Pokonywać granice poprzez wspólne inwestowanie w przyszłość

Transkrypt

1 nr 3 / 2011 Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) Brandenburgia Pokonywać granice poprzez wspólne inwestowanie w przyszłość Już po raz trzeci w tym roku zapraszamy Państwa do lektury naszego Newsletter PLBB. Poza stałymi rubrykami: Co nowego w Programie? oraz Czy wiecie, że? zaprezentujemy Państwu materiał na temat realizacji Funduszu Małych Projektów i Projektów Sieciowych w lubusko-brandenburskim obszarze wsparcia. Jeden z rozdziałów poświęcony jest roli Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego we wdrażaniu Programu. Mamy nadzieje, że kolejny numer Newsletter PLBB wzbudzi Państwa zainteresowanie. Życzymy przyjemnej lektury! Zespół WST W numerze: Co nowego w Programie? Aktualny stan wdrażania Programu Fundusz małych Projektów i Projekty Sieciowe w Programie Przykłady projektów w ramach Funduszu Małych Projektów i Projektów Sieciowych Rola Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego we wdrażaniu Programu Czy wiecie, że?

2 Co nowego w Programie? IV FORUM FUNDUSZY EUROPEJSKICH W dniach r. na warszawskiej Agrykoli odbyło się IV Forum Funduszy Europejskich. W tym roku imprezie towarzyszyło hasło: Siła zmian Festiwal Funduszy Europejskich. W trakcie imprezy, goście mogli odwiedzić niemal 100 stoisk, na których swe osiągnięcia promowali beneficjenci oraz instytucje zaangażowane we wdrażanie Funduszy Europejskich. Na stoisku poświęconym Europejskiej Współpracy Terytorialnej zaprezentował się m. in. Wspólny Sekretariat Techniczny (WST) dla Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) Brandenburgia Pracownicy WST udzielali wszelkich informacji na temat aplikowania, realizowania projektów oraz aktualnego wykorzystania środków w ramach Programu. KONFERENCJA PN.: LUBUSKO-BRANDENBURSKA DEBATA EUROPEJSKA W dniu 27 czerwca 2011 r. w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Gorzowie Wlkp. w ramach Dni Województwa Lubuskiego Lubuskie na lato odbyła się polsko-niemiecka konferencja pn.: Lubuskobrandenburska debata europejska z udziałem władz regionu i zagranicznych gości. Dyskusja podczas konferencji dotyczyła współpracy polsko-niemieckiej, działalności samorządów i roli Euroregionów we wspieraniu współpracy na lubusko-brandenburskim pograniczu. Wspólny Sekretariat Techniczny na stoisku informacyjno-promocyjnym zaprezentował informacje na temat Programu. IX POSIEDZENIE KOMITETU MONITORUJĄCEGO W dniu 21 czerwca 2011 r. w Burg odbyło się dziewiąte posiedzenie polsko-niemieckiego Komitetu Monitorującego. Na posiedzeniu Komitet zatwierdził łącznie 4 projekty, które otrzymają dofinansowanie ze środków unijnych w wysokości około 9 milionów euro. Lista zatwierdzonych projektów znajduje się na stronie internetowej Programu: Stoisko Programów Europejskiej Współpracy Terytorialne podczas IV Forum Funduszy Europejskich Źródło: archiwum WST SZKOLENIA NA TEMAT REALIZACJI PROJEKTÓW W RAMACH PROGRAMU W dniu 16 czerwca br. w Urzędzie Miejskim w Słubicach odbyło się praktyczne szkolenie z zakresu sprawozdawczości w ramach Programu. Organizatorem spotkania był Główny Punkt Informacyjny o Funduszach Europejskich w Słubicach. Podczas szkolenia WST przedstawił najważniejsze informacje związane z procedurą raportowania w ramach Programu, a szczególnie z weryfikacją formalną i merytoryczną raportów przez WST. Dodatkowo WST zaprezentował możliwości wprowadzania zmian oraz wykorzystywania oszczędności poprzetargowych w projektach. W szkoleniu udział wzięło łącznie 21 osób. Członkowie polsko-niemieckiego Komitetu Monitorującego podczas posiedzenia w Burg w dniu r. Źródło: archiwum WST 2

3 Aktualny stan wdrażania Programu Na wstępie chcielibyśmy zaprezentować Państwu wyniki IX posiedzenia Komitetu Monitorującego. Podczas posiedzenia polsko-niemieckie gremium zatwierdziło 4 projekty, na łączną wartość z EFRR ,76 Euro. Projekty otrzymają wsparcie w ramach priorytetu 1 i 3 Programu: Wspieranie infrastruktury i dalszego rozwoju zasobów ludzkich i transgranicznej kooperacji. Warto dodać, iż wartość dofinansowania dla poszczególnych projektów może jeszcze ulec zmianie. Wynika to z warunków uzyskania wsparcia, nałożonych na projekty przez polskich i niemieckich ekspertów oraz Komitet Monitorujący. Wykres nr 1 przedstawia sytuację w Programie po Komitecie Monitorującym w Burg. Wykres pokazuje łączną wartość zatwierdzonych wniosków w stosunku do alokacji Programu w podziale na priorytety 1-3. Patrząc na wykres widać, iż środki w Programie zostały wykorzystanie niemal w 80 % oraz że najszybciej zostały rozdysponowane środki UE w priorytecie 3 Programu, dotyczącym wsparcia zasobów ludzkich. 140,00 120,00 117,05 Łączna wartość zatwierdzonych wniosków w ramach Programu w priorytetach 1-3 w zestawieniu z alokacją Programu* 100,00 80,00 60,00 40, ,51 61,04 35,39 3 Miliony *zgodnie z danymi SIMIK (KSI ) 20,00 0,00 12,15 6,03 Priorytet 1-3 Priorytet 1 Priorytet 2 Priorytet 3 Alokacja Wartość zatwierdzonych projektów Wykres nr 1 Ilość i wartość podpisanych w Programie umów obrazuje wykres nr 2. Nadal najwięcej umów, bo aż 60% wszystkich umów zostało podpisanych w ramach priorytetu 1. Ilość i wartość podpisanych umów w ramach Programu w podziale na priorytety 1-3 (8) ,51 (8) ,73 (22) ,03 Priorytet 1 Priorytet 2 Priorytet 3 Wykres nr 2 Ostatni wykres prezentuje wartość zatwierdzonych wniosków w stosunku do podpisanych umów w podziale na priorytety 1-3. Jeżeli chodzi natomiast o refundacje z Europejskiego, to od początku wdrażania Programu Instytucja Zarządzająca wypłaciła beneficjentom ponad 9 milionów Euro. 100,00 90,00 80,00 70,00 60,00 50,00 98,55 53,74 61,04 Wartość zatwierdzonych wniosków w stosunku do podpisanych umów w podziale na priorytety 1-3 (stan po KM w Burg) zatwierdzone 40,00 30,00 35,09 30,75 umowy 20,00 10,00 0,00 6,03 4,50 Priorytet 1-3 Priorytet 1 Priorytet 2 Priorytet 3 14,14 Wykres nr 3 3

4 Fundusz Małych Projektów i Projekty Sieciowe w Programie Projekty wdrażane w ramach Fundusz Małych Projektów (FMP) i Projekty Sieciowe (PS) są realizowane w ramach priorytetu III Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) Brandenburgia (Program) pt: Wspieranie dalszego rozwoju zasobów ludzkich i transgranicznej kooperacji, w zakresie działania nr 3.2 Współpraca i spotkania (Fundusz Małych Projektów /FMP/ i projekty sieciowe). Mają one w szczególności służyć pielęgnowaniu transgranicznej wymiany informacji, komunikacji i współpracy miedzy mieszkańcami, stowarzyszeniami i urzędami we wspólnym polsko-niemieckim obszarze wsparcia, a także pogłębieniu identyfikacji mieszkańców ze wspólną przestrzenią życia społecznego. W ramach FMP mogą być wspierane projekty do wysokości euro udziału (EFRR), natomiast łączne koszty kwalifikowane PS nie mogą być dofinansowane ze środków EFRR w kwocie większej niż euro. Europejski Fundusz Rozwoju dofinansowuje maksymalnie 85% łącznych kosztów, w ramach których można uzyskać wsparcie UE. Za wdrażanie Funduszu Małych Projektów i Projekty Sieciowe odpowiedzialne są polskie oraz niemieckie biura euroregionów: Pro Europa Viadrina i Sprewa- Nysa-Bóbr, umiejscowione w Gorzowie Wielkopolskim, we Frankfurcie nad Odrą oraz w Gubinie i w Guben. Siedziba lub oddział siedziby wnioskodawcy musi znajdować się w polsko - niemieckim obszarze wsparcia, zgodnie z założeniami Programu. Poniższe wykresy obrazują jak dużą popularnością wśród beneficjentów cieszy się Fundusz Małych Projektów i Projekty Sieciowe. W drodze analizy można stwierdzić, że najwięcej projektów małych i sieciowych zostało złożonych w polskim biurze Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr (302 projekty). Wartość EFRR złożonych wniosków w tym Euroregionie ( ,25 EUR) wynosi niespełna 40% łącznej sumy EFRR złożonych projektów FMP i PS we wszystkich Euroregionach. Poniższe wykresy prezentują stan wdrażania FMP i PS w Programie na dzień 17 maja 2011 r. Tekst: Łukasz Hoffmann Ilość złożonych projektów w ramach Funduszu Małych Projektów i Projektów Sieciowych Łączna wartość EFRR projektów złożonych do poszczególnych Euroregionów (w Euro) Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Sprewa - Nysa - Bóbr (ESNB PL) EPEV PL ,30 Euroregion "Spree-Neiße- ESNB PL Bober" (ESNB DE) , EPEV DE ,22 Euroregion Pro Europa Viadrina (EPEV DE) ESNB DE ,16 Łączna wartość EFRR ,93 Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Pro Europa Viadrina (EPEV PL) łączna ilość projektów ESNB PL ESNB DE EPEV DE EPEV PL Ilość małych projektów Ilość projektów sieciowych 4

5 Przykłady projektów w ramach Funduszu Małych Projektów i Projektów Sieciowych EUROREGION PRO EUROPA VIADRINA Warsztaty Administracje celne ponad granicami Wnioskodawca: Główna Izba Celna z Frankfurtu nad Odrą Partner: Izba Celna z Rzepina Dofinansowanie z EFRR: ,80 EUR Okres realizacji: Warsztaty w projekcie Administracje celne ponad granicami Źródło: archiwum niemieckiego biura Euroregionu Pro Europa Viadrina W czasie od 27. września do 8. października 2010 r. w Głównej Izbie Celnej we Frankfurcie nad Odrą odbyły się wspólne warsztaty funkcjonariuszy mobilnych jednostek kontrolnych Izby Celnej z Rzepina oraz Głównej Izby Celnej z Frankfurtu nad Odrą. Posłużyły one jako przygotowanie do przeprowadzania wspólnych naprzemiennych kontroli w Polsce i w Niemczech. Podczas warsztatów, przed południem, 31 funkcjonariuszy brało udział w intensywnych kursach języka obcego swoich partnerów, po południu wykładowcy z Izby Celnej z Rzepina oraz Głównej Izby Celnej z Frankfurtu nad Odrą prowadzili zajęcia dotyczące podstaw prawnych działalności własnych służb. Podczas czterech popołudni uczestnicy mieli okazję zapoznać się z działalnością służby mobilnych jednostek kontrolnych nie tylko w teorii, ale również w praktyce. Przy okazji wizyty w centrum dowodzenia mibilnych jednostek kontrolnych we Frankfurcie nad Odrą, zademonstrowane zostały różne techniki działania niemieckiej administracji celnej oraz Izby Celnej w Rzepinie, ponadto przeprowadzona została duża kontrola celna na autostradzie A12. Tekst: niemieckie biuro Euroregionu Pro Europa Viadrina Zabawa integracyjna z zieloną koniczynką w tle Projekt był realizowany w okresie 21 marca czerwca Potrzeba realizacji projektu wynikała z chęci nawiązania współpracy między placówkami oświatowymi kształcenia specjalnego w zakresie działań ekologicznych. Projekt zakładał przygotowanie przez uczniów z Zespołu Kształcenia Specjalnego nr 1 w Gorzowie Wlkp. i Szkoły Specjalnej z Seelow zielników prezentujących florę z najbliższego otoczenia szkoły, a także ich udział w konkursie plastycznym pod hasłem Przyroda naszego regionu. Dzieci podjęły się wraz ze swoimi opiekunami przygotowania prezentacji multimedialnej o florze i faunie swojego regionu. Działania projektowe, wspólne zadania przyczyniły się do wymiany wiedzy opiekunów młodzieży kształcenia specjalnego, ale przede wszystkim dały wiele radości dzieciom ze wspólnego realizowania zadań i spotkania integracyjnego, które zostało zorganizowane w ośrodku wypoczynkowym w Lubiszynie. Impreza integrująca polsko-niemieckich uczestników projektu przebiegała pod hasłem Zielona koniczyna, ponieważ koniczyna jest symbolem, który można odnaleźć w nazwie szkoły z Seelow i w herbie Gorzowa Wlkp. Miały tam miejsce zabawy i gry sportowe, zajęcia hippoterapii dla dzieci, a wieczorem wspólne ognisko. Grupę docelową tworzyło 163 wychowanków z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym, w tym z Polski 120, z Niemiec 43. Projekt oprócz tego zaangażował grupę wolontariuszy z Akademii Wychowania Fizycznego z Gorzowa Wlkp., którzy fachowo przygotowali zajęcia sportowe dla uczestników. Tekst: polskie biuro Euroregionu Pro Europa Viadrina Zabawa integracyjna z zieloną koniczynką w tle Źródło: archiwum polskiego biura Euroregionu Pro Europa Viadrina 5

6 EUROREGION SPREWA-NYSA-BÓBR Historyczne przedstawienie powstania miasta Guben od nadania praw miejskich w 1235 do powstania mieszkańców (J. Wunschwitz) w roku 1604 Wnioskodawca: Miasto Guben Partner: Miasto Gubin Kwota dofinansowania EFRR: ,75 EUR Kwota kosztów ogólnych: ,00 EUR Procent dofinansowania: 85 % Początek projektu: Zakończenie projektu: Polsko-niemiecki korowód jest tradycyjną imprezą odbywającą się z okazji Wiosny nad Nysą w podwójnym mieście Guben-Gubin. W ubiegłym roku korowód poświęcony był 775 rocznicy powstania miasta. W pierwszej części korowodu pod nazwą Historyczne przedstawienie powstania miasta Guben od nadania praw miejskich w 1235 do powstania mieszkańców (J. Wunschwitz) w roku 1604 wzięło udział 196 niemieckich i polskich uczestników. Imprezę obejrzało ok Gubeńczyków, Gubinian oraz gości. Do celów przedstawienia pierwszej epoki w historii miasta dla niemieckich i polskich uczestników projektu przez kilka miesięcy przygotowywani kostiumy, pojazdy, ilustracje i makiety historycznych budynków, które poprzedzone były intensywną pracą badawczą dot. dawnych wydarzeń i mody z dawnych czasów. Podczas odbywających się co tydzień spotkań osoby odpowiedzialne oraz uczestnicy z polskiej i niemieckiej strony przygotowywali korowód. Ich celem była realizacja kolorowego przedstawienia w Guben i Gubinie, które przybliży historię podwójnego miasta, działające w nim przedsiębiorstwa, szkoły, instytucje i organizacje. Biorąc pod uwagę liczbę Polsko-niemiecki korowód z okazji Wiosny nad Nysą Źródło: archiwum niemieckiego biura Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr zgromadzonej publiczności oraz pochwały z obu stron, impreza zakończyła się powodzeniem. Historyczny korowód był jedyną w swoim rodzaju imprezą. Jednak Gubeńczycy i Gubinianie przygotowują następne modele budynków świadczących o ich wspólnej historii, które prezentowane będą przez Fundację Odbudowy Fary Gubińskiej w kościele farnym. Również pielęgnowane będą nowe lub nawiązane pomiędzy stowarzyszeniami, organizacjami i osobami prywatnymi z Guben i Gubina kontakty. Tekst: niemieckie biuro Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr Kulinarny świat bez granic Wnioskodawca: Zespół Szkół i Placówek Kształcenia Zawodowego w Zielonej Górze Partner: Akademia Rzemiosła Izby Rzemieślniczej w Cottbus Przedmiotem projektu było poznanie polskich i niemieckich tradycji kulinarnych oraz nawiązanie kontaktów między uczniami kształcącymi się w zawodach gastronomicznych. Projekt skierowany był również do mieszkańców pogranicza związanych z branżą gastronomiczną. Z myślą o nich w zielonogórskich restauracjach zorganizowano pokazy przygotowania potraw z udziałem kucharzy z Polski i Niemiec, a także uczniów obu partnerskich szkół. W całym projekcie uczestniczyło 90 osób z Polski i 75 z Niemiec (przedsiębiorcy, uczniowie, mieszkańcy). Projekt dał możliwość poznania tradycji kulinarnych kraju partnerskiego, poznania ulubionych potraw sąsiadów, a także sposobu przyrządzania i serwowania dań. Współpraca przedsiębiorców związanych z gastronomią tj. restauratorów, hotelarzy, producentów sprzętu gastronomicznego i handlowców jest niezwykle pożądana dla tworzenia nowych miejsc pracy. Tekst: polskie biuro Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr Uczestnicy projektu Kulinarny świat bez granic Źródło: archiwum polskiego biura Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr 6

7 Rola Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego we wdrażaniu Programu Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, utworzony w 1999 r. w wyniku reformy administracyjnej, jest jednostką samorządu terytorialnego województwa lubuskiego. Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim w szczególności w zakresie: edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego, promocji i ochrony zdrowia, kultury i ochrony jej dóbr, pomocy społecznej, polityki prorodzinnej, modernizacji terenów wiejskich, zagospodarowania przestrzennego, ochrony środowiska, gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpowodziowej, a w szczególności wyposażenia i utrzymania wojewódzkich magazynów przeciwpowodziowych, transportu zbiorowego i dróg publicznych, kultury fizycznej i turystyki, ochrony praw konsumentów, obronności, bezpieczeństwa publicznego, przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy. Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego od wielu lat aktywnie uczestniczy we wdrażaniu programów unijnych, jak również programów przedakcesyjnych. Już od 1994 r. w ramach Programu Phare CBC zrealizowano dla województwa lubuskiego projekty na ponad 194 mln euro. Ponadto w ramach współpracy z Krajem Związkowym Brandenburgia Urząd uczestniczył w Projekcie Twinningowym, którego efektem było przygotowanie Programu Operacyjnego Rozwoju Województwa Lubuskiego - regionalnego wkładu do Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju, sprawne przeprowadzenie procesu konsultacji społecznych nad Narodowym Planem Rozwoju pierwszym w kraju, oraz szybko postępujący proces przygotowywania struktur administracyjnych województwa do absorpcji środków unijnych funduszy strukturalnych. Od roku 2004 r. Urząd Marszałkowski aktywnie uczestniczył w wdrażaniu Programu Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III A Polska Brandenburgia, którego celem było wspieranie współpracy sąsiadujących ze sobą obszarów w celu rozwijania przygranicznych ośrodków gospodarczych i społecznych poprzez wdrażanie zarówno projektów infrastrukturalnych, jak i mniejszych przedsięwzięć niebędących inwestycjami majątkowymi, tzw. projektów miękkich. W ramach Programu Urząd przygotowywał, we współpracy z innymi podmiotami, Wspólny Dokument Programowy i Uzupełnienie Programu, współprzewodniczył obradom Wspólnego Komitetu Sterującego oraz Wspólnego Komitetu Monitorującego, jak również wyznaczył ekspertów do oceny projektów. Dodatkowo Urząd pełnił funkcję Punktu Kontaktowego dla Programu. W obecnym okresie programowania aktywnie uczestniczy w wdrażaniu Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) Brandenburgia. W ramach prac nad Programem przedstawiciele Urzędu wspierali merytorycznie grupę roboczą przygotowującą dokument programowy, jak również rekomendowali ekspertów do oceny merytorycznej projektów. Poprzez członkostwo w Komitecie Monitorującym Urząd aktywnie wspiera beneficjentów z obszaru województwa. Dodatkowo uczestniczy w ocenie merytorycznej projektów poprzez dokonywanie oceny charakteru transgraniczności i jakości partnerstwa projektów. Ponadto wskutek zmiany struktury organizacyjnej Urzędu powołano Departament Współpracy Zagranicznej i Informacji Europejskiej, który realizuje zadania w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej, m.in. poprzez realizację projektów w ramach Funduszu Małych Projektów i dla Projektów Sieciowych Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskiego) Brandenburgia , jak również doradztwo dla beneficjentów. W strukturach Departamentu funkcjonuje m.in. Główny Punkt Informacyjny o Funduszach Europejskich, który prowadzi konsultacje dotyczące możliwości dofinansowania działań z Funduszy Europejskich, jak również organizuje i współorganizuje konferencje, szkolenia oraz spotkania informacyjno-promocyjne dla potencjalnych beneficjentów. Ponadto należy zaznaczyć, iż Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego aktywnie uczestniczy we wdrażaniu Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska Saksonia , prowadząc Regionalny Punkt Kontaktowy oraz doradztwo dla beneficjentów. Tekst: Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Departament Współpracy Zagranicznej i Informacji Europejskiej ul. Podgórna 7 tel sekretariat.di@lubuskie.pl Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, Źródło: 7

8 Czy wiecie, że...? Dwa największe jeziora na obszarze wsparcia mają razem łączną powierzchnię 20 km²? Jezioro Scharmützelsee leży pomiędzy Frankfurtem nad Odrą a Berlinem. Jest drugim, co do wielkości jeziorem w Brandenburgii. Jego powierzchnia to 12,1 km², długość 10 km, a szerokość to 1,5 KM. Średnia głębokość to 8,8 m, ale miejsce najbardziej głębokie ma aż 29 m. Jezioro znajduje się na obszarze Gminy Baad Saarow. Jezioro otaczają także Gminy Reichen-walde, Wendisch Rietz oraz Diensdorf-Radlow, które dysponują dobrą infrastrukturą turystyczną umożliwiającą korzystanie z jeziora (kąpieliska, możliwość żeglowania, nurkowania i wędkowa-nia) i jego okolic (jazda na rowerze, spacerowanie, golf tenis, rolki). Szczególnie podczas wakacji atrakcje te przyciągają tysiące turystów. Największe jezioro na polskiej części obszaru wsparcia to Jezioro Sławskie. Znajduje się ono w południowo wschodniej części województwa, obok miejscowości Sława. Jezioro jest długie na około 9,2 km i szerokie na 1,65 m. Średnia głębokość wynosi 5,2 m, a miejsce najgłębsze ma 12,3 m. Na jeziorze leży kilka wysp, których łączna powierzchnia wynosi 10,6 ha. Podobnie jak w przypadku jeziora Scharmützelsee, także Jezioro Sławskie dysponuje dobrą infrastrukturą turystyczną. Jezioro przyciąga wczasowiczów i turystów, dla których na terenie gminy i miasta Sława zlokalizowanych jest około 40 ośrodków wypoczynkowych. Do dyspozycji gości są również pensjonaty i kwatery prywatne. Jezioro Scharmützelsee Źródło: Jezioro Sławskie Źródło: WSPÓLNY SEKRETARIAT TECHNICZNY Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) Brandenburgia ul. Kościelna 2, Zielona Góra tel./ fax: info@plbb.eu;