Gustaw Waza zostaje wybrany królem, a Olaus Petri zaczyna nauczać w duchu luterańskim. Szwecja liczy 1 mln mieszkańców oraz 50 klasztorów.

Transkrypt

1 Prześladowania Kościoła katolickiego podczas reformacji kojarzą się zazwyczaj z wydarzeniami w Anglii, Niemczech, Szwajcarii czy w Niderlandach. Stosunkowo mało znany jest fakt, że papistyczna nauka była również zdecydowanie tępiona w Skandynawii, a katolicy prawie aż do końca XIX w. pozostawali tam obywatelami drugiej kategorii Gustaw Waza zostaje wybrany królem, a Olaus Petri zaczyna nauczać w duchu luterańskim. Szwecja liczy 1 mln mieszkańców oraz 50 klasztorów Parlament w Västeras: początek upaństwawiania Kościoła i konfiskata własności kościelnej Parlament w Västeras po raz pierwszy ogłasza Szwecję królestwem ewangelicko-luterańskim Rokowania króla Jana III ze Stolicą Apostolską załamują się; publiczna działalność katolicka zostaje zabroniona. luty Zgromadzenie w Uppsali ustala: protestanckie wyznanie wiary (augsburskie) obowiązuje w kościele szwedzkim. Nie-luterańscy wyznawcy wiary mogą przebywać w Szwecji, ale nie mogą odbywać publicznych spotkań Parlament żąda zakazu odprawiania mszy dla katolików z wyjątkiem kaplicy królewskiej oraz w obecności króla. Zygmunta zostaje ukoronowany na króla dopiero kiedy przyrzeka, że przyjmie decyzję zgromadzenia w Uppsali, zapewnianie zaś przez niego papieża, że wprowadzi katolickie nabożeństwa, uważa się za krzywoprzysięstwo. Zygmunt kupuje dom dla Kościoła katolickiego i opuszcza Szwecję. Kaplica zamkowa zostaje zamknięta przez księcia Karola Parlament w Söderköping: jezuici i inni księża katoliccy nie mogą przebywać w kraju, katolikom zabrania się odprawiać nabożeństw i prowadzić działalności publicznej. Wszelka działalność związana z katolicyzmem zostaje zabroniona. Klasztor w Vadstenie zostaje 1 / 6

2 zamknięty Do Szwecji zostaje przywiezionych i straconych siedmiu jezuitów z Dorpatu oraz fiński ksiądz katolicki Jan Jussoila z Livland Parlament w Norrköping decyduje: nie wolno wybierać królem Szwecji tego, kto nie zgadza się ze szwedzką religią chrześcijańską. W Królestwienie należy tolerować żadnych wyznawców innych religii. Mieszkaniec, który odstąpi od szwedzkiej religii chrześcijańskiej, utraci swój majątek i zostanie wydalony z Królestwa, aby nie miał okazji zwymiotować swojej trucizny. Zakaz kontaktu ze Szwedami, którzy wyemigrowali do Polski Zatrudniony w kancelarii Karola IX Piotr Petrosa przyznaje się, że jest katolikiem i zostaje stracony. Jest to pierwszy szwedzki męczennik okresu reformacji Historyk Królestwa Jan Messenius zostaje skazany na śmierć (karę zamieniono na dożywocie) za kontakty z katolikami w Polsce; umiera w 1636 r Ustawa Örebro: wszyscy katolicy muszą opuścić kraj w ciągu trzech miesięcy. Żaden wyznawca papizmu nie może przebywać w Szwecji. Tego, kto zwodzi kogoś papistyczną nauką, należy ukarać jako wichrzyciela. Tego, kto odchodzi do papistycznej religii, należy pozbawić majątku i innych praw, jakby umarł. Ma umrzeć jak zdrajca. Tego, kto studiuje albo zezwoli swojemu synowi studiować w papistycznym kolegium, powinno się ukarać wygnaniem i przepadkiem mienia. Kontakt z emigrantami szwedzkimi w Polsce jest zabroniony. Pokój Szwecja-Rosja w Stolbowa: rosyjscy kupcy prawosławni mogą praktykować swoją religię w Sztokholmie i Vitborgu. W Sztokholmie powstaje rosyjska parafia prawosławna Skargi w parlamencie na nabożeństwa katolików. Królowa Krystyna zrzeka się tronu i przechodzi do Kościoła katolickiego. Królewskie gwarancje Karola X Gustawa: cudzoziemskim wyznawcom wiary przyznaje się prawo odprawiania prywatnych nabożeństw pod warunkiem, że zachowują się spokojnie i bez zgorszenia. Cudzoziemscy katolicy mogą mieszkać w Szwecji, ale nie mogą mieć publicznych nabożeństw. 2 / 6

3 Ustawa o religii: wszystkie stany Królestwa mają zachowywać tę przyjętą religię chrześcijańską. Wyznawcy innych religii mogą wykonywać swoje zawody, ale mają trzymać swoją dewocję za zamkniętymi drzwiami. Wykroczenie przeciw ustawie będzie karane. Zagraniczni przedstawiciele mogą mieć nabożeństwa, ale tylko dla siebie i swojej służby poza tym nie można odprawiać nabożeństw papistycznych ani kalwińskich Pokój z Polską. Krystyna odwiedza Szwecję, zmuszona jest jednak zlikwidować publiczna mszę na zamku królewskim i odesłać towarzyszącego jej księdza katolickiego Dekret religijny: wprowadza się karę śmierci dla Szwedów-konwertytów oraz dla zagranicznych misjonarzy. Wyznawcy innych religii muszą meldować się u władz kościelnych i wychowywać swoje dzieci w wierze luterańskiej. Katolickich nauczycieli nie wolno zatrudniać. Książek podejrzanych o to, że zawierają herezje (błędną naukę), nie wolno przywozić Ksiądz jezuicki Jan Sterck zostaje skazany na śmierć za nauczanie wiary katolickiej, następnie ułaskawiony i deportowany. Zarządzenie królewskie zabrania katolickim przedstawicielstwom zagranicznym zatrudniania zakonników, a przede wszystkim jezuitów jako księży legacji (placówki dyplomatycznej). Duszpasterstwo poza legacją i kazania w języku szwedzkim są zabronione List królewski: nikt z innej religii nie może wziąć ślubu, zanim nie przyrzeknie na piśmie, że dzieci będą wychowywane w religii luterańskiej Ustanowienie prawa kościelnego: wszyscy mieszkańcy Szwecji powinni uznać naukę ewangelicka. Zabrania się im uczestniczyć w nabożeństwach obcych religii. Nauczyciele wyznający inną wiarę nie mogą uczyć dzieci religii. Ten, kto rozpowszechnia niezgodne z tym życzeniem sądy, powinien być zaliczony do odszczepieńców, utracić swoje stanowisko i być wydalony z Królestwa. Ten, kto odstępuje od tej słusznej religii, ma być deportowany, utracić majątek i przywileje w Szwecji. Cudzoziemcy mają odprawiać nabożeństwa w swoich domach przy drzwiach zamkniętych. Dzieci ich powinny być wychowywane w nauce luterańskiej Prośba jeńców wojennych, przetrzymywanych w Szwecji, aby mogli przyjmować Komunię św., zostaje odrzucona. 3 / 6

4 Obwieszczenie: spotkania religijne można odbywać jedynie pod kierownictwem ministra luterańskiego Nowe prawo: ten, kto odstępuje od nauki ewangelickiej i ten, kto rozpowszechnia błędne prawdy, powinien być ukarany wygnaniem z kraju i utratą prawa dziedziczenia w Szwecji. Synowie Eryka zostają wydaleni z Królestwa ze względu na swoje poglądy religijne Surowa ustawa religijna: nie tylko ten, kto rozpowszechnia niebezpieczne doktryny, ale także ten, kto przejawia zainteresowanie dla odmiennych od nauki luterańskiej poglądów, powinien być karany Angielskim i reformowanym wyznawcom wiary zostaje przyznana wolność religijna Katolickim księżom nie zezwala się na odwiedzenie katolickich robotników tkackich poza Sztokholmem Ponowne odrzucenie prośby, aby ksiądz katolicki mógł odwiedzać katolików na prowincji. Katolikom odmawia się tych samych wolności religijnych, które przysługują reformowanym Katolickie nabożeństwa otwarte dla wszystkich katolików tolerowane są pod warunkiem, że nie przybierają form sensacji Decyzja rządu o nałożeniu specjalnego podatku na tych, którzy zatrudniają katolickich guwernerów dla swoich dzieci Katolicy na szwedzkim Pomorzu otrzymują zezwolenie na utworzenie parafii i posiadanie kościoła. 4 / 6

5 Edykt tolerancyjny: cudzoziemscy katolicy mogą tworzyć parafie, posiadać własne kościoły i księży. Katoliccy księża mogą odwiedzać katolików w całym kraju. Jeśli oboje rodzice są katolikami, mogą wychowywać swoje dzieci na katolików. Klasztorów zakładać nie wolno. Katolicy nie mogą obejmować państwowych posad. W dalszym ciągu obywatele szwedzcy odchodzący od nauki ewangelickiej obłożeni są karą Zostaje utworzony wikariat apostolski, obejmujący Szwecję i Finlandię z około 2 tysiącami katolików. Mikołaj Oster z Lotaryngii zostaje wikariuszem apostolskim. Gustaw III przyjęty przez papieża Piusa VI w Rzymie, uczestniczy we Mszy św. w bazylice św. Piotra W Sztokholmie zostaje utworzona katolicka parafia oraz wybrana rada kościelna. Wynajęta sala w Sodra Stadshuset (ratusz) w Sztokholmie zostaje urządzona na kościół katolicki Katolicki ksiądz Wawrzyniec Birger Thjulen z Bolonii otrzymuje pozwolenie, jako pierwszy szwedzki konwertyta, na osiedlenie się w Szwecji Gustaw IV Adolf na prośbę papieża wyznacza roczną zapomogę dla katolików w Szwecji Moretti otrzymuje zezwolenie na wydanie katolickiego katechizmu w języku szwedzkim Zarządzenie dotyczące wyznawców innych religii: można tworzyć chrześcijańskie parafie dla publicznego praktykowania religii. Zezwala się na występowanie ze kościoła szwedzkiego (państwowego). Tego, kto chce wystąpić, należy pouczyć, upomnieć i ostrzec przez kapitułą katedralną. Przepisy karne za odstąpienie od nauki ewangelickiej zostają zniesione Zarządzenie: nie-luteranie otrzymują prawo obejmowania stanowisk państwowych i prawo wyboru na parlamentarzystów. W Szwecji jest zarejestrowanych 573 katolików. 5 / 6

6 Nowe zarządzenie dotyczące obcych wyznawców wiary i ich praktyk religijnych: ten, kto chce wystąpić z kościoła szwedzkiego, powinien zgłosić to osobiście i zobowiązany jest do dwumiesięcznego czasu do namysłu, Rodzice w małżeństwach mieszanych powinni zawrzeć umowę o religijnym wychowaniu swoich dzieci. W dalszym ciągu utrzymany jest w mocy zakaz otwierania klasztorów Nowe prawo o wolności religijnej: prawo do występowania z kościoła szwedzkiego bez wstępowania do innej wspólnoty religijnej. Potrzebne zgłoszenie ustne. Klasztory można już zakładać o ile król na to zezwoli Parlament zezwala SS. Karmelitankom na założenie klasztoru klauzurowego w Glumslöv Państwo szwedzkie zaczyna udzielać pomocy finansowej wspólnotom religijnym (wyznaniowym) Całkowita wolność w zakładaniu klasztorów w Szwecji Nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy Stolicą Apostolską a Szwecją. Opracował T. D. na podstawie: Barbro Lindqvist, Fran reformationen till idag (Od reformacji do dzisiaj), 1995 (maszynopis). Źródło: Zawsze Wierni nr 5 (48), 2002 Za: Bractwo Kapłańskie Św. Piusa X 6 / 6