STUDIA MAGISTERSKIE II STOPNIA

Transkrypt

1 WSCHODOZNAWSTWO STUDIA MAGISTERSKIE II STOPNIA HARMONOGRAM STUDIÓW TREŚCI PRZEDMIOTÓW 1

2 SPIS TREŚCI PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO...3 SPECJALNOŚĆ ROSJA...6 TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI EUROPA WSCHODNIA TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI AZJA TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI KAUKAZ TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI KRAJE BAŁTYCKIE

3 PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO Przedmiot Godz. Egzaminy ECTS STUDIA DRUGIEGO STOPNIA (690 GODZ.) 690 7E 73 ROK 1 (405 GODZ.) 405 3E 32 SEMESTR 1 (240 GODZ.) 240 1E 17 Język obcy 30 Z 3 Konwersatorium wschodoznawcze 15 Z 1 Metodologia nauk społecznych 30 Z 2 Geografia polityczno-gospodarcza regionu 30 Z 2 Reformy systemowe na obszarze postkomunistycznym 60 E 3 Warsztaty dziennikarskie 15 Z 1 Przedmioty do wyboru 30 E 2 Seminarium magisterskie 30 Z 3 SEMESTR 2 (165 GODZ.) 165 2E 15 Język obcy 30 Z 3 Konwersatorium wschodoznawcze 15 Z 1 Teoria i praktyka dyplomacji 30 E 3 Polska polityka wschodnia 30 E 3 Przedmioty do wyboru 30 Z 2 Seminarium magisterskie 30 Z 3 ROK 2 ( 285 GODZ.) 255 4E 41 SEMESTR 3 (195 GODZ.) 195 2E 15 Język obcy 30 Z 3 Konwersatorium wschodoznawcze 15 Z 1 Podstawy marketingu 30 Z 2 Komunikacja międzykulturowa 30 E 2 Obszar b. ZSRR jako region turystyczny 30 E 2 Przedmioty do wyboru 30 Z 2 Seminarium magisterskie 30 Z 3 SEMESTR 4 (90 GODZ.) 90 2E 26 Język obcy 30 E 3 Konwersatorium wschodoznawcze 15 Z 1 Warsztaty z marketingu politycznego 15 Z 2 Seminarium magisterskie (przygotowanie pracy dyplomowej + egzamin dyplomowy) 30 E 20 3

4 Język obcy: 120 godz. Dla studentów nie znających języka rosyjskiego obowiązkowy lektorat z tego języka, wspomagający naukę własną. Dla pozostałych kursy języków narodó regionu lub translatorium jezykowe. Analiza specjalistycznych tekstów w języku rosyjskim lub innym języku ponadregionalnym z zakresu problematyki studiów. Metodologia nauk społecznych: 30 godz. Przedmiot zainteresowań nauk społecznych; ich wspólnotowość metodologiczna w postaci socium jako przedmiot badań. Podstawowe teorie, koncepcje teoretyczne, strategie badawcze i metody badań socjologii, antropologii społecznej, psychologii społecznej, politologii i ekonomii w kontekście ich odrębności i względnej suwerenności badawczej oraz zdolności do ujęć interdyscyplinarnych. Geografia polityczno-gospodarcza regionu: 30 godz. Podstawy geografii fizycznej regionu; najważniejsze elementy geografii politycznej. Przebieg i charakterystyka granic państw postradzieckich. Rozmieszczenie narodowości, wyznań i języków. Główne regiony surowcowe, przemysłowe i i turystyczne. Przebieg szlaków komunikacyjnych, przesyłu surowców, transport w regionie. Główne problemy ekologiczne regionu. Reformy systemowe na obszarze postkomunistycznym: 60 godz. Charakterystyka systemu komunistycznego i jego. rozkład w skali globalnej. Różne modele transformacji. Nowe systemy polityczne, demokracje środkowoeuropejskie, kraje postsowieckie, model chiński, przemiany w Indochinach, degradacja systemów afrykańskich. Reformy systemów prawa i sądownictwa, polityki społecznej, reformy prawa własności, oświaty i in. Konwersatorium Wschodoznawcze: 75 godz. ( ) Konwersatorium wprowadzające studentów w problematykę studiów, poświęcone zasadniczo bieżącym wydarzeniom społeczno-kulturowym, politycznym i gospodarczym studiowanego regionu. Zaznajamiające z nowoczesnymi mediami jako źródłem informacji i wiedzy o regionie, kształcące nawyki i umiejętności pozyskiwania i selekcji informacji i prowadzenia badań wschodoznawczych. Warsztaty dziennikarskie: 15 godz. Podstawowe informacje nt. dziennikarstwa i pracy redakcji. Klasyczne gatunki prasowe: informacja, wywiad, felieton, publicystyka, recenzja i reportaż. Poznanie zasad budowy, pracy przy zbieraniu materiałów czy przeprowadzania wywiadu oraz pisanie tekstów informacyjnych i wywiadów. Teoria i praktyka dyplomacji: 30 godz. Praktyka dyplomatyczna imożliwościami aplikacji technik i zwyczajów dyplomatycznych w innych dziedzinach kontaktów międzynarodowych. Techniki negocjacji i rokowań, rodzaje dokumentów międzynarodowych i korespondencji dyplomatycznej. Protokół dyplomatyczny. Lokalne uwarunkowania kulturowe a protokół dyplomatyczny. Elementy prawa konsularnego i dyplomatycznego. Polska polityka wschodnia: 30 godz. Zadania i cele polityki zagranicznej państwa. Reorientacja założeń polityki zagranicznej Polski po roku Polityka władz Polski w stosunku do państw obszaru postradzieckiego; 4

5 konsekwencje wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, strefy Schengen i NATO. Stosunki polsko-rosyjskie, polsko-ukraińskie i z innymi partnerami w Europie Wschodniej i Azji Środkowej. Polityka wschodnia UE. Podstawy marketingu: 30 godz. Podstawowe cele i zadania marketingu działania, cele, zasady praktyki marketingowej. Systemy działań, normy i regulacje prawne towarzyszące działaniom marketingowym. Metodologiczne i psychospołeczne uwarunkowania działań marketingowych Obszar byłego ZSRR jako region turystyczny: 30 godz. Podstawy wiedzy o turystyce: tworzenie produktu turystycznego; baza turystyczna; rodzaje turystyki; podstawy prawa turystycznego; organizator turystyki. Baza turystyczna na obszarze b. ZSRR. Geografia turystyczna regionów. Najpopularniejsze rodzaje turystyki na obszarze b. ZSRR. Realia obsługi ruchu turystycznego w krajach b. ZSRR. Komunikacja międzykulturowa: 30 godz. Prezentacja pojęć kluczoweych dla rozumienia komunikacji międzykulturowej : kultura, komunikacja, kompetencja komunikacyjna, obszary komunikacji międzykulturowej, translacja, przekład międzykulturowy, ze szczególnym podkreśleniem jej interdyscyplinarności /antropologia, psychologia, socjologia, kulturoznawstwo/. Warsztaty z marketingu politycznego: 15 godz. Definicje i koncepcje marketingu politycznego. Rynek polityczny, rynek wyborczy. Produkt polityczny, kreowanie wizerunku polityków, partii i programów. Rodzaje kampanii w marketingu politycznym i planowanie strategiczne. Narzędzia używane w kampaniach. Marketing polityczny a kultura polityczna. Zachowania wyborcze. Efektywność i krytyka działań marketingowych we współczesnej demokracji. Seminarium magisterskie: 120 godz. 5

6 HARMONOGRAMY I TREŚCI PRZEDMIOTOW POSZCZEGÓLNYCH SPECJALNOŚCI SPECJALNOŚĆ ROSJA Przedmiot Godzin. Egzaminy ECTS STUDIA DRUGIEGO STOPNIA ( = 1245 GODZ.) 555 7E 47 ROK 1 ( = 7355 GODZ.) 330 4E 28 SEMESTR 1 (150 GODZ.) 150 2E 13 Wstęp do wiedzy o prawie rosyjskim 30 Z 3 Węzłowe zagadnienia nowożytnej i najnowszej historii Rosji 60 E 5 Transformacja gospodarki rosyjskiej 60 E 5 SEMESTR 2 (180 GODZ.) 180 2E 15 System polityczny Federacji Rosyjskiej 30 E 3 Rosyjska myśl polityczna 30 Z 2 System rynkowy współczesnej Rosji 30 Z 2 Literatura rosyjska po 1917 r. 30 Z 2 Życie religijne Rosji współczesnej 15 Z 2 Polityka międzynarodowa współczesnej Rosji 30 E 2 Rosja a UE 15 Z 2 ROK 2 ( = 510 GODZ.) 225 3E 19 SEMESTR 3 (330GODZ.) 195 2E 15 Polityka obronności i bezpieczeństwa FR 30 Z 3 Rosja w gospodarce globalnej 60 E 3 Atrakcyjność inwestycyjna Rosji 15 Z 2 Kultura i sztuka rosyjska w XIX-XXI w. 30 E 2 Rosyjska kultura masowa 30 Z 2 BRIC Rosja w gronie największych rynków wschodzących 30 Z 3 SEMESTR 4 (120 GODZ.) 30 1E 4 Problemy życia społecznego Rosji 30 E 4 6

7 Wstęp do wiedzy o prawie rosyjskim: 30 godz. Struktura organów państwa rosyjskiego w świetle Konstytucji. Zmiany prawne dokonane w niepodległej Rosji: kierunek ewolucji rosyjskiego prawa konstytucyjnego, administracyjnego, cywilnego i karnego. Rola podmiotów federacji w systemie prawa rosyjskiego. Zapoznanie ze specjalistycznym rosyjskim językiem prawniczym. Węzłowe zagadnienia nowożytnej i najnowszej historii Rosji: 60 godz. Imperium Rosyjskie podstawowe pojęcia historyczne: W. Ks. Moskiewskie, Carstwo Moskiewskie, Carstwo Wszechruskie, Rosja państwo narodowe typu nowożytnego. Rewolucje rosyjskie początku XX w. Ewolucja ustrojowo-ideologiczna ZSRR. Rosja w ramach ZSRR: Federacja Rosyjska jako sukcesor ZSRR i jej dzieje najnowsze. Perspektywy rozwoju Rosji. Transformacja gospodarki rosyjskiej: 60 godz. Radziecka Gospodarka u progu lat 90. XX w. zapaść, otwarcie na Zachód, zmiany systemowe, specyfika zacofania rosyjskiego, reorganizacja armii i kompleksu zbrojeniowego, rozpad starych więzi, budowa instytucji gospodarki rynkowej, prywatyzacja, recesja transformacyjna, demonetyzacja i szara strefa. Koszty transformacji; pomoc Zachodu, nowy system finansowy. System polityczny Federacji Rosyjskiej: 30 godz. Kryzys ZSRR i wyodrębnienie Rosji z federacji sowieckiej. Kształtowanie się systemu politycznego RF ( ). Konstytucja podstawowe zasady ustroju, system organów władzy i jego ewolucja, władza ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza. Struktura państwa podmioty federacji, ich rola, znaczenie i kompetencje. System partyjny i jego erozja, prawo wyborcze FR. Funkcjonowanie władz ustawodawczych federacji i podmiotów federacji. Rosyjska myśl polityczna: 30 godz. Podstawy ideowe W. Ks. Moskiewskiego. Oficjalna ideologia pierwszych Romanowów i jej relacja do idei oświeceniowych. Imperium Rosyjskie. Programy dekabrystowskie. Panslawizm. Program rosyjskiego socjalizmu. Rewolucyjny demokratyzm. Narodnictwo. Anarchizm. Bolszewizm i nacjonał-bolszewizm. Eurazjanizm. Idee i programy Rosji postkomunistycznej. System rynkowy współczesnej Rosji: 30 godz. Ogólna charakterystyka systemu gospodarczego FR, pieniądz i funkcjonowanie rynku pieniężnego. Rynek walutowy i kapitałowy rola giełd. Struktura własności i gwarancje dla własności prywatnej. System podatkowy dla osób fizycznych i przedsiębiorstw. Rynek pracy i prawa pracownicze. Udział rządu w gospodarce. Stosunki gospodarcze z zagranicą i system celny FR. Literatura rosyjska po 1917 r. : 30 godz. Periodyzacja. Kontynuacja prądów modernistycznych. Różnorodność postaw pisarskich wobec rewolucji i Wojny Domowej. Pisarze proletariaccy i współwędrowcy. Ugrupowania literackie. Unifikacja kultury. Powieść produkcyjna. Mit wielkiej wojny. Odwilż. Literatura epoki zastoju. Samizdat, tamizdat. Utwory okresu pieriestrojki i głasnosti. Najnowsze tendencje w literaturze. 7

8 Życie religijne Rosji współczesnej: 15 godz. Rosyjska Cerkiew Prawosławna: Rosja jako obszar kanoniczny Prawosławia. Losy Cerkwi Prawosławnej w Imperium Rosyjskim i ZSRR. Inne wyznania w ZSRR: islam buddyzm i szamanizm. Powszechna ateizacja społeczeństwa. Specyfika odrodzenia religijnego w Rosji, Prawosławie islam i inne wyznania, katolicyzm, buddyzm i szamanizm etc. Religie jako czynniki kształtujące życie społeczeństwa Polityka międzynarodowa współczesnej Rosji: 30 godz. Uwarunkowania historyczne, założenia i ramy instytucjonalne polityki zagranicznej i bezpieczeństwa FR. Ewolucja polityki zagranicznej FR wobec państw tzw. bliskiej zagranicy i byłych państw socjalistycznych, aktualne założenie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa FR. Rosja wobec zagrożeń terroryzmu i polityki USA, obecność Rosji w Ameryce Południowej i Łacińskiej, sporne kwestie graniczne. Rosja a UE: 15 godz. Układ Rosji z UE z 1994 r. Formy dialogu politycznego. Rada Współpracy UE-Rosja i Parlamentarny Komitet Współpracy. Wspólna strategia Rosji i UE Zasady ruchu granicznego. Problem Kaliningradu. Zmiany po rozszerzeniu UE w 2004 r. Polityka Rosji wobec nowych państw członkowskich UE. Rosja wobec Europejskiej Polityki Sąsiedztwa i Partnerstwa Wschodniego. Kultura i sztuka rosyjska w XIX XXI w.: 30 godz. Najnowsze kierunki i tendencje w sztuce rosyjskiej i jej związki z wybranymi nurtami sztuki zachodniej. Rosyjski klasycyzm; malarstwo akademickie, historyzm w architekturze i malarstwie; cechy rosyjskiego modernizmu; działalność awangardowych artystów rosyjskich; socrealizm i nonkonformistyczne nurty w sztuce radzieckiej; najnowsze osiągnięcia młodej sztuki rosyjskiej. Rosyjska kultura masowa: 30 godz. Radziecka kultura masowa i jej transformacja po 1991; najważniejsze produkcje filmowe we współczesnej Rosji i ich polityczny kontekst; społeczny wymiar czytelnictwa, kinematografii, muzyki popularnej, sportu i jego gwiazd; rola języka rosyjskiego i rosyjskojęzycznej popkultury; postmodernizm i globalizacja kultury regionu; specyfika subkultur młodzieżowych w regionie. BRIC Rosja w gronie największych rynków wschodzących: 30 godz. Geneza pojęcia BRIC (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny) i próby jego instytucjonalizacji. Waga największych rynków wschodzących w gospodarce światowej i miejsce w nim Rosji. Rosja: instytucjonalne i polityczne bariery wydajności i innowacyjności gospodarki. Rosja na tle innych państw BRIC: wnioski na przyszłość. Polityka obronności i bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej: 30 godz. Doktryna obronna i doktryna wojskowa Rosji. Kompetencje organów władzy FR w zakresie bezpieczeństwa i obronności. Transformacja Armii Radzieckiej. Rosja w układach ograniczających zbrojenia strategiczne. Rosja w układach i organizacjach zbiorowego bezpieczeństwa (ODKB, SzOS). Sojusze wojskowe Rosji. Stosunki Rosja NATO i USA, kwestia tarczy antyrakietowej. Rosja w gospodarce globalnej: 60 godz. 8

9 Pozycja Rosji w wymianie międzynarodowej przed rozpadem ZSRR. Transformacja powiązań zewnętrznych FR w latach 90. XX w. Rosyjska zagraniczna polityka ekonomiczna. Napływ kapitałów i bezpośrednich inwestycji. Rola Rosji na rynku surowcowym świata na przełomie XX/XXI w. Znaczenie Rosji jako rynku zbytu dla zagranicy. Rosja jako partner w rozwiązywaniu problemów globalnych (np. G8) Atrakcyjność inwestycyjna Rosji: 15 godz. Motywy inwestowania oraz bariery utrudniające inwestowanie przegląd teorii. Ocena atrakcyjności inwestycyjnej różne czynniki i ich wagi. Światowe zestawienia i rankingi atrakcyjności i ryzyka inwestycyjnego. Mapa atrakcyjności i ryzyka inwestycyjnego FR na tle Europy Środkowo-Wschodniej. Problemy życia społecznego Rosji: 30 godz. Kształtowanie się tożsamości narodowej po rozpadzie ZSRR. Społeczne i gospodarcze konsekwencję migracji. Rewolucja konsumpcyjna po 2001 roku i jej wpływ na życie polityczne. Debata publiczna nad historią XX wieku: wojna poszukiwanie własnej wersji dziejów Rosji. Sytuacja demograficzna: rodzina, starzenie się społeczeństwa, depopulacja. Edukacja i nauka rosyjska po 1991 roku. 9

10 TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI EUROPA WSCHODNIA Przedmiot Godzin Egzamin ECTS Studia drugiego stopnia ( = 1170 godz.) 480 7E 47 ROK 1 ( = 690 godz.) 285 4E 28 semestr 1 (150 godz.) 150 2E 13 Węzłowe problemy dziejów regionu 30 E 2 Ukraina w XX w. 30 Z 2 Transformacja polityczno-ustrojowa Ukrainy 30 E 3 Transformacja społeczno-ekonomiczna Ukrainy 30 Z 4 Białoruś w XX w. 30 Z 2 semestr 2 (135 godz.) 135 2E 15 Mołdawia w XX w. 15 Z 2 Ukraina, Białoruś i Mołdawia w organizacjach międzynarodowych i porozumieniach regionalnych 30 E 3 Struktura etniczna i religijna regionu 30 Z 3 Obronność i polityka bezpieczeństwa Ukrainy, Białorusi i Mołdawii 30 Z 3 Transformacja polityczno-ustrojowa Mołdawii 15 E 2 Transformacja społeczno-ekonomiczna Mołdawii 15 Z 2 ROK 2 ( = 480 godz.) 195 4E 28 semestr 3 (150 godz.) 150 2E 15 Transformacja polityczno-ustrojowa Białorusi 30 E 3 Transformacja społeczno-ekonomiczna Białorusi 30 Z 3 Współczesna myśl polityczna w regionie 30 E 3 Metropolie i regiony współczesnej Ukrainy 30 Z 3 Polityka historyczna w współczesnych stosunkach polsko-ukraińskich 30 Z 3 semestr 4 (45 godz.) 45 1E 4 Współczesna kultura w państwach regionu 45 E 4 10

11 Węzłowe problemy dziejów Europy Wschodniej: 30 godz. Powstanie i rozwój historycznych państwowości na obszarze Europy Wschodniej dziedzictwo Rusi Kijowskiej i Rzeczypospolitej, Chanatu Krymskiego i Ks. Mołdawii. Ziemie ukraińskie, białoruskie i mołdawskie w Rosyjskim i Austro-Węgrzech. Powstanie i rozwój ruchów narodowych. Rewolucja 1917 roku, powstanie ZSRR, dziedzictwo ZSRR w współczesnym dyskursie w krajach regionu. Ukraina w XX w.: 30 godz. Ukraińcy w Imperium Rosyjskim i Monarchii Austro-Węgierskiej, ukraińska rewolucja narodowa , Ukraina radziecka, polityka ukrainizacji, Wielki Głód. Ukraiński nacjonalizm, działalność OUN-UPA i innych środowisk narodowych. Kwestia. Dzieje Zakarpacia w XX w. Ukraina Radziecka po 1945 r. Najnowsza historia niepodległej Ukrainy. Transformacja polityczno-ustrojowa Ukrainy: 30 godz. Radziecki system polityczny na Ukrainie w momencie upadku ZSRR; kształtowanie się nowego systemu politycznego Konstytucja Ukrainy i jej modyfikacje; ewolucja sceny politycznej; system władzy Leonida Kuczmy; zjawisko klanów w polityce; Pomarańczowa Rewolucja. Prezydentura Wiktora Juszczenki. Główni politycy i partie polityczne współczesnej Ukrainy. Główne kierunki polityki zagranicznej Ukrainy. Transformacja społeczno-ekonomiczna Ukrainy: 30 godz. Modele transformacji. Zapaść ekonomiczna i jej przezwyciężanie. Prywatyzacja; budowa nowych instytucji gospodarczych, systemów walutowych i bankowych. Ukraina w gospodarce i handlu światowym. Zmiany w strukturze produkcji i dochodu narodowego. Główne ośrodki przemysłowe współczesnej Ukrainy. Współpraca z międzynarodowymi organizacjami gospodarczymi. Białoruś w XX w.: 30 godz. Białorusini w Imperium Rosyjskim, rewolucja i zmagania o ziemie białoruskie , Białoruś radziecka do Białorusini w Drugiej Rzeczypospolitej. Wielka Wojna Ojczyźniana, epoka Mazuraua i Maszeraua; powstanie niepodległej Białoruś w wyniku rozpadu ZSRR; historia Białorusi XIX i XX w. w współczesnym dyskursie naukowym i publicystycznym. Mołdawia w XX w.: 15 godz. Dzieje ziem między Prutem a Dniestrem i Bohem w XX w., Mołdawia w polityce Rosji carskiej, ZSRR i Rumunii; radziecka polityka narodowościowa a tożsamość mołdawska; powstanie niepodległej Mołdawii w wyniku rozpadu ZSRR; konflikt o Naddniestrze; Gagauzi dzieje narodu i rozwój aspiracji politycznych; współczesny dyskurs o tożsamości mołdawskiej (mołdawianizm kontra unionizm) Ukraina, Białoruś i Mołdawia w organizacjach międzynarodowych i porozumieniach regionalnych: 30 godz. Główne uwarunkowania i cele polityki państw subregionu; funkcjonowanie we Wspólnocie Niepodległych Państw, Organizacji Paktu Zbiorowego Bezpieczeństwa, GUAM, BSEC, Inicjatywie Środkowoeuropejskiej i in. Aspiracje Ukrainy i Mołdawii do członkostwa w Unii Europejskiej; relacje Ukraina-NATO; inicjatywy integracyjne białorusko-rosyjskie (ZBiR). Struktura etniczna i religijna regionu: 30 godz. 11

12 Stosunki narodowościowe i językowe. Zasięg i zakres funkcjonowania języka ukraińskiego, białoruskiego, mołdawskiego i rosyjskiego a tożsamości narodowe. Mniejszości narodowe i inne grupy etniczne w państwach regionu. Stosunki wyznaniowe: dziedzictwo radzieckiej ateizacji, główne struktury prawosławia. Inne wyznania: katolicyzm, protestantyzm, nowe ruchy religijne. Islam w regionie. Obronność i polityka bezpieczeństwa Ukrainy, Białorusi i Mołdawii: 30 godz. Budowanie sił zbrojnych przez państwa postradzieckie po 1991 roku; transformacja od Armii Radzieckiej do armii suwerennych państw; podstawowe założenia polityki obronnej i doktryn wojskowych; uzbrojenie i sprzęt wojskowy; międzynarodowa współpraca wojskowa, udział w sojuszach i innych układach obronnych; przemysł zbrojeniowy; lokalne konflikty i punkty zapalne w subregionie. Transformacja polityczno-ustrojowa Mołdawii: 15 godz. Radziecki system polityczny w Mołdawii w momencie upadku ZSRR; kształtowanie się nowego systemu politycznego. Secesja Naddniestrza; powstanie i rozwój autonomii gagauskiej; najnowsze dzieje polityczne Mołdawii, rządy partii komunistycznej i kryzys polityczny 2009 r. Główne kierunki polityki zagranicznej Mołdawii, w tym stosunki z Rumunią, Rosją, Ukrainą i Unią Europejską. Transformacja społeczno-ekonomiczna Mołdawii: 15 godz. Modele transformacji. Zapaść ekonomiczna i jej przezwyciężanie. Prywatyzacja; budowa nowych instytucji gospodarczych, systemów walutowych i bankowych. Mołdawia w gospodarce i handlu światowym. Zmiany w strukturze produkcji i dochodu narodowego. Główne ośrodki przemysłowe współczesnej Mołdawii. Społeczne koszty transformacji. Ekonomiczne aspekty secesji Naddniestrza. Transformacja polityczno-ustrojowa Białorusi: 30 godz. Radziecki system polityczny na Białorusi w momencie upadku ZSRR; kształtowanie się nowego systemu politycznego ; znaczenie wyborów prezydenckich 1994 dla najnowszych dziejów Białorusi; ukształtowanie się i rozwój systemu władzy Aleksandra Łukaszenki; Konstytucja Białorusi i jej modyfikacje; ewolucja opozycji białoruskiej; Główne kierunki polityki zagranicznej Białorusi. Transformacja społeczno-ekonomiczna Białorusi: 30 godz. Modele transformacji. Zapaść ekonomiczna i jej przezwyciężanie. Prywatyzacja; budowa nowych instytucji gospodarczych, systemów walutowych i bankowych. Białoruś w gospodarce i handlu światowym. Zmiany w strukturze produkcji i dochodu narodowego. Główne ośrodki przemysłowe współczesnej Białorusi. Społeczne koszty transformacji. Polityka gospodarcza A. Łukaszenki Współczesna myśl polityczna w regionie: 30 godz. Dziedzictwo ideowe; formowanie się nowych nurtów politycznych: liberalizm, socjaldemokracja, konserwatyzm, ruch zielonych). Oficjalna ideologia systemu rządów Aleksandra Łukaszenki i idee opozycji białoruskiej. Partie komunistyczne na Ukrainie i w Mołdawii po 1991 roku. Zjawisko partii aprogramowych w regionie. Najważniejsi intelektualiści twórcy idei, publicyści polityczni. Metropolie i regiony współczesnej Ukrainy: 30 godz. 12

13 Podstawy geografii politycznej i gospodarczej Ukrainy; podział administracyjny; najważniejsze metropolie ośrodki polityczne, gospodarcze i kulturalno-naukowe; autonomia krymska. Inne regiony i ośrodki (Zakarpacie, Galicja, Bukowina, Odessa). Klanowość a regionalizm. Orientacje etniczno-językowych na Ukrainie: Ukraińcy ukraińskojęzyczni, Ukraińcy rosyjskojęzyczni, Rosjanie, inne tożsamości. Polityka historyczna we współczesnych stosunkach polsko-ukraińskich: 30 godz. Węzłowe problemy stosunków polsko-ukraińskich; analiza współczesnej polskiej i ukraińskiej publicystyki dotyczącej historii najnowszej (konflikt polsko-ukraiński , Ukraińcy w II Rzeczypospolitej, nacjonalizm ukraiński wobec Polski i Polaków, zbrodnie na Wołyniu w r., działalność UPA, akcja Wisła, spory i dialog nt. miejsc pamięci po obu stronach granicy) Współczesna kultura w państwach regionu : 45 godz. Główne zjawiska i nurty w kulturze krajów Europy Wschodniej w XX i XXI wieku: literatura, kinematografia, malarstwo. Rozwój kultury wysokiej w paradygmacie radzieckim i poza nim jako czynnik narodowotwórczy i państwowotwórczy i formujący świadomość społeczną. Radziecka kultura masowa i jej transformacja po Zagadnienia budowy własnej kultury w krajach regionu 13

14 TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI AZJA Przedmiot Godz. Egzaminy ECTS STUDIA DRUGIEGO STOPNIA ( = 1140 GODZ.) 450 7E 47 ROK 1 ( = 705 GODZ.) 300 4E 28 SEMESTR 1 (135 GODZ.) 135 2E 13 Azja Środkowa i Syberia etnos i kultura 30 Z 2 Współczesny islam Azji Środkowej 15 Z 2 Dziedzictwo kulturowe regionu 30 E 3 Przemiany gospodarcze i społeczne w Azji Środkowej i Syberii 30 E 3 Azja Środkowa i Syberia w polityce globalnej 30 Z 3 SEMESTR 2 (120 GODZ.) 120 2E 15 Najnowsze dzieje Azji Środkowej I 30 Z 3 Azja Środkowa i Syberia w polityce globalnej 30 E 3 Etniczność i polityka w Azji Środkowej 30 E 3 Szlak Jedwabny - historia i współczesność 15 Z 3 Szamanizm syberyjski 15 Z 3 ROK 2 ( = 435 GODZ.) 150 3E 19 SEMESTR 3 (135 GODZ.) 135 2E 15 Najnowsze dzieje Azji Środkowej II 30 E 2 Tradycyjna kultura regionu azjatyckiego 15 Z 2 Antropologia codzienności Azji Środkowej 15 Z 3 Globalne i lokalne aspekty rozwoju gospodarczego Azji Środkowej i Syberii 15 E 2 Transformacje kulturowe i polityczne współczesnej Syberii 30 Z 3 Współczesne formy sztuki regionu 30 Z 3 SEMESTR 4 (30 GODZ.) 30 1E 4 Polski Sybir" - formy obecności Polaków w Azji Środkowej i na Syberii 30 E 4 14

15 Azja Środkowa i Syberia etnos i kultura: 30 godz. Wprowadzenie do geografii politycznej i kulturowej. Zróżnicowanie etniczne ludów tubylczych regionu: ludy uralskie; tureckie, mongolskie, paleoazjatckie, tunguskomandżurskie, irańskie. Procesy etnogenezy i wzajemnych relacji pomiędzy ludami regionui: tożsamość kulturowa, dyfuzja, asymilacja, migracja. Wpływ czynnika słowiańskiego, wierzenia oraz formy gospodarowania ludów/narodów azjatyckich. Współczesny islam Azji Środkowej: 15 godz. Islam wysoki a islam środkowoazjatycki. Zarys dziejów islamizacji regionu. Główne odłamy islamu w regionie. Rola kultury perskiej i szkoły hanafickiej w rozwoju religii muzułmańskiej w Azji Środkowej. Różne nurty islamu w regionie Islam koczowników a islam ludności osiadłej. Specyfika islamu pozostałego po radzieckiej modernizacji. Polityka rządów państw Azji Środkowej wobec religii muzułmańskiej. Dziedzictwo kulturowe regionu: 30 godz. Dziedzictwo indoeuropejskie a turecko-mongolskie: system wierzeń indoirańskich zaratusztranizm, hinduizm i buddyzm; koncepcja wzorca wewnątrzeuroazjatyckiego: etniczność i wierzenia a współczesna tożsamość kulturowa ludów stepu; panturkizm; spuścizna religijna; epos azjatycki; indoeuropejskie wątki w eposie tureckim. Przemiany gospodarcze i społeczne w Azji Środkowej i Syberii: 30 godz. Specyfika modernizacji Azji Środkowej i Syberii. Rola regionu w gospodarce ZSRR. Procesy migracyjne i sytuacja demograficzna. Specyfika transformacji systemowej: dywersyfikacja systemów prawnych, szara strefa oraz demonetyzacja gospodarki. Współistnienie sektorów tradycyjnych i nowoczesnych. Obecna sytuacja gospodarcza: konkurencyjne sektory gospodarki, rola państw w rozwoju gospodarczym. Azja Środkowa i Syberia w polityce globalnej oraz politycznych i ekonomicznych strukturach regionalnych I: 30 godz. Polityka instytucji międzynarodowych w regionie: pomoc gospodarcza, inicjatywy edukacyjne, transfer technologiczny. Rola regionu w gospodarce Azji: tranzyt surowców węglowodorowych, strumienie migracyjne, udział w globalnych sieciach naukowych. Współpraca z UE. Renowacja bloku Rosja Białoruś Kazachstan. Współpraca z Chinami i Indiami. Wpływy Japonii i Korei na rozwój regionu. Najnowsze dzieje Azji Środkowej I: 30 godz. Powstanie nowych państw Azji Środkowej w 1991 i zarys ich historii politycznej w latach z uwzględnieniem genezy toczących się procesów historycznych. Radzieckie korzenie współczesnej państwowości środkowoazjatyckiej a historyczne dziedzictwo przedrewolucyjnych państw tego obszaru. Współczesna Azja Środkowa jako region w stosunkach międzynarodowych. Azja Środkowa i Syberia w polityce globalnej oraz politycznych i ekonomicznych strukturach regionalnych II: 30 godz. Azja Środkowa i Syberia jako tereny ekspansji zewnętrznej. Polityczne i gospodarcze zainteresowanie Chin, Japonii, Iranu, Turcji, Indii, Wielkiej Brytanii, USA Syberią i Azją Środkową napływ obcego kapitału i izolacja w okresie sowieckim. Udział Azji Środkowej w inicjatywach i organizacjach Unia Celna, ONZ, WTO, TRASECA, OBWE, Organizacja Szanghajska i inne). 15

16 Etniczność i polityka w Azji Środkowej: 30 godz. Zaznajomienie studentów z podstawowymi teoriami etniczności oraz z problematyką badań etnicznych i ich bezpośredniej lub pośredniej implementacji w praktyce politycznej i administracyjnej na przykładach zarówno z krajów byłego ZSRR jak i szeroko rozumianej Azji Środkowej (włączając Afganistan i Sinciang) a więc tereny, gdzie związek problematyki etnicznej z polityką jest szczególnie wyraźny. Szlak Jedwabny - historia i współczesność: 15 godz. Geneza szlaku; Chiny a cywilizacja koczowników; geografia dróg handlu; podróżnicza i naukowa eksploracja szlaku; szlak jako droga spotkania kultur, idei i religii; rola szlaku dla ekspansji buddyzmu; sztuka gandaryjska i dziedzictwo hellenistyczne; islamizacja szlaku; szlak w dobie Mongołów; szlak we spółczesnym dyskursie społeczno-politycznym. Szamanizm syberyjski - autonomia światopoglądowa ludności tubylczej: 15 godz. Pierwotne wierzenia Ludów syberyjskich. Szamanizm jako podstawa światopoglądowa społeczeństw tubylczych Syberii, fenomen oceniany z pozycji transformacji politycznospołeczno-religijnych na tym terytorium. Współczesna kondycja szamanizmu w kontekście przemian ideologicznych oraz industrialnych. Najnowsze dzieje Azji Środkowej II: 30 godz. Warianty środkowoazjatyckiego autorytaryzmu Kazachstan i Kirgistan a Uzbekistan i Turkmenistan a także system powstały w wyniku wojny domowej przypadek Tadżykistanu. Państwa Azji Środkowej we współczesnych stosunkach politycznych i gospodarczych. Regionalizm w Azji Środkowej. Konflikty społeczne, gospodarcze i etniczne we współczesnej Azji Środkowej. Tradycyjna kultura regionu azjatyckiego: 15 godz. Rudymenty treści kulturowych lokalnych społeczności. Wpływ czynników zewnętrznych na transformacje tradycyjnych kultur społeczeństw Azji Środkowej i Syberii. Rola czynników państwotwórczych w ewolucji tożsamości kulturowej i etnicznej/narodowej. Rusyfikacja sowietyzacja odrodzenie etniczne. Rola i miejsce etniczności i kultury rdzennej u etnosów syberyjskich FR. Antropologia codzienności Azji Środkowej: 15 godz. Antropologia codzienności jako subdyscyplina antropologii kulturowej. Dokumentowanie codzienności. Tradycja i współczesność w postradzieckiej Azji Środkowej. Różne dziedziny kultury materialnej, życia społecznego i kultury duchowej w warunkach globalizacji oraz rewitalizacji kulturowej. Praktyczny aspekt antropologii codzienności w kontaktach międzykulturowych. Globalne i lokalne aspekty rozwoju gospodarczego Azji Środkowej i Syberii: 15 godz. Transformacja systemowa w warunkach niedokończonej modernizacji. Koszty reform. Konserwatywne modele adaptacji struktur przemysłowych. Udział analizowanych regionów w handlu międzynarodowym. Azja Środkowa i Syberia w systemie gospodarczym Azji Północno-Wschodniej. Polityka gospodarcza Rosji wobec Azji Środkowej. Współpraca z Turcją i krajami Bliskiego Wschodu. Transformacje kulturowe i polityczne współczesnej Syberii: 30 godz. Identyfikacja zmian, stanu lokalnych kultur Syberii w dobie postsowieckiej. Procesy odradzania się tożsamości kulturowej i politycznej: asymilacja, integracja gospodarczo- 16

17 kulturowa w ramach stosunków międzynarodowych w trójkącie Rosja-Chiny-Mongolia oraz możliwości ich adaptacji do świata cywilizacji medialnej (globalnej). Współczesne formy sztuki regionu: 30 godz. Współczesna literatura, sztuki plastyczne, kino, muzyka. Inspiracje tradycji i nowoczesności. Obecność współczesnej sztuki Azji Środkowej i Syberii na forum światowym. Zachodnie zainteresowanie sztuką azjatycką. Polski Sybir" - formy obecności Polaków w Azji Środkowej i na Syberii: 30 godz. Udział polskich badaczy (głównie zesłańców) w rozwoju (dokumentacji) dziedzictwa kulturowego ludów Azji Środkowej i Syberii, których dorobek zasługuje współcześnie na uwagę oraz kontynuację, głównie ze względu na aktualnie definiowaną polską rację stanu. Problem odkłamywania historiografii rosyjskiej i sowieckiej związany z różnymi formami przesiedleń Polaków na Wschód. 17

18 TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI KAUKAZ Przedmiot Godzin Egzaminy ECTS Studia drugiego stopnia ( = 1285 godz.) 585 7E 47 ROK 1 ( = 780 godz.) 375 4E 28 semestr 1 (210 godz.) 210 2E 13 Struktura etniczna i religijna regionu 60 E 3 Geografia polityczna i gospodarcza Kaukazu 30 Z 2 Struktura społeczna regionu Kaukazu 30 Z 2 Węzłowe problemy dziejów Kaukazu 60 E 3 Geopolityczne znaczenie Kaukazu 30 Z 3 semestr 2 (165 godz.) 165 2E 15 Region Kaukazu we współczesnych stosunkach politycznych 30 E 3 Zagrożenia i możliwości dla rozwoju regionu kaukaskiego 30 Z 3 Współczesne życie kulturalne regionu kaukaskiego 15 Z 3 Kaukaz w XX w. 30 Z 3 Transformacja polityczno-ustrojowa państw kaukaskich 60 E 3 ROK 2 ( = 495 godz.) 210 3E 19 semestr 3 (150 godz.) 150 2E 15 Region Kaukazu we współczesnych stosunkach politycznych 30 E 3 Transformacja społeczno-ekonomiczna państw kaukaskich 30 Z 3 Współczesna myśl polityczna w regionie kaukaskim 30 Z 3 Region Kaukazu w globalnej ekonomii 30 E 3 Związki regionu kaukaskiego z Polską 30 Z 3 semestr 4 (60 godz.) 60 1E 4 Dziedzictwo kulturowe regionu 60 E 4 18

19 Struktura etniczna i religijna regionu: 60 godz. Mapa etniczna i religijna regionu; stosunki narodowościowe i językowe w regionie; zasięg i zakres funkcjonowania języków indoeuropejskich, turkijskich oraz kaukaskich. Obszar zamieszkiwania lokalnych grup etnicznych i językowych, historyczne spory terytorialne. Struktura etniczna w jednostkach państwowych i autonomicznych; sytuacja mniejszości narodowych i etnicznych; diaspory kaukaskie. Geografia polityczna i gospodarcza Kaukazu: 30 godz. Granice geograficzne Kaukazu. Kwestie sporne podziału regionu kaukaskiego. Podstawy geografii politycznej i gospodarczej Kaukazu. Geografia państw Kaukazu Płd. ich podziały administracyjne, regionalne i gospodarcze. Podział terytorialny Kaukazu Płn. w Rosji, ich administracja i gospodarka. Migracje ludnościowe skutek konfliktów i bezrobocia, urbanizacja, zmiany w strukturze etno-demograficznej. Struktura społeczna regionu Kaukazu: 30 godz. Specyfika kaukaskich struktur społecznych. Kwestia identyfikacji z własnym rodem. Hierarchiczny układ ról społecznych. Kategorie klas wieku. Problem więzi społecznych o charakterze rodowo-plemiennym i terytorialnym. Przemoc jako środek rozwiązywania sporów. Struktura wielkich rodzin wielopokoleniowych i rodów; genealogie i problemy pochodzenia. Problem nepotyzmu. Węzłowe problemy dziejów Kaukazu: 60 godz. Dzieje regionu Kaukazu w starożytności i średniowieczu, recepcja chrzescijaństwa i islamu; turkizacja części Kaukazu; rywalizacja turecko-perska; podbój rosyjski zmiany w strukturze etno-demograficznej regionu, modernizacja oraz uprzemysłowienie; kształtowanie się nowoczesnej świadomości narodowej ludów Kaukazu; rewolucja, okres sowiecki; próby budowy nowoczesnych państw. Geopolityczne znaczenie Kaukazu: 30 godz. Znaczenie Kaukazu dla Rosji, analiza przyczyn podboju regionu w XIX wieku, a także rosyjskiej obecności w nim w XXI wieku; region a polityka zagraniczna USA, krajów UE i Izraela, ze szczególnym uwzględnieniem bliskowschodniego wymiaru kaukaskiej polityki tych państw; wpływy polityczne i religijne państw muzułmańskich sunnickiej Arabii Saudyjskiej oraz Turcji i szyickiego Iranu; Region Kaukazu we współczesnych stosunkach politycznych: 30 godz. Eurointegracja regionu Armenia, Azerbejdżan i Gruzja a UE i NATO, państwa regionu we współczesnych organizacjach międzynarodowych WNP, OUBZ, GUAM, Organizacji Konferencji Islamskiej; nieformalne sojusze polityczne i wojskowe oś Moskwa Erewan Teheran, sojusz turecko-azerbejdżański, itd. Zagrożenia i możliwości dla rozwoju regionu kaukaskiego: 15 godz. Konflikty etniczne w regionie; wzrost roli nacjonalizmów; wpływ autorytarnych rządów na rozwój społeczeństwa obywatelskiego; walka władzy z opozycją; możliwości rozwoju współpracy gospodarczej i politycznej w regionie; przeludnienie i bezrobocie; demodernizacja i rozpad gospodarki; wykluczenie Armenii jako przeszkoda w rozwoju gospodarczym regionu Transformacja polityczno-ustrojowa państw kaukaskich: 60 godz. 19

20 Specyfika ustrojowa jednostek politycznych Kaukazu, powtórna niepodległość państw zakaukaskich; różne drogi rozwoju podzielonego politycznie po 1991 r. regionu a autorytaryzm jako podstawa systemu politycznego i społecznego; podstawy prawne funkcjonowania państw Kaukazu Południowego oraz republik i krajów Kaukazu Północnego; konstytucje państwowe oraz republikańskie; pozycja prezydenta w systemie politycznym poszczególnych organizmów państwowych; rola parlamentów i kształtowanie się systemów politycznych; zasady prawne funkcjonowania republik kaukaskich w ramach FR; stosunek Rosji do konfliktów etnicznych na Kaukazie Północnym; wojny w Czeczenii; kaukaskie separatyzmy i kaukaskie ruchy narodowe a kaukaskie państwa nieuznawane; znaczenie kolorowych rewolucji dla ustroju państw regionu Współczesne życie kulturalne regionu: 30 godz. Pojęcie kultury masowej i popularnej; jej funkcjonowanie w regionie; transformacja kultury sowieckiej na Kaukazie po 1991 roku; rola rosyjskojęzycznej kultury i jej wpływ na region. Główne zjawiska i nurty w kulturze krajów Kaukazu w XX i XXI wieku: literatura, kinematografia, malarstwo. Rozwój lokalnych inwariantów kultury wysokiej. Specyfika zwyczajów kaukaskich i ich odbicie w kulturze. Kaukaz w XX w.: 30 godz. Kaukaz Południowy i Północny w ZSRR; cele i sposoby podziałów Kaukazu Północnego i Południowego w ZSRR. Deportacje, przymusowe przesiedlenia oraz ich przyczyny; przebieg repatriacji oraz zmian granicznych w okresie stalinizmu i w czasie destalinizacji. Miejsca w hierarchii etnicznej ZSRR oraz specyficzna i płynna rola jaką poszczególne ludy Kaukazu odgrywały w ramach państwa radzieckiego. Region Kaukazu we współczesnych stosunkach politycznych: 30 godz. Eurointegracja regionu Armenia, Azerbejdżan i Gruzja a UE i NATO, państwa regionu we współczesnych organizacjach międzynarodowych WNP, OUBZ, GUAM, Organizacji Konferencji Islamskiej; nieformalne sojusze polityczne i wojskowe oś Moskwa-Erewań- Teheran, sojusz turecko-azerbejdzański, itd. Transformacja społeczno-ekonomiczna państw kaukaskich: 30 godz. Modele transformacji. Zapaść ekonomiczna. Prywatyzacja; budowa nowych instytucji gospodarczych, systemów walutowych i bankowych. Koszty transformacji. Kaukaz w gospodarce i handlu światowym. Zmiany w strukturze produkcji i dochodu narodowego, zmiany technologiczne. Gospodarka regionu północnokaukaskiego i jej znaczenie dla FR. Współpraca na arenie międzynarodowej. Współczesna myśl polityczna w regionie kaukaskim: 30 godz. Rola historycznych nurtów politycznych w regionie: marksizm-leninizm; lokalne nacjonalizmy; idee L. Gumilewa, nowe tendencje po 1991 r. Ideologie autorytarnych rządów państw i regionów kaukaskich; współczesne nacjonalizmy kaukaskie. Rewolucyjny islam. Specyfika partii politycznych w regionie. Wybrani najważniejsi intelektualiści regionu twórcy idei, publicyści polityczni. Region Kaukazu w globalnej ekonomii: 30 godz. Potencjał gospodarczy regionu; Kaukaz jako region łączący Azję Środkową w Europą i Rosją ze Środkowym Wschodem; projekty energetyczne plany budowy rurociągów. Rywalizacja o szlaki przesyłowe pomiędzy Rosją oraz Iranem a także Turcją, krajami UE i USA; państwa 20

21 zakaukaskie a WTO. Rola miejscowych diaspor i migracji zarobkowych w gospodarce regionu kaukaskiego. Związki regionu kaukaskiego z Polską: 15 godz. Historyczne związki regionu z Polską; Kaukaz miejscem zesłań; ruch prometejski w II Rzeczpospolitej; kontakty PRL z regionem Kaukazu w okresie istnienia ZSRR; ustanowienie relacji dyplomatycznych z państwami Kaukazu Południowego; Polska a wojny w Czeczenii; stosunek Polski do konfliktów na Kaukazie; wspierania prozachodniej polityki państw kaukaskich Partnerstwo Wschodnieg. Dziedzictwo kulturowe regionu kaukaskiego: 60 godz. Omówienie podstawowych kronik jako źródła wiedzy o regionie; architektura sakralna; myśl filozoficzna i religijna w regionie; eposy narodowe; współczesna literatura ludów regionu i rola języka rosyjskiego w jej popularyzacji; zwyczaje ludów regionu. 21

22 TREŚCI PRZEDMIOTÓW SPECJALNOŚCI KRAJE BAŁTYCKIE Przedmiot Godzin Egzaminy ECTS STUDIA DRUGIEGO STOPNIA ( = 1140 GODZ.) 450 7E 47 ROK 1 ( = 675 GODZ.) 270 4E 28 SEMESTR 1 (135 GODZ.) 135 2E 13 W. Ks. Litewskie historia i mit 30 E 3 Dzieje najnowsze Litwy 30 Z 3 Kształtowanie się narodu i państwa łotewskiego i estońskiego 30 E 2 Finlandia w XIX-XX w. między Rosją a Zachodem 15 Z 2 Państwa bałtyckie w ZSRR 30 Z 3 SEMESTR 2 (135 GODZ.) 135 2E 15 Przemiany gospodarcze w państwach bałtyckich 60 E 5 Mniejszość litewska w Polsce i polska na Litwie 15 Z 2 Mniejszości narodowe w krajach Bałtyckich 30 E 4 Związki kulturowe i gospodarcze państw bałtyckich ze Skandynawią 30 Z 4 ROK 2 ( = 465 GODZ.) 180 3E 19 SEMESTR 3 (150 GODZ.) 150 2E 15 Życie umysłowe i tradycje ludowe na Litwie 30 Z 4 Tradycje kulturowe Łotwy i Estonii XX w. 30 Z 4 Integracja Litwy, Łotwy i Estonii z UE 60 E 4 Stosunki państw bałtyckich z Rosją 30 E 3 SEMESTR 4 (30 GODZ.) 30 1E 4 Stosunki Polski z państwami bałtyckimi po 1990 roku 30 E 4 22

23 W. Ks. Litewskie historia i mit: 30 godz. Historiograficzny obraz dziejów Litwy, zwłaszcza w. Ks. Litewskiego: litewski, polski, białoruski, ukraiński i rosyjski, jako przykład sporu/konfliktu o przeszłość. Nacjocentryczne widzenie historii Litwy jako ukazanie roli pamięci zbiorowej w kształtowaniu się współczesnej tożsamości narodowej w otoczeniu innych tożsamości. Dzieje najnowsze Litwy: 30 godz. Węzłowe problemy kształtowania się państwa i narodu litewskiego ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku. Litwini w granicach Rzeczpospolitej Obojga Narodów i w ramach Imperium Rosyjskiego. Tzw. litewski ruch odrodzenia narodowego. Republika litewska w okresie międzywojennym. Stosunki polsko-litewskie i litewsko-rosyjskie w XX wieku. Trudne sąsiedztwa: z Rosją i Polską. Kształtowanie się narodu i państwa: łotewskiego i estońskiego: 30 godz. Inflanty od kolonizacji niemieckiej po podbój rosyjski. Zasadnicze momenty dziejów Łotyszy i Estończyków. Ich powiązanie z dziejami Europy, a w szczególności - historycznych sąsiadów. Historyczne związki ze Skandynawią i Niemcami. działalność ruchów narodowych w ramach Rosji. Łotysze i Estończycy a rewolucje rosyjskie. Łotwa i Estonia w międzywojennym dwudziestoleciu. Finlandia w XIX-XX wieku między Rosją a Zachodem: 15 godz. Dzieje Finlandii jako fenomen historycznego uwikłania miedzy Wschodem a Zachodem: w. ks. Finlandii w ramach Szwecji, od 1809 w Imperium Rosyjskim i przykład Finlandii, jako oswobadzania się od więzi z potężnym sąsiadem. Niepodległa Finlandia w dwudziestoleciu międzywojennym. Procesy modernizacji i fenomen neutralności po II wojnie światowej finlandyzacja. Państwa bałtyckie w ZSRR: 30 godz. Nierozstrzygnięta I wojna światowa nad wschodnim Bałtykiem. Pakt Ribbentrop-Mołotow w historii i odbiorze współczesnym. Podbój państw bałtyckich przez ZSRR represje i deportacje. Dyskusja nad kolaboracją podczas okupacji niemieckiej. Panowanie sowieckie : podziemie niepodległościowe, pacyfikacja, kolektywizacja, rusyfikacja, względna autonomia narodów bałtyckich. Pierestrojka i droga Bałtów do niepodległości. Sajudis Bałtowie wzorem dla narodowych ruchów odśrodkowych w ZSRR. Niepodległość. Przemiany gospodarcze państw bałtyckich: 60 godz. Ukazanie spuścizny przynależności do ZSRR. Skutki wieloletniej niesuwerennej gospodarki i powiązań życiowych infrastrukturalnych, surowcowych, etc. z ZSRR. Wielkie problemy transformacji w skali małych organizmów państwowych. Charakter procesów modernizacyjnych i ich znaczenie na drodze ku akcesji do wspólnot europejskich. Mniejszość litewska w Polsce i polska na Litwie: 15 godz. Historyczne zaszłości powodujące obecność mniejszości polskiej i litewskiej w obu krajach. polityka wobec mniejszości w Polsce i na Litwie w okresie międzywojennym, w PRL i po 1991 roku. Sprawy uregulowanie i nieuregulowane. UE a problemy mniejszości, standardy unijne i stosunki dwustronne. Stereotypy i uprzedzenia wzajemne, sprawy do załatwienia. Mniejszości narodowe w krajach bałtyckich: 15 godz. Spuścizna po panowaniu rosyjskim i ZSRR kraje bałtyckie jako region względnego dobrobytu i sowieckich baz wojskowych liczna rosyjskojęzyczna migracja, stanowiąca 23

24 większość w wielu miastach i ośrodkach przemysłowych. Skomplikowane i kłopotliwe dla państw bałtyckich problemy z mniejszościami jako przeszkoda/utrudnienie/ w budowaniu suwerennych państw, różne polityki integracji społeczeństw w ramach niepodległych państw. Związki kulturowe i gospodarcze państw bałtyckich ze Skandynawią: 30 godz. Nieznane bliżej w Polsce więzi państw bałtyckich ze Skandynawią w przeszłości i dzisiaj. Tradycje kulturowe i relacje wzajemne. Uprzywilejowany charakter stosunków państw skandynawskich z państwami bałtyckimi. Życie umysłowe i tradycje ludowe na Litwie: 30 godz. Życie umysłowe na Litwie. Nauka litewska, kino, sztuki plastyczne i teatr. Procesy modernizacyjne i transformacja po 1991 roku na Litwie w sferze kultury, w szczególności kształtowania się kultury o tożsamości narodowej. Tradycje kulturowe Łotwy i Estonii: 30 godz. Sploty tradycji kulturowych Łotwy i Estonii. Protestantyzm, związki z Niemcami, rola niemieckich elit bałtyckich w Rosji uniwersytet w Dorpacie (Tartu). Elity duchowe, kultura materialna, kultura wysoka i popularna w tych krajach. Integracja Litwy, Łotwy i Estonii z UE: 60 godz. Droga krajów bałtyckich do UE jako sposób na transformację i modernizację gospodarki i państwowości po upadku ZSRR, sposób na zmianę zastanych postradzieckich struktur życia gospodarczego i społecznego. Prawne, gospodarcze, społeczne i polityczne uwarunkowania integracji tych państw z Unią. Zarysowanie w tym kontekście stosunków z Rosją. Stosunki państw bałtyckich z Rosją: 30 godz. Dzieje trudnej wolności. Kłopoty rozwojowe w przeszłości i nowe problemy w związku z uzyskaną niepodległością państw bałtyckich. Polityka Rosji wobec państw bałtyckich i tychże wobec Rosji do i po przystąpieniu do UE. Stosunki bilateralne, problemy graniczne, gospodarcze i mniejszości narodowościowych. Stosunki Polski z państwami bałtyckimi po 1990 roku: 30 godz. Problemy polityczne i stosunki wzajemne Polski z Litwą na poziomie państwowym i międzyludzkim. Polityka zagraniczna i organizowanie współpracy wzajemnej. Kwestia wspólnej polityki wobec Rosji, NATO i wspólnot europejskich. Via Baltica i most energetyczny jako przykłady wyjątkowej indolencji polskiej polityki zagranicznej. Współpraca na polu gospodarczym i kulturalnym. 24