Lasy Państwowe w regionie kujawsko-pomorskim

Transkrypt

1 Janusz Kaczmarek Lasy Państwowe w regionie kujawsko-pomorskim Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu

2 Ustawa o lasach z 28 września 1991 roku Lasy państwowe Lasy niepaństwowe Lasy : Ustawa o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju

3 Fundamenty Ustawy o lasach Lasy Państwowe państwowa jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, reprezentująca Skarb Państwa Zasada samofinansowania się lasów Opodatkowanie od powierzchni drzewostanów >40 lat, a nie od zysku Idea zrównowaŝonego rozwoju Fundusz Leśny SłuŜba leśna 10-letnie plany urządzenia lasu

4 Cele gospodarki leśnej zachowanie lasów ochrona lasów ochrona gleb i terenów naraŝonych na zanieczyszczenia oraz o znaczeniu społecznym ochrona wód produkcja na zasadzie racjonalnej gospodarki

5 Zasady gospodarki leśnej powszechna ochrona lasów trwałość utrzymania lasów ciągłość i zrównowaŝone wykorzystanie wszystkich funkcji lasów powiększanie zasobów leśnych

6

7 RDLP w Toruniu 432 tys. ha lasów Skarbu Państwa 56 tys. ha lasów nadzorowanych innej własności 27 nadleśnictw

8 Nadleśnictwa

9 RDLP w Toruniu Nadleśnictwa utworzone po 1992 r.: Toruń Cierpiszewo Woziwoda Trzebciny

10 Siedziba Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu powstała 1 lutego 1925 r. Gmach oddano do uŝytku w 1930 r. Projekt Kazimierza Ulatowskiego (przychodnia na ul. Uniwersyteckiej oraz Kościół Chrystusa Króla na ul. Kościuszki w Toruniu)

11 PołoŜenie według regionalizacji przyrodniczo-leśnej Krainy przyrodniczo-leśne: Wielkopolsko-Pomorska (III) Dzielnice: Borów Tucholskich Pojezierza Krajeńskiego Poj. Chełmińsko-Dobrzyńskiego Kotliny Toruńsko-Płockiej Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej Bałtycka (I) Dzielnica Pojezierza Iławsko-Brodnickiego

12 Główne kompleksy leśne Bory Tucholskie Puszcza Bydgoska Lasy Gostynińsko- Włocławskie Lasy Pojezierza Brodnickiego

13

14

15 Typy siedliskowe lasu Udział powierzchniowy gatunków Inne 1% Bór świeŝy 39% Olsza 3% Buk 1% Inne 6% Las świeŝy 8% Las mieszany świeŝy 18% Bór mieszany świeŝy 29% Brzoza 3% Dąb, klon, jesion 5% Sosna 87%

16 Zasoby

17 Zasoby naszych lasów Powierzchnia leśna (tys. ha) Przeciętny wiek drzewostanów (lat) Przeciętna zasobność brutto (m 3 /ha) Przeciętny przyrost roczny (m 3 /ha/rok) roczne pozyskanie drewna (mln m 3 /rok) 402,7 432, ,13 3,82 1,07 1,86 grubizna na pniu brutto (mln m 3 ) 69 mln m 3 98,5 mln m 3

18 Hodowla lasu

19 Hodowla lasu Drzewostany nasienne wyłączone ha, gospodarcze - 13,6 tys. ha Drzewa mateczne szt. Plantacje nasienne i plantacyjne uprawy nasienne ha Uprawy pochodne ha Szkółki leśne - 38 szt. połączone w 27 gospodarstw szkółkarskich

20 Roczna produkcja szkółkarska 67 mln sadzonek (w tym 32 mln iglastych, 35 mln liściastych) Hodowla lasu Roczny rozmiar prac hodowlanych: Odnowienia i zalesienia - 3,2 tys. ha Pielęgnacja lasu (czyszczenia, trzebieŝe i pielęgnacja gleby) - 17,8 tys. ha

21 Przebudowa drzewostanów Rębnie rębnie złoŝone: 65% rębnia zupełna: 35% Produkcja szkółkarska: zwiększanie produkcji gatunków liściastych o 13% Skład gatunkowy drzewostanów: spadek udziału sosny na korzyść gatunków liściastych o 3% (4000 ha)

22

23

24

25

26 Hodowla lasu Zrębowo-przerębowy sposób zagospodarowania lasu prowadzący do zmiany struktury gatunkowej odnowień na korzyść gatunków liściastych Rębnia zupełna Rębnie złoŝone

27 Krajowy Program Zwiększania Lesistości Realizacja: Zwiększenie lesistości kraju do 30% w 2020 r. (obecnie 29,1%) Pozostało 195 ha w LP Lasy Państwowe Właściciele prywatni Plan do zalesienia ha ha Zalesiono ha ha Wykonanie 98,0 % 46,0 %

28 Ochrona lasu

29 Główne zagroŝenia lasów Antropogeniczne: poŝary lasu, przemysł: Zakłady Azotowe Anwil, Cementownia Kujawy Lafarge (III strefa uszkodzeń ok. 200 ha), spadek poziomu wód gruntowych, stepowienie (Kopalnia Konin) Abiotyczne: huraganowe wiatry śniegołomy przymrozki susze

30 Główne zagroŝenia lasów Biotyczne: owady, np.: brudnica, boreczniki, barczatka, strzygonia, cetyńce, korniki, przypłaszczek. grzyby: huba korzeni, opieńka, choroby grzybowe sadzonek w szkółkach leśnych, ssaki: szkody w drzewostanach w wyniku Ŝerowania jeleni, saren, danieli, ostatnio coraz dotkliwsze ze strony łosi, gryzoni (w tym bobrów)

31 Główne zagroŝenia lasów Brudnica mniszka

32 PoŜary lasu Średnio 286 poŝarów rocznie (ostatnie 10 lat) 141 poŝarów w 2010 r. (11,96 ha), straty 25 tys. zł średnia powierzchnia spalona 0,08 ha najbardziej palne nadleśnictwa: Włocławek Dobrzejewice śołędowo Solec Kujawski Bydgoszcz

33 PoŜary lasu na obszarze RDLP w Toruniu Powierzchnia poŝarów w lasach w latach

34

35

36

37

38 Lider Polskiej Ekologii 1998 Odnowienie poŝarzyska z 1992 r. w Nadleśnictwie Cierpiszewo

39 Infrastruktura przeciwpoŝarowa 54 dostrzegalnie przeciwpoŝarowe 2 samoloty gaśnicze 1 samolot patrolowy 1 śmigłowiec 745 punków czerpania wody 23 lekkie samochody terenowe 738 radiotelefonów

40 Inne problemy zaśmiecanie Śmieci uprzątnięte z lasów: 6822 m 3 Koszty 680 tys. zł Coroczne wspólne akcje ze szkołami i organizacjami pozarządowymi: Sprzątanie Świata, Konkurs Czysty las i inne

41 Inne problemy szkodnictwo leśne KradzieŜe drewna 432 przypadki miąŝszość (wartość) 1063 m 3 (157 tys. zł) wykrywalność 46% Kłusownictwo 14 przypadków Bezprawne korzystanie z lasu KradzieŜ i zniszczenie mienia nadleśnictwa 4908 przypadków 94 przypadki

42 ObniŜanie się poziomu wód gruntowych na Kujawach Dawny kanał łączący Jezioro Ostrowskie z Gopłem Jez. Ostrowskie

43 Skutki niedostatku wody: zarastanie i zanik zbiorników i cieków wodnych 2000 r r. Jezioro Skrzynka (Nadleśnictwo Miradz)

44 Skutki niedostatku wody: przekształcanie siedlisk wilgotnych i błotnych wysychające bagno dawne stawy rybne

45 Przeciwdziałanie deficytowi wody w lasach Nadleśnictwo Dąbrowa Rzeka Sinowa poprawa lokalnych warunków wodnych na obszarze leśnym Inwestycja z 1999 roku, koszt ogólny 93,5 tys. zł, w tym Ekofundusz 89 tys. zł Wykonano 4 budowle piętrzące (do wysokości 1 m) w postaci zastawek drewnianych, ze stałym przelewem, w systemie kaskadowym. Powstały 4 zbiorniki o łącznej objętości 1500 m 3

46 Przeciwdziałanie deficytowi wody w lasach Nadleśnictwo Tuchola Odtworzenie stawów zalewowych dla celów retencji leśnej w Piszczku Inwestycja z 2006 r., koszt ogólny 170 tys. zł, w tym NFOŚIGW 130 tys. zł Pojemność zbiorników 8,1 tys. m 3, pow. lustra wody 6,8 tys. m 2 Zbiorniki mają zapewniony stały, kontrolowany dopływ wody z cieku podstawowego za pomocą urządzenia piętrzącego zastawki drewnianej wykonanej na rzece Kicz

47 Przeciwdziałanie deficytowi wody w lasach Nadleśnictwo Osie Zbiornik Jabłonowiec odtworzenie zbiornika wodnego o powierzchni lustra ok. 20 ha i objętości 40 tys. m 3 wody Zadanie wykonano w 1998 r., koszt budowy drewnianej zastawki zł (!)

48 Przeciwdziałanie deficytowi wody w lasach Nadleśnictwo Przymuszewo Odbudowa systemu nawadniającego łąki w dolinie rzeki Kulawy - rekonstrukcja systemu nawadniającego z XIX w. Odtworzono m.in mb rowów doprowadzających wodę, 4 zastawki, kładkę do przepędu owiec Odtworzenie wilgotnych łąk o powierzchni 12,69 ha Koszt 322 tys. zł, w tym 267 tys. zł z Ekofunduszu Projekt jest finalistą XIV edycji konkursu Ekofunduszu na ochronę obszarów wodno-błotnych

49 Przed inwestycją Po inwestycji

50 Lider Polskiej Ekologii 2009 Budowa systemu nawadniającego w dolinie rzeki Kulawy na terenie Nadleśnictwa Przymuszewo

51 Projekt: Zwiększenie moŝliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych realizacja w latach w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura I Środowisko Ilość nadleśnictw biorących udział w projekcie Zbiorniki małej retencji, budowle piętrzące i in. Liczba obiektów szt. Objętość retencjonowanej wody m 3 Planowane nakłady zł (netto)

52 UŜytkowanie lasu

53 Pozyskanie i sprzedaŝ drewna Roczne pozyskanie drewna 1,85 mln m 3 W tym grubizny 1,73 mln m 3 papierówka 48,8% tartaczne 41,5% opał 8,4% inne 1,3% fot. T. Chrzanowski 570 odbiorców fot. T. Chrzanowski

54 SprzedaŜ drewna Portal Leśno-Drzewny System e-drewno

55 Łowiectwo

56 Gospodarka łowiecka 291 obwodów łowieckich w zasięgu RDLP 214 polnych 77 leśnych 8 Ośrodków Hodowli Zwierzyny Lasów Państwowych optymalizacja liczebności populacji zwierzyny grubej

57 Gospodarka łowiecka Stan zwierzyny grubej w RDLP w Toruniu: Jelenie 8 tys. szt. Daniele 3,3 tys. szt. Sarny 40 tys. szt. Dziki 15 tys. szt. Łosie 200 szt.

58 Gospodarka łowiecka Wymierne efekty selekcji populacyjnej i osobniczej: poprawa jakości osobniczej OHZ Runowo OHZ Lutówko

59 Gospodarka łowiecka Wymierne efekty selekcji populacyjnej i osobniczej: wzrost jakości trofeów łowieckich Nadleśnictwo Gniewkowo

60 Gospodarka łowiecka Uczestnictwo w programie odbudowy populacji zwierzyny drobnej ( ) OHZ Mszano (N-ctwo Brodnica)

61 Ekologizacja gospodarki leśnej Pozostawianie drewna martwych drzew Nowe technologie Ochrona i dokumentacja cennych fragmentów rodzimej przyrody Tworzenie stref przejściowych (ekotony) Stosowanie gatunków biocenotycznych Utrzymanie wody w lesie (mała retencja)

62 Rentowność RDLP w Toruniu Średnia z ostatnich 6 lat 12,4% Przychody z drewna 91,5% Inne przychody 8,5%

63 Zasoby ludzkie Nadleśnictwa Zatrudnienie ogółem Pracownicy umysłowi Biuro dyrekcji Zatrudnienie ogółem

64 Choroby zawodowe W 2010 r. boreliozę orzeczono u ponad 64 osób w RDLP Łącznie 180 osób Choroby zawodowe leśników orzekane w całej Polsce przez Państwowego Inspektora Sanitarnego Borelioza Zespół wibracyjny Kleszczowe zapalenie mózgu

65 Technologie Tradycyjną pilarkę wypierają maszyny wielooperacyjne harwestery 11 sztuk w RDLP pozyskują ok. 10% drewna Konie i ciągniki rolnicze są zastępowane przez skidery, forwardery i przyczepy samozaładowcze

66 Leśne Kompleksy Promocyjne Bory Tucholskie Lasy Gostynińsko- Włocławskie

67 Leśne Kompleksy Promocyjne Zadania: Dokładne rozpoznanie stanu biocenozy leśnej Integrowanie celów badawczych i doświadczalnictwa na potrzeby LP Prowadzenie szkoleń SłuŜby Leśnej i edukacji ekologicznej społeczeństwa

68 Edukacja leśna

69 Edukacja Infrastruktura: 2 ośrodki edukacji 17 izb leśnych 40 wiat edukacyjnych 39 ścieŝek dydaktycznych 196 innych obiektów związanych lub niezwiązanych z gospodarką leśną Efekty: ok. 120 tys. osób rocznie 1093 zajęć terenowych 236 lekcji w szkołach 440 lekcji w izbach edukacyjnych

70

71 Inwestycje

72 Leśniczówki

73 Nowa leśniczówka i osada inŝ. nadzoru Chorągiewka (Nadleśnictwo Cierpiszewo)

74 Nowa leśniczówka Kamionka (Nadleśnictwo Lutówko)

75 Nowa leśniczówka Zielonka (Nadleśnictwo Bydgoszcz)

76 Modernizacja leśniczówki Czystochleb (Nadleśnictwo Golub-Dobrzyń)

77 Inne osady SłuŜby Leśnej

78 Modernizacja osady podleśniczych Ruda (Nadleśnictwo Brodnica)

79 Przebudowa dworku Wąkole (Nadleśnictwo Dobrzejewice)

80 Modernizacja osady podleśniczego Wawrowice (Nadleśnictwo Brodnica)

81 Szkółki leśne

82 Deszczownia automatyczna (Nadleśnictwo Dobrzejewice)

83 Szkółka kontenerowa (Nadleśnictwo Dobrzejewice)

84 Drogi leśne

85 Przebudowa drogi poŝarowej (Nadleśnictwo Skrwilno)

86 Przebudowa drogi leśnej Leśnictwo Zimne Zdroje (N. Trzebciny)

87 Przebudowa drogi leśnej poŝarowej i technologicznej (Nadleśnictwo Toruń)

88 Przebudowa drogi leśnej poŝarowej i technologicznej (Nadleśnictwo Przymuszewo)

89 Infrastruktura przeciwpoŝarowa

90 Budowa masztów antenowych i montaŝ systemów bezprzewodowej transmisji obrazu (N-ctwo Zamrzenica, śołędowo i Trzebciny)

91 Punkt alarmowo-dyspozycyjny (Nadleśnictwo Dobrzejewice)

92 Infrastruktura turystyczna

93 Wiaty i miejsca postoju pojazdów (Nadleśnictwo Dąbrowa)

94 Pole namiotowe w Drzewiczu Modernizacja roku (Nadleśnictwo Przymuszewo)

95 Siedziby nadleśnictw

96 siedziba Nadleśnictwa Trzebciny

97 siedziba Nadleśnictwa Rytel

98 Wyłuszczarnia nasion

99 wyłuszczarnia nasion w Klosnowie (Nadleśnictwo Rytel)

100 Ochrona przyrody Ochrona przyrody

101 Rezerwaty przyrody 102 rezerwaty o łącznej powierzchni 7,3 tys. ha na gruntach LP 42 nowe rezerwaty od 1992 r. Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego są najstarszym rezerwatem przyrody w Polsce

102 Rezerwat przyrody Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego

103 Rezerwat przyrody Dolina Drwęcy

104 Rezerwat przyrody Wronie

105 Rezerwat przyrody Las Piwnicki

106 Rezerwat przyrody Dolina Osy

107 UŜytki ekologiczne 2260 uŝytków ekologicznych o łącznej pow ha

108 UŜytek ekologiczny śurawieniec (Nadleśnictwo Golub-Dobrzyń)

109 UŜytek ekologiczny Opólnica (Nadleśnictwo Dobrzejewice)

110 819 pomników przyrody pojedyncze drzewa grupy drzew aleje głazy narzutowe pomniki powierzchniowe Pomniki przyrody

111 Pomnikowy jesion (Nadleśnictwo Szubin)

112 Strefy ochrony gniazdowania ptaków 81 stref wokół gniazd rzadkich gatunków ptaków bielik bocian czarny orlik krzykliwy puchacz kania ruda

113 Obszary Natura Obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków Bagienna Dolina Drwęcy Błota Rakutowskie Bory Tucholskie Dolina Dolnej Wisły Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego Ostoja Nadgoplańska Wielki Sandr Brdy świrownia Skoki 39 Specjalnych Obszarów Ochrony Siedlisk

114 Obszary Natura 2000 na terenie RDLP w Toruniu obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO)

115 Obszar specjalnej ochrony ptaków Bory Tucholskie

116 Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Dolnej Wisły

117 Inne formy ochrony przyrody Obszary chronionego krajobrazu Zespoły przyrodniczokrajobrazowe Stanowisko dokumentacyjne Parki krajobrazowe Ochrona gatunkowa

118 Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego

119 Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Drwęcy

120 Wspieranie bioróŝnorodności Monitoring liczebności gatunków chronionych Trop wilka Nadleśnictwo Lutówko Ślady Ŝerowania bobrów Nadleśnictwo Trzebciny

121 Wspieranie bioróŝnorodności Minimalizacja fragmentacji siedlisk Udział w projektowaniu przejść dla zwierząt Monitoring wykorzystania przejść Współdziałanie z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Bydgoszczy

122 Certyfikacja gospodarki leśnej Certyfikat FSC Forest Stewardship Council nadany w 2002 r. (audyty wznawiające w 2007 i 2010 r.) Zasady FSC mówią m.in. o: respektowaniu prawa ochronie przyrody i bioróŝnorodności ochronie praw miejscowej ludności i pracowników racjonalnym gospodarowaniu zasobami w sposób trwały

123 Zadania na przyszłość ze środków UE Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Rekultywacja na cele przyrodnicze terenów zdegradowanych, powojskowych i popoligonowych (11,2 mln zł) Zwiększanie moŝliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy (9 mln zł) Program ochrony i restytucji cisa pospolitego (1,3 mln zł) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzenie instrumentów zapobiegawczych (18 mln zł) (dane netto)