Przepisy regulujące obrót gazem ziemnym stan aktualny i projektowany

Transkrypt

1 Przepisy regulujące obrót gazem ziemnym stan aktualny i projektowany Łukasz Szatkowski radca prawny Weil, Gotshal & Manges 26 czerwca 2013 r. Footer / document number goes here

2 Sektor gazowy w Polsce Najmniej zliberalizowana spośród wszystkich branż energetycznych. Poważne zaległości we wdrażaniu prawa unijnego, kary Komisji Europejskiej. Specyfika związana z monopolem PGNiG, źródłami zaopatrzenia (import) oraz geopolityką gazu. Weil, Gotshal & Manges 2

3 Ramy prawne funkcjonowania rynku gazowego w Unii Europejskiej Podstawowym zbiorem aktów prawa europejskiego określającym zasady funkcjonowania europejskiego rynku gazu jest tzw. trzeci pakiet liberalizacyjny, w skład którego wchodzą: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 2003/55/WE (Dyrektywa Gazowa); Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowej gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1775/2005 (Rozporządzenie 715/2009). Weil, Gotshal & Manges 3

4 Ramy prawne funkcjonowania rynku gazowego w Unii Europejskiej Polska ma duże problemy z implementacją prawa europejskiego. Celem uchwalenia małego trójpaku energetycznego jest przede wszystkim dostosowanie przepisów polskich do prawa UE, aby uniknąć kar za niewdrożenie dyrektyw o odnawialnych źródłach energii, a także dyrektywy gazowej, możliwe kary to nawet 80 tys. euro dziennie. 20 czerwca 2013 r. Komisja Europejska wydała oświadczenie, że w związku z regulowaniem przez Polskę cen gazu dla odbiorców innych niż gospodarstwa domowe postanawia pozwać Polskęę przed Trybunał UE za brak implementacji dyrektywy gazowej. Mały trójpak dotyczy tylko palących kwestii. Weil, Gotshal & Manges 4

5 Ramy prawne funkcjonowania rynku gazowego w Polsce Prawo energetyczne. Ustawa o zapasach. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu gazowego. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi. Instrukcje ruchu i eksploatacji sieci operatora systemu przesyłowego i operatora systemu dystrybucyjnego. Weil, Gotshal & Manges 5

6 Planowane zmiany Mały iduży trójpak energetyczny Pierwotnie Ministerstwo Gospodarki prowadziło projekt wprowadzenia trzech nowych ustaw zwanych trójpakiem prawo energetyczne, prawo gazowe oraz ustawa o odnawialnych źródłach energii. Te trzy ustawy miały zastąpić dotychczasowe prawo energetyczne, dostosować je do wymogów UE i wymagań nowoczesnej energetyki oraz wprowadzić nowy system wsparcia OZE. Zmiany prawa w związkuą z uchwaleniem tych trzech ustaw również realizują wymagania dyrektywy energetycznej UE, którą Polska powinna wdrożyć już dawno temu. Polska nadal tych zmian nie wdrożyła. W celu uniknięcia sankcji KE grupa posłów przygotowała poselski projekt zmian obecnie obowiązującego prawa energetycznego, zgodnie z którym większość palących zmian związanych z implementacją prawa UE i uwzględnionych w projekcie "dużego trójpaku" przenosi się do obecnego prawa energetycznego. Weil, Gotshal & Manges 6

7 Mały trójpak energetyczny Nowelizacja Prawa energetycznego. Stan w procesie legislacyjnym: 20 czerwca 2013 r. Sejm przegłosował nowelizację Prawa energetycznego, nowelizacja skierowana do Senatu. Podstawowy cel nowelizacji to uzupełnienie transpozycji do polskiego porządku prawnego m.in. trzech dyrektyw UE: 2009/72/WE dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej; 2009/73/WE dotyczącej ą wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego; 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Weil, Gotshal & Manges 7

8 Weil, Gotshal & Manges 8

9 Weil, Gotshal & Manges 9

10 Obligo giełdowe Dotyczy przedsiębiorstw zajmujących się obrotem paliwami gazowymi. Nie dotyczy przedsiębiorstw energetycznych obracających z zagranicą, które w danym roku mają prawo do przepustowości w punktach wejścia do kraju w wielkości mniejszej niż 10% sumy przepustowości wszystkich punktów wejścia dokraju (z wyjątkiem grup kapitałowych, jeżeli grupa przekracza 10%). Docelowo nie mniej niż 70% gazu ziemnego wysokometanowego. Przejściowo: od wejścia ustawy w życie do końca 2013 roku obligo wyniesie 30%, w pierwszej połowie 2014 roku 50%, a do 1 lipca przyszłego roku docelowe 70%. Obowiązek sprzedaży na giełdach towarowych lub na rynku organizowanym przez podmiot prowadzący w Polsce rynek regulowany. Weil, Gotshal & Manges 10

11 Wyłączenia: gaz ziemny stanowiący zapasy obowiązkowe; gaz ziemny wyprowadzany w danym roku z sieci przesyłowej w punktach wyjścia z krajowego systemu przesyłowego na połączeniach z systemami przesyłowymi innych państw, w ilości równej ilości gazu ziemnego wprowadzonego do sieci przesyłowej w tym roku; gaz ziemny sprzedawany operatorom systemów gazowych w celu realizacji ich zadań określonych w ustawie; gazu ziemnego wykorzystywanego na potrzeby własne. Sprawozdawczość: sprawozdanie z realizacji obowiązku jest przekazywane Prezesowi URE do 31 marca roku następnego; przedsiębiorstwo obracające gazem ziemnym z zagranicą przekazuje Prezesowi URE informacje o realizacji umów dotyczących zakupu gazu ziemnego z zagranicy (w tym o cenach i ilościach zakupionego gazu ziemnego) w terminie 30 dni od dnia zakończenia kwartału; Sankcje: ogólna sankcja dodana w art. 56 prawa energetycznego (Art Karze pieniężnej podlega ten, kto: ( ) pkt 32) nie przestrzega obowiązków, o których mowa w art. 49a ust. 1 i 2, art. 49b ust. 1 oraz w art. 49c ust. 1). Weil, Gotshal & Manges 11

12 Zmiany w ustawie o giełdach towarowych Mały trójpak wprowadza również zmiany do ustawy o giełdach towarowych. Mają one na celu umożliwić przedsiębiorstwom energetycznym uzyskanie statusu członka giełdy towarowej i zawieranie transakcji na giełdzie na własny rachunek (będzie wymagane zatrudnienie maklera giełd towarowych). W dotychczasowym stanie prawnym przedsiębiorstwa gazownicze mogą zawierać transakcje zapośrednictwem domów maklerskich (wyłączono to ograniczenie). Weil, Gotshal & Manges 12

13 Uwolnienie taryf Prezes URE kończy prace nad komunikatem na temat uwolnienia cen gazu (komunikat ma się ukazać przed wejściem ustawy w życie jako komunikat warunkowy). W pierwszej kolejności zwolnienie ma dotyczyć ok. 100 największych odbiorców gazu ziemnego, z których każdy zużywa rocznie przynajmniej 2-2,5 mln m sześc. gazu. Planowany łączny wolumen uwalnianego spod zatwierdzonej przez Prezesa URE taryfy ma wynieść ok % krajowego zużycia. Powyższa ilość ma odpowiadać przejściowej wartości 30%, oraz zwiększać się wraz ze zwiększaniem się poziomu obliga. Weil, Gotshal & Manges 13

14 Uprawnienia właścicielskie Art. 12a. Minister właściwy do spraw gospodarki wykonuje uprawnienia Skarbu Państwa, określone w art. 2 pkt 5 lit. a, art. 5a oraz art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa w stosunku do operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego gi operatora systemu przesyłowego gazowego. Weil, Gotshal & Manges 14

15 Wyłączna działalność operatora Nowy art. 4e 1. Usługił przesyłania, ł dystrybucji, magazynowania paliw gazowych, skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego mogą być świadczone wyłącznie, przez odpowiednio operatora systemu przesyłowego, operatora systemu dystrybucyjnego, operatora systemu magazynowania paliw gazowych, operatora systemu skraplania gazu ziemnego lub operatora systemu połączonego. Weil, Gotshal & Manges 15

16 Rozdział działalności operatorskiej Brak nowych rozwiązań w zakresie podstawowych kwestii związanych z pełnieniem funkcji operatora systemu przesyłowego. Projekt utrzymuje możliwość wyznaczenia przez Prezesa URE operatora funkcjonującego w formie pełnego wydzielenia dil i własnościowego ł ś (full wonership unbundling) ) lub niezależnego operatora systemu (Independentd d System Operator). Dyrektywa 2009/73/WE zawiera bardziej precyzyjne ograniczenia powiązań personalnych stąd mały trójpak dokonuje dalszego wdrożenia jej wymogów. W przypadku operatora systemu przesyłowego obejmuje to w szczególności : zakaz pełnienia funkcji w organach uprawnionych do reprezentacji nadzorowania operatora systemu przesyłowego lub połączonego oraz pełnienia tych funkcji w przedsiębiorstwie energetycznym prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania lub obrotu energią elektryczną albo paliwami gazowymi; zakaz wywierania wiążącego wpływu i wykonywania innych praw względem przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem lub obrotem paliwami gazowymi; zakaz powoływania członków organów tych przedsiębiorstw. Określono również kryteria, jakie musi spełnić operator systemu magazynowania pozostający w strukturze przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo w celu zachowania niezależności od innych rodzajów działalności. W ślad za art. 10 dyrektywy y y gazowej wprowadzono dla operatora systemu przesyłowego lub operatora systemu połączonego wymóg uzyskania od Prezesa URE certyfikatu niezależności. Przedsiębiorstwo, któremu przyznano certyfikat niezależności, jest obowiązane poinformować Prezesa URE o planowanych transakcjach lub działaniach, które mogą mieć wpływ na spełnianie przez to przedsiębiorstwo kryteriów niezależności (w terminie 14 dni od dnia podjęcia decyzji lub powzięcia wiadomości o tych transakcjach lub działaniach). Weil, Gotshal & Manges 16

17 Zmiana sprzedawcy gazu Określenie maksymalnego terminu trwania procedury zmiany sprzedawcy. Wprowadzenie dodatkowych obowiązków po stronie sprzedawców: udostępnienie zbioru praw konsumenta w swojej siedzibie oraz na swojej stronie internetowej (wzmocnienie prawa odbiorcy do rzetelnej informacji)/sprzedawca dostarcza odbiorcy końcowemu, kopię zbioru praw konsumenta oraz zapewnia jego publiczny dostęp; obowiązek informowania odbiorców o zmianie cen energii na jeden okres rozliczeniowy przed wprowadzeniem tej zmiany; sprzedawca ma obowiązek udostępnienia klientowi jego danych zużycia; w przypadku dokonania przez odbiorcę zmiany sprzedawcy, dotychczasowy sprzedawca zwalnia wykorzystywaną na rzecz tego odbiorcy zdolność sstemó systemów gazowych (tzw. zasada plecaka), która ma na celu uniemożliwienie ewentualnego blokowania zmiany sprzedawcy przez powołanie się na brak przepustowości styku sieci przesyłowej i dystrybucyjnej. Weil, Gotshal & Manges 17

18 Ułatwienia budowy magazynów gazu KPRM pracuje nad zmianą rozporządzenia OOŚ (rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko). Planuje się zmianę katalogu inwestycji, które podlegają ocenie oddziaływania na środowisko. Będzie łatwiej wybudować magazyn gazu. Rozporządzenie usuwa z katalogu zawsze oraz potencjalnie wpływających na środowisko: tłocznie lub stacje redukcyjne budowane, montowane lub przebudowywane przy istniejących instalacjach przesyłowych ropy, paliw i gazu. Rozporządzenie podwyższa próg, od jakiego magazyny gazu uznawane są za mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (dotychczasowa pojemność 10 tys. m sześc. ma być zastąpiona progiem ton). Weil, Gotshal & Manges 18

19 Duży trójpak energetyczny Na duży trójpak energetyczny składa się m.in. nowe Prawo gazowe. Stan w procesie legislacyjnym: obecnie prace nad projektem z uwagi na uchwalanie małego trójpaku są w zawieszeniu. Kluczowe zmiany: wprowadzenie koncesji na sprzedaż gazu ziemnego zamiast obecnie obowiązującej koncesji na obrót gazem ziemnym; wzmocnienie i kryteriów niezależności ś i operatora systemu przesyłowegoł (wprowadzenie tzw. rozdzielności osobowej); przyznanie Ministrowi Gospodarki kompetencji do wykonywania nadzoru właścicielskiegoł ś i nad operatorem systemu przesyłowego; ł wzmocnienie kryteriów niezależności operatora systemu dystrybucyjnego oraz operatora systemu magazynowania; skrócenie terminu na zmianę sprzedawcy do 3 tygodni, zgodnie z wymogami prawa Unii Europejskiej. Weil, Gotshal & Manges 19

20 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Łukasz Szatkowski tel: +48 (22) POWER RENEWABLES Weil, Gotshal & Manges ul. Emilii Plater Warszawa tel: +48 (22) fax:+48 (22) 520 MINING OIL & GAS Weil, Gotshal & Manges 20