Specjalność przedmiot kierunkowy Punkty ECTS: wedle planu studiów. Kierunek studiów: filologia polska

Transkrypt

1 SYLABUS oraz ZAGADNIENIA DO EGZAMINU Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach Kierunek studiów: filologia polska Przedmiot: Historia literatury polskiej: literatura dawna średniowiecze, renesans, barok Autor: prof. nzw. UPH dr hab. Antoni Czyż Zakład Polskiej Literatury Dawnej i Edytorstwa. Instytut Filologii Polskiej i Lingwistyki Stosowanej Specjalność przedmiot kierunkowy Punkty ECTS: wedle planu studiów Rok akademicki: 2011/ Forma i wymiar godzinowy zajęć dydaktycznych Typ studiów Rok studiów Semestr Wykłady Ćwiczenia stacjonarne I stopnia I 1, 2 wykład 2. Cele i EFEKTY kształcenia: Wiedza o epokach. Empatyczne rozumienie. Sprawność hermeneutyczna - dla KAŻDEGO tematu! 3. Umiejscowienie przedmiotu w planie studiów: semestr 1 i Metody dydaktyczne: wykład, prezentacja. 5. Forma oceny: przedmiot kończy się egzaminem ustnym w sesji letniej. Colloquia 6. Program zajęć w semestrze 1-2, czyli ZAGADNIENIA na EGZAMIN: SPOTKANIE WSTĘPNE: Dzieło literackie jako sensowny twór słowny. Uniwersalna koncepcja literatury Stefanii Skwarczyńskiej. Pojęcie literatury stosowanej. Metodologiczne podłoże wykładu. Badania interdyscyplinarne z zakresu: historii literatury, historii idei, innych dyscyplin. TEMATY DALSZYCH SPOTKAŃ. Jeden temat to jeden wykład: Temat 1. Myślenie średniowiecza. Tradycja antyczna. Św. Augustyn i platonizm chrześcijański. Teologia łaski. Św. Tomasz z Akwinu i arystotelizm chrześcijański: humanizm, ratio. Personalizm Tomaszowy. Jałowa scholastyka. Benedykt i monastycyzm: cała osoba - lectio - biblioteka. Mistycy: Eckhart i mistyka wnętrza, Brygida. Asceci: św. Franciszek z Asyżu - Tomasz a Kempis (Tomasz z Kempen) i devotio moderna. Intelektualizm epoki: idea i powstanie uniwersytetu. Inteligencja średniowieczna. Gender: płeć jako kategoria kultury. Twórcza ekspresja kobiet w średniowieczu: św. Hildegarda z Bingen (jej malarstwo i muzyka...), św. Królowa Jadwiga. Karnawalizacja kultury. Na schyłku: dekadencja średniowiecza. Temat 2. Świadomość estetyczna średniowiecza. Wrażliwość na symbol. Od powściągliwości po przepych w architekturze i malarstwie: od stylu romańskiego po gotyk. Symbolika barw. Wizjonerstwo kolorystyczne. Sztuka witrażu. Neoplatońska teologia sztuki u benedyktyna opata Suger (przy nieznajomości dialogów Platona): dzieło jako znak Bożej idei. Średniowieczna wspólnota Zachodu i Wschodu Europy: motyw Deesis (Chrystus, Matka Boska, Jan Chrzciciel) w cerkwiach prawosławnych i w polskiej kolegiacie romańskiej w Tumie pod Łęczycą. Temat 3. Początki literatury polskiej. Pierwszy pisarz: kobieta, Gertruda. Modlitwy w Psałterzu Egberta. Gertruda a Gender. Pierwszy wiersz: Bogu rodzica (transkrypcja: Antoni Czyż). Deesis a biblijne aluzje. Trop a kontakion. Teologia i styl najstarszej polskiej pieśni. Pierwsze kolędy, pieśni pasyjne i pieśni wielkanocne. Dwujęzyczność epoki. Oralność literatury. Meliczność poezji. Psalm jako matryca ekspresji. Poezjotwórcza liturgia. Wersologia: Maria Dłuska - wiersz zdaniowy jako system. 1

2 Temat 4. a. Przekłady Biblii i proza średniowieczna. Wersologia: poezja biblijna - system wersyfikacji. Psałterz floriański a Psałterz puławski. Podłoże kulturowe. Rytm: akustyka wersu. Sprawa alegorezy. Polska proza retoryczna: Kazania świętokrzyskie i Kazania gnieźnieńskie. Styl, idee. Znów alegoreza. Łacińska proza historyczna: kroniki Galla i Wincentego. Styl, idee. Wincenty jako intelektualista epoki: pierwszy Polak na uniwersytecie. Chronica Polonorum - spełnione arcydzieło. Polskie apokryfy: Rozmyślanie przemyskie i Rozmyślania dominikańskie. Narracja. Okrucieństwo a doloryzm. b. Późne apogeum: poezja XV wieku. Passio a compassio. Władysław z Gielniowa - bernardyn z Warszawy. Epicki ton liryczny: Żołtarz Jezusow. Szkoła poetycka bernardyńska. Pieśni łysogórskie i kult maryjny. Posłuchajcie, bracia miła: liryczne ja. Sekwencja, planctus, dramat. Matka Boska dolorosa. Andrzej ze Słupi. Świętokrzyski klasztor benedyktynów: ośrodek literacki. Skandal śmierci: dekadencki Dialog Polikarpa. Skandal ciała: manichejska Legenda o Aleksym. Żywioł życia: Przecław Słota, erotyki. Triumf i kres wyobraźni symbolicznej. Estetyka realizmu. Temat 5. Myślenie renesansu. Reinterpretacje antyku. Odkrycie greki: Plato, tragedia. Estetyka piękna różnorakiego: platoński vates - artifex Arystotelesa - ingenium Horacego. Renesansowa varietas. Klasycyzm i mimesis. Rewolucja książki i nowa komunikacja społeczna. Nowy platonizm chrześcijański Marsilio Ficino, Giovanni Pico della Mirandola. Duch natury: Paracelsus Od metafizyki po nowe odkrycie ja: Erazm z Rotterdamu - Michel Montaigne. Renesans północny. Reformy chrześcijaństwa: Marcin Luter - Filip Melanchton - św. Ignacy Loyola, jego Ćwiczenia duchowne. Od teologii łaski po wyobraźnię ocalającą. Ratio a Aufklärung. Mistyka św. Jan od Krzyża: od nocy ciemnej po mistyke wnętrza, św. Teresa z Avila i mistyczna miłość oblubieńcza. Teresa a Gender. Utopie: socjalizm i zakonnik-komunista, Thomas Morus, Tommaso Campanella. Temat 6. Świadomość estetyczna odrodzenia. Klasycyzm jako estetyka twórczych ponowień antyku. Piękno klasyczne: harmonia i proporcja. Mimesis (imitatio) jako twórcze naśladowanie: natury (bytu) - literatury (mistrzów antyku). Odnaleziony Plato: lektura Uczty i Iona, pochwała sztuki natchnionej, sublimującej. Neoplatonizm florencki XV wieku i wizja sztuki jako znaku Boga: malarz Sandro Botticelli. Koncepcje poezji. Z ducha Arystotelesa: poeta-artufex. Z ducha Platona: poeta-vates. Z ducha Horacego: poeta i jego ingenium. Temat 7. Kultura duchowa polskiego odrodzenia. Uniwersytet Jagielloński. Mikołaj Kopernik, arianie, Akademia Zamojska. Konfederacja warszawska: polska tolerancja. Andrzej Frycz-Modrzewski: jego humanizm chrześcijański, erazmianizm. Eseje Frycza: tok retoryczny swobodnej myśli. Ekumenizm Frycza: Sylwy. Cyceronianizm: Stanisław Orzechowski i inni. Łukasz Górnicki i Dworzanin polski: dialog, esej, żywioł myśli Jezuita Piotr Skarga. Retoryka, ton biblijny i myśl polityczna Kazań sejmowych Państwo w upadku i nierządzie? - amplifikacje w renesansowym dyskursie publicznym. Literatura stosowana: blisko życia. Temat 8. Polskie początki renesansowej literatury pięknej: Biernat z Lublina. Raj duszny: sensacja bibliologiczna i duch średniowiecza. Modlitewny hortus animae. Anarchia renesansowa i Żywot Ezopa: filozofia błazna. Prywatna mądrość. Bajki narracyjne: inicjacyjna struktura semantyczna gatunku. Wersyfikacja Biernata: sylabizm względny. Temat 9. Łacińskie początki: Klemens Janicki i inni lirycy. Łacina antyczna a średniowieczna lingua vulgaris. Intertekstualność klasyczna a mowa powa potoczna. Biografia humanisty jako tekst kultury. Mikołjaj Hussowski i renesans północny ; Pieśń o żubrze. Andrzej Krzycki i Carmina amatoria. Jan Dantyszek: droga duchowa w stronę Hymnów. Geniusz liryczny: Ianitius - Janicki - Klemens Janicjusz. Elegie Tristia wobec Owidiusza. Romantyczny leitmotiv: autobiografia duchowa. Epigramy. Topika. Klasycyzm chrześcijański Janickiego. Temat 10. Polski renesans północny : Mikołaj Rej. Zwierciadlana literatura: byt jako dom - 2

3 świat jako znak - tekst-speculum. Pareneza jako próba mądrości. Epicki żywioł nietragiczny. Żywot człowieka poczciwego: proza o porządku trwania. Ziemiańska iluminacja. Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego: poemat inicjacyjny z kręgu Bildung. Epigram i realizm: Figliki. Styl pisarski Reja - żywiołowy samorodny mistrz. Temat 11. Trop średniowieczny renesansu: Mikołaj z Wilkowiecka. Dramat i teatr religijny średniowiecza. Gatunki dramatyczne: dramat liturgiczny a misterium. Dochowane teksty średniowieczne. Język teatralny: model sceny, kształt inscenizacji, aktorstwo, muzyka, śpiew. Mikołaja z Wilkowiecka Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim jako... renesansowe misterium średniowieczne. Asymilacja świętego tematu. Misterium Odkupienia jako narracja naiwna. Chrystus ludowy. Estetyka groteski.. Temat 12. a. Horacjański geniusz liryki: Jan Kochanowski. Wczesny hymn o Bogu-dawcy. Wobec estetyki biblijnej. Psałterz Dawidów jako intymna confessio. Styl Kochanowskiego-psalmisty. Pieśni jako dziennik liryczny. Wobec estetyki Horacego. Intelektualizm, obrazy, tematy. Renesansowy horacjanizm. Sylabizm jako system wiersza: akustyka tekstu, renesansowa świadomość formy. Pieśń świętojańska o sobótce: folklor - obrzęd - nagość stylu. Klasycyzm empatyczny. Kochanowski-obserwator: Fraszki i żywioł życia. Epigram obyczajowy i ontologiczny. Fraszka-malowidło a fraszka refleksyjna. Dwie fraszki O żywocie ludzkim: ton stoicki - trop neoplatoński - tragizm. b. Czy tragedia bez tragizmu? Odprawa posłów greckich jako tragedia i jako esej. Wobec Eurypidesa i Seneki. Parys i namiętność. Helena i zagadka bytu. Temat: ja - inni - odpowiedzialność. Próba z wierszem białym. Eksperyment z iloczasem. Monolog Kasandry jako esencja ekspresji klasycznej. Temat 13. Droga duchowa Trenów. Tom jako szyfr: rama inicjacyjna. Motto: Homer (słowa Odysa w eposie) - Cycero (przekład Homera i esej De fato) - Augustyn (spór z Cyceronem w Państwie Bożym). Liryczne ja wobec prawdy: od losu do Boga - od tragizmu do nadziei. Gra o wszystko z tradycją: mojra - fatum - Providentia.. Dedykacja antykwą (czcionka wzorowaną na literach rzymskich napisów nagrobnych) niczym epitafium. Liryczne ja i poezja: od bólu po ekspresję zwierciadlaną. Esej o egzystencji: od buntu humanisty przez tragizm po ukojenie w Bogu. Ton mistyczny: noc ciemna. Wędrówka inicjacyjna: ja-ojciec (Urszulki) - ja-dziecko (Boga). Leitmotiv: muzyczna faktura motywów przewodnich. Feminizm Trenów: matka-epifania (objawia Boga) Archetyp transformacji duchowej. Temat 14. Szymon Szymonowic i kres renesansu: Sielanki. Fantazmaty renesansowe. Idylla a kryzys kultury. Wyobraźnia arkadyjska antyku: Teokryt - Wergiliusz. Marzenia o dzikiej naturze. Człowiek pierwotny i szczęśliwość nieskażona. Szymonowica świat prowincji. Ton antyczny a realizm Sielanek. Wobec folkloru. Kołacze - Czary - Żeńcy Temat 1 [15]. Myślenie baroku. Kultura umysłowa XVII wieku: egotyzm na progu nowożytności. Żywe dziedzictwo renesansu: mistyka - tradycja Teresy z Avila i Jana od Krzyża, duchowość ignacjańska - św. Ignacy Loyola i projekt wyobraźni jako poznania metafizycznego. Ignacjańska aplikacja, akomodacja: dla medytacji przemieniającej. Jezuici i aplikacja tradycji: dla kultury jako nowej syntezy przeszłości. Dwie nowożytne syntezy antyku i chrześcijaństwa w kulturze: renesansowy neoplatonizm włoski - jezuici epoki baroku. Reformy chrześcijaństrwa w XVII wieku; nietrafność terminu kontrreformacja. Myślenie o myśleniu: René Descartes (Kartezjusz) i początki filozofii podmiotu. Rozprawa o metodzie jako wyznania samoświadomego ja. Myślący podmiot Kartezjusza. Racjonalizm kartezjański a średniowieczny racjonalizm Tomasza z Akwinu. Dwie pochodne kartezjanizmu: achrześcijański libertynizm - nowa samoświadoma ponożność. Francuski rygoryzm religijny w duchu Augustyna - jansenizm jako prąd. Pascal i dramaturg Jean Racine w kręgu jansenizmu. Blaise Pascal jego, z brulionów wydane, Myśli. Intelekt i doświadczenie wiary u Pascala: nowy racjonalizm chrześcijański. Z ducha Augustyna, wobec Kartezjusza. Rozdarte ja: Pascala chrześcijańska wizja tragizmu świadomości. Gottfried Leibniz i jego metafizyka bytu: przedkrytyczna. Optymizm Leibniza: świat stworzony przez Boga jako najlepszy z możliwych. Temat 2 [16]. Świadomość estetyczna baroku. Dwa prądy w literaturze i sztuce epoki: klasycyzm i 3

4 prąd barokowy. Klasycyzm baroku a klasycyzm renesansu: ponowiona koncepcja mimesis. Szaleństwa prądu barokowego: sztuka sztuczna, wizjonerska, kreacyjna. Jezuici a estetyczna rola wyobraźni. Barok jako świat wyobraźni: deformacja, nierealność, przepych kształtów. Zmysłowość a symbolika: wielość obrazów w sztuce i literaturze barokowej. Artysta jako niby-twórca: Sarbiewski i kreacyjna, romantyczna koncepcja poezji. Koncept jako paradoks, oksymoron, osobliwa metafora. Barokowa jedność treści i formy: nowy język - nowe myśli. Artysta jako rzemieślnik-wirtuoz: Sarbiewski i teoria konceptyzmu. Barokowa idea wspólnoty sztuk, gatunki w jej kręgu: opera, emblemat. Samuel Twardowski jako ucieleśnienie wyobraźni barokowej. Temat 3 [17]. Poezja metafizyczna wczesnego baroku. Co to poezja metafizyczna? Pojęcie historycznoliterackie czy z pogranicza historii idei? Liryka konceptualna z XVII wieku (Thomas Eliot) - liryka medytacyjna (Krzysztof Mrowcewicz) - poezja ontologiczna, dociekająca sensu bytu (Antoni Czyż)? Autorzy awangardowi XVI wieku. Mikołaj Sęp-Szarzyński i Rytmy abo wiersze polskie. Unikat z Biblioteki w Kórniku. Sebastian Grabowiecki i Rymy duchowne. Unikat z Biblioteki Czartoryskich w Krakowie. Jedność idei i form: humanizm chrześcijański, konceptyzm barokowy. Świetność sonetów. Intelektualizm Sępa: precyzja pojęć, obrazy-znaki. Obrazowość Grabowieckiego: pejzaże mentalne. Temat u obu: Miłosierdzie Boże. Temat 4 [18]. Wczesnobarokowa poezja światowych rozkoszy. Rozpoznanie świata zmysłowego penetracja poety, twórcza wyobraźnia: od realizmu po kreację. Hieronim Morsztyn i Światowa rozkosz: od triumfu zmysłów po marność i śmierć, od radości do rozpaczy. Jego Sumariusz wierszów i zmysłowy realizm. Kasper Miaskowski i Zbiór rytmów. Liryka subtelnego opisu: Na szklenicę malowaną jako malarski opis szklanki i metafizyczne studium przedmiotu. Szymon Zimorowic i Roksolanki. Panien i młodzieńców śpiew o miłości, małżeństwie i śmierci. Wielość stylu: od folkloru po petrarkizm. Konceptualna metaforyka. Temat 5 [19]. Wczesna epika - w drodze do sarmatyzmu. Renesansowe kontakty polskowłoskie (królowa Bona Sforza [żona Zygmunta Starego i matka Zygmunta Augusta] i jej dwór). Barokowe fascynacje kultura włoską: italianizm. Piotr Kochanowski, bratanek renesansowego geniusza Jana. Jego Gofred abo Jeruzalem wyzwolona i barokowy pierwowzór włoski: Torquato Tasso, Gerusalemme liberata [Jerozolima wyzwolona]. Epos o krucjacie jako wojnie pobożnej - etos rycerski. Wątki psychologiczne i miłosne. Zachowana strofa oryginału: oktawa, odtąd zadomowiona w polskiej poezji epickiej aż po romantyzm (Beniowski Słowackiego). Entuzjazm sarmackich czytelników. Przekład w rękopisie, Orland szalony i renesansowy pierwowzór włoski: Ludovico Ariosto, Orlando furioso. Juliusz Słowacki jako czytelnik Piotra Kochanowskiego: jego ariostyzm. Temat 6 [20]. a. W kręgu wyobraźni barokowej: od konceptu po emblemat. Rozwój poezji konteptystycznej. Daniel Naborowski i jego liryka kunsztowna: miłosne wyznania miłosne, wiersze metafizyczne w krótkości trwania. Tworzywo poezji Naborowskiego; intelektualizm, gry słów, ironia. Zbigniew Morsztyn, poeta arianin. Biblijna tradycja. Zbiór Muza domowa. Wiersz Myśl ludzka o godności osoby i o mocy intelektu. Ton ludowy pieśni panien tłukących pęczak. Mistyczne Emblematab - spełnienie gatunku, świetność alegorezy Pnp, cykl o miłości mistycznej człowieka i Boga, śmiałość obrazów symbolicznych. b. W kręgu wyobraźni barokowej: małe ojczyzny, bliskie i dalsze okolice. Barokowe odnajdywanie poetyckie zwykłości świata i jego zjawisk. Poetycki opis Warszawy: kompozytor Adam Jarzębski i Gościniec. Epicki obraz żeglugi: Marcin Borzymowski i Morska nawigacyja do Lubeka. Stanisław Samuel Szemiot i Sumariusz wierszów, wiersze z Podlasia i o nim. Walenty Roździeński i Officina ferraria, poemat o pracy górnika i hutnika, o ich świecie wyobraźni. Pejzaże okoliczne Potockiego i Kochowskiego. Temat 7 [21]. Pierwszy Polak w dziejach estetyki - Sarbiewski. Trafna formuła Władysława Tatarkiewicza. Jezuita Maciej Kazimierz Sarbiewski i jego liryka łacińska: horacjanizm chrześcijański. Ówczesna sława Sarbiewskiego jako poety: edycje niderlandzkie, Peter Rubens i projekt kart tytułowych. Estetyka Sarbiewskiego. Traktat De perfecta poesi [O poezji doskonałej] i kreacyjna koncepcja poety i poezji. Poetycka antropologia Sarbiewskiego (Antoni Czyż). Esej De acuto et arguto [O poincie i dowcipie] 4

5 jako teoria konceptyzmu. Formuła concors discordia [ zgodna niezgodność ] jako nazwanie konceptu, czyli twórczego myślowo paradoksu. Traktat Dii gentium [Bogowie pogan] jako synkretyczny słownik mitologii i religii. Temat 8 [22]. Proza mistyczna polskiego baroku. Mistyka w ujęciu antropologicznym: jako dwoświadczenie wewnętrzne - poznadzmysłowe i ponadrozumowe, zatem bezpośrednie, obcowanie z Bogiem przez osobę ludzką. Benedyktynka Magdalena Mortęska i Rozmyślania o Męce Pańskiej oraz Nauki duchowne. Jej intelektualizm mistyczny i otwarta na symbol interpretacja Biblii. Karmelitanka Marianna Marchocka i Żywot - pierwsza autobiografia kobiety polskiej. Mortęska i Marchocka a Gender. Jezuita Kazper Drużbicki i Droga doskonałości chrześcijańskiej i tradycja średniowiecznej mistyki nadreńskiej. Intelektualizm Drużbickiego. Jego nowatorski na tle europejskim kult Serca Jezusa w traktacie łacińskim Meta cordium cor Iesu (wcześniejszy od objawień św. Małgorzaty Alacoque w Paray-le-Monial we Francji). Temat 9 [23]. W kręgu wyobraźni barokowej: Samuel Twardowski, poeta wizjoner. Teatr dworski Władysława IV: awangardowa scena europejska. Opery (dramma per musica) wystawiane tam. Samuel Twardowski, poeta o wrażliwości i wyobraźni malarza. Jego sielanka dramatyczna Dafnis drzewem bobkowym inspirowana włoską operą barokową na warszawskiej scenie dworskiej (Virgilio Puccitelli). Drastyczna fabuła mityczna: Apollo - nimfa Dane - próba gwałtu - transformacja w laur. Melodyjnośc i malarskość poematu. Późny poemat Nadobna Paskwalina. Synteza czasu i przestrzeni: portugalska Lizbona - piękna bohaterka tytułowa - bogowie i boginie: Mars, Wenera... - klasztory - bożek miłości Kupido... Epicki poemat o inicjacji metafizycznej, transformacji duchowej. Epicka synteza sztuk: barwy, lśnienia, rytm. Filmowy tok narracji i opisu: pałac Wenery, włosy Paskwaliny, domek Apollina, sen Kupidyna, ogon pawia Junony.. Świetna strofika: oktawa w Dafnis. Temat 10 [24]. Pośród konceptyzmu - mistrz Jan Andrzej Morsztyn. Biografia cynika. Królowa Ludwika Maria i jej salon intelektualny i literacki na dworze w Warszawiei. Jan Andrzej Morsztyn, poeta konceptysta. Wobec kultury francuskiej i klasycyzmu: przekład tragedii Cyd Pierre a Corneille a. Wobec kultury włoskiej i konceptyzmu: Giambattista Marino i zmysłowy poemat L Adone (mityczna fabuła: dzieje Adonisa). Twórcze imitacje: Jan Andrzej Morsztyn jako marinista, konceptysta. Błyskotliwy styl paradoksalny. Rękopiśmienne zbiory: Kanikuła - Lutnia. Miłość i namiętność poety: pozorny petrarkizm, faktyczny sensualny marinizm (nie wzloty uczuć ale seks). Libertyński sonet Na krzyżyk na piersiach jednej panny. Temat 11 [25]. Sarmatyzm jako prąd kulturowy i jego poeta. Czy cała formacja kulturowa między renesansem a oświeceniem? Nie, sarmatyzm to prąd kulturowy w obrębie epoki baroku w Polsce, a polski barok zna zjawicka niesarmackie (Antoni Czyż: Polski barok niesarmacki). Etos rycerski i kult tradycji. Pochwała domu i polskości. Szlachcic sarmacki: podgolona czupryna, wąsy, kontusz, pas słucki... Wysoka pozycja kobiety: żony i matki. Mesjanizm sarmacki - koncepcja szlachty jako zwycięskiego narodu wybranego. Mesjańska interpretacja odsieczy wiedeńskiej (1683): wsparta przez Boga obrona chrześcijaństwa. Król Jan III Sobieski jako sarmacka figura władcy - męża Bożego. Wespazjan Kochowski, piewca sarmatyzmu. Zbiór wierszy Niepróżnujące próżnowanie: realistyczne fraszki, aplikowana rzymska koncepcja otium (wypoczynku i pracy pospołu). Nowatorska proza poetycka Psalmodia polska: twórcza parafraza Księgi Psalmów, mesjanistyczna historiozofia, niemal muztyczny rytm wersetów..jan Chryzostom Pasek, sarmacki pamiętnikarz Spełnienie sztuk pięknych: portret trumienny. Temat 12 [26]. Samotni poeci: Wacław Potocki. Najpłodniejszy poeta polski. Inspiracja Biblii i Erazma z Rotterdamu. Wacław Potocki jako mistrz mimesis - Ogród nie plewiony... Epickie unaocznienia w Ogrodzie: ludzie, pejzaże, anegdoty. Barokowa esencja realizmu. Pasja narracji i opisu: Mąż nagi żonę goni, Domyślna wdówka, inne. Narracje symboliczne w Ogrodzie: opowieści wieloznaczne. Figury egzystencji: Człowiek do listka, Człowiek igrzysko Boże... Potocki moralista: zbiór Moralia. Erazmianizm: Adagia Erazma jako inspiracja. Realizm opisu i ton satyry. 5

6 Temat 13 [27]. Samotni poeci: Stanisław Herakliusz Lubomirski. Tak nazwany Salomon polski lub polski Pascal. Stanisław Herakliusz Lubomirski jako mecenas kultury: niderlandzki architekt i przyjaciel Tylman z Gameren, emblematyczny palacyk łaziebny w warszawskim Ujazdowie (dziś: klasycystyczny Pałac na Wodzie w Łazienkach Królewskich). Jako filozof: łacińska proza o relacji jednostki i Boga, bliska klimatu myślowego Pascala. Jako poeta liryczny: cykl wierszy Poezje postu świętego oraz łaciński cykl emblematów Adverbia moralia w duchu neostoicyzmu (ilustracje: miedzioryty Tylmana). Jako poetaepik: bilbijne poematy Eklezjastes oraz pisany oktawą Tobiasz wyzwolony (według Księgi Tobiasza z ST). Nowatorski prozaik polski: pospołu esej i powieść dyskursywna, Rozmowy Artaksesa u Ewandra, dialogi dostojników dworskich i pięknie, snesie życia, Bogu, literaturze... Temat 12 [28]. a. Poezja metafizyczna późnego baroku. Mistrz groteski Józef Baka. Jezuitamisjonarz na Litwie i Białorusi. Tom Uwagi rzeczy ostatecznych i złości grzechowej. Wydana osobno słynna część druga: Uwagi śmierci niechybnej. Ton mistyczny części pierwszej. Śmiertelny fatalizm części drugiej. Od duchowości ignacjańskiej po radykalny wstrząs. Tradycja tańców śmierci. Oddalona legenda Bakigrafomana. b. Proza fabularna polskiego baroku. W stronę powieści: Lubomirski. Zajmujące nowele: dominikanin Tomasz Nargielewicz i jezuita Michał Jurkowski. Od pouczeń do makabry. Psychologizm barokowy. Temat 13 [29]. Kobiece ja w kulturze baroku. Gender a kobiety twórcze epoki baroku. Sawantki - emancypantki - feministki: z dziejów myśli wyzwolonej. Matka-Polka jako figura kobiety w kulturze sarmatyzmu. Dama i salon w kulturze baroku: nowy model dyskursu. Ludwika Maria - Barbara Sanguszkowa. Mistyczka i ekspresja kobiecych doznań: Małgorzata Alacoque (jej dziennik), polskie benedyktynki. Salomea Pilsztynowa: lekarka i pisarka. Antonina Niemiryczowa i jej liryka metafizyczna. Teatr Franciszki Urszuli Radziwiłłowej. 7. Bibliografia: Osobno została zestawiona i udostępniona studentom LISTA LEKTUR do przedmiotu. Copyright by Antoni Czyż, Warszawa