Trochę historii!!!

Transkrypt

1 Trochę historii!!! Opracowała: Dr inż. Teresa Rucińska Pojęcie "", jest alternatywą pojęcia Rozwoju rabunkowego" i wywodzi się z ONZ-towskiego raportu "Nasza wspólna przyszłość, opracowanego w 1987r. przez Światową Komisję Środowiska i Rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych. W raporcie tym "Zrównoważony Rozwój" zdefiniowano jako rozwój, który pozwala zaspakajać potrzeby obecnych pokoleń bez narażania przyszłych pokoleń na niemożność zaspakajania ich potrzeb. Zawarta w nim wizja rozwoju uwzględnia: populację ludzką, świat zwierząt i roślin, ekosystemy, zasoby naturalne Ziemi: wodę, powietrze, surowce energetyczne, a także w sposób zintegrowany traktuje najważniejsze wyzwania stojące przed światem, takie jak: walka z ubóstwem, równość płci, prawa człowieka i jego bezpieczeństwo, edukacja dla wszystkich, zdrowie, dialog międzykulturowy. 1

2 Na bazie powyższego wyodrębniono trzy główne obszary wpływające na poziom zrównoważenia światowej gospodarki, a mianowicie: środowisko (konieczność przemyślanego i ostrożnego korzystania ze środowiska w taki sposób, aby nie powodować jego degradacji i nie dopuszczać do nieodwracalnych zmian), ekonomia (wzrost gospodarczy, sprawiedliwy podział wynikających z niego korzyści), społeczeństwo (aspekty socjalne, wzrost poziomu życia, wyrównywanie szans). Herman Edward Daly sformułował ogólne zasady zrównoważonego rozwoju, które są następujące: tempo zużycia zasobów odnawialnych nie może przekraczać tempa ich odtwarzania; tempo zużycia zasobów nieodnawialnych nie może przekraczać tempa, w jakim pojawiają się ich odnawialne substytuty; tempo emisji zanieczyszczeń nie może przekraczać zdolności asymilacyjnej środowiska. Budownictwo jest niezwykle silnie związane z koncepcją zrównoważonego rozwoju, gdyż jego wpływ na środowisko jest ogromny: ponad 40% światowej produkcji energii zużywane jest w budownictwie, około 35% światowej emisji gazów cieplarnianych pochodzi z budownictwa, około 50% masy przetwarzanych materiałów przypada na budownictwo. W 1992 roku podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro opracowano jeden z najważniejszych dokumentów związanych ze zrównoważonym rozwojem: "Agenda 21" czyli wszechstronny plan działania na wiek XXI dla Narodów Zjednoczonych, rządów i grup społecznych w każdym obszarze, w którym człowiek ma wpływ na środowisko. W Szczycie Ziemi uczestniczyli przedstawiciele: 172 rządów, 2400 organizacji pozarządowych dziennikarzy, zaś Agendę sygnowały 172 kraje, w tym Polska. 2

3 W dokumencie znalazło się m.in. stwierdzenie: "Ludzkość doszła do przełomowego momentu w historii. Kontynuując dotychczasową politykę, przyczyniamy się do pogłębienia przepaści gospodarczej w społeczeństwach i między państwami, rozszerzenia się sfer ubóstwa, głodu, chorób i analfabetyzmu. Będziemy też powodować postępującą degradację środowiska naturalnego, od którego zależy życie na Ziemi. oraz wniosek w sprawie zmiany postępowania w przyszłości: Niezbędne są nowe sposoby inwestowania w przyszłość, aby w XXI w. osiągnąć globalny zrównoważony rozwój. Zakres zaleceń waha się od nowych metod nauczania po nowe metody wykorzystania surowców i uczestniczenia w tworzeniu zrównoważonej gospodarki. Ambicją Agendy 21 jest bezpieczny i sprawiedliwy świat, w którym każda żywa istota będzie w stanie zachować swą godność. W 2000 roku Szczyt Milenijny Organizacji Narodów Zjednoczonych zdefiniował Milenijne Cele Rozwoju, które powinny zostać osiągnięte do 2015 roku. Można wśród nich wyróżnić: Wyeliminowanie skrajnego ubóstwa i głodu Zmniejszenie do połowy liczby ludzi, których dochód nie przekracza 1 dolara dziennie Zapewnienie powszechnego nauczania na poziomie podstawowym Zapewnienie wszystkim możliwości ukończenia pełnego cyklu nauki na poziomie podstawowym Promowanie równości płci i awansu społecznego kobiet Wyeliminowanie do 2015 nierównego dostępu płci do wszystkich szczebli edukacji Ograniczenie umieralności dzieci Zmniejszenie o 2/3 wskaźnika umieralności dzieci w wieku do 5 lat Poprawienie opieki zdrowotnej nad matkami Zmniejszenie o 3/4 wskaźnika umieralności matek Ograniczenie rozprzestrzeniania się HIV/AIDS, malarii i innych chorób. Powstrzymanie rozprzestrzeniania się HIV/AIDS, ograniczenie liczby nowych zakażeń Stosowanie zrównoważonych metod gospodarowania zasobami naturalnymi - uwzględnienie zasady zrównoważonego rozwoju w krajowych strategiach - stosowanie metod hamujących ubożenie zasobów środowiska naturalnego - zmniejszenie o połowę liczby ludzi pozbawionych dostępu do czystej pitnej wody - do 2020 roku poprawa warunków życia 100 milionów mieszkańców slumsów Stworzenie globalnego partnerskiego porozumienia na rzecz rozwoju. W 2002 Światowy Szczyt Ziemi w Johannesburgu zgromadził: uczestników, wśród których znalazło się 100 głów państw, delegatów z 193 krajów, 8000 przedstawicieli instytucji pozarządowych, sektora prywatnego i innych instytucji społeczeństwa obywatelskiego 4000 dziennikarzy z całego świata. 3

4 Szczyt, poświęcony głównie problemom wody, przyniósł także istotne ustalenia w innych dziedzinach, m.in. wspólną decyzję krajów uczestniczących o konieczności ograniczenia do 2012 roku emisji gazów cieplarnianych do atmosfery o 5,2 procent. Stał się także okazją do zawiązania nowych form partnerstwa, angażujących w realizację zrównoważonego rozwoju społeczeństwo obywatelskie, a nie tylko, jak dotychczas bywało, instytucje rządowe. Jednak same deklaracje nie wystarczą. Gdy próbowano zbadać rezultaty osiągnięte przez dwa lata od Szczytu Milenijnego okazało się, że nie są one optymistyczne, a Milenijne Cele Rozwoju nie mają szans na realizację w założonym terminie. Rozmiary biedy na świecie są coraz większe, eksploatacja złóż surowców naturalnych i środowiska postępuje, a przykłady niezrównoważonej produkcji i konsumpcji można mnożyć. Epidemia AIDS urosła już do rozmiarów pandemii, co łatwo stwierdzić po wskaźnikach śmiertelności niemowląt i przeciętnej długości życia w wielu krajach. Efektem szczytu w Johannesburgu było przyjęcie radykalnego planu działań na najbliższe dziesięć lat. Za najpilniejsze z nich uznano: zmniejszenie o połowę liczby osób żyjących poniżej granicy ubóstwa (za 1 dolara lub mniej dziennie). Jest ich na świecie około 1 mld zmniejszenie o połowę liczby osób bez dostępu do wody pitnej i urządzeń sanitarnych poprawę warunków życia ludzi mieszkających w slumsach. Jest ich około 100 mln zmniejszenie o dwie trzecie wskaźnika śmiertelności wśród niemowląt i dzieci oraz o trzy czwarte wskaźnika śmiertelności matek przy porodzie zahamowanie tempa wymierania rzadkich gatunków zwierząt i roślin odnowienie zasobów ryb w morzach i oceanach, przetrzebionych nadmiernymi połowami zaprzestanie produkcji i stosowania środków chemicznych szkodliwych dla ludzi i środowiska. W 2002 Zgromadzenie Ogólne NZ ustanowiło lata Dekadą Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju, nazywaną później także Dekadą Zmiany. Jej zadaniem jest propagowanie zrównoważonych zachowań, inspirowanie krytycznego i twórczego myślenia, pozwalającego znaleźć rozwiązanie problemów uniemożliwiających trwały rozwój. W czerwcu 2012 roku przedstawiciele ponad 100 krajów spotkali się na kolejnym Szczycie Ziemi w Rio de Janeiro, zatytułowanym "Rio +20". W czasie 20 lat, które upłynęły od poprzedniego takiego spotkania, liczba ludzi na świecie wzrosła z 5,5 mld do prawie 7 mld, a wraz z nią wzrosła także skala problemów świata. 4

5 Składają się m.in. na nią: skrajne ubóstwo dotykające co piątego obywatela świata, egzystencja 2,5 miliarda ludzi w warunkach prymitywnych, bez dostępu do podstawowych urządzeń sanitarnych, rosnąca emisja gazów cieplarnianych, zagrażająca zagładą jednej trzeciej gatunków żyjących na Ziemi. Jako główne tematy obrad wyznaczono: Przechodzenie do modelu bardziej zielonych gospodarek z myślą o ograniczeniu obszarów biedy na świecie Ochronę oceanów przed ich nadmierną eksploatacją, niszczeniem podwodnych ekosystemów i skutkami zmian klimatycznych Kształtowanie bardziej przyjaznych i sprawniej funkcjonujących organizmów miejskich Wykorzystywanie na szerszą skalę źródeł energii odnawialnych, umożliwiających wzrost gospodarczy przy jednoczesnym zmniejszeniu emisji dwutlenku węgla i zanieczyszczeń. Budownictwo przyjazne środowisku naturalnemu i człowiekowi realizuje zasady zrównoważonego rozwoju w wyniku oddziaływania uwzględniającego metody: oszczędzenia zasobów naturalnych naszego globu, przeciwdziałania zanieczyszczeniu gleby, powietrza i wody. Rozumiane jest to jako: oszczędność surowców naturalnych, zmniejszenie energochłonności procesów technologicznych, zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów technologicznych (przez zmianę lub modernizację stosowanych technologii produkcji materiałów budowlanych) oraz ich zagospodarowanie lub utylizację, zagospodarowanie niewykorzystanego surowca, odzyskiwanie i powtórne wykorzystanie materiałów budowlanych, zastępowanie materiałów i wyrobów budowlanych szkodliwych dla środowiska człowieka i środowiska przyrodniczego materiałami "przyjaznymi" temu środowisku, utylizacja materiałów nieodnawialnych w sposób zapewniający ochronę środowiska przyrodniczego (np. sposób składowania). 5

6 W skali obiektu i jego bezpośredniego oddziaływania na środowisko zewnętrzne będzie to: układ budynku w terenie, z uwzględnieniem organizacji przestrzennej sąsiadujących z nim obiektów, ich wzajemne relacje, decydujące o przewietrzalności, nasłonecznieniu i wiążąca się z tym energochłonność zabudowy, zapotrzebowanie na energię do ogrzewania pomieszczeń, w zależności od kształtu i rozwiązania budynku (energooszczędność i materiałochłonność), emisja zanieczyszczeń związana z użytkowaniem energii do celów grzewczych, zużycie wody w okresie eksploatacji obiektu, utylizacja ścieków i odpadów komunalnych. Działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego w sferze budownictwa zmierzają w kierunku: oceny materiałów i wyrobów budowlanych z punktu widzenia wpływu ich procesu technologicznego na środowisko naturalne, oceny obiektu budowlanego w okresie jego cyklu życia technicznego, ze szczególnym uwzględnieniem okresu eksploatacji i związanego z nim zużycia nośników energii oraz wody. W odniesieniu do obiektu i jego bezpośredniego oddziaływania na środowisko przyrodnicze problem zrównoważonego rozwoju dotyczy oceny wpływu budynku i całego procesu budowlanego oraz produkcji materiałów budowlanych na środowisko naturalne w aspekcie: trwałości wyrobów i materiałów budowlanych, konstrukcji budynku i wyposażenia, wpływu całego procesu wytwarzania i budowania łącznie z okresem eksploatacji obiektu, niezbędnych remontów lub modernizacji pozwalających przedłużyć okres przydatności technicznej i funkcjonalnej po okres rozbiórki i utylizacji tego co po przedsięwzięciu budowlanym pozostało, łącznie z rekultywacją terenu wykorzystywanego pod budowę. Zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju i sposobem jego oceny, okres ten nazywany jest okresem życia technicznego obiektu i jego wpływu na środowisko naturalne. Analizując cykl życia technicznego wyrobów budowlanych oraz budynku, w jednym i drugim przypadku czynnikiem decydującym w sposób zasadniczy o długości okresu eksploatacji jest czynnik trwałości. 6

7 Im większa trwałość - tym mniejsze zagrożenie środowiska naturalnego z tytułu poboru surowców naturalnych oraz energii i wody do celów produkcji wyrobów budowlanych oraz budowy nowego obiektu, nie licząc problemów z utylizacją odpadów pozostałych po rozbiórce budynku zdegradowanego pod względem technicznym. Materiały budowlane posiadają cechy fizyczne i chemiczne nadane im w procesie produkcji zgodnie z obowiązującymi wymaganiami technicznymi. Ich trwałość oraz stopień przyjazności dla środowiska naturalnego wynikają z przyjętej technologii. Definicja"cyklu życia" wyrobów budowlanych W pierwszej fazie opracowywania wzorców zrównoważonego budownictwa skupiono się wokół zagadnień takich jak: analiza cyklu życia wyrobów budowlanych; analiza zagadnień związanych z energią; analiza jakości wyrobów budowlanych. Cykl życia oznacza kolejne powiązane ze sobą etapy cyklu życia wyrobu, od nabycia surowca lub jego pozyskania z zasobów naturalnych do ostatecznego usunięcia wyrobu definicja wg Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych Rozdział I, Artykuł 2, pkt. 28 Analiza "cyklu życia" wyrobów budowlanych Analiza "cyklu życia" wyrobów budowlanych maksymalny czas użytkowania wyrobów budowlanych; zasadność stosowania wyrobów budowlanych wytwarzanych z surowców będących na wyczerpaniu; możliwość eliminacji wyrobów budowlanych stanowiących zagrożenie dla środowiska na poszczególnych etapach jego wytwarzania, negatywnie wpływających na mikro- i makroklimat pomieszczeń, a co za tym idzie i zdrowie człowieka oraz nie nadających się do ponownego przetworzenia. 7

8 Działania na rzecz poszanowania energii: Działania na rzecz poszanowania energii monitowanie o racjonalne korzystanie z energii wytwarzanej w sposób tradycyjny; dążenie do wykorzystania istniejących zasobów naturalnych: energetykę wodną i wiatrową, energię z odpadów komunalnych, energię słoneczną, geotermalną czy z biomasy. dla_energii_%28oze%29,str,432.html Odnawialne źródła energii (OZE) należą do źródeł energii powszechnie dostępnych, bezgranicznie zasobnych, odnawialnych samoistnie w procesach naturalnych, mających najmniejszy wpływ na środowisko Działania na rzecz poszanowania energii Działania na rzecz poszanowania energii W krajach Unii Europejskiej odnawialne źródła energii w 2020 roku powinny pokryć 20% całkowitego zapotrzebowania (Dyrektywa 2009/28/WE). W Polsce zakłada się, że będzie to 15%, chociaż już dzisiaj wiadomo, że są to prognozy przeszacowane. Docelowe wartości pokrycia zapotrzebowania na energię całkowitą są szacowane w poszczególnych państwach członkowskich, a regulują to narodowe plany strategiczne. Co z tego wyniknie? Podniesienie jakości wyrobów budowlanych Możliwość ponownego wykorzystania wyrobów ich recykling uzyskiwanie wyrobów czystych ekologicznie : z uwagi na ochronę środowiska, wpływu na mikro- i makroklimat wnętrza, zdrowie człowieka; wytwarzanie wyrobów o długim cykl życia. Najlepiej, gdy po przetworzeniu wyrobu można uzyskać produkt o porównywalnej jakości, bądź istnieje możliwość jego wbudowania w formie przetworzonej, np.: wykorzystanie gruzu z wyrobów ceramicznych na podbudowy dróg; lipno.olx.pl/gruz-kruszywo-ceglane-dobre-kujawskie-iid

9 Możliwość ponownego wykorzystania wyrobów ich recykling Możliwość ponownego wykorzystania wyrobów ich recykling wykorzystanie stłuczki do produkcji wyrobów szklanych; INŻYNIER BUDOWNICTWA LUTY 2009 wytwarzanie kruszywa betonowego z gruzu betonowego; INŻYNIER BUDOWNICTWA LUTY Możliwość ponownego wykorzystania wyrobów ich recykling Możliwość ponownego wykorzystania wyrobów ich recykling recykling PCV możliwość ponownego wykorzystania w ilości nawet do 70%; PVC-twarde-odpady odsiarczanie spalin w elektrociepłowniach - uzyskanie gipsu o właściwościach porównywalnych z gipsem budowlanym produkowanym na bazie naturalnych zasobów. Zdobyte doświadczenia w dziedzinie budownictwa ekologicznego znalazły swoje zastosowanie w następujących realizacjach: projekt osiedla 100 domów podzielonych na 9 typów odpowiadających ekologicznym założeniom oraz wymogom planu urbanistycznego projekt demonstracyjny ukazujący stan wiedzy w dziedzinie zrównoważonego budownictwa Ecolonia (Holandia); Ecolonia projekt demonstracyjny ukazujący stan wiedzy w dziedzinie zrównoważonego budownictwa 9

10 Ecolonia Projekt demonstracyjny ukazujący stan wiedzy w dziedzinie zrównoważonego budownictwa Ecolonia Projekt demonstracyjny ukazujący stan wiedzy w dziedzinie zrównoważonego budownictwa Zastosowano 9 różnych form architektonicznych, zróżnicowanych zastosowanymi rozwiązaniami, np.: poprawa izolacji poprzez odpowiednie projektowanie przegród zewnętrznych budynku, wysoko wydajne systemy ogrzewcze w rozwiązaniach ekologicznych, instalacje wykorzystujące wodę deszczową, zastosowanie funkcji oszczędzania wody, kolektory słoneczne, energooszczędne urządzenia, materiały pochodzące z recyklingu. Zdobyte doświadczenia w dziedzinie budownictwa ekologicznego znalazły swoje zastosowanie w następujących realizacjach: Zdobyte doświadczenia w dziedzinie budownictwa ekologicznego znalazły swoje zastosowanie w następujących realizacjach: renowacja berlińskiej dzielnicy Kreuzberg (Niemcy); renowacja starej zabudowy oraz przy wznoszeniu budynku mieszkalnego w całości z wyrobów budowlanych wyprodukowanych z odpadów Kopenhaga (Dania); Berlin.html Zdobyte doświadczenia w dziedzinie budownictwa ekologicznego znalazły swoje zastosowanie w następujących realizacjach: Kwartał Turzyński - ul. Bolesława Śmiałego Photo: Ewa Drozd-Pokorska kompleksowa renowacja tzw. "kwartałów turzyńskich" w projekcie którym wykorzystano doświadczenia zdobyte przez "zachodnich sąsiadów" Szczecin 10