Ekonomia rozwoju wykład 9 kapitał społeczny i. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I

Transkrypt

1 Ekonomia rozwoju wykład 9 kapitał społeczny i kapitał intelektualny dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I

2 Geneza koncepcji kapitału intelektualnego Ocena działalności przedsiębiorstw i badanie wzrostu ich wartości kapitał intelektualny przedsiębiorstwa [Edvinsson, Malone, 2001] Ocena możliwości rozwoju państw i regionów kapitał intelektualny regionu Ocena możliwości rozwoju uczelni, miast, itp.

3 W jakim celu mierzymy kapitał intelektualny Zasoby niematerialne Zasoby wiedzy Zasoby intelektualne Kapitał intelektualny regionu Ocena moŝliwości rozwoju gospodarczego Wskazanie źródeł przyszłego rozwoju gospodarczego Efektywna alokacja zasobów Kształtowanie polityki społecznej i gospodarczej Źródło: D. Białowolska, autoreferat pracy doktorskiej

4 Składniki kapitału intelektualnego Kapitał intelektualny Kapitał ludzki Kapitał społeczny Kapitał relacji (ew. rozwoju) Kapitał strukturalny

5 216 Przykładowy model konceptualny kapitał intelektualny regionu infrastruktura społeczna i techniczna wiedza i wykształcenie ludzi, ich umiejętności, zdolności, cechy osobowościowe związane z przedsiębiorczością, zdolność regionu do skłonnością innowacji: zespół norm do inwestycje innowacji społecznych w oraz badania chęcią i prawnych i rozwój, zdobywania oraz wymiana wspólnie wiedzy i aplikacja podzielanych wartości i wiedzy zwyczajów Wykształcenie Kompetencje cywilizacyjne Orientacja na przedsiębiorczość Orientacja na rozwój osobisty Satysfakcja z życia Stopień zadowolenia z dotychczasowych osiągnięć życiowych Stopień zadowolenia z perspektyw na przyszłość Stopień zadowolenia ze swojego wykształcenia

6 Ranking województw wg poziomu kapitału intelektualnego (2005 rok) Mazowieckie Pomorskie Stopa bezrobocia (2005) -0,432 Wskaźnik zatrudnienia (2005) 0,819 PKB per capita (Polska=100, 2004) 0,704 Produkcja sprzedana przemysłu per capita (2005) 0,198 Małopolskie Wielkopolskie Dolnośląskie Lubuskie Opolskie Kujawsko-pomorskie Zachodnio-pomorskie Łódzkie Śląskie Podkarpackie Podlaskie Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Lubelskie

7 Kapitał społeczny Brak ścisłej definicji Putnam (2003, 2008) - zjawisko kulturowe obejmujące obywatelskie nastawienie członków społeczeństwa, normy społeczne wspierające działania wspólne oraz zaufanie interpersonalne i zaufanie obywateli do instytucji publicznych Fukuyama (1997, 2000) - zestaw nieformalnych wartości i norm etycznych wspólnych dla członków określonej grupy i umożliwiających im skuteczne współdziałanie. Podstawą współdziałania na rzecz dobra publicznego jest wzajemne zaufanie członków grupy.

8 Formy występowania kapitału społecznego Trzy formy kapitału społecznego: mosty (ang. bridging) związki o zasięgu międzygrupowym więzi (ang. bonding) charakter ochronny, którego efektem jest wzrost poczucia przynależności do wąskich grup osób, zwykle rodziny lub najbliższych przyjaciół połączenia (ang. linking) związki między grupami mogącymi różnić się od siebie zarówno funkcją, wielkością, charakterem, jak i usytuowaniem w hierarchii społecznej

9 MoŜliwość kwantyfikacji kapitału społecznego Wg van Oorschota i in. kapitał społeczny można skwantyfikować w przypadku zdefiniowania go jako zespołu norm społecznych oraz wspólnie podzielanych wartości i zwyczajów kształtujących świat relacji społecznych i ekonomicznych, a wyrażających się przede wszystkim w poziomie zaufania społecznego oraz zaufania do instytucji, a także skali formalnych i nieformalnych międzyludzkich sieci powiązań odpowiedniej jakości. Objęcie analizą trzech wymiarów Zaufanie Sieci Normy

10 Kapitał społeczny w Polsce - zaufanie Czy ma Pan/Pani zaufanie do: banków [z_bank], funduszy inwestycyjnych [z_fi], funduszy emerytalnych [z_fe]; odpowiedzi: tak/nie/nie mam zdania; Ogólnie rzecz biorąc, czy uważa Pan/Pani, że można ufać większości ludzi, czy też sądzi Pan, że w postępowaniu z ludźmi ostrożności nigdy za wiele? [zaufanie_l] Odpowiedzi: większości ludzi można ufać/ostrożności nigdy za wiele/trudno powiedzieć;

11 Kapitał społeczny zaufanie (wyniki) 60,0 56,3 50,0 45,7 48,9 45,4 40,0 30,0 20,0 10,0 5,0 13,4 13,5 14,3 11,5 7,5 5,7 9,6, zaufanie - banki zaufanie - fundusze inwestycyjne zaufanie - fundusze emerytalne Źródło: Diagnoza Społeczna 2003, 2005, 2007, 2009

12 Polska na tle Europy odpowiedzi na pytanie większości ludzi moŝna ufać ,4 66,561,3 55,6 44,443,4 34,834, ,229,9 26,3 25,824,622,622,420,920,720,620,119,418,81715,9 13,5 10,510,5 11,5 13,4 Źródło: dla wszystkich krajów, włącznie z Polską ESS - European Social Survey 2006/2007 (odsetek odpowiedzi 7-10 na skali: 0- ostrożności nigdy za wiele, 10- większości ludzi można ufać ), dla Polski DS Diagnoza Społeczna z lat (odsetek odpowiedzi większości ludzi można ufać na skali: większości ludzi można ufać, ostrożności nigdy za wiele, trudno powiedzieć);

13 Kapitał społeczny w Polsce - sieci Aktywność obywatelska Czy jest Pan/Pani członkiem jakichś organizacji, stowarzyszeń, partii, komitetów, rad, grup religijnych, związków lub kół; Odpowiedzi: tak/nie; Czy w ciągu ostatnich dwóch lat zdarzyło się, że angażował/a się Pan/Pani w działania na rzecz społeczności lokalnej (gminy, osiedla, miejscowości, w najbliższym sąsiedztwie), Odpowiedzi: tak/nie Kontakty towarzyskie Ile osób zalicza Pan/Pani do grona swoich przyjaciół? W jakim stopniu jest Pan/Pani zadowolony/a z kontaktów z przyjaciółmi? Odpowiedzi: 6 bardzo zadowolony, 5 zadowolony, 4 dosyć zadowolony, 3 dosyć niezadowolony, 2 niezadowolony, 1 bardzo niezadowolony; W jakim stopniu jest Pan/Pani zadowolony/a z kontaktów z rodziną? Odpowiedzi: 6 bardzo zadowolony, 5 zadowolony, 4 dosyć zadowolony, 3 dosyć niezadowolony, 2 niezadowolony, 1 bardzo niezadowolony;

14 Kapitał społeczny w Polsce - normy Jak bardzo Pana/Panią obchodzi, czy: ktoś płaci podatki mniejsze niż powinien, ktoś unika płacenia za korzystanie z transportu publicznego, komuś udaje się nie płacić za światło, ktoś pobiera niesłusznie zasiłek dla bezrobotnych, ktoś nie płaci (choć może) czynszu za mieszkanie, ktoś sprowadza towary z zagranicy i nie płaci cła; odpowiedzi: 1 w ogóle mnie nie obchodzi, 2 mało mnie obchodzi, 3 trochę mnie obchodzi, 4 bardzo mnie obchodzi

15 Kapitał społeczny normy w Polsce BARDZO MNIE OBCHODZI TROCHĘ MNIE OBCHODZI MAŁO MNIE OBCHODZI W OGÓLE MNIE NIE OBCHODZI saldo ktoś płaci podatki mniejsze niż powinien komuś udaje się nie płacić za światło Źródło: Diagnoza Społeczna 2007, 2009