PRACE ORYGINALNE ORIGINAL PAPERS
|
|
- Roman Janusz Smoliński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 DOI: / Post N Med 2016; XXIX(9): PRACE ORYGINALNE ORIGINAL PAPERS Borgis *Sylwia Małgorzewicz 1, Małgorzata Kaczkan 1, Magdalena Jankowska 2, Bolesław Rutkowski 2, Alicja Dębska-Ślizień 2 Relationship between diet and calcium-phosphorus disorders in maintenance hemodialysis patients Związek pomiędzy dietą a zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej u chorych przewlekle hemodializowanych 1 Department of Clinical Nutrition and Dietetics, Medical University of Gdańsk Head of Department: Professor Sylwia Małgorzewicz, MD, PhD 2 Department of Nephrology, Transplantology and Internal Diseases, Medical University of Gdańsk Head of Department: Professor Alicja Dębska-Ślizień, MD, PhD Keywords chronic kidney disease, hemodialysis, diet, hyperphosphatemia Słowa kluczowe przewlekła choroba nerek, hemodializa, dieta, hiperfosfatemia Conflict of interest Konflikt interesów None Brak konfliktu interesów Address/adres: *Sylwia Małgorzewicz Department of Clinical Nutrition and Dietetics Medical University of Gdańsk ul. Dębinki 1, Gdańsk tel. +48 (58) sylwiam@gumed.edu.pl Summary Introduction. Calcium-phosphorus disturbances and related cardiovascular complications are one of the causes of increased morbidity and mortality in patients with chronic kidney disease (CKD). Hyperphosphatemia, and elevated calcium-phosphorus products are considered to be independent risk factors for mortality. A diet with limited phosphate content is an element in the prevention and treatment of calcium-phosphate disturbances. Aim. The aim of this study was to evaluate the relationship between diet and calcium-phosphorus disturbances in patients with chronic kidney disease treated with hemodialysis. Material and methods. The study was conducted at the Department of Nephrology, Transplantology and Internal Diseases MUG. The study included 45 hemodialysis (HD) patients aged 24 to 84 years (mean 56.9). In all patients serum concentrations of phosphorus, calcium, parathyroid hormone (PTH) and alkaline phosphatase were measured. The calcium-phosphorus product, and Kt/V were calculated. The diet of patients was assessed by 24-hour recall. Statistical analyzes were performed using Statistica vs 10. Results. In 66.7% of patients hyperphosphatemia was observed. In 17.7% of patients normal levels of serum calcium, and in 77.78% hypocalcaemia was observed. Elevated calcium-phosphorus products were found in 26.67%, and the recommended level of PTH was observed in only 24.44% of patients. There was no relationship between diet and calcium and phosphorus concentration in the study group. In the study, a negative correlation between Kt/V and the serum concentration of phosphorus and the value of the calcium-phosphate product was observed. In addition, the results showed a positive correlation between the low intake of phosphates and an inadequate intake of protein and energy. Conclusions. Adequate dialysis improves calcium and phosphorus disorders. Dietary restrictions have a marginal effect on serum phosphorus levels in patients on hemodialysis. A significant reduction of phosphates in the diet may be a risk factor for low calorie and protein intake, which in turn can lead to malnutrition. Streszczenie Wstęp. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej i związane z nimi powikłania sercowo-naczyniowe stanowią jedną z przyczyn zwiększonej chorobowości i śmiertelności u chorych na przewlekłą chorobą nerek (PChN). Hiperfosfatemia oraz podwyższony iloczyn wapniowo-fosforanowy są uznawane za niezależne czynniki ryzyka zgonu. W celu zmniejszenia śmiertelności wdrażana jest profilaktyka i leczenie zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej, których częścią jest dieta z ograniczeniem fosforu. Cel pracy. Celem pracy była ocena wpływu diety na zaburzenia gospodarki wapniowo- -fosforanowej u chorych na PChN leczonych powtarzanymi hemodializami. Materiał i metody. Badanie zostało przeprowadzone w Klinice Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych GUMed. Uczestniczyło w nim 45 pacjentów w wieku średnio /- 17,5 lat (zakres 24-84). W badaniu wykonano następujące oznaczenia biochemiczne, takie jak stężenie w surowicy: fosforu, wapnia, parathormonu i aktywność fosfatazy 605
2 Sylwia Małgorzewicz et al. alkalicznej. Obliczono również iloczyn wapniowo-fosforanowy oraz uwzględniono wskaźnik adekwatności dializy (Kt/V). Badania biochemiczne, iloczyn wapniowo-fosforanowy oraz wskaźnik adekwatności dializy porównano do wyników analizy diety pacjentów ocenionej za pomocą wywiadu 24-godzinnego. Analizę statystyczną przeprowadzono za pomocą programu Statistica vs 10. Wyniki. U 66,7% badanych osób zaobserwowano hiperfosfatemię. Prawidłowy poziom wapnia w surowicy zaobserwowano jedynie u 17,7% osób. Dominującym odchyleniem w badaniach laboratoryjnych była hipokalcemia (77,8% badanych). Podwyższony iloczyn wapniowo-fosforanowy stwierdzono u 26,67%, a zalecany poziom parathormonu jedynie u 24,4% pacjentów. Nie stwierdzono związku pomiędzy dietą a zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej w badanej grupie. W przeprowadzonym badaniu zaobserwowano ujemną korelację między Kt/V a stężeniem fosforu w surowicy oraz wartością iloczynu wapniowo-fosforanowego. Dodatkowo stwierdzono dodatnią korelację pomiędzy niskim spożyciem fosforanów i nieadekwatną podażą białka i energii. Wnioski. Adekwatna hemodializoterapia poprawia zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej. Restrykcje dietetyczne mają marginalny wpływ na stężenie fosforanów u chorych hemodalizowanych. Znaczne ograniczenie fosforanów w diecie może stanowić czynnik ryzyka niskiego spożycia białka i kalorii, co w konsekwencji może prowadzić do niedożywienia. INTRODUCTION Approximately 11% of the world s population suffers from chronic kidney disease (CKD). Maintenance hemodialysis (HD) is the dominant method of treatment of end stage renal disease in Poland. Cardiovascular diseases are one of the main causes of morbidity and mortality in patients with CKD. Bone mineral metabolism disorders and inflammation are pathological conditions that involve increased cardiovascular risk in hemodialysis patients. Both hyperphosphatemia and elevated calcium-phosphorus product (Ca-P) are independent risk factors for death. In addition, secondary hyperparathyroidism is associated with an increase in mortality. The pharmacology, adequate dialysis, and a low-phosphate diet, are elements of the treatment of calcium-phosphorus disturbances (1). Maintaining a restricted intake of phosphorus is extremely difficult without the reduction of the content of protein and energy in the diet. This is extremely disadvantageous, especially in patients with risk factors for malnutrition. Recently, controversy was aroused around the benefits and risks resulting from dietary restrictions in hemodialysis patients. This has prompted us to examine the relationship between diet and the Ca-P disorders in a population of patients on hemodialysis (2). AIM The aim of this study was to evaluate the relationship between diet and calcium and phosphorus disorders in patients treated with hemodialysis. MATERIAL AND METHODS Patient characteristics The study was performed in 45 patients treated with chronic hemodialysis in the Department of Nephrology, Transplantology and Internal Medicine MUG. The research obtained the consent of the Independent Ethics Commission MUG No. NKBBN/75/2013. The study was performed in a group of 45 patients (22m/23f), mean age 56.9 ± 17.5 (range 24-87) years. The causes of CKD in the study group were: glomerulonephritis (n = 14), diabetic nephropathy (n = 8), hypertensive nephropathy (n = 3), chronic pyelonephritis (n = 3), polycystic kidney disease (n = 3), ischemic nephropathy (n = 2), renal hypoplasia (n = 1), and others (n = 8). In the study group 13 patients suffered from insulin dependent diabetes mellitus. The patients were on maintenance hemodialysis for 93.9 ± 89.2 (range ) months. The hemodialysis prescription was as follows: three times per week, mean dialysis session time 4.2 ± 0.5 (range between 3 to 5) hours, planned to achieve minimum Kt/V 1.2. In the study group, the mean BMI (body mass index) was 23.4 ± 4.7 kg/m 2 (tab. 1). According to BMI 5 people were underweight, 28 normal weight, 8 overweight and 4-obese. Tab. 1. The characteristics of the study group Parameters n = 45 Age (years) 56.9 ± 17.5 (24-87) Height (cm) ± 12.2 ( ) Body mass (kg) 65.1 ± 18.1 ( ) BMI (kg/m 2 ) 23.4 ± 4.7 ( ) The data are presented as means ± SD and minimum and maximum Among the patients, 41 subjects were administered calcium in supplement form: in 35 patients calcium carbonate (Calperos and Osteovit) average dose of 4.2 ± 2.8 g/day; and in 6 patients calcium acetate (Calcifos) an average dose of 4.3 ± 2.9 g/day. 29 patients received Alfacalcidol (Alfadiol) in average doses of 0.3 ± µg/day; 2 patients received sevelamer (Renagel) in a dose of 1800 mg/day, and 8 patients cinacalcet (Mimpara) (30 or 60 mg/day). Diet assessment For the diet assessment, a 24-hour diet interview was applied. Results were analyzed using a computer program Dietetyk The results were compared to recommendations for the healthy population of Poland (3) and recommendations for hemodialysis patients (4). 606
3 Relationship between diet and calcium-phosphorus disorders in maintenance hemodialysis patients Laboratory measurements Fasting blood samples were taken from a peripheral vein before and after dialysis. Blood was again collected after the hemodialysis session in order to determine urea nitrogen (BUN). As a part of the routine testing, the following measurements were performed: complete blood count, lipids, BUN, serum concentration of creatinine, sodium, potassium, calcium, phosphorus, intact parathyroid hormone (PTH), alkaline phosphatase (ALP) and C-reactive protein (CRP). Statistical analysis Standard descriptive statistics (mean, standard deviation, median) were used. Compliance distribution of variables with normal distribution was assessed by analyzing histograms. Comparisons between groups of variables with normal distribution were done using t-student test or analysis of variance. If the distribution is non-normal, a U Mann-Whitney test was used. Correlations between variables were assessed using the Spearman method, p values < 0.05 were considered statistically significant. Calculations were performed using the software Statistica vs RESULTS The laboratory and anthropometrical parameters The results of the laboratory measurements are presented in table 2. Tab. 2. The results of the laboratory measurements in study group In 15 patients (33.3%) the concentration of phosphorus was within the normal range, and in 30 (66.7%) it was elevated. In 12 patients (26.7%) the Ca-P index over 55 mg 2 /dl 2 was observed. PTH level was decreased in 14 patients (31.11%), in 11 (24.44%) it was within the recommended range for hemodialysis patients, and 20 patients (44.44%) presented with elevated PTH levels. Also, elevated CRP (over 5 mg/dl) in 30 (66.67%) patients was observed. 24 (53.33%) patients presented low albumin concentration (below laboratory references range; < 35 g/l). Figures 1 and 2 illustrate the concentration of selected parameters in the study group. Fig. 1. Concentrations of phosphorus and calcium in the study group Parameters Mean ± SD Range Recommendation (4, 5) HB (g/l) ± BUN before HD ± BUN after HD ± Creatinine 9.31 ± Total cholesterol ± Triglycerides ± < 150 LDL ± > HDL ± > 40 Sodium (meq/l) ± Potassium (meq/l) 5.01 ± Calcium 8.38 ± Phosphorus 5.96 ± Ca x P ± < 55 CRP ± Kt/V 1.67 ± > 1.2 PTH (pg/ml) ± ALP (U/l) ± Albumin (g/l) ± Data are presented as means ± SD Fig. 2. The Ca-P product and PTH level in the study group Mean BMI was 23.4 ± 4.7 in the study group (tab. 1), the negative correlation between BMI and intake of protein was noticed (R Spearman -0.3; p < 0.05). Diet assessment The results of analysis of the diet are presented in table 3. The low protein intake was found in 28 patients (62.22%). Mean realization of recommendations for protein intake for hemodialysis patients was ± 37.42%. The amount of calories from fat was 33.5 ± 9.3%. Seven patients (15.56%) presented a too low intake of calories from fat and 19 patients a too high intake. Saturated fatty acids (saturated FA) provide about 19 ± 11% of the daily energy. The consumption of saturated FA less than 7% was observed only in 3 patients (6.67%). Only 4 patients (8.89%) presented higher than 10% of the energy from PUFAs. Adequate intake of cholesterol that is less than 200 mg/day was maintained in 20 of the patients, or 44.44%. Carbohydrates in the study group were consumed at an average of ± g/day, which translated into the supplied amount of calories from this nutrient at an 607
4 Sylwia Małgorzewicz et al. average of ± 14.06%. Adequate supply of energy from carbohydrates was found in 23 patients (51.11%). In 19 patients (42.22%) amount of carbohydrates was sufficient, and 3 persons (6.67%) provide too many calories coming from this macronutrient. Low fiber intake up to 35 subjects (77.78%) was noticed. Tab. 3. Results of diet analysis Component Mean ± SD Min.-Max. Recommendation (3, 4) Energy (kcal/d) ± Energy (kcal/kg abm/d) ± kcal/kg bm/d Protein (g/d) ± Protein (g/kg/abm/d) Protein (g/kg/ibm/d) 0.95 ± ± kcal/kg bm/d 1.2 kcal/kg bm/d Fat (g/d) ± fat (%) ± % energy saturated fatty acids polyunsaturated fatty acids Cholesterol (mg/day) Carbohydrates (g/d) carbohydrates ± ± < 7% energy < 10% energy ± < 200 mg/d ± ± rest of energy (without fat and protein) Fiber (g/d) ± g/d Calcium (mg/d) ± mg/d Phosphorus (mg/d) ± < 1000 mg/d abm actual body mass; bm body mass; d day; ibm ideal body mass Data are presented as means ± SD Relationship between phosphate and calcium intake, laboratory parameters and adequacy of dialysis Percentage of recommended calcium intake according to the age of the subjects was ± 33.32%. Only 1 person (2.22%) consumed an adequate amount of calcium in their diet. In 41 patients (91.11%), the supply of this component was below normal, and in 3 patients (6.67%) above the norm. The recommendation of phosphate intake in hemodialysis patients was not fulfilled in 16 patients (35.56%). Figure 3 shows the amount of phosphate intake in the study group. Kt/V negatively correlated with: phosphorus level (R Spearman = -0.56; p < 0.05) and Ca-P (R Spearman = -0.43; p < 0.05). BUN before dialysis session correlated positively with: phosphorus levels (Spearman R = 0.37; p < 0.05) and PTH (Spearman R = 0.31; Fig. 3. The intake of phosphates in the study group p < 0.05). The BUN after dialysis session correlated only with the concentration of phosphorus (R Spearman = 0.38; p < 0.05). No correlation between the amount of energy consumed, and the value of Kt/V, BUN, calcium, phosphorus and PTH was noticed. The amount of protein in the diet positively correlated with the amount of, carbohydrates (Spearman R = 0.7; p < 0.05); phosphates (Spearman R = 0.89; p < 0.05) and calcium (Spearman R = 0.5; p < 0.05). No correlation between the amount of calcium in the diet and the level of total calcium and phosphorus levels, or the value of the Ca-P, PTH or ALP was observed. However, the amount of phosphates in the diet correlated with: the amount of energy consumed with food, intake of protein, fat, cholesterol, saturated fat, fiber, calcium and PUFAs. There was no correlation between intake of phosphates and: calcium levels, serum phosphorus, the value of the Ca-P and the concentration of PTH. Also, no correlation between the dose of sevelamer or cinacalcet and the concentration of calcium and phosphorus levels was observed. DISCUSSION The aim of the paper was to study the relationship between the diet and the occurrence of calcium-phosphorus disorders in patients with chronic kidney disease (CKD) treated with haemodialysis. Out of all disorders related to improper calcium-phosphorus management in haemodialysis patients, hyperphosphatemia entails the highest risk of death (approx. 12%) (6, 7). Increased phosphorus concentration in the present study was observed in 66.67% of the patients. According to the Report on the Renal Replacement Therapy in Poland (RRRTP) of 2007, hyperphosphatemia appeared in a lower rate of patients (among 48% with elevated phosphates, in 14% their concentration exceeded 7.5 mg/dl) (8). The average phosphorus concentration in the study population was comparable to the value in the study by Block et al. (6.2 mg/dl) (9). Block et al. proved that phosphate concentration exceeding 6.5 mg/dl causes a 27% increase of the mortality risk in comparison to patients with normal phosphorus levels. It needs to be added that serum phosphorus concentration > 6.5 mg/dl occurred in over 1/3 of the patients included in the study. According to the RRRTP of 2007, calcium concentration below 8.4 mg/dl was observed in 34% of patients, in spite of receiving oral calcium preparations and 608
5 Relationship between diet and calcium-phosphorus disorders in maintenance hemodialysis patients supplementation of vitamin D in its active form; what is more, the value has increased in comparison to the previous years. In our own study, calcium concentration below 8.4 mg/dl occurred in a larger group of patients, 55.56%, while in over three quarters of the patients the calcium levels were below the laboratory norm. Hypercalcaemia results in an increase of the Ca-P, and its higher value contributes to a higher risk of death due to cardiovascular complications. In the study, only 4.44% of the patients exceeded the laboratory normal range while calcium concentration above 9.5 mg/dl was observed in 11.11% of them. The Report of 2007 mentions a similar rate of patients with the calcium concentration over 9.5 mg/dl (16%). From comparison of the data from previous reports, it is possible to conclude that the problem of hypercalcaemia has decreased year by year (in 2003, 33% of patients had calcium levels above 9.5 mg/dl). Both a lower rate of patients with hypercalcaemia, and a higher rate of patients with hyperphosphatemia may be related to the decrease of the doses of calcium preparations, and lowered calcium concentration, in the dialysis concentrate (8). Another mortality risk factor is elevated Ca-P. In the study the rate of patients with an elevated calcium-phosphorus product, was 26.67%. When the value of Ca-P exceeds 72 mg 2 /dl 2, insoluble tricalcium phosphate starts to precipitate and accumulate in the soft tissues such a calcium concentration occurred in 8.89% of the study population. Parathyroid hormone (PTH) is another death risk factor, independent of the calcium and phosphate concentrations. Block et al. proved that both PTH below 150 pg/dl, and above 300 pg/dl, results in an increased risk of death (9). In the studied group, 33.3% of the patients had the PTH level over 500 pg/dl. Similar results were obtained by Bunio et al. 57% of the subjects had elevated PTH levels (10). According to the paper by Marco et al., a PTH level exceeding pg/ml increases the death risk (even) by four (7). Both the elevated levels of PTH and CRP are cardiovascular death risk factors. As much as 66.67% of the study population had CRP levels exceeding the normal range. In the study by Małgorzewicz, the results were slightly lower, as CRP over 5 mg/l was observed in 51.8% of the haemodialysis patients. CRP is both a marker, and a mediator, of cardiovascular diseases. Serum concentrations of CRP and PTH are considered as atherosclerosis risk factors in patients suffering from CKD (11-13). Another factor which increases mortality among patients with CKD is a low albumin level, which may indicate protein-energy malnutrition. In the present study, over half (53.33%) of the patients had albumin concentrations below the normal range. In other studies, the rate of patients with low albumin levels is two times smaller (Rakowicz et al %, Małgorzewicz 25.3%) (11, 14). Diet assessment In the presented study, we observed that the energetic value of daily food intake was too low (the average adherence to the norm for the current body mass was 71.04%) and the protein supply in the diet was insufficient (the average adherence to the norm for the current body mass was 79.3%). Similarly, an insufficient energy level in the haemodialysis patients diets was observed previously (15-20). However, the same studies do not agree as to the adherence to the protein supply norm. Insufficient protein and calorie supply in the diet of haemodialysed patients is associated with the risk of malnutrition. Furthermore, the studies showed that better nutritional status of the patients results in higher chances of survival, in comparison to malnourished patients (11, 15-22). It is alarming that both the amount of energy from saturated fatty acids, and the supply of cholesterol, exceeded the norms. As far as the amount of fibre is concerned, its average intake was g. In the studies by Kardasz et al., Małgorzewicz et al., Lou et al. and Heleniak, similar relationships were observed (11, 15, 16, 23). The insufficient amount of fibre may be related to the reduction of the amount of fruit, vegetables and wholemeal products in the diet (11, 15, 17, 24). The recommendations for phosphate intake were fulfilled in 64.4% of the patients, and the average intake was mg. In the studies by Gajewska et al. and Kardasz et al., the obtained values of phosphate intake were slightly lower (24, 25). However, there are also studies which indicate that the average phosphate intake by the patients was exceeded (Lou et al. observed an average phosphate intake of 1067 mg, and Rzeszotarski et al mg) (6, 16). Phosphate intake within the normal range could be a result of an insufficient protein intake. It is assumed that 1 g of protein provides mg of phosphates. The diet of the studied patients did not ensure an adequate caloric intake. If the patients consumed food of higher caloric value, they would take in more phosphates the study showed a strong relationship between the caloric value of the diet and phosphate intake (25-28). The diet of the studied patients was characterized by a very low calcium supply. The norms for calcium intake were fulfilled, on average, in 37.8% of those studied. Low intake of this mineral element may result from the need to reduce phosphate intake. However, if the calcium supply is much lower than phosphate supply (even if recommendations for phosphate intake are not exceeded), calcium absorption decreases (29, 30). The insufficiencies of energy, protein, fiber and calcium, with a simultaneous excess of fats, saturated fatty acids, and cholesterol, may contribute to a higher risk of death. Furthermore, the study by Wyskida et al. showed that only 29.8% of patients strictly observe the recommendations for calcium and phosphate intake, 39.3% does it partially, and 30.9% does not adhere to the rules at all (31). It seems important to use best efforts to make the patients diet comply with the recommendations. A step taken in this direction is the introduction of education programs for patients with CKD at various stages of the disease. 609
6 Sylwia Małgorzewicz et al. Relationship between diet and calcium-phosphorus management disorders According to the assumed hypothesis, it could be expected that the amount of calcium and phosphates in the diet would correspond to the calcium and phosphorus level in serum, Ca-P and PTH concentration. However, the study did not reveal such a correlation. In the study by Lynch et al., no relationship was found between the reduction of phosphate intake and lowered death risk (32). On the other hand, Noori et al. concluded that both higher phosphate intake, and higher phosphate/protein rate, results in a higher risk of death (27). As far as hyperphosphatemia itself is concerned, it must also be remembered that phosphorus is one of the elements which are not eliminated sufficiently by hemodialysis techniques (one hemodialysis session removes mg of phosphorus). The additional use of phosphate-binding drugs enables the binding of only about mg of phosphorus. Therefore, the reduction of phosphate intake in diet is one of the elements of treating hyperphosphatemia (33, 34). Our study confirmed the relationship between dialysis adequacy (Kt/V), and serum phosphorus concentration, and Ca-P. It shows that adequate dialysis procedure, and dietary intake, reduces the intensity of impairment in calcium-phosphorus management. CONCLUSIONS 1. Adequate dialysis improves calcium and phosphorus disorders. 2. Dietary restrictions have a marginal effect on serum phosphorus levels in patients on hemodialysis. 3. Significant reduction of phosphate in the diet may be a risk factor for low calorie and protein intake, which in turn can lead to malnutrition. BIBLIOGRAPHY 1. Rutkowski B, Czekalski S (red.): Praktyczny poradnik rozpoznawania i leczenia zaburzeń Ca-P u pacjentów z niewydolnością nerek. Gdańsk-Poznań Kalanthar-Zadeh K, Tortorici AR, Chen JL et al.: Dietary restrictions in dialysis patients: is there anything left to eat? Semin Dial 2015; 28(2): Jarosz M (red.): Normy żywienia dla populacji polskiej nowelizacja. IŻiŻ, Warszawa Rutkowski B (red.): Leczenie nerkozastępcze. Czelej, Lublin KDOQI, National Kidney Foundation: KDOQI Clinical Practice Guidelines and Clinical Practice Recommendations for Anemia in Chronic Kidney Disease. Am J Kidney Dis 2006; 47(5 suppl. 3): Rzeszotarski J, Walasek L, Marszałek A: Wpływ zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej na układ sercowo-naczyniowy u chorych z przewlekłą niewydolnością nerek. J Elementol 2005; 10(4): Marco MP, Craver L, Betriu A et al.: Higher impact of mineral metabolism on cardiovascular mortality in a European hemodialysis population. Kidney Int 2003; 63 (suppl. 85): Rutkowski B, Lichodziejewska-Niemierko M, Grenda R et al.: Raport o stanie leczenia nerkozastępczego w Polsce Gdańsk Block GA, Klassen PS, Lazarus JM et al.: Mineral metabolism, mortality, and morbidity in maintenance hemodialysis. J Am Soc Nephrol 2004; 15(8): Bunio A, Steciwko A, Mastalerz-Migas A et al.: Wartość diagnostyczna wybranych markerów metabolizmu kostnego w ocenie przemian kostnych u hemodializowanych chorych w zależności od stężenia PTH. Nefrol Dial Pol 2006; 10(1): Małgorzewicz S: Stan odżywienia a wybrane czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów przewlekle leczonych za pomocą hemodializy oraz dializy otrzewnowej. Ann Acad Med Gedanensis 2010; 40 (suppl. 9): Dudziak M, Deeg P, Raczek G: Wpływ procesu zapalnego na zmiany w układzie krążenia u chorych z przewlekłą niewydolnością nerek. Kardiol Pol 2009; 67 (suppl. 6): Steciwko A, Mastalerz-Migas A: Przewlekła choroba nerek i jej wpływ na choroby serca i naczyń. Terapia 2006; 9(183): Rakowicz E, Wieczorkowska-Tobis K, Talarska D: Jakość życia starszych pacjentów leczonych hemodializami. Geriatria 2007; 1: Kardasz M, Małyszko J, Stefańska E et al.: Ocena sposobu żywienia pacjentów hemodializowanych i dializowanych otrzewnowo. Przegl Lek 2011; 68(4): Lou LM, Campos B, Gimeno JA et al.: Nutrient intake and eating habits in hemodialysis patients: comparison with a model based on the Mediterranean diet. Nefrologia 2007; 27(1): Morais ACC, Silva MAT, Faintuch J et al.: Correlation of nutritional status and food intake in hemodialysis patients. Clinics 2005; 60(3): Thunberg BJ, Swamy AP, Cestero RV: Cross-sectional and longitudinal nutritional measurements in maintenance hemodialysis patients. Am J Clin Nutr 1981; 34(10): Małgorzewicz S, Lichodziejewska-Niemierko M, Rutkowski B et al.: Ocena sposobu żywienia pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek w okresie leczenia nerkozastępczego. Żyw Człow Metab 2004; 31(3): Dwyer JT, Cunniff PJ, Maroni BJ et al.: The haemodialysis pilot study: nutrition program and participant characteristics at baseline. J Ren Nutr 1998; 8(1): Kovesdy CP, Shinaberger CS, Kalantar-Zadeh K: Epidemiology of dietary nutrient intake in ESRD. Semin Dial 2010; 23(4): Aparicio M, Cano N, Chauveau P et al.: Nutritional status of hemodialysis patients: a French national cooperative study. Nephrol Dial Transplant 1999; 14(7): Heleniak G: Ocena niedoborów składników odżywczych w dietach pacjentów dializowanych. Kwartalny Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dietetyki. Warszawa-Kraków 1999: 15(99). 24. Gajewska D, Narojek L, Ostrowska M et al.: Spożycie wybranych składników mineralnych przez pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek leczonych dializami. Bromatol Chem Toksykol 2005; 38 (suppl.): Kardasz M, Ostrowska L, Stefańska E et al.: Ocena zawartości wybranych składników mineralnych w dziennych racjach pokarmowych pacjentów hemodializowanych. Probl Hig Epidemiol 2011; 92(2): Gonzalez-Parra E, Gracia-Iguacel C, Egido J et al.: Phosphorus and nutrition in Chronic Kidney Disease. Int J Nephrol 2012; 2012: Noori N, Kalantar-Zadeh K, Kovesdy CP et al.: Association of dietary phosphorus intake and phosphorus to protein ration with mortality in hemodialysis patients. Clin J Am Soc Nephrol 2010; 5(4): Kozłowska L, Łoś K: Realizacja zaleceń na wybrane składniki odżywcze u pacjentów hemodializowanych. Bromat Chem Toksykol 2009; 42(3): Lebiedzińska A, Szefer P (red.): Żywność żywienie zdrowie. Bromatologiczna ocena jakości żywności i wybrane elementy z żywienia człowieka. Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk Jarosz M (red.): Praktyczny podręcznik dietetyki. IŻiŻ, Warszawa Wyskida K, Klejn D, Sadowski L et al.: Czynniki wpływające na złe wyrównanie zaburzeń gospodarki fosforanowej u chorych z przewlekłą niewydolnością nerek leczonych powtarzanymi hemodializami. Nefrol Dial Pol 2012; 16(2): Lynch KE, Lynch R, Curhan GC et al.: Prescribed dietary phosphate restriction and survival among hemodialysis patients. Clin J Am Soc Nephrol 2011; 6(3): Cupisti A, Gallieni M, Rizzo MA et al.: Phosphate control in dialysis. Int J Nephrol Renovasc Dis 2013; 6: Sułowicz W: Praktyczne aspekty oceny jakości dializoterapii. Forum Nefrol 2010; 3(3): received/otrzymano: accepted/zaakceptowano:
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
WPŁYW RYTMU I PORY DIALIZ NA SPOŻYCIE WYBRANYCH SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH PRZEZ PACJENTÓW ZE SCHYŁKOWĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ NEREK
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 159-163 AGNIESZKA WYSZOMIERSKA, LUCYNA NAROJEK, JOANNA MYSZKOWSKA-RYCIAK WPŁYW RYTMU I PORY DIALIZ NA SPOŻYCIE WYBRANYCH SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH PRZEZ PACJENTÓW ZE SCHYŁKOWĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ
Ocena zawartości wybranych składników mineralnych w dziennych racjach pokarmowych pacjentów hemodializowanych
272 Probl Hig Epidemiol 2011, 92(2): 272-277 Ocena zawartości wybranych składników mineralnych w dziennych racjach pokarmowych pacjentów hemodializowanych Assessment of the content of selected mineral
DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK
KURS 15.04.2016 Szczecinek DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK dr hab. n. med. Sylwia Małgorzewicz, prof.nadzw. Katedra Żywienia Klinicznego Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdański
Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Zastosowanie wskaźnika neutrofilowo-limfocytowego w predykcji niekorzystnych zdarzeń klinicznych u pacjentów hemodializowanych
I Wydział Lekarski z Oddziałem Stomatologicznym Uniwersytetu Medycznego w Lublinie ROZPRAWA DOKTORSKA Zastosowanie wskaźnika neutrofilowo-limfocytowego w predykcji niekorzystnych zdarzeń klinicznych u
Założenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować:
Streszczenie. Wstęp: Starzejące się społeczeństwa całej Europy, skutki wysoko rozwiniętej cywilizacji urbanistyczno-technicznej, oddalenie człowieka od natury, ogromny postęp nauki i techniki, powodują
STRESZCZENIE / ABSTRACT
STRESZCZENIE / ABSTRACT Wstęp: Rtęć jest metalem o silnym działaniu neuro, nefro i hepatotoksycznym oraz zwiększającym ryzyko chorób układu krążenia. Pracownicy zatrudnieni w zakładach przemysłowych wykorzystujących
Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH STUDENTÓW UCZELNI MEDYCZNEJ W LATACH 2003/2004 I 2008/2009
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 723 727 Danuta Czapska, Lucyna Ostrowska, Ewa Stefańska, Jan Karczewski OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii
Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 610 614 Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE Katedra Dietetyki Wydziału
Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością
lek. Agata Mikołajczak-Będkowska Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Joanna Oświęcimska
Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo.
Renata Zielińska Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład Stomatologii
Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 285 290 Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska OCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ I KALORYCZNEJ JADŁOSPISU DLA DOROSŁYCH Z CUKRZYCĄ TYPU II PROPONOWANEGO W JEDNEJ Z PORADNI
aforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department
Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE
Pomorski Uniwersytet Medyczny Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE Promotor: dr hab. prof. nadzw.
Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D
Atlanta Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D Jerzy Przedlacki Katedra i Klinika Nefrologii Dializoterapii i Chorób Wewnętrznych, WUM Echa ASBMR 2016 Łódź, 14.01.2017
Najniższe stężenia 25OHD wykazano w grupie CADO z medianą 9,81 ng/ml. Ciężki niedobór witaminy D (< 10 ng/ml) w tej grupie chorych wykazano u 58%
STRESZCZENIE W przewlekłej chorobie nerek, już od 3 okresu PChN, występują zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej, których elementem jest obniżenie stężenia aktywnej witaminy D [1,25(OH)2D]. Dostępne
STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI
Wojciech Marcin Orzechowski STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI DEPRESYJNYMI DO LECZENIA TYCH ZABURZEŃ Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk o zdrowiu Promotor: prof. dr hab. n. med.,
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 218 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 218 SECTIO D 2003 Zakład Biochemii Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie Departments of Biometry *Physiology,
Ocena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.
ANALYSIS OF THE INTAKE OF PROTEIN AND ENERGY BY PREDIALYSIS PATIENTS WITH CHRONIC RENAL FAILURE RECEIVING ESSENTIAL AMINO ACID KETOANOLOGUES
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 153-158 JOANNA WARDAK 1, DOMINIKA GŁĄBSKA 1, LUCYNA NAROJEK 1, JADWIGA ROJEK-TRĘBICKA 2 ANALYSIS OF THE INTAKE OF PROTEIN AND ENERGY BY PREDIALYSIS PATIENTS WITH CHRONIC RENAL
STRESZCZENIE Celem głównym Materiał i metody
STRESZCZENIE Choroby układu krążenia od lat pozostają jedną z głównych przyczyn śmierci w Europie. W licznych badaniach opisano czynniki ryzyka, które predysponują do rozwoju miażdżycy i wystąpienia choroby
REALIZACJA ZALECEŃ NA WYBRANE SKŁADNIKI ODŻYWCZE U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 754 759 Lucyna Kozłowska, Katarzyna Łoś REALIZACJA ZALECEŃ NA WYBRANE SKŁADNIKI ODŻYWCZE U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH Katedra Dietetyki Szkoły Głównej Gospodarstwa
Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów
Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta www.michalbereta.pl 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów Wiemy, że możemy porównywad klasyfikatory np. za pomocą kroswalidacji.
LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 240-244 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia
OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH Z PRAWIDŁOWĄ MASĄ CIAŁA, Z NADWAGĄ I OTYŁOŚCIĄ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 1, str. 82 88 Małgorzata Kardasz, Lucyna Ostrowska, Ewa Stefańska OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH Z PRAWIDŁOWĄ MASĄ CIAŁA, Z NADWAGĄ I OTYŁOŚCIĄ Zakład
OCENA ZAWARTOŚCI WITAMIN W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH Z PRAWIDŁOWĄ MASĄ CIAŁA, Z NADWAGĄ I OTYŁOŚCIĄ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 2, str. 134 142 Małgorzata Kardasz, Lucyna Ostrowska, Ewa Stefańska OCENA ZAWARTOŚCI WITAMIN W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH Z PRAWIDŁOWĄ
Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny
Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:
Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?
Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950? Joanna Wibig Department of Meteorology and Climatology, University of Lodz, Poland OUTLINE: Motivation Data Heat wave frequency measures
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Beata Wieczorek-Wójcik Poziom obsad pielęgniarskich a częstość i rodzaj zdarzeń
Czy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn?
Czy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn? Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Definicja Plejotropia,
Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005
Cracow University of Economics Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Key Note Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit CE Europe
Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
OCENA ŻYWIENIA PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚCIA NEREK LECZONYCH HEMODIALIZA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 2008, 2, str. 161 167 Elżbieta Kucharska, Joanna Bober 1), Anna Bogacka, Małgorzata Woś OCENA ŻYWIENIA PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚCIA NEREK LECZONYCH HEMODIALIZA Zakład
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE. dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed AKTUALNE ZALECENIA I NOWE MOŻLIWOŚCI LECZENIA NIEDOŻYWIENIA CELE LECZENIA ŻYWIENIOWEGO: zapobieganie
STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy
STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Noworodek urodzony przedwcześnie, granulocyt obojętnochłonny, molekuły adhezji komórkowej CD11a, CD11b, CD11c, CD18, CD54, CD62L, wczesne zakażenie, posocznica. Wstęp W ostatnich
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Patients price acceptance SELECTED FINDINGS
Patients price acceptance SELECTED FINDINGS October 2015 Summary With growing economy and Poles benefiting from this growth, perception of prices changes - this is also true for pharmaceuticals It may
HemoRec in Poland. Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010
HemoRec in Poland Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010 Institute of Biostatistics and Analyses. Masaryk University. Brno Participating
EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ
Piotr Dudek Promotor: prof. dr hab. med. Wojciech Zgliczyński Klinika Endokrynologii, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego
STRESZCZENIE Praca na stopień doktora nauk medycznych Wpływ wyrównywania niedoboru testosteronu na jakość życia, skład ciała, gęstość mineralną kości, stężenie leptyny i białka C-reaktywnego u starszych
Streszczenie. Summary. Julita Niedomagała 1, Anna Jander 1, Marcin Tkaczyk 1,2. Pediatr Med rodz Vol 7 Numer 4, p. 344-349
Julita Niedomagała 1, Anna Jander 1, Marcin Tkaczyk 1,2 Pediatr Med Rodz 2011, 7 (4), p. 344-349 Received: 21.11.2011 Accepted: 02.12.2011 Published: 30.12.2011 Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej
OCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z AUGUSTOWA (WOJ. PODLASKIE) W OPARCIU O PODAŻ PODSTAWOWYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 332 336 Barbara Smorczewska-Czupryńska, Jolanta Ustymowicz-Farbiszewska, Ewa Granacka, Jan Karczewski OCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z
Gdański Uniwersytet Medyczny. Polimorfizm genów receptorów estrogenowych (ERα i ERβ) a rozwój zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie
Gdański Uniwersytet Medyczny Mgr Karolina Kuźbicka Polimorfizm genów receptorów estrogenowych (ERα i ERβ) a rozwój zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie Rozprawa doktorska Promotor: dr hab. n.
Zachowania żywieniowe u chorych leczonych hemodializą
Tokarska Probl Hig A, Epidemiol Bidas K.. 211, Zachowania 92(1): 77-82 żywieniowe u chorych leczonych hemodializą 77 Zachowania żywieniowe u chorych leczonych hemodializą Nutrition in patients treated
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part
Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE
Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE Zespół policystycznych jajników występuje u 5-10% kobiet w wieku rozrodczym.
Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis
Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11 5 Random Projections & Canonical Correlation Analysis The Tall, THE FAT AND THE UGLY n X d The Tall, THE FAT AND THE UGLY d X > n X d n = n d d The
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Karolina Horodyska
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu Karolina Horodyska Warunki skutecznego promowania zdrowej diety i aktywności fizycznej: dobre praktyki w interwencjach psychospołecznych
Stan terapii nerkozastępczej w Polsce 2016
raport Stan terapii nerkozastępczej w Polsce 2016 W niniejszej pracy przedstawiamy sytuację epidemiologiczną leczenia nerkozastępczego metodą hemodializy i dializy otrzewnowej w Polsce na koniec roku 2017,
Udział czynników demograficznych w kształtowaniu wyników leczenia raka jajnika na podstawie materiału Gdyńskiego Centrum Onkologii
Lek. med. Andrzej Kmieć Udział czynników demograficznych w kształtowaniu wyników leczenia raka jajnika na podstawie materiału Gdyńskiego Centrum Onkologii Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład
Aktualny stan leczenia nerkozastępczego w Polsce 2017 r.
RAport Aktualny stan leczenia nerkozastępczego w Polsce 2017 r. (NEFROL. DIAL. POL. 2018, 22, 133-140) Actual condition of renal replacement therapy in Poland in year 2017 Wprowadzenie Przedstawione dane
Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
Stanowisko dotyczące rozpoznawania oraz postępowania w przypadku niedożywienia dorosłych chorych z przewlekłą chorobą nerek
Forum Nefrologiczne 2010, tom 3, nr 2, 138 142 Copyright 2010 Via Medica ISSN 1899 3338 STANOWISKA, ZALECENIA, STANDARDY www.fn.viamedica.pl Stanowisko dotyczące rozpoznawania oraz postępowania w przypadku
Revenue Maximization. Sept. 25, 2018
Revenue Maximization Sept. 25, 2018 Goal So Far: Ideal Auctions Dominant-Strategy Incentive Compatible (DSIC) b i = v i is a dominant strategy u i 0 x is welfare-maximizing x and p run in polynomial time
Etiologia, przebieg kliniczny i leczenie udarów mózgu w województwie śląskim w latach
lek. Anna Starostka-Tatar Etiologia, przebieg kliniczny i leczenie udarów mózgu w województwie śląskim w latach 2009-2015 Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Beata Labuz-Roszak
Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Lek. Maciej Jesionowski Efektywność stosowania budezonidu MMX u pacjentów z aktywną postacią łagodnego do umiarkowanego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego w populacji polskiej. Rozprawa na stopień
Wpływ niedoczynności tarczycy i leczenia substytucyjnego na współczynniki konwersji hormonów tarczycy u chorych z niewydolnością nerek
IWANNA DUBCZAK Wpływ niedoczynności tarczycy i leczenia substytucyjnego na współczynniki konwersji hormonów tarczycy u chorych z niewydolnością nerek PROMOTOR: PROF DR HAB. N MED. STANISŁAW NIEMCZYK Streszczenie
Fig 5 Spectrograms of the original signal (top) extracted shaft-related GAD components (middle) and
Fig 4 Measured vibration signal (top). Blue original signal. Red component related to periodic excitation of resonances and noise. Green component related. Rotational speed profile used for experiment
Wpływ stężenia witaminy D na dynamikę tworzenia złogów w układzie moczowym i
Lek. Joanna Milart Wpływ stężenia witaminy D na dynamikę tworzenia złogów w układzie moczowym i gęstość kości u dzieci z idiopatyczną hiperkalciurią Streszczenie Wstęp: W XXI wieku wzrosło zainteresowanie
Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
IONS-14 / OPTO Meeting For Young Researchers 2013 Khet Tournament On 3-6 July 2013 at the Faculty of Physics, Astronomy and Informatics of Nicolaus Copernicus University in Torun (Poland) there were two
Gdański Uniwersytet Medyczny. Beata Jakusik. Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu. Promotor - prof. dr hab.
Gdański Uniwersytet Medyczny Ocena żywienia dojelitowego według programu Fast Track u chorych operowanych z powodu nowotworów jelita grubego Beata Jakusik Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor
Ewa Raczkowska. Wpływ modyfikacji składu wybranych potraw jarskich na odpowiedź glikemiczną w zależności od stanu odżywienia i wieku badanych
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydział Nauk o Żywności Ewa Raczkowska Wpływ modyfikacji składu wybranych potraw jarskich na odpowiedź glikemiczną w zależności od stanu odżywienia i wieku badanych
www.irs.gov/form990. If "Yes," complete Schedule A Schedule B, Schedule of Contributors If "Yes," complete Schedule C, Part I If "Yes," complete Schedule C, Part II If "Yes," complete Schedule C, Part
Formularz recenzji magazynu. Journal of Corporate Responsibility and Leadership Review Form
Formularz recenzji magazynu Review Form Identyfikator magazynu/ Journal identification number: Tytuł artykułu/ Paper title: Recenzent/ Reviewer: (imię i nazwisko, stopień naukowy/name and surname, academic
Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą
Agnieszka Nawrocka Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą
Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019
Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Składają się na
Czy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
stanowiska, zalecenia, standardy
stanowiska, zalecenia, standardy Forum Nefrologiczne 2011, tom 4, nr 2, 183 188 Copyright 2011 Via Medica ISSN 1899 3338 Stanisław Czekalski 1, Bolesław Rutkowski 2, Sylwia Małgorzewicz 2, 3, Alicja Dębska-Ślizień
Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)
Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Zakopane,
OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH NA TEMAT DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1055 1059 Aneta Kościołek 1, Magdalena Hartman 2, Katarzyna Spiołek 1, Justyna Kania 1, Katarzyna Pawłowska-Góral 1 OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi
Mikołaj Trizna Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi przebywających na oddziałach psychiatrii sądowej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab.n.med. Tomasz Adamowski,
European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014
European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014 Załącznik nr 1 General information (Informacje ogólne) 1. Please specify your country. (Kraj pochodzenia:) 2. Is this your country s ECPA
WPŁYW SUPLEMENTACJI PREPARATAMI WITAMINOWO-MINERALNYMI NA CAŁKOWITE POBRANIE WAPNIA I MAGNEZU W GRUPIE STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIII, 2010, 3, str. 287 292 Zbigniew Marzec, Wojciech Koch, Agnieszka Marzec WPŁYW SUPLEMENTACJI PREPARATAMI WITAMINOWO-MINERALNYMI NA CAŁKOWITE POBRANIE WAPNIA I MAGNEZU W GRUPIE
Rafał Ilow, Bożena Regulska-Ilow, Jadwiga Biernat, Alicja Kowalisko 1)
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XL, 2007, 3, str. 293 298 Rafał Ilow, Bożena Regulska-Ilow, Jadwiga Biernat, Alicja Kowalisko 1) OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA WYBRANYCH GRUP POPULACJI DOLNOŚLA SKIEJ 50-LATKOWIE Katedra
Łukasz Supronowicz ZASTOSOWANIE NIEINWAZYJNYCH BIOMARKERÓW DO DIAGNOSTKI ALKOHOLOWYCH CHORÓB WĄTROBY
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Łukasz Supronowicz ZASTOSOWANIE NIEINWAZYJNYCH BIOMARKERÓW DO DIAGNOSTKI ALKOHOLOWYCH CHORÓB WĄTROBY Rozprawa
czynnikami ryzyka i chorobami układu sercowo-naczyniowego.
LEK. ALICJA DUDZIK-PŁOCICA KATEDRA I KLINIKA KARDIOLOGII, NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO I CHORÓB WEWNĘTRZNYCH WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY KIEROWNIK KATEDRY I KLINIKI: PROF. MAREK KUCH Ocena użyteczności
Streszczenie lek. Agnieszka Gołębiewska-Walczak
Streszczenie lek. Agnieszka Gołębiewska-Walczak Przewlekła choroba nerek, ze względu na coraz częstsze występowanie, stała się chorobą cywilizacyjną. Zwiększa się wciąż liczba pacjentów leczonych nerkozastępczo,
Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like
SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,
POZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI DOŚWIADCZANEJ TRAUMY U CHORYCH PO PRZEBYTYM ZAWALE SERCA
POZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI DOŚWIADCZANEJ TRAUMY U CHORYCH PO PRZEBYTYM ZAWALE SERCA mgr Magdalena Hendożko Praca doktorska Promotor: dr hab. med. Wacław Kochman prof. nadzw. Gdańsk 2015 STRESZCZENIE
Justyna Kinga Stępkowska
Warszawski Uniwersytet Medyczny Wydział Nauki o Zdrowiu Justyna Kinga Stępkowska Ilościowa ocena wybranych antygenów nowotworowych u zdrowych kobiet stosujących dwuskładnikową antykoncepcję hormonalną
STRESZCZENIE Lek. Łukasz Kłodziński Promotor - Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Wisłowska
STRESZCZENIE Lek. Łukasz Kłodziński Promotor - Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Wisłowska Porównanie współchorobowości u pacjentów z Reumatoidalnym Zapaleniem Stawów, Toczniem Rumieniowatym Układowym i
Interwencja żywieniowa w przypadku niedożywienia u pacjentki hemodializowanej opis przypadku
Forum Nefrologiczne 2019, tom 12, nr 1, 28 32 Copyright 2019 Via Medica ISSN 1899 3338 PRZYPADKI KLINICZNE Natalia Szupryczyńska 1, Sylwia Małgorzewicz 2, Alicja Dębska-Ślizień 3 1 Zakład Biochemii Żywienia,
TRANSPORT W RODZINNYCH GOSPODARSTWACH ROLNYCH
INŻYNIERIA W ROLNICTWIE. MONOGRAFIE 16 ENGINEERING IN AGRICULTURE. MONOGRAPHS 16 WIESŁAW GOLKA TRANSPORT W RODZINNYCH GOSPODARSTWACH ROLNYCH TRANSPORTATION IN RURAL FAMILY FARMS Falenty 2014 WYDAWNICTWO
Prealbumina w ocenie powikłań u chorych ze schyłkową niewydolnością nerek leczonych hemodializami
diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics 2013 Volume 49 Number 2 107-111 Praca oryginalna Original Article Prealbumina w ocenie powikłań u chorych ze schyłkową niewydolnością nerek leczonych
Czynne wystąpienia członków Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej
Czynne wystąpienia członków Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej Miejsce Kongresu Miejsce Kongresu i okolice Doniosłe wydarzenie dla środowiska PTMS: Pani profesor Anna Jegier została wybrana V-ce
Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society
Prof. Piotr Bledowski, Ph.D. Institute of Social Economy, Warsaw School of Economics local policy, social security, labour market Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing
INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU. mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka
INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka Profil metaboliczny osocza krwi i wartość biologiczna mleka krów w gospodarstwach ekologicznych Praca
OCENA DIETY REDUKUJĄCEJ STOSOWANEJ PRZEZ OTYŁE KOBIETY W TRAKCIE LECZENIA NADMIERNEJ MASY CIAŁA
ROCZN. PZH 2008, 59, NR 3, 343-349 LUCYNA OSTROWSKA, EWA STEFAŃSKA, DANUTA CZAPSKA, JAN KARCZEWSKI OCENA DIETY REDUKUJĄCEJ STOSOWANEJ PRZEZ OTYŁE KOBIETY W TRAKCIE LECZENIA NADMIERNEJ MASY CIAŁA ASSESSMENT
Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019
Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Tresci zadań rozwiązanych
Analiza skuteczności i bezpieczeństwa leczenia systemowego najczęściej występujących nowotworów
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Rozprawa doktorska streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza skuteczności i bezpieczeństwa leczenia systemowego najczęściej występujących nowotworów u chorych w podeszłym
Katedra i Zakład Biochemii Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Ewa Birkner
mgr Anna Machoń-Grecka Cytokiny i czynniki proangiogenne u pracowników zawodowo narażonych na oddziaływanie ołowiu i jego związków Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: prof. dr hab. n.
Analiza jakości powietrza atmosferycznego w Warszawie ocena skutków zdrowotnych
Analiza jakości powietrza atmosferycznego w Warszawie ocena skutków zdrowotnych Piotr Holnicki 1, Marko Tainio 1,2, Andrzej Kałuszko 1, Zbigniew Nahorski 1 1 Instytut Badań Systemowych, Polska Akademia