Polskie pszczelarstwo wobec zagrożeń związanych z działalnością człowieka

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Polskie pszczelarstwo wobec zagrożeń związanych z działalnością człowieka"

Transkrypt

1

2 Polskie pszczelarstwo wobec zagrożeń związanych z działalnością człowieka prof. dr hab. Jerzy Wilde Katedra Pszczelnictwa, Wydział Bioinżynierii Zwierząt Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie jerzy.wilde@uwm.edu.pl Wprowadzenie W związku z wejściem Polski do Unii Europejskiej sytuacja pszczelarstwa w kraju ulega dość istotnym zmianom. Obserwuje się zwiększanie zainteresowania użytkowaniem pszczół, szczególnie przez pszczelarzy doświadczonych. Objawia się to wzrostem liczby pasiek liczących ponad 100 rodzin pszczelich. Polska, podobnie jak większość krajów Europy Zachodniej, jest krajem gęsto zaludnionym i stosunkowo silnie napszczelonym [liczba rodzin pszczelich/km 2 ]. Sprzyja to rozwojowi pszczelarstwa amatorskiego i ten sposób użytkowania pszczół był, jest i będzie dominował w Europie. Pszczelarstwo, bowiem poza możliwością zdobywania pewnych dochodów do budżetu rodzinnego będzie fascynowało wielu ludzi z powodu egzotyki samych pszczół. Interesująca biologia i zachowanie się pszczół żyjących w idealnym społeczeństwie, bogata historia pszczelarstwa i jego kulturotwórcze znaczenie, lokalizacja pasiek w terenach czystych przyrodniczo, w oddaleniu od rejonów silnie zurbanizowanych zawsze będzie miało swoich miłośników. I jest to wspaniała perspektywa, która, mimo wielu zagrożeń, pozwala z optymizmem spojrzeć na przyszłość naszego pszczelarstwa. Warto zatem omówić niektóre elementy, które, moim zdaniem, mają kluczowe znaczenie w użytkowaniu pszczół, dającym może nie zawsze satysfakcję wyłącznie ekonomiczną, ale nade wszystko pozwalające na pokonanie trudności związanych z kłopotami wynikającymi z pogarszającymi się warunkami życia pszczół, powodowanymi głównie niekorzystną działalnością ludzi. Najważniejsze i najczęściej wymieniane zagrożenia to: 23

3 1. Warroza 2. Nosemozy Nosema apis i Nosema ceranae 3. Zgnilce - zgnilec złośliwy (amerykański) i zgnilec łagodny (europejski) 4. Neonikotynoidy? i klasyczne pestycydy 5. Choroby wirusowe 6. Czynniki środowiskowe 7. Zabiegi hodowlane 8. CCD? (Colony Collapse Disorder), zespół masowego ginięcia pszczół miodnych 9. BCM Bad Colony Management, niewłaściwa opieka rodzin pszczelich, nieodpowiednia gospodarka pasieczna. Poniżej, w wielkim skrócie niektóre elementy zalecanej gospodarki pasiecznej. Wędrówki pasiek W warunkach Polski korzyści wynikłe z wykorzystania dodatkowych pożytków przekraczają 5-krotnie nakłady finansowe związane z wędrówką. Wyliczony koszt przewozu na odległość do 10 km (tam i z powrotem) jest równoważony przez 1-2 kg miodu, do 60 km - przez 2-4 kg miodu. Uważam, że koszty te, przy właściwej organizacji pracy i wykorzystaniu do transportu własnego samochodu osobowego z przyczepką, można znacznie obniżyć. Wędrówka w 2011 roku 64 pniowej pasieki na wrzosy (tam i z powrotem), oddalonej 160 km od miejsca wcześniejszego postoju pasieki, samochodem własnym i przyczepką kosztowała tylko 4,65 zł/1 pień. Realnie było to mniej niż 0,2 kg miodu wrzosowego z rodziny, którego odwirowano po 8,5 kg z pnia, a sprzedawany jest po 28 zł/1kg. Niestety zaledwie 25-28% pszczelarzy w Polsce przewozi pszczoły w trakcie sezonu. Można przypuszczać, iż zarówno system używanego w ula, jak i ich stan techniczny (stopień zużycia), uniemożliwia wędrówki na większą skalę. Z pszczelarzy stosujących gospodarkę wędrowną, zdecydowana większość (szacujemy ją na 90-95%) korzysta zaledwie z 1-2 pożytków. Wprowadzenie nowych systemów uli pozwoli na wędrówki nawet na odległości km, a tym samym wykorzystywanie nawet 5-6 pożytków w sezonie (i tak dwukrotnie mniej niż w Niemczech). Nie znajduje uzasadnienia pogląd niektórych pszczelarzy o braku możliwości, w warunkach Polski, znalezienia więcej niż 3-4 pożytków. Już w 1987 roku Pidek na podstawie analizy 256 pasiek z terenu całego kraju określa 14 następujących, wykorzystywanych przez pszczelarzy pożytków: rzepak ozimy, lipa, sady, akacja, mniszek, malina, spadź, łąki, roślinność leśna, koniczyna, kruszyna, ognicha, gorczyca, facelia. Do tego należałoby wymienić jeszcze inne, których znaczenie w ostatnich latach wzrosło: rzepak jary, bobik, gryka, wyka ozima, fasola nasienna, kapusta nasienna, cebula, ogórecznik lekarski, nawłoć i wrzosy. Dysponujemy zatem listą 24 pożytków, których ewentualne wykorzystanie zależy w dużej mierze od inwencji samych pszczelarzy. 24

4 Siła rodzin Dlaczego warto utrzymać tylko rodziny silne w pasiece? Już w momencie zazimowania rodzin pszczelich decydujemy o ich wyjściowej jakości na wiosnę. Właściwą kondycję rodzin pszczelich w tym okresie gwarantuje tylko zazimowanie silnych rodzin. Słabe rodziny łączymy z innymi, ale zdrowymi. Stwierdzono, że wiosną rodziny o masie 3 kg wychowują w tym samym czasie o 33% więcej czerwiu niż słabe, mające zaledwie 10 tys. pszczół. Dodatkowo w przeliczeniu na 1 kg pszczół w rodzinach słabszych karmicielka musi wykarmić 2 razy więcej larw niż w rodzinach silniejszych, co powoduje szybsze spracowanie się robotnic. Robotnice w rodzinach słabych muszą zużyć więcej energii na wentylowanie i ogrzewanie gniazda, a tym samym wykazują większe jednostkowe zużycie miodu. Wykazano również, iż pszczoły wychowane w rodzinach słabych żyją o 15% krócej. Warunki wychowu czerwiu rzutują także na produkcyjność rodzin pszczelich. Robotnice wychowane w słabych rodzinach nawet po połączeniu z innymi słabymi zbierają o 15% miodu mniej niż te wychowane w rodzinach silnych. Pszczoły takie również gorzej pracują i przynoszą mniejsze ładunki nektaru. F wykazał, że w miarę wzrostu siły rodziny rośnie również ich wydajność (tabela). Tabela. Wpływ siły rodziny na jej wydajność (F 1973) siła rodziny zbiór miodu wielokrotność wzrostu (liczba pszczół) (kg) Pszczół Miodu , , , ,0 Rodziny liczące 15, 30, 45 i 60 tys. pszczół przyniosły odpowiednio 7, 19, 30 i 42 kg miodu. Łatwo zauważyć, iż 4 krotny wzrost siły rodziny spowodował 6 krotny wzrost wydajności. Słabym rodzinom dojście do maksymalnej siły zajmuje 3 miesiące, podczas gdy rodziny silne maksymalną siłę osiągają już po 2 miesiącach. W rodzinach słabych większy procent pszczół jest odrywany od zbiorów i przeróbki pokarmu do pielęgnacji czerwiu i prac porządkowych w ulu. 25

5 Miody regionalne Polska należy do tych państw na świecie, które charakteryzują się wielowiekową tradycją bartnictwa i ekstensywną gospodarką pszczelarską. Jest jedynym producentem miodu pitnego na skalę przemysłową, co stwarza korzystne warunki do budowania przewagi konkurencyjnej na nasyconym rynku produktów rolno-spożywczych w Europie. Istotnym atutem dla produkowanych w kraju miodów są sprzyjające warunki środowiskowe, zwłaszcza w obszarze Natura 2000, do ekologicznego prowadzenia pasiek. Uzyskiwane miody o charakterze regionalnym mogą cechować się wyższymi parametrami jakościowymi. Dotychczas na krajowej Liście produktów tradycyjnych MRiRW zarejestrowano 60 miodów, wśród nich 5 chronionych jest na obszarze UE jako oryginalny produkt regionalny, w tym jako chronione oznaczenie geograficzne (ChOG). Są to miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich, miód drahimski, miód kurpiowski, a jako chroniona nazwa pochodzenia (ChNP) podkarpacki miód spadziowy. I choć producenci takich miodów uważają, że starania w rejestrację takich miodów są bardzo uciążliwe, to jednak cieszą się one znacznym powodzeniem i umożliwiają uzyskanie znacznie wyższej ceny, w porównaniu do miodów nierejestrowanych. W tym także upatruję dobre perspektywy dla naszego pszczelarstwa. Warroza Nasilenie szkodliwego wpływu pasożytów na rodzinę pszczelą zależy od ich liczebności roztoczy. W pierwszym i w drugim roku zarażenia rodziny pszczelej, choroba ma charakter utajony, a zewnętrzne objawy chorobowe są niezauważalne. Rodziny nie leczone przez jeden rok zimują całkiem nieźle, a produkcyjnością nie różnią się od rodzin leczonych. Zwykle dopiero w trzecim roku nie leczonej warrozy widać wpływ porażenia. Pszczoły są zaniepokojone, kręcą się na mostku wylotowym, próbując się uwolnić od pasożyta. W zimie pszczoły zaniepokojone obecnością pasożytów mogą rozluźnić kłąb co staje się przyczyną zamarzania pojedynczych osobników i powoduje osłabienie rodziny pszczelej. Pojawiają się robotnice i trutnie kalekie, niezdolne do lotu i pełzające koło ula. Część czerwiu trutowego i pszczelego zamiera, głównie w komórkach zasklepionych; martwy czerw można znaleźć na dnie ula, na mostku i przed ulem. Przy silnym porażeniu rodziny pszczelej może zamierać czerw otwarty. Osłabione rodziny nie usuwają zamarłego czerwiu, który wówczas przypomina czerw zarażony kiślicą. Osłabione rodziny giną i nie są w stanie wychować nowych pokoleń pszczół. W ciągu zimy duży procent rodzin pszczelich osypuje się całkowicie, a te które przeżyją są osłabione i giną już po pierwszym oblocie. Do niedawna uważano, iż dopiero w trzecim lub w czwartym roku, podczas, gdy porażonych jest 20-30% pszczół pojawiają się pierwsze objawy kliniczne. W wykazał, że rodziny gwałtownie słabną, jeżeli na 100 pszczołach 26

6 w okresie jesiennym stwierdzi się ok. 20 roztoczy i osypują się, gdy liczba ta wzrośnie do 50. Obecnie dowiedziono, że 5% roztoczy na pszczołach dorosłych stanowi już poważne zagrożenie dla istnienia rodziny pszczelej. Jest to w silnej, przygotowanej do zimowli rodzinie liczącej 15 tys. osobników, zaledwie 750 samic Varroa. Przyjmuje się, że kiedy rozwój warrozy przekroczy 1500 roztoczy w rodzinie liczącej 15 tys. osobników szanse na skuteczne wyleczenie rodziny i jej przezimowanie są małe. Co spowodowane jest głównie rozwojem innych chorób. W warunkach terenowych populacja Varroa w rodzinach pszczelich jest wzmacniana poprzez pasożyty przybywające z pasiek sąsiednich na rabujących lub błądzących pszczołach. Sprzyja temu fakt nie leczenia warrozy lub źle prowadzonej terapii przez sąsiednich pszczelarzy. Reinwazja odbywa się podczas rabunków i błądzenia pszczół. Badania przeprowadzone w Szwajcarii w 2012 roku dowiodły, że wpływ reinwazji na ponowne porażenie wyleczonych rodzin jest znacznie większy niż dotychczas przypuszczano. Dowiedziono, że późną jesienią jednego dnia może wniknąć do jednej rodziny pszczelej nawet 300 samic Varroa, z pni sąsiadujących z pasieką nawet w odległości 2 km. Prowadzenie gospodarki wędrownej powoduje więc, że nasze pasieki są jeszcze bardziej podatne na atak pasożytów Varroa z zewnątrz. Udowodniono, że silna inwazja Varroa destructor jest przyczyną rozprzestrzeniania się wielu chorób wirusowych pszczół. W rodzinach silnie zarażonych roztoczem Varroa destructor, wirus ostrego paraliżu pszczół jest jedną z głównych przyczyn śmierci pszczół oraz zamierania czerwiu, głównie niezasklepionego. Varroa destructor przenosi wirusa i aktywuje zakażenia bezobjawowe. Larwy niezasklepione zarażają się spożywając pokarm podawany przez zakażone pszczoły karmicielki. I choć objawy porażenia wirusem w pasiece są trudne do zaobserwowania, to do osypania się rodzin dochodzi najczęściej późną jesienią lub na początku zimy. Najbardziej rozpowszechnionym wirusem w rodzinach pszczelich w Europie jest wirus zdeformowanych skrzydeł (DWV). W rodzinach słabo porażonych warrozą tylko sporadycznie powoduje zamieranie pszczół. Varroa destructor jest jego bardzo efektywnym wektorem i aktywatorem bezobjawowych zakażeń. Poczwarki zakażone w stadium białych oczu (za pośrednictwem roztoczy Varroa) przeżywają zakażenie, ale powstają z nich pszczoły kalekie: o słabo wykształconych lub zdeformowanych skrzydłach, o skróconym odwłoku, które usuwane są z ula i szybko zamierają. W silnie zakażonych rodzinach pszczoły takie mogą być obserwowane w rodzinie jeszcze na wiosnę następnego roku, mimo wysoce skutecznych zabiegów przeciw warrozowych. Wiele innych chorób, takich jak zgnilec amerykański czy choroba zarodnikowcowa, wywoływana przez Nosema apis, ale także Nosema ceranae nasilają swoją inwazyjność w przypadku, gdy liczba roztoczy w rodzinie jest duża. 27

7 28 Powyższe upoważnia do następujących wniosków: 1. Wymagania stawiane dużym pasiekom, szczegółowo określone powyżej, wymuszają na pszczelarzach coraz większych umiejętności, które powinny owocować wysokimi wydajnościami, intensywną produkcją, nie tylko miodu, ale i innych produktów pasiecznych. Bez utrzymywania silnych i zdrowych rodzin nie będzie to możliwe, ani łatwe. 2. Pasieki małe, niezbędne w środowisku w celu utrzymywania pożądanej bioróżnorodności, funkcjonować mogą i będą, głównie dzięki pozaekonomicznym uwarunkowaniom utrzymywania pasiek: bezpośredni kontakt z przyrodą, rozładowanie emocji i stresu oraz satysfakcji i zwykłej przyjemności w obcowaniu z pszczołami. 3. Poprawy funkcjonowania pasiek należy także upatrywać w produkcji miodów markowych i regionalnych oraz innych, tzw. niekonwencjonalnych produktów. 4. Poprawa organizacji pracy, dotrzymywanie reżimu technologicznego oraz utrzymywanie silnych rodzin to dalsze warunki skutecznego pszczelarzenia. 5. Należy szczególną uwagę poświęcić na zwalczanie Varroa destructor, gdyż choroba ta może być przyczyną wielu niepowodzeń w pszczelarstwie.

Poprawienie efektywności prowadzenia pasiek amatorskich

Poprawienie efektywności prowadzenia pasiek amatorskich 39 Poprawienie efektywności prowadzenia pasiek amatorskich Jerzy WILDE Katedra Pszczelnictwa, Wydział Bioinżynierii Zwierząt, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Słoneczna 48, 10-710 Olsztyn

Bardziej szczegółowo

Programy pomocowe ARR a opłacalność produkcji miodu w Polsce. Na temat opłacalności produkcji pasiecznej w Polsce mówi się wiele.

Programy pomocowe ARR a opłacalność produkcji miodu w Polsce. Na temat opłacalności produkcji pasiecznej w Polsce mówi się wiele. Wilde J. 2012. Programy pomocowe ARR a opłacalność produkcji miodu w Polsce. Szkolenie Pszczelarskie Czy pszczelarstwo to może być biznes? Zrzeszenie Pszczelarzy Krakowskich i CKU Kraków, 18-19.02. Materiały

Bardziej szczegółowo

Zapobieganie stratom rodzin pszczelich w Polsce

Zapobieganie stratom rodzin pszczelich w Polsce K P Zapobieganie stratom rodzin pszczelich w Polsce wyniki projektu Nr 520/N-COST/2009/0 Zdrowie pszczół w Europie WARSZAWA 19.02.2013, 8.45 13.00 Zdrowie pszczół w Europie jest projektem, mającym na celu

Bardziej szczegółowo

VII Lubelska Konferencja Pszczelarska

VII Lubelska Konferencja Pszczelarska VII Lubelska Konferencja Pszczelarska II Międzynarodowe Sympozjum Pszczelarskie Pszczelarstwo w industrialnej rzeczywistości Pszczela Wola 19-21 luty 2016 Perspektywy rozwoju polskiego pszczelarstwa w

Bardziej szczegółowo

Technologie pasieczne, pokarmy dla pszczół oraz zwalczanie pasożyta Varroa destructor w zapobieganiu masowym ginięciom rodzin pszczelich*

Technologie pasieczne, pokarmy dla pszczół oraz zwalczanie pasożyta Varroa destructor w zapobieganiu masowym ginięciom rodzin pszczelich* 5 Technologie pasieczne, pokarmy dla pszczół oraz zwalczanie pasożyta Varroa destructor w zapobieganiu masowym ginięciom rodzin pszczelich* Prof. dr hab. Jerzy WILDE Katedra Pszczelnictwa, Wydział Bioinżynierii

Bardziej szczegółowo

Przykłady wdrożeń projektowych i wykorzystania środków SIR

Przykłady wdrożeń projektowych i wykorzystania środków SIR ,,Sieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich możliwości jakie daje współpraca w sektorze pszczelarstwa. Przykłady wdrożeń projektowych i wykorzystania środków SIR Lubań, 04.06.2017 r.

Bardziej szczegółowo

Badanie stanu i perspektyw rozwoju pszczelarstwa na Dolnym Śląsku *Wymagane

Badanie stanu i perspektyw rozwoju pszczelarstwa na Dolnym Śląsku *Wymagane Badanie stanu i perspektyw rozwoju pszczelarstwa na Dolnym Śląsku *Wymagane Poniższa ankieta powstała na potrzeby opracowania pt. STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU PSZCZELARSTWA NA DOLNYM ŚLĄSKU Rady Prezesów

Bardziej szczegółowo

Wpływ pokarmu na zimowanie i produkcyjność rodzin pszczelich

Wpływ pokarmu na zimowanie i produkcyjność rodzin pszczelich 3 Wpływ pokarmu na zimowanie i produkcyjność rodzin pszczelich Prof. dr hab. Jerzy WILDE Katedra Pszczelnictwa, Wydział Bioinżynierii Zwierząt, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, ul. Słoneczna 8, 10-711 Olsztyn

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie rodzin do zimowli

Przygotowanie rodzin do zimowli Przygotowanie rodzin do zimowli Przygotowanie rodzin do zimowli Po wykonaniu niezbędnych przeglądów można zająć się przygotowaniem gniada do zimowli. Chodzi tu głównie o dopasowanie przestrzeni mieszkalnej

Bardziej szczegółowo

Spis treści. I. Typy pasiek i gospodarki pasiecznej Typy pasiek 13. Pasieki amatorskie 13. Pasieki jako dodatkowe źródło dochodu 14

Spis treści. I. Typy pasiek i gospodarki pasiecznej Typy pasiek 13. Pasieki amatorskie 13. Pasieki jako dodatkowe źródło dochodu 14 Spis treści I. Typy pasiek i gospodarki pasiecznej 13 1. Typy pasiek 13 Pasieki amatorskie 13 Pasieki jako dodatkowe źródło dochodu 14 Pasieki prowadzone przez pszczelarzy zawodowych 14 Pasieki o szczególnym

Bardziej szczegółowo

Včelárstvo v Poľsku. Pszczelarstwo w Polsce. Oravská Polhora Marek W. CHMIELEWSKI

Včelárstvo v Poľsku. Pszczelarstwo w Polsce. Oravská Polhora Marek W. CHMIELEWSKI Pszczelarstwo w Polsce Včelárstvo v Poľsku Oravská Polhora 24.11.2017 Marek W. CHMIELEWSKI Insect Biocontrol Unit Department of Epizootiology Faculty of Veterinary Medicine University of Life Sciences

Bardziej szczegółowo

Masowe ginięcie rodzin pszczelich; Nosema ceranae - nowy groźny patogen pszczoły; Wpływ zmian klimatycznych na pszczoły i gospodarkę pasieczną

Masowe ginięcie rodzin pszczelich; Nosema ceranae - nowy groźny patogen pszczoły; Wpływ zmian klimatycznych na pszczoły i gospodarkę pasieczną Poradnik ten wychodzi naprzeciw oczekiwaniom tych wszystkich, którym nieobojętne jest efektywne wykorzystanie pomocy, ku pożytkowi całego polskiego pszczelarstwa. Pragnęlibyśmy, aby lektura tej książki

Bardziej szczegółowo

Opłacalność produkcji pyłku i innych produktów pasiecznych

Opłacalność produkcji pyłku i innych produktów pasiecznych Wilde J. 2012. Opłacalność produkcji pyłku i innych produktów pasiecznych. Szkolenie Pszczelarskie Czy pszczelarstwo to może być biznes? Zrzeszenie Pszczelarzy Krakowskich i CKU Kraków, 18-19.02. Materiały

Bardziej szczegółowo

1) POBIERANIE PRÓBEK PSZCZÓŁ a) Badanie w kierunku warrozy (wykrywanie Varroa destructor)

1) POBIERANIE PRÓBEK PSZCZÓŁ a) Badanie w kierunku warrozy (wykrywanie Varroa destructor) Instrukcja pobierania i przesyłania próbek do badań realizowanych w Zakładzie Chorób Pszczół (ZCHP) Państwowego Instytutu Weterynaryjnego Państwowego Instytutu Badawczego (PIWet PIB) w Puławach UWAGA!

Bardziej szczegółowo

OZONOWANIE RODZIN CUDOWNA BROŃ NA VARROA CZY MISTYFIKACJA?

OZONOWANIE RODZIN CUDOWNA BROŃ NA VARROA CZY MISTYFIKACJA? OZONOWANIE RODZIN CUDOWNA BROŃ NA VARROA CZY MISTYFIKACJA? Jerzy WILDE, Maciej SIUDA, Beata BĄK KATEDRA PSZCZELNICTWA, Wydział Bioinżynierii Zwierząt, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie 54 Naukowa

Bardziej szczegółowo

R A P O R T. Badania wykonane w ramach:

R A P O R T. Badania wykonane w ramach: Laboratorium Badania Jakości Produktów Pszczelich Zakład Pszczelnictwa R A P O R T z badań monitoringowych pozostałości substancji aktywnych produktów leczniczych weterynaryjnych stosowanych do leczenia

Bardziej szczegółowo

Regulamin Projektu Fort Knox

Regulamin Projektu Fort Knox Regulamin Projektu Fort Knox Postanowienia ogólne 1 Projekt Fort Knox, zwany dalej Projektem, jest programem wymiany pszczół i wzajemnych gwarancji udzielanych przez pszczelarzy podejmujących selekcję

Bardziej szczegółowo

WYKŁADY PSZCZELARSKIE 2017 Cezary Kruk Tel Mail:

WYKŁADY PSZCZELARSKIE 2017 Cezary Kruk Tel Mail: WYKŁADY PSZCZELARSKIE 2017 Cezary Kruk Tel. 518-482-726 Mail: apis.polonia@wp.pl, cezarykruk2@wp.pl 1. Systematyka pszczół 1.1. Pszczoła wschodnia 1.2. Czerwona pszczoła z Borneo 1.3. Pszczoła olbrzymia

Bardziej szczegółowo

Regulamin Projektu Fort Knox

Regulamin Projektu Fort Knox Regulamin Projektu Fort Knox Postanowienia ogólne 1 Projekt Fort Knox, zwany dalej Projektem, jest tworzony i rozwijany przez członków Stowarzyszenia Pszczelarstwa Naturalnego Wolne Pszczoły. 2 1. Celami

Bardziej szczegółowo

Gospodarka pasieczna - W. Ostrowska

Gospodarka pasieczna - W. Ostrowska Gospodarka pasieczna - W. Ostrowska Spis treści Przedmowa I. Typy pasiek i gospodarki pasiecznej 1. Typy pasiek Pasieki amatorskie Pasieki jako dodatkowe źródło dochodu Pasieki prowadzone przez pszczelarzy

Bardziej szczegółowo

Pasieka hodowlana genetycznego doskonalenia pszczół rasy włoskiej (Apis mellifera ligustica) linii Regine

Pasieka hodowlana genetycznego doskonalenia pszczół rasy włoskiej (Apis mellifera ligustica) linii Regine Andrzej Cegiełko Pasieka Cegiełko A.M.Ligustica Władysławów 40 26-720 Policzna tel. 697 206 993 beatapszczoly@wp.pl www.pasiekacegielko.pl Pszczoły włoskie Pasieka hodowlana genetycznego doskonalenia pszczół

Bardziej szczegółowo

Przepisy prawne dotyczące pszczelarstwa

Przepisy prawne dotyczące pszczelarstwa Przepisy prawne dotyczące pszczelarstwa Prof. dr hab. Jerzy Wilde Katedra Pszczelnictwa, Wydział Bioinżynierii Zwierząt Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Słoneczna 48, 10-957 Olsztyn jerzy.wilde@uwm.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Powiększenie pasieki

Powiększenie pasieki Powiększenie pasieki Powiększenie pasieki Pasieki powiększają pszczelarze, którzy zamierzają zwiększyć liczbę rodzin w pasiece(pasiekach). Najpowszechniej stosowanym i naturalnym sposobem powiększenia

Bardziej szczegółowo

ZREALIZOWANO NA PODSTAWIE DECYZJI MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI nr RR-re-401-2-148/09 (2208)

ZREALIZOWANO NA PODSTAWIE DECYZJI MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI nr RR-re-401-2-148/09 (2208) ZREALIZOWANO NA PODSTAWIE DECYZJI MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI nr RR-re-401-2-148/09 (2208) Oddział Pszczelnictwa Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Puławach Opracowanie technologii pozyskiwania

Bardziej szczegółowo

Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa w Polsce na lata 2016/2017; 2017/2018; 2018/2019. Omówienie projektu

Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa w Polsce na lata 2016/2017; 2017/2018; 2018/2019. Omówienie projektu Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa w Polsce na lata 2016/2017; 2017/2018; 2018/2019 Omówienie projektu Kierunki (środki) wsparcia oraz działania objęte mechanizmem Kierunki (środki) wsparcia oraz działania

Bardziej szczegółowo

Chorobowy zespół pszczół bezmiodnych

Chorobowy zespół pszczół bezmiodnych Chorobowy zespół pszczół bezmiodnych /leczenie/ W przeszłości przed 30 laty kiedy moja wiedza o zdrowotności pszczół była niewielka, zdarzały się przypadki dużego rozrzutu w ilości gromadzonego miodu przez

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej i pszczelarskiej Oznaczenie kwalifikacji:

Bardziej szczegółowo

Wyniki badań w zadaniu Opracowanie technologii pozyskiwania miodu metodami ekologicznymi za rok 2008

Wyniki badań w zadaniu Opracowanie technologii pozyskiwania miodu metodami ekologicznymi za rok 2008 Wyniki badań w zadaniu Opracowanie technologii pozyskiwania miodu metodami ekologicznymi za rok 2008 Prace badawcze związane z przekwalifikowaniem pasieki konwencjonalnej w ekologiczną trwają w Oddziale

Bardziej szczegółowo

Miody. Wpisał Piotrek i Magda

Miody. Wpisał Piotrek i Magda MIÓD PSZCZELI: produkt wytworzony przez pszczoły robotnice z nektaru roślin lub spadzi jako pokarm dla rodziny pszczelej. Miód zawiera cukry proste, witaminy i mikroelementy, dzięki czemu jest on bardzo

Bardziej szczegółowo

Metody inżynierii mineralnej w walce z warrozą - III. Maciej Pawlikowski*, Hubert Przybyszewski**, Leszek Stępień***

Metody inżynierii mineralnej w walce z warrozą - III. Maciej Pawlikowski*, Hubert Przybyszewski**, Leszek Stępień*** Metody inżynierii mineralnej w walce z warrozą - III. Maciej Pawlikowski*, Hubert Przybyszewski**, Leszek Stępień*** */ AGH- University of Science and Technology Cracow, **/ Świętokrzyski Związek Pszczelarzy

Bardziej szczegółowo

ZAPOBIEGANIE ZIMOWEMU WYMIERANIU PSZCZÓŁ

ZAPOBIEGANIE ZIMOWEMU WYMIERANIU PSZCZÓŁ ZAPOBIEGANIE ZIMOWEMU WYMIERANIU PSZCZÓŁ Zachęcamy pszczelarzy, by już teraz rozpoczęli przygotowania do zimy 4 sierpnia 2016 r. Obecnie wiele się mówi o zimowym wymieraniu pszczół miodnych. Sieć ośrodków

Bardziej szczegółowo

Choroby pszczół i ich zwalczanie

Choroby pszczół i ich zwalczanie Choroby pszczół i ich zwalczanie Odporność W układzie różnorodnych elementów środowiska żywy organizm może zachować stan stabilny tak długo jak w pełni zachowana jest jego integralność (homeostaza). Adaptacja

Bardziej szczegółowo

Listopad - Grudzień 2009

Listopad - Grudzień 2009 1 Wojewódzkiego Związku Pszczelarzy w Olsztynie ul. Kościuszki 14/2, 10-502 OLSZTYN, tel. 089-535-99-29 www.wzp-olsztyn.pl e-mail: wzp.olsztyn@o2.pl, r-k bank. Nordea Bank Polska S.A. w Olsztynie, ul.kopernika

Bardziej szczegółowo

Regionalny Związek Pszczelarzy w Toruniu

Regionalny Związek Pszczelarzy w Toruniu Regionalny Związek Pszczelarzy w Toruniu Temat szkolenia : Wychów matek pszczelich na własne potrzeby Termin szkolenia teoretycznego 19-20 lutego 2011 w Wąbrzeźnie ul. Wolności 47 - Dom Kultury Szczegółowy

Bardziej szczegółowo

EKOGWARANCJA PTRE PL-EKO-01. Wymagania dotyczące pasiek ekologicznych

EKOGWARANCJA PTRE PL-EKO-01. Wymagania dotyczące pasiek ekologicznych Wymagania dotyczące pasiek ekologicznych Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie

Bardziej szczegółowo

Znaczenia pszczoły miodnej na świecie - w gospodarce człowieka i dla środowiska.

Znaczenia pszczoły miodnej na świecie - w gospodarce człowieka i dla środowiska. Znaczenia pszczoły miodnej na świecie - w gospodarce człowieka i dla środowiska. Konferencja pn. Ochrona owadów zapylających warunkiem zachowania ekosystemów i produkcji żywności Definicja pszczoły Pszczoły

Bardziej szczegółowo

Sektor pszczelarski w Polsce w 2017 roku. Instytut Ogrodnictwa. ul. Kazimierska 2, Puławy Autor: Dr Piotr Semkiw

Sektor pszczelarski w Polsce w 2017 roku. Instytut Ogrodnictwa. ul. Kazimierska 2, Puławy   Autor: Dr Piotr Semkiw Instytut Ogrodnictwa Zakład Pszczelnictwa w Puławach ul. Kazimierska 2, 24-100 Puławy www.opisik.pulawy.pl Sektor pszczelarski w Polsce w 2017 roku Autor: Dr Piotr Semkiw Zakład Pszczelnictwa w Puławach

Bardziej szczegółowo

PRZEGLAD WAŻNYCH PRAC PASIECZNYCH W CIĄGU CAŁEGO SEZONU PRZYGOTOWANIE ZIMOWLI. wzorca podtytułu

PRZEGLAD WAŻNYCH PRAC PASIECZNYCH W CIĄGU CAŁEGO SEZONU PRZYGOTOWANIE ZIMOWLI. wzorca podtytułu PRZEGLAD WAŻNYCH PRAC PASIECZNYCH W CIĄGU CAŁEGO SEZONU PRZYGOTOWANIE Kliknij, aby edytować DO styl ZIMOWLI wzorca podtytułu Rok pszczelarski rozpoczyna się w SIERPNIU. Jest to jeden z najważniejszych

Bardziej szczegółowo

Wpływ pszczół na środowisko i środowiska na pszczoły

Wpływ pszczół na środowisko i środowiska na pszczoły II ogólnopolska konferencja Wpływ pszczół na środowisko i środowiska na pszczoły Ogólnopolski Konkurs Pszczelarz Roku II edycja Warszawa, 8 kwietnia 2016 1 2 II ogólnopolska konferencja Wpływ pszczół na

Bardziej szczegółowo

ciastem miodowo- cukrowym z zawartością 2 promili rapicidu

ciastem miodowo- cukrowym z zawartością 2 promili rapicidu Leczenie pszczelich chorób wirusowych ciastem miodowo- cukrowym z zawartością 2 promili rapicidu / z wyłączeniem choroby woreczkowej/ Choroby wirusowe w rodzinach pszczelich przebiegają w trzech etapach.

Bardziej szczegółowo

Produkcja odkładów pszczelich we Włoszech jako metoda odbudowania populacji pszczoły miodnej w Europie

Produkcja odkładów pszczelich we Włoszech jako metoda odbudowania populacji pszczoły miodnej w Europie Produkcja odkładów pszczelich we Włoszech jako metoda odbudowania populacji pszczoły miodnej w Europie Naukowe Koło Pszczelarskie Dzikie Pszczoły UWM Olsztyn Na przełomie maja i czerwca 2012 r., dzięki

Bardziej szczegółowo

pod wspólnym tytułem Pszczoła a środowisko

pod wspólnym tytułem Pszczoła a środowisko Regionalny Związek Pszczelarzy w Toruniu ul. Środkowa 11 87-100 Toruń Cykl Szkoleń w Kołach Terenowych zrzeszonych w RZP Toruń pod wspólnym tytułem Pszczoła a środowisko 12 stycznia 2013 r. szkolenia :

Bardziej szczegółowo

Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach

Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach KARNIOWICE M ODR Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach Fot. A. Karpowicz Karniowice 2013 Opracował: Jan Ślósarz Dział Ekologii i Ochrony Środowiska - MODR Karniowice W latach 80-tych XX

Bardziej szczegółowo

Hodowla pszczół odpornych na choroby Jerzy Wilde Katedra Pszczelnictwa, Wydział Bioinżynierii Zwierząt, UWM Olsztyn

Hodowla pszczół odpornych na choroby Jerzy Wilde Katedra Pszczelnictwa, Wydział Bioinżynierii Zwierząt, UWM Olsztyn Hodowla pszczół odpornych na choroby Jerzy Wilde Katedra Pszczelnictwa, Wydział Bioinżynierii Zwierząt, UWM Olsztyn Szkolenie na spotkaniu Stowarzyszenia Pszczelarzy Zawodowych 16-19 marca 2017, Mrągowo

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNE ZASADY PROWADZENIA EKOLOGICZNEJ GOSPODARKI PASIECZNEJ

GŁÓWNE ZASADY PROWADZENIA EKOLOGICZNEJ GOSPODARKI PASIECZNEJ GŁÓWNE ZASADY PROWADZENIA EKOLOGICZNEJ GOSPODARKI PASIECZNEJ Piotr Skubida, Piotr Semkiw, Krzysztof Jeziorski, Andrzej Pioś miodobranie w pasiece ekologicznej Zakład Pszczelnictwa IO w Puławach, Pracownia

Bardziej szczegółowo

Spółdzielnia Niewidomych. start KATALOG WYROBÓW. Data wydania katalogu : kwiecień 2017 r.

Spółdzielnia Niewidomych. start KATALOG WYROBÓW. Data wydania katalogu : kwiecień 2017 r. Spółdzielnia Niewidomych start Zakład Pracy Chronionej KATALOG WYROBÓW Sprzęt pszczelarski Data wydania katalogu : kwiecień 2017 r. SN START 37 700 Przemyśl, ul. Batorego 22 Tel.: +48 16 676 84 60 / 70

Bardziej szczegółowo

Zamówienia realizowane będą na bieżąco wg kolejności zgłoszeń- do wyczerpania zapasu..

Zamówienia realizowane będą na bieżąco wg kolejności zgłoszeń- do wyczerpania zapasu.. Zamawianie e-booka od 15 maja 2018r. telefonicznie 59-822-34-81 (po godz. 19) lub na email sabard@wp.pl z podaniem szczegułów Wysyłka wyłącznie za zaliczeniem pocztowym. Cena 45 zł + koszty przesyłki.

Bardziej szczegółowo

Co skrywa w sobie miód zaklęty w MINI słoiku 2018?

Co skrywa w sobie miód zaklęty w MINI słoiku 2018? Co skrywa w sobie miód zaklęty w MINI słoiku 2018? Aby zebrać te 132 g miodu, pszczoły musiały odwiedzić ok. 500 000 kwiatów. Nasz 3hektarowy Leśny Ogród z dziką łąką to więc tylko początek Icon made by

Bardziej szczegółowo

Spółdzielnia Niewidomych. start KATALOG WYROBÓW. Data wydania katalogu : sierpień 2017 r.

Spółdzielnia Niewidomych. start KATALOG WYROBÓW. Data wydania katalogu : sierpień 2017 r. Spółdzielnia Niewidomych start Zakład Pracy Chronionej KATALOG WYROBÓW Sprzęt pszczelarski Data wydania katalogu : sierpień 2017 r. SN START 37 700 Przemyśl, ul. Batorego 22 Tel.: +48 16 676 84 60 / 70

Bardziej szczegółowo

Zakażenie pszczoły miodnej patogenem Nosema ceranae. Diagnostyka infekcji wirusowych pszczoły miodnej

Zakażenie pszczoły miodnej patogenem Nosema ceranae. Diagnostyka infekcji wirusowych pszczoły miodnej Zakażenie pszczoły miodnej patogenem Nosema ceranae Diagnostyka infekcji wirusowych pszczoły miodnej Plan 1. Znaczenie ekologiczne i gospodarcze pszczół 2. Choroby pszczół i ich diagnostyka 3. Podstawy

Bardziej szczegółowo

Sektor pszczelarski w Polsce w 2013 roku

Sektor pszczelarski w Polsce w 2013 roku Instytut Ogrodnictwa Oddział Pszczelnictwa w Puławach ul. Kazimierska 2, 24-100 Puławy www.opisik.pulawy.pl opisik@man.pulawy.pl Sektor pszczelarski w Polsce w 2013 roku Puławy 2013 1. Wstęp Raport opracowano

Bardziej szczegółowo

Zatrucia pszczół jako czynnik powodujący istotne straty w pszczelarstwie

Zatrucia pszczół jako czynnik powodujący istotne straty w pszczelarstwie Zatrucia pszczół jako czynnik powodujący istotne straty w pszczelarstwie Zatrucia pszczół środkami ochrony roślin stanowią nie od dziś poważny problem. Stosowanie tych środków w rolnictwie jest sprawą

Bardziej szczegółowo

OFERTA SZKOLENIOWA DLA KURSÓW, KÓŁ I STOWARZYSZEŃ PSZCZELARSKICH

OFERTA SZKOLENIOWA DLA KURSÓW, KÓŁ I STOWARZYSZEŃ PSZCZELARSKICH OFERTA SZKOLENIOWA DLA KURSÓW, KÓŁ I STOWARZYSZEŃ PSZCZELARSKICH Wykładowca: inż. Piotr Nowotnik *Stawka: 180 zł netto/60 minut **Pozostałe opłaty: 50% kosztów dojazdu w dwie strony *Stawka może ulec zmianie

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PISEMNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PISEMNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2019 Nazwa kwalifikacji: Prowadzenie produkcji pszczelarskiej Oznaczenie kwalifikacji: R.04 Wersja arkusza:

Bardziej szczegółowo

Działania sprzyjające zwiększeniu populacji owadów zapylających

Działania sprzyjające zwiększeniu populacji owadów zapylających Zakład Pszczelnictwa w Puławach Pracownia Hodowli Pszczół Działania sprzyjające zwiększeniu populacji owadów zapylających Autorzy: dr hab. Małgorzata Bieńkowska dr Dariusz Teper dr Dariusz Gerula dr Beata

Bardziej szczegółowo

OPŁACALNOŚĆ PRODUKCJI PASIECZNEJ W POLSCE

OPŁACALNOŚĆ PRODUKCJI PASIECZNEJ W POLSCE BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 18, 2002 OPŁACALNOŚĆ PRODUKCJI PASIECZNEJ W POLSCE Janusz Cichoń 1, Jerzy Wilde 2 1 Katedra Marketingu i Analiz Rynkowych UWM, Olsztyn 2 Katedra Pszczelnictwa UWM,

Bardziej szczegółowo

ULE OBSERWACYJNE ZE SZKŁA ORGANICZNEGO JAKO POMOC DYDAKTYCZNA

ULE OBSERWACYJNE ZE SZKŁA ORGANICZNEGO JAKO POMOC DYDAKTYCZNA BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 19, 2002 ULE OBSERWACYJNE ZE SZKŁA ORGANICZNEGO JAKO POMOC DYDAKTYCZNA Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn S ł o w a k l u c z o w e: pszczoła miodna, rodzina pszczela,

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE WYDAJNOŚCI POŻYTKÓW PSZCZELICH TOWAROWYCH I NATURALNYCH

PORÓWNANIE WYDAJNOŚCI POŻYTKÓW PSZCZELICH TOWAROWYCH I NATURALNYCH PORÓWNANIE WYDAJNOŚCI POŻYTKÓW PSZCZELICH TOWAROWYCH I NATURALNYCH POŻYTEK PSZCZELI zebrane przez pszczoły surowce pochodzenia roślinnego, wykorzystywane przez nie do wyrobu miodu i pierzgi. Pożytek pszczeli

Bardziej szczegółowo

WYDAJNOŚĆ MIODU PSZCZÓŁ LINII KORTÓWKA W OCENIE TERENOWEJ

WYDAJNOŚĆ MIODU PSZCZÓŁ LINII KORTÓWKA W OCENIE TERENOWEJ BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 18, 2002 WYDAJNOŚĆ MIODU PSZCZÓŁ LINII KORTÓWKA W OCENIE TERENOWEJ Jerzy Wilde 1, Maria Wilde 2, Andrzej Kobyliński 3 1 Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn 2 Pasieka

Bardziej szczegółowo

Sektor pszczelarski w Polsce w 2016 roku. Instytut Ogrodnictwa. ul. Kazimierska 2, Puławy Autor: Dr Piotr Semkiw

Sektor pszczelarski w Polsce w 2016 roku. Instytut Ogrodnictwa. ul. Kazimierska 2, Puławy  Autor: Dr Piotr Semkiw Instytut Ogrodnictwa Zakład Pszczelnictwa w Puławach ul. Kazimierska 2, 24-100 Puławy www.opisik.pulawy.pl Sektor pszczelarski w Polsce w 2016 roku Autor: Dr Piotr Semkiw Zakład Pszczelnictwa w Puławach

Bardziej szczegółowo

owadów zapylających Analiza i charakterystyka realizacji zasobów wziątku na terytorium Polski w sezonie pszczelarskim 2017

owadów zapylających Analiza i charakterystyka realizacji zasobów wziątku na terytorium Polski w sezonie pszczelarskim 2017 Program Wieloletni IO (2015-2020) Działania na rzecz poprawy konkurencyjności i innowacyjności sektora ogrodniczego z uwzględnieniem jakości i bezpieczeństwa żywności oraz ochrony środowiska naturalnego

Bardziej szczegółowo

Opracowanie statystyczne na podstawie danych zebranych 01.03.15r. na Walnym Zebraniu.

Opracowanie statystyczne na podstawie danych zebranych 01.03.15r. na Walnym Zebraniu. Opracowanie statystyczne na podstawie danych zebranych 01.03.15r. na Walnym Zebraniu. Dane zostały zebrane od 18 osób w formie anonimowej ankiety, łączna liczba rodzin pszczelich wyniosła 419 pni wiosną

Bardziej szczegółowo

My robimy pyszny miód. Spotkanie z pszczelarzem dla dzieci w wieku 3-14 lat

My robimy pyszny miód. Spotkanie z pszczelarzem dla dzieci w wieku 3-14 lat Spotkanie z pszczelarzem dla dzieci w wieku 3-14 lat Zajęcia prowadzone są w formie interaktywnych warsztatów grupowych podczas których uczestnicy zdobywają wiedzę na temat pszczół i pracy pszczelarza.

Bardziej szczegółowo

KALENDARZ PRAC PASIECZNYCH

KALENDARZ PRAC PASIECZNYCH KALENDARZ PRAC PASIECZNYCH STYCZEŃ Podstawowym obowiązkiem pszczelarza jest zapewnienie pszczołom spokoju podczas zimy. W naszym klimacie, najniższa temperatura występuje przeważnie na przełomie stycznia,

Bardziej szczegółowo

Pamiętajmy o pszczołach

Pamiętajmy o pszczołach Pamiętajmy o pszczołach Dr inż. Joanna Klepacz-Baniak Plantpress Fot. 1. Zbieraczka pszczoły miodnej odwiedzająca kwiat jabłoni O owady zapylające i ich bezpieczeństwo należy dbać cały sezon, a nie tylko

Bardziej szczegółowo

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl Zadanie egzaminacyjne W pasiece składającej się z 23 pni w dniu 25 sierpnia 2014 wykonano drugi przegląd jesienny. Wykonaj następujące działania, dotyczące tej pasieki, po głównym przeglądzie jesiennym:

Bardziej szczegółowo

Zatrucia pszczół straty nie tylko dla pszczelarstwa

Zatrucia pszczół straty nie tylko dla pszczelarstwa Zatrucia pszczół straty nie tylko dla pszczelarstwa Dr Piotr Skubida Instytut Ogrodnictwa, Oddział Pszczelnictwa w Puławach Zatrucia pszczół środkami ochrony roślin (ś. o. r.) stanowią nie od dziś poważny

Bardziej szczegółowo

Monitorowanie zimowych strat rodzin pszczelich w Polsce w latach 2006-2013

Monitorowanie zimowych strat rodzin pszczelich w Polsce w latach 2006-2013 Monitorowanie zimowych strat rodzin pszczelich w Polsce w latach 2006-2013 Grażyna Topolska, Anna Gajda, Urszula Grzęda Pracownia Chorób Owadów Użytkowych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW Drogi rozprowadzania

Bardziej szczegółowo

Powiększenie pasieki

Powiększenie pasieki Powiększenie pasieki Powiększenie pasieki Pasieki powiększają pszczelarze, którzy zamierzają zwiększyć liczbę rodzin w pasiece(pasiekach). Najpowszechniej stosowanym i naturalnym sposobem powiększenia

Bardziej szczegółowo

Matka decyduje o jakości rodziny pszczelej

Matka decyduje o jakości rodziny pszczelej Matka decyduje o jakości rodziny pszczelej I. Matka pszczela jest jedyną w pełni rozwiniętą samicą zdolną w naturalnych warunkach do kopulacji z trutniami oraz w warunkach laboratoryjnych może być poddawana

Bardziej szczegółowo

Emapa pszczelarska Jako innowacyjne narzędzie do systemowej ochrony pszczoły miodnej apis mellifera mellifera

Emapa pszczelarska Jako innowacyjne narzędzie do systemowej ochrony pszczoły miodnej apis mellifera mellifera Emapa pszczelarska Jako innowacyjne narzędzie do systemowej ochrony pszczoły miodnej apis mellifera mellifera Diagnoza zagrożeń. - Chorobowe: warroza i nosema - Agrotechniczne: niewłaściwe stosowanie

Bardziej szczegółowo

Rola i działania Inspekcji Weterynaryjnej wobec sytuacji zdrowotnej pszczół w Polsce. Michał Okrasa Główny Inspektorat Weterynarii

Rola i działania Inspekcji Weterynaryjnej wobec sytuacji zdrowotnej pszczół w Polsce. Michał Okrasa Główny Inspektorat Weterynarii Rola i działania Inspekcji Weterynaryjnej wobec sytuacji zdrowotnej pszczół w Polsce Michał Okrasa Główny Inspektorat Weterynarii Podstawa prawna dla działalności Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie zdrowia

Bardziej szczegółowo

Wpływ os. Wpływ OS na zdrowie pszczół i mszyc a przez to na produkcję spadzi,

Wpływ os. Wpływ OS na zdrowie pszczół i mszyc a przez to na produkcję spadzi, Wpływ OS na zdrowie pszczół i mszyc a przez to na produkcję spadzi, Jak zwykle każdego roku jesienią zmagamy się z wścipskimi osami które wchodzą do uli. Oczywistością jest że osy wynoszą z uli dużo pokarmu,

Bardziej szczegółowo

Instytut Ogrodnictwa Zakład Pszczelnictwa w Puławach ul. Kazimierska 2, 24-100 Puławy www.opisik.pulawy.pl. Sektor pszczelarski w Polsce w 2014 roku

Instytut Ogrodnictwa Zakład Pszczelnictwa w Puławach ul. Kazimierska 2, 24-100 Puławy www.opisik.pulawy.pl. Sektor pszczelarski w Polsce w 2014 roku Instytut Ogrodnictwa Zakład Pszczelnictwa w Puławach ul. Kazimierska 2, 24-100 Puławy www.opisik.pulawy.pl Sektor pszczelarski w Polsce w 2014 roku Puławy 2014 1. Wstęp Opracowanie przygotowano w ramach

Bardziej szczegółowo

WSPARCIE PSZCZELARSTWA W POLSCE

WSPARCIE PSZCZELARSTWA W POLSCE WSPARCIE PSZCZELARSTWA W POLSCE Najwyższa Izba Kontroli Warszawa, lipiec 2017 r. 01 Dlaczego podjęliśmy kontrolę? Problemy pszczelarstwa polskiego Rezolucje Parlamentu Europejskiego dotyczące sytuacji

Bardziej szczegółowo

Analiza i charakterystyka realizacji zasobów wziątku na terytorium Polski w sezonie pszczelarskim 2017

Analiza i charakterystyka realizacji zasobów wziątku na terytorium Polski w sezonie pszczelarskim 2017 Zakład Pszczelnictwa w Puławach Pracownia Hodowli Pszczół Analiza i charakterystyka realizacji zasobów wziątku na terytorium Polski w sezonie pszczelarskim 2017 Autorzy: dr hab. Małgorzata Bieńkowska dr

Bardziej szczegółowo

Sektor pszczelarski w Polsce w 2012 roku

Sektor pszczelarski w Polsce w 2012 roku Instytut Ogrodnictwa Oddział Pszczelnictwa w Puławach ul. Kazimierska 2, 24-100 Puławy www.opisik.pulawy.pl opisik@man.pulawy.pl Sektor pszczelarski w Polsce w 2012 roku Opracował: Dr inż. Piotr Semkiw.

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 18 września 2012 r. Poz. 1033 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 6 września 2012 r.

Warszawa, dnia 18 września 2012 r. Poz. 1033 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 6 września 2012 r. Elektronicznie podpisany przez Grzegorz Paczowski Data: 2012.09.18 15:28:40 +02'00' DZIENNIK USTAW v.p l RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 18 września 2012 r. Poz. 1033 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW.go

Bardziej szczegółowo

Czy pszczelarstwo w Czechach jest inne?

Czy pszczelarstwo w Czechach jest inne? Czy pszczelarstwo w Czechach jest inne? Czechy to południowy sąsiad Polski, który ma około 10 milionów mieszkańców i ponad cztery razy mniejszą powierzchnię kraju. Pszczelarstwo jednak różni się nieco

Bardziej szczegółowo

Sektor pszczelarski w Polsce w 2011 roku.

Sektor pszczelarski w Polsce w 2011 roku. Instytut Ogrodnictwa Oddział Pszczelnictwa w Puławach ul. Kazimierska 2, 24-100 Puławy www.opisik.pulawy.pl opisik@man.pulawy.pl Sektor pszczelarski w Polsce w 2011 roku. Opracowanie wykonane w ramach

Bardziej szczegółowo

NASTĘPSTWA OGRANICZONEGO ZWALCZANIA VARROA W RODZINACH PSZCZELICH

NASTĘPSTWA OGRANICZONEGO ZWALCZANIA VARROA W RODZINACH PSZCZELICH BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 18, 2002 NASTĘPSTWA OGRANICZONEGO ZWALCZANIA VARROA W RODZINACH PSZCZELICH Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn S ł o w a k l u c z o w e: Varroa destructor, inwazja,

Bardziej szczegółowo

POSTĘPOWANIE PRZY ZAKŁADANIU PASIEKI EKOLOGICZNEJ

POSTĘPOWANIE PRZY ZAKŁADANIU PASIEKI EKOLOGICZNEJ INSTRUKCJA POSTĘPOWANIE PRZY ZAKŁADANIU PASIEKI EKOLOGICZNEJ Piotr Skubida, Piotr Semkiw, Krzysztof Jeziorski, Andrzej Pioś Zakład Pszczelnictwa Instytutu Ogrodnictwa w Puławach, Pracownia Technologii

Bardziej szczegółowo

Gospodarka pasieczna. Gospodarka pasieczna. Gospodarka. pasieczna. Wanda Ostrowska. Ostrowska. Wanda

Gospodarka pasieczna. Gospodarka pasieczna. Gospodarka. pasieczna. Wanda Ostrowska.  Ostrowska. Wanda Wanda Ostrowska Gospodarka pasieczna Gospodarka pasieczna Wanda Ostrowska (1924 1990). Urodzi³a siê w owocicach na SuwalszczyŸnie. Najbardziej znany praktyk wœród polskich naukowców pszczelarzy. Niestrudzona

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY KONKURS CO WIESZ O PSZCZOŁACH?

SZKOLNY KONKURS CO WIESZ O PSZCZOŁACH? SZKOLNY KONKURS CO WIESZ O PSZCZOŁACH? Drodzy uczniowie! Bardzo się cieszymy, że zdecydowaliście się wziąć udział w konkursie, którego celem jest promowanie postaw proekologicznych. Przygotowaliśmy dla

Bardziej szczegółowo

Protokół wykonywania testów Przewodnik dla europejskich hodowców pszczoły miodnej

Protokół wykonywania testów Przewodnik dla europejskich hodowców pszczoły miodnej SMARTBEES / FP7 KBBE.2013.1.3 02 / WP6 Sustainable Management of Resilient Bee Populations Zrównoważona gospodarka pasieczna w rodzinach przystosowanych do lokalnych warunków środowiskowych Protokół wykonywania

Bardziej szczegółowo

OSTATECZNY TERMIN PRZYSŁANIA DO BIURA KOMPLETNYCH DOKUMENTÓW UPŁYWA 23 WRZEŚNIA 2016 r.

OSTATECZNY TERMIN PRZYSŁANIA DO BIURA KOMPLETNYCH DOKUMENTÓW UPŁYWA 23 WRZEŚNIA 2016 r. Bydgoszcz, 08 września 2016 r. L.dz. PKZP/10/16 Zarząd Koła Pszczelarzy PKZP wszystkie Informuję Państwa, że projekty realizowane w sezonie 2015/2016 w ramach mechanizmu Wsparcie rynku produktów pszczelich

Bardziej szczegółowo

Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach

Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach KARNIOWICE M ODR Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach Profilaktyka i zwalczanie chorób pszczół Karniowice 2008 Opracowanie: Jan Ślósarz Dział Ekologii i Ochrony Środowiska MODR w Karniowicach

Bardziej szczegółowo

Analiza sektora pszczelarskiego

Analiza sektora pszczelarskiego Analiza sektora pszczelarskiego dla opracowania 3-letniego Programu Wsparcia Pszczelarstwa w Polsce w latach 2007-2010 Oddział Pszczelnictwa Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Puławach Wykonawcy: dr

Bardziej szczegółowo

R O Z P O R Z Ą D Z E N I E RADY MINISTRÓW z dnia 6 września 2012 r.

R O Z P O R Z Ą D Z E N I E RADY MINISTRÓW z dnia 6 września 2012 r. RM 110-110-12 R O Z P O R Z Ą D Z E N I E RADY MINISTRÓW z dnia 6 września 2012 r. w sprawie wprowadzenia na lata 2012 i 2013 na obszarze województwa lubelskiego programu mającego na celu wykrycie występowania

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 209 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej i pszczelarskiej Oznaczenie kwalifikacji:

Bardziej szczegółowo

OCENA STOPNIA ZAPRÓSZENIA PRODUKTÓW PSZCZELICH PYŁKIEM KUKURYDZY

OCENA STOPNIA ZAPRÓSZENIA PRODUKTÓW PSZCZELICH PYŁKIEM KUKURYDZY Program wieloletni 2015 2020 Obszar 4. Działania na rzecz rozwoju pszczelarstwa w warunkach zmieniającego się środowiska OCENA STOPNIA ZAPRÓSZENIA PRODUKTÓW PSZCZELICH PYŁKIEM KUKURYDZY Zadanie 4.4 Zaprószenie

Bardziej szczegółowo

Analiza sektora pszczelarskiego w Polsce

Analiza sektora pszczelarskiego w Polsce Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniążka w Skierniewicach Oddział Pszczelnictwa w Puławach ul. Kazimierska 2, 24-100 Puławy www.opisik.pulawy.pl opisik@man.pulawy.pl Analiza sektora

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN STOWARZYSZENIA

REGULAMIN STOWARZYSZENIA REGULAMIN STOWARZYSZENIA Mając na względzie: stale obecne i systematycznie narastające zagrożenie dla pszczół i pszczelarstwa, związane z obecnością pasożytów i patogenów w ulach, w szczególności powodowane

Bardziej szczegółowo

Wybór miejsca na pasiekę

Wybór miejsca na pasiekę W dobie wysokich strat rodzin pszczelich i nierównomiernego ich rozmieszczenia w terenie istotne jest stałe zwiększanie populacji pszczół miodnych. Zarówno dla środowiska, jak i dla produkcji roślinnej

Bardziej szczegółowo

MI(07)16P1 Bruksela, 17 października 2007 r. PROJEKT

MI(07)16P1 Bruksela, 17 października 2007 r. PROJEKT Komitet ds. Rolniczych Organizacji Zawodowych w UE (COPA) Główny Komitet Spółdzielczości Rolniczej w UE (COGECA) MI(07)16P1 Bruksela, 17 października 2007 r. PROJEKT WSTĘPNE WNIOSKI GRUPY ROBOCZEJ COPA/COGECA

Bardziej szczegółowo

Jest to choroba zaraźliwa pszczół dorosłych, jest to choroba przewlekła w postaci utajnionej i

Jest to choroba zaraźliwa pszczół dorosłych, jest to choroba przewlekła w postaci utajnionej i Choroby w pasiece Nosemoza, choroba sporowcowa Jest to choroba zaraźliwa pszczół dorosłych, jest to choroba przewlekła w postaci utajnionej i 1 / 7 jawnej którą wywołuje pasożyt żerujący i rozmnażający

Bardziej szczegółowo

RACJONALNE ROZMNAŻANIE RODZIN SKUTECZNIE ZWALCZA NASTRÓJ ROJOWY I ZWIĘKSZA PRODUKCYJNOŚĆ RODZIN

RACJONALNE ROZMNAŻANIE RODZIN SKUTECZNIE ZWALCZA NASTRÓJ ROJOWY I ZWIĘKSZA PRODUKCYJNOŚĆ RODZIN BIULETYN NAUKOWY Skrót: Biul. Nauk., Nr 18, 2002 RACJONALNE ROZMNAŻANIE RODZIN SKUTECZNIE ZWALCZA NASTRÓJ ROJOWY I ZWIĘKSZA PRODUKCYJNOŚĆ RODZIN Katedra Pszczelnictwa UWM, Olsztyn S ł o w a k l u c z o

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET ROLNICZY im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt. Kierunek: Biologia Specjalność: Biologia stosowana

UNIWERSYTET ROLNICZY im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt. Kierunek: Biologia Specjalność: Biologia stosowana UNIWERSYTET ROLNICZY im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt Kierunek: Biologia Specjalność: Biologia stosowana Karolina Wronowska Profilaktyka i zwalczanie warrozy u pszczoły

Bardziej szczegółowo