Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w ŁomŜy Dział Monitoringu Środowiska

Transkrypt

1 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w ŁomŜy Dział Monitoringu Środowiska ŁomŜa, ul. Poznańska 141 tel. (0 prefix 86) ; fax: ; lomza@wios.bialystok.pl Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku o stanie środowiska na terenie powiatu grajewskiego w 2007 roku ŁomŜa, październik 2008

2 Spis treści 1. Stan czystości i ochrona wód Stan czystości wód powierzchniowych Stan czystości wód podziemnych Powietrze Emisja zanieczyszczeń do powietrza działalność kontrolna Monitoring imisji Gospodarka odpadami Składowiska odpadów Odpady niebezpieczne Hałas Hałas przemysłowy Hałas komunikacyjny Nadzór rynku Ochrona środowiska przed awariami Działania kontrolne w zakładach na terenie powiatu grajewskiego

3 1. Stan czystości i ochrona wód 1.1. Stan czystości wód powierzchniowych Badań i oceny jakości wód powierzchniowych i podziemnych w roku 2007 dokonano jeszcze wg obowiązujących w 2004 roku przepisów prawnych. System oceny został szczegółowo omówiony w Informacji Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku o stanie środowiska powiatu grajewskiego w 2004 roku. PoniŜej wymieniono w skrócie główne przepisy prawne wg których dokonano bieŝącej oceny: Ogólna klasyfikacja wód Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. nr 32 poz. 284). Ocena przydatności do bytowania ryb Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455). Ocena wraŝliwości wód na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych i podatności na eutrofizację Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wód wraŝliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U. Nr 241 poz. 2093). Od roku 2006 system monitoringu i oceny jakości wód ulega zmianom w kierunku dostosowania go wymagań europejskiej Ramowej Dyrektywy Wodnej. W związku z tym juŝ w roku 2007 uległa zmianie ilość i lokalizacja punktów pomiarowo-kontrolnych. Modyfikowany jest równieŝ zakres badań z nadaniem szczególnego znaczenia badaniom wskaźników biologicznych. Na terenie powiatu grajewskiego w roku 2007, podobnie jak w latach ubiegłych, badaniami objęto rzekę Ełk. Omówiono równieŝ stan czystości, graniczącej z powiatem grajewskim, rzeki Biebrzy. W 2007 roku prowadzono ponadto badania dopływów Biebrzy płynących na terenie powiatu grajewskiego tj. Wissy i jej dopływów: Matlaka oraz Dopływu spod Łępic (dopływ w Wąsoszu). 3

4 Rzeka Ełk d. Biebrzy Rzeka Ełk jest prawobrzeŝnym dopływem Biebrzy, IV rzędu. Długość całkowita rzeki wynosi 113,6 km, a powierzchnia zlewni wynosi 1524,5 km2. Badania monitoringowe rzeki Ełk na terenie powiatu grajewskiego w 2007 roku prowadzone były, zgodnie z nowymi zasadami tworzenia sieci monitoringu wód, tylko w jednym punkcie pomiarowo-kontrolnym, zlokalizowanym na odcinku przyujściowym do Biebrzy. Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych na terenie województwa podlaskiego i klasyfikacja wód rzeki Ełk w 2007 roku Nazwa punktu Km biegu rzeki Rodzaj sieci Kla-syfikacja ogólna Wskaźniki kwalifikujące Wartość wskaźnika kwalifikującego min maks śred.1) Przydatność do bytowani a ryb Uwagi wod. Osowiec powyŝej ujścia do Biebrzy 1,2 D III BZT 5 [mg O 2/l] 1,2 3,8 3,4 OWO [mg O 2/l] 7,5 13,1 12,7 Azot Kjeldahla [mg N/l] Liczba bakterii coli typu feralnego w 100 ml Ogólna ilość b.coli w 100 ml 0,98 1,5 1, Nieprzyd atna ze względu na:- azotyny,- fosfor og.- całk. chlor pozostały V klasa: barwa IV klasa: ChZT- Mn ChZT-Cr Barwa [mg Pt/l] ChZT-Mn [mg O 2/l] 9,2 17,3 15 ChZT-Cr [mg O 2/l] 21 48,5 47,7 1) średnia wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu wód oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz.U. nr 32 poz. 284) uwaga dotyczy wszystkich tabel zawierających dane o jakości wód zamieszczonych w opracowaniu Omówienie wyników badań Punkt p-k - wodowskaz Osowiec W 2007 roku utrzymywała się, stwierdzona juŝ w roku 2006, klasyfikacja ujściowego odcinka Ełku jako wód zadowalającej jakości (III klasa czystości). W IV klasie czystości pozostały co prawda, podobnie jak w latach poprzednich, wskaźniki chemicznego zapotrzebowania tlenu (ChZT-Mn i ChZT-Cr), ale juŝ wskaźniki jakości sanitarnej moŝna było zakwalifikować o klasę lepiej, a więc poprawiły się z klasy IV do III. Ocena przeprowadzona wg kryterium przydatności do bytowania ryb wykazała, Ŝe woda nie spełniała wymagań jakie powinny spełniać wody śródlądowe będące środowiskiem dla Ŝycia ryb karpiowatych w warunkach naturalnych (przeznaczenie zgodne z kwalifikacją RZGW Warszawa) ze względu na podwyŝszone stęŝenia azotynów i fosforu ogólnego (podobnie jak w roku 2006), a takŝe ze względu na chlor całkowity pozostały. Wskaźnik ten nie był badany w poprzednich latach. 4

5 Ocena przeprowadzona wg kryteriów podatności na eutrofizację oparta na biogennych związkach azotu i fosforu wskazuje, Ŝe średnioroczne wartości stęŝeń fosforu ogólnego, azotanów i azotu ogólnego były niskie i nie wykraczały poza wielkości graniczne określające podwyŝszony poziom eutrofizacji rzeki. Wnioski 1. Rzeka Ełk ponownie w 2007 roku, podobnie jak w roku 2006, na odcinku przyujściowym została zakwalifikowana do wód III klasy (wody zadowalającej jakości).w klasie IV znalazły się tylko wskaźniki tlenowe tj. ChZT-Mn ChZT-Cr, ale nie wpłynęły one na obniŝenie klasyfikacji ogólnej. Poprawił się teŝ stan sanitarny rzeki. 2. Wody ujściowego odcinka Ełku nie spełniały wymagań jakie powinny spełniać wody śródlądowe będące środowiskiem dla Ŝycia ryb karpiowatych w warunkach naturalnych (przeznaczenie zgodne z kwalifikacją RZGW Warszawa). Decydowały o tym stęŝenia azotynów i fosforu ogólnego oraz chloru całkowitego. 3. Niskie stęŝenia średnioroczne wybranych związków biogennych azotu i fosforu oraz chlorofilu a nie wykazują podatności Ełku na eutrofizację. 4. W 2007 roku na Ełku odnotowano jedno zdarzenie o charakterze powaŝnych awarii powodujące zanieczyszczenie wód rzeki. BliŜej opisano go w rozdziale dot. Ochrona środowiska przed awariami. Przeprowadzono ponadto jedną kontrolę interwencyjną dot. śnięcia ryb w rzece. W dniu r. do WIOŚ Białystok Delegatury w ŁomŜy wpłynęło zgłoszenie o śnięciu ryb na rzece Ełk przy ujściu kanału odprowadzającego ścieki z oczyszczalni Sp. Mleczarskiej MLEKPOL, z oczyszczalni miejskiej oraz z kanalizacji burzowej z terenu miasta. Oględzin dokonano w obecności funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w Grajewie oraz przedstawiciela Państwowej StraŜy Rybackiej. Przy ujściu rowu stwierdzono znaczną ilość śniętych ryb (głównie ukleje i kiełbie). Z informacji wędkarzy wynikało, Ŝe w godzinach rannych kanałem płynęła bardzo zanieczyszczona woda. W czasie przeprowadzonych oględzin zarówno woda w rowie jak i ścieki z obu ww. oczyszczalni były klarowne. Dokonano równieŝ oględzin miejskiej oczyszczalni oraz oczyszczalni mleczarskiej. Urządzenia oczyszczające pracowały prawidłowo, zarządzający oczyszczalniami zapewnili, Ŝe na ich obiektach nie doszło do wcześniejszej awarii urządzeń. Dokonano poboru prób ścieków wypływających z obu oczyszczalni, z kanału zbiorczego, przed jego ujściem do rzeki Ełk. Pobrano równieŝ próbki wody z rzeki Ełk powyŝej i poniŝej ujścia kanału zrzutowego. Wyniki badań nie świadczyły o dopływie zanieczyszczeń w chwili poboru prób. Ścieki z obu oczyszczalni spełniały wymogi określone w pozwoleniu wodnoprawnym. Wyniki badania wody z rzeki nie odbiegały od badań przeprowadzanych w ramach comiesięcznych badań monitoringowych. W związku z tym nie ustalono przyczyny śnięcia ryb. Dodatkowo Delegatura WIOŚ w ŁomŜy przeprowadziła kontrolę prawidłowości eksploatacji kanalizacji burzowej odprowadzającej wody opadowe z terenu miasta Rzeka Biebrza d. Narwi Rzeka Biebrza, jest prawobrzeŝnym dopływem Narwi III rzędu (dorzecze Wisły). Długość całkowita rzeki wynosi 155,3 km, a powierzchnia zlewni wynosi 7057,4 km 2. 5

6 W 2007r. badania Biebrzy przeprowadzono w 2 punktach pomiarowo-kontrolnych. W Osowcu powyŝej ujścia rz. Ełk oraz na odcinku przyujściowym w dolnym biegu rzeki (ppk Burzyn- Rutkowskie). Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych na terenie województwa podlaskiego i klasyfikacja wód Biebrzy w 2007 roku Lp Nazwa punktu km biegu rzeki Rodzaj sieci Klasyfikacja ogólna wody Wskaźniki kwalifikujące Wartości wskaźnika kwalifikującego min. max. śred.1) Przydatność do bytowania ryb Uwagi 1 wod. Osowiec 50,3 O IV ChZT-Mn [mg O 2/l] 9,8 19,9 17,2 OWO [mg C/l] 5,2 19,9 18,5 Selen [mg Sn/l] 0,03 0,03 0,03 ChZT-Cr [mg O 2/l] 2 m. Burzyn-Rutkowskie 8,5 D IV Tlen rozpuszczony [mg O 2/l] 27 69,5 69,5 Barwa [mg Pt/l] Nieprzydatna ze względu na: tlen rozp. azotyny, chlor całk. pozostały 3,3 12,5 4,1 Nieprzydatna ze względu na: tlen rozp. azotyny, fosfor og. chlor całk. pozostały V klasa: Barwa ChZT-Cr V klasa: Barwa Omówienie wyników badań Punkt w m. Osowiec powyŝej ujścia Ełku W 2007 roku pogorszyła się o klasę jakość wody w Biebrzy. Biebrza, badana w punkcie leŝącym powyŝej ujścia Ełku, odpowiadała IV klasie czystości. Podobnie jak w 2006 roku w klasie IV mieścił się indeks nadmanganianowy, ale dodatkowo do klasy IV kwalifikował się ogólny węgiel organiczny tj. wskaźnik zanieczyszczenia organicznego oraz selen. Chemiczne zapotrzebowanie tlenu - ChZT-Cr znalazło się natomiast aŝ w V klasie czystości. Ocena przeprowadzona wg kryterium przydatności do bytowania ryb wykazała, Ŝe woda w badanym punkcie nie spełniała wymagań jakie powinny spełniać wody śródlądowe będące środowiskiem dla Ŝycia ryb karpiowatych w warunkach naturalnych. Przyczyną były podwyŝszone stęŝenia azotynów i chloru całkowitego pozostałego oraz zdarzające się deficyty tlenowe. Punkt w m. Burzyn-Rutkowskie odcinek przyujściowy Biebrza, badana w punkcie leŝącym na odcinku przyujściowym, w 2007 roku takŝe odpowiadała IV klasie czystości (w 2006 mieściła się ona w klasie III) W klasie tej mieściły się, podobnie jak w roku 2006, dwa wskaźniki tlenowe (indeks nadmanganianowy i ChZT-Cr) oraz ogólny węgiel organiczny, ale oprócz tego klasyfikację obniŝały zdarzające się deficyty tlenowe. Stan sanitarny wody utrzymywał się na granicy II i III klasy czystości. 6

7 Ocena przeprowadzona wg kryterium przydatności do bytowania ryb wykazała, Ŝe woda w badanym punkcie nie spełniała wymagań jakie powinny spełniać wody śródlądowe będące środowiskiem dla Ŝycia ryb karpiowatych w warunkach naturalnych. Przyczyną były: nieodpowiednia ilość tlenu rozpuszczonego oraz podwyŝszone stęŝenia azotynów i fosforu ogólnego oraz chloru całkowitego pozostałego. W obu badanych punktach: Ocena przeprowadzona wg kryteriów podatności na eutrofizację wskazała, Ŝe średnioroczne wartości stęŝeń fosforu ogólnego, azotanów i azotu ogólnego oraz chlorofilu a były niskie i nie wykraczały poza wielkości graniczne określające podwyŝszony poziom eutrofizacji rzeki. Wnioski: 1. Jakość wód Biebrzy w 2007 roku, zarówno powyŝej ujścia Ełku jak równieŝ na odcinku przyujściowym, odpowiadała IV klasie czystości. W 2004 i 2005 roku na odcinku przyujściowym notowano równieŝ IV klasę czystości, natomiast w 2006 roku oba punkty zakwalifikowano do klasy III. O niekorzystnej klasyfikacji w 2007 roku decydowały podwyŝszone wskaźniki chemicznego zapotrzebowania tlenu i zanieczyszczeń organicznych (OWO). 2. Stan sanitarny rzeki w obu punktach odpowiadał wodom zadowalającej jakości. 3. Wody Biebrzy w ppk Osowiec i ppk Burzyn-Rutkowskie nie spełniały wymagań jakie powinny spełniać wody śródlądowe będące środowiskiem dla Ŝycia ryb karpiowatych w warunkach naturalnych (przeznaczenie zgodne z kwalifikacją RZGW Warszawa). Decydowały o tym stęŝenia azotynów, fosforu ogólnego i chloru całkowitego pozostałego, a dodatkowo równieŝ w obu punktach obniŝona ilość tlenu. 4. Niskie stęŝenia średnioroczne wybranych związków biogennych azotu i fosforu nie wykazują podatności Biebrzy na eutrofizację. 5. W 2007 r. nie stwierdzono przypadków zdarzeń o charakterze powaŝnych awarii powodujących zanieczyszczenie Biebrzy Rzeka Wissa d. Biebrzy Wissa, dopływ IV-rzędu, jest prawostronnym dopływem Biebrzy, o długości 49,0 km. Do Biebrzy uchodzi na 22,5 km jej biegu. Powierzchnia zlewni całkowitej rzeki wynosi 517,3 km2. Rzeka jest uregulowana, odwadnia północno-wschodnią część Wysoczyzny Kolneńskiej. Główne dopływy to: Matlak i Przytulanka oraz Dopływ z Łępic. Rzeka jest odbiornikiem ścieków ze Szczuczyna, Wąsosza oraz pośrednio przez Matlak, z Radziłowa. Sformatowane: Punktory i numeracja W 2007 roku, w związku ze zmianami w organizacji sieci monitoringu krajowego, Wissę badano tylko w punkcie pomiarowym zlokalizowanym poniŝej Wąsosza. Nie badano natomiast rzeki na odcinku przyujściowym do Biebrzy. 7

8 Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych na terenie powiatu grajewskiego i klasyfikacja wód Wissy w 2007 roku Nazwa punktu km biegu rzeki Rodzaj sieci Klasyfikacja ogólna wody Wskaźniki kwalifikujące Wartości wskaźnika kwalifikującego min. max. śred.1) Przydatność do bytowania ryb Uwagi m. Wąsosz 28,3 O IV ChZT-Mn [mg O 2/l] ChZT-Cr [mg O 2/l] Liczba bakterii coli t. feralnego w 100 ml 6,7 18,7 15,8 18,7 47,5 47, Nieprzydatna ze względu na: azot amonowy azotyny, fosfor og. V klasa : barwa, fosforany Ogólna liczba bakterii coli w 100 ml Barwa [mg Pt/l] Fosforany [mg PO 4/l] 0,12 1,86 1,1 Omówienie wyników badań Punkt w m. Wąsosz Sformatowane: Punktory i numeracja W 2007 roku badania Wissy prowadzono w punkcie pomiarowym zlokalizowanym poniŝej Wąsosza, a nie jak w latach poprzednich na przyujściowym odcinku rzeki. Wodę z ww. punktu zakwalifikowano do IV klasy czystości ze względu na podwyŝszone wskaźniki chemicznego zapotrzebowania tlenu (ChZT-Mn i ChZT-Cr) oraz ze względu na niezadowalający stan sanitarny. Wysokie było tu równieŝ stęŝenie fosforanów, które kwalifikowało się do V klasy czystości. Na podstawie badań odcinka ujściowego rzeki prowadzonych w 2006 roku moŝna przypuszczać, Ŝe rzeka ulega procesowi samooczyszczania. Jakość Wissy na odcinku przyujściowym, w 2006 roku moŝna było ocenić jako wody zadowalającej jakości (III klasa czystości). W klasie tej mieściły się wskaźniki jakości sanitarnej i dwa, z 4 badanych, indeksów hydrobiologicznych (indeksy saprobowości: fitoplanktonu i peryfitonu). Indeksy bentosowe, świadczące o dobrym długookresowym stanie czystości rzeki mieściły się w I (indeks biotyczny) i II (indeks bioróŝnorodności) klasie czystości. Tylko wskaźniki chemicznego zapotrzebowania tlenu mieściły się w IV klasie czystości, co jednak nie zaniŝyło klasyfikacji ogólnej. Ocena przeprowadzona wg kryterium przydatności do bytowania ryb wykazała, Ŝe woda w badanym punkcie nie spełniała wymagań jakie powinny spełniać wody śródlądowe będące środowiskiem dla Ŝycia ryb karpiowatych w warunkach naturalnych (przeznaczenie zgodne z kwalifikacją RZGW Warszawa). Przyczyną były podwyŝszone stęŝenia azotynów i fosforu ogólnego oraz azotu amonowego. Ocena przeprowadzona wg kryteriów podatności na eutrofizację oparta na biogennych związkach azotu i fosforu oraz chlorofilu a wskazuje, Ŝe średnioroczne wartości stęŝeń tych parametrów nie wykraczały poza wielkości graniczne określające podwyŝszony poziom eutrofizacji rzeki. Wnioski 1. W roku 2007 Wissę, badaną poniŝej m. Wąsosz, zakwalifikowano do IV klasy czystości, a więc do wód o niezadowalającej jakości. O obniŝeniu klasyfikacji zadecydowały zarówno wskaźniki fizykochemiczne (ChZT i fosforany) jak i sanitarne. Sformatowane: Punktory i numeracja Usunięto: 8

9 2. Wissa, nie spełniała wymagań jakie powinny spełniać wody śródlądowe będące środowiskiem dla Ŝycia ryb karpiowatych w warunkach naturalnych (przeznaczenie zgodne z kwalifikacją RZGW Warszawa). Zadecydowały o tym stęŝenia azotu amonowego, azotynów i fosforu ogólnego. 3. Wielkości stęŝeń kryterialnych związków biogennych azotu i fosforu oraz chlorofilu a nie wykazują podatności Wissy na eutrofizację. 4. W 2007 roku nie stwierdzono przypadków zdarzeń o charakterze powaŝnych awarii powodujących zanieczyszczenie wód Wissy Dopływ spod Łępic dopływ Wissy Dopływ z Łępic jest V rzędowym, prawostronnym dopływem Wissy o długości 10,3 km. Rzeka wpada do Wissy w m. Wąsosz, na 28,7 km jej biegu. W 2007 roku w związku z modyfikacją sieci pomiarowej monitoringu wód do badań monitoringowych włączono punkt pomiarowy zlokalizowany w Wąsoszu, na ujściu Dopływu z Łępic do Wissy. Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych na terenie powiatu grajewskiego i klasyfikacja wód Dopływu z Łępic w 2007 r. Nazwa punktu km biegu rzeki Rodzaj sieci m. Wąsosz 0,6 O IV Omówienie wyników badań Klasykikacja ogólna wody Wskaźniki kwalifikujące Liczba bakterii coli t. fekalnego w 100 ml Ogólna liczba b. coli w 100 ml Punkt w m. Wąsosz Rzeka, badana w punkcie zlokalizowanym na odcinku przyujściowym, Wartości wskaźnika Przydatność do kwalifikującego Uwagi bytowania min. maks. śred.1) ryb Nieprzydatna ze względu na: azotyny, fosfor og.; odpowiadała IV klasie czystości. O klasyfikacji zadecydowały wyłącznie wysokie wartości wskaźników zanieczyszczeń sanitarnych. W klasie III mieściły się stęŝenia azotu Kjeldahla, azotyny i fosforany. Pozostałe badane parametry kwalifikowały się do I i II klasy czystości. Zaznaczyć jednak naleŝy, Ŝe punkt był badany w zakresie oznaczeń monitoringu operacyjnego, a więc w znacznie węŝszym niŝ większość pozostałych punktów wyznaczonych do badań w ramach monitoringu diagnostycznego. W związku z tym, w omawianym punkcie, nie wykonywano oznaczania chemicznego zapotrzebowania tlenu i utlenialności, które to wskaźniki w większości badanych rzek zdecydowanie wpływały na obniŝenie klasyfikacji. Ocena przeprowadzona wg kryterium przydatności do bytowania ryb wykazała, Ŝe woda badanego dopływu nie spełniała wymagań jakie powinny spełniać wody śródlądowe będące środowiskiem dla Ŝycia ryb karpiowatych w warunkach naturalnych (przeznaczenie zgodne z kwalifikacją RZGW Warszawa). Przyczyną były niekorzystne stęŝenia azotynów i fosforu ogólnego. Chlor całkowity w punkcie tym nie był badany. 9 Usunięto: ŁomŜyczka jest ciekiem płynącym w bezpośrednim sąsiedztwie pięciu wsi, a w jej dolnym odcinku połoŝona jest część przemysłowa ŁomŜy. Głównym źródłem zanieczyszczenia ŁomŜyczki na terenie miasta są kolektory odprowadzające wody opadowe z kanalizacji deszczowej z ok. 2/3 terenu ŁomŜy. Ponadto w okresie letnim do rzeki mogą dostawać się ścieki z Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Budowlanego FABET S.C. w ŁomŜy. Ścieki technologiczne powstające z pielęgnacji betonu i z prac porządkowych są kierowane na osadnik poziomy i następnie odprowadzane do kanalizacji burzowej mającej ujście do ŁomŜyczki. Usunięto: ŁomŜyczka jest IIIrzędowym, lewostronnym dopływem Narwi o długości 16,4 km, o powierzchni zlewni równej 74 km 2. Rzeka wpada do Narwi na 200,8 km jej biegu. ŁomŜyczka jest ciekiem płynącym w bezpośrednim sąsiedztwie pięciu wsi, a w jej dolnym odcinku połoŝona jest część przemysłowa ŁomŜy. Głównym źródłem zanieczyszczenia ŁomŜyczki na terenie miasta są kolektory odprowadzające wody opadowe z kanalizacji deszczowej z ok. 2/3 terenu ŁomŜy. Ponadto w okresie letnim do rzeki mogą dostawać się ścieki z Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Budowlanego FABET S.C. w ŁomŜy. Ścieki technologiczne powstające z pielęgnacji betonu i z prac porządkowych są kierowane na osadnik poziomy i następnie odprowadzane do kanalizacji burzowej mającej ujście do ŁomŜyczki. Na ŁomŜyczce zlokalizowano trzy punkty pomiarowo-kontrolne badane w ramach monitoringu regionalnego. Pierwszy, powyŝej ŁomŜy, na moście przy ulicy Poznańskiej. Drugi, w centrum ŁomŜy, na moście przy ul. Wojska Polskiego i trzeci, na odcinku przyujściowym, na Grobli Jednaczewskiej. Usunięto: 1999 Usunięto: 3 Usunięto: 1 Wstawiono: 1 Usunięto: Stano wisko... [1]

10 Ocena przeprowadzona wg kryteriów podatności na eutrofizację oparta na biogennych związkach azotu i fosforu wskazała, Ŝe rzeka nie jest podatna na eutrofizację. Wnioski 1. Badany w 2007 roku po raz pierwszy Dopływ z Łępic (dopływ w Wąsoszu), charakteryzował się wodami niezadowalającej jakości (IV klasa) wyłącznie ze względu na stan sanitarny. wskaźniki fizykochemiczne wskazywały na zadowalającą jakość wody Badane 2. Wody Dopływu z Łępic nie spełniały wymagań jakie powinny spełniać wody śródlądowe będące środowiskiem dla Ŝycia ryb karpiowatych w warunkach naturalnych (przeznaczenie zgodne z kwalifikacją RZGW Warszawa). Zadecydowały o tym azotyny i fosfor ogólny. 3. Wskaźniki eutrofizacji były niewielkie i nie przekraczały wartości kryterialnych wskazujących na zeutrofizowanie rzeki. 4. W 2007 roku na Dopływie z Łępic nie miały miejsca zdarzenia o charakterze powaŝnych awarii Matlak dopływ Wissy Matlak jest V-rzędowym, prawostronnym dopływem Wissy o długości 17,9 km. Rzeka wpada do Wissy na 7,8 km jej biegu. W 2007 roku, w związku z modyfikacją sieci pomiarowej monitoringu wód, punkt pomiarowy zlokalizowano na ujściu Matlaka do Wissy. Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych na terenie powiatu grajewskiego i klasyfikacja wód Matlaka w 2007 r. Nazwa punktu km biegu rzeki Rodzaj sieci Klasykikacja ogólna wody m. Radziłów 0,9 MO III Omówienie wyników badań Wskaźniki kwalifikujące Tlen rozpuszczony [mg O 2/l] Wartości wskaźnika kwalifikującego min. maks. śred.1) 4,8 11,4 5,7 OWO [mg C/l] 4,4 13,2 11,6 Azot Kjeldahla [mg N/l] Azotyny [mg NO 3/l] Ogólna liczba b. coli w 100 ml Liczba b. coli t. fekalnego w 100 ml 0,89 1,8 1,5 0,02 0,24 0, Punkt w m. Radziłów Rzeka, badana w punkcie zlokalizowanym poniŝej Radziłowa, na odcinku przyujściowym, Przydatność do bytowania ryb Nieprzydatna ze względu na: azotyny, fosfor og.; Uwagi IV klasa: lb.b. coli fek. odpowiadała III klasie czystości (wody zadowalającej jakości). śaden ze wskaźników fizykochemicznych nie wykraczał poza III klasę czystości. W klasie IV znalazł się natomiast jeden ze wskaźników zanieczyszczenia sanitarnego tj. liczba 10 Usunięto: Zdarzenia o Charakerze nadzyczajnych zagroŝeń W dniu 01 września 2003 roku, nastąpiła awaria kanalizacji przemysłowej na terenie PEPEES S.A. w ŁomŜy. Uszkodzenie podziemnej rury, umoŝliwiło przedostanie się części ścieków przemysłowych do kolektora wód opadowych. Aby nie dopuścić do zanieczyszczenia rzeki Narwi, słuŝby zakładu dokonały zamknięcia jazu na rzece ŁomŜyczce. Zanieczyszczone wody rzeki skierowano w całości na obiekt łąkarski, na którym oczyszczane są ścieki podczas normalnej pracy zakładu. Działanie to umoŝliwiło usunięcie z rzeki ŁomŜyczki, tych zanieczyszczeń, które juŝ się do niej dostały, oraz... [2] Sformatowane: Punktory i numeracja Usunięto: Ten punkt pomiarowy na ŁomŜyczce równieŝ nie spełniał... [3] Usunięto: Usunięto: Zdarzenia o charakterze NZŚ Wstawiono: Usunięto: Usunięto: 27 kwietnia 1999 roku nastąpił wyciek około [4] Usunięto: <nr> Usunięto: <nr>klasyfikacja rzeki ŁomŜyczki wg badań z ostatnich 5 lat badań przedstawia... [5] Wstawiono: <nr>klasyfikacja rzeki ŁomŜyczki wg badań z ostatnich 5 lat badań przedstawia... [6] Sformatowane: Punktory i numeracja Usunięto: ŁomŜyczka jest ciekiem płynącym w bezpośrednim sąsiedztwie pięciu... [7] Usunięto: ŁomŜyczka jest IIIrzędowym, lewostronnym dopływem Narwi o długości 16,4... [8] Usunięto: 1999 Usunięto: 3 Usunięto: 1 Wstawiono: 1 Usunięto: Stano wisko... [9]

11 bakterii coli typu fekalnego. Zaznaczyć jednak naleŝy, Ŝe punkt był badany w zakresie oznaczeń monitoringu operacyjnego, a więc w znacznie węŝszym niŝ większość pozostałych punktów wyznaczonych do badań w ramach monitoringu diagnostycznego. W związku z tym, w omawianym punkcie, nie wykonywano oznaczania chemicznego zapotrzebowania tlenu i utlenialności, które to wskaźniki w większości badanych rzek zdecydowanie wpływały na obniŝenie klasyfikacji. Ocena przeprowadzona wg kryterium przydatności do bytowania ryb wykazała, Ŝe woda badanego dopływu nie spełniała wymagań jakie powinny spełniać wody śródlądowe będące środowiskiem dla Ŝycia ryb karpiowatych w warunkach naturalnych (przeznaczenie zgodne z kwalifikacją RZGW Warszawa). Przyczyną były niekorzystne stęŝenia azotynów i fosforu ogólnego. Chlor całkowity w punkcie tym nie był badany. Ocena przeprowadzona wg kryteriów podatności na eutrofizację oparta na biogennych związkach azotu i fosforu wskazała, Ŝe Matlak nie jest podatny na eutrofizację. Wnioski 1. W roku 2007 ujściowy odcinek Matlaka w klasyfikacji ogólnej sklasyfikowano jako wody zadowalającej jakości (III klasa). NiŜsza natomiast była jakość sanitarna rzeki, którą oceniono jako niezadowalającą (IV klasa). 2. Wody Matlaka nie spełniały wymagań jakie powinny spełniać wody śródlądowe będące środowiskiem dla Ŝycia ryb karpiowatych w warunkach naturalnych (przeznaczenie zgodne z kwalifikacją RZGW Warszawa). Zadecydowały o tym azotyny i fosfor ogólny. 3. Badane wskaźniki eutrofizacji były niewielkie i nie przekraczały wartości kryterialnych wskazujących na zeutrofizowanie rzeki. 4. W 2007 roku na Matlaku nie miały miejsca zdarzenia o charakterze powaŝnych awarii. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych na terenie powiatu grajewskiego w 2007r.: Na terenie powiatu grajewskiego na koniec 2007 roku funkcjonowało 10 mechaniczno-biologicznych oczyszczalni ścieków. Wykaz źródeł zanieczyszczeń w zlewni rzeki Ełk na terenie powiatu grajewskiego 2007r. Lp. Miejscowość, nazwa zakładu 1 Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL Typ oczyszczalni Ilość ścieków [m 3 /d] Ładunek dobowy [kg/d] Uwagi miejscowość Grajewo (odbiornik bezpośredni rz. Ełk dopływ Biebrzy dopływ Narwi) mechanicznobiologiczna, osad czynny 1971 BZT 5 8,03 ChZT-Cr 87,0 zawiesina 22,5 fosfor og. 5,1 azot og. 14,1 OWO 11,24 Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada pozwolenie zintegrowane waŝne do r. Kontrola w zakresie gospodarki wodno-ściekowej przeprowadzona w 2007r. wykazała dobrą pracę oczyszczalni. 11 Usunięto: Zdarzenia o Charakerze nadzyczajnych zagroŝeń W dniu 01 września 2003 roku, nastąpiła awaria kanalizacji przemysłowej na terenie PEPEES S.A. w ŁomŜy. Uszkodzenie podziemnej rury, umoŝliwiło przedostanie się części ścieków przemysłowych do kolektora wód opadowych. Aby nie dopuścić do zanieczyszczenia rzeki Narwi, słuŝby zakładu dokonały zamknięcia jazu na rzece ŁomŜyczce. Zanieczyszczone wody rzeki skierowano w całości na obiekt łąkarski, na którym oczyszczane są ścieki podczas normalnej pracy zakładu. Działanie to umoŝliwiło usunięcie z rzeki ŁomŜyczki, tych zanieczyszczeń, które juŝ się do niej dostały, oraz ograniczenie zasięgu zanieczyszczenia do około 3 kilometrów. Równolegle podjęta została przez Spółkę decyzja o zatrzymywaniu produkcji Krochmalni oraz Browaru. Jedynie w ten sposób moŝliwe było... [10] Sformatowane: Punktory i numeracja Usunięto: Ten punkt pomiarowy na ŁomŜyczce równieŝ nie spełniał wymogów zakładanej III klasy czystości. Do wód nie... [11] Usunięto: Wstawiono: Usunięto: Zdarzenia o charakterze NZŚ Usunięto: Usunięto: 27 kwietnia 1999 roku nastąpił wyciek około 500 litrów oleju opałowego do rzeki ŁomŜyczki. W wyniku... [12] Usunięto: Usunięto: <nr>klasyfikacja rzeki ŁomŜyczki wg badań z ostatnich 5 lat badań przedstawia się następująco: Rok... [13] Wstawiono: <nr>klasyfikacj a rzeki ŁomŜyczki wg badań z ostatnich 5 lat badań przedstawia się następująco: Rok... [14] Sformatowane: Punktory i numeracja

12 2 Produkcyjno-Usługowa Spółdzielnia Pracy ZAKREM 3 Zakład Wodociągów i Kanalizacji oczyszczalnia miejska mechanicznobiologiczna, kontener KOS-2 mechanicznobiologiczna, osad, złoŝa i stawy biologiczne, PIX 10 BZT 5 0,1 ChZT-Cr 0,36 zawiesina 0, ,4 BZT 5 16,1 ChZT-Cr 91 zawiesina 13,3 azot og. 19,4 fosfor og. 3,6 Stan formalno-prawny uregulowany. Pozwolenie wodnoprawne waŝne do r. W kolejnych dwóch latach obowiązywania pozwolenia wodnoprawnego zakład nie wykonał odpowiedniej ilości badań. do których był zobligowany pozwoleniem (zbadano tylko 1 próbkę ścieków). Zakład ukarano za 2006r. za niespełnienie warunków nałoŝonych pozwoleniem wodnoprawnym. W 2007 roku zakład wykonał wymaganą prawem ilość badań.ścieków, a badania nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń. Stan formalno-prawny uregulowany. Pozwolenie wodnoprawne waŝne do r. Podczas kontroli przeprowadzonej w 2007 roku i na podstawie wyników badania ścieków za 2006 rok stwierdzono dobrą pracę oczyszczalni. 4 PFLEIDERER S.A., d. Zakład Płyt Wiórowych oczyszczalnia wód deszczowo-przemysłowych mechanicznohydrobotaniczna z separatorem ropopochodnych - - Stan formalno-prawny uregulowany. Pozwolenie wodnoprawne waŝne do r. W latach 2006 i 2007nie kontrolowano gospodarki wodnościekowej zakładu. miejscowość Wojewodzin (odbiornik bezpośredni rz. Binduga dopływ rz. Ełk dopływ Biebrzy dopływ Narwi) 5 Zespół Szkół mech. -biologiczna, typ BIOVAC, PIX 21,6 BZT 5 0,07 ChZT-Cr 0,9 zawiesina 2,3 Stan formalno-prawny uregulowany. Pozwolenie wodnoprawne waŝne do r. Podczas kontroli gospodarki wodno-ściekowej zakładu w 2007r. nie stwierdzono nieprawidłowości w pracy oczyszczalni. W próbie ścieków oczyszczonych z 2006r. nie stwierdzono przekroczeń wartości dopuszczalnych. Wykaz źródeł zanieczyszczeń w zlewni Wissy na terenie województwa podlaskiego- 2007r. Lp Miejscowość, nazwa zakładu Typ oczyszczalni Ilość Ładunek ścieków dobowy [m 3 /d] [kg/d] m. Szczuczyn (odbiornik bezpośredni rz. Wissa dopływ Biebrzy) 1 WielobranŜowe Przedsiębiorstwo Komunalne w Szczuczynie Sp. z o.o.- miejsko-gminna Oczyszczalnia mechanicznobiologiczna w technologii ECOLO- CHIEF z trzema oczyszczalnia komunalna komorami osadu czynnego i stawem doczyszczającym (III stopień oczyszczania) 132,5 BZT 5 0,3 ChZT 5,8 zwiesina 0,8 m. Wąsosz ( odbiornik bezpośredni rz. Wissa dopływ Biebrzy) 2 Gmina Wąsosz oczyszczalnia gminna Oczyszczalnia mechanicznobiologiczna z reaktorem typu BIOGEST, stacją strącania fosforu i 69,4 BZT 5 1,8 ChZT 3,6 zwiesina 0,6 Uwagi Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada pozwolenie wodnoprawne waŝne do r. Kontrola gospodarki wodno-ściekowej zakładu i prowadzonych przez zakład badań ścieków oczyszczonych w 2007 roku nie wykazały naruszenia wymaganych warunków wprowadzania ścieków do środowiska. Zakład posiada pozwolenie wodnoprawne waŝne do r. Kontrola przeprowadzona w 2005 roku wykazała dobre funkcjonowanie oczyszczalni. W latach oczyszczalnia nie była kontrolowana. 12

13 mechanicznym odwadnianiem osadu. m. Radziłów (odbiornik bezpośredni rz. Matlak dopływ rz. Wissy dopływ Biebrzy) 3 Komunalny Zakład Oczyszczalnia BudŜetowy w Radziłowie- mechanicznobiologiczna z oczyszczalnia ścieków cyklicznym reaktorem biologicznym CBR- FOS, stacją dozowania PIX i stacją odwadniania osadów ściekowych typu DRAIMAD 2B-M 69 BZT 5 0,6 ChZT 3,2 zwiesina 2,1 Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład posiada pozwolenie wodnoprawne waŝne do r. Kontrola gospodarki wodno-ściekowej zakładu i prowadzonych przez zakład badań ścieków oczyszczonych w 2006 roku nie wykazały naruszenia wymaganych warunków wprowadzania ścieków do środowiska. Jakość wód Wissy zbadana na zlecenie zakładu powyŝej i poniŝej zrzutu ścieków jest bardzo dobra. W 2007 roku zakład nie był kontrolowany. m. Niećkowo (odbiornik bezpośredni rów melioracyjny dopływ Wissy dopływ Biebrzy ) 4 Zespół Szkół Rolniczych mechaniczno 20,3 BZT 5 0,04 Stan formalno-prawny uregulowany. Zakład biologiczna z osadem ChZT 0,6 posiada pozwolenie wodnoprawne waŝne czynnym zwiesina 0,1 do r. Podczas kontroli gospodarki wodno ściekowej przeprowadzonej w 2006r., nie stwierdzono nieprawidłowości w funkcjonowaniu oczyszczalni. W 2007r. oczyszczalnia nie była kontrolowana. Wykaz źródeł zanieczyszczeń w zlewni Jegrzni na terenie powiatu grajewskiego- 2007r. Lp Miejscowość, nazwa zakładu Typ oczyszczalni Ilość ścieków Ładunek dobowy [m 3 /d] [kg/d] m. Rajgród (odbiornik bezpośredni rów melioracyjny do Jegrzni (dopływ Biebrzy) 1 Oczyszczalnia gminna Gminy Rajgród Mechanicznobiologiczna _ BIOBLOK WSt 400 z neutralizatorem ścieków kwaśnych komorą odświeŝania ścieków dowoŝonych 150 BZT 5 5,5 ChZT-Cr -44,4 zawiesina 6,9 azot og. 8,5 fosfor og. 0,62 Uwagi Stan formalno-prawny uregulowany do r. (zmiana pozwolenia wodno-prawnego w marcu 2006 r.) W 2007 roku 4 krotne badania ścieków oczyszczonych przeprowadzone na zlecenie zakładu wykazały, Ŝe oczyszczalnia spełnia warunki pozwolenia wodnoprawnego. Wnioski 1. Do końca 2007 roku wszystkie ośrodki miejskie i gminne w powiecie grajewskim wyposaŝone były w mechaniczno-biologiczne oczyszczalnie ścieków. 2. Bardzo dobrą pracą charakteryzują się oczyszczalnie w Grajewie odprowadzające ścieki do rzeki Ełk. Odzwierciedla się to w poprawie klasyfikacji tej rzeki. 3. Bardzo dobre parametry w zakresie oczyszczania ścieków osiąga przebudowana i zmodernizowana oczyszczalnia miejsko-gminna w Szczuczynie odprowadzające ścieki do Wissy. Pozostałe oczyszczalnie w zlewni tej rzeki w 2007 roku nie były kontrolowane. 4. Dobrą jakością charakteryzowały się ścieki odprowadzane z Oczyszczalni komunalnej w Rajgrodzie do rzeki Jegrzni. Oczyszczalnia spełnia warunki pozwolenia wodnoprawnego. 13

14 1.2. Stan czystości wód podziemnych W ramach krajowej sieci monitoringu wód podziemnych, prowadzonej przez Państwowy Instytut Geologiczny (PIG) na zlecenie Inspekcji Ochrony Środowiska, w 2007 roku badaniami objęto 46 studni. Na terenie powiatu grajewskiego znajdują się dwie z nich w Grajewie i Rajgrodzie. Ze studni w Grajewie badano wody głębinowe z głębokości 143 m, a z ujęcia w Rajgrodzie wody gruntowe z17 m. Pobór prób przeprowadzono 1 raz w roku w okresie sierpień/wrzesień. Zakres oznaczeń obejmował następujące wskaźniki: amoniak, arsen, azot amonowy, azot azotanowy, azot azotynowy, azotany, azotyny, bar, bor, brom, chlorki, chrom, cyjanki, cynk, fluorki, fosfor, fosforany, glin, kadm, kobalt, lit, magnez, mangan, miedź, molibden, nikiel, odczyn ph, ołów, potas, przew. elektr., siarczany, SiO2, sód, stront, suma sub. rozp., twardość ogólna, tytan, wanad, wapń, węgiel organiczny, wodorowęglany, zasadowość og., Ŝelazo ogólne, rtęć, tlen rozpuszczony. Opróbowania sieci i oceny wyników dokonał Zakład Hydrologii i Geologii InŜynierskiej PIG w Warszawie, a analizy laboratoryjne wykonało Centralne Laboratorium Chemiczne PIG w Warszawie. Oceny dokonano zgodnie z obowiązującym w 2004 roku Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych; sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. JAKOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH SIEĆ KRAJOWA 2007 R. powiat grajewski Nr otworu w sieci Ro dzaj sieci Miejscowość / Gmina [sw]-studnia wiercona [p]-piezometr [sk]-studnia kopana 1676 K Grajewo/Grajewo, [sw.4a] Rajgród/Rajgród, 1677 K [sw.4] długość Współrzędne geograficzne szerokość Stratygrafia Głębokość stropu Wody Typ ośrodka UŜy tko wa nie tere -nu Klasa wód 2007 Wskaźniki w zakresie stęŝeń odpowiadających wodzie o niskiej jakości Klasa IV Klasa V Wskaźniki przekracz. W 2007 r normy dla wód przeznacz. do spoŝycia przez ludzi Q 143,0 W 1 2 IV NH4, FET - FET, Mn Q 17,0 G 1 7 III - Oznaczenia: K sieć krajowa; Q czwartorzęd; W wody wgłębne; G wody gruntowe, 1- warstwa porowa; 2 uŝytki zielone; 7- obszary zabudowane FET Ŝelazo ogólne, Mn mangan, NH4 amoniak - - Wodę ze studni w Grajewie zakwalifikowano do wód niezadowalającej jakości tj. do IV klasy czystości. W klasie tej znalazł się obok Ŝelaza ogólnego, takŝe azot amonowy który to, jako wskaźnik z grupy toksycznych, zaniŝył ogólną klasyfikację. W studni tej stwierdzono równieŝ przekroczenia norm wyznaczonych dla wód przeznaczonych do spoŝycia w zakresie stęŝeń Ŝelaza i manganu. Wysokie wartości obu tych parametrów są charakterystyczne dla wód głębinowych naszego regionu i nie wynikają z zanieczyszczenia tych wód. Stwierdzona w badaniach klasa jakości wody utrzymuje się w omawianej studni od 2004 roku. O klasę niŝej w stosunku do roku 2006 sklasyfikowano natomiast wodę z ujęcia w Rajgrodzie. Zakwalifikowano ją do III klasy czystości, a więc do wód o zadowalającej 14

15 jakości, w których wartości wskaźników jakości wskazują na nieznaczne oddziaływania antropogeniczne. W latach wodę zaliczono do wód dobrej jakości (II klasa czystości). W studni tej nie stwierdzono natomiast przekroczenia norm wyznaczonych dla wód przeznaczonych do spoŝycia w zakresie stęŝeń Ŝelaza i manganu. 2. Powietrze 2.1. Emisja zanieczyszczeń do powietrza działalność kontrolna Powiat grajewski charakteryzuje się bardzo nierównomiernym rozmieszczeniem obiektów emitujących zanieczyszczenia do powietrza. Główne źródła emisji skoncentrowane są na terenie miasta Grajewa. NajwaŜniejszymi z nich są to instalacje technologiczne i energetycznego spalania paliw zlokalizowane na terenie Pfleiderer Grajewo S.A w Grajewie, MDF Sp. z o.o. w Grajewie, PEC sp. z o.o w Grajewie oraz Spółdzielni Mleczarskiej MLEKPOL w Grajewie. Są to obiekty o duŝym znaczeniu w skali powiatu. Poza nimi na terenie miasta znajdują się mniejsze obiekty takie jak: wytwórnie mas bitumicznych, P-USP ZAKREM w Grajewie. Zlokalizowane poza Grajewem obiekty emitujące zanieczyszczenia do powietrza są niewielkimi kotłowniami pracującymi na potrzeby zakładów pracy (Spółdzielnia Inwalidów SPINS w Szczuczynie, Gorzelnia Rolnicza w Słuczu, Masarnia EUROPA w Rajgrodzie), kotłowniami pracującymi na potrzeby grzewcze osiedli mieszkaniowych (kotłownia WPK w Szczuczynie) i kotłownie instytucji (np. Zespołu Szkół Rolniczych w Wojewodzinie). Obiekty leŝące na terenie gminy Rajgród są kontrolowane przez Delegaturę WIOŚ w Suwałkach. W części zakładów obok źródeł energetycznych (kotłów opalanych węglem kamiennym, olejem opałowym i odpadami drzewnymi) występują równieŝ źródła technologiczne. Są to poza PFLEIDERER S.A. i MDF Sp. z o.o. w Grajewie: lakiernie (P- USP ZAKREM w Grajewie, VICTORIA w Szczuczynie, komory wędzarnicze- Masarnia ZAGŁOBA w Grajewie, RYBKA S.C. i DYMEK S.C. w Grajewie). Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w ŁomŜy kontroluje w zakresie przestrzegania norm ochrony powietrza największe z obiektów emitujących zanieczyszczenia do powietrza. 15

16 W roku 2007 skontrolowano w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem: Zakłady PFLEIDERER Grajewo S.A. w Grajewie, Pfleiderer MDF Sp. z o.o. w Grajewie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Grajewie, Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL w Grajewie, Przedsiębiorstwo Drogowo-Mostowe UNIDROG w Grajewie, Kontrolowane zakłady róŝnią się znacznie wielkością i stopniem oddziaływania na środowisko, a takŝe zakresem stosowanych zabezpieczeń chroniących środowisko. Największy z nich, zakłady Pfleiderer Grajewo S.A. w Grajewie, od wielu lat realizuje program ograniczenia emisji zanieczyszczeń do środowiska poprzez zmiany technologii i stosowanie wydajnych urządzeń ochrony atmosfery. W nowowybudowanym zakładzie Pfleiderer MDF Sp. z o.o. w Grajewie zastosowano najnowocześniejsze rozwiązania systemów ochrony atmosfery dla tego typu zakładów. Część obiektów ogranicza oddziaływanie na środowisko poprzez stosowanie urządzeń odpylających. Są to : Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL w Grajewie, Ciepłownia Miejska w Grajewie, PDM UNIDROG w Grajewie. PFLEIDERER Grajewo S.A. w Grajewie Zakład w Grajewie jest zakładem emitującym największe ilości zanieczyszczeń zlokalizowanym na terenie powiatu grajewskiego. Emisja zanieczyszczeń związana jest z produkcją płyt wiórowych (surowych i uszlachetnionych), folii i tzw. filmów oraz spalaniem paliw w kotłowni zakładowej, suszarniach i kotłach technologicznych. Z emitorów linii produkcyjnych oraz kotłowni do powietrza emitowane są: produkty spalania paliw (węgla, odpadów drzewnych, mazutu, pyłu drzewnego) : tlenek i dwutlenek węgla, tlenki azotu, dwutlenek siarki oraz pył - kotłownia węglowa, kotły technologiczne (NESS oraz BERTRAMS KONUS), 3 suszarnie wiórów typu ET-350 f-my BISON i f-my KVAERNER pyły drzewne powstające w procesach technologicznych - głównie linie transportu pneumatycznego wiórów gazy emitowane w procesach technologicznych: formaldehyd, amoniak, węglowodory alifatyczne, butanol, glikol, metanol, kwas mrówkowy i octowy, fenole (część z nich występuje w minimalnych ilościach np. akrylany, glikol itp.) linie produkcyjne surowych płyt wiórowych PW1 i PW2 oraz linie produkcyjne płyt uszlachetnionych Największy udział w ogólnej emisji zakładu mają produkty spalania paliw w procesach energetycznych i technologicznych. NajwaŜniejszymi obiektami emitującymi zanieczyszczenia do powietrza zlokalizowanymi na terenie zakładu są: 16

17 kotłownia zakładowa, zespół 3 suszarni wiórów, kocioł technologiczny NESS kocioł technologiczny BERTRAMS-KONUS, linie technologiczne produkcji płyt wiórowych surowych PWS-1 i PWS-2 oraz płyt uszlachetnionych. W ramach monitoringu emisji zakład we własnym zakresie prowadzi pomiary emisji zanieczyszczeń z 19 najwaŝniejszych emitorów (w tym 13 emitujących wyłącznie pył drzewny). Pomiarami objęte są wszystkie pracujące źródła emitujące produkty spalania paliw (kotłownia, kotły technologiczne i suszarnie). Kotłownia zakładowa wyposaŝona jest w 2 kotły parowe typu OR-10 o mocy po 6,5 MW i 2 kotły wodne typu WR-10 o mocy po 11,6 MW. Są to kotły z rusztem mechanicznym, opalane miałem węglowym. W 2007 roku zuŝyto łącznie 7942 Mg miału węglowego oraz 3770 Mg biomasy (odpadów drzewnych). Kotły wyposaŝone są w odpylacze cyklonowe o sprawności ok. 85 %. Kotły wodne pracują wyłącznie w okresie grzewczym (obecnie wystarcza praca jednego kotła wodnego). Na potrzeby technologiczne pracuje jeden z kotłów OR-10. W roku 2007 WIOŚ Białystok Delegatura w ŁomŜy nie prowadził kontrolnych pomiarów emisji zanieczyszczeń dla kotłowni zakładowej. Pomiary, do których zakład jest obowiązany (2-krotne w ciągu roku), prowadzone są przez zewnętrzne laboratoria. W pomiarach prowadzonych w 2007 roku przez uprawnione laboratoria nie zostały stwierdzone przekroczenia dopuszczalnych emisji zanieczyszczeń - W zakładzie eksploatowany jest zespół suszarni wiórów ET-350 f-my KVAERNER o wydajności (zespół 2 suszarni o wydajności 2 x 35 Mg/godz. pracujących przemiennie) ET-350 f-my BISON o wydajności 35 Mg/godz. Wszystkie suszarnie wyposaŝone są w niskoemisyjne palniki zasilane pyłem drzewnym (do 85 %) i mazutem oraz w urządzenia odpylające: - suszarnia ET-350 f-my BISON - bateryjne odpylacze cyklonowe - suszarnie (ET-350 f-my KVAERNER)- mokry filtr elektrostatyczny f-my - EISENWERKE KAISERLAUTE RN GmbH W 2007 roku w suszarniach wiórów zuŝyto Mg pyłu i Mg oleju opałowego cięŝkiego. W zakładzie eksploatowany jest równieŝ kocioł technologiczny NESS WEH 8000S o mocy 8 MW, zasilany olejem opałowym cięŝkim (mazut o zawartości siarki s = 1,66%). ZuŜycie mazutu w kotle NEES wyniosło w ciągu roku 2007 roku Mg. W zakładzie eksploatowany jest równieŝ kocioł technologiczny BERTRAMS- KONUS zasilający w energię cieplną linię technologiczną do produkcji surowych płyt wiórowych PW-II. Jest to kocioł o mocy 15,165 17

18 MW, zasilany odpadami drzewnymi.. W 2007 roku spalono łącznie Mg odpadów drzewnych oraz 102 Mg oleju opałowego lekkiego EKOTERM (rozruch kotła). Gazy spalinowe z kotłów technologicznych kierowane są do suszarń wiórów i oczyszczane w odpylaczach cyklonowych suszarni BISON (kocioł BERTRAMS-KONUS), lub mokrym elektrofiltrze suszarni KVAERNER (kocioł NESS). Pomiary emisji wykonane przez uprawnione laboratorium w 2007 roku nie wykazały przekroczeń emisji dopuszczalnych z suszarń i kotłów technologicznych. Zanieczyszczenia powstające w procesach technologicznych odprowadzane są odciągami z poszczególnych urządzeń i pomieszczeń produkcyjnych i kierowane do zbiorczych emitorów. Pomiary emisji prowadzone przez własne słuŝby zakładu oraz przez firmy zewnętrzne (ZBIAŚ PROEKO- ŁomŜa w ŁomŜy) nie wykazywały w 2007 r. przekroczeń dopuszczalnych emisji z emitorów linii technologicznych. PFLEIDERER MDF Sp. z o.o. w Grajewie W latach prowadzona była inwestycja polegająca na budowie zakładu produkcji płyt pi8lśniowych średniej i wysokiej gęstości MDF o wydajności 750 m3 płyt na dobę. W grudniu 2007 roku Delegartura WIOŚ w ŁomŜy przeprowadziła kontrolę realizacji inwestycji. W jej trakcie prowadzony był rozruch technologiczny zakładu. Zanieczyszczenia do powietrza emitowane są z emitora suszarni włókna drzewnego. Zakład posiada pozwolenie na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza wydane przez Starostę Grajewskiego. W grudniu 2007 roku ZBIAŚ PROEKO- ŁomŜa wykonał pomiary emisji, które nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych wartości zanieczyszczeń określonym w pozwoleniu na emisję. Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Grajewie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Grajewie eksploatuje Ciepłownię Miejską przy ul. Targowej w Grajewie. WyposaŜona jest ona w 5 kotłów wodnych. Kotły zasilane są miałem węglowym. W 2007 roku zuŝyto odpowiednio Mg miału węglowego. Ciepłownia pracuje przez cały rok - dostarcza energię cieplną na potrzeby miasta Grajewo (c.o. i c.w.u.). Ciepłownia wyposaŝona jest w 2 kotły wodne typu WR-10 o mocy po 11,6 MW, 3 kotły WR-5 o mocy po 5,8. Kotły pracują w róŝnych konfiguracjach w zaleŝności od wielkości zapotrzebowania na energię cieplną (w okresie zimy pracują głównie kotły WR-10). Kotły wyposaŝone WR-10 wyposaŝone są w III - stopniowe układy odpylania spalin (multicyklony typu MOS I i II stopnia + cyklony bateryjne) o skuteczności odpylania powyŝej 90%. Kotły WR-5 wyposaŝone są w II - stopniowe układy odpylania spalin (multicyklony typu MOS + cyklony bateryjne). Kotły wyposaŝone są równieŝ w układy automatyki do sterowania wentylatorami wyciągowymi i podmuchowymi. Pomiary emisji przeprowadzone przez Delegaturę WIOŚ w ŁomŜy oraz uprawnione laboratoria zewnętrzne, w 2007 roku nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych emisji. NałoŜony na zakład obowiązek dwukrotnych w ciągu roku pomiarów emisji zanieczyszczeń do powietrza jest realizowany (wykonawca - ZBIAŚ PROEKO-ŁomŜa ) 18

19 Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL w Grajewie W Spółdzielni Mleczarskiej MLEKPOL w Grajewie eksploatowana jest kotłownia węglowa wyposaŝona w 3 kotły parowe typu OR-10/16 o łącznej mocy 19,5 MW, pracujące na potrzeby technologiczne i grzewcze zakładu. Są to kotły z rusztem mechanicznym, wyposaŝone w cyklonowe odpylacze spalin o skuteczności odpylania ok. 80%. Kotły zasilane są miałem węgla kamiennego w ilości ok Mg paliwa rocznie (w 2006 roku Mg). W kotłowni spalany jest węgiel o niskiej zawartości siarki ok. 0,3 % i wysokiej wartości opałowej, dzięki czemu ulega ograniczeniu wielkość emisji zanieczyszczeń. Pomiary emisji zanieczyszczeń emitowanych do powietrza, do których spółdzielnia jest zobowiązana (2-krotne w ciągu roku), są prowadzone przez uprawnione laboratorium zewnętrzne (ZBiAŚ PROEKO-ŁomŜa). W 2007 roku nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych wartości. Z terenu spółdzielni emitowane są równieŝ zanieczyszczenia z procesów technologicznych drobne frakcje produktu (pyłu mlecznego lub serwatkowego), nie zatrzymane w urządzeniach odpylających proszkowni mleka. Do grudnia 2007 roku Proszkownia wyposaŝona była w odpylacze cyklonowe o stosunkowo niskiej sprawności. Pomiary emisji pyłu z instalacji Proszkowni (w ramach monitoringu, do którego spółdzielnia jest zobowiązana), wykazały przekroczenie dopuszczalnych wartości emisji pyłu mlecznego. Na podstawie wyników pomiarów WIOŚ Białystok Delegatura w ŁomŜy naliczył karę biegnącą, która ustała po zakończeniu inwestycji polegającej na wymianie dotychczas eksploatowanych odpylaczy na filtry workowe o wysokiej skuteczności (powyŝej 99 %). Ustanie przekroczenia potwierdziły pomiary przeprowadzone w dniu roku Wymierzona kara łączna, za czas trwania przekroczenia, została odliczona od nakładów poniesionych w związku z modernizacją instalacji odpylania Proszkowni. Przedsiębiorstwo Drogowo-Mostowe UNIDROG Sp. z o.o. w Grajewie PDM UNIDROG w 2006 roku przeprowadziło inwestycję polegającą na budowie Wytwórni Mas Bitumicznych zlokalizowanej przy ul. Robotniczej 4 w Grajewie. Wytwórnia przekazana została do eksploatacji w IV kwartale 2006 roku. WyposaŜona jest w instalację do produkcji mas asfaltowych typu GLOBAL 160H o wydajności 160 Mg/godz. Instalacja wyposaŝona jest w nowoczesne niskoemisyjne palniki oraz zespół filtrów workowych o wysokiej skuteczności. Instalacja charakteryzuje się znacznym stopniem hermetyzacji procesu produkcji - w praktyce wszystkie urządzenia wchodzące w skład instalacji wyposaŝone są w skuteczne odciągi, kierujące zapylone powietrze do filtrów ( nie występuje emisja niezorganizowana). W 2007 roku produkcja mas rozpoczęta została w miesiącu kwietniu. Pomiary przeprowadzone w sierpniu 2007 r. przez Laboratorium Delegatury WIOŚ w ŁomŜy nie wykazało przekroczeń dopuszczalnych emisji zanieczyszczeń Monitoring imisji Aktualne wymogi prawne dotyczące oceny jakości powietrza określają sposób prowadzenia badań, polegający na uzyskaniu dla wszystkich stref (powiatów) województwa informacji o poziomach substancji w powietrzu w odniesieniu do standardów jakości, identyfikacji obszarów wymagających poprawy jakości 19

20 powietrza (co najmniej do dopuszczalnych poziomów substancji), a następnie monitorowanie skuteczności programów naprawczych, tam gdzie są one wymagane. W celu rozpoznania jakości powietrza w strefach województwa podlaskiego w których nie ma stacjonarnych stanowisk pomiarowych, prowadzi się uzupełniające pomiary przy pomocy laboratorium mobilnego będącego na wyposaŝeniu WIOŚ Białystok. W 2005 r. taki pomiar wykonano na terenie miasta Grajewo (powiat grajewski). Szczegółowe omówienie wyników badań i wnioski zawiera Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu grajewskiego w latach W roku 2007 badania jakości powietrza (imisji) na terenie Grajewa i powiatu grajewskiego nie były prowadzone. 3. Gospodarka odpadami 3.1. Składowiska odpadów Na terenie powiatu grajewskiego funkcjonuje 5 gminnych składowisk odpadów innych niŝ niebezpieczne i obojętne. Są to: - składowisko dla miasta i gminy Grajewo w Koszarówce - składowisko dla gminy Radziłów, - składowisko dla gminy Szczuczyn, - składowisko dla gminy Wąsosz, - składowisko dla gminy Rajgród. Do zamknięcia przewidziano składowisko dla miasta i gminy Grajewo w Koszarówce. Planowana jest budowa nowego składowiska. Pozostałe składowiska przeznaczone są do modernizacji. Wszystkie składowiska (od 2006 roku takŝe dla gminy Radziłów i dla gminy Wąsosz) posiadają wymagane prawem trzy piezometry do badania jakości wód podziemnych. WyposaŜenie składowisk w pozostałe wymagane na nich urządzenia jest bardzo róŝne (tabela - WyposaŜenie składowisk odpadów innych niŝ niebezpieczne i obojętne w powiecie grajewskim). Składowisko w Koszarówce dla miasta i gminy Grajewo zarządzane jest przez Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Grajewie, które prowadzi działalność w zakresie odbierania i transportu odpadów komunalnych, unieszkodliwiania odpadów poprzez składowanie na co uzyskał decyzję Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku (ŚRJo.JK.66220/2/05 z dn r.). Eksploatowane składowisko w Koszarówce nie spełnia warunków wymaganych do uzyskania pozwolenia zintegrowanego, określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dn r.w sprawie 20

21 szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji budowy, eksploatacji i zamknięcia jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk. PodłoŜe składowiska nie jest odizolowane od gruntu, nie jest wyposaŝone w sieć kanalizacji zbierającej odcieki. Konieczna jest rozbudowa składowiska odpadów o nową instalację na eksploatację, której będzie moŝliwe uzyskanie pozwolenia zintegrowanego. Miasto Grajewo posiada projekt rozbudowy powyŝszego składowiska odpadów uwzględniający rekultywacje obecnie eksploatowanego składowiska oraz pozwolenie na rozbudowę. W ramach rozbudowy zostały wykonane: linia energetyczna, sieć wodociągowa, prasa do zgniatania makulatury odpadów opakowaniowych, waga do waŝenia odpadów oraz adaptacja pomieszczeń w budynku administracyjno-socjalnym. Dalszy postęp realizacji inwestycji jest uzaleŝniony od pozyskania środków finansowych. Obecnie trwają prace nad opracowaniem dokumentacji technicznej. W wyniku kontroli przeprowadzonej przez Delegaturę WIOŚ w ŁomŜy w dn. 06. i 14 września 2007r. wydano zarządzenia pokontrolne z terminem wykonania : r. dotyczące: - uregulowania stanu formalno-prawnego w zakresie zbierania, transportu i unieszkodliwiania odpadów poprzez składowanie na komunalnym składowisku odpadów, - wyposaŝenia składowiska odpadów w brodzik do dezynfekcji kół pojazdów opuszczających składowisko, - prowadzenia bieŝących odczytów deszczomierza, - uzupełnienia instrukcji eksploatacji składowiska odpadów o rodzaje odpadów przyjmowanych obecnie na składowisko, a nie ujętych w obowiązującej instrukcji eksploatacji składowiska odpadów. Zarządzający składowiskiem poinformował Delegaturę WIOŚ w ŁomŜy o wykonaniu zarządzeń pokontrolnych pismem L.dz.4756/07 z dn r. PUK Sp. z o.o. w Grajewie wystąpiła do Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego o wydanie decyzji zezwalającej na prowadzenie działalności w zakresie zbierania, transportu i unieszkodliwiania odpadów powstających w związku z eksploatacją składowiska odpadów stałych w Koszarówce oraz decyzji zatwierdzającej zmiany w instrukcji eksploatacji składowiska. Podlaski Urząd Wojewódzki w oparciu o wyniki kontroli przeprowadzonej przez Delegaturę WIOŚ w ŁomŜy odmówił: - decyzją ŚR.I.BK.66220/8/07 z dn r. Przedsiębiorstwu Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Grajewie udzielenia zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbierania, transportu i unieszkodliwiania odpadów powstających w związku z eksploatacją składowiska w Koszarówce. Kontrolowana instalacja eksploatowana jest niezgodnie z wymogami Najlepszej Dostępnej Techniki oraz nie spełnia norm środowiskowych i tym samym nie moŝe uzyskać pozwolenia zintegrowanego w obowiązującym terminie do dn r. do posiadania którego zobligowana była przepisami rozporządzenia Ministra Środowiska z d r. w sprawie późniejszych terminów do uzyskania pozwolenia zintegrowanego (Dz.U. Nr 177, poz.1736), - decyzją ŚR.I.BK.66222/6/07 z dn r. zatwierdzenia zmian w Instrukcji Eksploatacji Komunalnego Składowiska Odpadów Stałych zlokalizowanego na gruntach wsi Koszarówka. Składowisko eksploatowane jest niezgodnie z wymogami Najlepszej Dostępnej Techniki oraz nie spełnia norm środowiskowych. Zarządzający nie posiada decyzji zezwalającej na prowadzenie działalności w zakresie zbierania, transportu i unieszkodliwiania odpadów, a więc eksploatuje powyŝszą instalację bez wymaganych zezwoleń. 21

22 W dn r. Podlaski WIOŚ wszczął postępowanie w sprawie wydania decyzji wstrzymującej eksploatację instalacji funkcjonującej bez wymaganego pozwolenia zintegrowanego i mogącej powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości. Decyzja Podlaskiego WIOŚ w Białymstoku wstrzymała z urzędu od dn r. uŝytkowanie przez PUK Sp. z o.o. w Grajewie składowiska odpadów innych niŝ niebezpieczne i obojętne zlokalizowanego na gruntach wsi Koszarówka (DIŁ /07 z dn r.) W roku 2007 na składowisku zdeponowano 7 560,04 Mg odpadów. Klasyfikacja wód podziemnych pobranych z piezometrów w 2007r. : Wskaźnik zanieczyszczenia Piezometr nr I /przy szosie/ Ilość badań w roku Wynik poniŝej granicy oznaczlności Odczyn [ph] 4 4 I woda bardzo dobrej jakości Przewodnictwo właściwe Ilość wyników w klasie II woda dobrej jakości III woda zadowalającej jakości IV woda niezadowalającej jakości Og. węgiel organiczny Kadm 4 4 Cynk Chrom Ołów 4 4 Miedź 4 4 Rtęć WWA Piezometr nr II /na zewnątrz składowiska, po lewej stronie drogi dojazdowej/ Odczyn [ph] 2 2 Przewodnictwo właściwe 2 2 Og. węgiel organiczny 2 2 Kadm 2 2 Cynk 2 2 Chrom Ołów 2 2 Miedź 2 2 Rtęć WWA 2 2 Piezometr nr III /w lewym rogu składowiska przy torach kolejowych/ Odczyn [ph] 4 4 Przewodnictwo właściwe 4 4 Og. węgiel organiczny 4 4 Kadm 4 4 Cynk Chrom Ołów 4 4 Miedź 4 4 V woda złej jakości 22

23 Rtęć WWA Piezometr nr IV /w lesie po prawej stronie składowiska / Odczyn [ph] 4 4 Przewodnictwo właściwe Og. węgiel organiczny Kadm 4 4 Cynk Chrom Ołów 4 4 Miedź 4 4 Rtęć WWA Piezometr nr V /obok piezometru Nr 2- badany wymiennie / Odczyn [ph] 2 2 Przewodnictwo właściwe 2 2 Og. węgiel organiczny Kadm 2 2 Cynk 2 2 Chrom Ołów 2 2 Miedź 2 2 Rtęć 2 2 WWA Ocena wód podziemnych z piezometrów zamontowanych na składowisku świadczy, Ŝe do wód podziemnych nie przedostają się metale cięŝkie. Wartości przewodnictwa właściwego (miara przedostawania się do wody zanieczyszczeń nieorganicznych) nie przekraczały wartości odpowiadających wodom dobrej jakości (II klasa czystości). Zanotowano wysokie wartości ogólnego węgla organicznego OWO (miara zawartości wszystkich związków organicznych występujących w wodzie) w piezometrze nr 1 i nr 5, w próbach pobieranych w okresie zimowym. Wysokie wartości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych WWA zanotowano zimą w piezometrze 1 (IV klasa czystości) oraz jesienią w piezometrze 5 (V-klasa -wody złej jakości). Składowisko odpadów komunalnych dla miasta i gminy Szczuczyn w miejscowości Szczuczyn zarządzane jest przez WielobranŜowe Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Szczuczynie. Teren na którym zlokalizowane jest składowisko znajduje się na gruntach miasta Szczuczyn i obejmuje działkę o powierzchni 3,7 ha, której właścicielem jest gmina Szczuczyn. Czynna powierzchnia składowiska to ok. 0,9 ha. Wokół obiektu znajdują się uŝytki rolne. NajbliŜsze zabudowania znajdują się ok. 600m. od składowiska. W wyniku kontroli przeprowadzonej przez Delegaturę WIOŚ w ŁomŜy w dn r. stwierdzono, Ŝe: WPK Sp. z o.o. w Szczuczynie eksploatuje składowisko na podstawie umowy z Urzędem Miejskim w Szczuczynie. Decyzją Starostwa Powiatowego w Grajewie WROŚ.7648I-2/03 z dn r. zatwierdzono instrukcję eksploatacji składowiska. Zarządzający składowiskiem nie posiada zezwolenia na prowadzenie 23

24 działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Składowisko przyjmuje mniej niŝ 10 Mg odpadów na dobę, więc nie musi ubiegać się o pozwolenie zintegrowane. WyposaŜenie składowiska stanowią: - budynek obsługi, - wiata na surowce wtórne, - brodzik dezynfekcyjny, - waga samochodowa, - 3 piezometry, - 5 reperów słuŝących do badania osiadania powierzchni składowiska, - zbiornik betonowy bezodpływowy na odcieki z systemu drenaŝy, - środki transportu: ciągniki rolnicze, samochód do zbierania odpadów, samochód asenizacyjny i spychacz gąsienicowy. Posiada uszczelnienie podłoŝa folią oraz drenaŝ do odprowadzania odcieków ze składowiska do studzienki bezodpływowej. Odcieki ze studzienki odciekowej wywoŝone są na oczyszczalnię ścieków w Szczuczynie. W firmie WPK zatrudniony jest pracownik posiadający uprawnienia kierownika składowiska i świadectwo kwalifikacji w zakresie gospodarowania odpadami. Składowisko czynne jest od poniedziałku do soboty w godz (zimą 8-18). Plantowanie odpadów prowadzone jest w miarę potrzeb, na składowisku formuje się pryzmy o grubości 50 cm w 3 sektorach. Prowadzi się przesypywanie odpadów gruntem mineralnym pochodzącym z terenu na którym zlokalizowana będzie kolejna komora składowiska. Na składowisku prowadzona jest częściowa segregacja odpadów. Odbierane są butelki typu PET i stłuczka szklana. Odbiorcą opakowań szklanych jest firma: Krynicki Recykling Sp. z o.o. z Olsztyna, opakowania z tworzyw sztucznych odbierają dwie firmy: EKO-POM Sp. z o.o. w Grajewie oraz PHU EKO-VIMA w Miastkowie. Zarządzający prowadzi monitoring wód odciekowych oraz wód podziemnych z trzech piezometrów. Delegatura WIOŚ w ŁomŜy zarządzeniem pokontrolnym zobowiązała zarządcę składowiska do uzyskania zezwolenia na odzysk lub unieszkodliwianie odpadów. WielobranŜowe Przedsiębiorstwo komunalne zgodę taką uzyskało decyzją WR /07 Starostwa Powiatowego w Grajewie z dn r. W roku 2007 zdeponowano 717,34 Mg odpadów. Klasyfikacja wód podziemnych pobranych z piezometrów na składowisku w Szczuczynie dla gminy Szczuczyn w 2007r. Wskaźnik Ilość wyników w klasie zanieczyszczenia Ilość badań w roku Piezometr nr I /przy bramie wjazdowej/ Wynik poniŝej granicy oznaczlności Odczyn [ph] 4 4 I woda bardzo dobrej jakości Przewodnictwo właściwe 4 4 Og. węgiel organiczny 4 4 Kadm 4 4 Cynk II woda dobrej jakości III woda zadowalającej jakości IV woda niezadowalającej jakości V woda złej jakości 24

25 Chrom Ołów 4 4 Miedź Rtęć 4 4 WWA 1 1 Piezometr nr II /na zewnątrz składowiska, poza ogrodzeniem/ Odczyn [ph] 4 4 Przewodnictwo właściwe 4 4 Og. węgiel organiczny Kadm 4 4 Cynk Chrom Ołów 4 4 Miedź Rtęć WWA 1 1 Piezometr nr III /przy maszcie/ Odczyn [ph] 4 4 Przewodnictwo właściwe 4 4 Og. węgiel organiczny 4 4 Kadm 4 4 Cynk Chrom Ołów 4 4 Miedź Rtęć 4 WWA 1 1 Ocena wód podziemnych z piezometrów zamontowanych na składowisku świadczy, Ŝe do wód podziemnych nie przedostają się metale cięŝkie. Wartości większość badanych metali nie przekraczały granicy dla wód zadowalającej jakości. Na podstawie pomierzonych niskich wartości przewodnictwa właściwego, stwierdzić naleŝy równieŝ, Ŝe do wód podziemnych nie przedostają się związki nieorganiczne. Zanotowano w pomiarach jesiennych wysoką zawartość ogólnego węgla organicznego OWO (miara zawartości wszystkich związków organicznych występujących w wodzie) charakterystyczną dla IV klasy czystości. Ze względu na brak stosownego rozporządzenia dotyczącego oceny wód odciekowych nie przeprowadzono szczegółowej analizy i oceny tych wód. Składowisko odpadów komunalnych dla gminy Radziłów zarządzane jest przez Gminę Radziłów. Eksploatowane jest od 1996 roku. Wybudowane zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego gminy Radziłów. W wyniku kontroli przeprowadzonej przez Delegaturę WIOŚ w ŁomŜy w dn r. przedmiotem której była kontrola realizacji zarządzeń pokontrolnych z 2006r. stwierdzono, Ŝe: uzupełniono wyposaŝenie składowiska odpadów o brakujące elementy: 25

26 - do waŝenia odpadów wykorzystywana jest waga samochodowa w Gminnej Spółdzielni SCh w Radziłowie (umowa zawarta w dn r. z GS SCh oraz komunalnym Zakładem BudŜetowym, który zajmuje się zbiórką i transportem odpadów na składowisko), - uzupełniono ogrodzenie składowiska siatką drucianą, - wiosną 2007r, dokonano nasadzeń drzew wokół składowiska, które tworzą pas zieleni, - zamontowane zostały znaki wysokościowe - repery, - zasieki na surowce wtórne urządzono w dwóch budynkach; odpady przyjmowane na składowisko poddawane są segregacji polegającej na odbiorze butelek typu PET, folii oraz metali, - kierownikiem obiektu jest pracownik Urzędu Gminy w Radziłowie posiadający wymagane kwalifikacje - badania monitoringowe prowadzone są tylko w zakresie poboru wód podziemnych z piezometrów zamontowanych na składowisku, brak jest nadal badań wielkości opadu atmosferycznego i kontroli osiadania powierzchni składowiska, - ewidencja odpadów prowadzona jest w Urzędzie Gminy. Zbiorcze zestawienie danych o zebranych i umieszczanych na składowisku odpadów przekazywane jest do marszałka województwa. Delegatura WIOŚ w ŁomŜy wydała zarządzenia pokontrolne dotyczące: - prowadzenia monitoringu składowiska odpadów w pełnym jego zakresie (termin realizacji r.). Na składowisko gminne wywoŝone są równieŝ odpady komunalne z gminy Przytuły. W roku 2007 na składowisku zdeponowano 773,77 Mg niesegregowanych odpadów komunalnych. Klasyfikacja wód podziemnych pobranych z piezometrów na składowisku w Radziłowie dla gminy Radziłów w 2007r. Wskaźnik Ilość wyników w klasie zanieczyszczenia Ilość badań w roku Wynik poniŝej granicy oznaczlności Piezometr nr I /w prawym górnym rogu składowiska/ Odczyn [ph] 4 4 I woda bardzo dobrej jakości Przewodnictwo właściwe 4 4 Og. węgiel organiczny Kadm 4 4 Cynk Chrom Ołów 4 4 Miedź 4 4 Rtęć WWA II woda dobrej jakości Piezometr nr II /na zewnątrz składowiska, po lewej stronie komory składowiska/ Odczyn [ph] 4 4 Przewodnictwo właściwe 4 4 Og. węgiel organiczny III woda zadowalającej jakości IV woda niezadowalającej jakości V woda złej jakości 26

27 Kadm 4 4 Cynk Chrom Ołów 4 4 Miedź 4 4 Rtęć WWA 4 4 Piezometr nr III /poza komorą składowiska po lewej stronie drogi wjazdowej/ Odczyn [ph] 4 4 Przewodnictwo właściwe 4 4 Og. węgiel organiczny Kadm 4 4 Cynk Chrom Ołów 4 4 Miedź 4 4 Rtęć WWA 4 3 Wyniki badania wód z piezometrów zamontowanych na składowisku wskazują, Ŝe do wód podziemnych nie przedostają się metale cięŝkie. Wartości stęŝeń badanych metali nie przekraczały granicy wyznaczonej dla wód bardzo dobrej jakości. Zdarzają się natomiast nieznacznie podwyŝszone wartości przewodnictwa właściwego (miara przedostawania się do wody zanieczyszczeń nieorganicznych) oraz wartości ogólnego węgla organicznego OWO (miara zawartości wszystkich związków organicznych występujących w wodzie) lecz nie przekraczające wartości odpowiadających wodom dobrej jakości (II klasa czystości). Zawartość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych nie przekraczała równieŝ granicy charakterystycznej dla wód II klasy czystości. Składowisko odpadów komunalnych dla gminy Wąsosz, zlokalizowane na gruntach wsi Komosewo, uruchomione zostało w 1991 roku. Zarządzającym składowiskiem jest Urząd Gminy w Wąsoszu. Lokalizacja zgodna jest z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W 2007 roku składowisko nie było kontrolowane. W wyniku kontroli przeprowadzonej w dn r. przez Delegaturę WIOŚ w ŁomŜy stwierdzono, Ŝe: stan formalno-prawny eksploatowanego składowiska regulują 3 decyzje wydane przez Starostwo Powiatowe w Grajewie: - WR.7648.I-4/03 z dn r. zatwierdzająca Instrukcje eksploatacji składowiska odpadów stałych dla gminy Wąsosz, - WR.7648.I-9/03 z dn r. zobowiązująca (po przeglądzie ekologicznym) zarządzającego składowiskiem do uzupełnia wyposaŝenia składowiska odpadów, - WR.7648.I-4/03/06 z dn r. zmieniająca za zgodą stron Instrukcję eksploatacji składowiska odpadów. Ostatnia decyzja Starostwa Powiatowego w Grajewie była wynikiem wydanych zarządzeń pokontrolnych po kontroli składowiska przez Delegaturę WIOŚ w ŁomŜy w dn r. Decyzja ta rozszerza zakres odpadów 27

28 dopuszczonych do składowania o odpady pochodzące z eksploatowanej w Wąsoszu oczyszczalni ścieków. Stwierdzono wykonanie zarządzeń pokontrolnych w zakresie: - w zbiorczych zestawieniach danych ujęto wszystkie rodzaje odpadów oraz ich ilości przyjmowane na składowisko, - zatrudniono kierownika składowiska odpadów posiadającego wymagane uprawnienia. Wykonanie zobowiązań wynikających z decyzji Starostwa Powiatowego o doposaŝeniu składowiska w niezbędne urządzenia przedstawia się następująco: - zamontowanie wagi samochodowej brak, obsługa korzysta z wagi samochodowej zamontowanej w byłej bazie GS SCh w Wąsoszu, która jest własnością Gminy Wąsosz, - wykonanie znaków wysokościowych (reperów) - zostały wykonane, a dokumentacja techniczna znajduje się u wykonawcy, - zainstalowano tablicę informacyjną przy składowisku, - wybudowano brodzik dezynfekcyjny, a jego zawartość jest w miarę potrzeb uzupełniana bądź wymieniana, - zakończono urządzanie pasów zieleni ochronnej wokół składowiska, a naprawy uszkodzonego ogrodzenia odbywają się na bieŝąco, - obsługujący składowisko nadal wykorzystuje budynek po byłej składnicy padłych zwierząt jako boksy na surowce wtórne, - wykonano 3 piezometry słuŝące do prowadzenia monitoringu wód podziemnych i zlecono wykonanie analizy fizykochemicznej w wymaganym zakresie. Starostwo Powiatowe w Grajewie zostało poinformowane przez Delegaturę WIOŚ w ŁomŜy o nie wykonaniu realizacji decyzji Starosty Grajewskiego WR.7648.I-9/03 z dn r.dotyczącej doposaŝenia składowiska odpadów w niezbędne urządzenia konieczne do prawidłowego funkcjonowania składowiska. Starosta Grajewski pismem WR.7648.I-9/03/06 z dn r. uznał, przyjęte przez Urząd Gminy w Wąsoszu, rozwiązanie wykorzystywanie wagi SCh oraz zaadoptowanie budynku po byłej składnicy padłych zwierząt na boksy na surowce wtórne jako spełnienie wymagań wydanej decyzji. W roku 2007 na składowisku zdeponowano 299,0 Mg odpadów. Klasyfikacja wód podziemnych pobranych z piezometrów w 2007r Wskaźnik zanieczyszczenia Piezometr nr I / Ilość badań w roku Wynik poniŝej granicy oznaczalności Odczyn [ph] 4 4 I woda bardzo dobrej jakości Przewodnictwo właściwe Og. węgiel organiczny 4 4 Kadm 4 4 Cynk Chrom Ilość wyników w klasie II woda dobrej jakości III woda zadowalającej jakości IV woda niezadowalającej jakości V woda złej jakości 28

29 Ołów 4 4 Miedź Rtęć 4 4 WWA 1 1 Piezometr nr II / Odczyn [ph] 4 4 Przewodnictwo właściwe Og. węgiel organiczny Kadm 4 4 Cynk 4 4 Chrom Ołów 4 4 Miedź 4 4 Rtęć WWA 1 1 Piezometr nr III / Odczyn [ph] 4 4 Przewodnictwo właściwe Og. węgiel organiczny Kadm 4 4 Cynk Chrom Ołów Miedź 4 4 Rtęć WWA 1 1 Ocena wód podziemnych pobranych na składowisku w Wąsoszu. Badania wód podziemnych z piezometrów zamontowanych na składowisku świadczą, Ŝe do wód podziemnych nie przedostają się metale cięŝkie. Większość badanych metali cięŝkich przyjmowała wartości niŝsze od granicy oznaczalności. Tylko w piezometrze nr 2 w sierpniu zanotowano podwyŝszoną wartość rtęci. NaleŜy stwierdzić, Ŝe do wód podziemnych nie przedostają się teŝ związki nieorganiczne o czym świadczą niskie wartości przewodnictwa właściwego. Badana zawartość ogólnego węgla organicznego OWO (miara zawartości wszystkich związków organicznych występujących w wodzie) nie przekraczała granicy II klasy czystości. RównieŜ zawartość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych była niska i nie przekraczała granicy charakterystycznej dla wód o dobrej jakości. Składowisko odpadów komunalnych w miejscowości Wojdy kontroluje WIOŚ Białystok Delegatura w Suwałkach Właścicielem obiektu jest Gmina Miasto Rajgród, zarządzającym zaś Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Rajgrodzie. Składowisko eksploatowane jest od 2000 r. Składowisko połoŝone jest na gruntach wsi Wojdy, w lesie. Zajmuje ono powierzchnię całkowitą 1,19 ha. Do eksploatacji wyznaczono sektor o powierzchni 0,8 ha. Sektor ten jest uszczelniony folią, wyposaŝony w drenaŝ odprowadzający odcieki do zbiornika na odcieki, brodzik dezynfekcyjny. Na składowisku wyznaczono 29

30 drogi dojazdowe, zasieki na surowce wtórne oraz wykonano budynek obsługi. Składowisko posiada pełne ogrodzenie siatką i Ŝelbetem, zamykane 3 bramami, dozór prowadzony jest w wyznaczonych godzinach w zaleŝności od potrzeb. Kierownik składowiska posiada wymagane kwalifikacje. Dzięki trzem zainstalowanym piezometrom prowadzi się monitoring wód podziemnych. Ponadto monitoring składowiska obejmuje badanie ilości i jakości odcieków, badanie wielkości opadu atmosferycznego oraz kontrolę struktury i składu masy składowiska. Składowisko działa w oparciu o decyzje, wydane przez Starostę Grajewskiego: - decyzja zatwierdzająca instrukcję eksploatacji składowiska numer WROŚ.7648.I-3/03 z dnia r., zmieniona decyzją nr WR.7648.I-3/03/06 z dnia r., - zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów na gminnym składowisku w Wojdach decyzja nr WR /06 z dnia r. zmieniona decyzją nr WR /08 z dnia r. (zmiana dotyczyła rodzajów i ilości unieszkodliwianych odpadów). W 2007 roku na składowisku złoŝono 792,6 Mg odpadów, w tym 755 Mg odpadów komunalnych zmieszanych. Ponadto na składowisko trafiają odpady z miejskiej oczyszczalni ścieków w Rajgrodzie skratki oraz osad nadmierny odwodniony, który jest tu stosowany jako warstwa przekładkowa. Z dowoŝonej masy odpadów wybiera się złom stalowy (w 2007 r. 4,8 Mg) oraz opakowania z tworzyw sztucznych butelki PET i folia rolnicza (w 2007 r. 74,72 Mg). Od początku eksploatacji na składowiska złoŝono 4834,9 Mg odpadów. Na terenie miasta oraz gminy Rajgród odbiór odpadów od właścicieli nieruchomości prowadzi Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Rajgrodzie. ZGKiM prowadzi selektywną zbiórkę odpadów komunalnych - u źródła. Składowisko odpadów objęte jest działalnością kontrolną. Kontrola przeprowadzona w 2007 r. wykazała, Ŝe nie prowadzono monitoringu składowiska zgodnie z zakresem określonym w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów tj. nie badano osiadania składowiska. Wydane zostało zarządzenie pokontrolne, dotyczące usunięcia ww. nieprawidłowości. śadne z eksploatowanych na terenie powiatu składowisk odpadów komunalnych nie jest przystosowane do składowania odpadów niebezpiecznych. Nie posiadają one wydzielonych, odpowiednio urządzonych boksów przeznaczonych do ich składowania Odpady niebezpieczne * zawierają dane niezweryfikowane. W roku 2007 otrzymano informację o odpadach niebezpiecznych od 8 wytwórców z terenu powiatu grajewskiego. Wytworzyli oni łącznie 81,633 Mg odpadów niebezpiecznych z czego: 64,577 Mg przekazano do odzysku, 18,067 Mg unieszkodliwiono, a około 5,921 Mg tymczasowo magazynowano u producenta. RóŜnicę w ilości odpadów zagospodarowanych (wykorzystanych, unieszkodliwionych, bądź tymczasowo magazynowanych), a wytworzonych w 2007 roku spowodowało wykorzystanie bądź unieszkodliwienie około 6,932 Mg odpadów wytworzonych w latach ubiegłych. 30

31 Zestawienie danych obrazujących gospodarkę odpadami niebezpiecznymi : liczba zakładów wytwarzających odpady niebezpieczne Odpady niebezpieczne (Mg) powiat grajewski 2007r. w tym : wytworzone magazynowane przekazane do tymczasowo odzysku unieszkodliwione 8 81,633 5,921 64,577 18,067 RóŜnica w ilości odpadów wytworzonych i zagospodarowanych - 6,932 Mg wynika z przekazania do odzysku lub unieszkodliwienia odpadów z lat poprzednich. Największymi producentami wytwarzającymi odpady niebezpieczne w ilości powyŝej 10 Mg w powiecie grajewskim są: PFLEIDERER S.A. w Grajewie i Szpital Ogólny w Grajewie. W zakładach PFLEIDERER S.A. w Grajewie powstało w 2007 roku łącznie 58,691 Mg odpadów niebezpiecznych: do odzysku (poprzez proces regeneracji przepracowanych olejów) do Zakładu Recyklingu Odpadów Płynnych STAROL Sp. z o.o. w Tarnowie Opolskim poprzez firmę SITA RADOM przekazano: - mineralne oleje hydrauliczne ( ) 13,6 Mg, - mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe( ) 1,82 olej przepracowany stosowany jako nośnik ciepła ,64 Mg przekazano do odzysku firmie RAN- DICKMAR Sp. z o.o. z Tarnobrzega, rozpuszczalniki organiczne (zuŝyta emulsja toluenowa) ,415 Mg przekazane do odzysku do PETRO Sp. z o.o. ze Zgierza, opakowania zawierające pozostałości po substancjach niebezpiecznych ( ) powstały w ilości 1,743 Mg Odpad ten przekazano firmie: EURO-EKO Sp. z o.o. z Mielca poprzez SITA RADOM z Radomia, sorbenty zanieczyszczone substancjami ropopochodnymi wytworzone zostały w ilości 2,0 Mg i przekazane do unieszkodliwienia firmom: EURO-EKO Sp. z o.o. z Mielca poprzez SITA RADOM z Radomia, zuŝyte baterie i akumulatory ołowiowe (z wymiany wyeksploatowanych baterii z wózków transportu wewnętrznego) powstały w ilości 7,781 Mg, zuŝyte akumulatory wymieniono na nowe w firmie PALECZNY Robert Paleczny z Warszawy, zuŝytych lamp fluorescencyjnych ( ) powstało 1600sztuk; tymczasowo na terenie zakładu magazynowane jest 1453 sztuki świetlówek, a 1453 sztuki z roku ubiegłego zostało przekazane do odzysku firmie PPHU ABBA EKOMED z Torunia, zuŝyty sprzęt komputerowy i elektroniczny ( ) wytworzone w ilości 1,183 Mg przekazane firmie Synergis Sp. z o.o z Grodziska Mazowieckiego poprzez firmę EKOSUKCES Robert Zajkowski z Chorzowa do odzysku, przeterminowane odczynniki chemiczne zawierające substancje niebezpieczne ( ) powstały w ilości 0,03 Mg. Przekazano je do unieszkodliwienia firmie DEKOCHEM Sp. z o.o. z Oświęcimia poprzez firmę pośredniczącą SITA RADOM z Radomia. 31

32 Szpital Ogólny w Grajewie w roku 2007 wytworzył 12,654 Mg odpadów niebezpiecznych. Były to: -odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej ( , ) wytworzone zostały w ilości11,78 Mg i przekazane do unieszkodliwienia termicznego do: Szpitala Wojewódzkiego w ŁomŜy w ilości 10,01 Mg i Firmie EMKA Handel i Usługi Krzysztof Rdest z śyrardowa w ilości: 1,77 Mg, - pozostałości z Ŝywienia pacjentów oddziałów zakaźnych ( ) 0,23 Mg przekazane do unieszkodliwienia do Szpitala Wojewódzkiego w ŁomŜy oraz Firmie EMKA Handel i Usługi Krzysztof Rdest z śyrardowa, - transformatory i kondensatory zawierające PCB ( ) nie zostały wytworzone w 2007r. Ilość z 2006r.- 3,27 Mg jest nadal magazynowana tymczasowo na terenie szpitala w wydzielonym i zamkniętym pomieszczeniu, -zuŝyte do wykonywania zdjęć RTG odczynniki fotograficzne ( utrwalacz ) wytworzone w ilości 0,5 Mg. Odbiorcą tych odpadów celem ich unieszkodliwienia jest Spółdzielnia Pracy ARGO FILM w Warszawie, Zakład Nr 14 w Mławie, -odpady o kodach ( lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć) 0,14 Mg oraz (uszkodzone termometry)- 0,004 Mg zostały przekazane firmie MAYA VICTORY Sp. z o.o. z Kleszczowa. Bilans odpadów niebezpiecznych wg rodzajów wytworzonych w największych ilościach: Rodzaj odpadu Grupa Wytworzone Mg Mgazynowane Mg Odzysk Mg Unieszkodliwione Mg Odpadowe oleje i ciecze stosowane jako ,64-29,64 - elektroizolatory oraz nośniki ciepła Odpady z odwadniania olejów ,13 0,07-0,28 w separatorach Odpady z diagnozowania, , ,01 leczenia i profilaktyki medycznej Odpadowe oleje hydrauliczne ,655 0,054 13,729 - Odpadowe oleje silnikowe, ,967 0,777 5,091 - przekładniowe i smarowe Odpady urządzeń elektrycznych i ,713 3,71 1,908 0,765 elektronicznych ZuŜyte baterie i ,85 0,724 11,85 - akumulatory Odczynniki fotograficzne oraz uwodnione odpady ciekłe zaw. subst. Niebezpieczne i ,92-1,92 Opakowania zawierające , ,743 pozostałości substancji niebezpiecznych Sorbenty, materialy filtracyjne ,055 0,04-2,045 32

33 Wnioski: Zakłady wytwarzające odpady niebezpieczne na terenie powiatu grajewskiego, objęte ewidencją WIOŚ, prowadzą prawidłową gospodarkę tymi odpadami. Odpady niebezpieczne w przewaŝającej części (73%) zostały przekazane do odzysku, a w 20% unieszkodliwione. Tylko ok. 7 % odpadów było tymczasowo magazynowane. Odbiorem, transportem i unieszkodliwianiem odpadów niebezpiecznych zajmują się wyspecjalizowane firmy posiadające wymagane zezwolenia. 4. Hałas Do najwaŝniejszych czynników mających wpływ na klimat akustyczny powiatu grajewskiego zaliczyć naleŝy komunikację drogową, a szczególnie znaczny w niej udział samochodów cięŝkich oraz w mniejszym stopniu hałas przemysłowy. W roku 2007 przeprowadzono monitoringowe pomiary hałasu drogowego w Grajewie Hałas przemysłowy działalność kontrolna: W 2007 roku Dział Inspekcji Delegatury WIOŚ w ŁomŜy przeprowadził kontrolę w zakresie ochrony przed hałasem w zakładzie LDR-EGO Grajewo, ul. Elewatorska 2. PoniewaŜ oględziny wykluczyły moŝliwość nadmiernej emisji z zakładu na tereny chronione, odstąpiono od wykonywania kontrolnych pomiarów. W ubiegłym roku nie wpłynęły z terenu powiatu grajewskiego Ŝadne wnioski i skargi, dotyczące emisji hałasu Hałas komunikacyjny Celem wykonanych w 2007 roku pomiarów hałasu było określenie warunków panujących w bezpośrednim sąsiedztwie głównych tras komunikacyjnych Grajewa tj. drogi krajowej nr 61 prowadzącej ruch tranzytowy w stronę granicy wschodniej (ulice Kopernika i Piłsudskiego) i drogi krajowej nr 65 Białystok-Ełk (ulice Wojska Polskiego i Ełckiej), uzyskanie informacji o stopniu ich uciąŝliwości akustycznej zarówno w porze dziennej jak i nocnej, oraz stwierdzenie ewentualnych zmian w skali natęŝenia hałasu w stosunku do badań przeprowadzony w 1999 roku. Wyniki badań zawiera opracowanie WIOŚ Białystok Delegatura w ŁomŜy pt. Informacja o zagroŝeniu hałasem drogowym w Grajewie w 2007 roku. PoniŜej przedstawiono wnioski wynikające z wyŝej cytowanego opracowania: 33

34 1. Badania klimatu akustycznego na terenie Grajewa w porze dziennej wykazały, Ŝe na wszystkich badanych ulicach (Kopernika, Piłsudskiego, Wojska Polskiego i Ełckiej), emisja hałasu drogowego przekracza najwyŝszą (dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zamieszkania zbiorowego oraz zabudowy jednorodzinnej z usługami rzemieślniczymi) dopuszczalną przepisami wartość tj. 60dB. 2. Badania klimatu akustycznego wykonane w Grajewie w porze nocnej wykazały, Ŝe emisja hałasu komunikacyjnego na badanych odcinkach ulic Piłsudskiego i Wojska Polskiego, równieŝ zdecydowanie przekraczała najwyŝszą, dopuszczalną dla ww. terenów, wartość wynoszącą dla pory nocnej 50 db. 3. W porze dziennej najwyŝszym poziomem hałasu charakteryzowała się ulica Kopernika, gdzie natęŝenie hałasu, przekraczało od ok. 13 do 17 db ( w zaleŝności od kategorii terenu) poziom dopuszczalny. Ulica ta cechowała się równieŝ duŝą całkowitą ilością pojazdów (śr. 651 poj/h), przy 27% udziale pojazdów cięŝkich. Zabudowa mieszkaniowa jest zlokalizowana bezpośrednio przy ulicy, a więc uciąŝliwość akustyczna dla mieszkańców jest bardzo duŝa. 4. Niewiele niŝszym poziomem hałasu drogowego w porze dziennej, przekraczającym od 9 do ok.17 db (w zaleŝności od kategorii terenu) poziom dopuszczalny, cechowała się ulica Piłsudskiego. Bardzo wysoki był poziom hałasu zmierzony na tej ulicy w porze nocnej (69,1 db). O 19 db przekroczył on poziom dopuszczalny. NatęŜenie całkowite ruchu pojazdów w porze dnia było tu bardzo duŝe (śr. 674 pojazdów na godzinę). Większy był tu równieŝ, w porównaniu z ul. Kopernika, udział w ruchu dziennym pojazdów cięŝarowych (średnio 30%). W porze nocnej natomiast był on tu najwyŝszy w mieście (42%) i stwarzał w pobliŝu drogi bardzo niekorzystny klimat akustyczny. TakŜe na tej ulicy budynki mieszkalne zarówno jednorodzinne jak i wielorodzinne zlokalizowane są blisko ulicy, a więc uciąŝliwość akustyczna dla mieszkańców jest równieŝ bardzo duŝa. 5. NiŜsze poziomy hałasu (67 69 db), choć równieŝ przekraczające o 6-8 db poziom dopuszczalny, zanotowano przy ulicach wchodzących w skład drugiej trasy przelotowej przez miasto tj. przy ul. Wojska Polskiego i Ełckiej (trasa Białystok Ełk). 34

35 6. W wyniku przeprowadzonych pomiarów na objętych pomiarami ulicach Grajewa nie stwierdzono, zarówno w porze dziennej jak i nocnej, przekroczenia tzw. poziomu progowego hałasu. Jednak wszystkie zmierzone wartości mieściły się w skali duŝej i bardzo duŝej uciąŝliwości akustycznej. Q [poj./h] Kopernika Grajewo r. - pora dzienna Piłsudskiego Ełcka Wojska Polskiego P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 LAeq [db] max. wartość dopuszczalna Qcałkowite Q cięŝkie LAeq Rys. 1. Wielkość poziomów dźwięków A zbadanych dla punktów pomiarowych w Grajewie na tle rozkładów natęŝenia ruchu całkowitego pojazdów i udziału w nim samochodów cięŝarowych pora dnia W stosunku do wyników badań przeprowadzonych w roku 1999 w 2007 roku stwierdzono znaczny wzrost natęŝenia ruchu na głównych ulicach w mieście. Poziomy hałasu zmierzone w 2007 roku były natomiast nieco niŝsze od wartości uzyskanych w poprzednich badaniach (z wyjątkiem ulicy Kopernika). Wyników badań nie moŝna jednak porównywać w sposób bezpośredni. Jest to związane z zastosowaniem, w kaŝdym z okresów badań, innych metodyk pomiarowych, słuŝących róŝnym celom wykonywania pomiarów oraz ze zmianą obowiązujących przepisów prawnych.. W roku 1999 identyfikowano odcinki ulic o największej emisji hałasu (pomiary prowadzono w bezpośrednim sąsiedztwie jezdni, na wysokości 1 m), a w 2007 roku pomiary przeprowadzono na terenach chronionych (zabudowanych) przy tych odcinkach (w odległości od 2 do 9 m od jezdni na wys. 4 m). Mimo odsunięcia miernika pomiarowego od źródła hałasu (drogi) uzyskane wielkości hałasu w tych 35

36 punktach były w dalszym ciągu bardzo wysokie i zarówno w dzień jak i w nocy znacznie przekraczały poziomy dopuszczalne. 8. W celu wyeliminowania niekorzystnego wpływu ruchu, głównie tranzytowego, na klimat akustyczny Grajewa niezbędne jest jak najszybsze rozpoczęcie budowy obwodnicy miasta. Ciągły wzrost natęŝenia ruchu, w tym ruchu tranzytowego pojazdów cięŝkich, na ulicach Piłsudskiego i Kopernika, powoduje wzrost juŝ i tak bardzo duŝej uciąŝliwości akustycznej tej trasy dla zamieszkującej przy niej ludności. Tym bardziej, Ŝe zabudowa mieszkaniowa na obu ulicach graniczy z nimi bezpośrednio. Instytut Ochrony Środowiska planuje w 2008 roku przeprowadzenie w Grajewie pomiarów wartości poziomów długookresowych hałasu (L DWN oraz L N ), które słuŝą do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem. 5. Nadzór rynku W ramach kontroli rynku Inspekcja Ochrony Środowiska zajmuje się następującymi zagadnieniami: - spełnianie zasadniczych wymagań przez wprowadzone do obrotu opakowania i urządzenia wytwarzające hałas, - postępowanie z pojazdami wycofanymi z eksploatacji, - postępowanie ze zuŝytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Wśród poddanych kontroli w zakresie nadzoru rynku podmiotów, znalazł się jeden funkcjonujący na terenie Grajewa. - demontaŝ pojazdów wycofanych z eksploatacji: Na terenie Grajewa funkcjonuje jedna legalna stacja demontaŝu. Jest to PHU Auto-Złom Jerzy Koniecko przy ulicy Magazynowej. Zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, powinna być ona kontrolowana przez WIOŚ co najmniej raz w roku. Podczas wykonywanych w 2007 roku kontroli zwracano szczególną uwagę na sposób postępowania z powstałymi w tych podmiotach odpadami, a zwłaszcza na obowiązek poddania ich recyklingowi i odzyskowi. W ubiegłym roku pracownicy WIOŚ kontrolowali ten podmiot jeden raz. Poza sprawdzeniem przestrzegania przepisów ochrony środowiska, na wniosek NFOSiGW, zwrócono szczególną uwagę na wypełnienie obowiązku osiągnięcia poziomów recyklingu i odzysku wytwarzanych odpadów. Kontrola wykazała, Ŝe zakład przekroczył określoną w decyzji Wojewody Podlaskiego ilość wytwarzanych odpadów, 36

37 pochodzących z demontowanych pojazdów. Wydano w związku z tym zarządzenie pokontrolne, zobowiązujące podmiot do wystąpienia o zmianę decyzji. 6. Ochrona środowiska przed awariami Awarie zagraŝające środowisku, mogą nastąpić zarówno na terenie zlokalizowanych na terenie powiatu obiektów przemysłowych, jak równieŝ poza nimi. Wśród podmiotów stanowiących potencjalne zagroŝenie środowiska znajdują się równieŝ stacje paliw połoŝone na terenie powiatu ZagroŜenia takie mogą równieŝ powstać w wyniku wypadków kolejowych i drogowych z udziałem cystern i autocystern przewoŝących materiały niebezpieczne (głównie paliwa). Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w ŁomŜy prowadzi "Rejestr potencjalnych sprawców powaŝnych awarii". W rejestrze tym znajdują się dwie jednostki, połoŝone na terenie powiatu grajewskiego. Jedna z nich ( PFLEIDERER S.A.), zgodnie z aktualnie obowiązującym Prawem ochrony środowiska, ze względu na rodzaj i ilość magazynowanych substancji niebezpiecznych została zakwalifikowana jako zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii. PFLEIDERER Grajewo S. A. w Grajewie -formaldehyd 37 % T; R23/24/ kg -mazut kg -Ŝywica mocznikowo-formaldehydowa kg -olej opałowy lekki Ekoterm kg -olej napędowy kg -inne materiały niebezpieczne (zagroŝenie lokalne) WyŜej podane ilości materiałów niebezpiecznych zbliŝone są do ich maksymalnych stanów, wynikających z wielkości urządzeń magazynowych. Podstawowym źródłem zagroŝenia są magazyny formaliny oraz instalacje do jej transportu. W przypadku wystąpienia awarii z udziałem tej substancji, w zaleŝności od jej miejsca oraz wielkości emisji, moŝe nastąpić zanieczyszczenie powietrza, co moŝe stanowić zagroŝenie dla pracowników zakładu oraz innych osób, przebywających na tym terenie. Istotne jest równieŝ zagroŝenie dla wód powierzchniowych w przypadku awarii połączonej z wyciekiem. Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL w Grajewie -amoniak w instalacji chłodniczej: -ok kg -wodorotlenek sodu -ok kg Podstawowym źródłem zagroŝenia w tym zakładzie jest amoniakalna instalacja chłodnicza. W przypadku wystąpienia awarii z udziałem amoniaku, w zaleŝności od jej miejsca oraz wielkości emisji, moŝe 37

38 nastąpić zanieczyszczenie powietrza, w stopniu stwarzającym zagroŝenie dla ludności, równieŝ poza granicami zakładu. ZagroŜenie to jest powaŝne przede wszystkim ze względu na znaczną ilość osób przebywających na terenie zakładu. W roku 2002 zakończono budowę nowoczesnego magazynu chemicznego, co eliminuje szereg zagroŝeń zarówno dla pracowników zakładu jak teŝ środowiska. Oba zakłady posiadają rozpoznanie zagroŝeń, jakie stwarzają eksploatowane i stosowane w procesach produkcyjnych, materiały niebezpieczne. Posiadają równieŝ opracowane sposoby zapobiegania i ograniczania zagroŝeń dla środowiska. Spółka PFLEIDERER, będąca zakładem zwiększonego ryzyka powstania awarii, posiada Program Zapobiegania Awariom Przemysłowym, sporządzony zgodnie z wymogami art. 251 ustawy Prawo ochrony środowiska. Program jest na bieŝąco aktualizowany. W 2007 roku zaktualizowano schemat alarmowania. W Spółdzielni Mleczarskiej MLEKPOL funkcjonuje zakładowy plan operacyjny likwidacji nadzwyczajnych zagroŝeń środowiska. Dokumenty te są uzgodnione z Komendantem Powiatowym Państwowej StraŜy PoŜarnej w Grajewie. Oba zakłady posiadają ratowników i sprzęt umoŝliwiający podjęcie działań w przypadku awarii z uwolnieniem materiałów niebezpiecznych. Oba zakłady, ze względu na wysoki stopień potencjalnego zagroŝenia, objęte są stałym nadzorem Inspekcji Ochrony Środowiska. Podczas kontroli prowadzonych w tych zakładach w roku 2007, szczególną uwagę zwracano na ochronę środowiska przed awariami. W wyniku kontroli w obu zakładach nie stwierdzono istotnych naruszeń przepisów ochrony środowiska. Pewne nieprawidłowości w tym zakresie, stwierdzone w Spółdzielni Mleczarskiej MLEKPOL, zostały wyeliminowane w wyniku wydanych zarządzeń pokontrolnych oraz zastosowanego pouczenia. W roku 2007 na terenie powiatu grajewskiego wystąpiło jedno zdarzenie o charakterze powaŝnej awarii, stwarzające zagroŝenie dla środowiska r. nastąpił wyciek amoniaku z instalacji chłodniczej w Spółdzielni Mleczarskiej MLEKPOL w Grajewie. Powstała w wyniku zastosowania kurtyny wodnej woda amoniakalna odprowadzona została do kanalizacji zakładowej i na oczyszczalnię, co spowodowało zniszczenie osadu czynnego na oczyszczalni ścieków i zaburzenie jej pracy. W wyniku tego uległ podwyŝszeniu poziom amoniaku w ściekach oczyszczonych, co spowodowało zanieczyszczenie rzeki Ełk i śnięcie ryb. Szacowany poziom wycieku wyniósł ok. 120 kg. W celu ograniczenia negatywnego wpływu awarii na środowisko do rowu odprowadzającego ścieki pompowana była woda z hydrantów, w celu rozcieńczenia ścieków. Poziom zanieczyszczeń w ściekach i w rzece kontrolowany był na bieŝąco. Zakładowi wydano zarządzenie pokontrolne zobowiązujące do natychmiastowego powiadamiania Podlaskiego Inspektora Ochrony Środowiska o wystąpieniu awarii przemysłowej lub zdarzeń posiadających jej znamiona. 38

39 7. Działania kontrolne w zakładach na terenie powiatu grajewskiego W rejestrze Delegatury WIOŚ w ŁomŜy znajdują się 82 podmioty z terenu powiatu grajewskiego, kontrolowane w związku z oddziaływaniem na środowisko. W roku 2007 skontrolowano 18 podmiotów. Przeprowadzono: 4 kontrole kompleksowe, 19 kontroli problemowych, 2 inwestycyjne i 3 kontrole interwencyjne. W trakcie przeprowadzonych kontroli w 8 podmiotach nie stwierdzono Ŝadnych nieprawidłowości. W pozostałych podmiotach najczęściej stwierdzane nieprawidłowości to: - nieuregulowane sprawy związane z gospodarką odpadami; - brak zbiorczych zestawień danych o zakresie korzystania ze środowiska, nie przysyłanie ww. zestawień właściwym organom, nie naliczanie opłat za korzystanie ze środowiska. Kontrole interwencyjne dotyczyły głównie problemów z zanieczyszczaniem wód płynących. W celu wyeliminowania nieprawidłowości przewaŝnie wydawano stosowne zarządzenia pokontrolne i dokonywano pouczenia. Tylko w 1 przypadku podmiot ukarano mandatem karnym, równieŝ tylko na 1 podmiot nałoŝono administracyjną karę pienięŝną. W jednym przypadku skierowano wystąpienie do Starostwa Powiatowego w Grajewie i Wójta Gminy Grajewo. Kontrole kompleksowe dotyczyły : - przestrzegania przepisów ochrony środowiska: skontrolowano podmioty : DUROBEX G. Maciorowski Grajewo brak ewidencji odpadów, nieuregulowany stan formalnoprawny w zakresie gospodarki odpadami wydano zarządzenie pokontrolne z 2 obowiązkami. - Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Grajewie skontrolowano stan przygotowań do uzyskania pozwolenia zintegrowanego na eksploatację składowiska odpadów w Koszarówce- stwierdzono brak pozwolenia zintegrowanego, brak zezwolenia na zbieranie i transport i unieszkodliwianie odpadów poprzez składowanie, brak brodzika dezynfekcyjnego, brak rejestru odczytów stanu licznika deszczomierza, przyjmowanie odpadów na składowisko nie ujętych w decyzji, nieterminowe przekazywanie marszałkowi województwa zbiorczego zestawienia danych o rodzajach i ilości odpadów za 2006r. Wydano zarządzenie pokontrolne z 4 obowiązkami. - Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL w Grajewie sprawdzenie realizacji warunków pozwolenia zintegrowanego stwierdzono brak dokumentów potwierdzających wprowadzanie w Ŝycie zakładowego planu przeciwdziałania awariom zastosowano pouczenie - KUUSAKOSKI S.A. Oddział w Grajewie w skupie metali przyjmowano zuŝyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, zaolejone podzespoły pojazdów nielegalne składowisko odpadów wydano zarządzenie pokontrolne z 3 obowiązkami 39

40 Kontrole problemowe: W zakresie gospodarki odpadami skontrolowano: - Gmina Radziłów składowisko odpadów kontrola w zakresie eksploatacji składowiska stwierdzono brak prowadzenia monitoringu opadów atmosferycznych i osiadania składowiska, brak badań odcieków ze składowiska wydano zarządzenie z 4 obowiązkami; Lecznica Weterynaryjna K. Nowicki Grajewo stwierdzono nieuregulowany stan w zakresie gospodarki odpadami, brak ewidencji odpadów, nie sporządzano zbiorczego zestawienia o odpadach oraz ewidencji informacji i danych o korzystaniu ze środowiska wydano zarządzenie z 4 obowiązkami; Lecznica Weterynaryjna - ul. Konopska, Grajewo nieuregulowany stan w zakresie gospodarki odpadami, brak ewidencji odpadów, nie sporządzano zbiorczego zestawienia o odpadach oraz ewidencji informacji i danych o korzystaniu ze środowiska wydano zarządzenie pokontrolne z 4 obowiązkami W zakresie demontaŝu pojazdów skontrolowano zakład: Auto Złom Jerzy Koniecko w Grajewie stwierdzono przekroczenie ustalonej w decyzji ilości wytwarzanych odpadów - wydano zarządzenie pokontrolne; Gospodarkę wodo-ściekową skontrolowano w: - Zespole Szkół w Wojewodzinie oraz ZWiK Grajewo nie stwierdzono nieprawidłowości; - Urzędzie Miasta Grajewo kolektory burzowe stwierdzono brak pozwolenia wodnoprawnego dla 1 kolektora, nie prowadzono badań wód opadowych, stwierdzono niewłaściwą konserwację kolektorów wydano zarządzenie pokontrolne z 4 obowiązkami; - P-USP ZAKREM Grajewo stwierdzono niepełny monitoring jakości ścieków wydano zarządzenie pokontrolne, decyzja o karze za 2006r. w zakresie gospodarki odpadami, ochrony powietrza i opłat skontrolowano: Gorzelnię PPR Alko-Pol w Słuczu nie przedkładano do WIOŚ informacji o korzystaniu ze środowiska oraz wyników pomiarów monitoringowych zastosowano mandat karny za nie wywiązanie się z wydanych w 2006 roku zarządzeń pokontrolnych, wydano kolejne zarządzenie pokontrolne z 5 obowiązkami Masarnię Zagłoba w Grajewie stwierdzono prowadzenie ewidencji odpadów na nieaktualnych drukach wydano zarządzenie pokontrolne. W zakresie ochrony powietrza i handlu uprawnieniami do emisji skontrolowano 2 zakłady: - Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Grajewie (2 kontrole) i PFLEIDERER Grajewo S.A. w Grajewie - nie stwierdzono nieprawidłowości wykonano weryfikację raportów emisji rocznej CO2 zastosowano pouczenie dla PEC w Grajewie oraz PDM UNIDROG Grajewo z kontrolnym pomiarem emisji nie stwierdzono nieprawidłowości 40

41 PFLEIDERER Grajewo S.A. w Grajewie kontrola zawartości siarki w oleju cięŝkim pobór prób badania paliwa wykazały nie spełnianie przez olej cięŝki norm dot. zawartości siarki; W zakresie powaŝnych awarii przeprowadzono kontrolę w zakładach PFLEIDERER Grajewo S.A. nie stwierdzono nieprawidłowości; W zakresie ochrony przed hałasem skontrolowano LDR EGO Grajewo brak nieprawidłowości; W zakresie kontroli inwestycji skontrolowano : - PFEIDERER MDF Grajewo w zakresie realizacji instalacji do produkcji płyt MDF oraz ORLEN GAZ na terenie PFLEIDERER MDF Grajewo w obu podmiotach nie stwierdzono nieprawidłowości; Przeprowadzono 3 kontrole interwencyjne: zanieczyszczenie rowu melioracyjnego w Koszarówce odprowadzanie ścieków do rowu wystąpienie do Starostwa Powiatowego w Grajewie i Wójta Gminy Grajewo- w związku ze zgłoszeniem o zanieczyszczeniu r. przeprowadzono oględziny rowu melioracyjnego (dopływ rz. Ełk) w m. Koszarówka. Pobrano do badań laboratoryjnych dwie próbki wody z rowu: Jedną poniŝej zrzutu ścieków deszczowo-przemysłowych z PFLEIDERER Grajewo S.A. a drugą poniŝej zabudowań wsi Koszarówka. Wynki badań wykazały wyraźne pogorszenie jakości wody, w tym jakości sanitarnej, w punkcie poniŝej zabudowań Koszarówki w stosunku do jakości wody przy zakładach PFLEIDERER. WIOŚ skierował pismo do Wójta Gminy Grajewo z prośbą o przeprowadzenie kontroli posesji w m. Koszarówka w zakresie wypełniania przez właścicieli nieruchomości obowiązków wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Wójt Gminy Grajewo poinformował WIOŚ o wyniku kontroli, przedstawiając kopie umów na wywóz nieczystości i rachunek za wywóz ścieków nie określający ilości wywiezionych ścieków, z datą r. Przedstawione umowy na wywóz nieczystości płynnych zostały podpisane dopiero r. - Sp. Mleczarska MLEKPOL w Grajewie kontrola interwencyjna związana z wyciekiem amoniaku z instalacji chłodniczej w zakładzie - opisana w rozdziale Ochrona środowiska przed awariami ; - śnięcie ryb na rzece Ełk - przeprowadzono oględziny rzeki z poborem prób 3 próby ścieków i 2 rzeki nie stwierdzono przekroczeń zanieczyszczeń. Kontrola opisana w rozdziale dot. Ochrony wód. - zanieczyszczenie komunalne wód jeziora Toczyłowo r. w związku ze zgłoszeniem o prawdopodobnym zanieczyszczeniu jeziora Toczyłowo przez zanieczyszczenia komunalne, przeprowadzono oględziny jeziora i jego dopływów. Nie stwierdzono dopływu do jeziora zanieczyszczeń komunalnych. Ze względu na naturalne cechy tego jeziora( znaczna powierzchnia w stosunku do głębokości) oraz rolniczy charakter znacznego procentu zlewni jezioro jest naraŝone na naturalny proces eutrofizacji, pogarszający jego walory rekreacyjne. W roku 2008 przeprowadzono kolejne cykliczne pełne badanie jeziora (wyniki po opracowaniu zostaną przekazane do Starostwa Powiatowego w Grajewie). Poprzednie badanie wykonane w 2002 roku wskazywało bardzo dobry stan sanitarny jeziora. 41

42 Kontrole dotyczące gospodarki ściekowej, ochrony powietrza, składowisk odpadów, hałasu przemysłowego i nadzoru rynku ujęto w rozdziałach dotyczących tych zagadnień. Działalność kontrolna prowadzona na terenie powiatu grajewskiego gmina Rajgród opracowanie -Delegatura w Suwałkach W ewidencji podmiotów objętych działalnością kontrolną, prowadzonej przez Delegaturę WIOŚ w Suwałkach ujęte są 24 podmioty z terenu gminy Rajgród. Wśród nich znajdują się między innymi : - składowisko odpadów dla miasta i gminy Rajgród w Wojdach, - miejska oczyszczalnia ścieków w Rajgrodzie, - stacja paliw, - zakład przemysłu mięsnego, - piekarnia, - gospodarstwo rolne (produkcja trzody), - gospodarstwo rybackie, - 14 obiektów turystyczno-wypoczynkowych, - 3 małe jednostki osiedla mieszkaniowe z oczyszczalniami, kotłowniami itp. W 2007 r. na omawianym obszarze przeprowadzono 11 kontroli, w następujących obiektach: - składowisko odpadów w Wojdach, - oczyszczalnia miejska w Rajgrodzie, - oczyszczalnia ścieków Nadleśnictwa Rajgród w Tamie, - oczyszczalnia ścieków Zakładu Doświadczalnego Melioracji i UŜytków Zielonych w Biebrzy (2 kontrole), - Gospodarstwo Rolne w Bełdzie, - 5 obiektów wypoczynkowych (ośrodki wypoczynkowe w Rajgrodzie i Czarnej Wsi). Podczas kontroli najczęściej stwierdzano następujące nieprawidłowości: - niepełny monitoring składowiska odpadów w Wojdach, - nieuregulowany stano formalnoprawny w zakładach brak pozwolenia wodnoprawnego na pobór wody (PUH RYBITWA Ośrodek Wypoczynkowy w Czarnej Wsi), brak pozwolenia wodnoprawnego na odprowadzanie ścieków (Ośrodek Szkolenia Ratowników WOPR w Tamie), - brak umów na pobór wody z wodociągu lub odprowadzanie ścieków do kanalizacji i oczyszczalni miejskiej (PUH RYBITWA Ośrodek Wypoczynkowy w Czarnej Wsi, Stowarzyszenie YACHT CLUB ARCUS MARINA w Rajgrodzie, - brak zbiorczych zestawień danych o zakresie korzystania ze środowiska, nienaliczanie opłat za korzystanie ze środowiska (PUH RYBITWA Ośrodek Wypoczynkowy w Czarnej Wsi), - zły stan techniczny lub nieprawidłowości w eksploatacji urządzeń ujęć wody i oczyszczalni ścieków (Zakładu Doświadczalnego Melioracji i UŜytków Zielonych w Biebrzy, Nadleśnictwo Rajgród w Tamie). W przypadku stwierdzenia uchybień bądź nieprawidłowości podejmowano działania pokontrolne. Wydano 8 zarządzeń pokontrolnych, wystosowano 2 wystąpienia do właścicieli obiektów oraz 2 do innych organów ochrony środowiska. W 2 przypadkach zastosowano kary grzywny mandaty karne na łączną kwotę 250 zł. Sporządzono: mgr inŝ. Alicja Godula Kierownik Działu Monitoringu Środowiska Zatwierdzono: 42

43 43