4. woj. lubuskie, Ujście Ilanki (PLH080015) Lp. Nazwa gatunku Grupa* Opis Miniatura zdjęcia

Transkrypt

1 4. woj. lubuskie, Ujście Ilanki (PLH080015) ZESTAW KONTROLNY DLA NAUCZYCIELA/-LKI Lp. Nazwa gatunku Grupa* Opis Miniatura zdjęcia 1 kumak nizinny Bombina bombina A Jestem małym płazem bezogonowym. Na grzbiecie mam gruczoły jadowe, a na brzuchu jaskrawe pomarańczowe plamy. Dzięki temu skutecznie odstraszam ludzi i inne zwierzęta. Żyję w wodzie, zadowalają mnie nawet niewielkie kałuże albo koleiny na polnych drogach. Jak wysychają szukam sobie nowego domu. Na ląd wychodzę tylko, by móc tam wygodnie zapaść w zimowy sen ropucha szara Bufo bufo koza pospolita Cobitis taenia kukułka szerokolistna Dactylorhiza majalis żółw błotny Emys orbicularis A F P R Jestem płazem bezogonowym o krępym i masywnym ciele. Mam szeroki pysk, chropowatą skórę grzbietu z licznymi brodawkami i ogromne gruczoły przyuszne. Cały mój grzbiet jest szaro-brązowy, a brzuch i podgardle - jaśniejsze. Żyję w lasach, na polach i w ogrodach, a unikam terenów bardzo suchych oraz podmokłych. Jestem przywiązana do swojego domu i zawsze wracam do niego po nocnych łowach. Na polowaniu wcale nie skaczę, a chodzę unosząc ciało nad ziemią i pożeram wszystko, co tylko zdołam połknąć. Dlatego dobrze mieć mnie w ogrodzie, bo jestem naturalnym wrogiem szkodników roślin. Zimuję zagrzebana w ziemi lub w piwnicach budynków. Moje imię mylnie sugeruje, że jestem ssakiem, jednak mój prawdziwy kuzyn to karp. Mam szary grzbiet pokryty ciemnymi plamkami oraz obronne, ruchome kolce w okolicy oczu. Żyję w rzekach, stawach i jeziorach, szczególnie tych o piaszczystym lub kamienistym dnie. Lubię zagrzebywać się w podłożu tak, że widać tylko moje oczy i płetwę ogonową. Mam wtedy świetną kryjówkę, by polować na larwy owadów, mięczaki oraz robaki. W Polsce jestem objęty ścisłą ochroną gatunkową. Jestem wieloletnią rośliną i osiągam do 50 cm wzrostu. Mam fioletowo-purpurowe kwiaty, zebrane w grono na końcu łodygi. Moje liście są jajowo-lancetowate i ozdobione ciemnymi plamkami. Oprócz korzeni, posiadam dwie pozorne bulwy, z których czerpię substancje odżywcze, kiedy warunki otoczenia są niesprzyjające. Żyję na podmokłych łąkach o podłożu torfowym. Byłam kiedyś w Polsce pospolitą rośliną, ale teraz moich sióstr jest coraz mniej, więc ludzie objęli mnie częściową ochroną gatunkową. Jestem niedużym, ale długowiecznym, powolnym gadem. Mój karapaks (muszla) jest oliwkowo-brązowy i pokrywają go gładkie, regularne rogowe tarcze. Mam pomarańczowe lub żółtawe oczy. Zamieszkuję gęsto zarośnięte i trudno dostępne zbiorniki oraz małe cieki wodne. Tam spędzam większość czasu, poluję i wychowuję potomstwo. Na brzeg wychodzę, żeby się wygrzewać na słońcu, a nasze samice - żeby złożyć jaja. Zimuję zagrzebany głęboko w mule na dnie zbiornika wodnego przez około 5 miesięcy. Kiedyś mieszkałem w całej Polsce, a teraz tylko w rzadkich miejscach i ludzie mnie chronią, żebym nie wyginął.

2 bluszcz pospolity Hedera helix wydra europejska Lutra lutra pachnica dębowa Osmoderma eremita łosoś atlantycki Salmo salar traszka grzebieniasta Triturus cristatus P M I F A Jestem wiecznie zielonym pnączem o błyszczących ciemnozielonych liściach z wyraźną siatką jasnożółtych nerwów. Moje młode listki są jasnozielone. Z natury mieszkam w cienistych lasach całej Polski, szczególnie w jej cieplejszych rejonach. Ludzie uprawiają mnie także jako ozdobną roślinę doniczkową, okrywową i możecie mnie spotkać w ogrodach, starych parkach oraz na cmentarzach. Jestem również wykorzystywany do produkcji leków i kosmetyków. Ze względu na to, że mogę dożyć nawet 700 lat, człowiek uznał mnie za symbol wierności i trwałości życia. Jestem niewielkim drapieżnym ssakiem. Mam małe uszy i brązowe futerko z jasnym podgardlem. Choć mieszkam w całej Polsce, to jestem bardzo rzadka i zagrożona wyginięciem. Jeśli jednak dopisze Wam szczęście, spotkacie mnie nad brzegiem Bałtyku, nad nabrzeżami rzek, potoków, stawów i jezior. Buduję w skarpach nory, do których wejście znajduje się pod powierzchnią wody. Czasami zajmuję też nory lisów lub borsuków. Jedna z moich sióstr gra Marlenę w serialu Pingwiny z Madagaskaru. Jestem owadem, który wykluwa się z jaja jako larwa. W dorosłego osobnika zamieniam się dopiero po 3-4 latach. Staję się wtedy brązowoczarny, mam skrzydła chronione specjalnymi pokrywami i czułki. Kiedyś mieszkałem w puszczach, w dziuplach rozkładających się okazałych drzew. Teraz potrafię mieszkać też w innych miejscach. Choć moje imię sugeruje, że lubię tylko dęby, to tak naprawdę zadomowię się w każdym, byle bardzo starym, próchniejącym drzewie w parku i alei przydrożnej. Bardzo lubię słońce oraz próchniejące drewno. Jestem dużą drapieżną rybą (do 150 cm długości) z wielką i silnie uzębioną paszczą. Moje drobne łuski mają barwę szarą, a na górnej połowie ciała mam nieregularne czarne plamy. Zobaczycie u mnie także wyraźną linię boczną i małą, czerwono-szarą płetwę tłuszczową na linii grzbietu. Jestem jedną z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych ryb na świecie, niestety ze względu na moje smaczne mięso. Choć mieszkam w morzu, to na czas rozrodu (tarła) wędruję do rzek. Czasem, kiedy napotkam sztuczną zaporę, nie mogę dojść do celu i nie wydaję wtedy na świat dzieci. Zdarza się też, że ludzie zanieczyszczają moje tarliska i prowadzą nielegalne połowy. Jestem płazem ogoniastym, który może żyć zarówno w wodzie, jak i na lądzie. Lubię zbiorniki wodne o mulistym dnie i silnie zarośnięte roślinnością. Są one idealne do złożenia i ukrycia moich jaj, z których wylęgają się kijanki. Jako dorosły płaz mam brązowe lub czarne ciało z plamkami i brodawkami, 4 palce u łap przednich oraz 5 u tylnych. Nie mam pazurów, za to przeciwnika ugryzę dwoma rzędami zębów. Mam też szczególną zdolność odtwarzania utraconych w walce kończyn lub ogona. *Grupa: A = płazy, B = ptaki, F = ryby, I = bezkręgowce, M = ssaki, P = rośliny, R = gady.

3 ZESTAW DLA UCZNIÓW/UCZENNIC kumak nizinny ropucha szara koza pospolita kukułka szerokolistna

4 żółw błotny bluszcz pospolity wydra europejska pachnica dębowa

5 łosoś atlantycki traszka grzebieniasta 1. Jestem małym płazem bezogonowym. Na grzbiecie mam gruczoły jadowe, a na brzuchu jaskrawe pomarańczowe plamy. Dzięki temu skutecznie odstraszam ludzi i inne zwierzęta. Żyję w wodzie, zadowalają mnie nawet niewielkie kałuże albo koleiny na polnych drogach. Jak wysychają szukam sobie nowego domu. Na ląd wychodzę tylko, by móc tam wygodnie zapaść w zimowy sen. 2. Jestem płazem bezogonowym o krępym i masywnym ciele. Mam szeroki pysk, chropowatą skórę grzbietu z licznymi brodawkami i ogromne gruczoły przyuszne. Cały mój grzbiet jest szaro-brązowy, a brzuch i podgardle - jaśniejsze. Żyję w lasach, na polach i w ogrodach, a unikam terenów bardzo suchych oraz podmokłych. Jestem przywiązana do swojego domu i zawsze wracam do niego po nocnych łowach. Na polowaniu wcale nie skaczę, a chodzę unosząc ciało nad ziemią i pożeram wszystko, co tylko zdołam połknąć. Dlatego dobrze mieć mnie w ogrodzie, bo jestem naturalnym wrogiem szkodników roślin. Zimuję zagrzebana w ziemi lub w piwnicach budynków. 3. Moje imię mylnie sugeruje, że jestem ssakiem, jednak mój prawdziwy kuzyn to karp. Mam szary grzbiet pokryty ciemnymi plamkami oraz obronne, ruchome kolce w okolicy oczu. Żyję w rzekach, stawach i jeziorach, szczególnie tych o piaszczystym lub kamienistym dnie. Lubię zagrzebywać się w podłożu tak, że widać tylko moje oczy i płetwę ogonową. Mam wtedy świetną kryjówkę, by polować na larwy owadów, mięczaki oraz robaki. W Polsce jestem objęty ścisłą ochroną gatunkową. 4. Jestem wieloletnią rośliną i osiągam do 50 cm wzrostu. Mam fioletowo-purpurowe kwiaty, zebrane w grono na końcu łodygi. Moje liście są jajowo-lancetowate i ozdobione ciemnymi plamkami. Oprócz korzeni, posiadam dwie pozorne bulwy, z których czerpię substancje odżywcze, kiedy warunki otoczenia są niesprzyjające. Żyję na podmokłych łąkach o podłożu torfowym. Byłam kiedyś w Polsce pospolitą rośliną, ale teraz moich sióstr jest coraz mniej, więc ludzie objęli mnie częściową ochroną gatunkową.

6 5. Jestem niedużym, ale długowiecznym, powolnym gadem. Mój karapaks (muszla) jest oliwkowo-brązowy i pokrywają go gładkie, regularne rogowe tarcze. Mam pomarańczowe lub żółtawe oczy. Zamieszkuję gęsto zarośnięte i trudno dostępne zbiorniki oraz małe cieki wodne. Tam spędzam większość czasu, poluję i wychowuję potomstwo. Na brzeg wychodzę, żeby się wygrzewać na słońcu, a nasze samice - żeby złożyć jaja. Zimuję zagrzebany głęboko w mule na dnie zbiornika wodnego przez około 5 miesięcy. Kiedyś mieszkałem w całej Polsce, a teraz tylko w rzadkich miejscach i ludzie mnie chronią, żebym nie wyginął. 6. Jestem wiecznie zielonym pnączem o błyszczących ciemnozielonych liściach z wyraźną siatką jasnożółtych nerwów. Moje młode listki są jasnozielone. Z natury mieszkam w cienistych lasach całej Polski, szczególnie w jej cieplejszych rejonach. Ludzie uprawiają mnie także jako ozdobną roślinę doniczkową, okrywową i możecie mnie spotkać w ogrodach, starych parkach oraz na cmentarzach. Jestem również wykorzystywany do produkcji leków i kosmetyków. Ze względu na to, że mogę dożyć nawet 700 lat, człowiek uznał mnie za symbol wierności i trwałości życia. 7. Jestem niewielkim drapieżnym ssakiem. Mam małe uszy i brązowe futerko z jasnym podgardlem. Choć mieszkam w całej Polsce, to jestem bardzo rzadka i zagrożona wyginięciem. Jeśli jednak dopisze Wam szczęście, spotkacie mnie nad brzegiem Bałtyku, nad nabrzeżami rzek, potoków, stawów i jezior. Buduję w skarpach nory, do których wejście znajduje się pod powierzchnią wody. Czasami zajmuję też nory lisów lub borsuków. Jedna z moich sióstr gra Marlenę w serialu Pingwiny z Madagaskaru. 8. Jestem owadem, który wykluwa się z jaja jako larwa. W dorosłego osobnika zamieniam się dopiero po 3-4 latach. Staję się wtedy brązowoczarny, mam skrzydła chronione specjalnymi pokrywami i czułki. Kiedyś mieszkałem w puszczach, w dziuplach rozkładających się okazałych drzew. Teraz potrafię mieszkać też w innych miejscach. Choć moje imię sugeruje, że lubię tylko dęby, to tak naprawdę zadomowię się w każdym, byle bardzo starym, próchniejącym drzewie w parku i alei przydrożnej. Bardzo lubię słońce oraz próchniejące drewno. 9. Jestem dużą drapieżną rybą (do 150 cm długości) z wielką i silnie uzębioną paszczą. Moje drobne łuski mają barwę szarą, a na górnej połowie ciała mam nieregularne czarne plamy. Zobaczycie u mnie także wyraźną linię boczną i małą, czerwono-szarą płetwę tłuszczową na linii grzbietu. Jestem jedną z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych ryb na świecie, niestety ze względu na moje smaczne mięso. Choć mieszkam w morzu, to na czas rozrodu (tarła) wędruję do rzek. Czasem, kiedy napotkam sztuczną zaporę, nie mogę dojść do celu i nie wydaję wtedy na świat dzieci. Zdarza się też, że ludzie zanieczyszczają moje tarliska i prowadzą nielegalne połowy. 10. Jestem płazem ogoniastym, który może żyć zarówno w wodzie, jak i na lądzie. Lubię zbiorniki wodne o mulistym dnie i silnie zarośnięte roślinnością. Są one idealne do złożenia i ukrycia moich jaj, z których wylęgają się kijanki. Jako dorosły płaz mam brązowe lub czarne ciało z plamkami i brodawkami, 4 palce u łap przednich oraz 5 u tylnych. Nie mam pazurów, za to przeciwnika ugryzę dwoma rzędami zębów. Mam też szczególną zdolność odtwarzania utraconych w walce kończyn lub ogona. Pomoce zostały opracowane w ramach projektu Zgodnie z Naturą, prowadzonego przez Centrum Edukacji Obywatelskiej.