Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY
|
|
- Renata Walczak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2011
2 Rada Naukowa: Horst Brezinski, Alfonz Gajdoš, Jiřina Jílková, Dorota Korenik, Stanisław Korenik, Oğuz Özbek, Recenzenci: Florian Kuźnik, Andrzej Prusek, Zygmunt Szymla, Eugeniusz Wojciechowski Redaktor naukowy: Stanisław Korenik Sekretarz redakcji: Niki Derlukiewicz Redaktor wydawnictwa: Joanna Szynal Redaktor techniczny: Barbara Łopusiewicz Korektor: Barbara Cibis Łamanie: Małgorzata Czupryńska Projekt okładki: Beata Dębska Na okładce katedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu (zdjęcie z zasobów Fotolia LLC) Publikacja jest dostępna na stronie Streszczenia opublikowanych artykułów są dostępne w międzynarodowej bazie danych The Central European Journal of Social Sciences and Humanities oraz w The Central and Eastern European Online Library Informacje o naborze artykułów i zasadach recenzowania znajdują się na stronie internetowej Wydawnictwa Kopiowanie i powielanie w jakiejkolwiek formie wymaga pisemnej zgody Wydawcy Copyright Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wrocław 2011 ISSN Wersja pierwotna: publikacja drukowana Druk: Drukarnia TOTEM
3 Spis treści Wstęp... 7 Artur Borcuch, Stabilność systemu finansowego jako warunek wzrostu gospodarczego podejście instytucjonalne... 9 Niki Derlukiewicz, Konkurencyjność wybranych regionów Unii Europejskiej Katarzyna Domańska, Renata Kubik, Wpływ kryzysu gospodarczego na efektywność grup strategicznych przedsiębiorstw mleczarskich w województwie lubelskim Eleonora Gonda-Soroczyńska, Kondycja środowiska przyrodniczego w rozwoju miejscowości uzdrowiskowej na przykładzie Szczawna-Zdroju Alicja Małgorzata Graczyk, Wybrane problemy lokalizacji lądowych farm wiatrowych w Polsce Piotr Hajduga, Oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych na rozwój społeczno-gospodarczy Dolnego Śląska w pierwszej dekadzie XXI wieku Magdalena Kalisiak-Mędelska, decentralizacja administracji publicznej. Zarys problemu Armand Kasztelan, Oddziaływanie przemysłu spożywczego na środowisko w województwie lubelskim Tomasz Kijek, Efektywność wykorzystania potencjału innowacyjnego gospodarki polskiej Piotr Klimczyk, Gabriela Wronowska, Rzeczywista emisja a przydział uprawnień do emisji CO 2 w latach ujęcie regionalne Elżbieta Kołodziej, Grzegorz Wesołowski, Rola banku spółdzielczego w kreowaniu przedsiębiorczości na obszarach wiejskich powiatu włodawskiego Stanisław Korenik, Problemy współczesnego interwencjonizmu państwowego w świetle kryzysu finansowego Andrzej Łuczyszyn, Sektor publiczny w Polsce wobec wyzwań XXI wieku wybrane problemy Anna Mempel-Śnieżyk, Polityka wspierania i tworzenia sieciowych struktur przestrzennych w Polsce na tle wybranych krajów UE Sławomir Pastuszka, Spójność ekonomiczna, społeczna i terytorialna Unii Europejskiej konwergencja czy dywergencja Andrzej Pawlik, Innowacyjność jako determinanta rozwoju społeczno-gospodarczego województwa świętokrzyskiego
4 Spis treści Adam Peszko, Krytyka liberalnych praktyk w korporacjach na przełomie wieków i nowe nurty w ekonomii pierwszej dekady XXI wieku Zbigniew Piepiora, Finansowanie naturalnych szkód katastroficznych w wybranych powiatach województwa dolnośląskiego Małgorzata Rogowska, Polityka rozwoju lokalnego zarys nowych koncepcji Janusz Rosiek, Wyzwania wobec sektora energetycznego w Polsce a polityka klimatyczna Unii Europejskiej wybrane aspekty Wawrzyniec Rudolf, Urzędy marszałkowskie jako organizacje otwarte na współpracę w świetle badań empirycznych Dorota Rynio, Wykorzystanie naturalnych warunków środowiska w kształtowaniu wizerunku miasta Agnieszka Schmeidel, Rola władz samorządowych w realizowaniu współczesnej koncepcji polityki rozwoju regionalnego na przykładzie województwa świętokrzyskiego Eugeniusz Sitek, Ryzyko polityczne i jego wpływ na podejmowanie bezpośrednich inwestycji zagranicznych Michał Sosnowski, Delokalizacja działalności gospodarczej w warunkach konkurencji podatkowej Katarzyna Tarnawska, Przeciwdziałanie zmianom klimatu na poziomie UE a polityka klimatyczna Polski Agnieszka Tarnowska, Zróżnicowanie infrastruktury społecznej w województwach Barbara Trzaska, Dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy jako efekt działań marketingowych Alina Walenia, Czynniki warunkujące wykorzystanie endogenicznego potencjału rozwoju obszarów wiejskich Polski Wschodniej Sylwia Wiśniewska, Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w polityce innowacyjnej państwa Summaries 4 Artur Borcuch, Stability of financial system as a condition of economic growth institutional approach Niki Derlukiewicz, Competitiveness of selected regions of the European Union Katarzyna Domańska, Renata Kubik, Impact of economic crisis on the effectiveness of strategic groups of dairy enterprises in Lublin voivodeship. 39 Eleonora Gonda-Soroczyńska, The condition of the natural environment in the development of a spa town the case of Szczawno-Zdrój Alicja Małgorzata Graczyk, Selected problems of onshore wind farms location in Poland... 64
5 Spis treści Piotr Hajduga, The influence of special economic zones on the socio-economic development of Lower Silesia in the first decade of the 21 st century Magdalena Kalisiak-Mędelska, Decentralization of public administration. Outline of the problem Armand Kasztelan, Impact of food industry on the environment in Lubelskie voivodeship Tomasz Kijek, Efficiency of Polish economy s innovation potential exploitation Piotr Klimczyk, Gabriela Wronowska, CO 2 emission and allocation of CO 2 emissions allowances in years a regional approach Elżbieta Kołodziej, Grzegorz Wesołowski, The role of a cooperative bank in the creation of entrepreneurship in rural areas Włodawa district Stanisław Korenik, Problems of the modern state intervention in the light of the financial crisis Andrzej Łuczyszyn, Public sector in Poland in the face of challenges of the 21 st century chosen elements Anna Mempel-Śnieżyk, Policy of supporting and creating of spatial networks structures in Poland on the background of selected EU countries Sławomir Pastuszka, Economic, social and territorial cohesion of the European Union convergence or divergence Andrzej Pawlik, Innovation as a determinant of socio-economic development of Świętokrzyskie voivodeship Adam Peszko, Criticism of neoclassical doctrine of the 90s and new currents of economics in the first decade of the XXI st century Zbigniew Piepiora, Financing the counteraction of natural disaster damages in chosen counties of Lower Silesia voivodeship Małgorzata Rogowska, Local development policy an outline of new concepts Janusz Rosiek, Challenges to the energy sector in Poland in the perspective of the EU climate policy selected problems Wawrzyniec Rudolf, Marshal s Offices as the organizations open for cooperation empirical approach Dorota Rynio, Using natural conditions of environment in town image development Agnieszka Schmeidel, The role of local authorities in implementing the modern concept of regional development policies on the example of development plans in Świętokrzyskie voivodeship Eugeniusz Sitek, Political risk and its effect on making foreign direct investment Michał Sosnowski, Business relocation in the terms of tax competition
6 Spis treści Katarzyna Tarnawska, Counteracting climate changes on the EU level and Polish climate policy Agnieszka Tarnowska, Differences in social infrastructure in voivodships Barbara Trzaska, Adjustment of an educational offer to labour market needs as a result of marketing activity Alina Walenia, Conditions determining the use of the endogenous potential of rural areas development in Eastern Poland Sylwia Wiśniewska, Innovation and business centres in innovation policy of the state
7 BIBLIOTEKA REGIONALISTY NR 11 (2011) Piotr Hajduga Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu ODDZIAŁYWANIE SPECJALNYCH STREF EKONOMICZNYCH NA ROZWÓJ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY DOLNEGO ŚLĄSKA W PIERWSZEJ DEKADZIE XXI WIEKU Streszczenie: Obserwowane w gospodarce przemiany, których skutkiem jest rozwój sektora usług czy też pojawienie się nowych pól aktywności gospodarczej, przynoszą konieczność intensyfikacji wdrażanych działań dostosowawczych. Wśród instrumentów stymulujących przebudowę społeczno- -gospodarczą i rozwój regionalny szczególne miejsce zajmują specjalne strefy ekonomiczne. Celem opracowania jest wskazanie dotychczasowych efektów funkcjonowania stref ekonomicznie uprzywilejowanych w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczego oraz weryfikacja postawionej tezy o skuteczności specjalnych stref ekonomicznych jako narzędzia służącego rozwojowi społecznemu i gospodarczemu, szczególnie w kontekście zmniejszania bezrobocia, podnoszenia jakości kapitału ludzkiego oraz podnoszenia atrakcyjności inwestycyjnej terenów słabiej rozwiniętych. Słowa kluczowe: specjalna strefa ekonomiczna, struktura przestrzenna SSE, efekty funkcjonowania SSE na Dolnym Śląsku. 1. Wstęp Współczesny świat zmaga się z różnymi problemami ekonomicznymi, których źródła nie do końca są rozpoznane. Wśród naukowców toczy się spór, jak na nie reagować. Czy oddziaływać aktywnie, czy też pozostawić wszystko wolnemu rynkowi? Ten od lat istniejący podział wśród ekonomistów nabiera jednak innego znaczenia, zwłaszcza jeśli uświadomimy sobie, że w globalnej gospodarce pojawiają się mechanizmy i instytucje, na które nie można reagować w taki sposób, jak niegdyś. Wydaje się, że zmiany cywilizacyjne spowodowane ogromnymi przekształceniami społecznymi nie pozostają bez wpływu na sposoby skutecznego oddziaływania. In- 65
8 Piotr Hajduga nymi słowy, nie można stosować takich narzędzi, jakie wcześniej były popularne i skuteczne, zmieniły się bowiem okoliczności i warunki otoczenia 1. Poszczególne państwa starają się w takich warunkach poszukiwać określonych podstaw instytucjonalnych i warunków ekonomiczno-prawnych umożliwiających wzrost konkurencyjności ich gospodarek. Dzięki określonym instrumentom gospodarki rynkowej państwo może stymulować pozytywne procesy wzmacniania owej konkurencyjności i jednocześnie ograniczać negatywne skutki. Spośród narzędzi decydujących o rozwoju gospodarczym wymienić należy rozwiązania istniejące w specjalnych strefach ekonomicznych 2. Celem niniejszego artykułu jest analiza efektów funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych na Dolnym Śląsku w latach oraz ich wpływu na aktywizację gospodarczą regionu. 2. Struktura przestrzenna specjalnych stref ekonomicznych na Dolnym Śląsku W województwie dolnośląskim funkcjonują obecnie trzy specjalne strefy ekonomiczne, które ze względu na historię gospodarczą subregionów wykazują silny związek przestrzenno-lokalizacyjny. Kamiennogórska SSE Małej Przedsiębiorczości, Legnicka SSE oraz Wałbrzyska SSE Invest-Park nawiązują swoją charakterystyką do innych obszarów uprzywilejowanych znajdujących się w Polsce. Warto podkreślić, iż na Dolnym Śląsku funkcjonuje dodatkowo podstrefa Tarnobrzeskiej SSE Euro-Park Wisłosan, zlokalizowana w Biskupicach Podgórnych w gminie Kobierzyce, w powiecie wrocławskim 3. Powstała ona w związku z ulokowaniem w pobliżu Wrocławia jednej z największych w ostatnich latach w Polsce bezpośrednich inwestycji zagranicznych, jaką jest wytwórnia ekranów ciekłokrystalicznych (LCD) globalnego koncernu LG Philips. Ciągły rozwój aktywności obszarów uprzywilejowanych, rosnące zainteresowanie poszczególnych gmin i inwestorów, a także nowelizacja przepisów dotyczących inwestycji doprowadziły do sukcesywnego powiększania się terenu dolnośląskich specjalnych stref ekonomicznych (tab. 1). Proces ten wynikał głównie ze zjawiska wyczerpywania się atrakcyjnych inwestycyjnie gruntów na pierwotnie określonym obszarze. Rozrost terytorialny był prowadzony w oparciu o dwa uzupełniające się procesy, poparte odpowiednimi uregulowaniami prawnymi. Pierwszy z nich polegał na ustanawianiu nowych terenów uprzywilejowanych, natomiast drugi dotyczył za R. Radek, Wpływ specjalnych stref ekonomicznych na rozwój polskiego pogranicza, [w:] M. Kolczyński, W. Wojtasik (red.), Innowacyjne i społeczne oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych i klastrów w Polsce, Towarzystwo Inicjatyw Naukowych, Katowice 2010, s Tamże, s Powołanie w Biskupicach Podgórnych podstrefy Tarnobrzeskiej SSE Euro-Park Wisłosan wynikało z braku odpowiedniej kapitalizacji stref zlokalizowanych pierwotnie na terenie województwa dolnośląskiego w obliczu nowych inwestycji o znacznym zaangażowaniu kapitałowym.
9 Oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych na rozwój społeczno-gospodarczy... miany obszarów objętych już strefą, lecz nieatrakcyjnych dla inwestora, na tereny dopasowane do oczekiwań potencjalnych przedsiębiorców 4. Aby sprostać oczekiwaniom zgłaszanym przez inwestorów, spółki zarządzające strefami w porozumieniu z innymi podmiotami biorącymi udział w procesach inwestycyjnych starały się w jak najlepszy sposób dostosować swoją ofertę lokalizacyjną. Tabela 1. Wielkość i lokalizacja dolnośląskich specjalnych stref ekonomicznych w latach 2002, 2006, 2010 Strefa Obszar strefy (stan na koniec roku w ha) Lokalizacja strefy Kamiennogórska 241,20 240,72 367,14 miasta: Jawor, Jelenia Góra, Kamienna Góra, Lubań, Ostrów Wielkopolski, Piechowice, Zgorzelec gminy: Dobroszyce, Gryfów Śląski, Janowice Wielkie, Kamienna Góra, Lubawka, Nowogrodziec, Prusice, Żmigród Legnicka 416,70 416, ,84 miasta: Chojnów, Głogów, Legnica, Lubin, Złotoryja gminy: Chojnów, Gromadka, Legnickie Pole, Miękinia, Polkowice, Prochowice, Przemków, Środa Śląska Wałbrzyska 616,50 939, ,13 miasta: Bielawa, Bolesławiec, Dzierżoniów, Kalisz, Kłodzko, Kudowa-Zdrój, Leszno, Nowa Ruda, Oleśnica, Oława, Opole, Świdnica, Świebodzice, Wałbrzych, Wrocław gminy: Brzeg Dolny, Bystrzyca Kłodzka, Długołęka, Góra, Jarocin, Jelcz-Laskowice, Kluczbork, Kłodzko, Kobierzyce, Kościan, Krotoszyn, Namysłów, Nowa Ruda, Nysa, Oława, Praszka, Prudnik, Rawicz, Skarbimierz, Strzegom, Strzelin, Syców, Szprotawa, Śrem, Świdnica, Twardogóra, Wiązów, Wołów, Września, Ząbkowice Śląskie, Żarów Strefy 1 274, , ,11 dolnośląskie ogółem Strefy w Polsce ogółem 6 526, , ,82 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Gospodarki. 4 Zob. P. Broszkiewicz, Specjalne strefy ekonomiczne jako czynnik rozwoju regionalnego (na przykładzie Dolnego Śląska w latach ), rozprawa doktorska, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Wrocław
10 Piotr Hajduga W początkowej fazie proces ten budził wiele wątpliwości, które dotyczyły głównie celowości podjętych działań. Oponenci zwracali uwagę na niebezpieczeństwo zbytniego rozproszenia inwestycji, co w konsekwencji mogłoby osłabić wpływ strefy na obszary objęte programem. Zwrócono również uwagę na możliwości wystąpienia tzw. konfliktu interesu pomiędzy odrębnymi strefami obecnymi w regionie. Jednak po sukcesach inwestycyjnych, które osiągnięto w oparciu o nową koncepcję funkcjonowania terenów uprzywilejowanych, stała się ona obowiązującym standardem 5. Analizując dane zawarte w tab. 1, można stwierdzić, iż specjalne strefy ekonomiczne funkcjonujące w województwie dolnośląskim zajmowały na koniec 2010 r. obszar 3094,11 ha, co stanowiło 21,9% łącznej powierzchni wszystkich stref w Polsce. 3. Efekty funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w przestrzeni gospodarczej województwa dolnośląskiego Analiza efektywności funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych i ich wpływu na otoczenie jest zadaniem bardzo skomplikowanym. Związane jest to z wieloma problemami, uniemożliwiającymi syntetyczną ocenę obszarów uprzywilejowanych. Pierwsza grupa problemów dotyczy samej przestrzeni, w której dokonuje się badań. Zmiany podziału administracyjnego kraju poważnie zakłócają możliwość zachowania ciągłości agregacji danych. Następną przeszkodą jest brak należytej dokumentacji, która mogłaby świadczyć o występowaniu poszukiwanych prawidłowości. Dlatego też pełna analiza nie jest możliwa do przeprowadzenia, a niektóre jej elementy mogą być oparte jedynie na niemierzalnych sądach na temat występowania danego zjawiska. Kolejna grupa problemów wynika bezpośrednio z charakteru badanego obiektu, tj. specjalnej strefy ekonomicznej. Jej zmienność w czasie i przestrzeni rodzi wiele niedoskonałości, które prowadzą do komplikacji w dynamicznej analizie zjawiska. Z jednej strony nie jesteśmy w stanie określić, czy zachodzące w ciągu ostatnich lat przemiany są wynikiem działania zastosowanego instrumentu, czy może stanowią jedynie wynik opóźnień czasowych w relacji nakłady efekty, zbieżny ze stosowanymi wcześniej rozwiązaniami 6. Określenie znaczenia i wpływu specjalnych stref ekonomicznych na rozwój regionalny wymaga badania procesów inwestycyjnych w układzie podstref. Jednak uzyskanie pełnych i wiarygodnych informacji, np. o wartości zainwestowanego kapitału czy wielkości zatrudnienia w poszczególnych podstrefach jest czasami wręcz niemożliwe. Wobec powyższej argumentacji zasadna wydaje się propozycja przeprowadzenia dynamicznej analizy specjalnych stref ekonomicznych zlokalizowanych w województwie dolnośląskim, uzupełnionej o elementy wielowymiarowej analizy porów Tamże. 6 Tamże.
11 Oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych na rozwój społeczno-gospodarczy... nawczej. W celu wyraźnego zaobserwowania zróżnicowania strefowego szczególną uwagę zwrócono na podstawowe wskaźniki charakteryzujące badane obszary. Wnikliwej analizie poddano liczbę ważnych zezwoleń, poniesione nakłady inwestycyjne, utworzone miejsca pracy, nakłady na budowę infrastruktury oraz wynik finansowy spółek zarządzających. Znaczne powiększenie terenów dolnośląskich specjalnych stref ekonomicznych, wraz z ciągłym zwiększaniem ich atrakcyjności infrastrukturalnej, nie pozostało bez wpływu na zainteresowanie podmiotów gospodarczych. Tabela 2 przedstawia informację o liczbie ważnych zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej w specjalnych strefach ekonomicznych funkcjonujących w województwie dolnośląskim w latach , ujętych narastająco na koniec danego roku. W zestawieniu tym nie zostały uwzględnione zezwolenia cofnięte, wygaszone bądź unieważnione 7. Tabela 2. Liczba ważnych zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej w specjalnych strefach ekonomicznych województwa dolnośląskiego w latach Strefa Liczba ważnych zezwoleń (stan na koniec roku) Kamiennogórska Legnicka Wałbrzyska Średnia krajowa a Wartość średniorocznego wzrostu wyliczonego na podstawie równania regresji linii trendu. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Gospodarki. Wzrost a Strefa wałbrzyska pod względem tempa wzrostu liczby ważnych zezwoleń ponaddwukrotnie przewyższa średnią wszystkich stref działających w Polsce. Corocznie w latach liczba ta wzrastała średnio o 18, a w kraju dla wszystkich stref o 7. Niestety dla Legnickiej SSE i Kamiennogórskiej SSE Małej Przedsiębiorczości wzrosty te były poniżej średniej odpowiednio 3 i 4. Jak wynika z tab. 2, dolnośląskie specjalne strefy ekonomiczne mogą pochwalić się rosnącą liczbą ważnych zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej na ich terenie (w ujęciu narastającym). W latach w strefach kamiennogórskiej i legnickiej wydano mniej zezwoleń niż średnia krajowa. Natomiast w strefie 7 Cofnięcie zezwolenia następuje w przypadku niezrealizowania przez przedsiębiorcę warunków zezwolenia dotyczących terminu rozpoczęcia działalności, wielkości nakładów inwestycyjnych lub zatrudnienia, a także w przypadku zaprzestania prowadzenia działalności objętej zezwoleniem. Wygaszenie zezwolenia następuje na wniosek przedsiębiorcy, który rezygnuje z realizacji inwestycji w strefie. Unieważnienie zezwolenia ma miejsce jedynie w sytuacji, gdy zostało wydane z rażącym narażeniem przepisów prawa. 69
12 Piotr Hajduga wałbrzyskiej trend taki utrzymywał się do końca 2004 roku. W następnych latach odnotowano trwałą tendencję zwyżkową. Można również zauważyć, iż różnica między poziomem średnim a liczbą ważnych zezwoleń w wałbrzyskim obszarze uprzywilejowanym stale się powiększa. Porównując całkowitą liczbę zezwoleń udzielonych w latach do liczby ważnych zezwoleń, należy stwierdzić, że spośród 215 przedsiębiorców jedynie 159 wykazało aktywność inwestycyjną na terenie Wałbrzyskiej SSE Invest-Park. Natomiast w przypadku strefy legnickiej na 93 firmy, które uzyskały pozwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej, jedynie 53 wykazały taką aktywność. Podobna sytuacja dotyczy Kamiennogórskiej SSE Małej Przedsiębiorczości, gdzie na 86 przedsiębiorców jedynie 46 wykazało aktywność inwestycyjną. Pozostali inwestorzy zrezygnowali z planowanych inwestycji bądź też dokonali zmian o charakterze własnościowym. Specyfika podmiotów gospodarczych podejmujących inwestycje w obrębie specjalnych stref ekonomicznych ma wyraźny wpływ na wielkość inwestycji prowadzonych na terenie województwa dolnośląskiego. Począwszy od 2000 r. obserwuje się ciągły przyrost kapitału zaangażowanego w tworzenie nowej przestrzeni przemysłowej w dolnośląskich specjalnych strefach ekonomicznych 8. W tabeli 3 zestawiono wielkość poniesionych nakładów inwestycyjnych (w ujęciu narastającym) w poszczególnych strefach zlokalizowanych w województwie dolnośląskim w latach Tabela 3. Wielkość zrealizowanych nakładów inwestycyjnych w specjalnych strefach ekonomicznych województwa dolnośląskiego w latach Strefa Nakłady inwestycyjne (stan na koniec roku w mln zł) Wzrost a Kamiennogórska 39,3 84,0 318,8 606, , , , , ,1 212,4 Legnicka 1 658, , , , , , , , ,8 376,3 Wałbrzyska 987, , , , , , , , , ,9 Średnia krajowa 934, , , , , , , , ,1 589,8 a Wartość średniorocznego wzrostu wyliczonego na podstawie równania regresji linii trendu. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Gospodarki. Imponująco przedstawiają się dane dotyczące całkowitych nakładów inwestycyjnych w Wałbrzyskiej SSE Invest-Park. Corocznie wzrastały one średnio o 1496,9 mln zł przy średniej krajowej 589,8 mln zł. Niestety nakłady te w strefach 70 8 Zob. P. Broszkiewicz, wyd. cyt.
13 Oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych na rozwój społeczno-gospodarczy... legnickiej i kamiennogórskiej nie są tak imponujące. Średnioroczne wzrosty wynosiły tam odpowiednio 376,3 mln zł i 212,4 mln zł. Wielkość inwestycji dokonywanych w strefie wałbrzyskiej w latach stale przewyższała poziom średni we wszystkich strefach funkcjonujących w Polsce. Co więcej różnica między poziomem średnim a wielkością poniesionych nakładów inwestycyjnych w wałbrzyskim obszarze uprzywilejowanym stale się powiększa. Można zatem stwierdzić, że jakość zarządzania strefą wałbrzyską znacznie odbiega od jakości średniej krajowej. Oznacza to, iż strefa wałbrzyska jest zdolna do bardzo dobrego i trwałego przyciągania inwestycji. Dlatego też narzędzia i sposoby pozyskiwania przez nią inwestorów winny być stosowane w pozostałych obszarach uprzywilejowanych 9. W przypadku Legnickiej SSE poniesione nakłady inwestycyjne przewyższały nieznacznie (do końca 2006 r.) poziom średni wszystkich stref działających w Polsce. W następnych latach odnotowano tendencję spadkową w stosunku do średniej krajowej. Zupełnie inaczej przedstawia się sytuacja w strefie kamiennogórskiej. W analizowanym okresie wielkość inwestycji była niższa od średniej wszystkich specjalnych stref ekonomicznych funkcjonujących w Polsce. Do końca 2010 r. przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na obszarze dolnośląskich specjalnych stref ekonomicznych ponieśli nakłady inwestycyjne w wysokości ,3 mln zł (24,9% ogółu nakładów inwestycyjnych wszystkich stref ekonomicznych w Polsce). W 2010 r. największy udział w łącznej kwocie inwestycji posiadała Wałbrzyska SSE Invest-Park 66,4%. Za nią znajdowała się Legnicka SSE z udziałem na poziomie 25,1%. Udział inwestycji poniesionych w Kamiennogórskiej SSE Małej Przedsiębiorczości w łącznej kwocie nakładów inwestycyjnych we wszystkich strefach dolnośląskich wyniósł na koniec 2010 r. 8,5%. Aktywność inwestycyjna w pierwszych latach funkcjonowania stref była mierzona jedynie w oparciu o deklaracje gospodarcze podmiotów posiadających zezwolenia. W związku z wysokimi nakładami inwestycyjnymi przedsiębiorstw funkcjonujących w specjalnych strefach ekonomicznych województwa dolnośląskiego, a co za tym idzie, prawdopodobieństwem stosowania przez nie nowoczesnych technologii, można założyć, że inwestycje nie są ukierunkowane wyłącznie na obsługę rynku lokalnego. Rozwinięta technologia, gwarantująca wysoką jakość produktów, umożliwia sprzedawanie wyrobów na wymagających rynkach całego świata. Taka sprzedaż zwiększa poziom eksportu z Polski, co stanowi czynnik korzystny dla rozwoju gospodarki krajowej. Wielkość projektów inwestycyjnych realizowanych w dolnośląskich specjalnych strefach ekonomicznych bezpośrednio wpływa na rozwój sektora okołobiznesowego i usługowego w regionie, zwłaszcza w branży budowlanej, geodezyjnej i projektowej. Wykonawcami lub podwykonawcami zdecydowanej większości kontraktów budowlanych są firmy lokalne. Inwestorzy zagraniczni deklarują współpracę 9 B. Fiedor (red.), Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna Invest-Park. Bilans pierwszej dekady, wpływ na region i perspektywy rozwoju, Wydawnictwo AE, Wrocław 2007, s
14 Piotr Hajduga z przedsiębiorstwami polskimi w dużym zakresie. W otoczeniu strefy zakładane są także firmy kurierskie, transportowe, cateringowe, biura obrotu nieruchomościami i punkty gastronomiczne. Według szacunków Ministerstwa Gospodarki 100 nowych miejsc pracy utworzonych w strefie generuje od 50 do 100 nowych miejsc pracy w jej otoczeniu, w zależności od branży. Zważywszy na to, iż proces inwestycyjny zazwyczaj obejmuje przygotowanie i uzbrojenie stanowisk pracy dla pracowników zajmujących się bezpośrednio wykonywaniem czynności związanych z działalnością operacyjną przedsiębiorstwa, można przypuszczać, iż nastąpi pewne przesunięcie czasowe pomiędzy okresami maksymalnych wydatków inwestycyjnych oraz szczytowego zatrudnienia 10. Rozwój specjalnych stref ekonomicznych działających na obszarze województwa dolnośląskiego można również scharakteryzować w oparciu o strukturę zainwestowanego kapitału oraz strukturę branżową inwestycji. W przypadku stref kamiennogórskiej oraz legnickiej największe wydatki inwestycyjne zostały poniesione przez przedsiębiorstwa niemieckie 11. Ich udział w całkowitych nakładach inwestycyjnych wyniósł na koniec 2010 r. odpowiednio 75,6% i 40,8%. Z kolei w Wałbrzyskiej SSE Invest-Park dominował kapitał japoński (31,4% ogółu zainwestowanego kapitału) 12. Analiza struktury branżowej inwestycji wskazuje na pewną dywersyfikację działalności gospodarczej. Może to świadczyć o stymulującym oddziaływaniu stref na gospodarkę regionalną i stwarzać podstawy do oczekiwanych przekształceń strukturalnych na obszarach, w których je powołano. Przedsiębiorcy funkcjonujący na terenie dolnośląskich specjalnych stref ekonomicznych reprezentowali w 2010 r. branże: budowlaną, ceramiczną, elektroniczną, elektrotechniczną, farmaceutyczną, maszynową, meblową, metalową, motoryzacyjną, odzieżową, oświetleniową, papierniczą i poligraficzną, spożywczą, sprzętu gospodarstwa domowego, tworzyw sztucznych, włókienniczą i inne. W strefach legnickiej i wałbrzyskiej dominowała branża motoryzacyjna 13, a w Kamiennogórskiej SSE Małej Przedsiębiorczości branża papiernicza 14. Charakteryzując strukturę branżową inwestycji, warto zwrócić uwagę na działalność badawczo-rozwojową oraz usługi z zakresu pomocy prawnej, usługi informatyczne oraz BPO (usługi finansowo-księgowe czy call centers). Możliwość udzielania zezwoleń na tego typu działalność została wprowadzona dopiero w marcu 2005 roku. Była to odpowiedź na duże zainteresowanie ze strony inwestorów Tamże, s W strefie kamiennogórskiej największym niemieckim inwestorem jest firma poligraficzna BDN Sp. z o.o., spółka komandytowa należąca do Grupy Bauer. Natomiast w strefie legnickiej największym niemieckim inwestorem jest firma z branży motoryzacyjnej, tj. Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. 12 Największym japońskim inwestorem jest firma Toyota Motor Manufacturing Poland Sp. z o.o. 13 W strefie legnickiej branża motoryzacyjna reprezentowana jest m.in. przez takie firmy, jak Volkswagen, Sitech, Sanden, w strefie zaś wałbrzyskiej przez Toyotę. 14 W strefie kamiennogórskiej branża papiernicza reprezentowana jest głównie przez firmę BDN.
15 Oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych na rozwój społeczno-gospodarczy... i szansa zapewnienia zatrudnienia absolwentów szkół wyższych. Objęcie niektórych rodzajów działalności usługowej przywilejami podatkowymi przyciągnęło do Polski globalne koncerny, które w specjalnych strefach ekonomicznych ulokowały swoje centra kompetencyjne 15. Na działające w województwie dolnośląskim specjalne strefy ekonomiczne można spojrzeć również jako na narzędzie polityki regionalnej państwa, umożliwiające powstanie i rozwój nowoczesnej formy współdziałania, a zarazem rywalizacji przedsiębiorstw, czyli klastrów. Według M.E. Portera klaster jest geograficzną koncentracją wzajemnie powiązanych ze sobą firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, przedsiębiorstw działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji (np. uniwersytetów, jednostek normalizacyjnych i stowarzyszeń branżowych) w poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą, ale również współpracujących 16. Koncepcja klastrów, stanowiąca nowy sposób myślenia o kreowaniu konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw 17, staje się coraz bardziej powszechna, nie tylko na świecie, ale także w Polsce 18. Istotą klastrów jest przede wszystkim rozwój przedsiębiorczości w oparciu o sieci kooperujących firm, a nie indywidualnie działające przedsiębiorstwa. Jak słusznie zauważa M.E. Porter, klastry stymulują rozwój gospodarczy poszczególnych regionów, przyczyniają się bowiem do wzrostu zatrudnienia oraz zapewniają wysoki poziom rozwoju technologicznego i innowacyjnego 19. Dolnośląskie specjalne strefy ekonomiczne mają szansę stać się naturalnym zalążkiem funkcjonowania klastrów. Największe skupisko przedsiębiorstw o tym samym lub podobnym profilu działalności gospodarczej występuje w strefie legnickiej, gdzie na branżę wiodącą, tj. motoryzacyjną, przypadało w 2010 r. 58% ogółu zainwestowanego kapitału. Wysoka koncentracja firm z branży papierniczej i poligraficznej (48,9% inwestycji) miała miejsce również na obszarze Kamiennogórskiej SSE Małej Przedsiębiorczości. W związku z tym skupione geograficznie przedsiębiorstwa funkcjonujące w specjalnych strefach ekonomicznych województwa dolno- 15 Centra księgowe, obsługi transakcji i informatyczne utworzyły w Polsce m.in. takie globalne koncerny, jak Thomson, Citygroup, Lufthansa, IBM Global Services Delivery Centre Poland Sp. z o.o, McKinsey Knowledge Centre Poland Sp. z o.o. czy Hewlett Packard. 16 M.E. Porter, Location, competition and economic development: Local clusters in a global economy, Economic Development Quarterly 2000, vol. 14, no 1, s E. Bojar, M. Bojar, T. Żmida, Klastry a bezpośrednie inwestycji zagraniczne, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa 2007, nr 10, s Najsłynniejszym klastrem na świecie jest Dolina Krzemowa w Stanach Zjednoczonych. Natomiast w Polsce do najbardziej znanych klastrów należą m.in. stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego Dolina Lotnicza, Tarnowski Klaster Przemysłowy Plastikowa Dolina S.A., Polski Klaster Morski oraz Stowarzyszenie Informatyka Podkarpacka. Zob. raport Clusters in Poland, przygotowany dla LEED/OECD, Program on Clusters in Transition Economies, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk 2003; Klastry. Innowacyjne wyzwanie dla Polski, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk Zob. M.E. Porter, wyd. cyt. 73
16 Piotr Hajduga śląskiego mogą z czasem stać się prężnie działającymi klastrami, umożliwiającymi rozwój przedsiębiorczości, wiedzy i innowacji. Przypuszcza się, że właśnie w takim kierunku będą ewoluować w przyszłości dolnośląskie obszary uprzywilejowane. Kryterium równie ważnym jak nakłady inwestycyjne, na podstawie którego to kryterium można ocenić efekty funkcjonowania obszarów uprzywilejowanych, jest osiągnięty w nich poziom zatrudnienia. Zmiany wielkości zatrudnienia (w ujęciu narastającym) w specjalnych strefach ekonomicznych województwa dolnośląskiego w latach przedstawiono w tab. 4. Tabela 4. Wielkość zatrudnienia w specjalnych strefach ekonomicznych województwa dolnośląskiego w latach Strefa Zatrudnienie (stan na koniec roku w osobach) Wzrost a Kamiennogórska Legnicka Wałbrzyska Średnia krajowa a Wartość średniorocznego wzrostu wyliczonego na podstawie równania regresji linii trendu. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Gospodarki. 74 W latach w Wałbrzyskiej SSE Invest-Park średniorocznie przybywało 3505 nowych miejsc pracy. Dla porównania w skali kraju corocznie tworzono średnio 1761 nowych miejsc pracy, w Legnickiej SSE 737, a Kamiennogórskiej SSE Małej Przedsiębiorczości 511, co znacznie odbiegało od średniej wszystkich stref działających w Polsce. W Kamiennogórskiej SSE Małej Przedsiębiorczości oraz Legnickiej SSE wielkość zatrudnienia w latach była niższa od średniej krajowej. Natomiast strefa wałbrzyska w każdym z omawianych okresów przyczyniała się do zatrudniania osób w liczbie przekraczającej poziom średni dla wszystkich stref działających w Polsce. Do końca 2010 r. przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w dolnośląskich specjalnych strefach ekonomicznych zapewniali miejsc pracy (19,2% ogółu zatrudnionych we wszystkich strefach funkcjonujących w Polsce). W 2010 r. największy udział w łącznym zatrudnieniu posiadała strefa wałbrzyska 69,6%. Za nią znajdowała się Legnicka SSE z udziałem na poziomie 20,4%. Udział zatrudnionych w strefie kamiennogórskiej w łącznym zatrudnieniu we wszystkich strefach dolnośląskich wyniósł na koniec 2010 r. 10,1%. Według art. 8 ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych do zadań zarządzającego należy prowadzenie, zgodnie z planem rozwoju strefy, regulaminem oraz
17 Oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych na rozwój społeczno-gospodarczy... przepisami prawa, działań zmierzających do rozwoju działalności gospodarczej prowadzonej na obszarze uprzywilejowanym. Uznając te zadania za ważne, ustawodawca dopuszcza możliwość zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych dochodów spółki zarządzającej w części wydatkowanej na cele rozwoju strefy. Bardzo ważnym aspektem przyciągania przedsiębiorców jest stan, w jakim znajduje się infrastruktura terenów przeznaczonych pod inwestycje. Tym elementem zajmuje się zarząd, który środki ze sprzedaży gruntów przeznacza na poprawę atrakcyjności obszarów wchodzących w skład strefy. Rozwój specjalnych stref ekonomicznych wspierany jest przez regionalne i lokalne władze samorządowe, które w ramach decyzji administracyjnych wydzielają tereny dla przedsiębiorców, scalają grunty oraz rezygnują z gruntów mniej atrakcyjnych. W konsekwencji sprzyja to rozwojowi pełnej infrastruktury technicznej. W tabeli 5 zestawiono (w ujęciu narastającym) wartość nakładów inwestycyjnych, jakie zarządy poszczególnych stref zlokalizowanych na obszarze województwa dolnośląskiego oraz samorządy lokalne, gestorzy mediów czy Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad przeznaczyły na poprawę infrastruktury technicznej stref w latach Tabela 5. Nakłady na budowę infrastruktury w specjalnych strefach ekonomicznych województwa dolnośląskiego w latach Strefa Nakłady na budowę infrastruktury (stan na koniec roku w mln zł) Wzrost a Kamiennogórska 3,6 4,5 5,2 8,4 10,3 19,1 19,2 19,2 19,5 2,4 Legnicka 43,6 43,8 44,2 44,3 44,3 45,5 49,2 49,3 51,4 1,0 Wałbrzyska 82,4 98,5 113,6 146,3 190,1 239,3 276,4 317,7 351,0 35,8 Średnia krajowa 34,5 42,8 45,0 48,9 62,9 90,5 115,9 130,6 155,2 15,5 a Wartość średniorocznego wzrostu wyliczonego na podstawie równania regresji linii trendu. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Gospodarki. Imponująco przedstawiają się dane dotyczące całkowitych nakładów na budowę infrastruktury w strefie wałbrzyskiej, w której co roku średnio wydawano 35,8 mln zł. W tym samym okresie we wszystkich obszarach uprzywilejowanych w Polsce co roku w infrastrukturę inwestowano średnio po 15,5 mln zł. Niestety nakłady te dla stref legnickiej i kamiennogórskiej nie są tak imponujące. Odpowiednio średnioroczne wzrosty wynosiły 1,0 mln zł i 2,4 mln zł. Wartość inwestycji na budowę infrastruktury w Wałbrzyskiej SSE Invest-Park w latach stale przewyższała poziom średni dla wszystkich stref funkcjo- 75
18 Piotr Hajduga nujących w Polsce. W przypadku strefy legnickiej wielkość poniesionych nakładów inwestycyjnych na budowę infrastruktury przewyższała nieznacznie poziom średniej krajowej (do końca roku 2003). W następnych latach odnotowano w tej strefie tendencję spadkową w stosunku do średniej dla wszystkich stref działających w Polsce. Zupełnie inaczej przedstawia się sytuacja w Kamiennogórskiej SSE Małej Przedsiębiorczości. W analizowanym okresie wartość inwestycji na budowę infrastruktury była niższa od średniej krajowej. Do końca 2010 r. zarządy poszczególnych stref zlokalizowanych na obszarze województwa dolnośląskiego oraz samorządy lokalne, gestorzy mediów czy Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad poniosły nakłady inwestycyjne na budowę infrastruktury w wysokości 421,9 mln zł (19,4% ogółu wartości inwestycji na budowę infrastruktury we wszystkich strefach ekonomicznych w Polsce). W 2010 r. największy udział w łącznej kwocie inwestycji na budowę infrastruktury posiadała strefa wałbrzyska 83,2%. Za nią znajdowała się Legnicka SSE z udziałem na poziomie 12,2%. Udział inwestycji poniesionych na budowę infrastruktury w strefie kamiennogórskiej w łącznej kwocie nakładów inwestycyjnych przeznaczonych na budowę infrastruktury we wszystkich strefach dolnośląskich wyniósł na koniec 2008 r. 4,6%. Należy podkreślić, iż w analizowanym okresie w Legnickiej SSE i Kamiennogórskiej SSE Małej Przedsiębiorczości największe nakłady na budowę infrastruktury poniosły spółki zarządzające tymi strefami. Natomiast w wałbrzyskim obszarze uprzywilejowanym trend taki utrzymywał się do końca 2005 roku. W następnych latach zdecydowanie wzrosła wartość nakładów zewnętrznych na rozbudowę infrastruktury. Spółki zarządzające specjalnymi strefami ekonomicznymi utrzymują się głównie z dochodów uzyskiwanych ze sprzedaży gruntów oraz z tytułu opłat administracyjnych wnoszonych przez przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na obszarach uprzywilejowanych. Wynik finansowy w danym roku zależy zatem w głównej mierze od liczny inwestorów podejmujących działalność w strefie. Wynik finansowy spółek zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi funkcjonującymi w województwie dolnośląskim w latach przedstawiono w tab. 6. Ponadprzeciętne wzrosty analizowanych wartości dla strefy wałbrzyskiej zaowocowały bardzo dobrym średniorocznym tempem wzrostu wyniku finansowego. Corocznie średnio w latach wynik finansowy spółki zarządzającej Wałbrzyską SSE Invest-Park wzrastał o 3144,9 tys. zł. Dla porównania średnia wszystkich spółek zarządzających strefami ekonomicznymi w Polsce wynosiła 622,2 tys. zł. Lepszy od średniej krajowej wynik finansowy uzyskała spółka zarządzająca strefą legnicką coroczny wzrost średnio o 623,3 tys. zł. Najsłabiej wypadła spółka zarządzająca Kamiennogórską SSE Małej Przedsiębiorczości, w której średnioroczne wzrosty wynosiły 51,7 tys. zł. 76
19 Tabela 6. Wynik finansowy spółek zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi województwa dolnośląskiego w latach Wynik finansowy (stan na koniec roku w tys. zł) Strefa Wzrost a Kamiennogórska 1 358,0 200, , , ,5 233,6 22,0 146,2 300,2 51,7 Legnicka 2 199,9 163,9 968, , , , , , ,0 623,3 Wałbrzyska 1 845, , , , , , , , , ,9 Średnia krajowa 976, ,1 535, , , , , , ,0 622,2 a Wartość średniorocznego wzrostu wyliczonego na podstawie równania regresji linii trendu. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Gospodarki. Oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych na rozwój społeczno-gospodarczy... 77
20 Piotr Hajduga 4. Podsumowanie Ocena efektywności funkcjonowania stref ekonomicznie uprzywilejowanych i ich wpływu na otoczenie jest zadaniem wymagającym pogłębionych i dokładnych badań każdej z nich z osobna. Jednocześnie taka ocena jest zadaniem niełatwym, gdyż przy jej formułowaniu należy wziąć pod uwagę bardzo wiele czynników oraz pamiętać o tym, że ten sam fakt może być oceniany odmiennie przez różne podmioty czy grupy interesu 20. Specjalne strefy ekonomiczne funkcjonujące w województwie dolnośląskim charakteryzują się zróżnicowaną atrakcyjnością inwestycyjną, co przekłada się również na stopień ich zagospodarowania. Rozsądne korzystanie z możliwości, jakie dają obszary uprzywilejowania inwestycyjnego, może przynieść wiele pożytku zarówno przedsiębiorcom, lokalnej społeczności, jak i jednostkom samorządu terytorialnego. To właśnie od tych podmiotów zależy, czy odniosą one sukces i będą mogły zostać uznane za faktycznie skuteczny mechanizm rozwoju oraz wspierania przedsiębiorczości. Specjalne strefy ekonomiczne trwale zadomowiły się w przestrzeni gospodarczej Dolnego Śląska i stanowią ważny czynnik kształtowania innowacyjności przedsiębiorstw w nich zlokalizowanych. Są przy tym również ważnym elementem kształtującym konkurencyjność poszczególnych subregionów jako fragmentów przestrzeni gospodarczej województwa. Specjalne strefy ekonomiczne zlokalizowane na Dolnym Śląsku coraz bardziej wpływają na gospodarkę regionu, również w układach lokalnych. Stają się one istotnym instrumentem pozyskiwania inwestorów zagranicznych, co wyróżnia ten region w strukturze pochodzenia kapitału w strefach na tle Polski. Przedstawiona w niniejszym artykule problematyka jest bardzo szeroka i nie wyczerpuje w pełni zaprezentowanych wątków. W związku z tym autor zamierza kontynuować badania w tym zakresie, szczególnie w aspekcie analizy wpływu specjalnych stref ekonomicznych zlokalizowanych w województwie dolnośląskim na otaczającą przestrzeń społeczno-ekonomiczną. Pełna weryfikacja zjawiska będzie bowiem możliwa do przeprowadzenia dopiero wtedy, gdy zakończy się określony czas funkcjonowania zastosowanego instrumentu polityki regionalnej. Aktualne już dzisiaj pytanie o przyszłość przedsiębiorców inwestujących na obszarach uprzywilejowanych otwiera nowy etap w historii badań nad specjalnymi strefami ekonomicznymi T. Kubin, Specjalne strefy ekonomiczne jako forma pomocy przedsiębiorcom ze strony państwa, [w:] M. Kolczyński, W. Wojtasik (red.), wyd. cyt., s. 32.
21 Oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych na rozwój społeczno-gospodarczy... Literatura Bojar E., Bojar M., Żmida T., Klastry a bezpośrednie inwestycje zagraniczne, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa 2007, nr 10. Broszkiewicz P., Specjalne strefy ekonomiczne jako czynnik rozwoju regionalnego (na przykładzie Dolnego Śląska w latach ), rozprawa doktorska, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, Wrocław Clusters in Poland, raport przygotowany dla LEED/OECD, Program on Clusters in Transition Economies, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk Fiedor B. (red.), Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna Invest-Park. Bilans pierwszej dekady, wpływ na region i perspektywy rozwoju, Wydawnictwo AE, Wrocław z dnia Klastry. Innowacyjne wyzwanie dla Polski, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk Kubin T., Specjalne strefy ekonomiczne jako forma pomocy przedsiębiorcom ze strony państwa, [w:] M. Kolczyński, W. Wojtasik (red.), Innowacyjne i społeczne oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych i klastrów w Polsce, Towarzystwo Inicjatyw Naukowych, Katowice Porter M.E., Location, competition and economic development: Local clusters in a global economy, Economic Development Quarterly 2000, vol. 14, no 1. Radek R., Wpływ specjalnych stref ekonomicznych na rozwój polskiego pogranicza, [w:] M. Kolczyński, W. Wojtasik (red.), Innowacyjne i społeczne oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych i klastrów w Polsce, Towarzystwo Inicjatyw Naukowych, Katowice Wojtasik W., Wpływ Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej na restrukturyzację i rozwój województwa śląskiego, [w:] M. Kolczyński, W. Wojtasik (red.), Innowacyjne i społeczne oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych i klastrów w Polsce, Towarzystwo Inicjatyw Naukowych, Katowice The influence of special economic zones on the socio-economic development of Lower Silesia in the first decade of the 21 st century Summary: The main aim of this paper is an attempt to evaluate the effectiveness of special economic zones located in the Lower Silesian region, that is Special Economic Zones for Medium Business of Kamienna Góra, Special Economic Zone of Legnica and Special Economic Zone INVEST-PARK of Wałbrzych and their influence on the surrounding socio-economic space. The author analyzed the effects of the zones on the region from 2002 to There were assessed, among others, the number of valid permits for conducting business in specific zones, incurred capital expenditure, created jobs, capital expenditure in infrastructure construction and the financial results of the companies managing the zones. Keywords: special economic zone, spatial structure of special economic zones, effects of functioning special economic zones in Lower Silesia. 79
BIBLIOTEKA REGIONALISTY
Nr 12 (2012) BIBLIOTEKA REGIONALISTY Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2012 Rada Naukowa Horst Brezinski Technische Universität Bergakademie Freiberg, Niemcy Alfonz Gajdoš Matej
Tu się rodzi przedsiębiorczość 2015-07-02 14:25:31
Tu się rodzi przedsiębiorczość 2015-07-02 14:25:31 2 Dolnośląskie jest na drugiej-trzeciej pozycji w kraju pod względem atrakcyjności inwestycyjnej i jakości życia wynika z danych Instytutu Badań nad Gospodarką
Specjalne Strefy Ekonomiczne - zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej Polski
Specjalne Strefy Ekonomiczne - zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej Polski Mimo, że w tym roku upływa już 20 lat od uchwalenia ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych, to w warunkach globalnej konkurencji
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2011 Rada Naukowa: Horst Brezinski, Alfonz Gajdoš, Jiřina Jílková, Dorota Korenik, Stanisław Korenik, Oğuz
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 31 sierpnia 2009 r.
Dz.U.2009.158.1242 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 31 sierpnia 2009 r. w sprawie ustalenia planu rozwoju Kamiennogórskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Małej Przedsiębiorczości (Dz. U. z
MOŻLIWOŚCI INWESTOWANIA W WAŁBRZYSKIEJ SPECJALNEJ STREFIE EKONOMICZNEJ
MOŻLIWOŚCI INWESTOWANIA W WAŁBRZYSKIEJ SPECJALNEJ STREFIE EKONOMICZNEJ BOLESŁAWIEC, 15.11.2013 r. DLACZEGO WARTO INWESTOWAĆ W WAŁBRZYSKIEJ SPECJALNEJ STREFIE EKONOMICZNEJ? WSSE to bogata oferta terenów
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2011 Rada Naukowa: Horst Brezinski, Alfonz Gajdoš, Jiřina Jílková, Dorota Korenik, Stanisław Korenik, Oğuz
Kamiennogórska Specjalna Strefa Ekonomiczna Małej Przedsiębiorczości Kamiennogórska Specjalna Strefa Ekonomiczna Małej Przedsiębiorczości 60 %
Kamiennogórska Specjalna Strefa Ekonomiczna Małej Przedsiębiorczości jest położona w południowo-zachodniej Polsce, na terenie województwa dolnośląskiego i wielkopolskiego. Tereny strefy są zlokalizowane
WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA FUNKCJONOWANIE WYBRANYCH SPECJALNYCH STREF EKONOMICZNYCH W POLSCE
DOI:10.18276/sip.2015.41/2-27 studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 41, t. 2 Katarzyna Przybyła* Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA FUNKCJONOWANIE
Uw a r u n k o w a n i a r o z w o j u Do l n e g o Śl ą s k a. Redaktor naukowy Teresa Kupczyk
Uw a r u n k o w a n i a r o z w o j u Do l n e g o Śl ą s k a w perspektywie roku 2020 Redaktor naukowy Teresa Kupczyk Wrocław 2010 Spis treści Wprowadzenie...7 1. Szanse i zagrożenia dla rozwoju Polski
SPECJALNE STREFY EKONOMICZNE NAJLEPSZE MIEJSCE DO INWESTOWANIA ROK 2017 W SPECJALNYCH STREFACH EKONOMICZNYCH ZARZĄDZANYCH PRZEZ ARP S.A.
SPECJALNE STREFY EKONOMICZNE NAJLEPSZE MIEJSCE DO INWESTOWANIA ROK 2017 W SPECJALNYCH STREFACH EKONOMICZNYCH ZARZĄDZANYCH PRZEZ ARP S.A. www.arp.pl 1 Rok 2017 71 zezwoleń (w tym: 49 dla polskich firm)
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2011 Rada Naukowa: Horst Brezinski, Alfonz Gajdoš, Jiřina Jílková, Dorota Korenik, Stanisław Korenik, Oğuz
KRYTERIUM PUNKTOWE: GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA
KRYTERIUM PUNKTOWE: GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA Kod na 1 km2 PUNKTY 0200000 DOLNOŚLĄSKIE 146 0224014 Bardo - miasto (4) 554 2 0224015 Bardo - obszar wiejski (5) 41 1 0224013 Bardo (3) 74 2 0202011 Bielawa (1)
Studia I stopnia (licencjackie) rok akademicki 2019/2020 Wybór promotorów prac dyplomowych na kierunku Międzynarodowe stosunki gospodarcze
Studia I stopnia (licencjackie) rok akademicki 2019/2020 Wybór promotorów prac dyplomowych na kierunku Międzynarodowe stosunki gospodarcze Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych Lista proponowanych
Możliwości inwestycyjne w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej
Możliwości inwestycyjne w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej Czerwiec 2014 POLSKA* wiodąca destynacja dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych w 2012 roku silny gracz w Europie w 2012 roku 3. miejsce
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2011 Rada Naukowa: Horst Brezinski, Alfonz Gajdoš, Jiřina Jílková, Dorota Korenik, Stanisław Korenik, Oğuz
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2011 Rada Naukowa: Horst Brezinski, Alfonz Gajdoš, Jiřina Jílková, Dorota Korenik, Stanisław Korenik, Oğuz
Wybór promotorów prac dyplomowych
Wydział Nauk Ekonomicznych (rok akademicki 2013/2014) Wybór promotorów prac dyplomowych na kierunku Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze studia niestacjonarne I stopnia Katedry zasilające tzw. minimum kadrowe
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2011 Rada Naukowa: Horst Brezinski, Alfonz Gajdoš, Jiřina Jílková, Dorota Korenik, Stanisław Korenik, Oğuz
Regulacje prawno - systemowe specjalnych strefy ekonomicznych.
Regulacje prawno - systemowe specjalnych strefy ekonomicznych. Autor: Wenanta Anna Rolka Zasady regulujące tworzenie oraz funkcjonowanie stref ekonomicznych w Polsce zostały określone w ustawie z 20 października
dr Marta Kluzek Zestawienie dorobku naukowego
dr Marta Kluzek Zestawienie dorobku naukowego 2011 Tytuł oryginału: Podział państw Unii Europejskiej według zróżnicowania czynników tworzących klimat inwestycyjny. Autorzy: Kluzek Marta. Źródło: W : Zarządzanie
CZĘŚĆ I. UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
Nowoczesne podejście do zarządzania organizacjami. redakcja naukowa Anna Wasiluk Książka podejmuje aktualną problematykę zarządzania organizacjami w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu. Przedstawiono
przyciągającym inwestorów
Specjalna strefa ekonomiczna magnesem przyciągającym inwestorów Koncepcja Rozwoju Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Andrzej Kail Dyrektor Marketingu Kołobrzeg, 02.06. 2011. Magnes trwały
SPIS TREŚCI WSTĘP ROZDZIAŁ I
SPIS TREŚCI WSTĘP... 11 ROZDZIAŁ I POLITYKA EKONOMICZNA UNII EUROPEJSKIEJ NA RZECZ ZAPEWNIENIA KONKURENCYJNEGO I SPÓJNEGO TERYTORIUM... 21 1.1. Polityka ekonomiczna w koncepcjach teoretycznych europejskiej
LICZBA MIEJSC W PRZEDSZKOLACH NA 1000 DZIECI W WIEKU 3-6 LAT W GMINACH DOLNEGO ŚLĄSKA W 2017 R.
\\ LICZBA MIEJSC W PRZEDSZKOLACH NA 1000 DZIECI W WIEKU 3-6 LAT W GMINACH DOLNEGO ŚLĄSKA W 2017 R. OPRACOWANIE Instytut Rozwoju Terytorialnego ul. Dawida 1a 50-527 Wrocław DYREKTOR Maciej Zathey ZASTĘPCY
Inwestycje w specjalnych strefach ekonomicznych szansą rozwoju regionów
Inwestycje w specjalnych strefach ekonomicznych szansą rozwoju regionów Koncepcja Rozwoju Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Andrzej Kail Marketing Maciejewo, 2010.09.30 Specjalna strefa
Wskaźnik skanalizowania gmin, według danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2015 r. WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE
gmin, według danych Głównego Urzędu Statystycznego za według 31 XII 1. 5020000000 DOLNOŚLĄSKIE 2 904 207 2 199 585 75,74 2. 5020100000 PODREGION 1 - JELENIOGÓRSKI 570 293 420 254 73,69 3. 5020101000 Powiat
Szanowni Państwo, Chcąc domykać lukę technologiczną, koncentrujemy się na powiązaniu nauki z praktyką gospodarczą.
2 Szanowni Państwo, Legnicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A. to z całą pewnością wyjątkowe miejsce na gospodarczej mapie Polski południowozachodniej. Ponad 8 mld PLN nakładów inwestycyjnych, 5 tys. miejsc
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2011 Rada Naukowa: Horst Brezinski, Alfonz Gajdoš, Jiřina Jílková, Dorota Korenik, Stanisław Korenik, Oğuz
Podstawowe informacje o bezrobociu w gminach Dolnego Śląska
Podstawowe informacje o bezrobociu w gminach Dolnego Śląska Lipiec 0 str. Bezrobotni w gminach Dolnego Śląska I. Podregion jeleniogórski Powiat bolesławiecki gmina miejska Bolesławiec 9 8 8 89 9 gmina
Wskaźnik zwodociągowania gminy, według danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2015 r. WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE
1. 5020000000 DOLNOŚLĄSKIE 2 904 207 2 754 908 94,86 2. 5020100000 PODREGION 1 - JELENIOGÓRSKI 570 293 518 434 90,91 3. 5020101000 Powiat bolesławiecki 90 199 88 591 98,22 4. 5020101011 Bolesławiec (1)
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Andrzej GRACZYK (min. 5 osób) Prof. dr hab. Jerzy
Bezrobotni w gminach Dolnego Śląska
Bezrobotni w gminach Dolnego Śląska I. Podregion jeleniogórski roku roku 1 gmina miejska Bolesławiec 0201011 747 370 611 179 85 239 271 2 gmina wiejska Bolesławiec 0201022 273 139 233 87 49 87 107 3 gmina
ROLA TURYSTYKI W GOSPODARCE REGIONU
WYŻSZA SZKOŁA HANDLOWA ROLA TURYSTYKI W GOSPODARCE REGIONU Redakcja naukowa Jerzy Wyrzykowski Wrocław 2007 SPIS TREŚCI Wprowadzenie 9 1. UWARUNKOWANIA GOSPODARKI TURYSTYCZNEJ W REGIONIE 11 Teresa Zabińska
Perspektywa województwa podkarpackiego
Potencjalne tematy współpracy pomiędzy subregionem tarnowskim a ośrodkami województwa podkarpackiego: Mielcem i Dębicą Perspektywa województwa podkarpackiego Jerzy Rodzeń Dyrektor Departamentu Strategii
INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE
Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2009-2011 XXI Raport Roczny Warszawa, 20 grudnia 2011 r. Program seminarium Koniunkturalne i strukturalne wyzwania dla sektora
6-ci333DOLNOŚLĄSKI W WAŁBRZYCHU. Podstawowe informacje o bezrobociu w gminach Dolnego Śląska
-cidolnośląski WOJEWÓDZKI WOJEWÓDZKI URZĄD URZĄD PRACY PRACY W WAŁBRZYCHU Podstawowe informacje o bezrobociu w gminach Dolnego Śląska Marzec 0 Bezrobotni według gmin I. Podregion jeleniogórski gmina miejska
Ranking gmin województwa dolnośląskiego
INSTYTUT ANALIZ REGIONALNYCH w Kielcach Ranking gmin województwa dolnośląskiego wg wyników uzyskach przez uczniów ze sprawdzianu końcowego w szkołach podstawowych w roku 2008 Opracowanie powstało na podstawie
Inwestycje zagraniczne w Małopolsce 2009-2010
Inwestycje zagraniczne w Małopolsce 2009-2010 Inwestycje zagraniczne w Małopolsce 2009-2010 Plan prezentacji 1. Metody badań 2. Dynamika napływu inwestycji 3. Typy inwestycji 4. Struktura branżowa inwestycji
Warszawa, dnia 30 maja 2014 r. Poz. 729 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 27 maja 2014 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 maja 2014 r. Poz. 729 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 27 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wałbrzyskiej specjalnej strefy
INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY ZAKŁAD GLEBOZNAWSTWA EROZJI I OCHRONY GRUNTÓW
INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY ZAKŁAD GLEBOZNAWSTWA EROZJI I OCHRONY GRUNTÓW OCENA ZMIAN UŻYTKOWANIA GRUNTÓW NA PRZESTRZENI OSTATNICH 40-50 LAT W OPARCIU O OPRACOWANY
LICZBA MIEJSC W PRZEDSZKOLACH NA 1000 DZIECI W WIEKU 3-6 LAT W GMINACH DOLNEGO ŚLĄSKA W 2013 R.
\\ Samorządowa jednostka organizacyjna LICZBA MIEJSC W PRZEDSZKOLACH NA 1000 DZIECI W WIEKU 3-6 LAT W GMINACH DOLNEGO ŚLĄSKA W 2013 R. OPRACOWANIE Instytut Rozwoju Terytorialnego ul. Świdnicka 12/16 50-068
Region i jego rozwój w warunkach globalizacji
Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na
Wrocław, dnia 8 lutego 2018 r. Poz. 628 ZARZĄDZENIE NR 61 WOJEWODY DOLNOŚLĄSKIEGO. z dnia 7 lutego 2018 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 8 lutego 2018 r. Poz. 628 ZARZĄDZENIE NR 61 WOJEWODY DOLNOŚLĄSKIEGO z dnia 7 lutego 2018 r. w sprawie ustalenia liczby radnych Sejmiku Województwa
OBWIESZCZENIE WOJEWODY DOLNOŚLĄSKIEGO z dnia 9 lutego 2018 r.
OBWIESZCZENIE WOJEWODY DOLNOŚLĄSKIEGO z dnia 9 lutego 2018 r. w sprawie podania do publicznej wiadomości Zarządzenia Nr 61 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 7 lutego 2018 r. w sprawie ustalenia liczby radnych
Specjalne Strefy Ekonomiczne po 2020 roku
Specjalne Strefy Ekonomiczne po 2020 roku Analiza dotychczasowej działalności i perspektywy funkcjonowania Paweł Tynel Czy Europa oraz Polska jest atrakcyjnym miejscem na lokalizację inwestycji? Który
Dlaczego warto działać w klastrze? Klastry a rozwój lokalnej przedsiębiorczości
Dlaczego warto działać w klastrze? Klastry a rozwój lokalnej przedsiębiorczości DEFINICJE KLASTRA: Klastry to geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących
Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego
Przygotowanie: Dział Programowania Strategicznego Wydział Koordynacji Polityki Regionalnej Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego Jerzy Tutaj Członek Zarządu Województwa Dolnośląskiego
w tym wypłaconych (przekazanych) w formie rzeczowej lub opłacania usług. w tym wypłaconych na pierwsze dziecko
1 2 3 3.1 3.2 4 5 5.1 6 7 LP. Nazwa jednostki złożonych wniosków w wersji papierowej i elektonicznej podjętych decyzji administracyjnych wypłacony ch świadczeń wychowaw czych w okresie od 1 IV do 16VIII
GMINY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO
GMINY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Sprawdzian końcowy w szkołach podstawowych'2008 Procent uczniów, którzy uzyskali wynik pomiędzy staninem najwyższym a kolejnymi niższymi włącznie Gmina S9 S9 S8 S9 S7 S9
Wrocław, dnia 21 lutego 2014 r. Poz. 953 ZARZĄDZENIE NR 45 WOJEWODY DOLNOŚLĄSKIEGO. z dnia 19 lutego 2014 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 21 lutego 2014 r. Poz. 953 ZARZĄDZENIE NR 45 WOJEWODY DOLNOŚLĄSKIEGO z dnia 19 lutego 2014 r. w sprawie ustalenia liczby radnych Sejmiku Województwa
STRUCTURES UNDER ECONOMIC CRISIS
TRANSFORMATIONS OF REGIONAL STRUCTURES UNDER ECONOMIC CRISIS CONDITIONS edited by Zbigniew Zioto and Tomasz Rachwal Warszawa-Kraköw 2014 PRZEMIANY STRUKTUR REGIONALNYCH W WARUNKACH KRYZYSU GOSPODARCZEGO
Specjalne strefy ekonomiczne w przestrzeni gospodarczej województwa dolnośląskiego
P r a c e Ko m i s j i Ge o g r a f i i Pr z e m y s ł u Nr 10 wa r s z a w a Kr a k ó w 2008 Paweł Brezdeń, Waldemar Spallek Uniwersytet Wrocławski Specjalne strefy ekonomiczne w przestrzeni gospodarczej
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY
Nr 11 (2011) BIBLIOTEKA REGIONALISTY Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2011 Rada Naukowa: Horst Brezinski, Alfonz Gajdoš, Jiřina Jílková, Dorota Korenik, Stanisław Korenik, Oğuz
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia stacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia II stopnia stacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Studia stacjonarne Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Bogusław FIEDOR Prof. dr hab.
Agencja Rozwoju Przemysłu S.A.
Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. Mirosław Semczuk Wicedyrektor Departament Innowacyjnej Gospodarki ul. Wołoska 7 02-675 Warszawa tel. (+48 22) 460 3701 faks (+48 22) 460 3702 www.arp.com.pl 1 Obszary działania
Prof. dr hab. Hanna Klikocka
Dr hab. Armand Kasztelan Ekonomia i marketing, Ekonomia zrównoważonego rozwoju, Ekonomia menedżerska, Seminarium dyplomowe, Zrównoważony rozwój; Green Growth; Środowiskowa konkurencyjność regionów i państw;
SPECJALNE STREFY EKONOMICZNE W POLSCE A KRYZYS FINANSOWY I GOSPODARCZY
PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU RESEARCH PAPERS OF WROCŁAW UNIVERSITY OF ECONOMICS nr 296 2013 Kryzys finansowy a programowanie rozwoju jednostek przestrzennych ISSN 1899-3192 Piotr
TERENY INTENSYWNEGO ROZWOJU OSADNICTWA. (w ramach prac nad planem zagospodarowania województwa dolnośląskiego) Luty
TERENY INTENSYWNEGO ROZWOJU OSADNICTWA (w ramach prac nad planem zagospodarowania województwa dolnośląskiego) Luty 2017 www.irt.wroc.pl OPRACOWANIE Instytut Rozwoju Terytorialnego ul. Świdnicka 12/16 50-068
URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW Wyniki monitorowania pomocy publicznej udzielonej spółkom motoryzacyjnym prowadzącym działalność gospodarczą na terenie specjalnych stref ekonomicznych (stan na
LISTA IDENTYFIKATORÓW GMIN WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO
LISTA IDENTYFIKATORÓW GMIN WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Powiat m. Wrocław M. Wrocław 026401 1 Delegatury: Wrocław-Fabryczna 026402 9 Wrocław-Krzyki 026403 9 Wrocław-Psie Pole 026404 9 Wrocław-Stare Miasto
Studia II stopnia (magisterskie) rok akademicki 2019/2020 Wybór promotorów prac dyplomowych na kierunku Gospodarka Przestrzenna
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH Studia II stopnia (magisterskie) rok akademicki 2019/2020 Wybór promotorów prac dyplomowych na kierunku Gospodarka Przestrzenna Katedra Gospodarki Przestrzennej i Administracji
Mielec Pod redakcją Bolesława Domańskiego i Krzysztofa Gwosdza
Dziesięć lat doświadczeń pierwszej specjalnej strefy ekonomicznej Mielec 1995-2005 Pod redakcją Bolesława Domańskiego i Krzysztofa Gwosdza m Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
I. W o j e w ó d z t w o d o l n o ś l ą s k i e
C z ę ś ć I. W o j e w ó d z t w o d o l n o ś l ą s k i e Poz. 1. Powiat bolesławiecki z siedzibą władz w Bolesławcu 1) miasto: Bolesławiec 2) Bolesławiec Gromadka Nowogrodziec Osiecznica Warta Bolesławiecka
KLASTRY. badane szkiełkiem i okiem biogospodarka i ekoinnowacje. mgr Piotr Kryjom Instytut Przedsiębiorstwa SGH
KLASTRY badane szkiełkiem i okiem biogospodarka i ekoinnowacje mgr Piotr Kryjom Instytut Przedsiębiorstwa SGH Plan prezentacji: 1. Przestrzeń ekonomiczna a bieguny rozwoju, 2. Indentyfikacja klastrów,
Brygida Beata Cupiał. Keywords: competitiveness, innovativeness, small and medium-sized enterprises, regional support policy
Zarządzanie Publiczne, 2(18)/2012, s. 75-85 Kraków 2012 Published online September 10, 2012 doi: 10.4467/20843968ZP. 12.012.0536 Wsparcie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw w województwie
Wydatkowanie czy rozwój
Wydatkowanie czy rozwój priorytety Polityki Spójności 2014-2020 i nowego RPO Województwa Łódzkiego Agnieszka Dawydzik Dyrektor Departamentu Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju Łódź, 27 maja 2015 r.
Prof. zw. dr hab. Janusz Ostaszewski Dyrektor Instytutu Finansów
Prof. zw. dr hab. Dyrektor Instytutu Finansów PUBLIKACJE: Lp. Autor/ red. naukowy Tytuł Wydawnictwo Okładka 2015 1 Kapitał obrotowy netto w przedsiębiorstwie i metody jego pomiaru, w: O nowy ład finansowy
Polityka gospodarcza Polski w integrującej się Europie
ISSN 1734-3488 INSTYTUT BADAŃ RYNKU, KONSUMPCJI I KONIUNKTUR Polityka gospodarcza Polski w integrującej się Europie 2011-2012 Warszawa 2012 Spis treści SYNTEZA Juliusz Kotyński...7 Rozdział 1 ZEWNĘTRZNE
PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji
PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika
zmieniające rozporządzenie w sprawie kamiennogórskiej specjalnej strefy ekonomicznej
Projekt z 21-03-2012 Wersja 1.1. ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia..2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie kamiennogórskiej specjalnej strefy ekonomicznej Na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia
Park Przemysłowy w Wałbrzychu
Park Przemysłowy w Wałbrzychu Poniatów dzielnica o największych perspektywach gospodarczych i mieszkaniowych w Wałbrzychu Strefa Aktywności Gospodarczej Obszaru Poniatowa Wydzielony obszar w sąsiedztwie
Inwestycje w specjalnych strefach ekonomicznych szansą rozwoju zachodniopomorskich przedsiębiorstw. Karlino, r.
Inwestycje w specjalnych strefach ekonomicznych szansą rozwoju zachodniopomorskich przedsiębiorstw Karlino, 15.04.2010r. Plan prezentacji 1.Wprowadzenie Podstawy prawne funkcjonowania 2.Co to jest specjalna
ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI
ZASOBY ROZWOJOWE POLSKI POŁUDNIOWEJ METROPOLIE I KAPITAŁ LUDZKI 2012-04-24 Jacek Woźniak Pełnomocnik Zarządu WM ds. planowania strategicznego WYZWANIA ORAZ SILNE STRONY MIAST KRAKÓW KATOWICE Źródło: Raport
Podział dotacji na realizację bieżących zadao własnych powiatu ujętych w ustawie budżetowej na rok 2010
załącznik 4 Podział dotacji na zadania bieżące z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami realizowane przez powiat ujęte w ustawie budżetowej na rok 2010 Dział 010 700 710 710
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r.
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 marca 2012 r. Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do RSI WM 2012-2020) Synteza diagnozy część 2 dokumentu RSI Analiza
Festiwal Promocji Gospodarczej Warmii i Mazur. Działdowo, 27-28 listopada 2014
Festiwal Promocji Gospodarczej Warmii i Mazur Działdowo, 27-28 listopada 2014 Prezentacja dobrych praktyk w zakresie przyciągania inwestycji przez specjalne strefy ekonomiczne z województwa warmińsko-mazurskiego
Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej
Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014
Programowanie funduszy UE w latach schemat
Programowanie funduszy UE w latach 2007-2013 schemat Strategia Lizbońska Główny cel rozwoju UE: najbardziej konkurencyjna i dynamiczna gospodarka na świecie, zdolna do systematycznego wzrostu gospodarczego,
WAŁBRZYSKA SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA Warunki i korzyści inwestowania w WSSE. Kalisz 02.10.2014 r.
WAŁBRZYSKA SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA Warunki i korzyści inwestowania w WSSE Kalisz 02.10.2014 r. WAŁBRZYSKA SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA INVEST-PARK 44 miejscowości w 4województwach Polski południowo-
ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA REGIONÓW
Instytut Przedsiębiorstwa Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoła Główna Handlowa ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA REGIONÓW 2011 WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE Prof. SGH dr hab. Hanna Godlewska-Majkowska Dr Patrycjusz
PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WPISANE DO REJESTRU REGON W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM STAN NA KONIEC 2007 R.
PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WPISANE DO REJESTRU REGON W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM STAN NA KONIEC 2007 R. Według stanu z końca grudnia 2007 r. w rejestrze REGON województwa świętokrzyskiego zarejestrowanych
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Fundusze unijne a zróżnicowanie regionalne kraju Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Proces konwergencji w wybranych krajach UE (zmiany w stosunku do średniego PKB
Specjalne strefy ekonomiczne. Warszawa, czerwiec 2012 r.
Specjalne strefy ekonomiczne Warszawa, czerwiec 2012 r. Co to jest SSE jako obszar? Zasady i tryb ustanawiania SSE, sposób zarządzania oraz zasady i warunki prowadzenia działalności na ich terenie określa
czynników Twojego sukcesu Specjalne Strefy Ekonomiczne czynników Twojego sukcesu
czynników Twojego sukcesu Specjalne Strefy Ekonomiczne czynników Twojego sukcesu 14 Specjalnych Stref Ekonomicznych - powierzchnia i nakłady inwestycyjne wg stref Źródło: projekt Koncepcji Rozwoju SSE
Mojemu synowi Rafałowi
Mojemu synowi Rafałowi Recenzenci: dr hab. Wiesław Gumuła, prof. UJ dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse, prof. UW Redakcja i korekta: Magdalena Pluta Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na okładce: lblechman
Spis treści. Wstęp... 11
Spis treści Wstęp... 11 Wpływ kompetencji władz samorządowych na sukces projektu publicznego studia przypadków (Henryk Brandenburg)... 13 Wprowadzenie... 13 1. Ryzyko projektów publicznych i jego źródła...
Specjalne strefy ekonomiczne jako instrument wsparcia rozwoju regionalnego na przykładzie specjalnej strefy ekonomicznej Euro-Park Mielec
Specjalne strefy ekonomiczne jako instrument wsparcia rozwoju... 249 mgr Małgorzata Frańczuk Politechnika Lubelska Katedra Finansów i Rachunkowości / Wydział Zarządzania Specjalne strefy ekonomiczne jako
Bezpośrednie inwestycje
Toruńskie Studia Międzynarodowe MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI EKONOMICZNE NR 1 (3) 2010 Artur Piotrowicz Iwona Sobczak Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w województwie kujawsko-pomorskiem Streszczenie Napływ
Regionalne Agendy Naukowo-Badawcze
Regionalne Agendy Naukowo-Badawcze Wydział Innowacyjności i Rozwoju Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie 1 Warszawa, 25 stycznia
Studia I stopnia (licencjackie) rok akademicki 2016/2017 Wybór promotorów prac dyplomowych na kierunku Międzynarodowe stosunki gospodarcze
Studia I stopnia (licencjackie) rok akademicki 2016/2017 Wybór promotorów prac dyplomowych na kierunku Międzynarodowe stosunki gospodarcze Katedry zasilające tzw. minimum kadrowe dla kierunku MSG (Wydział
Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy
w Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy redakcja naukowa Tomasz Michalski Krzysztof Piech SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE WARSZAWA
Dane od początku istnienia SSE
Dane od początku istnienia SSE ok. > 60 tys. > 700 > 3500 ha 9 55 73% 18,5 mld zatrudnienie wartość inwestycji liczba wydanych powierzchnia liczba liczba podstref zezwolenia dla w Strefach w zł zezwoleń
Adam Czudec. Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju wielofunkcyjnego rolnictwa
Adam Czudec Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju wielofunkcyjnego rolnictwa WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO RZESZÓW 2009 Spis treści Contents 7 Wstęp 9 1. Przestanki rozwoju wielofunkcyjnego rolnictwa
Doing business in Poland
Doing business in Poland Dlaczego warto inwestować w Polsce Polska zajmuje 13. miejsce na świecie i 5. w Europie wśród krajów najbardziej atrakcyjnych dla inwestorów zagranicznych - wynika z ogłoszonego
Miasta województwa podkarpackiego perspektywy rozwoju. Prezentacja raportu z badania
Miasta województwa podkarpackiego perspektywy rozwoju Prezentacja raportu z badania Wojciech Dziemianowicz Michał Bil, Agata Brzóska, Jan Charkiewicz, dr hab. Wojciech Dziemianowicz, Izabella Jurkiewicz,
IMPLEMENTATION AND APLICATION ASPECTS OF SUSTAINABLE DEVELOPMENT. Scientific monograph edited by Edyta Sidorczuk Pietraszko
IMPLEMENTATION AND APLICATION ASPECTS OF SUSTAINABLE DEVELOPMENT Scientific monograph edited by Edyta Sidorczuk Pietraszko SPIS TREŚCI WSTĘP Edyta Sidorczuk Pietraszko... 9 Rozdział 1. Metody pomiaru zrównoważonego
R A D Y M I N I S T R Ó W. z dnia 23 lipca 2013 r.
RM-110-90-12 R O Z P O R ZĄDZENIE R A D Y M I N I S T R Ó W z dnia 23 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie pomorskiej specjalnej strefy ekonomicznej Na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności
TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.
PROGRAM ROZWOJU TURYSTYKI DO 2020 ROKU Warszawa, 17 września 2015 r. Strategia Europa 2020 Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, a dokumenty strategiczne Polski Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju