Modele biznesowe sprzedaży czasopism z perspektywy bibliotekarzy i wydawców. Na podstawie opracowania JISC (Wlk. Brytania)

Transkrypt

1 Modele biznesowe sprzedaży czasopism z perspektywy bibliotekarzy i wydawców Na podstawie opracowania JISC (Wlk. Brytania)

2 Zawartość Ogólne zasady Potrzeby bibliotekarzy Potrzeby wydawców Modele

3 Ogólne zasady Nie ma modelu zaspakajającego wszystkie potrzeby Nie istnieje model rozwiązujący problem spadku finansowania i jednocześnie zapewniający stałe dochody wydawcom Modele prenumeraty są akceptowane przez bibliotekarzy i wydawców Aktualna sytuacja powoduje jednak istotne problemy dla bibliotek Big deal może być korzystny finansowo Big deal może powodować pozbycie się potrzebnych czasopism Obie strony otwarte są na inne modele, np. pay-perview Ważne są także warunki umowy z wydawcą/dostawcą, nie tylko cena

4 Potrzeby bibliotek Modele zachęcające, a nie ograniczające korzystanie ze zbiorów Ocena wydatkowania pieniędzy Dostęp do danych o użytkowaniu zakupionych zbiorów Elastyczność Warunki zmieniają się gwałtownie Dostęp dla szerokiego grona ludzi Przewidywalność kosztów Łatwość monitorowania realizacji umów

5 Biblioteczny punkt widzenia Powszechna rezygnacja z wersji drukowanej Akceptacja zróżnicowanych płatności za bazy danych bibliograficznych VAT nadal jest problemem dla treści elektronicznych

6 Potrzeby wydawców Brak związku między rodzajem/rozmiarem wydawcy i nastawieniem Ogólna wiara, że rynek ciągle wzrasta Chcieliby porzucić druk, ale uważają, że biblioteki się wstrzymują Neutralni wobec modelu OA płatności odautorskich Usprawiedliwiają wzrost cen dużymi inwestycjami Potrzeba przewidywalności, szczególnie w przepływie finansów

7 Potrzeby wydawców Nie chcą ograniczeń w użytkowaniu Chcą aby istniała relacja między użytkowaniem a ceną > Różnorodność struktur płatności Zróżnicowane poglądy na modele licencji narodowych

8 Modele Licencja narodowa PPV z konwersją do prenumeraty PPV z przedpłatą Pakiet podstawowy + dodatki Open access płatności autorskie Open access hybrydowy Treści sponsorowane Można stosować kilka modeli Ważne, ale bardzo trudne może być modelowanie interakcji

9 Licencja narodowa Pojedyncza opłata dla wydawców na poziomie krajowym za ograniczony dostęp do treści Dostęp do bieżących publikacji i kilkju nlat poprzednich Dostęp kończy się wraz z zaprzestaniem licencji narodowej Poszczególne instytucje mogą płacić za dodatkowe usługi według potrzeb, np. za treści nie objęte licencją narodową lub za dostęp hybrydowy (druk+e-czasopismo).

10 Licencja narodowa Zalety Maksymalne zniżki i usługi dla wszystkich instytucji Szeroki dostęp Wady Powstaje sztuczny rynek bez konkurencji między wydawcami Trudne negocjacje na początku Efekt zamknięcia niewygodny dla obu stron?

11 PPV z konwersją do prenumeraty Oprócz prenumeraty użytkownicy mogą mieć dostęp do innych tytułów na zasadzie pay-per-view do innych zasobów wydawcy Użytkowanie oparte jest na kosztach kopiowania, z ustaleniem progu, powyżej którego przechodzi się na prenumeratę Wydawcy mogą obciążać taką prenumeratę dodatkowymi kosztami (np. do 115% prenumeraty opłacanej z góry), z powodu wzrostu niepewności.

12 PPV z konwersją do prenumeraty Zalety Minimalizacja ryzyka bibliotek, szczególnie dla tytułów bardzo kosztownych Wady Trudne do wykonania i monitorowania Może być nieatrakcyjne dla wydawców ze względu na minimalizację dochodów Tylko strategia krótkotrwała, gdyż wszystkie używane tytuły migrują

13 Pay per View z przedpłatą Kupowanie bloków plików PDF ze znacznie obniżoną ceną za kopiowanie. Wersje: Lista opłat za PDF Ilość kopiowań PDF Wielkość bloku Upusty od ceny podstawowej (dla bloku) Jeśli wykorzystanie wykracza poza blok, pozostałe opłaty kalkulowane są według PPV bez upustu (za pojedyncze kopiowanie). Bloki mogą być kupowane od czasu do czasu w ciągu roku.

14 Pay per View z przedpłatą Zalety Niższe opłaty za PPV Przydatne dla czasopism gdzie prenumerata kosztuje za dużo w stosunku do poziomu wykorzystania Wady Nieatrakcyjne dla bibliotek jako koszty trudne do przewidzenia Trudno przewidzieć z góry poziom wykorzystania

15 Pakiet podstawowy + dodatki Wydawca dostarcza zestaw kolekcji, zawierających wszystkie tytuły z danej dziedziny (big deal). Do pozostałych materiałów nieprenumerowanych dostęp jest przez PPV. Biblioteka może tez tworzyć własny pakiet czasopism podstawowych. W obu przypadkach tylko do czasopism w zbiorze jest dostęp w druku i do zasobu archiwalnego

16 Pakiet podstawowy + dodatki Zalety Usuwa część problemów z big deal Uwzględnia poziom użytkowania Zachowuje model prenumeraty Wady Niewłaściwa selekcja treści podstawowych Wydawcy nie będą od razu dostawać tyle pieniędzy, co poprzednio Zbyt duża kontrola bibliotek podczas selekcji tytułów do kolekcji może powodować dodatkowe koszty, a za mała kontrola zmniejszy atrakcyjność modelu dla bibliotek

17 Open Access płatności odautorskie Model Open Access oparty na opłatach pobieranych od autora artykułu Opcjonalnie również instytucja może płacić z góry abonament za artykuły swoich pracowników

18 Open Access płatności odautorskie Zalety Ograniczenie kosztów prenumeraty Dostęp do wszystkiego Wady Część bibliotek będzie płacić więcej niż za prenumeratę Potrzeba wysokich dotacji dla wydawców, inaczej koszty publikowania wysokie Mniejsze zainteresowanie w humanistyce i naukach społecznych

19 Open Access hybrydowy Autor może wybrać Opłatę za publikowanie i umieszczenie artykułu natychmiast w open access, Bez opłaty artykuł dostępny tylko dla prenumeratorów

20 Open Access hybrydowy Zalety Ograniczenie kosztów prenumeraty Dostęp dla wszystkich do niektórych artykułów Wady Niesprawdzony model w długotrwałym działaniu Skomplikowany dostęp do artykułów (częśc otwarta, część nie)

21 Treści sponsorowane Użytkownik chcący zobaczyć artykuł w zasobie nieprenumerowanym ma możliwość wyboru: Zapłacić standardowo za kopiowanie Obejrzeć krótki filmik reklamowy i nie płacić

22 Treści sponsorowane Zalety Relacja sponsorowania z użytkownikami zamiast publikowania Wykonalny model biznewsowy Wady Kontrowersyjne sponsorowanie materiałów edukacyjnych i naukowych Brak potencjalnych sponsorów

23 Łączenie modeli Płatności autora + PPV + zwrot dla autora Autor opłaca publikowanie artykułu Artykuł jest udostępniany w PPV W zależności od poczytności artykułu część wpłat przekazywana jest autorowi

24 Łączenie modeli Zalety: Połączenie pewności zysku wydawcy z możliwością korzyści autora Wady: Skomplikowany system rozliczeń Skomercjalizowanie publikowania naukowego

25 Najczęściej stosowane modele Zbiór podstawowy + dodatki PPV z konwersją do prenumeraty Licencje narodowe

26 Wnioski Żaden model biznesowy nie pogodzi potrzeb bibliotek kontrolowania kosztów z chęcią wydawców do podnoszenia dochodów Zmiany modeli mogą pomóc znaleźć akceptowalny kompromis Modele wspomagające użytkowanie ogólnie są popularne u bibliotekarzy i wydawców Prawdopodobne powolne przechodzenie i zmienianie modeli