne krainy tematyczne (np. Europa-Park)

17 PUSTYNNY PARK TEMATYCZNY Park ten winien zawierać elementy, które społeczeństwu kojarzą się z pustynią-elementy egipskie, czy szerzej afrykańskie. wprowadzenie elementów popularnych książek sciencefiction ( Władca Pierścieni, Gra o Tron i inne). Wystawa multimedialna poświęcona pustyniom świata, ich ludności i zwierzętom, Dodatkową atrakcją parku może być mini zoo z gatunkami zwierząt charakterystycznymi dla obszarów pustynnych, W dalszej perspektywie należy rozważyć dodanie innych możliwości spędzania wolnego czasu takich jak: park wodny, kolejka górska czy wystawy (galerie) sztuki na wolnym powietrzu.

18 PERSPEKTYWY ROZWOJU

19 OCENA EKONOMICZNA Koszty Rozbudowa jednego bunkra- ok. 100 tys. Zł Wyznaczenie szlaku geoturystycznego z jego zagospodarowaniem w postaci przystanków edukacyjnych, wiat oraz ławek- ponad 500 tys. Zł Budowa Pustynnego Parku Tematycznego- ponad 5 mln zł Budowa dróg, parkingów, chodników, ścieżek, doprowadzenie infrastruktury technicznej, Zyski Bezpośrednie korzyści poprzez podatki, które osoby fizyczne lub prawne wpłacają do miejscowej kasy. Zatrudnienie w gospodarce turystycznej, a następnie w powiązanych gałęziach gospodarki to oddziaływanie pośrednie. Wzrost liczby miejsc pracy powstałych na skutek rozwoju ww. form turystyki przyczyni się do zmniejszenia liczby osób bezrobotnych nie tylko w gminie, ale i w regionie. troska i zaangażowanie lokalnych społeczności o zachowanie krajobrazu Pustyni wzrost prestiżu z faktu zamieszkania w atrakcyjnej okolicy podniesienie cen nieruchomości i wzrost dochodu gminy

20 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!