pleśnie to potoczna nazwa grzybów mikroskopowych należą do różnych grup systematycznych

Transkrypt

1 pleśnie to potoczna nazwa grzybów mikroskopowych należą do różnych grup systematycznych Zygomycota- sprzężniaki Ascomycota- workowce Deuteromycota- grzyby konidialne nie wytwarzają ani kapelusza ani trzonka są to organizmy heterotroficzne, saprobiontyczne rozmnażają się głównie bezpłciowo za pomocą zarodników konidialnych, rzadziej chlamydospor

2 grzyby pleśniowe najczęściej występujące w Polsce: Saccharomyces spp.- drożdże Aspergillus spp. - kropidlak

3 Mucor spp.- pleśniak Rhizopus spp. - rozłożek

4 Fusarium spp. -sierpik Alternaria spp. - alternaria

5 Cladosporium spp.

6 pleśnie jako organizmy saprobiontyczne przyczyniają się do tworzenia substancji humusowych, biorą udział w obiegu materii

7 w przemyśle serowarskim przy produkcji serów miękkich Penicillium candidum, Penicillium camemberti tworzą na ich skórce biały, filcowaty nalot do produkcji serów miękkich, niebieskich z przerostem pleśni Penicillium roqueforti, Penicillium expansum

8 w przemyśle wędliniarskim do produkcji salami - Penicillium spp.

9 w przemyśle garbarskim lipazy pleśni wykorzystywane do odtłuszczania skór i kości

10 w rolnictwie- metabolity grzybów pleśniowych wykorzystywane do walki biologicznej: ze szkodnikami z patogenami roślin

11 w przemyśle farmaceutycznym do produkcji antybiotyków

12 w przemyśle winiarskim do otrzymywania różnych gatunków i smaków win oraz ich wewnętrznej harmonii

13 Pleśnie wytwarzają niebezpieczne dla zdrowia człowieka i zwierząt mikotoksyny wywołują u ludzi i zwierząt schorzenia zwane mikozami (grzybice) są przyczyną alergii powodują psucie się artykułów żywnościowych powodują niszczenie budowli są fitopatogenami

14 mikotoksyny są trującymi, wtórnymi metabolitami grzybów pleśniowych

15 Działanie mikotoksyn na organizm mutagenne człowieka karcynogenne alergizujące cytotoksyczne

16 Najgroźniejsze rodzaje grzybów grzyb piwniczny domowych w polsce grzyb domowy właściwy grzyb domowy biały

17 Komensalizm To współżycie organizmów różnogatunkowych, które korzystają ze wspólnego pożywienia i nie szkodzą sobie wzajemnie

18 Symbioza Wspólne życie - termin ten wprowadził de Bary w XIX wieku dla oznaczenia związku 2 różnych organizmów żywych.

19 Mutualizm Forma współżycia, w której obaj partnerzy odnoszą korzyści, a ze względów ekologicznych i fizjologicznych nie mogą w warunkach naturalnych istnieć bez siebie (oddzielnie żyć)

20 Klasyfikacja pasożytów Biorąc pod uwagę niezbędność interakcji wyróżnia się: pasożyta bezwzględnego (parasitus obligatorius), u którego pasożytnictwo jest konieczne do zakończenia okresu, ewentualnie okresów, rozwoju pasożyta względnego, czyli przygodnego (parasitus facultativus), który może się rozwijać bez styczności z żywicielem

21 Pasożyt stały (parasitus permanens) To taki, który prowadzi pasożytniczy tryb życia w ciągu całego okresu rozwoju osobniczego

22 Pasożyt okresowy (parasitus periodicus) Jest związany z żywicielem tylko w pewnym okresie, ewentualnie okresach swego rozwoju

23 Ze względu na specyficzność żywicielską wyróżniamy: pasożyty stenokseniczne (parasitus stenoxenicus) (wąskie spektrum żywicieli eurykseniczne (parasitus euryxenicus) (szerokie spektrum żywicieli))

24 W zależności od liczby gatunków żywicieli pasożyty podzielono na : monokseniczne (parasitus monoxenicus), pasożytują na jednym gatunku żywiciela oligoskeniczne (parasitus oligoxenincus) (na małej liczbie żywicieli) polikseniczne (parasitus polyxenicus) (na wielu gatunkach żywicieli)

25 pasożyt kosmopolityczny (parasitus cosmopoliticus) - występujący na całej kuli ziemskiej pasożyt zawleczony (parasitus translatus) jeśli pasożyt właściwy dla określonego regionu geograficznego zostanie przeniesiony na inny teren (np. Plasmodium falciparum występujący w strefie tropikalnej i subtropikalnej i zawleczony do Europy)

26 Pasożyty zewnętrzne (ecoparasitus) Pasożytują na zewnętrznej powierzchni ciała; na skórze, włosach.

27 Pasożyty wewnętrzne (endoparasitus) Ze względu na miejsce lokalizacji tych pasożytów wyróżnia się: pasożyty narządów pasożyty tkankowe pasożyty krwi - bytują w osoczu lub wewnątrzkomórkowo

28 Żywiciele definicje i kryteria podziałów Żywiciela, w którym pasożyt osiąga dojrzałość płciową i/lub w którym zachodzi rozmnażanie płciowe pasożyta nazywa się ostatecznym U żywiciela pośredniego rozwijają się postacie larwalne pasożyta i/lub zachodzi w nim rozmnażanie bezpłciowe

29 Żywiciel przypadkowy To żywiciel, do którego pasożyt trafia wyjątkowo rzadko i w pełni nie rozwija się w nim

30 Żywiciel parateniczny Nie jest niezbędny do rozwoju pasożyta; jego organizmie nie następuje rozwój pasożyta, a jedynie kumulują się formy

31 Żywiciel rezerwuarowy To głównie stawonogi, które przenoszą w swym organizmie patogeny tj: wirusy, rikecje, bakterie, pasożyty: pierwotniaki i helminty

32 Makrohabitat i mikrohabitat pasożytów Biotop lub ekosystem, w którym żyje pasożyt nazywa się makrohabitatem.

33 Makrohabitat i mikrohabitat pasożytów Mikrohabitatem określa się środowisko życia pasożyta, czyli miejsce jego bytowania np. mikrohabitatem dla Ascaris lumbricoides jest jelito cienkie człowieka, zaś makrohabitatem środowisko życia człowieka.

34 Źródła zarażeń pasożytami 1. Zanieczyszczenie środowiska 2. Mięso zwierząt zawierające inwazyjne stadia rozwojowe pasożyta lub pokarm i woda zanieczyszczone postaciami inwazyjnymi pasożyta 3. Krwiopijne stawonogi wektory i/lub żywiciele licznych pasożytów

35 Źródła zarażeń pasożytami 4. Zwierzęta domowe i dzikie w otoczeniu człowieka lub z którymi człowiek kontaktuje się okazjonalnie 5. Drugi człowiek zarażony pasożytami oraz jego przedmioty osobiste 6. Ten sam człowiek zarażony pasożytem (samozarażenie, autoinwazja)

36 Drogi wnikania pasożytów o Do organizmu człowieka drobnoustroje i postacie inwazyjne pasożytów mogą wnikać różnymi drogami: pokarmową (per os) inhalacyjną płciową przez uszkodzoną skórę, spojówkę i rogówkę oraz do płodu przez łożysko o Miejscem wnikania pasożytów czyli wrotami inwazji są naturalne otwory tj. jama ustna, jama nosowa, cewka moczowa, pochwa i odbyt

37 Transmisja pasożytów o Przenoszenie pasożytów z jednego żywiciela na następnego może odbywać się przez kontakt bezpośredni, konsumpcję, za pośrednictwem aktywnych stadiów wolnożyjących i przy udziale wektorów. o Wnikanie pasożytów może odbywać się w sposób bierny i czynny

38 Choroba pasożytnicza (parasitosis) o Jest chorobą inwazyjną wywołaną przez pasożyty. Nazwy parazytoz tworzy się przez dodanie do pnia nazwy rodzajowej lub gatunkowej końcówki -osis, zaś w języku polskim końcówki oza (np. schistosomatosis, schistosomatoza) o Choroba pasożytnicza może skończyć się samowyleczeniem, przejść w postać przewlekłą (chroniczną), często nawet bezobjawową (nieraz z nawrotami) lub może spowodować śmierć

39 oinwazje, w których pasożyty są przenoszone ze zwierząt na człowieka nazywa się antropozoonozami, czyli chorobami odzwierzęcymi. oniektórzy autorzy wyróżniają także zooantroponozy, czyli inwazje, w których źródłem zarażenia są pasożyty ludzi.

40 Czynniki wpływające na rozprzestrzenienie się parazytoz opołożenie geograficzne oraz obecność wektorów i rezerwuarów owymagania ekologiczne pasożytów i żywicieli uczestniczących w ich cyklu rozwojowym ozachowanie człowieka owarunki socjoekonomiczne ocechy immunologiczne człowieka ocechy genetyczne