Wprowadzenie Paweł Rygiel

Transkrypt

1 Opracowanie dokumentów w jhp KABA Wprowadzenie Paweł Rygiel

2 Wprowadzenie do opracowania dokumentów w jhp KABA - zagadnienia 1. Język haseł przedmiotowych KABA założenia 2. Jednostki leksykalne jhp KABA struktura 3. Ogólna struktura hasła rozwiniętego 4. Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych

3 Język haseł przedmiotowych KABA Historia Library of Congress Subject Headings (LCSH) - od 1898 Répertoire de Vedettes-Matière (RVM) - od 1946 Répertoire d Autorité-Matière Encyclopédique et Alphabétique Unifié (RAMEAU) - od 1980 Katalogi Automatyczne Bibliotek Akademickich (KABA) - od 1992

4 Język Język haseł przedmiotowych KABA Zasięg i przeznaczenie KABA - dlaczego powstał? - potrzeby środowiska naukowego - możliwości katalogów zautomatyzowanych Język opracowania dokumentów katalogu centralnego NUKAT i katalogów lokalnych Opracowanie dokumentów z zakresu wszystkich dziedzin bez względu na nośnik wyszczególniające Opracowanie zbiorów bibliotek naukowych i publicznych

5 Garść liczb (stan na koniec 2015) hasła wzorcowe blisko 300 tys. hasła przedmiotowe rozwinięte blisko 1 mln użyto tematów/haseł KABA w rekordach bibliograficznych biblioteki tworzące słownictwo - 33 biblioteki stosujące jhp KABA 79+5 (medyczne) (stan obecny) systemy biblioteczne - 10

6 Język haseł przedmiotowych KABA Język informacyjno-wyszukiwawczy: - semantyka: znaczenie haseł wzorcowych i rozwiniętych - syntaktyka: kolejność haseł wzorcowych w haśle rozwiniętym - morfologia: budowa haseł wzorcowych Słownictwo jhp KABA: - hasła wzorcowe - hasła rozwinięte - odsyłacze całkowite orientacyjne Służy do oznaczania przedmiotu oraz formy treści dokumentu

7 Język haseł przedmiotowych KABA Cechy języka Język sztuczny o notacji paranaturalnej Tworzony w toku opracowania dokumentów Jednostki leksykalne - tematy i określniki Gramatyka pozycyjna Kontrolowany słownikiem w postaci kartoteki haseł wzorcowych Kompatybilny z jhp RAMEAU i LCSH

8 Zalety KABA Uniwersalny zakres słownictwa (wszystkie dziedziny) Szczegółowość terminologii, precyzja w wyrażaniu przedmiotu dokumentu (indeksowanie wyszczególniające) Rozbudowana sieć relacji między terminami Kompatybilność ze słownictwem LCSH/RAMEAU Jasne, spisane zasady i wytyczne tworzenia oraz stosowania słownictwa

9 Problemy KABA Niekiedy skomplikowana składnia i niezrozumiałe dla użytkownika reguły pragmatyczne języka Wyjątki od przyjętych ogólnie zasad Kalki językowe i nieaktualne słownictwo

10 Język haseł przedmiotowych KABA Dane techniczne Format roboczy jhp KABA - MARC 21 System VIRTUA tworzenie i stosowanie jhp KABA Język polski język naturalny jako tworzywo jhp KABA Nośnik baza katalogu NUKAT dostępna online

11 Ogólna struktura hasła Rodzaje haseł: hasło przedmiotowe Hasło wzorcowe Hasło rozwinięte Księżyc. Sade, Donatien Alphonse François de ( ). Chiny (Dynastia Ming). Bawełna -- produkcja i handel. Literatura niemiecka. Księżyc -- eksploracja -- konferencje. Sade, Donatien Alphonse François de ( ) -- biografia. Chiny (Dynastia Ming) -- powieści. Bawełna -- produkcja i handel -- aspekt środowiskowy konferencje. Opinia publiczna -- Francja w. Literatura niemiecka historia i krytyka.

12 Ogólna struktura hasła Rodzaje haseł: temat formalny Hasło wzorcowe Hasło rozwinięte Literatura niemiecka. Literatura niemiecka (średnio-wysoko-niemiecka). Dramat afrykański w języku angielskim. Mapy dróg. Czasopisma amerykańskie. Koncerty. Poezja satyryczna niemiecka (średnio-wysokoniemiecka). Mapy dróg Czasopisma amerykańskie w. Dramat afrykański w języku francuskim Koncerty (fortepian, zespół smyczkowy).

13 KHF Ogólna struktura khw NUKAT Hasła osobowe Hasła korporatywne Tytuły ujednolicone Hasła typu autor.tytuł Tytuły serii KHP Hasła osobowe Hasła korporatywne Tytuły ujednolicone Hasła typu autor.tytuł Tytuły serii Nazwy innych przedmiotów Nazwy geograficzne, obiekty Tytuły czasopism Tytuły programów, seriali Nazwy rodów, rodzin, dynastii Określniki rzeczowe Określniki geograficzne Określniki chronologiczne Określniki formy Tematy formalne

14 Typ hasła Typ hasła - etykieta pola i kod podpola Etykieta pola i wskaźniki Kod podpola określników BibLvl Nazwy osobowe 100 0@, 100 1@ x Hasła typu autor.tytuł 100 0@, 100 1@ e Nazwy rodów, rodzin, dynastii 100 3@ y Nazwy instytucji 110 1@, 110 2@ x Nazwy imprez 111 2@ x Tytuły (ujednolicone, serii, czasopism) u, y Nazwy innych przedmiotów y Nazwy geograficzne, obiekty y Tematy formalne w Określniki rzeczowe (ORZ) $x d Określniki geograficzne (OG) $z d

15 Struktura rekordu dla hasła wzorcowego jhp KABA w formacie MARC 21 1XX XX $a [hasło rekordu]. $i [odsyłacz uzupełniający orientacyjny typu: określnik stosowany po /.../ ]. $i [odsyłacz uzupełniający orientacyjny typu: nazwy poszczególnych /.../ ]. $i [odsyłacz uzupełniający orientacyjny typu: hasła zaczynające się od /.../ ]. 4XX XX $a [wariant hasła rekordu]. $a [ekwiwalent hasła rekordu hasło RAMEAU] $a [ekwiwalent hasła rekordu hasło LCSH] 5XX XX $w g $a [hasło związane termin nadrzędny]. 5XX XX $a [hasło związane termin skojarzony]. 5XX XX $w h $a [hasło związane termin podrzędny]. $a [uwagi metodyczne] $a [źródło metodyczne] $a [źródło merytoryczne, w którym znaleziono informacje o haśle rekordu] $a [źródło merytoryczne, w którym nie znaleziono informacji o haśle rekordu] $i [uwaga o stosowaniu hasła rekordu] $i [uwaga o stosowaniu innego hasła] $i [uwaga o cytowaniu lub użyciu hasła rekordu]

16 Rekord hasła wzorcowego KABA pole 008

17 Rekord hasła rozwiniętego pole 008

18 Rekord hasła wzorcowego i rozwiniętego - BibLvl Jeśli 155 biblvl w

19 Hasła wzorcowe jhp KABA kopiowane z khf Rekordy uniwersalne Hasło osobowe: 100 1@ $a Rimbaud, Arthur $d ( ). Autor.Tytuł: 100 $a Lem, Stanisław $d ( ). $t Solaris Hasło korporatywne nazwa: instytucji: 110 2@ $a Muzeum Narodowe (Gdańsk). imprezy: 111 2@ $a Festiwal Plakatu $n (5 ; $d 2005 ; $c Kraków). Tytuł ujednolicony: anonimu klasycznego: $a Très riches heures du duc de Berry księgi Biblii: $a Biblia. $p NT. $p Apokalipsa św. Jana

20 Hasła wzorcowe jhp KABA kopiowane z khf Przykład rekordu uniwersalnego Rekord z indeksu khp n a nnaabn a aaa c $a n $a KR 295/AJ $c KR 295/AJs 100 0@ $a Tomasz Sitjar Fortiá $c (bł. ; $d ) @ $a Sitjar Fortiá, Tomasz @ $a Fortiá, Tomasz Sitjar @ $a Thomas Sitjar @ $a Sitjar, Thomas. $a Hiszpański jezuita,... $a Kp. Valentin. beatificationis... $a Opoka, $b (Tomasz... Rekord z indeksu khf n a nnaabn a aaa c $a n $a KR 295/AJ $c KR 295/AJs 100 0@ $a Tomasz Sitjar Fortiá $c (bł. ; $d ) @ $a Sitjar Fortiá, Tomasz @ $a Fortiá, Tomasz Sitjar @ $a Thomas Sitjar @ $a Sitjar, Thomas. $a Hiszpański jezuita,... $a Kp. Valentin. beatificationis... $a Opoka, $b (Tomasz...

21 Hasła wzorcowe jhp KABA tworzone wyłącznie do khp Hasła pełniące funkcję tematu Nazwy innych przedmiotów: 150 $a Ślimaki. Nazwy rodów, rodzin, dynastii: 100 $a Ajjubidzi $c (dynastia). Nazwy geograficzne: 151 $a Warszawa (Polska). Obiekty (tylko temat): 151 $a Rzym (Włochy) $x Fontana di Trevi. Tytuły czasopism: $a Le Monde (czasopismo ; Francja ; ). Tytuły seriali: $a Kryminalni (serial telewizyjny). programów: $a (program telewizyjny). Tematy formalne: $a Poezja polska.

22 Hasła wzorcowe jhp KABA tworzone wyłącznie do khp Hasła pełniące funkcje tematu Przykład rekordu (Rec Kind: a, Bib Lvl y) 150 $a Ślimaki. 360 $i hasła zaczynające się od wyrazu Ślimaki 360 $i nazwy poszczególnych rzędów, rodzin, rodzajów i gatunków ślimaków $i Brzuchonogi. $a Gastropoda [ł] $a Gastéropodes [f] $a Gastropoda [c] $w g $a Mięczaki. $w h $a Caenogastropoda.. $w h $a Heterobranchia.. $w h $a Neogastropoda. $w h $a Płucodyszne. $a RAMEAU $a Zoologia. T. 1, Bezkręgowce (bez stawonogów) / red. nauk. Czesław Błaszak. - Warszawa, \b (Gromada: ślimaki - Gastropoda) $a Fauna Polski : charakterystyka i wykaz gatunków. T. 3 / pod red.: Wiesław Bogdanowicz [et al.]. - Warszawa, \b (Ślimaki (Gastropoda) są największą gromadą mięczaków) $i \i Stosuje się do prac naukowych i popularnych na temat ślimaków jako gromady mięczaków

23 Hasła wzorcowe jhp KABA tworzone wyłącznie do khp Hasła pełniące funkcję tematu formalnego Przykład rekordu (Rec Kind: a, Bib Lvl w) 155 $a Literatura francuska $y przed $a Literatura francuska $y średniowiecze. 455 $a Literatura starofrancuska. 472 $a Littérature française $y avant 1500 [f] 472 $a French literature $y To 1500 [c] 555 $a Literatura franko-włoska. 555 $w h $a Dramat francuski $y przed $w h $a Literatura anglo-normandzka. $w h $a Literatura dworska francuska. $a KABA

24 Hasła wzorcowe jhp KABA tworzone wyłącznie do khp Hasła pełniące funkcje tematu i określnika Nazwy geograficzne: geopolityczne: $a Gdańsk (Polska). fizjograficzne: $a Bajkał (Rosja ; jezioro). parki, rezerwaty: $a Tatrzański Park Narodowy (Polska). inne: $a Kraje arabskie.

25 Hasła wzorcowe jhp KABA tworzone wyłącznie do khp Hasła pełniące funkcje tematu i określnika Przykład rekordu (Rec Kind: f, Bib Lvl y) $a Jukon (rzeka). $a Jukeha-na (rzeka). $a Kwiehpack (rzeka). $a Kwiguk (rzeka). $a Kwik pak (rzeka). $a Yukon (rzeka). $a Yukon Fleuve $a Yukon River. $a Yukon (cours d'eau) [f] $a Yukon River (Yukon and Alaska) [c] $w g $a Rzeki $z Kanada. $w g $a Rzeki $z Stany Zjednoczone. $a RAMEAU $a WE PWN $b (Jukon, ang. Yukon River, fr. Yukon Fleuve, rz. w północno-zachodniej Kanadzie i USA (stan Alaska)). $a Podręczny słownik geograficzny / E. Maliszewski, B. Olszewicz. - Warszawa, 1925 $b (Jukon, Yukon, Kwiehpack) $a Słownik geograficzny / J. Staszewski. - Warszawa, 1959 $b (Jukon, Jukeha-na, Kwik pak, Kwiguk) $a

26 Hasła wzorcowe jhp KABA tworzone wyłącznie do khp Hasła pełniące funkcje określnika Określniki rzeczowe: 180 $x aspekt antropologiczny geograficzne: 181 $z za granicą chronologiczne: 182 $y 17 w. formy: 185 $v konferencje Połączenia określników: 185 $v bibliografia $v katalogi. 180 $x silniki $x bloki cylindrów.

27 Hasła wzorcowe jhp KABA tworzone wyłącznie do khp Hasła pełniące funkcje określnika Przykład rekordu (Rec Kind: d) 073 $a ETN $a KOS 180 $x postawy. 472 $a Attitudes [f] 472 $a Attitudes [c] 580 $x opinia publiczna. 670 $a RAMEAU 680 $i Określnik $a -- postawy $i stosuje się po nazwach kategorii osób i grup etnicznych do prac na temat ich postaw w ogólności lub wobec danego przedmiotu. $i Do prac na temat opinii w odniesieniu do nich (kategorii osób, grup etnicznych) stosuje się określnik $a -- opinia publiczna. $i Do prac ogólnych na temat badań sondażowych opinii publicznej stosuje się hasło $a Sondaże opinii publicznej. $i Użyto w rekordzie $a Historia mentalności $i Użyto w rekordzie $a Opinia publiczna $i Użyto w rekordzie $a Postawa (psychologia) $i Użyto w rekordzie $a Sondaże opinii publicznej

28 Elementy metodyczne słownictwa Odsyłacz orientacyjny uzupełniający 150 $a wpływ [...]. 260 $i określniki typu: -- wpływ [przymiotnik od nazwy cywilizacji, religii, obszaru geograficznego, grupy etnicznej] po nazwach grup etnicznych i właściwych nazwach pospolitych (z zakresu sztuki, kultury, literatury i cywilizacji) do prac na temat wpływu, któremu ulegają, np. $a Polska -- cywilizacja -- wpływ amerykański. $i Określników typu : -- wpływ [przymiotnik od nazwy cywilizacji, religii, obszaru geograficznego, grupy etnicznej] nie stosuje się po hasłach zawierających określnik chronologiczny. Jeżeli zachodzi konieczność oznaczenia okresu wpływu, stosuje się w toku katalogowania przedmiotowego dwa hasła, np. $a Francja -- cywilizacja -- wpływ amerykański ; Francja -- cywilizacja $a Influence [adjectif] [f] $a RAMEAU

29 Ogólna struktura hasła rozwiniętego Hasło przedmiotowe (HP) [temat][orz][og][och][of] [temat] temat, wyraża przedmiot treści dokumentu [ORZ] określnik rzeczowy, precyzuje przedmiot wyrażony w temacie [OG] określnik geograficzny, lokalizuje przedmiot w przestrzeni [OCH] określnik chronologiczny, lokalizuje przedmiot w czasie [OF] określnik formy, wyraża formę treści dokumentu

30 Ogólna struktura hasła rozwiniętego Temat formalny (TF) [temat][og][och][of] [temat] - temat, wyraża formę dzieła lub treści dokumentu [OG] - określnik geograficzny, określa miejsce powstania dzieła lub treści dokumentu [OCH] - określnik chronologiczny, określa czas powstania dzieła lub treści dokumentu [OF] - określnik formy, określa dodatkowe cechy formalne dzieła lub treści dokumentu

31 Ogólna struktura hasła rozwiniętego Schematy Hasło przedmiotowe: [temat] [temat][orz] [temat][og] [temat][och] [temat][of] [temat][orz][og] [temat][orz][och] [temat][orz][of] [temat][og][och] [temat][og][of] [temat][och][of] [temat][orz][og][och] [temat][orz][och][of] [temat][og][och][of] [temat][orz][og][och][of] Temat formalny: [temat] [temat][og] [temat][och] [temat][of] [temat][og][och] [temat][og][of] [temat][och][of] [temat][og][och][of] [temat][of*] [temat][of*][of] [temat (obsada)]

32 Ogólna struktura hasła rozwiniętego Przykłady haseł 100 $a Aristoteles $d ( a.c.) $x krytyka i interpretacja. 110 $a Biblioteka Gdańska $x personel $v biografie. 0 $a Koran $x dowody, autorytet $v konferencje. $a Dzieci $x choroby $z Polska $y $v konferencje $a Poezja albańska $y 20 w. $x tematy, motywy. $a Francja $y (Ludwik X) $v powieści. $a Literatura amerykańska $v autorzy pochodzenia polskiego. $a Poezja albańska $y 20 w. $v tłumaczenia polskie. $a Preludia chorałowe $y 18 w. $a Muzyka bożonarodzeniowa $z Niemcy $y 18 w. $a Literatura polska $y 19 w. $x tematy, motywy. $a Historia powszechna $y $x studia i nauczanie $z Polska. $a Polska $x stosunki zagraniczne $z Białoruś. $a Paryż (Francja) $x Montmartre (dzielnica) $x w sztuce.

33 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Temat jest zawsze pierwszym i koniecznym elementem hasła Struktura tematu wyraz lub wyrażenie Jest hasłem wzorcowym khw jhp KABA Rola w haśle: 1. wyraża kompletne znaczenie przedmiotu dokumentu 2. wyraża najważniejszy element znaczenia przedmiotu dokumentu 3. stanowi część znaczenia przedmiotu dokumentu 4. wprowadza element znaczeniowy przedmiotu dokumentu

34 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Przykłady 100 $a Homerus $d ( a.c.). $t Ilias. 100 $a Jezus Chrystus $x człowieczeństwo. 110 $a Polska. $b Sejm (1505). 110 $a Uniwersytet Gdański $x ciało pedagogiczne. 111 $a Festiwal Plakatu $n (5 ; $d 2005 ; $c Kraków). $a Kwiaty cięte. $a Kwiaty cięte $x produkcja i handel. $a Polska. $a Polska $y (Kazimierz I Odnowiciel) @ $a Koran $v encyklopedie.

35 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] ORZ występuje jako jeden z elementów hasła rozwiniętego Struktura ORZ może składać się z więcej niż jednego określnika (połączenie określników) Rola w haśle: 1. precyzuje przedmiot dokumentu wyrażony w temacie 2. wyraża najważniejszy element znaczenia przedmiotu dokumentu 3. stanowi część znaczenia przedmiotu dokumentu

36 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Typ (natura) ORZ ORZ dziedzinowe nadający elementowi wyrażonemu w temacie lub innym ORZ zabarwienie dziedzinowe (tzw. konotacja) lub precyzujący przedmiot w obrębie tej samej dziedziny:... $x aspekt ekonomiczny... $x komplikacje ORZ typologiczny zmieniający typ hasła, np. zastosowany po nazwie osobowej zmienia hasło na tzw. nazwę pospolitą:... $x dzieciństwo i młodość... $x personel

37 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Przykłady... $x dzieci... $x prawo... $x skutki stresu... $x zawartość wapnia... $x sytuacja społeczna... $x odpady $x usuwanie... $x silniki $x bloki cylindrów.

38 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] OG występuje jako jeden z elementów hasła rozwiniętego OG stosuje się po haśle, w którego rekordzie w polu 009/06 występuje kod i Struktura OG dla obszarów mniejszych niż kraj jest dwustopniowy (zob. slajd następny) Rola w haśle: 1. lokalizuje w przestrzeni przedmiot dokumentu wyrażony w temacie 2. lokalizuje inny element znaczenia hasła wyrażony w ORZ 3. stanowi część znaczenia przedmiotu dokumentu, np. po określniku -- stosunki zagraniczne

39 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Tworzenie OG w haśle rozwiniętym $a Kraków (Polska)....$z Polska $z Kraków $a Pcim (Polska ; gmina)....$z Polska $z Pcim (gmina) $a Azja....$z Azja $a Kraje arabskie....$z Kraje arabskie Uwaga: nazwy obiektów (hasła o konstrukcji [nazwa geograficzna $x [nazwa obiektu]) nie mogą pełnić funkcji określnika, np. $a Wrocław (Polska) $x Ostrów Tumski. $a Wrocław (Polska) $x Psie Pole (dzielnica). $a Kraków (Polska) $x Wieża Ratuszowa. $a Lublin (Polska) $x Bernardyńska (ulica).

40 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Przykłady... $z Polska... $z Polska $z Warszawa... $z Polska $z Pacanów (województwo świętokrzyskie ; region)... $z Kraje rozwijające się... $z Grecja $z Delfy (miasto dawne)... $z Tatry (góry)... $z Polska $z Tatry (góry)... $z za granicą

41 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Zasady stosowania [OG] zasada do 3 haseł W jednym haśle rozwiniętym występuje jeden określnik geograficzny. Jeżeli dokument wymaga zastosowania więcej niż jednego określnika geograficznego, tworzy się odrębne hasła rozwinięte (do trzech haseł). Jeżeli dokument wymaga zastosowania więcej niż trzech określników geograficznych, tworzy się jedno hasło z odpowiednio szerszym określnikiem geograficznym.

42 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] OCH występuje jako jeden z elementów hasła rozwiniętego OCH nie jest powtarzalny, występuje tylko jeden raz w haśle Struktura OCH składa się wyłącznie z jednego określnika wyrażającego konkretny rok lub okres czasu Rola w haśle: 1. lokalizuje w czasie przedmiot dokumentu wyrażony w temacie 2. lokalizuje inny element znaczenia hasła wyrażony w ORZ 3. stanowi część znaczenia przedmiotu dokumentu, np. OCH związane z nazwami literatur narodowych

43 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Typy OCH OCH swobodne stosowane po wszystkich hasłach... $y 20 w.,... $y OCH związane z grupą haseł stosowane po hasłach wskazanych w rekordzie określnika... $y ,... $y ordowik. OCH związane stosowane wyłącznie w połączeniu z tematem, nie posiadają rekordów odrębnych $a Literatura chińska $y (Dynastia Yuan). $a Polska $y (Kazimierz III Wielki).

44 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Przykłady... $y 19 w.... $y $y $y $y renesans... $y średniowiecze... $y 2 w. a.c.... $y kambr

45 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Zasady stosowania [OCH]: zasada do 2 haseł W jednym haśle rozwiniętym występuje jeden określnik chronologiczny. Jeżeli dokument wymaga zastosowania więcej niż jednego określnika chronologicznego, tworzy się odrębne hasła rozwinięte (do dwóch haseł). Jeżeli dokument wymaga zastosowania więcej niż dwóch określników chronologicznych, tworzy się jedno hasło z odpowiednio szerszym określnikiem chronologicznym.

46 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] OF występuje jako jeden z elementów hasła rozwiniętego Struktura OF może składać się z więcej niż jednego określnika (połączenie określników) Rola w haśle: 1. wyraża formę treści dokumentu 2. nie odnosi się do nośnika dokumentu

47 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Przykłady... $v słowniki... $v słowniki polskie... $v teksty... $v bibliografia... $v poezje... $v biografie $v słowniki... $v rękopisy $v faksymile

48 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (HP) [temat][orz][og][och][of] Zmiana kategorii określnika Określnik formy może zmienić kategorię pod wpływem zastosowanego po nim określnika rzeczowego lub innego określnika formy. Staje się wówczas określnikiem rzeczowym. Przykłady: $v słowniki 150 $a Nauka $x słowniki $v bibliografia. $v podręczniki 150 $a Anatomia człowieka $x podręczniki $x historia i krytyka.

49 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (TF) [temat][og][och][of] Temat jest zawsze pierwszym i koniecznym elementem hasła Struktura tematu wyraz lub wyrażenie Jest hasłem wzorcowym khw jhp KABA, Jest hasłem rozwiniętym, zob. Hasła muzyczne Rola w haśle: 1. wyraża formę treści lub formę dzieła zwartego w dokumencie 2. zawiera elementy znaczeniowe takie jak: język dzieła, obszar ukazywania się dokumentu, przeznaczenie czytelnicze dokumentu, typ dokumentu, itd.

50 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (TF) [temat][og][och][of] Przykłady 155 $a Poezja angielska $y (średnioangielska) $v tłumaczenia polskie. 155 $a Powieść amerykańska $v autorzy chińscy. 155 $a Czasopisma angielskie. 155 $a Mapy dróg $y 19 w. 155 $a Papiery wartościowe. 155 $a Sonaty (flet, basso continuo) $y 18 w. 155 $a Muzyka jazzowa $y

51 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (TF) [temat][og][och][of] W hasłach pełniących funkcję tematu formalnego stosuje się określniki geograficzne i chronologiczne jhp KABA według zasad ogólnych. W opracowaniu poszczególnych typów dokumentów stosuje się zasady szczegółowe.

52 Szczegółowe zasady budowania haseł rozwiniętych (TF) [temat][og][och][of] W hasłach pełniących funkcję tematu formalnego stosuje się obecnie określniki formy jhp KABA jedynie w opracowaniu tekstów literackich i dokumentów muzycznych. Stosuje się dwa typy określników formy: określnik wyrażający dodatkowe cechy formalne treści dokumentu, np. antologie, tłumaczenia polskie, aranżacje określnik wyrażający dodatkowe cechy autora dzieła literackiego, np. autorzy pochodzenia afrykańskiego, pisarki