Wymagania szczegółowe z historii i społeczeństwa dla klasy V szkoły podstawowej do programu Wczoraj i dziś

Transkrypt

1 Wymagania szczegółowe z historii i społeczeństwa dla klasy V szkoły podstawowej do programu Wczoraj i dziś Temat Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy programowej Ocena dopuszczająca i dostateczna Uczeń: Ocena dobra i bardzo dobra* Uczeń: Liczba godzin Rozdział I: Polska pierwszych Piastów. Początki Polski podręcznik, s. 8 3 mapa 2. Mieszko I i chrzest Polski podręcznik, s. 4 9 mapa postacie: Lech, Popiel, Piast zagadnienia: Słowianie i ich wierzenia, plemiona słowiańskie na ziemiach polskich, państwo Polan, prymitywne narzędzia rolnicze, polskie legendy daty: 966 r., 972 r., 992 r. postacie: Mieszko I, Dobrawa zagadnienia: ród Piastów, dynastia, założenie grodu Gniezno, ludność zamieszkująca państwo Polan, chrzest Polski I I opowiada legendę o początkach państwa polskiego odczytuje z mapy zamieszczonej w podręczniku nazwy najważniejszych plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie w X w. wymienia narzędzia rolnicze używane przez Słowian opisuje polskie godło zaznacza na osi czasu datę chrztu Polski przedstawia, kim byli Mieszko I i Dobrawa opisuje wygląd słowiańskiego grodu na podstawie ilustracji z podręcznika podaje, kto zamieszkiwał średniowieczne Gniezno określa okoliczności, w jakich doszło do chrztu Polski podaje imiona i nazwiska autorów średniowiecznych kronik zawierających legendy o początkach państwa polskiego charakteryzuje wierzenia mieszkańców ziem polskich przed przyjęciem chrztu przez Mieszka I wyjaśnia, na czym polegał słowiański obrzęd postrzyżyn opowiada o powstaniu państwa polskiego wskazuje na osi czasu daty utworzenia pierwszego biskupstwa na ziemiach polskich oraz śmierci Mieszka I określa, jaką rolę pełnili duchowni w państwie Mieszka I tłumaczy, dlaczego chrzest w 966 r. miał kluczowe znaczenie w historii państwa polskiego odszukuje potrzebne informacje w tekście źródłowym porównuje przebieg współczesnych granic Polski z zasięgiem panowania Mieszka I, korzystając z mapy zamieszczonej w podręczniku oraz z aktualnej mapy politycznej Europy 3. Zjazd gnieźnieński podręcznik, s daty: 997 r., 000 r., 025 r. postacie: Bolesław Chrobry, św. Wojciech, Otton III zagadnienia: misja i męczeńska śmierć biskupa Wojciecha oraz jego kanonizacja, zjazd gnieźnieński, koronacja Bolesława Chrobrego na króla Polski I 0.4 zaznacza na osi czasu daty śmierci św. Wojciecha, zjazdu gnieźnieńskiego oraz koronacji Bolesława Chrobrego przedstawia, kim byli Bolesław Chrobry, św. Wojciech i Otton III wyjaśnia znaczenie terminów: relikwie, koronacja opowiada o misji św. Wojciecha opisuje przebieg zjazdu gnieźnieńskiego na podstawie tekstu źródłowego ocenia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego w historii państwa polskiego określa skutki misji i męczeńskiej śmierci biskupa Wojciecha tłumaczy, jakie znaczenie miał dla Polski zjazd gnieźnieński omawia plany Ottona III dotyczące utworzenia cesarstwa chrześcijańskiego wskazuje na mapie w podręczniku Gdańsk, Gniezno, ziemie Prusów oraz biskupstwa utworzone w Polsce opowiada o przebiegu wojen prowadzonych przez Bolesława Chrobrego

2 . W klasztorze podręcznik, s Epoka rycerzy podręcznik, s Średniowieczne miasto 4. Średniowieczna wieś podręcznik, s podręcznik, s postać: św. Franciszek z Asyżu zagadnienia: wpływ chrześcijaństwa na średniowieczne społeczeństwo, zakonnicy i ich życie w klasztorach, styl romański, styl gotycki, przepisywanie średniowiecznych ksiąg, biblioteka klasztorna postać: Zawisza Czarny zagadnienia: rycerstwo, architektura zamku średniowiecznego, uzbrojenie rycerza, współczesna funkcja zamków zagadnienia: rzemieślnicy, mieszczaństwo, funkcjonowanie cechu, lokacja, zabudowa średniowiecznego miasta i jego mieszkańcy zagadnienia: funkcja sołtysa, lokacja wsi, średniowieczne narzędzia rolnicze, warunki życia mieszkańców wsi średniowiecznej Rozdział II: Społeczeństwo średniowiecza wyjaśnia znaczenie terminów: duchowieństwo, styl romański, styl gotycki, katedra, witraż, sklepienie, rozeta, skryptorium, miniatura, kopista, reguła zakonna wymienia surowce budowlane, których używano w średniowieczu opisuje na podstawie ilustracji z podręcznika architekturę kościołów romańskich i gotyckich odróżnia budynki wzniesione w stylu romańskim od budowli w stylu gotyckim wyjaśnia znaczenie terminów: rycerz, paź, giermek, pasowanie określa funkcję, jaką pełniły zamki w średniowieczu opowiada o kolejnych etapach wychowania szlachetnie urodzonego młodzieńca od momentu zostania paziem do pasowania na rycerza wymienia cechy idealnego rycerza podaje przykłady zajęć wykonywanych przez przedstawicieli stanu rycerskiego wyjaśnia znaczenie terminów: mieszczanin, rzemieślnik, kupiec, samorząd miejski opowiada o średniowiecznym mieście i jego mieszkańcach porównuje miasto średniowieczne z miastem współczesnym wyjaśnia znaczenie terminów: sołtys, pług, trójpolówka tłumaczy, na czym polegała praca chłopów opisuje, co spożywali na co dzień mieszkańcy wsi średniowiecznej porównuje los chłopa z życiem rycerza lub mieszczanina wskazuje na fotografiach przyporę, portal, sklepienie, rozetę i portal porównuje styl romański i styl gotycki wyjaśnia, jaką rolę w sztuce średniowiecznej odgrywała tematyka religijna przedstawia informacje na temat zabytków romańskich i gotyckich znajdujących się w jego rodzinnym mieście lub regionie określa rolę klasztorów w średniowiecznym piśmiennictwie omawia znaczenie związku frazeologicznego benedyktyńska praca oraz tłumaczy, skąd wywodzi się to sformułowanie tłumaczy, na czym polegały turnieje rycerskie wymienia elementy kultury rycerskiej i dworskiej podaje przykłady miejsc w Polsce, w których znajduje się zamek wzniesiony w średniowieczu bądź ruiny tego typu budowli podaje przykłady zawodów rzemieślniczych uprawianych w średniowieczu tłumaczy, jaką rolę odgrywali w średniowiecznym mieście burmistrz i członkowie ławy miejskiej wyjaśnia pochodzenie nazw współczesnych ulic, np. Szewska, Garncarska, Tkacka omawia przebieg procesu lokacji wsi przedstawia, jak zmieniały się metody produkcyjne wykorzystywane w średniowiecznym rolnictwie porównuje wieś średniowieczną ze wsią współczesną

3 . Krzyżacy nad Bałtykiem 2. Polska Kazimierza Wielkiego podręcznik, s mapa podręcznik, s mapa 3. Jadwiga i Jagiełło podręcznik, s mapa daty: 226 r., 308 r., 320 r., 33 r. postacie: Konrad Mazowiecki, Władysław Łokietek zagadnienia: plemię Prusów, zakon krzyżacki, utworzenie państwa krzyżackiego, zjednoczenie Polski pod rządami Władysława Łokietka, konflikt polsko-krzyżacki daty: 333 r., 364 r., 370 r. postacie: Kazimierz Wielki, Mikołaj Wierzynek zagadnienia: panowanie Kazimierza Wielkiego, założenie Akademii Krakowskiej, uczta u Wierzynka daty: 385 r., 40 r., 4 r. postacie: królowa Jadwiga, Władysław Jagiełło, Ulrich von Jungingen, Kazimierz Jagiellończyk zagadnienia: objęcie tronu przez Jadwigę, unia polsko-litewska, Jagiełło na tronie polskim, odnowienie Akademii Krakowskiej, wielka wojna z zakonem krzyżackim, bitwa pod Grunwaldem, pokój w Toruniu, odzyskanie Pomorza Gdańskiego oraz Warmii przez Polskę Rozdział III: Polska i Krzyżacy I I I opowiada, co wydarzyło się w latach 226, 308, 320 i 33, oraz zaznacza te daty na osi czasu tłumaczy, kim byli Konrad Mazowiecki i Władysław Łokietek odnajduje na mapie w podręczniku Pomorze Gdańskie, Małopolskę, Wielkopolskę, Kujawy, Mazowsze wyjaśnia znaczenie terminów: Prusy, zakon krzyżacki, wielki mistrz podaje powody, dla których Konrad Mazowiecki sprowadził Krzyżaków do Polski wskazuje na mapie w podręczniku państwo krzyżackie i Malbork omawia rolę Władysława Łokietka w procesie zjednoczenia ziem polskich określa przyczyny konfliktu polskokrzyżackiego wskazuje, co wydarzyło się w latach 333, 364 i 370, oraz zaznacza te daty na osi czasu wyjaśnia, kim byli Kazimierz Wielki i Mikołaj Wierzynek odnajduje na mapie w podręczniku Wielkopolskę, Małopolskę, Mazowsze oraz Ruś Halicką wymienia osiągnięcia Kazimierza Wielkiego tłumaczy, dlaczego królowi Kazimierzowi nadano przydomek Wielki opowiada o uczcie u Wierzynka opowiada, co wydarzyło się w latach 385, 40 i 4, oraz zaznacza te daty na osi czasu przedstawia, kim byli: Jadwiga, Władysław Jagiełło, Ulrich von Jungingen, Kazimierz Jagiellończyk wyjaśnia znaczenie terminu unia określa przyczyny i skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w 385 r. odnajduje na mapie w podręczniku Polskę i Wielkie Księstwo Litewskie w granicach z 385 r. przedstawia przebieg bitwy pod Grunwaldem opisuje na podstawie ilustracji z podręcznika wygląd rycerzy polskich i krzyżackich w okresie wielkiej wojny określa okoliczności powstania zakonu krzyżackiego wymienia skutki sprowadzenia Krzyżaków do Polski ocenia politykę Krzyżaków i działalność zakonu na podbitych terenach wyjaśnia, jakie znaczenie dla Polski miała utrata Pomorza Gdańskiego pozyskuje z różnych źródeł informacje o zamku w Malborku wskazuje czynniki, które umożliwiły ponowne zjednoczenie ziem polskich ocenia politykę wewnętrzną i politykę zagraniczną Kazimierza Wielkiego wyjaśnia sens powiedzenia, według którego król Kazimierz zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną pozyskuje z różnych źródeł informacje dotyczące panowania Kazimierza Wielkiego opowiada o okolicznościach objęcia tronu przez Jadwigę określa na podstawie drzewa genealogicznego pokrewieństwo łączące przedstawicieli dynastii Piastów i Andegawenów wymienia narodowości zamieszkujące współcześnie wschodnie ziemie należące w średniowieczu do państwa polskiego pozyskuje z różnych źródeł informacje o Władysławie Jagielle podaje przyczyny i skutki wojen z Krzyżakami tłumaczy, jakie znaczenie miało dla Polski ponowne przyłączenie Pomorza Gdańskiego porównuje przebieg dwóch wojen z Krzyżakami, które prowadziła Polska w XV w., oraz wskazuje na wynikające z tych konfliktów korzyści

4 Rozdział IV: Europejczycy odkrywają świat. Wielkie odkrycia geograficzne podręcznik, s daty: 488 r., 492 r., 498 r., 59 r. postacie: Bartłomiej Diaz, Vasco da Gama, Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan zagadnienia: przyczyny odkryć geograficznych, średniowieczne wyobrażenia o świecie, opłynięcie Afryki, odkrycie drogi morskiej do Indii, odkrycie Ameryki, podróż Magellana dowodząca kulistości Ziemi, kierunki wypraw odkrywczych I wskazuje, co wydarzyło się w latach 488, 492, 498 i 59, oraz zaznacza te daty na osi czasu wyjaśnia, kim byli Bartłomiej Diaz, Vasco da Gama, Krzysztof Kolumb i Ferdynand Magellan omawia przyczyny odkryć geograficznych opowiada, jak średniowieczni Europejczycy wyobrażali sobie świat opisuje okręt, na którym wyruszył do Indii Krzysztof Kolumb wymienia głównych odkrywców i ich dokonania, a także porządkuje te informacje w tabeli wskazuje na mapie lądy odkryte w XV i XVI wieku oraz trasy, które przebyli Bartłomiej Diaz, Vasco da Gama, Krzysztof Kolumb i Ferdynand Magellan tłumaczy, jaki wpływ miały odkrycia geograficzne na wyobrażenia ludzi o świecie pozyskuje z różnych źródeł informacje dotyczące Krzysztofa Kolumba oraz tworzy notatkę na temat tej postaci 2. Skutki odkryć geograficznych podręcznik, s postacie: Hernan Cortez, Francisco Pizarro zagadnienia: cywilizacje Azteków, Majów i Inków, podboje konkwistadorów, zniszczenie kultury Indian, działalność misjonarzy, funkcjonowanie plantacji, rola niewolników, pozytywne i negatywne skutki odkryć geograficznych, towary kolonialne I 5.3 wyjaśnia, kim byli Hernan Cortez i Francisco Pizarro określa pozytywne i negatywne skutki odkryć geograficznych wymienia ludy podbite przez konkwistadorów opisuje na podstawie ilustracji w podręczniku wygląd Azteków tłumaczy, jakie znaczenie dla krajów europejskich miały kolonie wymienia państwa, które wzięły udział w odkryciach geograficznych formułuje wnioski dotyczące niewolnictwa i wyraża swoją opinię na ten temat 3. Odrodzenie nauki podręcznik, s postacie: Jan Gutenberg, Leonardo da Vinci, Mikołaj Kopernik, Galileusz zagadnienia: wynalezienie druku, zmiana sposobu myślenia o świecie i człowieku w epoce renesansu, humanizm renesansowy, cechy architektury i sztuki renesansowej, teoria Mikołaja Kopernika I zaznacza na osi czasu datę wynalezienia druku określa, kim byli Jan Gutenberg, Leonardo da Vinci, Mikołaj Kopernik i Galileusz wyjaśnia znaczenie terminów renesans i humanizm tłumaczy, na czym polegała teoria Mikołaja Kopernika wymienia na podstawie ilustracji w podręczniku charakterystyczne cechy budowli renesansowych przedstawia rolę Kościoła w średniowieczu omawia wpływ wynalazku Jana Gutenberga na zmianę światopoglądu ludzi na przełomie epok średniowiecza i renesansu określa, czym charakteryzowała się epoka renesansu wymienia co najmniej dwa dzieła sztuki renesansowej wyjaśnia znaczenie terminu mecenat na podstawie odszukanych informacji sporządza notatkę dotyczącą wybranego twórcy renesansowego

5 Rozdział V: W Rzeczypospolitej szlacheckiej. Ostatni Jagiellonowie 2. Na sejmiku i na sejmie podręcznik, s podręcznik, s atlas data: 525 r. postacie: Zygmunt I Stary, Zygmunt II August, Mikołaj Rej, Jan Kochanowski zagadnienia: kultura odrodzenia w Polsce, arras, znaczenie mecenatu dla rozwoju sztuki, ważne postacie życia dworskiego w okresie panowania ostatnich Jagiellonów data: 505 r. zagadnienia: szlachta i jej przywileje, funkcja sejmu walnego, zwoływanie pospolitego ruszenia, demokracja szlachecka, herb szlachecki, podział szlachty polskiej na grupy różniące się statusem i zamożnością, tradycyjny strój szlachecki I 8 I 9. zaznacza na osi czasu datę złożenia hołdu pruskiego przedstawia, kim byli Zygmunt I Stary, Zygmunt II August, Mikołaj Rej i Jan Kochanowski tłumaczy, czym były arrasy podaje przykłady budynków renesansowych, które można zobaczyć w Polsce określa, czym zajmowali się paziowie oraz damy dworu zaznacza na osi czasu datę uchwalenia konstytucji nihil novi wyjaśnia znaczenie terminów: szlachta, przywilej, sejm walny, sejmik, poseł, herb tłumaczy, na czym polegała uprzywilejowana pozycja szlachty przedstawia skład sejmu walnego wymienia różne grupy tworzące stan szlachecki na podstawie infografiki z podręcznika porównuje różne stroje szlacheckie wskazuje na wpływy włoskie w Polsce pod rządami ostatnich Jagiellonów wymienia charakterystyczne elementy architektury renesansowej odszukuje w różnych źródłach utwory Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego porównuje funkcję, jaką pełnił Zamek Królewski za panowania Jagiellonów, z przeznaczeniem współczesnej siedziby prezydenta Polski tłumaczy, na czym polegała przemiana rycerstwa w stan szlachecki wyjaśnia znaczenie terminów: magnateria, szlachta średnia, szlachta zagrodowa, gołota, kontusz, żupan wskazuje różnice występujące w obrębie stanu szlacheckiego porównuje szlachecki sejm walny i współczesny polski parlament 3. Wisłą do Gdańska podręcznik, s zagadnienia: wzrost znaczenia gospodarczego Polski, folwark szlachecki, praca pańszczyźniana, spływ wiślany, rozwój Gdańska I 9.2 wyjaśnia znaczenie terminów: folwark, pańszczyzna, kmieć, flisak, spichlerz opisuje na podstawie infografiki zabudowę folwarku szlacheckiego określa, jakie znaczenie miała Wisła dla rozwoju handlu zbożem w XVI w. wymienia przyczyny wzrostu gospodarczego znaczenia szlachty określa funkcje poszczególnych zabudowań wchodzących w skład folwarku szlacheckiego wskazuje na mapie obszary Rzeczypospolitej objęte intensywną uprawą zbóż omawia rolę Gdańska w handlu zbożem w XVI wieku porównuje funkcjonowanie portów morskich w XVI i XXI wieku 4. Państwo wielu narodów podręcznik, s postać: Zygmunt II August daty: 569 r., 573 r. zagadnienia: unia lubelska, Rzeczpospolita Obojga Narodów, narodowości, religie i wyznania w I Rzeczypospolitej, tolerancja religijna po uchwaleniu konfederacji warszawskiej, grupy wyznaniowe we współczesnej Polsce I 20. zaznacza na osi czasu daty zawarcia unii lubelskiej i uchwalenia konfederacji warszawskiej wymienia postanowienia unii lubelskiej wskazuje na mapie terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów wymienia narodowości żyjące w granicach Rzeczypospolitej Obojga Narodów wyjaśnia znaczenie terminu tolerancja religijna określa pozytywne i negatywne skutki unii lubelskiej ocenia różnorodność religijną społeczeństwa I Rzeczypospolitej w kontekście sytuacji panującej w innych państwach europejskich tłumaczy, co gwarantowały szlachcie zapisy konfederacji warszawskiej omawia prawa grup wyznaniowych we współczesnej Polsce

6 5. Wolna elekcja podręcznik, s atlas 6. XVII wiek stulecie wojen podręcznik, s data: 573 r. postać: Henryk Walezy zagadnienia: wolna elekcja, sejm elekcyjny, artykuły henrykowskie, pacta conventa, liberum veto, wybory prezydenckie we współczesnej Polsce daty: 655 r.,660 r., 683 r. postacie: Stefan Czarniecki, Jan III Sobieski zagadnienia: potop szwedzki, obrona Jasnej Góry podczas najazdu szwedzkiego, wojny prowadzone przez Rzeczpospolitą w XVII w., bitwa pod Wiedniem, znaczenie husarii I 20.2 I zaznacza na osi czasu datę pierwszej wolnej elekcji w Polsce przedstawia, kim był Henryk Walezy wyjaśnia znaczenie terminu wolna elekcja omawia na podstawie ilustracji z podręcznika przebieg wolnej elekcji określa przyczyny ustanowienia artykułów henrykowskich ocenia naużywanie zasady liberum veto podczas obrad sejmów szlacheckich wskazuje, co wydarzyło się w latach 655, 660 i 683, oraz zaznacza te daty na osi czasu przedstawia, kim byli Stefan Czarniecki i Jan III Sobieski określa znaczenie obrony klasztoru na Jasnej Górze dla Polaków walczących podczas potopu szwedzkiego wymienia państwa, z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII w., oraz odnajduje je na mapie opisuje uzbrojenie husarii na podstawie ilustracji w podręczniku wskazuje różnice między artykułami henrykowskimi a pacta conventa określa znaczenie, jakie miało dla Rzeczypospolitej wprowadzenie wolnej elekcji pozyskuje z różnych źródeł informacje dotyczące zasad wyboru prezydenta Polski opowiada o roli, jaką odegrał Stefan Czarniecki podczas wojny ze Szwecją wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych przez wojsko polskie w XVII w. analizuje tekst źródłowy zamieszczony w podręczniku i formułuje na jego podstawie proste wnioski określa skutki zwycięstwa wojsk polskich w bitwie pod Wiedniem przedstawia przyczyny i skutki wojen prowadzonych przez Polskę w XVII w. porównuje zasięg terytorialny Rzeczypospolitej Obojga Narodów z granicami współczesnej Polski. Czasy reform podręcznik, s daty: 764 r., 772 r., 773 r. postacie: Stanisław August Poniatowski, Ignacy Krasicki, Tadeusz Rejtan zagadnienia: ostatnia wolna elekcja, konfederacja barska, I rozbiór Rzeczypospolitej, protest Rejtana, reforma oświaty, Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej, obiady czwartkowe Rozdział VI: Upadek Rzeczypospolitej I 22. opowiada, co wydarzyło się w latach 764,772 i 773, oraz zaznacza te daty na osi czasu przedstawia, kim byli Stanisław August Poniatowski, Ignacy Krasicki i Tadeusz Rejtan wymienia postulaty konfederatów barskich wskazuje na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą podczas I rozbioru opisuje obraz Jana Matejki Rejtan, czyli upadek Polski wyjaśnia, na czym polegała działalność Szkoły Rycerskiej i Komisji Edukacji Narodowej omawia zmiany, jakie w polskim systemie oświaty wprowadzili Stanisław August Poniatowski i członkowie Komisji Edukacji Narodowej wymienia przyczyny słabości i upadku Rzeczypospolitej w XVIII w., dzieląc je na wewnętrzne i zewnętrzne ocenia postawę Tadeusza Rejtana dostrzega związek zachodzący między wykształceniem obywateli a ich poczuciem odpowiedzialności za państwo

7 2. Konstytucja 3 maja 3. Powstanie kościuszkowskie podręcznik, s podręcznik, s daty: 788 r., 79 r., 792 r., 793 r. postacie: Stanisław Małachowski, Hugo Kołłątaj zagadnienia: Sejm Wielki i jego reformy, Konstytucja 3 maja, konfederacja targowicka, II rozbiór Polski, święto państwowe odbywające się 3 maja daty: 794 r., 795 r. postacie: Tadeusz Kościuszko, Jan Henryk Dąbrowski, Jan Kiliński zagadnienia: powstanie kościuszkowskie, kosynierzy, bitwy pod Racławicami i Maciejowicami, III rozbiór Polski I 22. I opowiada, co wydarzyło się w latach 788, 79, 792 i 793, oraz zaznacza te daty na osi czasu przedstawia, kim byli Stanisław Małachowski i Hugo Kołłątaj wyjaśnia znaczenie terminów: Sejm Wielki, konstytucja omawia reformy Sejmu Wielkiego wymienia główne postanowienia zapisane w Konstytucji 3 maja podaje nazwy państw, które dokonały II rozbioru Polski opisuje obraz Jana Matejki Konstytucja 3 maja 79 roku zaznacza na osi czasu daty wybuchu powstania kościuszkowskiego oraz III rozbioru Polski przedstawia, kim byli Tadeusz Kościuszko, Jan Henryk Dąbrowski i Jan Kiliński określa przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego wskazuje na rolę kosynierów w walkach powstańczych odnajduje na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą po III rozbiorze odnajduje na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą podczas II rozbioru omawia skutki reformy oświaty w okresie stanisławowskim wymienia działaczy politycznych, którzy w XVIII w. dążyli do przeprowadzenia reformy państwa polskiego tłumaczy, dlaczego rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja jest obecnie świętem narodowym porównuje Konstytucję 3 maja z obowiązującą współcześnie konstytucją z 997 r. tłumaczy, dlaczego Tadeusz Kościuszko wydał Uniwersał połaniecki wymienia miejsca głównych starć powstańców z armią rosyjską ocenia okoliczności, które spowodowały upadek Rzeczypospolitej opowiada o późniejszych losach Tadeusza Kościuszki 4. Barok i oświecenie podręcznik, s postacie: Wolter, Monteskiusz, James Watt, Gabriel Fahrenheit, Peter Paul Rubens, Canaletto zagadnienia: charakterystyka epok baroku i oświecenia, sztuka klasycystyczna, rozwój nauki i oświaty w XVIII w., odkrycia naukowe, Wielka encyklopedia francuska, Łazienki w Warszawie, pałac w Wilanowie I przedstawia, kim byli Wolter, Monteskiusz, James Watt, Gabriel Fahrenheit, Peter Paul Rubens, Canaletto wyjaśnia znaczenie terminów: barok, oświecenie, klasycyzm na podstawie ilustracji i tekstu z podręcznika wymienia charakterystyczne cechy sztuki barokowej i klasycystycznej podaje przykłady budowli barokowych i klasycystycznych nazywa dziedziny nauki i techniki, w których w XVIII w. dokonały się największe zmiany tłumaczy, czym była Wielka encyklopedia francuska porównuje sztukę barokową i klasycystyczną opowiada o rozwoju literatury i teatru w epoce baroku wyjaśnia, dlaczego wielu myślicieli oświeceniowych krytykowało Kościół tłumaczy, co spowodowało duży postęp nauki w epoce oświecenia pozyskuje z różnych źródeł informacje na temat wybranej postaci żyjącej w epoce baroku lub oświecenia Pełne opanowanie wymagań sformułowanych w podstawie programowej jest warunkiem koniecznym do wystawienia uczniowi oceny celującej.

8 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA W oparciu o Wewnątrzszkolny System Oceniania oraz akty prawne wyższego rzędu ustala się następujące zasady oceniania z przedmiotu historia i społeczeństwo. Nauczyciel na pierwszych zajęciach przedmiotu w nowym roku szkolnym zapoznaje uczniów z Przedmiotowym Systemem Oceniania (PSO) z historii. Informacja ma postać ustną i dotyczy: wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych ocen, kryteriów oceniania, form i narzędzi sprawdzania wiadomości i umiejętności, częstotliwości sprawdzania i oceniania, minimalnej liczbie ocen z przedmiotu, zasad wystawiania ocen semestralnych i rocznych, zasad poprawiania ocen, zasad dotyczących zaliczenia sprawdzianu, na którym uczeń był nieobecny, informacji o zajęciach dodatkowych, na których uczeń może uzyskać pomoc ze strony nauczyciela, warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana ocenie z danych zajęć edukacyjnych. 3. Informacje dotyczące PSO znajdują się na stronie internetowej szkoły, zapoznanie się z PSO uczniowie i rodzice poświadczają podpisem (uczniowie na lekcji, rodzice podczas pierwszego w roku szkolnym zebrania). 4. Formy i metody sprawdzania wiedzy: Ocenianiu podlegają następujące formy pracy ucznia: 5. Sprawdzian to określenie stopnia opanowania materiału z zakresu części lub całego działu programowego. Sprawdzian zawsze jest poprzedzony powtórzeniem, zapowiedziany przynajmniej na tydzień przed wyznaczonym terminem i zapisany w dzienniku. Nauczyciel zapowiadając sprawdzian podaje jednocześnie zakres obowiązującego materiału. Obowiązkiem ucznia jest przystąpienie do sprawdzianu. Wprowadza się notę nb w przypadku nie napisania sprawdzianu przez ucznia w wyznaczonym terminie (symbol ten nie jest oceną, a jedynie informacją dotycząca systematyczności pracy). Czas przewidziany na przystąpienie do napisania zaległej pracy wynosi dwa tygodnie od powrotu ucznia do szkoły lub ustalany jest indywidualnie z nauczycielem. Po przekroczeniu ustalonego terminu uczeń pisze sprawdzian na najbliższej lekcji. Odpowiedzi prac pisemnych są punktowane. Przy przeliczeniu punktów przyjmuje się następującą skalę:

9 00% - cel 99% - 85%- bdb 84%- 75%- db 74%- 50%- dst 49%-25%- dop < 25%- ndst 6. Nauczyciel jest zobowiązany do oddania sprawdzonych i ocenionych sprawdzianów do dwóch tygodni od daty przeprowadzenia a kartkówek do tygodnia od daty przeprowadzenia. W trakcie sprawdzianów i kartkówek, uczeń zobowiązany jest do zachowania szczególnej dyscypliny. W przypadku kontaktowania się uczniów między sobą w czasie pisania, nauczyciel ma prawo do obniżenia oceny. 7. Kartkówka to rodzaj pracy pisemnej sprawdzającej stopień przyswojenia materiału z ostatnich trzech lekcji lub ostatniej jednostki lekcyjnej. Stosuje się ją w zależności od potrzeb nauczyciela, bez konieczności wcześniejszej powtórki i zapowiedzi. Wprowadza się notę nb w przypadku nie napisania kartkówki przez ucznia (symbol ten nie jest oceną, a jedynie informacją dotycząca systematyczności pracy). Czas przewidziany na przystąpienie do napisania zaległej pracy wynosi tydzień od powrotu ucznia do szkoły lub ustalany jest indywidualnie z nauczycielem. Po przekroczeniu ustalonego terminu postępuje się jak w wypadku sprawdzianu (pkt. 4 PSO). Odpowiedzi będą punktowane i procentowo przeliczane na oceny. Przy przeliczaniu punktów na oceny nauczyciel ustali skalą przybliżoną od proporcji obowiązującej przy sprawdzianach. 8. Odpowiedź ustna: Nauczyciel ma prawo do sprawdzenia wiedzy ucznia w formie ustnej z trzech ostatnich jednostek lekcyjnych. Przy odpowiedzi ustnej, ocenianiu podlegają poziom merytoryczny, poprawne stosowanie terminów i nazw historycznych oraz kultura wypowiedzi. Wystawiając ocenę za wypowiedź ustną nauczyciel dokonuje jej uzasadnienia. Dwukrotnie w ciągu półrocza uczeń ma prawo złościć nieprzygotowanie do odpowiedzi, dokonuje tego w części organizacyjnej zajęć, czyli przed przystąpieniem nauczyciela do sprawdzenia wiedzy uczniów. Nieprzygotowanie nie obejmuje zapowiedzianych prac pisemnych oraz lekcji powtórzeniowych. Kryteria oceny wypowiedzi ustnej: 9. Prowadzenie zeszytu: Zeszyty przedmiotowe z historii sprawdzane są według schematu: systematyczność prowadzenia zeszytu (kompletność notatek- brak jednej lekcji - pkt., zadań domowych) - 5 pkt. estetyka - 5 pkt. 0 -celujący 9 - bardzo dobry 8, 7 - dobry 6 -dostateczny 5 -dopuszczający 4-0 -niedostateczny 0. Praca na lekcji: Nauczyciel może ocenić aktywność ucznia na lekcji. Systematyczność pracy na lekcji ucznia można oceniać znakiem plus (+), znakiem minus (-). 5 plusów otrzymane przez ucznia to ocena celująca (za aktywność w czasie lekcji), trzy minusy to ocena niedostateczna.

10 . Referat jest samodzielną pracą ucznia, który korzystając z różnych źródeł informacji dokonuje opracowania danego zagadnienia, a następnie prezentuje efekty swojej pracy na forum klasy. Nauczyciel może zadawać uczniowi pytania z zakresu referowanego materiału. Referaty oceniane są według schematu: - Zawartość merytoryczna 5 pkt. Sposób prezentacji 3 pkt. Pytanie dotyczące referowanego zagadnienia 3pkt. Różnorodność źródeł do których dotarł uczeń 3 pkt celujący 2-- bardzo dobry 0-9- dobry 8-7- dostateczny 6-5- dopuszczający 2. Zadania domowe: Obowiązkiem ucznia jest systematyczne odrabianie prac domowych. Zadając pracę domową nauczyciel określa wymagania formalne związane z jej wykonaniem. Uczeń ma obowiązek przestrzegać terminu i sposobu wykonywania pracy domowej. Znak graficzny, tzw. parafka oznacza, że nauczyciel sprawdził wykonanie pracy, ale nie sprawdził jej zawartości merytorycznej. Niewykonanie pracy domowej zostaje odnotowane w dzienniku przez nauczyciela symbolem bzd, który oznacza brak zadania domowego. Dwukrotnie w ciągu półrocza uczeń ma prawo złościć brak zadania, dokonuje tego w części organizacyjnej zajęć, czyli przed sprawdzeniem przez nauczyciela odrobionych prac domowych. Trzeci i każdy kolejny brak zadania skutkuje oceną niedostateczną. Uczeń ma możliwość poprawienia oceny z zadania domowego w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. W wypadku stwierdzenia przez nauczyciela, że uczeń wykonał zadanie domowe niesamodzielnie, zadanie taki nie będzie ocenione. Elementy brane pod uwagę przy ocenie pracy domowej: właściwa treść zadania wykonanie i estetyka. 3. Udział w konkursach: Uczniowie, którzy biorą udział w konkursach historycznych i otrzymali przynajmniej 70% punktów możliwych do zdobycia otrzymują ocenę celującą (ocenianie bieżące). 4. Ocena plakatu i pracy plastycznej: Celująca oceny przekaz pomysł wykonanie Jasny, zrozumiały, jednoznaczny. właściwie dobrana symbolika Oryginalny, niepowtarzalny, dowcipny. Przemyślana kompozycja, robi wrażenie na odbiorcy, ciekawy pod względem użytej techniki, wymagał dużego nakładu pracy

11 Bardzo dobra Jasny Ciekawy. Poprawna kompozycja, bardzo starannie wykonana Dobra Niejednoznaczny, budzący wątpliwości Stereotypowy, schematyczny Poprawna kompozycja, staranne wykonanie Dostateczna Trudny do wyjaśnienia Wyraźny brak koncepcji Nie robi dobrego wrażenia na odbiorcy, nijaki, niestarannie wykonany Dopuszczająca Nieczytelny, niejasny bądź wulgarny, narusza uczucia odbiorcy, Pomysł skopiowany z mediów, brak własnej interpretacji Niedokończony, nieestetyczny, niestaranny Niedostateczna Nieczytelny Brak pomysłu Niedbale wykonany, zniszczony, potargany, pognieciony, nieczytelny 5. Tryb i warunki poprawy oceny cząstkowej: Uczeń ma prawo do poprawy każdej oceny cząstkowej. Ocenę można poprawiać tylko jeden raz. Czas przeznaczony na poprawę oceny wynosi dwa tygodnie od daty otrzymania lub ustalany jest indywidualnie z nauczycielem. Po przekroczeniu ustalonego terminu nauczyciel może wyrazić zgodę w uzasadnionych przypadkach. Uczeń dokonuje poprawy oceny na zajęciach dodatkowych lub w sposób określony przez nauczyciela. Ocena poprawiona zostaje wpisana do dokumentacji szkolnej (dziennik lekcyjny). Nauczyciel wstawia ocenę cząstkową za pomocą średniej ważonej. Dla obliczania średniej ważonej przyjęto następujące wagi ocen: - waga 3 (sprawdziany), - waga 2 (kartkówki, odpowiedzi ustne), - waga (pozostałe oceny). 6. Przyjęto poniższe wartości ocen cząstkowych uwzględniających plusy i minusy: ocena wartość oceny,00-2,75 2 2, ,50-3 2,75 3 3, ,50-4 3,75 4 4, ,50

12 -5 4,75 5 5, ,50 6 6,00 7. Oceny za I półrocze wystawia się uwzględniając średnią ważoną ocen cząstkowych, zawartych w następujących progach: ocena próg celujący >5,75 bardzo dobry >4,75 dobry >3,75 dostateczny >2,75 dopuszczający >,50 niedostateczny <,50 8. Oceny roczne wystawia się uwzględniając średnią ważoną ocen cząstkowych uzyskanych przez ucznia w całym roku szkolnym, zawartych w następujących progach: ocena próg celujący 6,00-5,5 bardzo dobry 5,50-4,5 dobry 4,50-3,5 dostateczny 3,50-2,5 dopuszczający 2,50-,5 niedostateczny <, Procedury uzyskania oceny lepszej niż wystawiona ocena klasyfikacyjna lub końcowa: W przypadku, kiedy uczeń chce uzyskać wyższą niż wystawiona ocenę klasyfikacyjną lub końcową, informuje o tym uczącego, który wyznacza uczniowi termin podwyższenia oceny. Uzyskanie oceny wyższej niż przewidywana odbywa się w formie pisemnej (test) lub ustnej i obejmuje zakres całego półrocza. Wynik jest ostateczny. 20. Monitorowanie pracy ucznia: Odbywa się przez jasne określanie celów i zadań lekcji, zachęcanie do wyrażania własnych przemyśleń, ocen i opinii, uczenie dokonywania

13 trafnej samooceny, samodzielne/ koleżeńskie sprawdzanie wykonywanych zadań, mobilizowanie do dokonywania analizy własnej pracy, ukazywanie mocnych stron osiąganych efektów, pracę metodą projektów, pracę w zespołach. 2.Wszystkie kwestie nieujęte w powyższym dokumencie reguluje Statut szkoły oraz odrębne przepisy. mgr Magdalena Piechota Ogólne kryteria oceniania z historii i społeczeństwa w klasie V Ocena celująca Otrzymuje uczeń, który spełnia jedno z poniższych kryteriów: - jest laureatem konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim, - opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności zapisanych w podstawie programowej historii w danej klasie, -biegle wykorzystuje zdobytą wiedzę w rozwiązywaniu problemów, -twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, -aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym, -jest inicjatorem rozwiązywania problemów i zadań, -potrafi samodzielnie dotrzeć do różnych źródeł oraz informacji i w oparciu o nie rozszerzyć swą wiedzę historyczną, -potrafi na forum klasy zaprezentować wyniki swojej pracy, -zna i rozumie podstawowe pojęcia historyczne i poprawnie ich używa, -posługuje się poprawną polszczyzną, -wykazuje zainteresowanie przedmiotem, czyta książki o tematyce historycznej, -z powodzeniem uczestniczy w konkursach historycznych na poziomie klasy czwartej, -jest systematyczny, obowiązkowy i pilny, -wzorowo prowadzi zeszyt przedmiotowy, zawsze ma odrobione zadania domowe, -uczestniczy i odnosi sukcesy w konkursach historycznych na poziomie klasy piątej. Ocena bardzo dobra Uczeń: -opanował zdecydowaną większość wiadomości i umiejętności określonych podstawą programową historii w danej klasie, -dociera samodzielnie do źródeł i informacji wskazanych przez nauczyciela, -aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym, -samodzielnie rozwiązuje zadania i potrafi zaprezentować ich wyniki na forum klasy, -jest systematyczny, obowiązkowy i pilny, -wzorowo prowadzi zeszyt przedmiotowy, zawsze ma odrobione zadania domowe, -potrafi uporządkować swoją wiedzę i właściwie wykorzystać, -uczestniczy w konkursach historycznych na poziomie klasy piątej. Ocena dobra Uczeń: -opanował materiał programowy w stopniu zadowalającym, -potrafi korzystać ze wszystkich poznanych w czasie lekcji źródeł informacji,

14 -podstawowe zadania i problemy rozwiązuje są samodzielnie lub w przypadku zadań trudniejszych pod kierunkiem nauczyciela, -jest aktywny w czasie lekcji, poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo- skutkowych, -systematycznie przygotowuje się do lekcji, -poprawnie prowadzi zeszyt przedmiotowy. Ocena dostateczna Uczeń: -opanował podstawowe elementy wiadomości programowych, -potrafi skorzystać z podstawowych źródeł informacji, -samodzielnie rozwiązuje typowe zadania, trudniejsze wykonuje przy pomocy nauczyciela, -w czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu zadowalającym, -przygotowuje się do lekcji (odstępstwa od tej reguły zdarzają mu się bardzo sporadycznie). Ocena dopuszczająca Uczeń: -posiada poważne braki w wiedzy, które jednak nie przekreślają możliwości dalszej nauki, -potrafi przy pomocy nauczyciela wykonywać proste polecenia, wymagające zastosowania podstawowych umiejętności, -konstruuje krótkie dwu- trzyzdaniowe odpowiedzi. Ocena niedostateczna Uczeń: -nie opanował podstawowych wiadomości, a braki są na tyle duże, że uniemożliwiają mu kontynuację nauki, -nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o niewielkim stopniu trudności wykonać najprostszych zadań. mgr Magdalena Piechota