ARCHEOLOGIA XXXIV, 2015, Michał Szubski
|
|
|
- Natalia Sawicka
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ACTA UNIVERSITATIS NICOLAI COPERNICI ARCHEOLOGIA XXXIV, 2015, Instytut Archeologii UKSW w Warszawie KRZEMIEŃ LOKALNY W OSADZIE UŻYTKOWNIKÓW? GOSPODARKA SUROWCOWA W KULTURZE CERAMIKI WSTĘGOWEJ RYTEJ NA STANOWISKU W BODZOWIE, WOJ. LUBUSKIE Zarys treści. Materiał krzemienny związany z kulturą ceramiki wstęgowej rytej na stanowisku w Bodzowie (woj. lubuskie), przy małej liczbie wytworów z surowców importowanych, ma strukturę inwentarza charakterystyczną dla osad użytkowników. Słowa kluczowe: kultura ceramiki wstęgowej rytej, gospodarka surowcowa, osada użytkowników, krzemień bałtycki. Stanowisko 24 w Bodzowie administracyjnie położone jest na granicy dzisiejszych województw lubuskiego i dolnośląskiego (ryc. 1); jest pierwszym w Polsce odkrytym oraz badanym wykopaliskowo neolitycznym obiektem typu rondel (Kobyliński, Nebelsick, Wach 2011; Kobyliński i in. 2012). Położone jest na lessowym cyplu wchodzącym w skład makroregionu Wału Trzebnickiego, na obszarze Wzgórz Dalkowskich (Kondracki 2013, s ). Dogodne osadniczo, lessowe wyniesienie, leżące w odległości 3 km od Odry, stanowiło w pradziejach miejsce rytualno-osadnicze. Badania wykopaliskowe na stanowisku były prowadzone w sezonach przez Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk przy współpracy z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W ich wyniku, oprócz rowów kulturowych, związanych prawdopodobnie z aktywnością społeczności kultury ceramiki kreskowo-kłutej, odkryto pozostałości osady kultury ceramiki wstęgowej rytej oraz kultury łużyckiej. Szczególnie istotne okazały się materiały wczesnoneolityczne, stanowiące jeden z bogatszych zbiorów z dorzecza środkowej Odry. Na podstawie analizy materiałów ceramicznych z fazą klasyczną kultury ceramiki wstęgowej rytej powiązano 17 obiektów. Były to przede wszystkim jamy śmietniskowe
2 238 Ryc. 1. Fig. 1. Bodzów, woj. lubuskie, stanowisko 24. Położenie administracyjne stanowiska (oprac. M. Szubski) Bodzów, Lubuskie voivodshp, site 24. Location of site (prepared by M. Szubski) oraz rozległe glinianki charakterystyczne dla osad pierwszych rolników. Niestety, na stanowisku nie zachowały się pozostałości długich domów, co mogło być spowodowane niesprzyjającym, kwasowym charakterem gleby. METODYKA OPRACOWANIA ŹRÓDEŁ Zbiór materiałów krzemiennych liczył 90 wytworów pochodzących wyłącznie z jam kulturowych związanych z kulturą ceramiki wstęgowej rytej. Z uwagi na wielokulturowy charakter stanowiska nie można jednak wykluczyć domieszek materiałów młodszych, szczególnie związanych z kulturą ceramiki kreskowo-kłutej. Przy opracowywaniu materiałów przyjęto standardowe metody stosowane w odniesieniu do inwentarzy krzemiennych, obejmujące makroskopową analizę surowcową i morfologiczną, uwzględniającą atrybuty technologiczne. Analiza surowcowa polegała na określeniu cech substancji krzemionkowej, stosowanym w polskiej archeologii od lat 20. XX wieku (Krukowski 1920; 1922). Uwzględnia ona cechy różnicujące skały krzemionkowe pochodzenia kopalnianego, co pozwoliło na wyodrębnienie materiałów importowanych w postaci krzemieni jurajskich, tzw. podkrakowskich (Kaczanowska, Ko-
3 Krzemień lokalny w osadzie użytkowników? Gospodarka surowcowa złowski 1976; Lech 1980a) oraz krzemieni czekoladowych (Schild 1971; Budziszewski 2008); odnotowano też materiały należące do grupy krzemieni narzutowych, tzw. bałtyckich (Dmochowski 2006). Surowce przegrzane oraz przepalone uznane zostały za grupę nieokreśloną surowcowo. Analiza morfologiczno-typologiczna została oparta na klasycznym systemie klasyfikacji dynamicznej z podziałem na cztery grupy inwentarzowe (Dzieduszycka-Machnikowa, Lech 1976). Makroskopowa analiza technologiczna bazowała na pracach Wiliama Andrefsky ego (2005) oraz w przypadku wiórów Marcina Wąsa (2011). STRUKTURA SUROWCOWA I MORFOLOGICZNA W literaturze przedmiotu istnieje teza o dominującej roli krzemieni jurajskich, podkrakowskich w wytwórczości krzemieniarskiej kultur wczesnoneolitycznych z terenu Dolnego Śląska (m.in. Balcer 1977, s. 8; 1983, s ; Lech 1979, s. 123, 131; 1981a, s. 224; 1997a, s ; Wojciechowski 1981, s ; 1988, s ). Na stanowisku w Bodzowie, znajdującym się na północnych peryferiach dolnośląskiego skupiska osadniczego, sytuacja ta przedstawia się inaczej. W opracowywanym inwentarzu zdecydowanie przeważa krzemień narzutowy, z którego wykonano 64% wszystkich wytworów (ryc. 2). Podobnie surowiec ten dominuje też pod względem wagi stanowi 79% zbioru. Udział krzemieni importowanych w opisywanym inwentarzu wynosi 15%, w tym surowca jurajskiego typu olszanickiego 13% zbioru, natomiast czekoladowego jedynie 2% (ryc. 2). Krzemienie przepalone/nieokreślone stanowią stosunkowo wysoki odsetek 21% całego zbioru i 11% wagi wszystkich krzemieni. Z uwagi na przekształcenie masy krzemionkowej w przypadku tych artefaktów nie można dokonać identyfikacji surowcowej. Znaczna przewaga krzemieni eratycznych może jednak sugerować, że materiał przepalony również należy do tej grupy surowcowej. Struktura surowcowa materiałów krzemiennych kultury ceramiki wstęgowej rytej na stanowisku w Bodzowie przedstawia się odmiennie od tej, która cechuje inwentarze z podobnych chronologicznie stanowisk z dorzecza Odry. Należy jednak zaznaczyć, że na najbliższym, znanym z badań wykopaliskowych stanowisku w Głogowie, również dominuje krzemień narzutowy, przy około 30-procentowym udziale surowca jurajskiego, podkrakowskiego (Pogorzelski 1999). Struktura morfologiczna, w przeciwieństwie do struktury surowcowej, jest podobna jak w przypadku wspomnianego wyżej dolnośląskiego ośrodka osadniczego kultury ceramiki wstęgowej rytej. Największą
4 240 Ryc. 2. Fig. 2. Bodzów, woj. lubuskie, stanowisko 24. Udział procentowy poszczególnych surowców krzemiennych w zbiorze kultury ceramiki wstęgowej rytej (oprac. M. Szubski) Bodzów, Lubuskie voivodshp, site 24. Percentage share of different raw materials in linearband pottery culture structure (prepared by M. Szubski) grupę stanowią odłupki i odpadki (35% zbioru), zbliżony odsetek narzędzia retuszowane (aż 31% zbioru). Stosunkowo niski jest udział wiórów i ich fragmentów (27% zbioru), co może wynikać z odległej lokalizacji osady, do której półsurowiec docierał w gotowej postaci (Lech 1997a, s. 255). Tezę tę potwierdza również skromna liczba rdzeni jedynie sześć okazów, stanowiących 7% inwentarza (ryc. 3). Zbliżony ich udział odnotowano w inwentarzach z innych, podobnych chronologicznie stanowisk osadniczych z dorzecza górnej i środkowej Odry rzadko przekracza on tam 10% zbioru (Furmanek 2002, tab. III. 13). OSADY PRODUCENTÓW I OSADY UŻYTKOWNIKÓW Osady społeczności kultur wstęgowych w literaturze przedmiotu dzielone są na: osady producentów oraz użytkowników, które można rozróżnić na podstawie analiz inwentarzy krzemiennych (Lech 1983; 1991; 1997b; 2003). Osady producentów są zazwyczaj duże, z bardzo bogatym inwentarzem krzemiennym, składającym się przede wszystkim z pozostałości produkcji półsurowca. Prawdopodobnie były one ściśle związane ze znanymi stanowiskami pragórniczymi, łączonymi ze społecznościami wstęgowymi (Lech 1981b; Schild, Królik, Marczak 1985; Burnez-Lanotte, Allard 2003, s ). Pozostałości tego typu osad bez wątpienia pochodzą z podkrakowskiej Olszanicy (Milisauskas 1986) oraz Vedrovic-Zabrdovic na Morawach (Mateiciucová
5 Krzemień lokalny w osadzie użytkowników? Gospodarka surowcowa Ryc. 3. Fig. 3. Bodzów, woj. lubuskie, stanowisko 24. Udział procentowy poszczególnych grup inwentarzowych w zbiorze kultury ceramiki wstęgowej rytej (oprac. M. Szubski) Bodzów, Lubuskie voivodshp, site 24. Percentage share of four morphological groups in linearband pottery culture structure (prepared by M. Szubski) 1995; 1997). Osady użytkowników to miejsca, gdzie krzemień docierał w postaci gotowego półsurowca wiórowego bądź narzędzi retuszowanych (Lech 2003, s. 22). W przypadku stanowisk w Samborcu (woj. świętokrzyskie), Strachowie, Niemczy i Skoroszowicach (woj. dolnośląskie) oraz Bylanach czy z Bravantic w Czechach (Lech 1981b; 1997a; 1989; 2008; Wojciechowski 1981; Pavlů 2000; Monik 2013) był to przede wszystkim kopalny krzemień jurajski, podkrakowski będący importem z miejsc położonych w pobliżu jego złóż. Osady producentów i użytkowników można odróżnić na podstawie inwentarza krzemiennego w tym drugim przypadku stosunek rdzeni i odłupków do wiórów i narzędzi retuszowanych wynosi od 45% do 55% (Lech 2003, s. 22). Oczywiście dominujący surowiec w inwentarzu stanowią krzemienie importowane. Osady takie są położone nieraz o kilkaset kilometrów od złóż krzemieni kopalnych. Surowce te, z uwagi na wysoką jakość oraz charakterystyczne cechy morfologiczne, związane były prawdopodobnie z rozbudowaną gospodarką wymienną. Istnieją przesłanki, że wśród społeczności kultur wstęgowych miały one szczególne znaczenie, związane z ich pozautylitarną rolą darów i odwzajemnienia (Lech 1990; Grooth de 1994; Małecka-Kukawka 1997; 2001, s ). OSADA UŻYTKOWNIKÓW Z BODZOWA Struktura surowcowa inwentarza kultury ceramiki wstęgowej rytej na stanowisku 24 w Bodzowie oparta jest na surowcu narzutowym bałtyckim.
6 242 Sytuacja taka przemawiałaby raczej za lokalną obróbką krzemienia na własne potrzeby, uzupełnioną niewielką liczbą wytworów z surowców importowanych o wyraźnie lepszej jakości. Mimo to na podstawie struktury morfologicznej osadę należy zaliczyć do typu osad użytkowników. W inwentarzu przeważają wióry oraz narzędzia retuszowane, które w stosunku do liczby rdzeni i odłupków stanowią 58%:42%. Do osady krzemień docierał prawdopodobnie w postaci półsurowca, mimo, że w zbiorze nie dominuje surowiec jurajski, podkrakowski, charakterystyczny dla osad użytkowników z południowo-zachodniej Polski. Niestety, słabo rozpoznany archeologicznie obszar województwa lubuskiego nie pozwala na dokładną lokalizację osady producentów, którą można by łączyć z osadą w Bodzowie. Trudne jest również jednoznaczne określenie źródła pochodzenia krzemieni eratycznych, z których wytwarzano półsurowiec docierający na teren stanowiska. Wątpliwe jest łączenie go z okręgiem głubczyckim (śląsko-morawskim) (Balcer 1980; 1983, s. 49; Lech 1980b). Mogły być to krzemienie pochodzące z obszarów położonych na północ od opisywanego stanowiska, czyli z rejonu Poznania-Starołęki bądź Międzychodu, gdzie wydobywano krzemień bałtycki (Kobusiewicz 1997; 1999). Najprawdopodobniej jednak źródłem surowców narzutowych były złoża położone w pobliżu stanowiska, eksploatowane przez nierozpoznane dotąd społeczności wstęgowe. Krzemień bałtycki, stosunkowo dobrej jakości, występuje obficie na terenie województwa dolnośląskiego (Bronowicki, Bobak 1999; Wiśniewski 2006) oraz lubuskiego 1. Obecność krzemieni jurajskich, podkrakowskich może świadczyć o kontaktach z osadami wstęgowymi, prawdopodobnie z ośrodka dolnośląskiego (ryc. 4). Poświadczałoby to jego wyjątkową rolę, szczególnie, że na opisywanym stanowisku znaleziono przede wszystkim narzędzia i wióry z wymienionego surowca. Jan M. Burdukiewicz zwrócił jednak uwagę, że krzemienie wieku jurajskiego na terenie Dolnego Śląska występują w utworach wtórnych 2. Niewykluczone więc, że są one przypadkową domieszką surowców pochodzących z tych samych złóż co, reszta surowców narzutowych. 1 Ustna informacja Janusza Budziszewskiego po badaniach powierzchniowych. 2 Uwaga ta została zaprezentowana podczas dyskusji na konferencji pt. Artefakt w przestrzeni: krzemienica, skupienie, stanowisko, region. 10. Warsztaty Krzemieniarskie SKAM (Stowarzyszenia Krzemieniarskiego)/Artefact in Spatial Arrangements: kshemienitsa, concentration, site, region. The 10 th SKAM Lithic Workshop (23 25 października 2013 roku, Toruń).
![[243] Ryc. 4.](/docs-images/62/47751346/images/7-0.jpg "Fig. 4.")
7 [243] Ryc. 4. Fig. 4. Mapa rozprzestrzeniania się surowców krzemiennych: a osady; b kopalnie; c kierunek dystrybucji surowca jurajskiego, podkrakowskiego; d kierunek dystrybucji surowca czekoladowego; e kierunek dystrybucji surowca świeciechowskiego; f kierunek dystrybucji obsydianu; g kierunek dystrybucji krzemienia wołyńskiego; h kierunek dystrybucji rogowców z obszaru Krumlovsky Les; i Jura Polska; j obszar występowania krzemienia jurajskiego, podkrakowskiego. A Kraków-Olszanica, B Strachów, C Bodzów, D Samborzec, E Rzeszów, stanowisko 16, F Tarnoszyn, G Kormanice, H Bylany, I Vedrovice-Zabrodovice, J Topolany-Jacovce, K Brześć Kujawski, L Żalęcino, M Boguszewo, stanowisko Sąspów, 2 Tomaszów, 3 Świeciechów, 4 obsydian z południowo-wschodniej Słowacji, 5 rogowiec z obszaru Krumlovsky Les (wg Lech 2003, z uzupełnieniami autora) Map of raw materials distribution among early farming communities: a settlements; b mines; c direction of Jurassic-Cracow flint distribution; d direction of chocolate flint distribution; e directions of grey white spotted flint (Świeciechów flint) distribution; f directions of obsidian distribution; g direction of Volhynian and Dnestr flint distribution; h direction of hornstone from Krumlovsky Les area distribution; i the Polish Jura; j southern part of Polish Jura with deposits of Jurassic-Cracow flint. A Cracow-Olszanica, B Strachów, C Bodzów, D Samborzec, E Rzeszów, site 16, F Tarnoszyn, G Kormanice, H Bylany, I Vedrovice-Zabrdovice, J Topolany-Jacovce, K Brześć Kujawski, L Żalęcino, M Boguszewo, site Sąspów, 2 Tomaszów, 3 Świeciechów, 4 exploitation of obsidian deposits in south-eastern Slovakia, 5 exploitation of hornstone from the Krumlovsky Les area (after Lech 2003, with author s implement)
8 244 ZAKOŃCZENIE Stanowisko 24 w Bodzowie dostarczyło materiałów kultury ceramiki wstęgowej sugerujących istnienie regionu o gospodarce surowcowej odmiennej od znanych osad w południowo-zachodniej Polsce. Jednak brak dobrego rozpoznania tych terenów pod względem osadnictwa neolitycznego nie pozwala jednoznacznie odpowiedzieć na pytania dotyczące źródeł odkrytych surowców narzutowych. LITERATURA Andrefsky W. Jr Lithics. Macroscopic approaches to analysis, second edition, Cambridge. Balcer B Z badań nad krzemieniarstwem neolitycznym w dorzeczu górnej Odry, Przegląd Archeologiczny, t. 25, s Materiały krzemienne ze stanowiska osadniczego w Pietrowicach Wielkich, [w:] Osady neolityczne w Pietrowicach Wielkich pod Raciborzem, red. J. Bukowska-Gedigowa, Wrocław, s Wytwórczość narzędzi krzemiennych w neolicie ziem polskich, Wrocław. Bronowicki J., Bobak D Schyłkowopaleolityczna pracowania krzemieniarska z miejscowości Ślęża (stanowisko 12) pod Wrocławiem, Przegląd Archeologiczny, t. 47, s Budziszewski J Stan badań nad występowaniem i pradziejową eksploatacją krzemieni czekoladowych, [w:] Krzemień czekoladowy w pradziejach. Materiały z konferencji w Orońsku, , red. W. Borkowski i in., Warszawa Lublin, s Burnez-Lanotte L., Allard P Surplus production in the Belgian linearbandkeramik: Blade debitage at varlain Petit Paradis (Hesbaye, Belgium), [w:] Production and management of lithic materials in the European Linearbandkeramik, red. L. Burnez-Lanotte, Oxford, s
9 Krzemień lokalny w osadzie użytkowników? Gospodarka surowcowa Dmochowski P A new classification of erratic flint from western Poland, [w:] The Stone: technique and technology, red. A. Wiśniewski, T. Płonka, J. M. Burdukiewicz, Wrocław, s Dzieduszycka-Machnikowa A., Lech J Neolityczne zespoły pracowniane z kopalni krzemienia w Sąspowie, Polskie Badania Archeologiczne 19, Wrocław. Furmanek M Wczesny neolit na Śląsku, maszynopis w archiwum Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. Grooth de M. E. Th Studies on Neolithic flint exploitation. Socio-economic interpretation of the flint assemblages of Langweiler 8. Beek, Elsloo, Rijckholt, Hienheim and Meindling, Maastricht. Kaczanowska M., Kozłowski J. K Studia nad surowcami krzemiennymi południowo-wschodniej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Acta Archaeologica Carpathica, t. 26, s Kobusiewicz M Sources of Flint on the West Polish Plains, [w:] Man and flint. Proceedings of the VII-th International Flint-Symposium: Warszawa Ostrowiec Świętokrzyski, September 1995, red. Z. Sulgostowska. Warszawa, s Ludy łowiecko-zbierackie północno-zachodniej Polski, Poznań. Kobyliński Z., Nebelsick L. D., Wach D Neolityczne obserwatorium astronomiczne (?) w Bodzowie na Ziemi Lubuskiej, Z otchłani wieków, R. 65, s Kobyliński Z., Braasch O., Herbich T., Misiewicz K., Nebelsick L.D., Wach D Confirmation of the first Neolithic rondel-type enclosure in Poland, Antiquity, t. 86, s Kondracki J Geografia regionalna Polski, Warszawa. Krukowski S Pierwociny krzemieniarskie górnictwa, transportu i handlu w holocenie Polski. Wnioski z własności surowców i wyrobów, Wiadomości Archeologiczne, t. 5, s Pierwociny krzemieniarskie górnictwa, transportu i handlu w holocenie Polski, cz. 2, Wiadomości Archeologiczne, t. 7, s Lech J Krzemieniarstwo w kulturze społeczności ceramiki wstęgowej rytej w Polsce. Próba zarysu, [w:] Początki neolityzacji w Polsce południowo-zachodniej, red. W. Wojciechowski, Wrocław, s
10 a Geologia krzemienia jurajskiego-podkrakowskiego na tle innych skał krzemionkowych. Wprowadzenie do badań z perspektywy archeologa, Acta Archaeologica Carpathica, t. 20, s b PL 13 Maków, gm. Pietrowice Wielkie, wojew. Katowice, [w:] 5000 Jahre Feuersteinbergbau. Die Suche nach dem Stahl der Steinzeit, red. G. Weisgerber, R. Slotta, J. Weiner, Bochum, s a Górnictwo krzemienia społeczności wczesnorolniczych na Wyżynie Krakowskiej. Koniec VI tysiąclecia 1 połowa IV tysiąclecia p.n.e., Wrocław. 1981b Materiały krzemienne z osad społeczności wstęgowych w Niemczy, woj. Wałbrzych. Badania z lat , Silesia Antiqua, t. 23, s Flint mining among the early farming communities of Central Europe, Part II The basis of research into flint workshops, Przegląd Archeologiczny, t. 30, s A Danubian raw material exchange network: a case study from Bylany, [w:] Bylany Seminar Collected Papers, red. J. Rulf, Praha, s The organization of siliceous rock supplies to the early farming communities (LBK): Central European examples, [w:] Rubane et cardial. Actes du Colloque de Liège, novembre 1998, red. D. Cahen, M. Otte, Liège, s The Neolithic-Eneolithic transition in prehistoric mining and siliceous rock distribution, [w:] Die Kupferzeit als historische epoche. Symposium Saarbrucken and Otzenhausen , red. J. Lichardus, Bonn, s a Materiały krzemienne z osad społeczności wczesnorolniczych w Strachowie, woj. Wrocław, [w:] Strachów. Osiedla neolitycznych rolników na Śląsku, red. A. Kulczycka-Leciejewiczowa, Wrocław, s b Remarks on prehistoric flint mining and flint supply in european archaeology, [w:] Silceous rocks and culture, red. A. Ramos-Millan, A. Bustillo, Grenada, s Mining and siliceous rock supply to the Danubian early farming communities (LBK) in eastern central Europe: A second approach, [w:] Production and management of lithic materials in the European Linearbandkeramik, red. L. Burnez-Lanotte, Oxford, s Materiały krzemienne społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej z Samborca, pow. Sandomierz, [w:] Samborzec. Studium przemian kultury ceramiki wstęgowej rytej, A. Kulczycka-Leciejewiczowa, Wrocław, s Małecka-Kukawka J Flint mining in south-eastern Poland and raw material economy of early farming communities in Chełmno Land. A social exchange theory
11 Krzemień lokalny w osadzie użytkowników? Gospodarka surowcowa perspective, [w:] Man and flint. Proceedings of the VII-th International Flint-Symposium: Warszawa Ostrowiec Świętokrzyski, September 1995, red. Z. Sulgostowska, Warszawa, s Między formą a funkcją. Traseologia neolitycznych zabytków krzemiennych ziemi chełmińskiej, Toruń. Mateiciucová I CZ 4 Krumlovsky Les, Znojmo District, Archaeologia Polona, t. 33, s Local hornstiones among the first farmers (LBK) of the Krumlovsky Les Area, [w:] Man and flint. Proceedings of the VII-th International Flint-Symposium: Warszawa Ostrowiec Świętokrzyski, September 1995, red. Z. Sulgostowska, Warszawa, s Milisauskas S Early Neolithic settlement and society at Olszanica, Michigan. Monik M Analysis of chipped and polished stone industries from the LBK settlement at Bravantice, [w:] Otázky neolitu a eneolitu našich krajín 2010, red. I. Cheben, M. Soják, Nitra, s Pavlů I Life on a Neolithic site Bylany: situational analysis of artefacts, Praha. Pogorzelski W Wyniki ratowniczych badań wykopaliskowych na osadzie kultury ceramiki wstęgowej rytej, Głogów stan. nr 12, gm. Głogów, Dolnośląskie wiadomości prahistoryczne, t. 5, s Schild R Lokalizacja prahistorycznych punktów eksploatacji krzemienia czekoladowego na północno-wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich, Folia Quaternaria, t. 39, s Schild R., Królik H., Marczak M Kopalnia krzemienia czekoladowego w Tomaszowie, Wrocław. Wąs M Janisławickie i wstęgowe koncepcje rdzeniowania wiórowego. Próba konfrontacji technologicznej, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica 28, s Wiśniewski A Środkowy paleolit w dolinie Odry, Wrocław. Wojciechowski W Wczesnoneolityczna osada w Skoroszowicach, Studia Archeologiczne 12, Wrocław Kontakty Dolnego Śląska z Małopolską Zachodnią w neolicie i wczesnej epoce brązu w świetle tzw. importów, Silesia Antiqua, t. 30, s
12 248 ERRATIC FLINT IN USERS SETTLEMENT? SILICEOUS ROCK SUPPLY OF LINEARBAND POTTERY CULTURE IN BODZÓW, LUBUSKIE PROVINCE Summary In linearband pottery culture (LBK) there were two main groups of settlement related to flint distribution. The first group were settlements of primary producers, which were located not far from raw materials sources (like Olszanica or Vedrovice). Second group were settlements of users which were located far from deposits of good quality raw materials and need to import prepared cores or even blades and tools. We can different them by comparing the raw material and morphological structure. At site 24 in Bodzów, raw material structure based on erratic flint, which is unusual for users settlement. But morphological structure was very likely for users one with high amount of blades and tools, and very low amount of cores. Probably this raw materials were still imported to the site from, yet unknown, settlement of erratic flint producers in sites neighborhood. Translated by Adres do korespondencji: Instytut Archeologii Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie ul. Wóycickiego 1/3, bud. 23, Warszawa michal.szubski@gmail.com
WYCIECZKA DYDAKTYCZNA epoka kamienia Środkowej Polski, - badania wykopaliskowe w Janisławicach 25-30 kwietnia 2012
WYCIECZKA DYDAKTYCZNA epoka kamienia Środkowej Polski, - badania wykopaliskowe w Janisławicach 25-30 kwietnia 2012 Prowadzący - mgr Maciej Ehlert, dr Mirosław Masojć Grupy - III rok st. licencjackich,
OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu kształcenia Wstęp do źródłoznawstwa cz. I (surowce skalne)
OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu Wstęp do źródłoznawstwa cz. I (surowce skalne). Kod modułu 05-WDZ1-11 3. Rodzaj modułu obowiązkowy 4. Kierunek studiów Archeologia
TOM IV STANOWISKA: BIEŃKOWICE 56 (ZRD 18) RACIBÓRZ 425 (ZRD 21) RACIBÓRZ 424 (ZRD 22)
Badania archeologiczne na terenie Zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze, województwo śląskie (polder) Badania archeologiczne na terenie Zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny
PRZYCZYNEK DO BADAŃ NAD KRZEMIENIARSTWEM GRUPY ŁUPAWSKIEJ KPL CONTRIBUTION TO THE STUDY OF THE FLINT WORKING OF THE ŁUPAWA GROUP OF TRB
FOLIA PRAEHISTORICA POSNANIENSIA T. XX 2015 INSTYTUT PRAHISTORII, UAM POZNAŃ ISBN 978-83-232-2884-4 ISSN 0239-8524 http://dx.doi.org/10.14746/fpp.2015.20.07 PRZYCZYNEK DO BADAŃ NAD KRZEMIENIARSTWEM GRUPY
STANOWISKO KULTURY PUCHARÓW LEJOWATYCH SAMBOROWICZKI 5, GM. PRZEWORNO. Stanowisko nr 5 w Samborowiczkach zostało odkryte w roku 1991 przez
ŚLĄSKIE SPRA WOZDANIA ARCHEOLOGICZNE Tom 39, s. 405 Wrocław 1997 DARIUSZ BOBAK, JAROSŁA W ERONOWICKI STANOWISKO KULTURY PUCHARÓW LEJOWATYCH SAMBOROWICZKI 5, GM. PRZEWORNO Stanowisko nr 5 w Samborowiczkach
NOTATKA Z POWIERZCHNIOWYCH BADAŃ W DORZECZU PRĄDNIKA*
Sprawozdania Archeologiczne, t. XXXVI, 1984 PL ISSN 0081-3834 PAWEŁ VALDE-NOWAK NOTATKA Z POWIERZCHNIOWYCH BADAŃ W DORZECZU PRĄDNIKA* Obszar Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, słynący z wielu odkryć materiałów
14. Zakładane efekty kształcenia Wiedza: Student ma uporządkowaną wiedzę z zakresu archeologii neolitu; ma podstawową wiedzę o historii i głównych kie
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Archeologia powszechna neolit 2. Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim General Archaeology - Neolithic 3.
ZABYTKI KULTURY LENDZIELSKIEJ ZE STAN. 21 W BOLECHOWICACH, WOJ. MAŁOPOLSKIE
MATERIAŁY ARCHEOLOGICZNE XLI, 2016 ELŻBIETA TRELA-KIEFERLING ZABYTKI KULTURY LENDZIELSKIEJ ZE STAN. 21 W BOLECHOWICACH, WOJ. MAŁOPOLSKIE Abstract During intervention research conducted in 2014 on site
3. Rodzaj modułu kształcenia obowiązkowy lub fakultatywny obowiązkowy
OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu Archeologia powszechna I (paleolit, mezolit) 2. Kod modułu 05-APIPM-12 3. Rodzaj modułu obowiązkowy lub fakultatywny obowiązkowy
DOMY SŁUPOWE KULTURY CERAMIKI WSTĘGOWEJ RYTEJ W OLSZANICY, POW. KRAKÓW
Sprawozdania Archeologiczne, t. X X I, 1969 SARUNAS MILISAUSKAS DOMY SŁUPOWE KULTURY CERAMIKI WSTĘGOWEJ RYTEJ W OLSZANICY, POW. KRAKÓW Stanowisko w Olszanicy położone jest na niewielkim lessowym wzniesieniu
Społeczności mezolityczne
Dominik Kacper Płaza Wieloaspektowe analizy obozowisk z paleolitu i mezolitu ze stan. 1 w Aleksandrowie Łódzkim. Stanowisko 1 w Aleksandrowie Łódzkim zostało odkryte w 1990 roku a w latach 1991-1993 i
Archeologia Polski, t. XXXI: 1986, z. 2 PL ISSN 0003-8180 BOGDAN BALCER PROPOZYCJE ZMIAN W KLASYFIKACJI PRZEMYSŁOWEJ NEOLITU ZIEM POLSKI 1. WPROWADZENIE Klasyfikacja przemysłowa stanowi jeden z aspektów
PROF. DR HAB. BOGDAN BALCER CZŁOWIEK I BADACZ
SPRAWOZDANIA ARCHEOLOGICZNE 58,2006 PL ISSN 0081-3834 Stanisław Tabaczyński Członek rzecz. PAN PROF. DR HAB. BOGDAN BALCER CZŁOWIEK I BADACZ Przed bez mała pół wiekiem, do Nakła nad Notecią, gdzie wraz
The Exploitation and Distribution of Flints From the Central Part of Polish Jura in the Late Neolithic Times
ANALECTA ARCHAEOLOGICA RESSOVIENSIA TOM 1 RZESZÓW 2006 Andrzej Pelisiak The Exploitation and Distribution of Flints From the Central Part of Polish Jura in the Late Neolithic Times 1. Introduction During
DYSKUSJE I POLEMIKI 175 GENEZA KRZEMIENIARSTWA KULTURY PUCHARÓW LEJKOWATYCH NA KUJAWACH WEDŁUG LUCYNY DOMAŃSKIEJ (1995) 1. WSTĘP
DYSKUSJE I POLEMIKI 175 BOGDAN BALCER GENEZA KRZEMIENIARSTWA KULTURY PUCHARÓW LEJKOWATYCH NA KUJAWACH WEDŁUG LUCYNY DOMAŃSKIEJ (1995) 1. WSTĘP W tytule książki L. Domańskiej podane zostało wprost zamierzenie
Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim
Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Samodzielna Pracownia Prehistorycznego Górnictwa Krzemienia Instytutu Archeologii
Stan i perspektywy wydobycia i transportu surowców skalnych w przestrzeni województwa dolnośląskiego
Stan i perspektywy wydobycia i transportu surowców skalnych w przestrzeni województwa dolnośląskiego dr inŝ. Jan Blachowski Instytut Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne
Neolit i początki epoki brązu BADANIA WYKOPALISKOWE REJONU D-1 STANOWISKA W OLSZANICY W LATACH 1969 1971
Sprawozdania Archeologiczne, t. XXVIII, 1976 Neolit i początki epoki brązu SARUNAS MILISAUSKAS BADANIA WYKOPALISKOWE REJONU D-1 STANOWISKA W OLSZANICY W LATACH 1969 1971 Przedstawimy poniżej wstępne podsumowanie
Wczesnośredniowieczny topór z Jeziora Bobięcińskiego, gm. Miastko, pow. Bytów
Materiały Zachodniopomorskie, Nowa Seria t. VI/VII: 2009/2010, z. 1: Archeologia, s. 443-447 ISSN 0076-5236 Andrzej Kuczkowski Wczesnośredniowieczny topór z Jeziora Bobięcińskiego, gm. Miastko, pow. Bytów
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Archeologii
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Archeologia powszechna neolit 2. Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim General Archaeology - Neolithic 3.
Tomasz Gralak BIBLIOGRAFIA
Tomasz Gralak BIBLIOGRAFIA 1996 1. Konczewski P., Dąbrowa T., Opalińska M., Gralak T., Kwaśnica K., Żuchliński P. Osada kultury łużyckiej Ślęża Plasterki, woj. Wrocławskie, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne,
Piotr Papiernik, Dominik K. Płaza
ACTA UNIVERSITATIS NICOLAI COPERNICI http://dx.doi.org/10.12775/aunc_arch.2015.009 ARCHEOLOGIA XXXIV, 2015, 217 236 Muzeum Archeologiczne i Etnografi czne w Łodzi ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENI W ŚRODKOWEJ
Zakresy tematyczne prac dyplomowych, które mogą być przygotowywane przez studentów pod kierunkiem pracowników Instytutu Archeologii UKSW
Zakresy tematyczne prac dyplomowych, które mogą być przygotowywane przez studentów pod kierunkiem pracowników Instytutu Archeologii UKSW Prof. dr hab. Martin Gojda Prace w języku angielskim The development
CHRONOLOGIA. Jarosław Wilczyński. Zabytki kamienne odkryte w kontek cie obiektów kultury łużyckiej z osady otwartej
Jarosław Wilczyński, Zabytki kamienne odkryte w kontek cie obiektów kultury łużyckiej z osady otwartej oraz cmentarzyska odkrytego Zabytki na stanowisku kamienne Targowisko odkryte 10, w 11, kontek cie
Cennik czasopism i wydawnictw zwartych Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie. Tytuł tom/zeszyt stan cena
Cennik czasopism i wydawnictw zwartych Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie (cennik uwzględnia wyłączne druki, które są lub były sprzedawane przez PMA; wydawnictwa zwarte sprzed 1990 r. oznaczono
Archeologia Jeziora Powidzkiego. redakcja naukowa Andrzej Pydyn
Archeologia Jeziora Powidzkiego redakcja naukowa Andrzej Pydyn Toruń 2010 Spis treści Lista autorów... 9 Wstęp... 11 Andrzej Pydyn Archeologiczne penetracje podwodne strefy przybrzeżnej Jeziora Powidzkiego...
J o la n ta N o g a j- C h a c h a j, M arta S tasiak
Archeologia Polski Środkowowschodniej, t. II, 1997 J o la n ta N o g a j- C h a c h a j, M arta S tasiak Z n a l e z i s k o s i e k i e r y k r z e m i e n n e j k u l t u r y a m f o r k u l i s t y
Halina Pomianowska PETROGRAFICZNE BADANIA NEOLITYCZNYCH NARZĘDZI KA- MIENNYCH Z OKOLIC BOCIENIA (POJEZIERZE CHEŁMIŃSKIE)
ACTA UNIVERSITATIS NICOLAI COPERNICI ARCHEOLOGIA XXXII, TORUŃ 2012 Instytut Geografi i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Halina Pomianowska PETROGRAFICZNE BADANIA NEOLITYCZNYCH NARZĘDZI KA- MIENNYCH
http://www.rcin.org.pl
Archeologia Polski, t. XXXVIII : 1993, z. I PL ISSN 0003-8180 MAŁGORZATA WINIARSKA-KABACIŃSKA ANALIZA FUNKCJONALNA OSTRZA KOŚCIANEGO ZBROJONEGO KRZEMIENNYMI WKŁADKAMI Z TŁOKOWA, WOJ. OLSZTYŃSKIE 1 Analizę
ADAM WALUś. ZąBiE, ST. X, WoJ. WARMińSKo-MAZuRSKiE. BADANiA W RoKu 2010 (PL )
światowit VIII (XLIX)/B 2009 2010 ZąBiE, ST. X, WoJ. WARMińSKo-MAZuRSKiE. BADANiA W RoKu 2010 (PL. 151 153) W 2010 roku, po dwuletniej przerwie, wznowione zostały badania wykopaliskowe na wielokulturowym
Wykaz publikacji Mgr Józef Niedźwiedź
Wykaz publikacji Mgr Józef Niedźwiedź http://jozefniedzwiedz.cba.pl/wydawnictwa.html A. ARCHEOLOGIA 1. Kokowski A., Niedźwiedź J. 1984, Łuszczów stan. 1, gm. Uchanie, woj. zamojskie, Sprawozdania z badań
PIERWSZE ZNALEZISKO WCZESNONEOLITYCZNYCH PRZEKŁUWACZY TYPU VEDROVICE Z ZIEM POLSKICH
Sprawozdania Archeologiczne, t. 50, 1998 PL ISSN 0081-3834 PIERWSZE ZNALEZISKO WCZESNONEOLITYCZNYCH PRZEKŁUWACZY TYPU VEDROVICE Z ZIEM POLSKICH ZAGADNIENIA WSTĘPNE Pierwsze sygnały wskazujące na penetrację
Metodyka prowadzenia i dokumentowania badań wykopaliskowych konwersatorium
Archeologia studia I stopnia Rok I Termin Liczba godzin Dzień Godziny Uwagi I sem II sem Sala Nazwa przedmiotu Prowadzący Forma zajęć Rok ECTS Sposób zaliczenia pon 8:00-9:30 pon 9:45-11:15 pon 11:30-13:00
BADANIA ARCHEOLOGICZNE W WESÓŁKACH, POW. KALISZ, W 1963 ROKU
KRZYSZTOF DĄBROWSKI BADANIA ARCHEOLOGICZNE W WESÓŁKACH, POW. KALISZ, W 1963 ROKU W sierpniu 1963 r. kontynuowano 1 prace badawcze na cmentarzysku lateńsko- -rzymskim. Na obszarze 1026 m 2 odkryto i wyeksplorowano
ARCHEOLOGIA XXXIV, 2015, Filip Marciniak
ACTA UNIVERSITATIS NICOLAI COPERNICI http://dx.doi.org/10.12775/aunc_arch.2015.008 ARCHEOLOGIA XXXIV, 2015, 187 216 Instytut Archeologii Uniwersytet Rzeszowski Filip Marciniak ANALIZY PRZESTRZENNA, STATYSTYCZNA
PŁOSZCZA JERZMANOWICKIE Z JASKINI ŁOKIETKA W OJCOWIE
DROBNE PB.ACE I NOTATKI Elżbieta Sachse-Kozłowska IHKM PAN Warszawa PŁOSZCZA JERZMANOWICKIE Z JASKINI ŁOKIETKA W OJCOWIE W zbiorach Magyar Némzeti Muzeum w Budapeszcie znajdują się dwa ciekawe paleolityczne
SKŁAD WIÓRÓW KRZEMIENNYCH KULTURY PUCHARÓW LEJKOWATYCH Z WINCENTOWA, STANOWISKO 5, GM. KRASNYSTAW, WOJ. CHEŁM
Sprawozdania Archeologiczne, t. XL, 1988 PL ISSN 0081-3834 SŁAWOMIR KADROW SKŁAD WIÓRÓW KRZEMIENNYCH KULTURY PUCHARÓW LEJKOWATYCH Z WINCENTOWA, STANOWISKO 5, GM. KRASNYSTAW, WOJ. CHEŁM Zwięzłą charakterystykę
Sprawozdanie z badań osady kultury amfor kulistych na stanowisku 63 w Krzczonowicach, pow. ostrowiecki w roku 2006
Artur Jedynak Kamil Kaptur Muzeum i Rezerwat Archeologiczno- -Przyrodniczy Krzemionki Sprawozdanie z badań osady kultury amfor kulistych na stanowisku 63 w Krzczonowicach, pow. ostrowiecki w roku 2006
REJON PRACOWNIANO-OSADNIÇZY NAD RZEKĄ KRZTYNIĄ, WOJ. CZĘSTOCHOWA LOKALIZACJA
Sprawozdania Archeologiczne, t. XXXVIII. 1986 PL ISSN 0081-3834 JERZY KOPACZ, ANDRZEJ PELISIAK REJON PRACOWNIANO-OSADNIÇZY NAD RZEKĄ KRZTYNIĄ, WOJ. CZĘSTOCHOWA LOKALIZACJA Rzeka Krztynia jest lewobrzeżnym
Beata Bielińska-Majewska Z HISTORII BADAŃ SCHYŁKOWOPALEOLITYCZNEGO KOMPLEKSU KRZEMIENIC W BRZOZIE (TORUŃ-RUDAK)
ACTA UNIVERSITATIS NICOLAI COPERNICI http://dx.doi.org/10.12775/aunc_arch.2015.006 ARCHEOLOGIA XXXIV, 2015, 149 162 Dział Archeologii Muzeum Okręgowego w Toruniu Z HISTORII BADAŃ SCHYŁKOWOPALEOLITYCZNEGO
Archeologia nowy program obowiązuje I rok studiów I stopnia oraz I rok studiów II stopnia od roku akademickiego 2015/2016
Archeologia nowy program obowiązuje I rok studiów I stopnia oraz I rok studiów II stopnia od roku akademickiego 2015/2016 Liczba godzin Efekty kształcenia Lp. Nazwa przedmiotu Rok Forma ECTS I sem II sem
PIERWSZE ŚLADY OSADNICTWA KULTURY CERAMIKI GRZEBYKOWO-DOŁKOWEJ W POLSCE POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ
Sprawozdania Archeologiczne, t. XLII, 1990 PL ISSN 0081-3834 SYLWESTER CZOPEK PIERWSZE ŚLADY OSADNICTWA KULTURY CERAMIKI GRZEBYKOWO-DOŁKOWEJ W POLSCE POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ W dotychczasowych pracach na
Archeologia stary program obowiązuje II i III rok studiów I stopnia oraz II rok studiów II stopnia Rok akademicki 2015/2016
Archeologia stary program obowiązuje II i III rok studiów I stopnia oraz II rok studiów II stopnia Rok akademicki 2015/2016 Liczba godzin Efekty kształcenia Lp. Nazwa przedmiotu Rok Forma ECTS I sem II
Historia i archeologia antycznych cywilizacji Egiptu i dr Katarzyna Zemanwt. Bliskiego Wschodu I (wykład)
Termin Liczba godzin Dzień Godziny Uwagi I sem II sem pon 8:00-9:30 pon 9:45-11:15 pon 11:30-13:00 pon 13:15-14:45 pon 13:15-14:45 pon 15:00-16:30 pon 15:00-16:30 pon 16:45-18:15 pon 18:30-20:00 wt 8:00-9:30
OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17
OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 UNIWERSYTET WROCŁAWSKI Instytut Archeologii OBOZOWISKA, OSADY, WSIE. WROCŁAW WIDAWA 17 REDAKCJA MIROSŁAW MASOJĆ WROCŁAW 2014 Recenzent: prof. dr hab. Michał
PEŁCZYSKA 2012 SPRAWOZDANIE Z BADAŃ W 2012 R.
Marcin Rudnicki PEŁCZYSKA 2012 SPRAWOZDANIE Z BADAŃ W 2012 R. Badania wykopaliskowe, które są przedmiotem niniejszego sprawozdania zostały przeprowadzone w dniach 06.08 31.08.2012 w obrębie wielokulturowego
MATERIAŁY ARCHEOLOGICZNE XL, 2015 MATERIAŁY JAROSŁAW WILCZYŃSKI
MATERIAŁY ARCHEOLOGICZNE XL, 2015 MATERIAŁY JAROSŁAW WILCZYŃSKI MATERIAŁY SCHYŁKOWOPALEOLITYCZNE ZE STANOWISKA KRAKÓW-BIEŻANÓW 11 ORAZ 30 (GM. KRAKÓW, WOJ. MAŁOPOLSKIE) Abstract: The stone material presented
pod redakcją Lecha Leciejewicza i Mariana Rębkowskiego
KOŁOBRZEG Wczesne miasto nad Bałtykiem / pod redakcją Lecha Leciejewicza i Mariana Rębkowskiego FUNDACJA NA RZECZ NAUKI POLSKIEJ INSTYTUT ARCHEOLOGII I ETNOLOGII POLSKIEJ AKADEMII NAUK WYDAWNICTWO TRIO
Sprawozdania Archeologiczne, t. XXXIX, 1987 PL ISSN 0081-3834 JERZY KOPACZ, ANDRZEJ PELISIAK Z BADAŃ REJONU PRACOWNIANO-OSADNICZEGO NAD KRZTYNIĄ, PRADŁA, WOJ. CZĘSTOCHOWA, STAN. 3 (PRACOWNIA KRZEMIENIARSKA)
Badania archeologiczne na terenie Zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze, województwo śląskie (polder)
Badania archeologiczne na terenie Zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze, województwo śląskie (polder) Badania archeologiczne na terenie Zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny
Plan zajęć - Archeologia SEMESTR LETNI 2018/2019
Plan zajęć - Archeologia SEMESTR LETNI 2018/2019 Rok I wt 09:45-11:15 322 Prahistoria świata II. Neolit dr J. Budziszewski W I 2 E wt 11:30-13:00 322 Prahistoria świata II. Neolit dr J. Budziszewski CW
GRÓB SZKIELETOWY KULTURY CERAMIKI WSTĘGOWEJ RYTEJ W MICHAŁOWICACH, PO W. KRAKÓW
Sprawozdania Archeologiczne, t. XXI, 1969 JANUSZ KRUK GRÓB SZKIELETOWY KULTURY CERAMIKI WSTĘGOWEJ RYTEJ W MICHAŁOWICACH, PO W. KRAKÓW W maju i w czerwcu 1967 roku Zakład Archeologii Małopolski IHKM PAN
THE INVESTMENT AREAS - BYTOM, LEŚNA STREET TERENY INWESTYCYJNE - BYTOM, ULICA LEŚNA
TERENY INWESTYCYJNE - BYTOM, ULICA LEŚNA Atrakcyjne tereny inwestycyjne znajdują się przy ul. Leśnej w Bytomiu, w bezpośrednim sąsiedztwie Alei Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Przeznaczona do sprzedaży uzbrojona
Metodyka prowadzenia i dokumentowania badań wykopaliskowych - konwersatorium
Archeologia studia I stopnia Rok I Termin Liczba godzin Dzień Godziny Uwagi I sem II sem Sala Nazwa przedmiotu Prowadzący Forma zajęć Rok ECTS Sposób zaliczenia pon 8:00-9:30 pon 9:45-11:15 pon 11:30-13:00
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Archeologii
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1 Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Traseologia 2 Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim Usewear analysis 3 Jednostka prowadząca przedmiot Wydział
OMÓWIENIA I RECENZJE
SPRAWOZDANIA ARCHEOLOGICZNE, T. 53, 2001 PL ISNN 0081-3834 OMÓWIENIA I RECENZJE Jerzy Kopacz, Początki epoki brązu w strefie karpackiej w świetle materiałów kamiennych, Instytut Archeologii i Etnologii
Katarzyna Januszek. Ślady osadnictwa neolitycznego na stanowisku II w Wyszemborku, gm. Mrągowo, woj. warmińsko-mazurskie (PI.
Katarzyna Januszek Ślady osadnictwa neolitycznego na stanowisku II w Wyszemborku, gm. Mrągowo, woj. warmińsko-mazurskie (PI. 40-44) W trakcie badań wykopaliskowych, przeprowadzonych w latach 1995-1997
IA, s. II. PEMPC * (k.); IA, s. II. PBPM * (k.); IA, s. VII
8.30 9.00 ARCHEOLOGIA I ROK (STUDIA II STOPNIA) ZAJĘCIA OBOWIĄZKOWE 9.00 9.30 NES * (k.); 10.00 10.30 11.30 12.00 MAA (k.); 12.00 12.30 PSR * (k.); 13.00 13.30 13.30 14.00 14.00 14.30 15.00 15.30 15.30
KARTA KURSU. Geografia, I stopień studia stacjonarne semestr /2018. Opis kursu (cele kształcenia)
Geografia, I stopień studia stacjonarne semestr 5 2017/2018 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Geologia gospodarcza Economic geology Koordynator dr hab. Anna Wolska, prof. UP Zespół dydaktyczny dr hab.
KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE GLIWICE SUBZONE and its influence on local economy KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE - GLIWICE SUBZONE
KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE GLIWICE SUBZONE and its influence on local economy Definition: WHAT DOES THE SPECIAL ECONOMIC ZONE MEAN? THE SPECIAL ECONOMIC ZONE IS THE SEPERATED AREA WITH ATTRACTIVE TAX
Dr hab. Jan Michał Burdukiewicz Prof. UWr Instytut Archeologii Uniwersytet Wrocławski ul. Szewska Wrocław
Dr hab. Jan Michał Burdukiewicz Prof. UWr Instytut Archeologii Uniwersytet Wrocławski ul. Szewska 48 50-139 Wrocław RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ MGRA MICHAŁA PRZEŹDZIECKIEGO, PT. KRZEMIENIARSTWO SCHYŁKOWOPALEOLITYCZNEJ
Pradziejowe kopalnie krzemienia pasiastego.
Pradziejowe kopalnie krzemienia pasiastego. Wyobrażenie wioski na rurce z poroża, Złota, woj. świętokrzyskie, IV/III tysiąclecie p.n.e. (wg J.T. Bąbla) www.krzemionki.pl Kopalnie krzemienia pasiastego.
Archeologia studia I stopnia Rok I Forma Sala Nazwa przedmiotu Prowadzący zajęć Rok ECTS
Termin Liczba godzin Dzień Godziny Uwagi I sem II sem pon 8:00-9:30 pon 9:45-11:15 pon 11:30-13:00 pon 13:15-14:45 pon 13:15-14:45 pon 15:00-16:30 pon 15:00-16:30 pon 16:45-18:15 pon 18:30-20:00 wt 8:00-9:30
Anna Zakościelna, Krzemieniarstwo kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki Lublin 1996, 266 stron.
Sprawozdania Archeologiczne, t. 49, 1997 PL ISSN 0081-3834 OMÓWIENIA I RECENZJE Anna Zakościelna, Krzemieniarstwo kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej, Lublin 1996, 266 stron. Recenzowana pozycja
ARCHEOLOGIA PRADZIEJOWA I ŚREDNIOWIECZNA PREHISTORIC AND MEDIEVAL ARCHAEOLOGY. pkt. ECTS / ECTS credit s
Program III-letnich studiów stacjonarnych pierwszego stopnia (tzw. licencjackich) o profilu akademickim na kierunku ARCHEOLOGIA w Instytucie Prahistorii UAM (wersja programu obowiązująca od roku akad.
Ewa Marczak Truszki-Zalesie, st. 3 (osada "Siedlisko"), woj. podlaskie : badania w roku 2011
Truszki-Zalesie, st. 3 (osada "Siedlisko"), woj. podlaskie : badania w roku 2011 Światowit : rocznik poświęcony archeologii przeddziejowej i badaniom pierwotnej kultury polskiej i słowiańskiej 9 (50)/B,
A Z P KARTA EWIDENCYJNA ZABYTKU ARCHEOLOGICZNEGO A T X N W P L
A Z P KARTA EWIDENCYJNA ZABYTKU ARCHEOLOGICZNEGO A T X N W P L X X 1 LOKALIZACJA 2 POŁOŻENIE FIZYCZNOGEOGRAFICZNE 3 UTWÓR GEOLOGICZNY JEDNOSTKA FIZYCZNOGEOGRAFICZNA WYSOCZYZNA LUBATROWSKA luźny X zwięzły
OSTRZA TYPU CZCHÓW. KRZEMIENIARSKI WYZNACZNIK KULTURY OTOMANI
światowit ix (l)/b 011 paweł Valde-NowaK OSTRZA TYPU CZCHÓW. KRZEMIENIARSKI WYZNACZNIK KULTURY OTOMANI K rzemieniarstwo schyłkowe pojęcie sformułowane w polskiej literaturze po raz pierwszy przez J. Kopacza
MATERIAŁY PALEOLITYCZNE Z PŁOCKA
Warszawa 1975 ŚW1ATOWIT t. XXXIV Elżbieta Sachse-Kozlowska MATERIAŁY PALEOLITYCZNE Z PŁOCKA W 1971 r. zostały mi przekazane do opracowania materiały krzemienne zebrane przez amatora archeologa z Płocka,
(1)Pelisiak Andrzej (2)Kopacz Jerzy, Pelisiak Andrzej (3)Pelisiak Andrzej (4)Kopacz Jerzy, Pelisiak Andrzej (5)Pelisiak Andrzej (6)Pelisiak Andrzej
Publications (1)Pelisiak Andrzej 1985 Sprawozdanie z badań wykopaliskowych przeprowadzonych na osadzie kultury pucharów lejkowatych na stan. 1 w Dobroniu, woj. sieradzkie, w latach 1982 1983. Sprawozdania
Katarzyna Pyżewicz, Zakład Prahistorii Powszechnej Epoki Kamienia i Brązu, Instytut Prahistorii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Katarzyna Pyżewicz, Zakład Prahistorii Powszechnej Epoki Kamienia i Brązu, Instytut Prahistorii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu REFERATY WYGŁOSZONE PODCZAS KONFERENCJI Materiały krzemienne
ODKRYCIE KOPALNI KRZEMIENIA NA STANOWISKU I W SĄSPOWIE, POW. OLKUSZ
Sprawozdania Archeologiczne, t. X X I V, 1972 JACEK LECH ODKRYCIE KOPALNI KRZEMIENIA NA STANOWISKU I W SĄSPOWIE, POW. OLKUSZ Stanowisko I w Sąspowie, pow. Olkusz, zostało odkryte w maju 1960 roku przez
Okres lateński i rzymski
IWONA I KRZYSZTOF DĄBROWSCY Okres lateński i rzymski BADANIA ARCHEOLOGICZNE W PIWONICACH W 1963 ROKU Badania wykopaliskowe przeprowadzone zostały w Piwonicach na stan. 1 osada lateńsko-rzymska w obrębie
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Archeologii
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1 Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Traseologia 2 Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim Usewear analysis 3 Jednostka prowadząca przedmiot Wydział
S T U D I A
S T U D I A Archeologia Polski, t. XLIX: 2004, z. 1-2 PL ISSN 0003-8180 TOMASZ BOROŃ UKŁADY PRZESTRZENNE W KRZEMIENICACH KULTURY JANISŁAWICKIEJ NA PODSTAWIE ZESPOŁÓW KRZEMIENNYCH Z WYKOPÓW 4 I 7 ZE STANOWISKA
Plan zajęć - Archeologia, semestr zimowy, rok akademicki 2017/2018
Dzień Godziny Sala Nazwa przedmiotu Prowadzący Forma zajęć I rok Rok ECTS Sposób zaliczenia pon 09:45-11:15 pon 11:30-13:00 pon 13:15-14:45 pon 15:00-16:30 pon 16:45-18:15 pon 18:30-20:00 wt 08:00-09:30
Cracow University of Economics Poland
Cracow University of Economics Poland Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Keynote Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit,
Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005
Cracow University of Economics Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Key Note Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit CE Europe
Wstęp do źródłoznawstwa, część II (ceramika) 3. Rodzaj modułu kształcenia obowiązkowy lub fakultatywny
OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu Wstęp do źródłoznawstwa, część II (ceramika). Kod modułu 05-WDZ-1 3. Rodzaj modułu obowiązkowy lub fakultatywny obowiązkowy 4. Kierunek
Archeologia studia I stopnia Rok I Forma Sala Nazwa przedmiotu Prowadzący zajęć Rok ECTS
Termin Liczba godzin Dzień Godziny Uwagi I sem II sem pon 8:00-9:30 pon 9:45-11:15 pon 11:30-13:00 pon 13:15-14:45 pon 13:15-14:45 pon 15:00-16:30 pon 15:00-16:30 pon 16:45-18:15 pon 18:30-20:00 wt 8:00-9:30
in the flint raw material economy of the earliest Danubian communities ABSTRACT
A C T A The A distribution R C H A E and O L importance O G I C of A Turonian C A R flints... P A T H I C 77A VOL. XLIX, 2014 PL ISSN 0001-5229 Marcin Szeliga The distribution and importance of Turonian
wt 09:45-11:15 109a Technologia informacyjna dr R. Solecki CW I 2 Zst/
Dzień Godziny Sala Nazwa przedmiotu Prowadzący Forma zajęć I rok Rok ECTS Sposób zaliczenia pon 09:45-11:15 pon 11:30-13:00 pon 13:15-14:45 pon 15:00-16:30 pon 16:45-18:15 pon 18:30-20:00 wt 08:00-09:30
Flint and Obsidian Malice Culture Artefacts from Brzezie, Site 17, Wieliczka District, Małopolska
Fontes Archaeologici Posnanienses Vol. 51 Poznań 2015 Flint and Obsidian Malice Culture Artefacts from Brzezie, Site 17, Wieliczka District, Małopolska Jarosław Wilczyński, Agnieszka Czekaj-Zastawny, Albert
Neolit i początki epoki brązu OBIEKT KULTURY MALICKIEJ NA STANOWISKU NR 20 W RZESZOWIE
Sprawozdania Archeologiczne, t. XLII, 1990 PL ISSN 0081-3834 Neolit i początki epoki brązu SŁAWOMIR KADRÓW OBIEKT KULTURY MALICKIEJ NA STANOWISKU NR 20 W RZESZOWIE Stanowisko nr 20 w Rzeszowie (niekiedy
Space for your logo, a photograph etc. Action 3.3.1 (WBU) www.viaregiaplus.eu
Space for your logo, a photograph etc. Action 3.3.1 (WBU) THE ANALYSIS CONCERNING THE DESIGNATION OF THE ROUTE THAT INTEGRATES THE SOUTH OF THE LOWER SILESIA PROVINCE TOGETHER WITH NORTH - SOUTHLINKS Analiza
Trzeci Komunikat października 2013 Toruń
Trzeci Komunikat 23 25 października 2013 Toruń Komitet Organizacyjny: dr hab. Krzysztof Cyrek, prof. UMK (przewodniczący), Instytut Archeologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń dr hab. Jolanta Małecka-Kukawka,
Katalog wystawy w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie
Katalog wystawy w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie Gniezno 2015 Publikacja towarzysząca wystawie Dawna wytwórczość na ziemiach polskich zorganizowanej w dniach 29 kwietnia 4 października 2015
11:30-11:50 Marzena Woźny Zarys historii badań archeologicznych na terenie Jury Krakowsko- Częstochowskiej w XIX I XX wieku
Konferencja Krzemień jurajski w pradziejach Kraków, 28-30 września 2017 r. Jurassic Flint in Prehistory Conference Kraków, September 28-30, 2017 PROGRAM 28 września czwartek (Kraków, ul. Gołębia 13) 10:00-11:00
Mirosław Furmanek, Mirosław Masojć, Jerzy Piekalski
A2 A-1 A-4 raport 2005-2006, s. 207-224 isbn 978-83-63260-00-2 Mirosław Furmanek, Mirosław Masojć, Jerzy Piekalski Wyniki badań ratowniczych prowadzonych przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego,
Przedmioty krzemienne z osady obronnej ludności kultury łużyckiej w Mirakowie-Grodnie (stanowisko 6), pow. Toruń
Fontes Archaeologici Posnanienses Vol. 49 Poznań 2013 Przedmioty krzemienne z osady obronnej ludności kultury łużyckiej w Mirakowie-Grodnie (stanowisko 6), pow. Toruń Jacek Gackowski, Grzegorz Osipowicz
UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU
Imię i nazwisko (z tytułem i/lub stopniem naukowym oraz zajmowane stanowisko) Henryk Maćkowiak, doktor nauk o Ziemi w zakresie geografii, adiunkt w Zakładzie Gospodarki Przestrzennej Adres e-mail oraz
202 RECENZJE Na około tysiąc stanowisk schyłkowopaleolitycznych i mezolitycznych jedynie dla dwóch dysponujemy kilkunastoma datami 14 C; są to Całowanie 1 i Dudka 2. Na stanowisku w Choisey wyróżniono
Doc. dr hab. Janowi Kowalczykowi w 80 rocznicę urodzin i 52-lecie pracy naukowej.
Doc. dr hab. Janowi Kowalczykowi w 80 rocznicę urodzin i 52-lecie pracy naukowej Archeologia Polski, t. XLIII: 1998, z. 1-2 PL ISSN 0003-8180 JUBILEUSZ OSIEMDZIESIĘCIOLECIA DOCENTA DR. HAB. JANA KOWALCZYKA
MATERIAŁY KAMIENNE Z NEOLITU I WCZESNEJ EPOKI BRĄZU Z WIELOKULTUROWEGO STANOWISKA W MODLNICY, ST. 5, POW. KRAKOWSKI
Modlnica, stanowisko 5. Od neolitu środkowego do wczesnej epoki brązu, Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, Kraków 2011, s. 351-393 Jarosław Wilczyński
kultura łużycka (epoka brązu) A - 280/70 neolit, późny okres lateński (kultura celtycka) neolit, wczesne średniowiecze, średniowiecze
134 stanowiska archeologiczne z obszaru Gminy Głubczyce, wpisane do rejestru zabytków archeologicznych województwa opolskiego, ujęte w Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Głubczyce wg stan po aktualizacji
(C) by Institute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, Toruń
titu ns yi (C )b ae rch fa te o,n gy olo lau ico sc ty, ers i niv su icu ern op To ruń 10. Warsztaty krzemieniarskie SKAM ARTEFAKT w PRZESTRZENI Krzemienica skupienie stanowisko region 10 th SKAM Lithic
Regiony turystyczne Polski
Regiony turystyczne Polski Regiony turystyczne Polski wykład (30 godz.) Dr hab. prof. UP Mariusz Szubert Zakład Turystyki i Studiów Regionalnych Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie
PRODUCTION HALL OFFER
PRODUCTION HALL OFFER 1. Name of production hall / Nazwa hali produkcyjnej Bałtowska 2. Location / Lokalizacja PRODUCTION HALL DATA Town / Street Miasto / Ulica Ostrowiec Świętokrzyski/Bałtowska Street
Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych
Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych Dlaczego powstało? - świat przeżywa dziś rewolucję w obszarze edukacji, - naszym celem jest promocja śląskiego jako regionu opartego na wiedzy, i najnowszych technologiach,