PRZEGL D USTAWODAWSTWA GOSPODARCZEGO

Transkrypt

1 PRZEGL D USTAWODAWSTWA GOSPODARCZEGO Rok LXIX Nr 7 (817) Warszawa Lipiec 2016 PL ISSN Nr indeksu w numerze m.in. Aukcja jako nowy instrument regulacji sektora energii odnawialnej Zabezpieczenie nowacyjne na prawach z rezerwacji czêstotliwoœci Gospodarka odpadami w prawie Unii Europejskiej: zagadnienia wstêpne ywnoœæ online bezpieczna przysz³oœæ czy rosn¹ce zagro enie? Nowe obowi¹zki informacyjne przy sprzeda y ywnoœci przez Internet Podstawy powództwa o uchylenie uchwa³y zgromadzenia spó³ki kapita³owej POLSKIE WYDAWNICTWO EKONOMICZNE

2 PRZEGLA D USTAWODAWSTWA GOSPODARCZEGO NR 7 LIPIEC PL ISSN MIESIE CZNIK Redaktor naczelny: Prof. dr hab. Kazimierz Strzyczkowski (Uniwersytet Łódzki) Sekretarz redakcji: Mariusz Gorzka Rada naukowa: Prof. dr hab. Jan Błeszyński (Uniwersytet Warszawski) Prof. dr nauk prawnych Oleg Gorodow (Państwowy Uniwersytet w Sankt Petersburgu, Rosja) Prof. Heibert Hirte (Uniwersytet w Hamburgu, Niemcy) Dr hab. Robert Jastrzębski (Uniwersytet Warszawski) Prof. dr hab. Peter-Christian Müller-Graff (Uniwersytet w Heidelbergu, Niemcy) Doc. Oleg P. Lichichan (Dyrektor Instytutu Prawa Państwowego Uniwersytetu w Irkucku, Rosja) Prof. dr hab. Karol Sobczak (Szkoła Główna Handlowa) Prof. dr hab. Elżbieta Skowrońska-Bocian (Uniwersytet Warszawski) Dr hab. Marek Szydło (Uniwersytet Wrocławski) Prof. Ruth Taplin (University of Leicester, Wielka Brytania) Dr Ryszard Tupin (Uniwersytet Warszawski) Adres Redakcji Warszawa, ul. Canaletta 4 tel. (22) ; fax (22) pug@pwe.com.pl Wydawca Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne SA Warszawa 84, skr. poczt pwe@pwe.com.pl WARUNKI PUBLIKACJI: PRENUMERATA na 2016 r.:,,ruch,, SA Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta,,Ruch pod numerami lub czynne w dni robocze w godzinach Koszt połączenia wg taryfy operatora Garmond Press SA Dział Prenumeraty tel. (22) Kolporter SA Departament Dystrybucji Prasy tel. (22) do 75 GLM Sp. z o.o. Dział Dystrybucji Prasy tel. (22) prenumerata@glm.pl As Press tel. (22) , (22) Poczta Polska SA infolinia Sigma-Not Zakład Kolportażu tel. (22) bok kol@sigma-not.pl Terminy prenumeraty: do 30 listopada dla prenumeraty realizowanej od 1 stycznia następnego roku; do końca lutego dla prenumeraty realizowanej od II kwartału bieżącego roku; do końca maja dla prenumeraty realizowanej od III kwartału bieżącego roku; do końca sierpnia dla prenumeraty realizowanej od IV kwartału bieżącego roku. Cena prenumeraty: Roczna 670,80 zł Półroczna 335,40 zł Prenumerata u Wydawcy: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne SA Warszawa, ul. Canaletta 4 bialek@pwe.com.pl Prenumerata roczna 25% rabatu. Prenumerata półroczna 10% rabatu. Nakład: 850 egzemplarzy Cena 1 egz. 55,90 zł (w tym 5% VAT) Skład i łamanie: Zdzisław Wasilewski, Warszawa, ul. Resorowa 28, tel Druk: Lotos Poligrafia sp. z o.o., Warszawa, ul. Wał Miedzeszyński 98, tel TREŚĆ NUMERU ARTYKUŁY Monika Przybylska-Cza stkiewicz, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Aukcja jako nowy instrument regulacji sektora energii odnawialnej Auction as a new instrument for regulating the renewable energy sector 2 Andrzej Krasuski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Zabezpieczenie nowacyjne na prawach z rezerwacji częstotliwości Novation security interest on the rights resulting from a decision on the reservation of frequencies 10 Aleksandra Bogusz, Uniwersytet Łódzki Gospodarka odpadami w prawie Unii Europejskiej: zagadnienia wstępne Waste management in European Union law: introductory issues 19 Artur Ba k, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarza dzania w Rzeszowie Żywność online bezpieczna przyszłość czy rosna ce zagrożenie? Nowe obowia zki informacyjne przy sprzedaży żywności przez Internet Food Online safe future or growing threat? New disclosure requirements when selling food over the internet 26 Z PRAKTYKI GOSPODARCZEJ Tomasz Szczurowski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Podstawy powództwa o uchylenie uchwały zgromadzenia spółki kapitałowej Cause of action for revocation the resolution of capital company assembly 31 Szanowni Czytelnicy i Autorzy Archiwalne artykuły z 2015 r. już dostępne na stronie internetowej naszego pisma. Co miesiąc wraz z nowym numerem PUG-u kolejny numer archiwalny: W najbliższych numerach: Podstawy prawne przetwarzania danych objętych tajemnicą telekomunikacyjną Kilka uwag o relacji pomiędzy ekstraterytorialnym stosowaniem polskich regulacji zakazujących praktyk konkurencyjnych a wymianą informacji w ramach Europejskiej Sieci Konkurencji,,Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego jest czasopismem naukowym punktowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (8 punktów)

3 Aukcja jako nowy instrument regulacji sektora energii odnawialnej Auction as a new instrument for regulating the renewable energy sector dr Monika Przybylska-Cza stkiewicz Streszczenie Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii stanowi zakończenie procesu implementującego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE oraz wprowadza reformę polskiego systemu wsparcia w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w źródłach odnawialnych. Od 1 lipca 2016 r. zaczną obowiązywać przepisy dotyczące systemu aukcyjnego (z ceną referencyjną ustaloną w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw energii), który jest nowym (dotychczas nieznanym prawu polskiemu) instrumentem regulacji sektora energii odnawialnej. Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych zasad prawnych warunkujących udział w aukcji. Oprócz tego, w artykule wskazane zostaną argumenty uzasadniające wprowadzenie aukcji do krajowego systemu wsparcia. W tym zakresie uwzględnione zostały unijne przepisy dotyczące pomocy publicznej, jak również uwarunkowania polskiego sektora elektroenergetycznego. Słowa kluczowe: pomoc publiczna, systemy wsparcia, aukcja. Summary The Renewable Energy Sources Act of 20 February 2015 provides completion of implementing of Directive 2009/28/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from renewable sources and amending and subsequently repealing Directives 2001/77/EC and 2003/30/EC as well as reforms the Polish support scheme for electricity generation from renewable sources. The Renewable Energy Sources Act provides for the reform of the primary (direct) support system, as it introduces the auction system (with a referential price set out in a regulation), which will enter into force as of 1 July The purpose of this article is to present the basic legal principles determining participation in the action. In addition, the article indicates arguments justifying the auction to the national support system. In this regard, tha Author took account of the EU rules on state aid, as well as the conditions of Polish power sector. Key words: state aid, support schemes, auction system. Uwagi wstępne W nauce prawa sektor elektroenergetyczny uważany jest za tak zwany sektor regulowany (Skoczny, 2002; Skoczny, 2004; Szydło, 2005). Wynika to z podjętych i w dalszym ciągu kontynuowanych działań liberalizacyjnych zmierzających do wprowadzenia konkurencji w obszarze rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Glachant, 2014). Rozwój sektora energii odnawialnej ma bez wątpienia wpływ na otwieranie rynków energii elektrycznej państw członkowskich na konkurencję w obszarze całego sektora elektroenergetycznego. Oprócz tego wzrost wytwarzania energii w źródłach odnawialnych związany jest z osiągnięciem szerokich celów klimatycznych, zarówno za szczeblu Unii Europejskiej (dalej: UE), jak i międzynarodowym. Stąd przed ustawodawcą zarówno unijnym, jak i krajowym stoi zadanie przyjęcia odpowiednich przepisów prawnych dotyczących funkcjonowania sektora energii odnawialnej. Na szczeblu UE sektor ten jest regulowany przede wszystkim dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE 1 (dalej: dyrektywa 2009/28/WE; dyrektywa Oze). Podstawowe znaczenie dla państw członkowskich odgrywają wyznaczone przez prawodawcę unijnego dwa cele ogólne, a mianowicie: 1) osiągnięcie 20% udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w UE 2 oraz 2) 10% udziału energii ze źródeł odnawialnych w użyciu energii w transporcie w każdym państwie członkowskim do 2020 r. 3. Aby osiągnąć cele ogólne państwa członkowskie mogą stosować między innymi następujące środki 4 : 1) systemy wsparcia 5 (Rio, Mir-Artigues, 2014) oraz 2) środki współpracy między poszczególnymi państwami członkowskimi oraz z państwami trzecimi (Klessmann, Lamers, Ragwitz, Resch, 2010). 2 NR PRZEGLA D USTAWODAWSTWA GOSPODARCZEGO

4 AUKCJA JAKO NOWY INSTRUMENT REGULACJI SEKTORA ENERGII ODNAWIALNEJ W celu zagwarantowania skuteczności obu wymienionych środków niezbędne jest, by państwa członkowskie mogły określać, czy i w jakim zakresie ich krajowe systemy wsparcia mają zastosowanie do energii ze źródeł odnawialnych wyprodukowanej w innych państwach członkowskich i by miały możliwość wyrażenia zgody na to przez zastosowanie mechanizmów współpracy przewidzianych w dyrektywie 2009/28/WE (Szydło, 2015). Krajowa ustawa implementująca dyrektywę Oze, tj. ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii odnawialnej 6 (dalej: ustawa o Oze) weszła w życie 4 maja 2015 r. 7. Określa ona: 1) zasady i warunki wykonywania działalności w zakresie wytwarzania: a) energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacjach odnawialnego źródła energii, b) biogazu rolniczego w instalacjach odnawialnego źródła energii, c) biopłynów; 2) mechanizmy i instrumenty wspierające wytwarzanie: a) energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacjach odnawialnego źródła energii, b) biogazu rolniczego w instalacjach odnawialnego źródła energii, c) ciepła w instalacjach odnawialnego źródła energii; 3) zasady wydawania gwarancji pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii w instalacjach odnawialnego źródła energii; 4) zasady realizacji krajowego planu działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych; 5) warunki i tryb certyfikowania instalatorów mikroinstalacji, małych instalacji i instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 600 kw, a także akredytowania organizatorów szkoleń oraz 6) zasady współpracy międzynarodowej w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz wspólnych projektów inwestycyjnych (Bohdan, Przybylska, 2015). Z punktu widzenia podjętego zagadnienia najistotniejsze są przepisy w zakresie mechanizmów wsparcia produkcji energii elektrycznej w źródłach odnawialnych zawarte w rozdziale 4 ustawy o Oze zatytułowanym: Mechanizmy i instrumenty wspieraja ce wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, biogazu rolniczego oraz ciepła, w instalacjach odnawialnego źródła energii, które zgodnie z art. 223 pkt 1 ustawy o Oze wchodzą wżycie 1 lipca 2016 r 8. Regulują one szczegółowe zasady udziału w aukcji, która ma gwarantować zakup energii elektrycznej wyprodukowanej w źródłach odnawialnych w określonym okresie maksymalnym, to jest 15 lat. Wejście w życie ustawy o Oze (w szczególności wspomnianego rozdziału 4) równoznaczne jest z reformą systemu wsparcia obowiązującego dotychczas w Polsce w postaci świadectw pochodzenia (Swora, Muras, 2010). Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie prawnych zasadach warunkujących udział w aukcji. Wskazanie podstawowych reguł w zakresie organizacji i przeprowadzenia aukcji jest niezbędne ze względu na fakt, że instrument ten dotychczas nie obowiązywał w krajowym systemie wsparcia wytwórców energii odnawialnej. Mamy zatem do czynienia z nowym i nieznanym dotychczas narzędziem prawnym, któremu przypisuje się podstawową rolę w zakresie osiągnięcia celów nałożonych na Polskę w dyrektywie 2009/28/WE. W ranach podsumowania niniejszego artykułu wskazane zatem zostaną zalety aukcji, jako instrumentu niezbędnego dla rozwoju polskiego sektora energii odnawialnej, na podstawie analizy procesu legislacyjnego zmierzającego o przyjęcia obowiązującej ustawy o Oze. Aukcja a wymogi prawa unijnego Dozwolona pomoc publiczna w sektorze energii odnawialnej Zakaz przyznawania pomocy publicznej jest jedną z fundamentalnych zasad ochrony konkurencji przyjętej w prawie pierwotnym UE. Normatywny wyraz wskazanej zasadzie daje w szczególności art. 107 ust. 1 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej: Traktat, TFUE) 9, zgodnie z którym: z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w Traktatach, wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorcom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlowa między państwami członkowskimi. Kolejne postanowienia Traktatu wskazują jednak, że zakaz udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom jest zakazem względnym, od którego TFUE przewiduje wyjątki (Gałązka, 2012). Jednym z takich wyjątków jest pomoc przyznawana wytwórcom energii elektrycznej w źródłach odnawialnych. Kwestia ta ze względu na przepisy i dokumenty unijne nie budzi żadnych wątpliwości interpretacyjnych, bowiem finansowe wsparcie dla wytwórców energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii jest uznawane jako dozwolona pomoc publiczna, o której stanowi przede wszystkim art. 107 ust. 3 lit. c TFUE 10. Stanowisko instytucji unijnych i poglądy przedstawicieli nauki nie budzą w tym zakresie żadnych wątpliwości, bowiem wspieranie wytwarzania energii w źródłach odnawialnych odbywa się przede wszystkim w ramach wyłączeń grupowych regulowanych od dnia 1 lipca 2014 r. (do 31 grudnia 2020 r.) rozporządzeniem KE nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r., uznające niektóre rodzaje pomocy publicznej za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu 11 (tzw. rozporządzenie GBER). Istota wyłączeń grupowych polega na tym, że po spełnieniu przesłanek określonych przez dany akt (w omawianym przypadku chodzi o rozporządzenie GBER) wsparcie finansowe zgodne jest z zasadami rynku wewnętrznego i w związku PRZEGLA D USTAWODAWSTWA GOSPODARCZEGO NR

5 AUCTION AS A NEW INSTRUMENT FOR REGULATING THE RENEWABLE ENERGY SECTOR z tym zwolnione z postępowania zgłoszeniowego przed KE. Uwzględniając akty i dokumenty przyjmowane na szczeblu UE można wyciągnąć wniosek o zmianie podejścia w zakresie systemów wsparcia przewidzianych dla wytwórców energii elektrycznej w źródłach odnawialnych, które zmierza w kierunku ujednolicenia systemów wsparcia w państwach członkowskich UE (szczegóły poniżej). Koncepcja systemów wsparcia po 2014 r. Analiza najnowszych aktów prawnych i dokumentów UE wskazuje za kształtowanie się zasady konwergencji (jednolitości) w zakresie trybu przyznawania systemów wsparcia w państwach członkowskich UE. W tym zakresie trzeba w szczególności wskazać dwa najważniejsze akty przyjęte w 2014 r. tj.: 1) rozporządzenie GBER 12 oraz 2) wytyczne KE z 2014 r. w sprawie wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach (tzw. EEAG). Zgodnie z treścią obu wymienionych aktów unijnych, KE zakłada, że wsparcie zgodne z prawem traktatowym dla wytwórców energii w źródłach odnawialnych powinno odbywać się w trybie procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji na podstawie jasnych, przejrzystych i niedyskryminacyjnych kryteriów. Procedura przetargowa przewiduje uczestnictwo wystarczającej liczby przedsiębiorstw, a pomoc przyznawana jest na podstawie wstępnej oferty przedstawionej przez oferenta lub ceny rozliczeniowej. Ponadto budżet lub wolumen związany z procedurą przetargową jest wiążącym ograniczeniem, które prowadzi do sytuacji, w której nie wszyscy oferenci mogą otrzymać pomoc 14. Wytyczne EEAG zakładają, że od 2015 r. państwa członkowskie powinny stosować procedurę przetargową w procesie wspierania wytwórców energii elektrycznej w źródłach odnawialnych. We wskazanych wytycznych KE założyła, że lata są okresem przejściowym, w którym państwa członkowskie powinny rozpocząć wdrażanie systemu przetargowego. Rozwijając powyższe założenie należy wskazać dwa podstawowe założenia wytycznych EEAG. Po pierwsze, w latach pomoc na co najmniej 5% planowanej nowej zdolności wytwórczej energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych powinna być przyznawana w drodze procedury przetargowej. Po drugie, od dnia 1 stycznia 2017 r. pomoc powinna być przyznana w drodze procedury przetargowej. Oznacza to, że procedura przetargowa powinna być obowiązkowym instrumentem, w ramach którego udziela się wytwórcom wsparcia w związku w wytwarzaniem przez nich energii elektrycznej w źródłach odnawialnych. Od tej ogólnej zasady KE przewidziała trzy wyjątki, tzn. pomoc nie musi być przyznawana w drodze procedury przetargowej jeżeli: 1) państwa członkowskie wykażą, iż kwalifikuje się tylko jeden projekt (lub bardzo ograniczona liczba projektów bądź zakładów), lub 2) państwa członkowskie wykażą, iż procedura przetargowa zgodna z zasadami konkurencji spowodowałaby wyższe poziomy wsparcia (na przykład, aby uniknąć przetargów strategicznych) lub 3) państwa członkowskie wykażą, iżprocedura przetargowa zgodna z zasadami konkurencji spowodowałaby niskie wskaźniki realizacji projektu (uniknięcie zaniżenia wartości ofert przetargowych) 15. Z kolei przyznawanie wytwórcom energii elektrycznej wsparcia w trybie procedury przetargowej zwalnia od przeprowadzenia tzw. efektu zachęty 16, który co do zasady wymagany jest przy zastosowaniu wyłączeń grupowych na mocy rozporządzenia GBER 17. Zgodnie z art. 6 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia niniejsze rozporza dzenie stosuje się jedynie do pomocy, która wywołuje efekt zachęty. Uznaje się, że pomoc wywołuje efekt zachęty jeżeli beneficjent złożył do danego państwa członkowskiego pisemny wniosek o przyznanie pomocy przed rozpoczęciem prac nad projektem lub rozpoczęciem działalności 18. Innymi słowy, w omawianym zakresie efekt zachęty występuje, kiedy pomoc skłania beneficjenta do zmiany zachowania w sposób podnoszący poziom ochrony środowiska lub poprawiający funkcjonowanie bezpiecznego, zapewniającego przystępne ceny i zrównoważonego rynku energii, której to zmiany nie podjęłoby się bez takiej pomocy. Ponadto pomoc nie może służyć subsydiowaniu kosztów działalności, które przedsiębiorstwo i tak by poniosło i nie może rekompensować ryzyka biznesowego związanego z działalnością gospodarczą 19. A contrario zgodnie ze stanowiskiem KE pomoc nie stanowi zachęty dla beneficjenta w tych wszystkich przypadkach, w których prace nad projektem zostały rozpoczęte przed złożeniem przez beneficjenta winsoku o przyznanie pomocy do władz krajowych. Oznacza to, że jeżeli beneficjent rozpoczyna realizację projektu przed złożeniem wniosku o pomoc, żadnej pomocy przyznanej na taki projekt nie uważa się za zgodną z rynkiem wewnętrznym 20. Powyższe zasady mają swoje przełożenie w regulacjach prawnych ustawy o Oze, bowiem efekt zachęty muszą spełniać wszyscy wytwórcy energii elektrycznej w źródłach odnawialnych, którzy korzystają z systemów świadectw pochodzenia. Z kolei każdy wytwórca energii elektrycznej w źródłach odnawialnych przystępujący do aukcji korzysta z wyłączeń przewidzianych wytycznymi KE (EEAG) i nie musi spełniać efektu zachęty, co oznacza, że zarówno wytwórcy wytwarzający przed r., jak i wytwórcy wytwarzający po r. mogą brać udział w aukcji i nie muszą spełniać efektu zachęty. Warunek pomocy publicznej jako warunek sine qua non przysta pienia do aukcji zgodnie z ustawa o Oze Zasada kumulacji pomocy publicznej Zgodnie z unijnymi przepisami o pomocy publicznej (zwłaszcza rozporządzenie GBER oraz wytyczne EEAG) 4 NR PRZEGLA D USTAWODAWSTWA GOSPODARCZEGO

6 AUKCJA JAKO NOWY INSTRUMENT REGULACJI SEKTORA ENERGII ODNAWIALNEJ państwa członkowskie projektując programy pomocowe uwzględniają możliwość kumulacji pomocy publicznej, a także przeciwdziałają możliwości wystąpienia nadwsparcia. Powyższe ma umożliwić uzyskiwanie przez beneficjentów pomocy z różnych źródeł, pod warunkiem, że istnieje mechanizm pomniejszenia pomocy operacyjnej o wszelką dotychczas otrzymaną pomoc inwestycyjną. Na gruncie krajowym rozwinięciem powyższego założenia jest art. 39 ustawy o Oze, który wprowadza zasadę kumulacji pomocy publicznej w odniesieniu do wytwórców biorących udział w aukcji. W ogólnym rozumieniu oznacza to, że ustawodawca przesądził, że w celu zgodności z unijnymi przepisami o pomocy publicznej obliczanie maksymalnego poziomu wsparcia możliwego do uzyskania na podstawie ustawy o Oze jest niezbędne. Świadczy to o tym, że brak jest możliwości udzielania wsparcia bez zastosowania przepisów o pomocy publicznej. W rozumieniu szczególnym oznacza to, że ustawodawca wskazuje expressis verbis jaka może być łączna (maksymalna) pomoc publiczna przyznana wytwórcom energii elektrycznej w źródłach odnawialnych. Z art. 39 ustawy o Oze wynika, że łączna wartość pomocy publicznej dla wytwórcy energii elektrycznej z odnawialnego źródła energii w instalacji odnawialnego źródła energii biorącego udział w aukcji nie może przekroczyć różnicy między wartością stanowiącą iloczyn ceny referencyjnej energii elektrycznej wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii, obowiązującej w dniu złożenia oferty przez tego wytwórcę i ilości energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnego źródła energii w tej instalacji w okresie 15 lat, a przychodami ze sprzedaży tej samej ilości energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnego źródła energii w tej instalacji ustalanymi według średniej rocznej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym ogłoszonej przez Prezesa URE na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b ustawy Prawo energetyczne, obowiązującej w dniu złożenia oferty 21. Wprowadzona ustawą o Oze zasada kumulacji pomocy publicznej, oznacza, że na łączną wartość pomocy publicznej składają się: 1) różnica między przychodami ze sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnego źródła energii w instalacji odnawialnego źródła energii (startującej w aukcji) stanowiącymi iloczyn ilości energii i ceny podanej w ofercie dla tej energii elektrycznej, a wartością sprzedaży tej samej ilości energii elektrycznej ustaloną według średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym w poprzednim kwartale ogłoszonej przez Prezesa URE na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18a ustawy Prawo energetyczne, obowiązującej w dniu złożenia oferty; 2) 22 przychody uzyskane ze sprzedaży praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia, świadectw pochodzenia z kogeneracji oraz świadectw efektywności energetycznej lub wartość tychświadectw uzyskanych, w tym umorzonych, ustalone na podstawie średniej ważonej ceny (dotyczy świadectw niesprzedanych) danego świadectwa w roku, w którym zostało uzyskane, określonej na podstawie transakcji zawartych na giełdzie towarowej w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (z wyłączeniem świadectw czerwonych i żółtych z okresu od dnia r. do dnia r.); 3) ulgi i zwolnienia w podatkach i opłatach z tytułu wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacji odnawialnego źródła energii; 4) inna pomoc o charakterze inwestycyjnym, bez względu na formę jej udzielenia, przeznaczona na budowę lub przebudowę instalacji odnawialnego źródła energii 23. Weryfikacja poziomu uzyskiwanej pomocy publicznej Spełnienie warunku pomocy publicznej, o którym mowa w punkcie poprzednim, jest warunkiem niezbędnym, aby wytwórca energii elektrycznej w źródle odnawialnym mógł przystąpić do aukcji 24. Podkreślenia wymaga zatem fakt, że spełnianie warunku pomocy publicznej przez wytwórców energii elektrycznej w źródłach odnawialnych weryfikowane jest zarówno na etapie przystąpienia do aukcji, jak również po zakończeniu aukcji (to znaczy w trakcie korzystania z pomocy publicznej przez wytwórcę, którego oferta została wybrana w ramach aukcji). W celu potwierdzenia spełnienia warunku pomocy publicznej w kontekście możliwości udziału w aukcji, ustawodawca nałożył na wytwórców (zamierzających przystąpić do aukcji) obowiązek przekazania Prezesowi URE oświadczenia potwierdzającego spełnienie warunku pomocy publicznej (oświadczenie dotyczy spełnienia warunku pomocy publicznej w dniu złożenia oferty od godziny otwarcia do godziny zamknięcia sesji aukcji) 25. Prezes URE wyposażony został w kompetencje do weryfikacji oświadczenia potwierdzającego spełnienie warunku pomocy publicznej i tym samym w terminie 14 dni przed zamknięciem sesji aukcji może on żądać od wytwórcy energii elektrycznej z odnawialnego źródła energii w instalacji odnawialnego źródła energii, przedstawienia wszelkich informacji i dokumentów potwierdzających spełnienie warunku pomocy publicznej. W przypadku stwierdzenia niezgodności złożonego oświadczenia ze stanem faktycznym, Prezes URE wydaje postanowienie o odrzuceniu oferty. Postanowienie wydawane jest przed dniem rozstrzygnięcia aukcji. Na postanowienie o odrzuceniu oferty służy zażalenie. Zgodnie z tym co wskazano powyżej, warunek pomocy publicznej weryfikowany jest przez Prezesa URE na bieżąco, tzn. przez cały okres wsparcia. W tym celu wytwórca energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacji odnawialnego źródła energii, którego oferta wygrała aukcję, składa Prezesowi URE oświadczenie potwierdzające, że otrzymane wsparcie nie przekracza łącznej wartości pomocy publicznej w terminie 90 dni od zakończenia okresu każdych pełnych trzech lat, w którym przysługiwało wsparcie, oraz od zakończenia wsparcia 26. Niezłożenie oświadczenia w terminie powoduje wydanie przez Prezesa URE decyzji o zakazie uczestnictwa przez danego wytwórcę w systemie wsparcia w stosunku do energii PRZEGLA D USTAWODAWSTWA GOSPODARCZEGO NR

7 AUCTION AS A NEW INSTRUMENT FOR REGULATING THE RENEWABLE ENERGY SECTOR elektrycznej z odnawialnego źródła energii wytworzonej w instalacji(w której wytworzona została energia elektryczna, z którą wytwórca brał udział w aukcji). Decyzję o tej samej treści Prezes URE wydaje jeżeli wspomniane oświadczenie wydane zostało w terminie, jednak wynika z niego, że łączna wartość pomocy publicznej dla wytwórcy energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii przekroczyła wartość pomocy publicznej 27. Decyzja o zakazie uczestnictwa w systemie wsparcia podlega natychmiastowemu wykonaniu 28. W tym miejscu należy dodać, że przepisy ustawy o Oze nie przyznają kompetencji Prezesowi URE do wydania decyzji nakazującej zwrot wsparcia (w sytuacji, gdy doszło do nadwsparcia) 29. Warunki przysta pienia i udziału w aukcji zgodnie z ustawa o Oze Podmioty uprawnione do udziału w aukcji. Do aukcji mogą przystąpić wytwórcy energii elektrycznej w źródłach odnawialnych, którzy wyprodukowali energię w tych źródłach zarówno po 1 lipca 2016 r., jak i przed 1 lipca 2016 r. W zależności od pierwszego momentu wytworzenia energii w źródłach odnawialnych (przed lub po wejściu w życie rozdziału 4 ustawy) należy przejść odrębną procedurę kwalifikacyjną (uprawniającą do udziału w aukcji) oraz w inny sposób obliczyć warunek pomocy publicznej (porównaj punkt następny). Rodzaje aukcji (kryterium 1 MW). Aukcję przeprowadza się oddzielnie na sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródeł energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej: 1) nie większej niż 1 MW; 2) większej niż 1 MW. Aukcję ogłasza, organizuje i przeprowadza Prezes URE co najmniej raz w roku. Jeżeli w danej aukcji nie zostanie wyczerpana ilość i wartość 30 energii określona w rozporządzeniu Rady Ministrów, Prezes URE może przeprowadzić w danym roku kolejne aukcje (tzw. aukcje uzupełniające) 31. Zaświadczenie o dopuszczeniu do udziału w aukcji. Wytwórcy energii w źródłach odnawialnych po 1 lipca 2016 r. muszą obligatoryjnie przejść procedurę oceny formalnej i w tym celu złożyć do Prezesa URE wniosek o wydanie zaświadczenia o dopuszczeniu do udziału w aukcji 32. W terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku Prezes URE wydaje zaświadczenie o dopuszczeniu do aukcji lub odmawia w formie postanowienia wydania zaświadczenia o dopuszczeniu o aukcji. Na postanowienie o odmowie wydanie zaświadczenia przysługuje zażalenie, które wnosi się do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: SOKiK) w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia 33. Zaświadczenie o dopuszczeniu do aukcji jest ważne 12 miesięcy (liczone od dnia wydania zaświadczenia) z zastrzeżeniem, że termin ten nie może być jednak dłuższy niż ważność dokumentów stanowiących podstawę wydania zaświadczenia (min. 6 miesięcy). Deklaracja o przysta pieniu do aukcji. Z kolei wytwórcy wytwarzający energię w źródłach odnawialnych przed 1 lipca 2016 r. zwolnieni są z obowiązku uzyskania od Prezesa URE zaświadczenia o dopuszczeniu do udziału w aukcji. Wymienieni wytwórcy składają deklarację o przystąpieniu do aukcji. Zgodnie bowiem z art. 71 ust. 1 ustawy o Oze: wytwórca energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, o której mowa w art. 41 ust. 1 pkt 2 oraz w art. 42, może złożyć do Prezesa URE deklarację o przysta pieniu do aukcji. Forma i tryb aukcji. Zobowia zanie do wytworzenia energii (w określonej ilości) po zamknięciu aukcji. Aukcję przeprowadza się, jeżeli zostały zgłoszone nie mniej niż trzy ważne oferty spełniające wymagania określone w ustawie 34. Aukcję prowadzi się w postaci elektronicznej za pośrednictwem platformy aukcyjnej (wyłonionej w trybie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych 35 ). Wytwórca będący uczestnikiem aukcji, od godziny otwarcia do godziny zamknięcia sesji aukcji, przekazuje ofertę za pomocą formularza zamieszczonego na internetowej platformie aukcyjnej. Uczestnik aukcji w trakcie sesji aukcji składa jedną ofertę dla energii elektrycznej, która będzie wytworzona w danej instalacji. Oferta powinna zawierać określone (w ustawie o Oze) informacje, jednak to co trzeba podkreślić (z punktu widzenia kontroli wytwarzania energii w źródłach odnawialnych w kontekście osiągnięcia calu unijnego) to fakt, że w ofercie wytwórca biorący udział w aukcji określa ilość 36 energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wyrażoną w MWh jaką planuje on wytworzyć w instalacji odnawialnego źródła energii w kolejnych następujących po sobie latach kalendarzowych. W celu weryfikacji ilości wytworzonej energii, ustawodawca nałożył na wytwórcę obowiązek informacyjny względem Prezesa URE. Ustawa o Oze nakłada na wytwórców (dotychczasowych i nowych) energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii, których oferta wygrała aukcje, obowiązek przekazania Prezesowi URE: 1) informacji o stanie wykonania harmonogramu rzeczowego i finansowego realizacji budowy lub modernizacji instalacji odnawialnego źródła energii w terminie 30 dni od zakończenia każdego roku kalendarzowego; 2) potwierdzoną przez operatora sieci przesyłowej elektroenergetycznej lub operatora sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej informację o terminie wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w terminie 30 dni od dnia wytworzenia po raz pierwszy tej energii; 3) informację o ilości energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii wyrażoną w MWh, jaką wytworzył on w poprzednim roku kalendarzowym w terminie 30 dni od zakończenia każdego roku kalendarzowego 37. Niewypełnienie wskazanego obowiązku informacyjnego zagrożone jest karą pieniężną 38. Karą pieniężną zagrożone jest również wyprodukowanie energii elektrycznej w ilości niższej niż wytwórca wskazał w ofercie. 6 NR PRZEGLA D USTAWODAWSTWA GOSPODARCZEGO

8 AUKCJA JAKO NOWY INSTRUMENT REGULACJI SEKTORA ENERGII ODNAWIALNEJ Zobowia zanie do wytworzenia energii (w określonym terminie) po zamknięciu aukcji. Wytwórcy energii elektrycznej wytwarzający po raz pierwszy energie elektryczną po 1 lipca 2016 r. muszą w ofercie zobowiązać się do wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacji odnawialnego źródła energii, która powstanie (lub zostanie zmodernizowana) po dniu przeprowadzenia aukcji, w terminie 48 miesięcy od dnia zamknięcia aukcji. Termin ten dotyczy większości źródeł energii odnawialnej, poza dwoma wyjątkami, tj.: 1) energii promieniowania słonecznego oraz 2) siły wiatru na morzu, bowiem jak wynika explicite z ustawy o Oze, w przypadku energii elektrycznej wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii wykorzystującej do wytworzenia energii elektrycznej energię promieniowania słonecznego wytworzenie powinno nastąpić w terminie 24 miesięcy od dnia zamknięcia aukcji, a w przypadku instalacji wykorzystujących siłę wiatru na morzu wytworzenie powinno nastąpić w terminie 72 miesięcy od dnia zamknięcia aukcji 39. Z kolei,,starzy wytwórcy (wytwarzający przed 1 lipca 2016 r.) zobowiązują się w ofercie, że rozpoczną wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacji odnawialnego źródła energii nie później niż pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie miesiąca od miesiąca, w którym nastąpiło zamknięcie aukcji 40. Rozstrzygnięcie aukcji (wybór oferty w aukcji). Aukcję wygrywają uczestnicy aukcji, którzy zaoferowali najniższą cenę sprzedaży energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii aż do wyczerpania ilości i wartości 41 energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii określonej w ogłoszeniu o aukcji 42. W przypadku, gdy kilku uczestników aukcji zaoferuje taką samą najniższą cenę sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii, a łączna ilość i wartość energii elektrycznej, której wytworzenie zadeklarowali ci uczestnicy aukcji, przekracza ilość i wartość określoną w ogłoszeniu o aukcji, o sprzedaży energii elektrycznej rozstrzyga kolejność złożonych ofert 43. Należy dodać, że oferty zawierające ceny przekraczające wartość ceny referencyjnej zostają odrzucone 44. Cena referencyjna jest niezbędnym elementem systemu aukcyjnego. Jest to bowiem maksymalna cena w złotych za 1 MWh, za jaką może zostać w danym roku kalendarzowym sprzedana przez wytwórców w drodze aukcji energia elektryczna z odnawialnych źródeł energii. Kompetencję do określenia ceny referencyjnej posiada minister właściwy do spraw energii 45. W tym celu zobowiązany jest do wydania rozporządzenia, nie później niż 60 dni przed dniem przeprowadzenia pierwszej w danym roku aukcji 46. Zakończenie aukcji. Prezes URE zamyka sesję aukcji w terminie określonym w ogłoszeniu o aukcji. Po zamknięciu aukcji Prezes URE zobowiązany jest do następujących działań (w trybie natychmiastowym): po pierwsze, niezwłocznie informuje o wynikach aukcji wytwórców, których oferty wygrały aukcję; po drugie, niezwłocznie przekazuje informacje zawierające dane wytwórców energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, których oferty wygrały aukcję, oraz dane dotyczące ilości i ceny energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii, z uwzględnieniem podziału na kolejne następujące po sobie lata kalendarzowe następującym podmiotom: sprzedawcom zobowiązanym 47 oraz Operatorowi Rozliczeń Energii Odnawialnej S.A 48 (dalej: OREO). Powyższy obowiązek informacyjny Prezesa URE wobec wskazanych podmiotów związany jest z bilansowaniem salda ujemnego powstającego przy zakupie energii wytworzonej w źródłach odnawialnych 49. Uwzględniając ogólną zasadę, zgodnie z którą sprzedawca zobowiązany jest zobligowany do zakupu energii elektrycznej wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej do 500 kw 50, Prezes URE przekazuje informacje, albo 1) właściwym sprzedawcom zobowiązanym oraz OREO (w przypadku wytwórców energii elektrycznej w instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszej niż 500 kw), albo 2) wyłącznie OREO (w przypadku wytwórców energii elektrycznej w instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej wynoszącej nie mniejszej niż 500 kw). Zawarcie umowy ze sprzedawca zobowia zanym. Nieodzownym elementem systemu aukcyjnego jest sprzedaż energii przez wytwórcę, którego oferta została wybrana w trybie aukcji, sprzedawcy zobowiązanemu. Sprzedawca zobowiązany jest nowym uczestnikiem rynku energii odnawialnej (to znaczy niewystępującym na gruncie ustawy Prawo energetyczne; w poprzednim systemie prawnym podmiotem zobowiązanym do zakupu energii wytworzonej w źródłach odnawialnych był sprzedawca z urzędu), który wybierany jest w trybie ustawy o Oze 51 w drodze decyzji Prezesa URE. Zgodnie z art. 92 ust. 1 ustawy o Oze, sprzedawca zobowiązany dokonuje zakupu energii elektrycznej wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej mniejszej niż 500 kw od wytwórcy energii, który wygrał aukcję, po stałej cenie ustalonej w aukcji oraz wyłącznie w ilości określonej przez danego wytwórcę w złożonej przez niego ofercie (w ramach aukcji). Wytwórcy energii elektrycznej w instalacji odnawialnego źródła energii produkujący energię zarówno przed, jak i po 1 lipca 2016 r. o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszej niż 500 kw w terminie miesiąca (dotyczy wytwórców produkujących przed 1 lipca 2016 r. lub produkujących w instalacjach zmodernizowanych po 1 lipca 2016 r.) oraz 6 miesięcy (dotyczy wytwórców produkujących po 1 lipca 2016 r.) od dnia zamknięcia aukcji, zawierają z właściwym sprzedawcą zobowiązanym umowę sprzedaży 52. Umowa sprzedaży powinna zawierać w szczególności: 1) cenę energii elektrycznej wyrażoną w złotych za 1 MWh ustaloną w drodze aukcji 53 ; PRZEGLA D USTAWODAWSTWA GOSPODARCZEGO NR

9 AUCTION AS A NEW INSTRUMENT FOR REGULATING THE RENEWABLE ENERGY SECTOR 2) ilość energii elektrycznej w MWh, jaką jest obowiązany wytworzyć wytwórca energii elektrycznej w poszczególnych latach; 3) okres trwania umowy; 4) informacje o prawach wytwórcy energii elektrycznej, w tym sposobie wnoszenia skarg i rozstrzygania sporów; 5) zobowiązanie wytwórcy do zgłoszenia sprzedawcy zobowiązanemu daty wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej; 6) postanowienia dotyczące odpowiedzialności stron za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, z zastrzeżeniem, że powstanie różnicy pomiędzy ilością wytworzonej energii elektrycznej zgłoszonej sprzedawcy zobowiązanemu a ilością energii elektrycznej rzeczywiście dostarczonej do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej, nie będzie uważane za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy 54. W przypadku zmiany sprzedawcy zobowiązanego wytwórcy energii elektrycznej w instalacji odnawialnego źródła energii o łącznejmocyzainstalowanejmniejszejniż500kw, niezwłocznie zawierają umowę sprzedaży ze sprzedawcą zobowiązanym (tzn. z nowym sprzedawcą zobowiązanym). We wskazanym przypadku, dotychczasowy sprzedawca zobowiązany przekazuje nowemu sprzedawcy zobowiązanemu dane dotyczące ilości energii elektrycznej zakupionej przez niego w poszczególnych latach od danego wytwórcy energii elektrycznej 55. Zgodnie z założeniami ustawy o Oze, która wprowadza piętnastoletnią gwarancję sprzedaży energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, sprzedaż energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii przed 1 lipca 2016 r. następuje najpóźniej od pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie miesiąca od miesiąca, w którym nastąpiło zamknięcie aukcji i prowadzi się ją w okresie 15 lat od dnia wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej w instalacji odnawialnego źródła energii, albo zmodernizowanej instalacji odnawialnego źródła energii po 1 lipca 2016 r., nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2035 r., przy czym okres ten liczy się od dnia wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej potwierdzonego wydanym świadectwem pochodzenia 56. Z kolei sprzedaż energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wytworzonej w instalacji odnawialnego źródła energii po 1 lipca 2016 r. następuje od pierwszego dnia wprowadzenia tej energii do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej i prowadzi się ją w okresie 15 lat od dnia wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej w tych instalacjach albo zmodernizowanej instalacji odnawialnego źródła energii, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2035 r., przy czym okres ten liczy się od dnia sprzedaży po raz pierwszy energii elektrycznej po dniu zamknięciu aukcji 57. Uwagi końcowe Reforma systemu wsparcia wprowadzona został w Polsce z dwóch powodów. Po pierwsze, w związku z nadpodażą świadectw pochodzenia 58 oraz po drugie, z konieczności dostosowania prawa polskiego do prawa unijnego (zarówno w zakresie implementacji dyrektywy Oze, jak również wywiązania się z obowiązku ilościowego, tzn. osiągnięcia 15% udziału energii odnawialnej w końcowym zużyciu energii). W ujęciu ogólnym wprowadzenie aukcji jako podstawowego elementu wsparcia należy ocenić pozytywnie, ponieważ krajowa aukcja odpowiada założeniom unijnego przetargu, o którym mowa zarówno w rozporządzeniu GBER, jak również w wytycznych EEAG. Ponadto zakłada się następujące zalety systemu aukcyjnego: po pierwsze: promowanie wytwarzania energii elektrycznej w mikroinstalacjach oraz w małych instalacjach, po drugie: ustawowa gwarancja systemu wsparcia, po trzecie: możliwość rozwoju nowych, najbardziej efektywnych kosztowo instalacji odnawialnych źródeł energii, co wiąże się z mniejszym niż dotychczas (przy formie zielonych certyfikatów) ryzykiem wystąpienia nadwsparcia, po czwarte: transparentność procesu aukcyjnego, po piąte: szczegółowy etap prekwalifikacji projektów planujących wytwarzanie energii elektrycznej w źródłach odnawialnych, w ramach którego przewidziana jest kaucja z tytułu przystąpienia do aukcji, jak również kary z tytułu niewytworzenia energii w źródłach odnawialnych co ma na celu zapobieganie zagrożeniu niezrealizowania inwestycji, po szóste: umożliwienie powstawania rozproszonych źródeł energii poprzez wprowadzenie aukcji dedykowanych instalacjom do 1 MW DzUrz UE L 140/16. 2 Wzrost o 20% produkcji energii w źródłach odnawialnych jest wskaźnikiem wyznaczonym wobec wszystkich państw członkowskich UE, z zastrzeżeniem, że poszczególne państwa członkowskie mają osiągnąć cele przewidziane w załączniku nr I do dyrektywy 2009/28/WE (w stosunku do Polski UE wyznaczyła 15% wzrost produkcji energii w źródłach odnawialnych do 2020 r.). Ze względu na długookresowe cele stawiane sektorowi energii odnawialnej UE po 2010 r. wydała szereg dokumentów wskazujących na planowane kierunki rozwoju sektora energii odnawialnej nawet do 2050 r. (zob. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetów Regionów Plan działania w zakresie do roku 2050, COM 2011 final 885 z dnia 15 grudnia Jeden z najnowszych dokumentów unijnych zakłada, że do 2030 r. udział energii ze źródeł odnawialnych powinien wynosić co najmniej 27%. Zob. komunikat KE do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Społeczno-Gospodarczego i Komitetu Regionów Ramy polityczne na okres dotyczące klimatu i energii, COM 2014 final 15 z dnia 22 stycznia 2014 r. 3 Pkt 96 preambuły do dyrektywy 2009/28/WE. Zob. również Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady Energia odnawialna: dążenie do osiągnięcia celu na rok 2020, COM 2011 final 31 z 31 stycznia 2011 r. 4 Art. 3 ust. 3 dyrektywy 2009/28/WE. 5 Dyrektywa Oze nie narzuca państwom członkowskim określonego systemu wsparcia, jednak praktyka państw członkowskich prowadzi do wniosku, że inwestycje w sektorze źródeł energii odnawialnej finansowane są przede wszystkim za pomocą podstawowych (bezpośrednich) systemów wsparcia wśród których dominują system taryf gwarantowanych (feed-in tarffs) lub system świadectw pochodzenia, zwany inaczej systemem zielonych certyfikatów (tradeable green certificates), wspomagany szeregiem obowiązków publicznoprawnych nałożonych na uczestników rynku energetycznego. 8 NR PRZEGLA D USTAWODAWSTWA GOSPODARCZEGO

10 AUKCJA JAKO NOWY INSTRUMENT REGULACJI SEKTORA ENERGII ODNAWIALNEJ 6 DzU poz. 478 z późn. zm. 7 Data wejścia w życie nie dotyczy rozdziału 4 ustawy, który wchodzi wżycie 1 lipca 2016 r. Zob. Art. 1 pkt 5a in fine ustawy z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy Prawo energetyczne, DzU poz Ustawą z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy Prawo energetyczne został przesunięty termin wejścia w życie przepisów rozdziału 4 ustawy o Oze z 1 stycznia 2016 r. na 1 lipca 2016 r. Odroczenie o 6 miesięcy wejścia w życie przepisów rozdziału 4 uzasadnione jest głównie trzema powodami. Po pierwsze, koniecznością przeprowadzenia dodatkowej oceny skutków regulacji i wprowadzenie mechanizmów umożliwiających uniknięcie upadłości obecnie funkcjonujących biogazowi rolniczych i ich dalszy rozwój. Po drugie, koniecznością przygotowania niezbędnych regulacji w zakresie zasad lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych na lądzie. Po trzecie, koniecznością dokończenia procesów inwestycyjnych, które z przyczyn niezależnych od inwestorów nie mogły zostać zakończone do końca 2015 r. Dodatkowe vacatio legis w wymiarze 6 miesięcy umożliwi oddanie tych inwestycji do użytkowania i skorzystanie przez wytwórców energii elektrycznej z prawa do otrzymania świadectw pochodzenia. Zob. sejm.gov.pl/druki8ka.nsf/0/6eff985ea55800e0c1257f1f0027fe02/%24 File/134.pdf. (strona dostępna r.). 9 DzUrz UE C 326/ Zgodnie z art. 107 ust. 3 pkt c TFUE:,,za zgodną z rynkiem wewnętrznym może zostać uznana pomoc przeznaczona na ułatwienie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. 11 DzUrz UE L 187/1, W szczególności chodzi o rozdział 3 rozporządzenia (Przepisy szczegółowe dotyczące różnych kategorii pomocy) sekcja 7 (Pomoc na ochronę środowiska), art. 41, 42 i DzUrz UE C 200/1, Art. 2 pkt 38 rozporządzenia GBER oraz art. Sekcja I pkt 43 (Zakres stosowania i definicje) wytycznych EEAG. 15 Sekcja III,,Ocena zgodności na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c Traktatu, pkt 126 wytycznych EEAG. 16 Sekcja III,,Ocena zgodności na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c Traktatu, pkt 52 wytycznych EEAG. 17 Zob. rozdział 6 rozporządzenia GBER. 18 Art. 6 ust. 2 rozporządzenia GBER. 19 Sekcja III,,Ocena zgodności na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c Traktatu, pkt 49 wytycznych EEAG. 20 Sekcja III,,Ocena zgodności na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c Traktatu, pkt 51 wytycznych EEAG. 21 Praktycznym wyrazem weryfikacji limitu pomocy publicznej jest delegacja ustawowa udzielona ministrowi właściwemu do spraw energii do wydania rozporządzenia w zakresie szczegółowego sposobu obliczania łącznej wartości pomocy publicznej. Zob. art. 39 ust. 7 ustawy o Oze. 22 Z punktu 2 wynika, że przy obliczaniu łącznej wartości pomocy publicznej należy uwzględnić świadectwa pochodzenia, zarówno sprzedane, jak i uzyskane, jednak niesprzedane (uwzględniając świadectwa pochodzenia niesprzedane uwzględnia się ich wartość przy uwzględnieniu ceny średniej ważonej). 23 Zgodnie z art. 39 ust. 7 ustawy o Oze minister właściwy do spraw energii wydaje rozporządzenie dotyczące szczegółowego sposobu obliczania łącznej wartości pomocy publicznej (wzór, który ma umożliwić wytwórcom energii z odnawialnych źródeł obliczenie dopuszczalnego poziomu pomocy publicznej). 24 Zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy o Oze:,,w przypadku, gdy warunek, o którym mowa w ust. 1 (warunek łącznej wartości pomocy publicznej) nie jest spełniony, wytwórca energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacji odnawialnego źródła energii [...] nie może przysta pić do aukcji. 25 Art. 39 ust. 4 ustawy o Oze. 26 Art. 39 ust. 8 ustawy o Oze. 27 Ustawa o Oze w art. 39 ust. 9 wskazuje wprost, że w przypadku, gdy: 1) wytwórca energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacji odnawialnego źródła energii, którego oferta wygrała aukcję, nie złoży oświadczenia w terminie, albo 2) ze złożonego oświadczenia albo z wyników kontroli przeprowadzonej na podstawie art. 84 wynika, że łączna wartość pomocy publicznej dla wytwórcy energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w instalacji odnawialnego źródła energii przekroczyła wartość Prezes URE wydaje decyzję o zakazie uczestnictwa przez danego wytwórcę w systemie wsparcia. Przepis ten zatem należy interpretować jako obowiązek wydania przez Prezesa URE decyzji o zakazie uczestnictwa w systemie wsparcia, nawet w sytuacji, gdy wytwórca złoży oświadczenie z jednodniowym opóźnieniem. 28 Art. 39 ust. 10 ustawy o Oze. 29 Art. 39 ust. 6 ustawy o Oze. 30 Ilość i wartość energii, która może zostać sprzedana w drodze aukcji określa Rada Ministrów w formie rozporządzenia (wydawanego najpóźniej do dnia 31 października każdego roku). 31 Art. 73 ust.1 w zw. z ust. 5 ustawy o Oze. 32 Art. 75 ustawy o Oze. Na mocy wymienionego postanowienia wytwórcy energii elektrycznej w instalacji źródła odnawialnego podlegają ocenie zdolności wytwarzania energii w źródłach odnawialnych w ramach procedury pre-kwalifikacji do udziału w aukcji (pod kątem przygotowania do wytwarzania energii elektrycznej w danej instalacji). 33 Art. 70 ust. 1 3 ustawy o Oze. 34 Art. 78 ust. 5 ustawy o Oze. 35 Tekst jednolity DzU z 2013 r. poz. 907 z późn. zm. 36 Art. 79 ust. 3 pkt 3 ustawy o Oze. 37 Art. 83 ust. 1 ustawy o Oze. 38 Art. 168 pkt 16 ustawy o Oze. 39 Art. 79 ust. 3 pkt 8a ustawy o Oze. 40 Art. 79 ust. 3 pkt 8b ustawy o Oze. 41 Por. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 2015 r. w sprawie maksymalnej ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, która może być sprzeda w drodze aukcji w 2016 r., DzU poz Art. 80 ust. 1 ustawy o Oze. 43 Art. 80 ust. 2 ustawy o Oze. 44 Art. 79 ust. 8 ustawy o Oze. 45 Cenę referencyjną minister właściwy do spraw energii ustala oddzielnie dla instalacji odnawialnego źródła energii wymienionych w art. 77 ust. 4 ustawy o Oze. 46 Art. 77 ust. 1 ustawy o Oze. 47 Zgodnie z założeniami ustawy o Oze sprzedawca zobowiązany ma zastąpić działania sprzedawcy z urzędu, który na mocy ustawy Prawo energetyczne zobowiązany był do zakupu energii wytwarzanej w źródłach odnawialnych. Na gruncie obowiązujących regulacji ustawy o Oze, sprzedawca zobowiązany wyznaczany będzie (decyzją Prezesa URE) na obszarze działania danego operatora systemu dystrybucyjnego oraz na obszarze działania operatora systemu przesyłowego. Kryterium wyboru stanowić ma wolumen sprzedaży energii odbiorcom końcowym w okresie od 1 stycznia do 31 sierpnia danego roku. Odpowiedzialni za przekazanie informacji Prezesowi URE (na temat ilości sprzedaży energii) zostali operatorzy systemów dystrybucyjnych, którzy zobowiązani zostali do przekazania informacji Prezesowi URE do 15 września każdego roku. Zob. art. 40 ust. 2 i 3 ustawy o Oze. 48 Ustawodawca wyznaczył OREO trzy podstawowe zadania do wykonania w nowym systemie wsparcia, tj.: 1) gromadzenie środków pieniężnych na pokrycie ujemnego salda, 2) rozliczanie ujemnego salda oraz 3) zarządzanie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku opłaty Oze. Zob. art. 107 ust. 1 ustawy o Oze. 49 Por. art. 93 ust. 1 pkt 4 oraz art. 93 ust. 2 pkt 3 ustawy o Oze. 50 Por. art. 81 ust. 6 pkt 1 i 2 oraz art. 82 ust. 1 i art. 92 ustawy o Oze. 51 Zob. art. 40 ustawy o Oze. 52 Art. 82 ust. 1 ustawy o Oze. 53 Należy pamiętać, że cena sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii, podana w ofertach uczestników aukcji, których oferty wygrały aukcję, podlega corocznej waloryzacji średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem z poprzedniego roku kalendarzowego, określonym w komunikacie Prezesa GUS (ogłoszonym w Monitorze Polski). Por. Art. 92 ust. 10 ustawy o Oze. Należy bezwzględnie pamiętać, że wspomniana indeksacja ceny wpływa na ła czna wartość pomocy publicznej (tzn. podwyższa tę pomoc). PRZEGLA D USTAWODAWSTWA GOSPODARCZEGO NR