TEATR PANTOMIMY odznaczony złotym medalem na Międzynar. Konkursie Pantomimy w Moskwie

Transkrypt

1

2 WROCŁAWSKI TEATR PANTOMIMY odznaczony złotym medalem na Międzynar. Konkursie Pantomimy w Moskwie HENRYKA TOMASZEWSKIEGO P W 6 e.a M [ (P,Ęl J't wt;u) Kier. art.: H. Tomaszewski Kier. lit.: A. Barski Kier. adm. M. Wawrzynek

3 WieLe jest rzeczy godnych podziwu, a[e nic nie zasługuje na uwieibienie więks;:;e niż cz lowiek". (Sofokles - ANTYGONA") HENRYK TOMASZEWSKI

4 dajemy pod osąd wiclowni. Pantomima znana jest w świecie, jako jedna z najstarszych form scenicznych. Chcąc odnaleźć jej rodowód, mmim!} się cofnąć kilka tysięcy lat. Znają ją Chiny, Indie, Indonezja, zna ją starożytna Grecja i Rzym Cezarów. Istnieje w średniowieczu na deskacli teatrów jarmarcznych, w misteriach religijnych i moralitetach w polączeni1i z teatrem slowa i muzyki. Jako czystą formę spotykamy ją w starożytnym Rzymie. Najznakomitszymi pantomimistami rzymskimi byli Pylades i BatyLlus, obaj z czasów Augusta (pierwszy występował w rolach tragicznych, drugi w komicznych). Ci dwaj Grecy doprowadziii swą sz tukę do doskonałości i wychowali całą plejadę uczniów i naśladowców. Mimowie cieszyli się ogromnym powodzeniem, o czym mogą świadczyć fakty stawiania im posągów na placach, obok posągów ce sarzy. Kolebką wspólczesnej pantomimy jest Commedia del'arte. Na scenkach bud jarmarcznych uka z ują się znane postacie: Pulcinella, Pierrot, Colombina i Arlequin. Ta forma sceniczna przedostaje się z Włoch dlj Francji, jako teatr ulicy, oddający nastroje tłumu, występ ujący agresywnie w interesie ludu. W rezultacie król francuski wydaje dekret, który zabrania aktorom jarmarcznym wszelkiego gadulstwa, coby swy1l'l. ordynarnym słowem zara zę szerzyło". Powstanie pantomimy czystej - niemej, jest więc wynikiem zaistnialej aktualnie konieczności. Kredowo biała szminka, wysoko zarysowctne brwi, wiecznie smutne oczy, wiśniowa kreska ust, to twarz romcmtycznego Pierrota, spoglądającego na paryską widownię ze sceny teatru des Funambules - twarz Gaspara DEBUREAU. Poeta i biirżuj, cygan" i kołtun, giełdziarz, polityk, żolnierz - wszyscy mieli w jego pantomimach ten sam wygląd i ten sam strój. Każdy z nich był - Pierrotem. Tak ich sobie wyobrażał lud, z którego sam pochodził. Bo lud na całym świecie jest jeden i ten sam. Od tego czasu weszły postaci stworzone przez Debureau do stałego repert1wru pantomimy francuskiej. Debureau wyposażył swojego Pierrota w cechy tak typowe, że przetrwaly one do d ziś. Na nich wzorują się wszyscy wielcy współcześni mimowie. Na grobie Gaspara Debureau wyryto napis: tu spoczywa komediant, który wszystko powiedział, choć nigdy nie przemówił". 1, catr nasz jest próbą stworzenia pantomimy polskiej, którą p()

5 Wiek dwudziesty daje nam kilku mimów, którzy przeszli do historii sceny. Pierwszym jest Charlie Chaplin, którego filmowe tragikomedie są najwspanialszym osiągnięciem pantomimicznym ekranu. Tramp" Chaplina, to Pierrot dwudziestego wieku. Wesołek, ośmieszający się własną niezdarnością, podkreśloną groteskowymi rekwizytami (słynny melonik, wąsik, laseczka, para starych buciorów i szerokie, przydługie spodnie), żyjąc zawsze w ułudzie i marzeniach, broni każdym swoim gestem, każdą swoją przegraną, prawa do życia, szarego, zabiedzonego czlowieka naszego stulecia. Najbardziej znanymi mimami sceny teatralnej są Jean Louis Barrault, i Marcel Marceau, współcześni twórcy pantomimy francuskiej. Marceau, - podobnie jak Debureau Pierrota - tworzy swojego bohatera. Bip" Marcela Marceau jest nastawiony do życia optymistycznie, walczy ze zlem i obłudą. Pierwszym teatrem mimów w Polsce, jest teatr założony przez Henryka Tomaszewskiego. Tomaszewski bierze udział w konkursie pantomimy, w czasie warszawskiego festiwalu. Zdobywa srebrny medal i nagrodę i wraca do Wrocławia z zamiarem stworzenia zespołu pantomimicznego. Początkowo natrafia na duże opory. Pomoc nadeszła niespodziewanie. Mlodym zespolem zaopiekował się Jakub Rotbaum i Zdzisław Grywałd, ud z ielając sceny swojego teatru i służąc radą. Z teatre111 naszym wspólpracują scenografowie - Jadwiga Przeradzka i Aleksander Jędrzejewski. Pierwszy program sklada się z czterech części: Skazany na życie", Płaszcz", Dzwonnik z Notre Dmne", i Bajka o nitirzynkti i złotej królewnie". Festiwal w Moskwie i Między narodowy Konkurs Pantomimy. Polacy otrzymują zloty medal i nagrodę pierwszego stopnia, a sam Tomaszewski zostaje nagrodzony, jako jedyny w konkursie za kreację aktorską w czasie gry zespolowej, zło tym medalem i nagrodą I stopnia. Premiera drugiego programu odbywa się 16 grudnia 1957 rokii. Składają się na nią czę&ci, znajdujące się w programie dzisiejszego spektaklu. Nadchodzi nareszcie dzień, gdy zapada decyzja i powstaje z początkiem 1958 roku WROCŁAWSKI TEATR PANTOMIMY. Kierownikiem jego zostaje mianowany Henryk Tomaszewski, założyciel, reżyser i nauczyciel dotychczasowego studia. Praca, praca i jeszcze raz praca, nad wyrazem gestu i mimiki przedstawianej postaci, nad opanowaniem pelnej sprawności technicznej, nad pogłębieniem wiedzy, to obecna i pr zyszła dewiza, którą przyjął zespól od swego nauczyciela. Chcemy, by Pantomima nasza byla teatrem poezji ruchu wyrażo ~ Pantomima nasza chce prz~1fozac"iiuzfomstycznymi sroclkami - realistyczną treść. Czerpie tematy z literatury i życia, opierając się na ich humanistycznym z ałożeniu. Próbuje stworzyć pantomimę o charakterze polskim, wywodzącą się z tradycji ludowych i poe;;ji na ~odowej. Opiera się też na doświadczenitl i stylach obcych (Chiny, Sy Ja'":, Włochy i Francja). Jako wytyczną, przyjęliśmy w naszej pracy nieśmiertelny cytat o czlowieku, z Antygony" Sofoklesa. W przedmowie do pierwszego programu pisze Tomaszewski: Fantazja, ludzka skłania się ku dobru, czlowiek s:::uka w fantazji ucieczki od zla, szuka sposobu na ujarzmienie zlych, niepojętych mocy. Fantazja to tmiesienie, to koturny dla bosych stóp. Oglądajcie nas i krytykujci?. Czy macie nam zaufać? Być może tak. Najlepiej jednak :anfajcie swemu sercu, a przede wszystkim własnej wyobraźni". ANDRZEJ BARSKI

6 ILUST~ACTA MUZYCZNA PROGRAMU: Tan Sebastian Bach Modest Mussorgski Mieczysław Karbv11cz Charlie Mingus I. EN PASSANT GHOTESKA PANTOMIMICZNA En passant" to groteska, nawi 1zująca do tradycji klasycznej pantomimy włoskiej i francuskiej. Przechodzący ludzie, zagubieni w swych codziennych troskach i kłopotach - utracili zdolność marzenia. Jedynie dziecko wierzy we wszystko, a pajac nic może pojqć ludzkiej małostkowości, wiedząc,.i:c m ffzcnia są nieodzown ą częścią naszego życia. OBSADA: Scenariusz, inscenizacja i reżyseria: Henryk Tomaszewski Scr.mografia i kostiumy: Tadwiga Przeradzka i A. Tędrzejewski Asystent reżysera: Leon Górecki Współpraca literacka: Andrzej Barski Współpraca muz. i montaż efektów dżwięk.: T. Kulhawy PAJAC. POLICJANT PROFESOR BABCIA STARA PANNA PIĘKNA PIĘKNY CHULIGAN ŻOŁNIERZ DYGNITARZ REPORTER I REPORTER II MALARZ DZIECKO BOGACZKA ZŁODZIEJ. Henryk Tomaszewski Janw; : Okni?iski Stanisław Brzo::owski Adam Rumarczuk Irena Szymkiewicz El żbieta Wiktor Paszun Jerzy Fornai Jaroszewicz Jerzy Puzilewicz Jan Uryga Jerzy Fornai Jer::y Pu:ilewicz Janusz Pieczuro Zd::islaw żukowski Anatol Krupa Halina Kieszczy1iska Ettgenittsz Marchwicki

7 .Scena grupowa. Na postumencie Henryk Toma~,;,ewski w roti PAJACA" Pajac.żołnierz - (Henryk Tomaszewski Jerzy Puzilewicz)

8 Pajac i dziec/co (Janusz Okniliski) II. JASEŁKA POLSKA PANTOMIMA LUDOWA Treść JASEŁEK" oparta n::i starym temacie, zawiera sens odwiecznego podziału na dobro i zło. Człowiek musi walczyć ze złem, by sta(: s i ę lepszym. W naszych J ASEŁKACH" Kain nie zabija Abla dosłownie, bi'ologicznie, (jak to ma miejsce w b iblii) lecz wyrządza mu wic;kszą krzywdę nakłaniając do zbrodni. Symbolem dobra jest niewiniątko. Dziecko uratowało się z rzezi, która odbywa się na rozkaz Heroda, symbolizującego złe moce. Natura chroni małego uciekiniera. Drzewa, góry, chmury, babie lato, woda, a wreszcie wicher i słońce pomagają mu w zwycięstwie nad złem. Zło nie ginie jednak całkowicie. Aby mogło istnieć dobro, musi istnieć zło. OBSADA: ARCHANIOŁ MICHAŁ LUCYFER ADAM EWA KAIN ABEL MATKA BOSKA ŚWIĘTY JÓZEF KRÓL HEROD ŚMIERĆ CHORĄŻY. JUDASZ WILKOŁAK I WILKOŁAK II NIEWINIĄTKO WICHER SŁOŃCE Eugeniusz Marchwicki Jan Uryga Stanislaw Brzozowski Ludmiła Dąbrowska Aleksander Krasuski Józef Podlaski Iwona Podolak Wiktor Paszun Janusz Pieczuro Bogusław Biernat Stanisław Brzozowski Adam Rymarczuk Jerzy Fornal Aleksander Sobi eraj Janusz Oknińsk i Aleksander Krasuski Ludmiła Dąbrowska oraz calu zespól.

9 Adam i Ewa (Stanislaw Brzozowski i Ludmila Dqbrow~ka) Scena walki międ zy Lucyferem (Jan Uryga) a Archaniolem Michalem (Eugeniusz Marchwicki) Kain i Abel (Aleksander Krasuski i Józef Podlaski)

10 III. PŁASZCZ*) MIMODRAM wg NOWELI M. GOGOLA Biedny urzędnik petersbmski - Akakiusz szedł przez życie, niezauważany przez przełożonych i wyśmiewany przez kolegów. Akakiusz marzył o nowym płaszczu. Wydawało mu się, że dzięki niemu zdobędzie wyższą pozycję w hierarchii swojego otoczenia. Gdy wreszcie zrealizował marzenia i kupił nowy płaszcz, to życie przyniosło mu tylko rozczarowania. Akakiusz był szczęśliwszy nie posiadając go jeszcze, lecz mogąc marzyć, niż wtedy, gdy płaszcz zdobył, a równocześnie utracił nadzieję. Umiera wyśmiany i odarty ze złudzeń. OBSADA: Scena zbiorowa. Po lewej: Herod i jego zausznicy, po prawej: święta Rodzina i pasterze AKAKIUSZ GOSPODYNI URZĘDNIK I URZĘDNIK II URZĘDNIK III URZĘDNIK IV DYREKTOR KRAWIEC DAMA I DAMA II DZIEWCZYNA ULICZNA BANDYTA I BANDYTA II Henryk Tomaszewski Alla Laskowska Janusz Pieczuro Janusz Okniński Jerzy Fornal Stanislaw Brzozowski Wiktor Paszun Jan Uryga Halina Kieszczy1iska Litdmila Dąbrowska Etżbiela Jaroszewicz Irena Szymkiewicz Halina Kieszczyńska Aleksander Sobieraj J er::y Puzilewicz *) Za mimodram PŁASZCZ", vvrocławski Teatr Pantomimy został odznaczony na Międzynarodowym Konkursie Pantomimy w Moskwie nagrodą I stopnia i złotym medalem. Henryk Tomaszewski został odznaczony za lneację pantomimiczną w roli Akakiusza, równie~ nagrodą I stopnia i złotym medalem. Scena z zakm'1c-enia JASEŁEK " - dyngus wielkanocny

11 Scena zbiorowa: w biur z:e. Pierwszy ::: lewej - I-Ienrvk Tomaszewski w roli Akakiusza Akakiusz przed witryną krawiecką. (Krawiec - Jan Uryga).

12 IV. DZWONNIK Z NOTRE DAME MIMODRAM wg POWIEŚCI V. HUGO Człowiek jest źródłem rzeczy nie ś miertelnych i przemijc1jących. Wielkość jego geniusza, zaklęta w murach katedry jest wieczna, w przeciwie11stwie do ludzkich namigtności. Scena zbiorowa z PŁASZCZA''. W środku grupy Akaki usz. OBSADA: ESMERALDA, CYGANKA Irena Szymkiewicz Halina Kies:::cz y1!ska CLAUDE FROLLO, KSIĄDZ Jerzy Fornal Janusz Piec::tLro QUASIMODO, DZWONNIK Jan Uryga Eugeniiis:: Marchwicki FEBUS, OFICER Wiktor Pas:tm KAT Aleksander Krasuski oraz caiy zespól. Scena zbiorowa. Akakitisz i bandyci.

13 Es11teralda ksiądz Claude Frollo (Jerzy Fornal) Esmeralda (Irena S<ymkiewic:) Febus (Eugenius: Marchwicki)

14 Scena ::. biorowa z zakońc zenia, z dzwonnikiem. (Janem Urygą) na pierwszy m planie V. KABAŁA MIMODRAM LIRYCZNY Choć karty w Kab::ile" wróżą szczęście i człowiek marzy o spełnieniu swych młodzieńczych snów, to w życiu przychodzą one czc;sto w innej postaci i pukają do jego drzwi nieza~iważone. Czasem przechodzi obok nich miłość, bogactwo i sława, ale tylko jedno sr::elnia się z wróżby: zawsze napotyka sic; w życiu asa treflowego, który oznacz::i śmierć. Bez marzeń jednak żyć nie :nożn;:i _ One pomagają przetrwać niepowodzenia, pomag a ją żyć. OBSADA: CZŁOWIEK KABALARKA DAMA COEUR AS TREFLE KRÓL PIQUE. WALET KARO DAMA PIQUE. WALET PIQUE. WALET TREFLE CHŁOPIEC Z RÓŻOWYMI OKULARAMI KWIACIARKA HANDLARZ WĘGLARZ SEKCIARZ Henryk Tomas.:ewski Adam Rymarczuk Irena Szymkiewicz Luclmila Dąbrowska Janusz Piec.:uro Wiktor Paszun Aleksander Krasuski Halina Kieszczyńska Janusz Okniński Jerzy Puzi!ewicz Zclzislaw ŻtLkowski Elżbieta Jaroszewicz Stanislaw Brzozowski Aleksander Sobieraj J erzy Farna!

15 Henryk Tomas:.ewski Na pierwszym planie Henryk Tomaszewsk't, w głębi Irena Szymkiewicz Scena zbiorowa z KABAŁY"

16 VI. ORFEUSZ W POSZUKIWANIU EURYDYKI PANTOMIMA SYMBOLICZNA porusza odwieczny problem życia i śmierci. Orfeusz staje siq nieśmiertelny p rzez miłość do życia. Czy wszyscy, którzy umarli - przestali naprawdę żyć? Czy wszyscy żyjący - żyją naprawdę? ORFEUSZ. EURYDYKA OBSADA: Janusz Piec.::uro Irena Szymkiewic: Halina Kieszczv1i.s/;a ora:z. caiv.::espó!. Scena końcowa z KABAŁ Y".

17 Orfeusz (Janusz Pieczuro) udaje się na poszukiwanie Eurydyki (Irena Szymkiewicz) do Hadesu. scena zbiorowa w Hadesie. Na pierwszym planie Orfeusz.

18 Program. kłada się z 4 lub 5 cz~ści, których dowolny dobór za trzega subie Kierownictwo Teatru P<lntomimy. TEKST I REDAKC.JA PROGRA:\IU: AND ZEJ BARSKI zn.jęcia: STEF AN ARCZYr\SKI OKŁADKĘ PROJEKTOWAŁ: J A:::-;t;SZ PIECZ F RO Eurydyka i Orfeusz w teatrze jarmarcznym. WROCŁAWSKI TEATR PANTO:\JL IY WROCŁAW l.'l. G. ZAPOLSKIE.J 3 Druk. Z nk ł dy Grnficzne Ł <J czn o "ci z f Z.t

19