Value of computed tomography angiography in the evaluation of coarctation of the aorta in children a single centre experience
|
|
- Zuzanna Wysocka
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 MŁODA KARDIOLOGIA Folia Cardiologica 2014 tom 9, nr 3, strony Copyright 2014 Via Medica ISSN Value of computed tomography angiography in the evaluation of coarctation of the aorta in children a single centre experience Zastosowanie angiografii tomografii komputerowej u dzieci z koarktacją aorty doświadczenia własne Lidia Strzelczuk-Judka 1, Katarzyna Jończyk-Potoczna 1, Bartłomiej Mroziński 2, Wojciech Mrówczyński 3 1 Department of Paediatric Radiology, Chair of General and Invasive Radiology, Poznan University of Medical Sciences, Poznań, Poland 2 Department of Paediatric Cardiology and Nephrology, 1 st Chair of Pediatry, Poznan University of Medical Sciences, Poznań, Poland 3 Department of Paediatric Cardiac Surgery, Chair of Cardiac and Thoracic Surgery, Poznan University of Medical Sciences, Poznań, Poland Lekarz Lidia Strzelczuk-Judka (ur w Koninie) jest absolwentką I Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu (UMP). Obecnie odbywa szkolenie specjalizacyjne w ramach rezydentury z radiologii i diagnostyki obrazowej w Zakładzie Radiologii Pediatrycznej Szpitala Klinicznego im. Karola Jonschera wspomnianej wyżej Uczelni, gdzie pracuje pod kierownictwem dr n. med. Katarzyny Jończyk-Potocznej. W ramach działalności naukowej dr Strzelczuk-Judka współpracuje z dr. n. med. Bartłomiejem Mrozińskim, zatrudnionym w Klinice Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej I Katedry Pediatrii UMP oraz dr. hab. n. med. Wojciechem Mrówczyńskim pracownikiem Kliniki Kardiochirurgii Dziecięcej Katedry Kardio-Torakochirurgii; rozwija swoje zainteresowania w zakresie kardiologii pediatrycznej, a w szczególności w dziedzinie zastosowania radiologicznych metod obrazowania w chorobach układu krążenia u dzieci. W czasie wolnym zajmuje się podróżowaniem, literaturą, turystyką rowerową oraz muzyką klasyczną. Abstract Introduction. Coarctation of the aorta (CoA) is a congenital narrowing of the aorta at the aortic isthmus. Computed tomography angiography (CTA) plays a major role in the imaging of aortic pathologies in children. As a non-invasive method, CTA combined with echocardiography is increasingly used for precise evaluation of cardiovascular pathologies. The aim of the study was to evaluate the use of CTA in children with ambiguous echocardiographic diagnosis of CoA or in patients before planned surgical repair of an aortic arch defect, and to evaluate the agreement between measurements of the aortic dimensions by CTA and echocardiography. Material and methods. We retrospectively evaluated CTA studies performed in 37 children with suspected CoA and compared aortic diameter measurements by CTA and echocardiography. In all patients, the effective dose was estimated using CTA protocol data. Address for correspondence: lek. Lidia Strzelczuk-Judka, Zakład Radiologii Pediatrycznej, Szpital Kliniczny im. Karola Jonschera, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, ul. Szpitalna 27/33, Poznań, lidka_strzelczuk@wp.pl 228
2 Lidia Strzelczuk-Judka et al., Value of CTA in children with CoA Results. Based on CTA findings, CoA was diagnosed in 26 children, including 5 children with simple CoA, while 21 children had complex CoA with other coexisting anomalies. A number of additional pathologies were identified when evaluating other chest structures. Statistical analysis showed the agreement of aortic diameter measurements by the two imaging methods. The mean effective dose was 7.5 msv. Conclusions. CTA allows precise imaging of aortic pathology in children and is an important diagnostic tool. Echocardiography remains the primary tool for imaging of CoA but has some limitations, particularly in older patients. Indications for CTA should be carefully considered due to the associated radiation exposure. Key words: computed tomography angiography (CTA), coarctation of the aorta (CoA), children, cardiac surgery (Folia Cardiologica 2014; 9, 3: ) Introduction Coarctation of the aorta (CoA) is a congenital narrowing of the aorta, usually at the aortic isthmus distal to the origin of the left subclavian artery, that comprises about 5 7% of all congenital cardiovascular anomalies [1, 2]. Preductal CoA (also known as the neonatal/infantile form but this term is currently rarely used) may be characterized by hypoplasia of a large portion of the aortic arch, distal to the origin of the brachiocephalic trunk and extending to the insertion of the ductus arteriosus. Postductal CoA (the adult form) is characterized by a localized ring-like aortic narrowing below or at the level of the ligamentum arteriosum [3, 4]. Another type is ductal CoA at the insertion of the ductus arteriosus. Coarctation of the aorta may be simple or complex. Simple CoA is an isolated cardiovascular anomaly. Complex CoA is associated with other concomitant cardiovascular anomalies, e.g. bicuspid aortic valve, ventricular septal defect (VSD), atrial septal defect (ASD), and mitral valve defects. Arterial hypertension is seen in most patients with CoA. Some patients, particularly neonates and infants, develop severe heart failure. Mean life expectancy in untreated CoA is 32 years, and factors contributing to premature mortality include heart failure, endocarditis, aortic aneurysms and intracranial haemorrhage. Symptoms of untreated CoA usually develop in the second to third decade of life and are associated with hypertension in the arterial beds proximal to the aortic narrowing. For these reasons, early detection and appropriate treatment of CoA are major prognostic factors in patients with this defect [1]. In neonates and infants, CoA often presents with overt heart failure which is life-threatening and requires urgent surgical intervention due to rapidly developing multiorgan failure. Major clinical manifestations include dyspnoea, tachypnoea, tachycardia, arterial hypertension, and oliguria or anuria. A characteristic clinical sign of CoA is absent pulse on the lower limbs. Sometimes, a large right-to-left shunt through the ductus arteriosus results in normal pulse in the femoral artery. In older children, CoA mostly manifests with hypertension, headaches, dizziness, and sometimes with nasal bleeding and calf pain during running. The diagnosis of CoA is based on physical examination findings, including evaluation of pulse and blood pressure on both arms in comparison to lower limbs. Laboratory test findings may include abnormal results of arterial and capillary blood gases in the lower part of the body, indicating much lower oxygenation compared to the upper part. Pulse oximetry may be a useful method. However, contemporary paediatric cardiology evaluation is not limited to clinical findings, and imaging studies are necessary for a definitive diagnosis of CoA. The imaging method of choice in children is echocardiography which is easily available, reproducible, non-invasive and allows real-time, high resolution image acquisition [5]. It may be used to evaluate the degree and nature of coarctation, determine its type, and measure dimensions of the aortic arch and the diameter of its branches in their initial segments. In addition, coexisting anomalies may be identified, and flow may be evaluated using Doppler measurements. However, echocardiography has a number of limitations including subjective nature of the assessment depending on operator experience, narrow acoustic windows, poor ability to image extracardiac vascular structures, e.g. rings and collateral vessels, and difficulties with imaging of the distal aorta [1, 2, 5 8]. Invasive angiography has been considered a gold standard in the diagnosis of CoA [8]. This is, however, an invasive method that involves radiation exposure and contrast agent administration [7] and thus has a potential for serious complications. Procedural mortality is up to 1%. Invasive angiography is mostly used for haemodynamic evaluation of CoA and percutaneous interventional procedures [8, 9]. Computed tomography angiography (CTA) is a non- -invasive method that provides high-resolution images that may be digitally processed to obtain three-dimensional colour and greyscale reconstructions [8, 10]. Advantages of CTA include detailed visualization of the aortic lumen 229
3 Folia Cardiologica 2014, tom 9, nr 3 and wall, with simultaneous imaging of the adjacent chest structures [2]. This allows evaluation of both intracardiac and extracardiac anatomic structures, coronary vessels, and overall chest anatomy [1]. ECG gating during CTA reduces motion and pulsation artifacts during examination of extracardiac vascular pathologies [7, 8, 11]. As this method involves radiation exposure, its long-term consequences should be considered when establishing indications for CTA. Indications for interventional treatment of CoA include systolic blood pressure gradient between the upper and lower part of the body > 20 mm Hg, or < 20 mm Hg when accompanied by arterial hypertension, left ventricular hypertrophy or heart failure which cannot be explained otherwise, and coarctation confirmed by imaging studies. Current option in the treatment of CoA include surgical intervention, with resection of the stenosed aortic segment followed by an end-to-end anastomosis as the preferred approach, and intravascular interventional treatment using balloon angioplasty and possibly stent implantation. The latter is the treatment of choice in case of recoarctation, native CoA in an adolescent patient, and in some cases of a well-localized CoA. The aim of the study was to evaluate the use of CTA in children with suspected or ambiguous echocardiographic diagnosis of CoA before planned cardiac surgical procedure, and to evaluate the agreement between measurements of the aortic narrowing by CTA and echocardiography. Material and methods We retrospectively evaluated CTA examinations in 37 children referred to our computed tomography (CT) laboratory due to a diagnosis or initial suspicion of CoA based on the echocardiographic findings of abnormal aortic arch morphology and abnormal blood flow in the abdominal aorta. The examinations were performed in the Department of Paediatric Radiology, Poznań University of Medical Sciences, at the Karol Jonscher Clinical Hospital in Poznań from June 2009 till October The study group included 19 boys aged 2 days to 16 years (median age 7 years 6 months) and 18 girls aged 2 weeks to 16 years (median age 7 years and 11 months). Neonates comprised 19%, and infants (from 1 month to 1 years of age) comprised 11% of the study group. Patients were referred for CTA when echocardiography showed abnormal aortic arch morphology and abnormal blood flow in the abdominal aorta but the anatomy of the defect could not be clearly established by echocardiogra phy. Diagnostic problems during echocardiographic examination arose mostly in older patients in whom an inadequate acoustic window limited the ability to evaluate the aortic arch precisely. In addition, CTA with three-dimensional volume rendering technique (VRT) image reconstructions was performed after consultation with a cardiac surgeon to plan surgical approach in diagnostically unclear cases (e.g., with suspected aortic arch hypoplasia). Echocardiography was performed using a Vivid 7 system (GE Healthcare, USA) according to established protocols in our laboratory. For the purpose of the present study, the diameter of the ascending aorta above the sinotubular junction (Ao-asc) and the aortic isthmus (Ao-isth) were retrieved from the echocardiographic study reports. Computed tomography angiography was performed using a 128-slice Somatom Definition AS system (Siemens Healthcare, Germany). Iomeprolum 350 contrast agent (Bracco Altana Pharma GmbH) volume and the rate of administration were adjusted to the patient body weight in the ranges of ml/kg body mass and ml/sec, respectively. Short-term sedation according to an established anaesthesiology protocol was used in 18 patients below 7 years of age. Computed tomography angiography was used to evaluate aortic arch branches and other adjacent anatomical structures of the chest. In patients scheduled for cardiac surgery, three-dimensional VRT image reconstructions were performed. Measurements of the aortic diameter, performed by two radiologists, were made at the level of the ascending aorta above the sinotubular junction and at the aortic isthmus. In patients scheduled for cardiac surgery, percentage aortic lumen narrowing was calculated based on the performed measurements. The agreement between measurement by echocardiography and CTA was evaluated using the Bland-Altman method and the R statistical software [12, 13]. In all patients, effective dose was estimated based on the study protocol data. Dose length product (DLP) or the cumulative dose considering imaging volume and the scan length was multiplied by an appropriate conversion factor (Table 1). Table 1. Conversion factor from dose length product (DLP) to effective dose in [msv/(mgy cm)] Body area Age in years Adult Chest
4 Lidia Strzelczuk-Judka et al., Value of CTA in children with CoA Results Echocardiography was performed in all 37 patients before referral for CTA. CoA was diagnosed in 23 patients and suspected in 14 patients. The final diagnosis of CoA was made based on CTA in 26 children. Further analyses were limited to the results of imaging studies in these children. In 11 children, CTA excluded the presence of CoA or some other type of aortic narrowing. Simple CoA was found in 5 patients, including recoarctation (recoa) in 2 patients, and complex CoA was diagnosed in 21 patients. Identified coexisting anomalies (Fig. 1) included hypoplastic aortic arch (HAA) in 9 children, ASD in 4 children, bicuspid aortic valve in 5 children, aortic valve stenosis in 6 children, VSD in 4 children, patent ductus arteriosus in 5 children, patent foramen ovale in 4 children, and dilated aortic root in 3 children (Z-score from +3.2 to +5.03). Among 10 children referred for CTA with suspected restenosis at the site of surgical repair of CoA, recoa was confirmed in 4 patients and excluded in 6 patients. Figure 2 Figure 1. Identified coexisting anomalies shows a case of an annular stenosis at the aortic isthmus with normal aortic arch branches. In addition, CTA identified an abnormal aortic branch pattern in 14 patients, including arteria lusoria in 4 cases, A B C D Figure 2A D. Aorta with normal branch pattern and an annular stenosis at the isthmus. Proximal part of the left subclavian artery runs parallel to the aortic arch. VRT and MPR image reconstructions 231
5 Folia Cardiologica 2014, tom 9, nr 3 A B C D Figure 3A D. The aortic arc with an abnormal branch pattern (the brachiocephalic trunk and the left common carotid artery having a common origin, and the second aortic arch branch is the left subclavian artery) and an annular isthmus stenosis (just distal to the origin of the left subclavian artery). Note dilated ascending aorta and the poststenotic segment of the descending aorta. VRT and MPR image reconstructions and the bovine-type arch in 8 patients (i.e the presence of only two major arterial branches of the aortic arch, with the left common carotid artery either having a common origin with the innominate artery or, more rarely, originating directly from the innominate artery rather than as a common trunk. Although a misnomer, the bovine-type arch is the most common anomaly of aortic arch branches, found in about 20% of cases [14]. Figure 3 shows a case of an annular isthmus stenosis with an abnormal pattern of aortic arch branches. Pulmonary sequestration in addition to CoA was found in one patient, and Williams syndrome was diagnosed in 2 children. An additional coarctation of the abdominal aorta was found in 2 patients. Based on echocardiographic and CTA findings, we analyzed the ratio of the aortic diameter at the isthmus relative to the ascending aorta, and calculated the percentage aortic lumen stenosis. Table 2 summarizes echocardiographic and CTA findings in individual patients. The agreement between Ao-asc and Ao-isth measurements is shown in Figures 4 and 5. The mean Ao-asc difference between CTA and echocardiographic measurements was 0.69 mm (95% confidence interval: 4.52 to +5.9 mm), showing slight systematic underestimation of this parameter by echocardiography. The mean Ao-isth difference was 0.85 mm (95% confidence interval: 2.3 to mm), again with slight underestimation by echocardiography. Both measurement approaches yielded relatively large confidence intervals due to a small patient sample. The agreement between Ao-asc measurements by echocardiography and CTA was relatively constant throughout the range of the measured values, while echocardiography was less concordant with CTA for Ao-isth values above 7 mm, seen in older patients with poorer acoustic windows. The mean DLP was mgy/cm, with a minimum value of 37 mgy/cm and a maximum value of 805 mgy/ /cm. The mean effective dose was 7.5 msv, with a minimum value of 1.5 msv and a maximum value of 23 msv (Fig. 6). 232
6 Lidia Strzelczuk-Judka et al., Value of CTA in children with CoA Table 2. Summary of aortic measurements by echocardiography and computed tomography angiography (CTA) Aortic dimensions by echocardiography [mm] Aortic dimensions by CTA [mm] Patient No. Ascending aorta Isthmus % stenosis Ascending aorta Isthmus % stenosis 1 8 0, , , , Figure 4. A Bland-Altman graph for the diameter of the ascending aorta Figure 5. A Bland-Altman graph for the diameter of the aortic isthmus. 233
7 Folia Cardiologica 2014, tom 9, nr 3 Figure 6. Graphical representation of the effective dose in msv. X-axis, patient number; Y-axis, msv value Discussion Our study results indicate that CTA is an important additional diagnostic tool in the evaluation of aortic anomalies in children. CTA allows definite verification of the echocardiographic diagnosis in cases that are unclear due to limitations of transthoracic echocardiography or complex anomalies of great vessels. In addition, CTA images complex spatial relationships of extracardiac structures and identifies their pathologies. These advantages are of major importance when planning surgical or interventional procedures and further management [1, 7]. Surgical repair of a typical CoA is performed via left thoracotomy without the use of cardiopulmonary bypass. In contrast, aortic arch hypoplasia that involves the segment between the brachiocephalic trunk and the left common carotid artery requires cardiopulmonary bypass with deep hypothermia and cardiac arrest. Evaluation of the transverse part of the aortic arch is thus a major factor when choosing the surgical approach, selecting appropriate techniques and equipment, and predicting possible postoperative complications. Current CT devices are equipped with sophisticated computational systems that do not only display axial view images but also allow three-dimensional reconstructions of individual organs by digital image processing. Most commonly used image reconstruction techniques for the evaluation of the aorta and great vessels include multiplanar reformations (MPR), producing two-dimensional images in any plane and at any angle which allow cross-sectional evaluation of the vessels, myocardium, and cardiac valves; and volume rendering technique (VRT) that allows spatial reconstructions of the vessel course or overall anatomy of a given area, producing popular, realistic three-dimensional images. In CTA, VRT image reconstruction has become a new standard for displaying the aorta, pulmonary arteries, and abdominal vessels. The use of segmentation, or appropriate image edition to remove selected structures, to eliminate overlapping tissues allows displaying the vessel lumen and its pathologies [15]. Three-dimensional VRT image reconstruction allows more user-friendly (as compared to axial view images) presentation of the location and dimensions of a narrowing, the length of the narrowed vessel segment, and the overall anatomy of the aorta and great vessels. In addition, three-dimensional image reconstructions are a good approach to visualise collateral vessels, location of which may be important when planning a surgical procedure [1]. Preoperative three-dimensional reconstruction of a complex anomaly of great vessels provides the cardiac surgeon with an excellent approach that allows detailed planning of the surgical treatment. Our study showed the agreement between the two imaging methods when measuring Ao-asc and Ao-isth, with slight measurement underestimation by echocardiography. We also showed that echocardiographic Ao-isth measurements may be less concordant with CTA measurements in older patients. CTA is thus justified in the latter patient group as it may provide reliable data to guide appropriate therapeutic decisions. Despite these advantages of CTA, negative effects of ionizing radiation should also be taken into account. This remains a major problem in paediatric radiology [1], as radiation exposure is associated with an increased risk of leukaemias and brain tumours later in life [16, 17]. Thus, we provided information regarding the effective radiation dose associated with CTA studies. The effective dose is a sum 234
8 Lidia Strzelczuk-Judka et al., Value of CTA in children with CoA of all equivalent doses, i.e. doses absorbed by a specific tissue or organ when different biological effects of various radiation types are accounted for. The effective dose indicates the degree of overall body exposure to radiation when only its specific regions are irradiated. Effective doses in our patients were consistent with data reported in the literature [8, 11]. According to recent studies, radiation associated with ECG-gated CTA has been reduced over the years with systematic modifications of study protocols [18]. Radiologists are obliged by law to monitor radiation doses, particularly in paediatric patients, but we believe that clinicians should also be aware of this problem. Reliable data indicate that 20 50% of CT studies may by replaced by other imaging studies including magnetic resonance imaging (MRI) and echocardiography. Benefits associated with CT imaging should outweigh the risk of adverse effects of radiation exposure. Exposure optimization involves using as low as reasonably achievable (ALARA) radiation doses, tailoring the study protocol to individual clinical circumstances, and limiting the area under study [17]. The choice of CTA as a diagnostic tool may not be related only to its wider availability, shorter examination time, and lower costs compared to MRI. Indications for CTA should be carefully considered due to the associated radiation exposure. In our opinion, CTA should be performed in special cases which cannot be reliably evaluated using echocardiography and requiring additional diagnostic procedures, and in atypical cases requiring complex surgical or interventional procedures. Conclusions CTA accurately images aortic arch pathology and adjacent chest structures in children and allows, using three- -dimensional image reconstruction techniques, accurate planning of both surgical and interventional treatment approaches in patients. Our findings indicate an agreement between both imaging methods when used for aortic measurements, with slight underestimation by echocardiography. The latter imaging technique remains the standard and usually sufficient diagnostic tool for the diagnosis of CoA. However, aortic isthmus diameter measurements by echocardiography may be less concordant with CTA measurements in older patients due to poorer acoustic windows. Due to the risk of radiation exposure, CTA should be reserved mostly for older children and those with a suspicion of CoA with ambiguous echocardiographic findings. In this group, CTA is particularly justified as it may provide reliable data to guide appropriate therapeutic decisions. Conflict of interest The authors report no conflict of interests. Streszczenie Wstęp. Koarktacja aorty (CoA) jest wadą wrodzoną polegająca na zwężeniu aorty w miejscu cieśni. Angiografia tomografii komputerowej (angio-ct) odgrywa znaczącą rolę w obrazowaniu patologii aorty u dzieci. Jako metoda nieinwazyjna angio-ct w połączeniu z echokardiografią serca jest coraz powszechniej stosowana do precyzyjnej oceny patologii serca i dużych naczyń. Celem pracy jest ocena zastosowania angio-ct u dzieci z niejednoznacznym rozpoznaniem echokardiograficznym CoA lub u pacjentów przed korekcją wad łuku aorty oraz porównanie zgodności pomiarów średnic aorty uzyskanych w badaniu CT i echokardiograficznym. Materiał i metody. Materiał obejmuje ocenę retrospektywną badań angio-ct wykonanych u 37 dzieci z podejrzeniem CoA, porównanie wyników pomiaru aorty uzyskanych w angio-ct i badaniu echokardiograficznym. U wszystkich pacjentów na podstawie danych z protokołu badania CT oszacowano pochłoniętą dawkę skuteczną. Wyniki. U 26 dzieci rozpoznano CoA w badaniu angio-ct, u 5 dzieci rozpoznano prostą CoA, u 21 dzieci zaś rozpoznano złożoną CoA z występowaniem wad dodatkowych. W ocenie narządów klatki piersiowej rozpoznano wiele dodatkowych patologii. Analiza statystyczna wykazała zgodność obu metod obrazowania użytych do pomiarów aorty. Średnia dawka skuteczna wyniosła 7,5 msv. Wnioski. Angio-CT jest metodą dokładnie obrazującą patologie aorty u dzieci i ważnym narzędziem diagnostycznym. Badanie echokardiograficzne to nadal podstawowe narzędzie do diagnostyki obrazowej CoA, jednakże zwłaszcza w przypadku starszych pacjentów ma ono swoje ograniczenia. Narażenie na promieniowanie jonizujące w badaniu angio-ct skłania do szczególnego rozważenia wskazań do badania. Słowa kluczowe: angiografia tomografii komputerowej (angio-ct), koarktacja aorty (CoA), dzieci, operacja kardiochirurgiczna (Folia Cardiologica 2014; 9, 3: ) 235
9 Folia Cardiologica 2014, tom 9, nr 3 References 1. Nie P., Wang X., Cheng Z. et al. The value of low-dose prospective ECG-gated dual-source CT angiography in the diagnosis of coarctation of the aorta in infants and children. Clin. Radiol. 2012; 67: Puranik R., Muthurangu V., Celermajer D.S., Taylor A.M. Congenital heart disease and multi-modality imaging. Heart Lung Circ. 2010; 19: Prokop M. Układ naczyniowy. In: Prokop M. et al. Spiralna i wielorzędowa tomografia komputerowa człowieka. MediPage, Warszawa 2007: Smeloff E., Bauersfeld S., Kent E. Coarctation of the aorta in infants and children. Ann. Surg. 1957; 146: Bailliard F., Hughes M.L., Taylor A.M. Introduction to cardiac imaging in infants and children: techniques, potential, and role in the imaging work-up of various cardiac malformations and other pediatric heart conditions. Eur. J. Radiol. 2008; 68: Gao Y., Lu B., Hou Z. et al. Low dose dual-source CT angiography in infants with complex congenital heart disease: a randomized study. Eur. J. Radiol. 2012; 81: Paul J.F., Rohnean A., Sigal-Cinqualbre A. Multidetector CT for congenital heart patients: what a paediatric radiologist should know. Pediatr. Radiol. 2010; 40: Siripornpitak S., Pornkul R., Khowsathit P. et al. Cardiac CT angiography in children with congenital heart disease. Eur. J. Radiol. 2013; 82: Tsai I.C., Chen M.C., Jan S.L. et al. Neonatal cardiac multidetector row CT: why and how we do it. Pediatr. Radiol. 2008; 38: Głowacki J., Miszalski-Jamka K., Pawlak S. et al. Nowa szansa diagnostyczna obrazowanie wrodzonych wad serca i dużych naczyń w wielowarstwowej tomografii komputerowej. Kardiol. Pol. 2009; 67: Chan F.P. MR and CT imaging of the pediatric patient with structural heart disease. Semin. Thorac. Cardiovasc. Surg. Pediatr. Card. Surg. Annu. 2009: doi: /j.pcsu R Development Core Team (2013). R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria. Available at: URL Bland J.M., Altman D.G. Statistical methods for assessing agreement between two methods of clinical measurement. Lancet 1986; 1: Isselbacher E.M., Diagnostyka obrazowa chorób aorty. In: Budoff M.J. et al. Atlas tomografii komputerowej serca. MediPage, Warszawa, 2008: Walecki J., Zawadzki M. Postępy w diagnostyce obrazowej w 2005 roku. Med. Prakt. 2006; 7 8 ( ). 16. Pearce M.S., Salotti J.A., Little M.P. et al. Radiation exposure from CT scans in children and subsequent risk of leukaemia and brain tumours: a retrospective cohort study. Lancet 2012; 380: Einstein A.J. Beyond the bobms: cancer risk of low-dose medical radiation. Lancet 2012; 380: Ghoshhajra B.B., Lee A.M., Engel L.C. i wsp. radiation dose reduction in pediatric cardiac computed tomography: experience from a tertiary medical center. Pediatr. Cardiol. 2014; 35: Komentarz dr n. med. Ireneusz Haponiuk Oddział Kardiochirurgii Dziecięcej Szpitala im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku Katedra Fizjoterapii Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku Tematem pracy jest ocena przydatności angio-ct w diagnostyce koarktacji aorty u dzieci. W pracy w bardzo czytelny sposób przedstawiono możliwość wykorzystania jednej z dodatkowych metod diagnostycznych w grupie pacjentów o niejasnej lub co bardziej cenne złożonej morfologii wad serca i wielkich naczyń. Pragnę podkreślić, że zarówno temat pracy, jak i sposób przedstawienia wyników oraz podsumowująco opracowane wnioski są niezwykle wartościowe ze względu na oczekiwania współczesnej kardiochirurgii wad wrodzonych. Nowoczesne metody obrazowania uzupełniają, a czasami wręcz zastępują dotychczasowe, tradycyjne techniki. Właściwa kwalifikacja pacjentów i wybór optymalnej strategii terapeutycznej wymaga wysokiej jakości diagnostyki, co w końcu wpływa na poprawę wyników leczenia. Autorzy przedstawili analizę wyników badań obrazowych metodą angio-ct w grupie 37 pacjentów w okresie 3 lat pracy ośrodka diagnostycznego, które uzupełniły obrazowanie przedoperacyjne koarktacji aorty i wad towarzyszących zwężeniu cieśni. Na podkreślenie zasługuje relatywnie liczna grupa pacjentów diagnozowanych z zastosowaniem angio-ct (12 13 dzieci rocznie), co jak należy rozumieć nie oznacza przecież całkowitej liczby pacjentów kwalifikowanych do leczenia z powodu koarktacji aorty w ośrodku. Na podstawie danych Klubu Kardiochirurgów Polskich z roku 2013 w skali kraju wykonuje się 105 operacji plastyki koarktacji aorty rocznie, głównie u noworodków (50) i niemowląt (47) [1]. Biorąc pod uwagę strukturę wiekową analizowanej w opracowaniu grupy, z medianą bliższą okresowi wczesnoszkolnemu (odpowiednio: chłopcy 7 lat i 6 miesięcy, dziewczynki 7 lat i 11 miesięcy), oraz 30-procentowy udział noworodków i niemowląt, należy się zgodzić ze wstępnym założeniem Autorów sugerujących zastosowanie metody angio-ct jedynie w wybranych przypadkach, podlegających leczeniu w trybie bardziej planowym. W okresie noworodkowym i wczesnoniemowlęcym operacje łuku aorty wykonuje się ze wskazań pilnych, często w celu ratowania 236
10 Lidia Strzelczuk-Judka et al., Value of CTA in children with CoA życia, a podstawową metodą obrazową jest echokardiografia doplerowska [2]. Zarówno ocena zwężeń natywnych, jak i wtórnych po zabiegach wykonanych w okresie noworodkowo-niemowlęcym oraz dodatkowych anomalii naczyniowych u kilkuletnich dzieci, niewątpliwie, wyłącznie na podstawie echokardiografii (okno sonograficzne) bywa trudna. Dlatego właśnie angio-ct może być rozsądną alternatywą dla tradycyjnie stosowanej klasycznej angiografii. W sposób czytelny dowodzą tego twierdzenia Autorzy, dodatkowo zwracając uwagę na ograniczenie ekspozycji pacjentów na promieniowanie jonizujące z niezbędną personalizacją protokołu badania (ALARA) [2]. Wątpliwości diagnostyczne, stanowiące podstawę do rozszerzenia obrazowania serca i wielkich naczyń o angio-ct, ułatwiają identyfikację dodatkowych, często ważnych dla planowania strategii operacyjnej anomalii, także pozasercowych. Z wielkim uznaniem przyjmuję informacje o rozpoznaniu pierścieni naczyniowych, skrajnych postaci koarktacji z hipoplazją łuku aorty w formie tak zwanego łuku bawolego, middle aortic syndrome czy też sekwestru wenątrzpłucnego. Wszystkie te dodatkowe wrodzone anomalie, a de facto składowe towarzyszące wadzie podstawowej, mogą wpływać zarówno na sposób postępowania, wczesne wyniki leczenia, jak i na dalsze losy dziecka [3]. Zwrócenie uwagi na często złożoną morfologię wad towarzyszących koarktacji aorty świadczy o profesjonalnej współczesnej wiedzy Autorów z zakresu wrodzonych anomalii układu sercowo-naczyniowego. Jest to, bez wątpienia, cenne dla wartości diagnostycznej wykonywanych badań, choć bezdyskusyjnie wymaga bardzo dobrego przygotowania kardiologicznego zespołu diagnostyki radiologicznej. Na podstawie wstępnej, wykonanej na potrzeby niniejszego komentarza, analizy własnej strategii i wyników leczenia 77 pacjentów z koarktacją aorty na Oddziale Kardiochirurgii Dziecięcej Szpitala im. Kopernika w Gdańsku w okresie ostatnich 5 lat ( ) pragnę zauważyć, że w moim doświadczeniu jedynie 5,19% leczonych (4 dzieci) było w wieku powyżej 12. miesiąca życia. Mimo różnych, także złożonych, wariantów anatomicznych odnotowano 100-procentową przeżywalność. W moim ośrodku podstawową metodą diagnostyczną zapewniającą optymalną kwalifikację do leczenia operacyjnego w grupie noworodków i niemowląt była wyłącznie echokardiografia przezklatkowa. Angiografię i angio-ct stosowano w przypadku 4 pacjentów, leczonych interwencyjnie lub hybrydowo [4], oraz zaledwie kilku dzieci wymagających naprawy łuku aorty w konsekwencji wtórnych zwężeń lub restenozy, kwalifikowanych do powtórnej operacji w obserwacji średnioodległej. U żadnego noworodkowa ani niemowlęcia nie zastosowano też dyskusyjnej metody leczenia krytycznej koarktacji z towarzyszącą hipoplazją łuku aorty w krążeniu pozaustrojowym (ECC, extracorporeal circulation) i głębokiej hipotermii z zatrzymaniem krążenia (DHCA, deep hypothermia circulatory arrest) [5]. Wobec powyższego na podkreślenie zasługuje potencjał Autorów pracy oferujących realną, dobrze przygotowaną, przemyślaną i bezpieczną metodę diagnostyczną, która może wspomagać planowanie strategii operacyjnej. Nowe nieinwazyjne techniki obrazowania, czego wspaniałym dowodem jest niniejsza praca, zyskują coraz większą popularność, także w Polsce [1, 6 8]. Z tą świadomością w codziennej praktyce kardiochirurgii wad serca u dzieci staram się unikać stosowania materiałów, szwów i protez potencjalnie ograniczających wykorzystanie zaawansowanych technik obrazowania w przyszłości, głównie ze względu na zawarte w nich metalowe elementy. Pragnę pogratulować Autorom dobrego doniesienia; od Zespołu o tak dużym potencjale oczekuję kontynuacji prac nad rozszerzeniem zakresu zaawansowanych nieinwazyjnych badań serca i naczyń, także wśród najmłodszych dzieci. Piśmiennictwo 1. Dane Klubu Kardiochirurgów Polskich, Strzelczuk-Judka L., Jończyk-Potoczna K., Mroziński B., Mrówczyński W. The value of computed tomography angiography in the evaluation of coarctation of the aorta in children own experience. Folia Cardiol. 2014; 9: Skalski J., Haponiuk I., Szkutnik M., Pypłacz D. Cervical aortic arch. The report of successful, two-stage surgical treatment. Minerva Chirurgia 2007; 20: Haponiuk I., Chojnicki M., Steffens M. Miniinvasive interventional bridge to major surgical repair of critically aortic coarctation in a newborn with severe multiorgan failure. Videosurg. Miniinv. 2013; 8: Haponiuk I., Chojnicki M., Jaworski R. i wsp. Emergency repair of the aortic arch in a premature newborn. Kardiochir. Torakochir. Pol. 2013; 10: Haponiuk I., Nachulewicz P., Łaniewski-Wołłk P. i wsp. Thoracoscopic obliteration of the left atrial appendage in a child with protein S deficiency a prophylaxis of thromboembolic complications. Kardiochir. Torakochir. Pol. 2008; 5: Głowacki J., Przybylski R., Miszalski-Jamka K. i wsp. Krytyczne zwężenie cieśni aorty-przydatność wielowarstwowej tomografii komputerowej w planowaniu przedoperacyjnym i w ocenie wyników leczenia chirurgicznego na podstawie dwóch przypadków. Kardiochir. Torakochir. Pol. 2011; 8: Sraga J., Głowacki J., Kluczewska E. i wsp. Comparative analysis of imaging examinations of the thoracic cage in neonates. Defining indications for cat scanning. Kardiochir. Torakochir. 2013; 10:
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Materiał i metody Wyniki
Danuta Roik Zastosowanie wolumetrycznej tomografii komputerowej bramkowanej EKG w ocenie tętnic wieńcowych noworodków i niemowląt z wadami serca. Promotor Prof. dr hab. med. Bożena Werner Promotor pomocniczy
ROZPRAWA DOKTORSKA. Udział badań obrazowych obejmujących jamę brzuszną w diagnozowaniu chorób nowotworowych u dzieci.
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Lek. Małgorzata Skuza ROZPRAWA DOKTORSKA Udział badań obrazowych obejmujących
Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii UJ CM
Main intraembryonic and extraembryonik arteries (red) and veins (blue) in a 4-mm embryo (end of the fourth week). Only the vessels on the left side of the embryo are shown Pracownia Multimedialna Katedry
BIOPHYSICS. Politechnika Łódzka, ul. Żeromskiego 116, Łódź, tel. (042)
BIOPHYSICS Prezentacja multimedialna współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w projekcie pt. Innowacyjna dydaktyka bez ograniczeń - zintegrowany rozwój Politechniki
Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych
Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
HemoRec in Poland. Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010
HemoRec in Poland Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010 Institute of Biostatistics and Analyses. Masaryk University. Brno Participating
Urszula Coupland. Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Urszula Coupland Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)
Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000 (Polish Edition) Poland) Przedsiebiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne (Katowice Click here if your download doesn"t start automatically Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000
Streszczenie. Małgorzata Placzyńska. Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej WIM Promotor: prof. dr hab. n. med.
Małgorzata Placzyńska Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej WIM Promotor: prof. dr hab. n. med. Anna Jung Tytuł: Wczesne wykrywanie metodą ultrasonograficzną nieprawidłowości w obrębie
mjr lek. Piotr ZIĘCINA STRESZCZENIE
mjr lek. Piotr ZIĘCINA STRESZCZENIE Analiza skuteczności wewnątrznaczyniowej embolizacji tętniaków rozwidlenia tętnicy środkowej mózgu przy użyciu spiral embolizacyjnych odczepianych elektrolitycznie Wstęp:
Diagnostyka, strategia leczenia i rokowanie odległe chorych z rozpoznaniem kardiomiopatii przerostowej
Lekarz Karolina Macioł-Skurk Diagnostyka, strategia leczenia i rokowanie odległe chorych z rozpoznaniem kardiomiopatii przerostowej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n.
aforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department
Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards
INSPIRE Conference 2010 INSPIRE as a Framework for Cooperation Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards Elżbieta Bielecka Agnieszka Zwirowicz
Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
Effective Governance of Education at the Local Level
Effective Governance of Education at the Local Level Opening presentation at joint Polish Ministry OECD conference April 16, 2012, Warsaw Mirosław Sielatycki Ministry of National Education Doskonalenie
Fig 5 Spectrograms of the original signal (top) extracted shaft-related GAD components (middle) and
Fig 4 Measured vibration signal (top). Blue original signal. Red component related to periodic excitation of resonances and noise. Green component related. Rotational speed profile used for experiment
Zespół Omenna u kuzynów: różny przebieg kliniczny i identyczna mutacja genu RAG1.
PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS 367 Zespół Omenna u kuzynów: różny przebieg kliniczny i identyczna mutacja genu RAG1. Omenn s syndrome in cousins: different clinical course and identical RAG1 mutation
Sargent Opens Sonairte Farmers' Market
Sargent Opens Sonairte Farmers' Market 31 March, 2008 1V8VIZSV7EVKIRX8(1MRMWXIVSJ7XEXIEXXLI(ITEVXQIRXSJ%KVMGYPXYVI *MWLIVMIWERH*SSHTIVJSVQIHXLISJJMGMEPSTIRMRKSJXLI7SREMVXI*EVQIVW 1EVOIXMR0E]XS[R'S1IEXL
Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005
Cracow University of Economics Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Key Note Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit CE Europe
Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami
Seweryn SPAŁEK Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami MONOGRAFIA Wydawnictwo Politechniki Śląskiej Gliwice 2004 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 1. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W ORGANIZACJI 13 1.1. Zarządzanie
An evaluation of GoldAnchor intraprostatic fiducial marker stability during the treatment planning
An evaluation of GoldAnchor intraprostatic fiducial marker stability during the treatment planning Dawid Bodusz, Wojciech Leszczyński, Wioletta Miśta, Leszek Miszczyk Application of fiducial gold markers:
Wyniki przezskórnego leczenia koarktacji aorty z wykorzystaniem stentów w okresie średnio- i
Lekarz Sylwia Sulik-Gajda ) Wyniki przezskórnego leczenia koarktacji aorty z wykorzystaniem stentów w okresie średnio- i długoterminowym Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab.
Maciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych.
Maciej Pawlak Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych. Prospektywne randomizowane badanie porównujące zastosowanie dwóch różnych koncepcji siatki i staplera
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów
Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta www.michalbereta.pl 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów Wiemy, że możemy porównywad klasyfikatory np. za pomocą kroswalidacji.
ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.
ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. Strona 1 1. Please give one answer. I am: Students involved in project 69% 18 Student not involved in
Wyzwania wynikające z rozwoju metod obrazowania
Wyzwania wynikające z rozwoju metod obrazowania Konferencja w ramach projektu Wykorzystywanie nowych metod i narzędzi w kształceniu studentów UMB w zakresie ochrony radiologicznej Uniwersytet Medyczny
Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny
Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:
Proposal of thesis topic for mgr in. (MSE) programme in Telecommunications and Computer Science
Proposal of thesis topic for mgr in (MSE) programme 1 Topic: Monte Carlo Method used for a prognosis of a selected technological process 2 Supervisor: Dr in Małgorzata Langer 3 Auxiliary supervisor: 4
Przerwany ³uk aorty. Ireneusz Haponiuk, Janusz H. Skalski. 3.1. Wstêp. 3.2. Anatomia i klasyfikacja wady ROZDZIA 3
27 ROZDZIA 3 Przerwany ³uk aorty 3.1. Wstêp Przerwanie ³uku aorty jest rzadk¹ patologi¹, która polega na braku ci¹g³oœci têtnicy g³ównej w tym odcinku. Jest efektem zaburzeñ tworzenia ³uków aortalnych
Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo.
Renata Zielińska Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład Stomatologii
Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi
SNMP Protocol The Simple Network Management Protocol (SNMP) is an application layer protocol that facilitates the exchange of management information between network devices. It is part of the Transmission
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like
SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,
Kardiologia Polska 2014; 72, 12: ; DOI: /KP ISSN
Kardiologia Polska 2014; 72, 12: 1402 1407; DOI: 10.5603/KP.2014.0235 ISSN 0022 9032 OPINIE, KONSENSUSY, STANOWISKA EKSPERTÓW / EXPERTS OPINIONS AND POSITION PAPERS Statistics regarding interventional
ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL
Read Online and Download Ebook ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL DOWNLOAD EBOOK : ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA Click link bellow and free register
lek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Anestezjologia Ratownictwo Nauka Praktyka / Anaesthesiology Rescue Medicine Science Practice
326 Anestezjologia i Ratownictwo 2012; 6: 326-331 ARTYKUŁ POGLĄDOWY/REVIEW PAPER Otrzymano/Submitted: 16.07.2012 Poprawiono/Corrected: 24.09.2012 Zaakceptowano/Accepted: 25.09.2012 Akademia Medycyny Podstawowe
Analiza skuteczności i bezpieczeństwa leczenia systemowego najczęściej występujących nowotworów
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Rozprawa doktorska streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza skuteczności i bezpieczeństwa leczenia systemowego najczęściej występujących nowotworów u chorych w podeszłym
Układ sercowo naczyniowy rozwija się jako pierwszy spośród. dużych układów już około połowy trzeciego tygodnia rozwoju.
Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii UJ CM Układ sercowo naczyniowy rozwija się jako pierwszy spośród dużych układów już około połowy trzeciego tygodnia rozwoju. Samo serce funkcjonuje od początku
Modyfikacja algorytmu fizjoterapii u dzieci po operacjach wad wrodzonych serca w oparciu o ultrasonograficzną ocenę układu oddechowego
Marcin Myszkowski Modyfikacja algorytmu fizjoterapii u dzieci po operacjach wad wrodzonych serca w oparciu o ultrasonograficzną ocenę układu oddechowego Rozprawa doktorska Promotor: Prof. dr hab. n. med.
ANKIETA ŚWIAT BAJEK MOJEGO DZIECKA
Przedszkole Nr 1 w Zabrzu ANKIETA ul. Reymonta 52 41-800 Zabrze tel./fax. 0048 32 271-27-34 p1zabrze@poczta.onet.pl http://jedyneczka.bnet.pl ŚWIAT BAJEK MOJEGO DZIECKA Drodzy Rodzice. W związku z realizacją
Metodyki projektowania i modelowania systemów Cyganek & Kasperek & Rajda 2013 Katedra Elektroniki AGH
Kierunek Elektronika i Telekomunikacja, Studia II stopnia Specjalność: Systemy wbudowane Metodyki projektowania i modelowania systemów Cyganek & Kasperek & Rajda 2013 Katedra Elektroniki AGH Zagadnienia
Udział czynników demograficznych w kształtowaniu wyników leczenia raka jajnika na podstawie materiału Gdyńskiego Centrum Onkologii
Lek. med. Andrzej Kmieć Udział czynników demograficznych w kształtowaniu wyników leczenia raka jajnika na podstawie materiału Gdyńskiego Centrum Onkologii Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład
Patients price acceptance SELECTED FINDINGS
Patients price acceptance SELECTED FINDINGS October 2015 Summary With growing economy and Poles benefiting from this growth, perception of prices changes - this is also true for pharmaceuticals It may
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Karolina Horodyska
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu Karolina Horodyska Warunki skutecznego promowania zdrowej diety i aktywności fizycznej: dobre praktyki w interwencjach psychospołecznych
Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Installation of EuroCert software for qualified electronic signature
Installation of EuroCert software for qualified electronic signature for Microsoft Windows systems Warsaw 28.08.2019 Content 1. Downloading and running the software for the e-signature... 3 a) Installer
89/11/6 : 89/9/7 : 1389 /120 / * 2 1. :.. 1383 196 1383 :... 100 :. :.... :.(1)..... 4..(1) Email: rafiei@med.mui.ac.ir *.. 2. : 1 1499 SPSS... (1)..1 100 92/5 83/9 100 93/6 72/1. 100.(4-2).(5) 1383...
www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part
Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis
Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11 5 Random Projections & Canonical Correlation Analysis The Tall, THE FAT AND THE UGLY n X d The Tall, THE FAT AND THE UGLY d X > n X d n = n d d The
Formularz recenzji magazynu. Journal of Corporate Responsibility and Leadership Review Form
Formularz recenzji magazynu Review Form Identyfikator magazynu/ Journal identification number: Tytuł artykułu/ Paper title: Recenzent/ Reviewer: (imię i nazwisko, stopień naukowy/name and surname, academic
European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014
European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014 Załącznik nr 1 General information (Informacje ogólne) 1. Please specify your country. (Kraj pochodzenia:) 2. Is this your country s ECPA
Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?
Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950? Joanna Wibig Department of Meteorology and Climatology, University of Lodz, Poland OUTLINE: Motivation Data Heat wave frequency measures
Embolizacja tętnic macicznych wykonywana w przypadku występowania objawowych
Streszczenie Embolizacja tętnic macicznych wykonywana w przypadku występowania objawowych mięśniaków macicy stanowi alternatywną metodę terapeutyczną pozwalającą w minimalnie inwazyjny sposób zlikwidować
deep learning for NLP (5 lectures)
TTIC 31210: Advanced Natural Language Processing Kevin Gimpel Spring 2019 Lecture 6: Finish Transformers; Sequence- to- Sequence Modeling and AJenKon 1 Roadmap intro (1 lecture) deep learning for NLP (5
QUANTITATIVE AND QUALITATIVE CHARACTERISTICS OF FINGERPRINT BIOMETRIC TEMPLATES
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2014 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 74 Nr kol. 1921 Adrian KAPCZYŃSKI Politechnika Śląska Instytut Ekonomii i Informatyki QUANTITATIVE AND QUALITATIVE CHARACTERISTICS
INSPECTION METHODS FOR QUALITY CONTROL OF FIBRE METAL LAMINATES IN AEROSPACE COMPONENTS
Kompozyty 11: 2 (2011) 130-135 Krzysztof Dragan 1 * Jarosław Bieniaś 2, Michał Sałaciński 1, Piotr Synaszko 1 1 Air Force Institute of Technology, Non Destructive Testing Lab., ul. ks. Bolesława 6, 01-494
Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1: (Polish Edition)
Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1:50 000 (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1:50 000 (Polish Edition) Wybrzeze Baltyku, mapa
DUAL SIMILARITY OF VOLTAGE TO CURRENT AND CURRENT TO VOLTAGE TRANSFER FUNCTION OF HYBRID ACTIVE TWO- PORTS WITH CONVERSION
ELEKTRYKA 0 Zeszyt (9) Rok LX Andrzej KUKIEŁKA Politechnika Śląska w Gliwicach DUAL SIMILARITY OF VOLTAGE TO CURRENT AND CURRENT TO VOLTAGE TRANSFER FUNCTION OF HYBRID ACTIVE TWO- PORTS WITH CONVERSION
Prof. UJ, dr hab. med. Jacek Legutko Przewodniczący Asocjacji Interwencji Sercowo-Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Uniwersytet
Rola kardiologii inwazyjnej w zapobieganiu rozwojowi niewydolności serca Prof. UJ, dr hab. med. Jacek Legutko Przewodniczący Asocjacji Interwencji Sercowo-Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
Jakie metody diagnostyki obrazowej powinny być zastosowane w przypadku niedotlenienia-niedokrwienia u noworodków?
Jakie metody diagnostyki obrazowej powinny być zastosowane w przypadku niedotlenienia-niedokrwienia u noworodków? A. USG przezciemiączkowe B. USG i w drugiej kolejności TK C. USG i MR D. USG, TK i MR Badanie
Ultrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL
Ultrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL STRESZCZENIE. Obecnie stosowane, standardowe metody diagnostyczne
lek. Krzysztof Godlewski
lek. Krzysztof Godlewski Ocena wyników leczenia dzieci ze zwężeniem zastawki aortalnej metodą przezskórnej walwuloplastyki balonowej Promotor: prof. dr hab. n. med. Bożena Werner STRESZCZENIE Wstęp Wrodzone
Marta Uzdrowska. PRACA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH Promotor: Dr hab. n. med. prof. UM Anna Broniarczyk-Loba
Marta Uzdrowska Ocena wad refrakcji i przyczyn niedowidzenia u osób z niepełnosprawnością intelektualną z wykorzystaniem zdalnego autorefraktometru Plusoptix PRACA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH Promotor:
ZNACZENIE DIAGNOSTYCZNE 6-MINUTOWEGO TESTU KORYTARZOWEGO CHODU U MĘŻCZYZN Z MIAŻDŻYCĄ KOŃCZYN DOLNYCH
ZNACZENIE DIAGNOSTYCZNE 6-MINUTOWEGO TESTU KORYTARZOWEGO CHODU U MĘŻCZYZN Z MIAŻDŻYCĄ KOŃCZYN DOLNYCH Bartosz Wnuk 1, Teresa Kowalewska-Twardela 2, Damian Ziaja 3 Celem pracy była ocena przydatności 6-minutowego
PROGRAM STAŻU. Nazwa podmiotu oferującego staż / Company name IBM Global Services Delivery Centre Sp z o.o.
PROGRAM STAŻU Nazwa podmiotu oferującego staż / Company name IBM Global Services Delivery Centre Sp z o.o. Miejsce odbywania stażu / Legal address Muchoborska 8, 54-424 Wroclaw Stanowisko, obszar działania/
OSI Data Link Layer. Network Fundamentals Chapter 7. Version Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 1
OSI Data Link Layer Network Fundamentals Chapter 7 Version 4.0 1 Warstwa Łącza danych modelu OSI Network Fundamentals Rozdział 7 Version 4.0 2 Objectives Explain the role of Data Link layer protocols in
EXAMPLES OF CABRI GEOMETRE II APPLICATION IN GEOMETRIC SCIENTIFIC RESEARCH
Anna BŁACH Centre of Geometry and Engineering Graphics Silesian University of Technology in Gliwice EXAMPLES OF CABRI GEOMETRE II APPLICATION IN GEOMETRIC SCIENTIFIC RESEARCH Introduction Computer techniques
FULL-TIME STUDIES IN ENGLISH AT THE FACULTY OF MEDICINE, MEDICAL PROGRAM FOURTH YEAR SCHEDULE FOR THE ACADEMIC YEAR 2014/2015
FULL-TIME STUDIES IN ENGLISH AT THE FACULTY OF MEDICINE, MEDICAL PROGRAM FOURTH YEAR SCHEDULE FOR THE ACADEMIC YEAR 2014/2015 FOURTH YEAR MEDICAL PROGRAM GROUP I COURSE NAME OF DEPARTMENT HEAD OF TEACHING
A: Czy nadwaga i otyłość są problemem wśród krakowskiej młodzieży?
FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY KONKURS NA NAJLEPSZE STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE ZRZESZONE W STUDENCKIM TOWARZYSTWIE NAUKOWYM UJ CM 1. NAZWA KOŁA: STUDENCKIE KOŁO ANATOMICZNE 2. WYDZIAŁ: LEKARSKI 3. JEDNOSTKA: KATEDRA
Koszty leczenia nowotworów złośliwych szyjki macicy w Polsce w latach na przykładzie województwa śląskiego
Koszty leczenia nowotworów złośliwych szyjki macicy w Polsce w latach 2011-2012 na przykładzie województwa śląskiego Treatment costs of malignant cervical cancer in Poland in 2011-2012 the case of Silesian
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Beata Wieczorek-Wójcik Poziom obsad pielęgniarskich a częstość i rodzaj zdarzeń
Lek. med. Arkadiusz Soski. Streszczenie
Lek. med. Arkadiusz Soski Streszczenie Wstęp Rozwojową dysplazję stawu biodrowego (DDH developmental dysplasia of the hip) uznaje się za najczęstszą wadę u noworodków i niemowląt. Wada ta powstać może
Forested areas in Cracow ( ) evaluation of changes based on satellite images 1 / 31 O
Forested areas in Cracow (1985-2017) evaluation of changes based on satellite images Obszary leśne w Krakowie (1985-2017) szacowanie zmian na podstawie zobrazowań satelitarnych Cracow University of Technology
ROZPRAWA DOKTORSKA. Mateusz Romanowski
Mateusz Romanowski Wpływ krioterapii ogólnoustrojowej na aktywność choroby i sprawność chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Dr hab., prof. AWF Anna Straburzyńska-Lupa
Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)
Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Zakopane,
Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi
Mikołaj Trizna Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi przebywających na oddziałach psychiatrii sądowej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab.n.med. Tomasz Adamowski,
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)
Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:
Clinical Trials. Anna Dziąg, MD, ąg,, Associate Director Site Start Up Quintiles
Polandchallenges in Clinical Trials Anna Dziąg, MD, ąg,, Associate Director Site Start Up Quintiles Poland- legislation 1996-2003 Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r o zawodach lekarza i lekarza dentysty, z
Pro-tumoral immune cell alterations in wild type and Shbdeficient mice in response to 4T1 breast carcinomas
www.oncotarget.com Oncotarget, Supplementary Materials Pro-tumoral immune cell alterations in wild type and Shbdeficient mice in response to 4T1 breast carcinomas SUPPLEMENTARY MATERIALS Supplementary
Polska Szkoła Weekendowa, Arklow, Co. Wicklow KWESTIONRIUSZ OSOBOWY DZIECKA CHILD RECORD FORM
KWESTIONRIUSZ OSOBOWY DZIECKA CHILD RECORD FORM 1. Imię i nazwisko dziecka / Child's name... 2. Adres / Address... 3. Data urodzenia / Date of birth... 4. Imię i nazwisko matki /Mother's name... 5. Adres
Program ramowy. XXV World Congress of Echocardiography and Allied Techniques. XXI Ogólnopolska Konferencja Sekcji Echokardiografii PTK PolEcho 2019
XXI Ogólnopolska Konferencja Sekcji Echokardiografii PTK PolEcho 2019 Łódź, 17-19.05.2019 r. XXV World Congress of Echocardiography and Allied Techniques Miejsce: Centrum Kliniczno-Dydaktyczne Uniwersytetu
Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Rola wielorzędowej tomografii komputerowej w badaniu wybranych anatomicznych tętniczych zespołów uciskowych
Lek. Agata Arazińska Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Rola wielorzędowej tomografii komputerowej w badaniu wybranych anatomicznych tętniczych zespołów uciskowych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Ludomir
Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE
Dzieciństwo w cieniu schizofrenii przegląd literatury na temat możliwych form pomocy i wsparcia dzieci z rodzin, gdzie jeden z rodziców dotknięty jest schizofrenią Childhood in the shadow of schizophrenia
Wczesny i zaawansowany rak piersi
Warszawa, 14.12.2017 Wczesny i zaawansowany rak piersi Dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld 1 Breast Cancer (C50): 1971-2011 Age-Standardised One-Year Net Survival, England and Wales Please include
www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part
Diagnostyka chorób jamy nosowej oraz zatok przynosowych u psów i kotów z wykorzystaniem nowoczesnych technik obrazowania
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydział Medycyny Weterynaryjnej Katedra i Klinika Chirurgii Lek.wet. Magdalena Brzozowska ROZPRAWA DOKTORSKA Diagnostyka chorób jamy nosowej oraz zatok przynosowych
STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI
Wojciech Marcin Orzechowski STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI DEPRESYJNYMI DO LECZENIA TYCH ZABURZEŃ Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk o zdrowiu Promotor: prof. dr hab. n. med.,
Diagnostyka od tego się wszystko zaczyna. Czy nowy algorytm w Nicei 2018?
Diagnostyka od tego się wszystko zaczyna Czy nowy algorytm w Nicei 2018? Adam Torbicki Department of Pulmonary Circulation Thromboembolic Diseases and Cardiology Center of Postgraduate Medical Education
Maksymilian P. Opolski
Maksymilian P. Opolski Lista publikacji - październik 2012 I. Prace oryginalne (rozdziały w książkach zbiorowych, artykuły w czasopismach): 1. Opolski M.P., Kepka C., Witkowski A., 2012, CT evaluation
Klaps za karę. Wyniki badania dotyczącego postaw i stosowania kar fizycznych. Joanna Włodarczyk
Klaps za karę Wyniki badania dotyczącego postaw i stosowania kar fizycznych Joanna Włodarczyk joanna.wlodarczyk@fdds.pl Warszawa, 1.12.2017 Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, 2017 Informacje o badaniu Badanie