powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej będąca produktem wietrzenia skał, czyli długotrwałego działania na nie wody, powietrza i temperatury, oraz

Transkrypt

1

2 powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej będąca produktem wietrzenia skał, czyli długotrwałego działania na nie wody, powietrza i temperatury, oraz działania mikroorganizmów

3 Złożony i długotrwały proces polegający na: wietrzeniu fizycznym, czyli na rozluźnieniu, kruszeni i rozdrobnieniu skały; wietrzeniu biologicznym, czyli na równoczesnych procesach fizycznych i chemicznych wywołanych przez żywe organizmy roślinne i zwierzęce obecne w glebie

4 wietrzeniu chemicznym, którego efektem jest zmiana składu chemicznego spowodowana rozkładem substancji organicznych, niedoborem tlenu lub reakcją z tlenem, dwutlenkiem węgla czy wodą, oddziaływaniem składników gleby, wody i powietrza oraz działalnością człowieka.

5 Proces tworzenia gleby jest uzależniony od: podłoża (skały macierzystej), klimatu organizmów żywych, rzeźby terenu czasu. Warstwa glebowa jest lepiej rozwinięta na obszarach, gdzie panują podwyższona temperatura i duża wilgotność. Coraz większy wpływ na procesy glebotwórcze ma także działalność człowieka.

6

7 W skład gleby wchodzą elementy ulegające przemianom, dlatego ich zawartość jest zróżnicowana. Są to: substancje mineralne (kwarc SiO 2, krzemiany, glinokrzemiany, w mniejszym stopniu węglany, siarczany(vi), fosforany(v), siarczki i tlenki); materia organiczna (obumarłe części zwierząt i roślin, rozkładające się w obecności bakterii i grzybów), której głównym składnikiem jest węgiel, związany przede wszystkim z wodorem, tlenem i azotem

8 W skład gleby wchodzą elementy ulegające przemianom, dlatego ich zawartość jest zróżnicowana. Są to: substancje mineralne (kwarc SiO 2, krzemiany, glinokrzemiany, w mniejszym stopniu węglany, siarczany(vi), fosforany(v), siarczki i tlenki); materia organiczna (obumarłe części zwierząt i roślin, rozkładające się w obecności bakterii i grzybów), której głównym składnikiem jest węgiel, związany przede wszystkim z wodorem, tlenem i azotem

9 woda glebowa (woda krążąca w glebie, zawiera rozpuszczalne sole mineralne, substancje organiczne oraz gazy - tlen i dwutlenek węgla); powietrze glebowe (gazy obecne w przestrzeniach pomiędzy cząstkami gleby : tlen, azot, tlenek węgla(iv), para wodna oraz nieznaczne ilości amoniaku, a w glebach bagiennych dodatkowo metan, siarkowodór i wodór);

10 organizmy żywe (mikroorganizmy, rośliny, zwierzęta, np. owady). O występowaniu lub braku niektórych substancji w glebie, podobnie jak w przypadku rodzaju gleb, może świadczyć obecność roślin wskaźnikowych.

11 Rumianek pospolity Gleba uboga w wapń

12 Oset zwisły Gleba bogata w wapń

13 Wrzos zwyczajny Gleba uboga w azot

14 Pokrzywa Gleba bogata w azot

15 Wrzos zwyczajny Gleba kwasowa

16 Babka zwyczajna Gleba zasadowa

17 właściwości sorpcyjne odczyn

18 BADANIE WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNYCH GLEBY

19 BADANIE WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNYCH GLEBY Obserwacje: Niebieski roztwór atramentu po wymieszaniu z glebą i przesączeniu staje się bezbarwny. Wnioski: Gleba zaabsorbowała część barwnika znajdującego się w atramencie, a zatem ma właściwości sorpcyjne.

20 Gleba ma silne właściwości sorpcyjne, czyli wchłania i zatrzymuje m.in. wodę, cząsteczki oraz jony. Pochłania wiele związków toksycznych, co przyczynia się do oczyszczania wód opadowych i gruntowych.

21 BADANIE ODCZYNU GLEBY

22 Gleby bogate w minerały węglanowe są najczęściej słabo zasadowe, natomiast te, które zawierają duże ilości materiału organicznego, zazwyczaj kwasowe.

23 Najlepsze pod uprawę są gleby o wartości ph w granicach od 6,6 do 7,2. W Polsce przeważają gleby słabo i średnio kwaśne (o ph między 4,6 a 6,5).

24 W glebach o odczynie kwasowym zwykle występuje mniej wapnia. Dlatego do podwyższenia ich ph często stosuje się związki wapnia CaCO 3 CaO Ca(OH) 2

25 Nawozy naturalne kompost (szczątki roślinne i domowe odpady organiczne) sproszkowane skały wapienne popioły drzewne

26

27 NAZWA SKŁAD CHEMICZNY AMONOWE NH 4 CI, (NH 4 ) 2 SO 4, (NH 4 ) 2 CO 3, (NH 4 ) 3 PO 4 saletrzane saletra indyjska - KNO 3, saletra chilijska - NaNO 3, saletrzano-amonowe amidowe nawozy fosforowe, np. superfosfat saletra norweska - Ca(NO 3 ) 2 NH 4 NO 3, mieszaniny soli amonowych i azotanowych(v) mocznik - związek organiczny, CO(NH 2 ) 2 mieszanina Ca(H 2 PO 4 ) 2 i CaSO 4 nawozy potasowe KCl, KNO 3, K 2 SO 4, K 3 PO 4

28 STAŁE CIEKŁE GAZOWE popioły, tworzywa sztuczne, metale itp., składowane na powierzchni ziemi, ulegają powolnemu rozkładowi i wymywaniu przez wodę. ścieki odprowadzane do zbiorników wodnych i przedostające się wraz z wodą do gleby. szkodliwe substancje wydostające się z kominów fabrycznych, pochłaniane przez glebę lub rozpuszczone w wodzie deszczowej i wraz z nią dostające się do gleby.

29 Chemiczne Tlenki azotu, węgla i siarki pochodzące głównie ze spalin samochodowych. Należy stosować katalizatory samochodowe. Węglowodory i ich pochodne Ich źródłem jest m.in. ropa naftowa oraz produkty jej przeróbki, np. benzyna.

30 Środki czystości Stanowią część ścieków komunalnych, które zanieczyszczają zbiorniki wodne, Częściowo przedostają się też do gleby.

31 Metale ciężkie Zawarte w pyłach i dymach, których źródłem są huty, kopalnie, zakłady przemysłu ciężkiego i energetycznego, transport oraz komunikacja. Są to m.in. ołów, rtęć, miedź, cynk, kadm i mangan.

32 Nawozy sztuczne i pestycydy (środki ochrony roślin) Nadmiernie stosowane nawozy azotowe oraz środki ochrony roślin, nazywane pestycydami, są wymywane z pól lub przedostają się ze ścieków zakładów produkujących nawozy sztuczne.

33 Odpady stałe Popioły, żużel, tworzywa sztuczne, metale i szkło to odpady przemysłowe, które są gromadzone na hałdach.

34 Odpady stałe Popioły, żużel, tworzywa sztuczne, metale i szkło to odpady przemysłowe, które są gromadzone na hałdach.

35

36 - obniżenie jakości gleby. Sposoby zapobiegania degradacji gleb: pielęgnowanie gruntów o walorach ekologicznych, ograniczanie wydobycia kopalin przejmowanie gruntów pod zabudowę techniczną, nawadnianie gruntów suchych odwadnianie gruntów podmokłych ograniczanie emisji zanieczyszczeń i spalin, odpowiednio składowanie odpadów racjonalne stosowanie nawozów sztucznych i środków ochrony roślin

37 przywracanie glebie jej stanu użytkowego. Najczęściej poddaje się jej: tereny dawnych składowisk odpadów i zlikwidowanych zakładów przemysłowych, wyrobiska po eksploatacji odkrywkowej, grunty podmokłe i nieużytki rolne, gleby, które uległy degradacji wskutek zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego.

38 METODY REKULTYWACJI GLEB TECHNICZNA BIOLOGICZNA kształtowanie gleby i szaty roślinnej przez racjonalne kształtowanie rzeźby terenu osuszanie terenów podmokłych i nawadnianie obszarów przesuszonych pokrycie terenów skażonych warstwą świeżej gleby umacnianie skarp nawożenie i stosowanie odpowiednich upraw, zwłaszcza roślin przyczyniających się do powstania próchnicy

39 Zadania 1, 2, 3, 4 ze strony 33.