Gazowe jonizacyjne detektory promieniowania

Transkrypt

1 UD : ECHA J ĄD ROA - ORMA BRAŻO A elektronczne dla technk jądrowej Urządzena Gazowe jonzacyjne detektory promenowana JonZUjącego Ogólne wymagana badana B Grupa k a talogowa &2... SĘP.. Przedmot normy. Przedmotem normy są ogólne wymagana badana dotycząc e gazowych jonzacyjnych detektorów promenowana jonzując ego: lcznków G -M lcznków proporcjonalnych k omór jonzacyjnych oznaczonych symbolam klasyfkacyjnym 2 3 wg B-65/ orma ne dotyczy detektorów do zastosowal. unkalnych bąd ź przeznaczonych do pracy w Sp cjalnych w arunkach śr odow s k owy ch..2. Określena - w g P-70/J -OllOO P - 70/ J ormy zw ązane P -70/J -000 Urzą d ze n a elektronczne dla technk ją d r owej. Ogólne nazwy ok r e śl e n a P -70/ J U rzą d ze na elektronczne dla technk jądrow e j. Detektory promenowana jonzu j ąc e go. azwy okr eś l e n a P -67/ Produkty w opakow anach transportow ych. Znak znakow ane. ymagana podstaw ow e B-65/ Urządz e n a elektronczn e dla tech n k jądrowe j. De tektory promenowana jonz u ją ce go. lasyfkacja w g spełn a nego zadana. B-7/ Urządz e na elektronczne dla te chnk jądrowe j. ymagana środow s kow e m etody bad a ń B-65/34-0 Elektronczne urządz e na dla technk jądrowe j. Det ektory promenowana jonz uj ące go. Lcznk G-M. Cokoły B-69/34l-06 Urządz e na elektronczne dla technk jądrowe j. Lcznk G-M. Metody bada ń wł a snośc radometrycznych elektrycznych B-70/34l-08 Urządz e na elektronczne dla technk jądrowe j. Gazowe detektory promenowana jo n z ującegc. Metody b adań B-68/344-0 U r ządz e n a elektronczne dla technk jądrow e j. Lcznk proporcjonalne neutronów powolnych. Metody pomarów wł a sno ś c radometrycznych elektrycznych B-7/ Urządz e na elektronczne dla t echnk jądrowe j. Złą cza współosow e lcznków proporcjonalny ch. ym agana badana 2. SPOSÓB BUDOY OZACZEA Oznaczene detek tora pownno zaw e r ać : a) oznaczene rodzaju detektora b) oznaczene ty pu c) numer n ormy przedmotowej na dany typ detektora. 3. YMAGAA 3.. ymary detektorów - wymary zewn ę t rzn e take jak wymary ca łko w t e w ymary czę śc łącznyc h okenek w e jśc owyc h tp. p o" w nny b yć zgodne z rysunkam w ym aganam podanym w normach przedmotowych n a dany typ detektora. Dla detektorów cylndrycznych ustala s ę następu jąc e śr e dn c e zewn ę t rzn e: H mm. Dopuszczalne tolerancje ś r e dnc y z e wn ę tr z n e j detektorów ne m og ą być wększe nż: dla śr e dn c dla ś r e dn c do 0 mm + mm od 2 do 30 m m ± 5 mm dla śr e dn c powyże j 30 mm + 25 mm ykonane. Zewnę trzne wyprowadzena elektrod detektora mogą być w ykonane jako cokoły koncentryczne nóżkowe lub gętk e przew ody pownny być zgodne z normam B-65/ 34-0 B-70/ Po ł ącze na wewn ę trzn e elektrod obudowy z elementam k o ntakt u jącym pownny b y ć zgo- nstytut Bad a ń Jądr owy ch - Za kła d Ją drow ej Elekt ronk Pr z emys ł ow ej Usta now ona przez P e łno moc n ka R z ądu do Spraw yko r zysta n a E nerg Jąd rowe j dna 7 p aź d z e rn k a 97 '. jako nor m a o bow ą z u j ą c a w za k rese p:'odu kcj obrotu od dna lpca 972 r. (Mon. po!. nr poz. ) Y DA C A O R M ALZ A C Y J E DA \V (0;;:Zll za m Obj. 03. \V. nklacl e g z. Cen a z ł 4.80

2 2 B-7/34-0 dne z rysunkam wymaganam w norme przedmotowej na dany typ podanym detektora. Cokoły wyprowadzena elektrod detektorów pownny być trwale połączone z obudową detektora połączene ne pownno ul egać uszkodzenu pod wpływem dzałana grancznych dopuszczalnych warunków środowskowych. Zewnętrzn e częśc metalowe detektora oraz połączena lutowncze spawalncze pownny być wykonywane w sposób wykluczający korozję. Szkło mka ceramka oraz złącza szkła mk ceramk z metalem w detektorze ne pownny wykazywać wdocznych uszkodzeń dzałana środowskowych. pod wpływem grancznych dopuszczalnych warunków zolatory wyprowadzeń elektrod będące obudowy detektora ne pownny meć CZęSClą pęknęć nnych wad które mogłyby zmmejszyć trzymałość mechanczną elektryczną. ch wv Gęstość powerzchnowa materału ścanek l okenek detektorów pownna być określona z dokładnoścą ne gorszą nż 0% w normach 3.4. Masa detektora bez opakowana me pownna przekraczać wartośc podanej w normach 3.5. artośc parametrów elektrycznych radometrycznych nnych specjalnych pownny być zgodne z podanym w normach przedmotowych Parametry elektryczne radometryczne które pownny być określone dla poszczególnych rodzajów detektorów sprawdzane różnych rodzajach badań podano w tabl.. ablca l Lcznk G-M Lp. azwa parametru prome- Rodzaje detektorów Lcznk proporcjonalne omory jonzacyjne ' prądowe prądowe prome- nowana prome- neu- promle- mprome- prome- prąn O\van.a y-{3 f nowana tro- nowan.a pulnowana nowana dowe y oken- X nowe a (:l sowe l (3 y kowe apęc e początku lczena 2 Długość plato l prądowe neutro- n owe 3 achylene plato! 4 Zakres n a pęć pracy lub napęce pracy 5 Dolna górna granca zakresu pomarowego merzonego promenowana 6 Ampltuda mpulsu napęca 7 Dolna górna g ra n- l ea energ merzonego promenowana 8 ydajn ość lub czu-!{)ść 9 spółczy nnk wzmocnena gazowego lub 0 ydajność czu-! łość w zględna Rozrzut w~dajnośc względnej

3 ._.~ B-7/34-l0 3 cd. tab!. l Lcznk G-M Rodza. e detektorów : Lcznk proporcjonalne Lp. azwa parametru p rome- prome- nowóln a l pl' prome- n e u- promenowa na nowana y-(3 (-J do!-e!nowana troo X nowe y okenko\ve a. (3 -! l establność czaso 3 4 wa wydajnośc względnej Beg własny Prąd zerowy 5 achylene charakterystyk prądowo-na pęcowej Czas martwy Ładun e k w mpulse 2 Czas narastana mpulsów 9 Energetyczna zdo ln ość rozdzelcza 20 Energetyczna charakterystyka wydajnośc l u b Anzotropa czułośc 22 Odporność na prome- nowane zakłócające -~-'-_._~ _._ '- \ 23 apęce nasycema. ł 24 emperaturowy wspo- czynnk wydajn oś c 25 spół czy nnk k ompensacj \ 26 Rezystancja m ę d zyelektrodowa 27 Poj e mność m ę d z y elektrodowa 28 Mnmalna rezystancja pracy maksymalna pojemność wejścow a 29 Grub ość ścanek 30 Gruboś6 okenka 3 Grubość pokryć czułych 32 lość radatora o 33 Cśnene napełnena 34 Rodzaj gazu napełnającego 35 ajwększe d opusz- czalne napęce 36 Maksymalne dopuszczalne napromene ne c. Oznaczen a: - parametr sprawdzany przy ba danach nep elnych (wyrobu) - - parametr sprawdzany przy bad a nach pełn yc h (ty pul. mpulsowe para m e tt nformacyjny (katalog owy) n e podl eg ają cy sprawd zenu 9 omol'y.onzacy.n e prąd ow e prądowe prome- prome- prcdo.we nowana nowana neutr 0 - nowe 'l y ~- ~ o - par a m etr ne s t n e.ący ne obo wą z ujący lub ne sprawdzany da danego r od zaju detektora ~~.-.

4 4 B- 7/34- O 3.6. rwałość detektora oraz warunk jej badana pownny być zgodne z podanym w normach rwałość pownna być wyrażona w lczbe mpulsów dla detektorów mpulsowych lub w godznach pracy dla detektorów prądowych. Jeśl w normach przedmotowych ne podano naczej trwałość dla poszczególnych rodzajów detektorów należy określć przez sprawdzene nast ęp ujących parametrów detektora wybranych jako krytera przydatnośc do pracy: - dla lcznków G- M promenowana garnma - długośc nachylena plato charakterystyk roboczej wydajnośc begu własnego - dla lcznków G- M promenowana gamma-beta beta okenkowych - długośc nachylena plato charakterystyk roboczej begu własnego wydajnośc dla promenowana beta - dla lcznków G- M prądowych - wydajno ś c - dla lcznków proporcjonalnych promenowana X - energetycznej zdolnośc rozdzelczej begu własnego wydajnośc - dla lcznków proporcjonalnych do detekcj neutronów - długośc nachylena zakresu nap ę cowego plato charakterystyk roboczej oraz begu własnego - dla lcznków proporcjonalnych promeno \vana alfa beta - długośc nachylena plato charakterystyk robocze j begu własnego wyda jnośc - dla jonzacyjnych komór mpulsowych - zakresu napęca roboczego wydajnośc napęc a progu dyskrymnacj - dla jonzacyjnych komór prądowych promenowana beta gamma neutronów - nap ęc a nasycena wydajnośc prądu zerowego Odporność wytrzymałość mechanczna detektora pownny być zgodne z podanym w normach ryteram oceny w próbe odpornośc wytrzymałośc mechancznej są parametry podane w dla poszczególnych rodzajów detektorów jeż e l normy przedmotowe na dany typ detektora ne zalecają naczej. a rtośc prz ys p e sz eń dz ałaj ą cyc h w trakce wbracj wstr ząsów udarów czas ch trwana oraz zakres cz ęs t otl wośc pownny by ć okr eś lon e w normach przedmotowych na dany t yp detektora O dpor ność wytrzym ało ść detektora na dza ł a ne czynnków klmatycznych takch jak temperatury w lgotnoś ć cśne n e nne pownny być zgodne z podanym w normach przedmotow ych ryteram oceny w tych próbach są parametry podane w dla poszczególnych rodza- Jaw detektorów jeżel normy przedmotowe na dany typ detektora ne postanawają naczej. artośc parametrów określających dzałan e czynnków klmatycznych w trakce prób pownny być podane w normach przedmotowych 3.9. Cechowane. a każdym detektorze pownen być umeszczony wyraźny trwały naps zawerając y : a) zllak wytw órn b) oznaczene typu c) datę produkcj (mesąc rok) d) numer egzemplarza. Ponadto na detektorach z jednakowym wyprowadzenem elektrod wyprowadzene anody pownno być oznaczone. przypadku nemożnośc umeszczena wszystkch nformacj na detektorze dopuszcza sę podawane ch w oznaczenu. 4. P A{O AE PRZECHOYAE RASPOR 4.. Pakowane. ażdy detektor pownen być opakowany w sposób zabezpeczający go przed uszkodzenem podczas transportu. opakowanu zborczym pownny być umeszczone detektory tylko jednego typu. Do każd e go detektora pownna być dołączona karta gwarancyjna nstrukcja eksploatacyjna detektora opracowana zgodne z załącznk em do nnejszej normy Znakowane opakowań. a opakowanu pownny z na jdować s ę co na jmnej następując e dane: a) nazwa lub znak wytwórn b) oznaczene typu lośc detektorów w opakowanu dla opakowań zborczych c) znak ostrzegawcze zgodne z P-67/ d) numer normy przedmotowej lub warunków techncznych 4.3. Jakość opakowana. Opakowane pownno być tak wykonane aby ne ul egło ono oraz umeszczone w nm detektory uszkodzenom mechancznym oraz aby parametry detektorów ne u l e gły zmane w ramach dokła d no ś c pomaru po próbe wytrzyma łoś c opakowana pol ega jącej na czterokrotnym (dnem werzchem dwoma bokam) zrzucenu opakowanego detektora z wysokoś c 90 cm na twa rdą powerzchnę Dopuszcza s ę nną prób ę wytrzym a łośc opakowana j eże l normy przedmotowe na poszczególne typy detektorów przewdują naczej Przechowywane. D etektory nal eży przec howywać w opakowanach w zamknętych pomeszczenach o temperaturze 5--:-35 C o wlgot nośc względnej powetrza ne wększ e j nż 80%.

5 B-7/ Pomeszczena te pownny być wolne od par substancj mogących powodować korozję ransport. ransport detektorów może s ę odbywać wszelkm środkam lokomocj w opakowanach zgodnych z wymaganam nnejszej normy w warunkach środowskowych zgodnych z podanym w B-7/ Podczas transportu opakowana pownny być zabezpeczone przed wlgocą szkodlwym wpływam atmosferycznym chemcznym oraz przed slnym wstrząsam. Przy transporce lotnczym należy specjalne detektory okenkowe od znacznych zabezpeczyć zman cśnena. 5.. Program badań 5. BADAA 5... Rodzaje badań. Rozróżna Sę dwa rodzaje badań: a) badana nepełne (wyrobu) b) badana pełne (typu) Badana nepełne obejmują sprawdzena wymagań podanych w oraz w tabl. (p. 3.5) dla parametrów oznaczonych znakem. Badana nepełne należy wykonywać przy beżącej kontrol produkcj przy odborze techncznym przed dostarczenem detektorów odborcy. Badanom nepełnym należy poddać każdy wyprodukowany detektor. Przed badanam nepełnym detektory nal eży sezonować (przechowywać w warunkach okr eś lonych w 4.4 co najmnej przez 2 tygodne) Badana pełne obejmują oprócz sprawdzeń dokonanych w trakce badań nepełnych pomary parametrów podanych w tabl. (p. 3.5) oznaczonych znakem oraz sprawdzena wymagań podanych w Badana pełne należy wykonywać okresowo w zależnośc od welkośc produkcj typu detektora przy ocene nowych konstrukcj detektorów po każdej zmane konstrukcj materałów lub metod technologcznych mogących zdanem wytwórcy lub odborcy ujemne wpłynąć na jako ś ć detektorów oraz przy wznowenu produkcj po przerwe tr wającej ponad 2 mesęcy. Okresowość bada. typu pownna być zgodna z norm ą przedmotową na dany typ d 2tektora arunk badań. Badana wszystkch parametrów z w yj ątkem badań klmatycznych nal eży 'vvykonyw ać w normalnych warunkach a tmosferycznych tj. w atmosferze o temperaturze 288-;.-308 cśn e ne 860-;.-060 m bar (86-;'-06 k/m 2 ) l wlgotnośc względnej powetrza 45-;.-75%. Pomar radometrycznych elektrycznych parametrów detektorów pownen być przeprowadzony w pomeszczenach w których tło zakłóceń radacyjnych elektromagnetycznych m e wpływa na rezultaty pomarów Poberane próbek. Detektory do badarl pełnych należy poberać losowo równomerne spośród detektorów które z pozytywnym wynkem przeszły badana nepełne. Z part badanych detektorów nal eży pobrać dwe próbk o lcznośc wg tabl. 2. a jednej z próbek przeprowadza sę badane pełne z wyłącz e nem trwałośc a druga próbka przeznaczona jest do badana trwałośc detektorów. ablca 2 e lk ość produkcj Lczność w okrese od ostatnch próbek Dopuszczalna lczba detekto- rów ne s pełnając y ch wy- bada ń pełnych sztuk sztuk magań do 50 3 l 50 -; powyżej l 5.4. Ops badań Sprawdzene wymarów detektorów (3.) należy przeprowadzć za pomocą przyrządów pomarowych lub sprawdzanów gwarantujących dokładność pomarów wynkającą z tolerancj wymarów podanych w normach przedmotowych Sprawdzene wykonana (3.2) cechowana (3.9) należy wykonać przez oględzny. Prawdłowość połączeń elektrod obudowy z elementam konstrukcyjnym wyprowadzeń cokołów należy sprawdzć w trakce badań parametrów elektrycznych radometrycznych detektora. rwałość jakość połączeń cokołów wyprowadzeń elektrod z obudową detektora należy dodatkowo sprawdzć przykładając do cokołu monety gnące skręcające w płas zczyźn e prosto padłej do os cokołu. artość czas dzałana momentów powmny być podane w normach przemotowych na dany typ detektora. Odporno ś ć na korozję metalowych zewnętrznych częśc detektora oraz odporność na dzałane grancznych dopuszczalnych warunków klmatycznych szkła mk ceramk złącz nale ży sprawd z ć po badanach klmatycznych. Ja kość cechowana sprawdzć dodatkowo poprzez trzykrotne potarce tkanną b a w eł naną.

6 6 B-7/34l Sprawdzene gęstośc powerzchnowej materału ścanek okenek detektorów (3.3) nal eży wykon ać metodą podaną w B-69/ Sprawdzene masy detektora (3.4) nal eży wykon a ć przez zważen e z dokł a dnoścą + g przy mase detektora do 50 g z dokładnoścq + 2% przy mase powyżej 50 g Sprawdzene parametrów elektrycznych l radometrycznych detektorów (3.5) należy wykonać m etodam określonym w norme branż o wej B-70/34l-08 z uwzględnenem szczegółowych m etod badań zawartych w normach branżowych B-69/34-06 B-67/ Sprawdzene wymagań specjalnych detektora które ne są ujęte w nnejszej norme wykonuje sę wg metod podanych w normach przedmotowych Sprawdzene trwałośc detektorów (3.6) nal eży wykonywać w następujący sposób: detektory umeszcza sę w urządzenach specjalne przeznaczonych do badań w w arunkach pracy próbne.. Detektory do których podłączono wymagane napęca nale ży poddać napromenowanu przez źródło promenowana. arunk pracy próbnej detektora pownny być zgodne z określonym w normach Przed rozpoczęcem b a dań trwałoś c oraz po upływ e okresów czasu pracy próbnej podanych w normach przedmotowych na dany typ det2ktora ne mnej jednak nż 3 razy n a l eży sprawdzć parametry podane w normach przedmotowych jako krytera trwałoś c. Ostatne sprawdzene parametrów będącym kryteram trwałośc nal eży przeprowadzć po pracy próbnej odpowadającej trwałośc gwarantowanej dla danego typu detektora. ynk sprawdzena trwałośc nal eży u z nać za dodatn j eś l średna trwałość badanej próbk detektorów jest ne mnejsza od 90% trwałośc gwarantowanej Średną trwałość okr eś l a sę jako średną arytm e tyczną ndywdualnych trwałośc detektorów w próbce przy czym za ndywdu a lną trwałość detektora należy przyjąć : a) gwarantowany czas pracy próbnej lub gwarantowaną całkowtą lczbę mpulsów - dla detektora dla którego wszystke pomary kontrolne da ł y w ynk dodatn b) okres prawdłowej pracy próbnej lub lczb ę mpulsów zlczonych w trakce pra wdłowej pracy próbnej oblczone jako średna arytmetyczna odpowednch w ar tośc uzyskanych w takch dwu kolejnych pomarach kontrolnych z których perwszy wykazał prawdłową pracę a n astępny d<jl ujemny wy nk kontrol. śc Dopuszcza sę wykonane sprawdzena trwał o na detektorach które z wynkem dodatnm przeszły nne próby bad ań pełnych Sprawdzene odpornośc detektorów na dzałane warunków środowskowych pracy ( ) takch jak: - Zmno - gorąco - wlgotność powetrza - cśnene zewnętrzn e - nara że na mechanczne (wbracje wstrząsy udary) - nne wg B-7/ nal e ży prz e prowadzć poddając detektory okre ś lonym warunkom pracy próbnej kontrolując parametry ustalone jako krytera oceny dla danej próby. arunk pracy próbnej dla k aż dy ch warunków środowskowych nal eży usta lć zgodne z B-7/ oraz normam przedmotowym a szczegółowe w arunk badań dopuszczalne lub granczne w danej próbe wartośc kontrolowanych parametrów pownny być podane w normach Sprawdzene wytrzymałośc detektorów na dzałane warunków środowskowych transportu składowana - ( ) takch jak: Zmno gorąco wlgotność powetrza cśnene zewnętrzn e atmosfery korozyjne - nar aże na m echanczne (wbracje wstrz ąsy udary) - nne wg B-7/ należy pr zepr owadzć kontrolują c po ustąp e n u dzałana danych warunków środowskowych transportu (składowan a ) okr eś lone parametry detektora ustalone jako krytera oceny danej próby. arunk środowskowe transportu (składow a na) należy ustalć zgodne z obowązującym w tym zakrese normam a czas trwana narażena okres adaptacj nne szcz eg ółowe warunk badań pownny być określon e w normach przedmotowych 5.5. Ocena wynków badań Ocena wynków badań nepełnych. ynk b a d a ń n e pe łnych nal e ży uzn a ć za dodatn dla tych egzemplarzy detektorów które pr zeszły z w ynkem dodatnm sprawdzena podane w Detektory ne spełn ające któregokolwek z w y magań objętyc h badanam n e pełnym nal eż y uznać za nezgodne z wymaganam normy.

7 B Jeśl stwerdzona wada może być usunęta detektory te mogą być ponowne poddane badanom nepełnym. Detektory dla których ponowne badana nepełne dały wynk ujemny należy oznaczyć odpowedną cechą wskazującą na nezgodność z wymaganam normy Ocena wynków badań pełnych. ynk badań pełnych należy uznać za dodatn jeśl wszystke detektory badanej próbk spełnają wymagana wg 5..2 a lczba detektorów ne spełnających wymagań podanych w 5..3 ne przekracza lczb określonych w tablcy 2 (p. 5.3). Jeśl wynk badań pełnych jest ujemny to należy sprawdzena wg programu badań p e łnych powtórzyć na nnych egzemplarzach detektorów które przeszły z wynkem dodatnm badane nepełne. Jeśl przyczyną ujemnych wynków badań jest nespełnene wymagana trwałośc to należy powtórzyć sprawdzene tylko trwałośc dla dwukrotne lcznejszej próbk. Jeśl powtórne badana pełne dadzą wynk ujemny to sprawdzena których wynk był ujemny należy do czasu uzyskana dodatnego w ynku badań pełnych włączyć do programu badal'! nepe łnych. OEC Załącznk do B-7/34l-0 ARA GARACYJA SRUCJA ESPLOAACYJA DEEORA. arła gwarancyjna. Do każdego detektora pownna być dołączona karta gwarancyjna jeśl w szczegółowych warunkach techncznych na dany typ detektora ne postanowono naczej. karce gwarancyjnej producent pownen gwarantować zgodność dostarczonego detektora z wymaganam nnejszej normy warunkam techncznym na dany typ detektora przy stosowanu detektora zgodne z nstrukcją prawdłowej eksploatacj detektora oraz przy transporce składowanu zgodnym z wymaganam nnej szej normy. Producent jest zobowązany do bezpłatnej wymany detektora którego jakość jest nezgodna z wymaganam nnejszej normy warunków techncznych na dany typ detektora w okrese gwarantowanej trwałośc jeśl od początku eksploatacj ne mnęło węcej nż 2 mesęcy a od chwl dostawy ne węcej nż 5 me SęCy. Przy reklamacj detektora użytkownk jest obowązany przedstawć dokumenty stwerdzające początek okres eksploatacj objawy neprawdłowej pracy lczbę przepracowanych godzn lub lczonych mpulsów oraz warunk eksploatacj. 2. nstrukcja eksploatacyjna detektora. Do każdego detektora pownna być dołączona nstrukcja prawdłowej eksploatacj detektora zawerająca co najmnej następujące dane: a) znak wytwórn b) oznaczene typu detektora c) podstawowe dla typu parametry elektryczne radometryczne d) schemat połączeń elektrod detektora z wyprowadzenam e) zalecena eksploatacyjne f) numer normy przedmotowej lub warunków techncznych Dopuszcza sę umeszczene tekstu prawdłowej eksploatacj detektora gwara n cy j ne j. nstrukcj w karce FORMACJE DODAOE do B-7/34-0 RPG: PC Qeeopbl HOHHBHpyłOUJHX H3ny'-leHHH. C'-le'-lH{H ra30pa3pslahble AnS perhcpauhh ~ - y H 3ny'-leHHH. exh'-lecle pe6obahs - norma zgodna. PC Qeeopbl 0HHBlpyDUJX 3ny'-leHH. amepbl 0H3al~0HHble. exh'-lecle pe6obahsł - norma zgodna.