SPRAWOZDANIE ZA ROK 2009

Transkrypt

1 SPRAWOZDANIE ZA ROK 2009

2 Budynek Eurojustu - Arc

3 Spis Treści Lista stosowanych skrótów...5 Wstęp Ogólne informacje na temat podejmowanych działań i zarządzania zasobami...9 Działania operacyjne... 9 Stosunki z krajami i organizacjami spoza Unii Europejskiej Kwestie administracyjne Technologie informatyczne Publiczny dostęp do dokumentów Eurojustu Działania Operacyjne Wstęp Ocena prowadzonych spraw, ogólne trendy i problemy Terroryzm Handel narkotykami Handel ludźmi Oszustwa finansowe Korupcja Przestępstwa z użyciem Internetu Pranie pieniędzy Inne działania związane z obecnością zorganizowanych grup przestępczych w życiu gospodarczym Europejskie nakazy aresztowania Wspólne zespoły dochodzeniowo śledcze... 34

4 3 Relacje z partnerami z UE Europejska Sieć Sądownicza (EJN) Europol OLAF Frontex CEPOL EJTN Implementacja nowej Decyzji ustanawiającej Eurojust...42 Nieformalna Grupa Robocza (IWG) Implementacja wewnętrzna w Eurojust Wnioski Rady...44 Załącznik...50 Wykres 1: Ilość prowadzonych Spraw Wykres 2: Ogólna klasyfikacja spraw Wykres 3: Priorytetowe typy przestępstw w sprawach prowadzonych przez E urojust Wykres 4: Priorytetowe i inne typy przestępstw w sprawach prowadzonych przez E urojust Wykres 5: Sprawy prowadzone przez E urojust, państwa wnioskujące Wykres 6: Sprawy prowadzone przez E urojust, państwa otrzymujące wnioski Wykres 7: Łączna liczba spotkań koordynacyjnych Wykres 8: Spotkania koordynacyjne, państwa wnioskujące Wykres 9: Spotkania koordynacje, państwa zapraszane... 58

5 Lista stosowanych skrótów 5 Lista stosowanych skrótów AWF... Analityczny Plik Roboczy (Analysis Work File) CMS... Baza Prowadzonych Postępowań (Case Management System) EAW... Europejski Nakaz Aresztowania EJN... Europejska Sieć Sądownicza (European Judicial Network) ENCS... Krajowy System Koordynacji Eurojust (Eurojust National Coordination System) EPOC... Europejska Baza Danych o Przestępczości Zorganizowanej (European Pool against Organised Crime) FATF... Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (Financial Action Task Force) IWG... Nieformalna Grupa Robocza ds. implementacji Decyzji ustanawiającej Eurojust w Krajach Członkowskich (Informal Working Group on the implementation of the new Eurojust Decision in the Member States) JIT... Wspólny Zespół Dochodzeniowo-Śledczy (Joint Investigation Team) LTTE... Tygrysy Wyzwolenia Tamilskiego Ilamu (Liberation Tigers of Tamil Eelam) MLA... Wzajemna Pomoc Prawna (Mutual Legal Assistance) OCC... Koordynacja na Żądanie (On-Call Coordination) OCG... Zorganizowane Grupy Przestępcze (Organised Crime Groups)p OCTA... Raport o Zagrożeniu Przestępczością Zorganizowaną (Organised Crime Threat Assessment report) OSR... Przegląd Struktur Organizacyjnych (Organisational Structure Review) PKK... Partia Pracujących Kurdystanu (Kurdistan Workers Party) ROCTA... raport o Zagrożeniu rosyjskojęzyczną przestępczością zorganizowaną (Russian Organised Crime Threat Assessment report) TE-SAT... Raport o Zagrożeniu Terroryzmem w Unii Europejskiej (Terrorism Situation and Trend report) THB... Handel Ludźmi (Trafficking in Human Beings)

6 6 Wstęp Z przyjemnością oddaję w Państwa ręce ósme sprawozdanie roczne dotyczące działalności Eurojustu w roku Omawia ono poszczególne aspekty naszej pracy związane z wypełnianiem misji Eurojustu, t.j. wspieraniem walki z poważną przestępczością dotyczącą dwóch lub więcej Państw Członkowskich Unii Europejskiej. Rok 2009 przyniósł wiele znaczących zmian w środowisku funkcjonowania Eurojustu. W życie wszedł Traktat Lizboński, przyjęto Program Sztokholmski, opublikowana została nowa Decyzja ustanawiająca Eurojust. Stale pracujemy nad poprawą skuteczności agencji wobec nowych stawianych przed nią wyzwań, między innymi możliwości przekształcenia Eurojustu w Urząd Prokuratora Europejskiego. Miniony rok był nakierowany na podniesienie efektywności operacyjnej Eurojustu. W szczególności, nowa Decyzja ustanawiająca Eurojust koncentruje się na zwiększeniu kompetencji agencji w toku prowadzonych spraw. Decyzja przyznaje Eurojustowi nowe uprawnienia; usprawnia przepływ informacji i koordynację działań z krajowymi organami wymiaru sprawiedliwości; formalizuje 24 godzinny cykl pracy Eurojustu; oraz ustanawia Sekretariat sieci wspólnych zespołów dochodzeniowo śledczych oraz sekretariaty innych sieci, które działać będą przy Eurojuście. Wzrostowi sprawności operacyjnej towarzyszyła, podobnie jak w poprzednich latach, rosnąca liczba spraw kierowanych do Eurojustu przez Państwa Członkowskie. Ilość prowadzonych postępowań wzrosła w minionym roku o 15 procent, sięgając liczby niemal 1400 spraw zarejestrowanych w bazie postępowań Eurojustu. Dzięki powołaniu prokuratora łącznikowego z Chorwacji, który dołączył do swych odpowiedników z USA i Norwegii, zwiększona została zdolność agencji do współpracy z krajami spoza granic Unii Europejskiej. Eurojust nieustannie poszukuje sposobów na dalszą poprawę zarządzania swymi zasobami. Trwający przegląd struktur organizacyjnych ma za zadanie wskazać metody usprawnienia pracy agencji. W relacjach z krajem goszczącym agencję, w dalszym ciągu trwały

7 Wstęp 7 negocjacje na temat ustanowienia nowej siedziby, która pozwoliłaby nam pracować na terenie jednego budynku, nie zaś dwóch jak ma to miejsce obecnie. W maju 2009 roku, Hans Jahreiss powołany został na stanowisko nowego Dyrektora Administracyjnego. W grudniu, José Luís Lopes da Mota, Przewodniczący Kolegium i wieloletni przedstawiciel krajowy Portugalii, złożył rezygnację. Wybory nowego Przewodniczącego odbyły się w lutym 2010 roku. Zgodnie z zaleceniami Rady, niniejsze sprawozdanie roczne koncentruje się na działaniach operacyjnych Eurojustu w świetle kluczowych priorytetów UE związanych ze zwalczaniem poważnej i zorganizowanej przestępczości. Wysiłki podejmowane w roku 2009 pozwalają mieć pewność, że wkład Eurojustu w wypełnianie tych priorytetowych założeń pozostanie znaczący. ALED WILLIAMS Przewodniczący Kolegium Eurojust Marzec 2010

8 8 Kolegium Eurojustu, Luty 2010

9 Ogólne informacje na temat podejmowanych działań i zarządzania zasobami 9 1 Ogólne informacje na temat podejmowanych działań i zarządzania zasobami Działania operacyjne Zgodnie z priorytetami wyznaczonymi przez Radę, Eurojust skoncentrował swe działania na walce z terroryzmem, handlem narkotykami, handlem ludźmi, oszustwami finansowymi, korupcją, przestępstwami z użyciem Internetu, praniem pieniędzy oraz innymi przestępstwami związanymi z obecnością zorganizowanych grup przestępczych w życiu gospodarczym. Liczba spraw skierowanych do Eurojustu przez Państwa Członkowskie w roku 2009 wzrosła o 15 procent w porównaniu z rokiem 2008 i wyniosła W roku ubiegłym, Eurojust zorganizował ogółem 131 spotkań koordynacyjnych z udziałem sędziów, oficerów śledczych i prokuratorów z Krajów Członkowskich. Z powodów operacyjnych, 16 z powyższych spotkań odbyło się poza siedzibą agencji. Dwie trzecie z ogólnej liczby spotkań koordynacyjnych dotyczyło trzech lub więcej państw. Uprawnienia Eurojustu na mocy artykułów 6 i 7 Decyzji ustanawiającej Eurojust wykorzystane zostały dziesięciokrotnie. Wystosowano dziewięć formalnych rekomendacji zgodnie z artykułem 6 Decyzji ustanawiającej Eurojust, w świetle którego Przedstawiciele Krajowi uprawnieni są do kierowania do odpowiednich organów Państw Członkowskich próśb o podjęcie konkretnych działań operacyjnych. W jednym przypadku Kolegium podjęło działania na mocy artykułu 7 Decyzji ustanawiającej Eurojust w celu rozstrzygnięcia kwestii ekstradycji własnych obywateli między Państwami Członkowskimi. W wielu przypadkach formalne wykorzystanie uprawnień wynikających z artykułów 6 i 7 nie było konieczne, jako że odpowiednie rekomendacje przyjmowane były w toku nieformalnych negocjacji pomiędzy Przedstawicielami Krajowymi a odpowiednimi krajowymi organami wymiaru sprawiedliwości. Rozdział 2 zawiera bardziej szczegółowe informacje na temat prac agencji w sprawach dotyczących priorytetowych obszarów działalności przestępczej, oraz związanych z ENA i JIT. Dodatkowe statystyki na temat prowadzonych spraw i organizowanych spotkań koordynacyjnych ujęto w załączniku. W minionym roku, Eurojust po raz pierwszy przeprowadził weryfikację podań i rozdysponował fundusze przyznane przez Komisję Europejską na działalność JIT w roku Zgodnie z wprowadzaną właśnie w życie nową Decyzją ustanawiającą Eurojust, w ramach Eurojustu funkcjonować będzie Sekretariat Sieci Wspólnych Zespołów Dochodzeniowo Śledczych.

10 10 Stosunki z krajami i organizacjami spoza Unii Europejskiej Negocjacje na temat podpisania porozumień o współpracy z Federacją Rosyjską, Ukrainą, Albanią, Mołdawią, Lichtensteinem i Republiką Zielonego Przylądka uznano za priorytetowe w roku Powyższą listę krajów rozszerzono o Serbię, Czarnogórę, Bośnię i Hercegowinę oraz Izrael, tj. kraje, które formalnie wyraziły zainteresowanie nawiązaniem współpracy z agencją. Obok kolejnych dwóch tur negocjacji z Federacją Rosyjską, Eurojust zorganizował w październiku seminarium na temat współpracy sądowniczej w sprawach karnych, w którym udział wzięli praktycy oraz przedstawiciele Komisji Europejskiej i Federacji Rosyjskiej. Seminarium dotyczyło kwestii związanych z ekstradycją, przekazywaniem postępowań, oraz udzielaniem wzajemnej pomocy prawnej (MLA). Jednym z wyników seminarium było utworzenie grupy roboczej ds. praktycznych problemów związanych ze współpracą sądowniczą pomiędzy UE a Federacją Rosyjską. Brak ustawodawstwa w zakresie ochrony danych osobowych uniemożliwił poczynienie znaczących postępów w negocjacjach z Ukrainą. Przeprowadzono wstępne rozmowy na temat negocjacji w sprawie porozumienia o współpracy z przedstawicielami Serbii oraz Bośni i Hercegowiny. Porozumienie o współpracy podpisane z Chorwacją w roku 2007, weszło w życie z dniem 2 czerwca 2009, zaś w listopadzie 2009 powołany został prokurator łącznikowy przy Eurojuście. Obok Chorwacji, w mocy pozostają porozumienia o współpracy z Norwegią, Islandią i USA, które w znacznym stopniu usprawniają wymianę informacji w toku działań operacyjnych. 26 czerwca 2009 roku, przedstawiciele Eurojustu i Norwegii odbyli doroczne konsultacje na temat sposobu wykonywania postanowień porozumienia o współpracy. W toku spotkania zwrócono uwagę na znaczną intensyfikację współpracy operacyjnej, w związku z czym zasugerowano kontynuację delegowania prokuratora łącznikowego przy Eurojuście. Porozumienia o współpracy podpisane w listopadzie 2008 roku ze Szwajcarią oraz Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii wejdą w życie z chwilą przekazania przez strony pisemnego powiadomienia o zakończeniu wszystkich niezbędnych wewnętrznych działań proceduralnych. Michèle Coninsx, Eurojust; Viviane Reding, Wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej; Francisco Caamaño Domínguez, Minister Sprawiedliwości Hiszpanii; Antonio Costa, Dyrektor Wykonawczy UNODC W roku 2009 Sieć Kontaktowa z Państwami Trzecimi powiększyła się o nowo ustanowione punkty kontaktowe w Korei Południowej. Pełną listę funkcjonujących punktów kontaktowych znaleźć można na stronie internetowej Eurojustu. 4 maja 2009 roku podpisane zostało Porozumienie o Współpracy (Memorandum of Understanding) z Iber-RED, siecią punktów kontaktowych ds. współpracy

11 Ogólne informacje na temat podejmowanych działań i zarządzania zasobami 11 sądowniczej w krajach Ameryki Południowej i Centralnej. W roku 2009 udało się również sfinalizować negocjacje z Biurem Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC), zwieńczone podpisaniem 26 lutego 2010 roku Porozumienia o Współpracy (Memorandum of Understanding) z Eurojustem. 24 czerwca 2009 roku jednogłośnie przyznano Eurojustowi status obserwatora przy FATF (Grupie Specjalnej ds. Prania Pieniędzy). Kwestie administracyjne W minionym roku w dalszym ciągu nierozstrzygnięte pozostały istotne kwestie lokalowe. W związku ze stale rosnącym nakładem pracy, od roku 2008 biura Eurojustu mieszczą się w dwóch odrębnych budynkach na terenie Hagi. W październiku 2009 roku Ministerstwo Sprawiedliwości Holandii oraz władze miejskie Hagi przedstawiły propozycję możliwych lokalizacji nowej siedziby agencji, która pozwoliłaby przenieść wszystkich pracowników Eurojustu do jednego, wspólnego budynku. Trwają negocjacje dotyczące lokalizacji nowej siedziby, kilka istotnych kwestii wciąż wymaga uzgodnienia. W roku 2010, Eurojust uruchomi program w celu opracowania szczegółów projektu nowej siedziby. Wprowadzanie w życie nowej Decyzji ustanawiającej Eurojust (patrz Rozdział 4) zbiegło się w czasie z innym równoległym procesem, przeglądem struktur organizacyjnych Eurojustu (OSR). Celem przewodnim OSR jest zwiększenie wydajności i efektywności pracy agencji poprzez rewizję struktury zarządzania, roli i zadań poszczególnych działów wewnętrznych, mechanizmów koordynacyjnych, zarządzania zasobami ludzkimi oraz systemów kontroli. Faza oceny, rozpoczęta wiosną 2009 roku, obejmowała analizę obecnej struktury zarządzania, skupiając się na całościowym systemie kierowniczym organizacji oraz redefinicji systemu organizacji administracyjnej w zakresie działań operacyjnych Eurojustu. Przeprowadzono serię warsztatów z udziałem Przedstawicieli Krajowych i pracowników administracyjnych w celu pogłębienia zrozumienia procesów kierowniczych. Wyniki fazy oceny OSR poddane zostaną analizie w drugim kwartale 2010 roku. Budżet przyznany Eurojustowi w roku 2009 wyniósł 22,5 mln euro. We wrześniu 2009, budżet agencji został skorygowany o dodatkowe 3,9 mln euro. W minionym roku, budżet operacyjny wzrósł o 10 procent w odpowiedzi na rosnącą ilość prowadzonych spraw, operacyjnych działań koordynujących i spotkań strategicznych, oraz ciągły rozwój CMS. W roku 2009 zrealizowano łącznie około transakcji i pokryto 950 zobowiązań finansowych. Całkowity wykonany budżet na rok 2009 wyniósł 25,2 mln euro. Audyt księgowości Eurojustu przeprowadzony przez Europejski Trybunał Rozrachunkowy wykazał poprawność księgową agencji w roku Technologie informatyczne Oprogramowanie EPOC wykorzystywane jest w Eurojuście od października 2004 roku. Powstało ono w toku trzech projektów współfinansowanych przez Komisję Europejską (EPOC I do III). Po udanym

12 12 zakończeniu EPOC III, Eurojust zainicjował projekt EPOC III+ w celu dalszej poprawy funkcjonalności oprogramowania. EPOC III+ jest w całości finansowany z funduszy Eurojustu. Rozpoczęty w kwietniu 2008 roku program nakierowany jest na poprawę łatwości obsługi CMS. W oparciu o praktyczne doświadczenia użytkowników systemu, dokonano zmian interfejsu użytkownika i przeprojektowano system obiegu dokumentów w celu lepszego dostosowania oprogramowania do specyficznych aspektów pracy Eurojustu. Nowe oprogramowanie pozwala również na zdefiniowanie poziomów dostępu do systemu. Dostęp do najbardziej poufnych informacji zawartych w CMS możliwy jest wyłącznie za pośrednictwem dedykowanych, odizolowanych terminali w budynku Eurojustu, jednak w nowym systemie uprawnieni użytkownicy uzyskają dostęp do mniej wrażliwych informacji za pomocą zwykłego komputera. Poprawki te pozwolą na poprawę danych wprowadzanych do systemu, zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym. Dodatkowo, EPOC III+ wprowadza modyfikacje techniczne i usprawnienia architektury systemu, które stanowić będą solidną podstawę dla zmian, jakie wprowadzane będą w świetle postanowień nowej Decyzji ustanawiającej Eurojust. Instalację systemu EPOC III+ przeprowadzono latem 2009 roku. W związku z nowym podejściem do treści sprawozdania rocznego za rok 2009, szczegółowe i uaktualnione informacje tradycyjnie prezentowane w sprawozdaniach rocznych za lata ubiegłe, są obecnie dostępne na naszej stronie internetowej, gruntownie przeprojektowanej w październiku Na stronie znaleźć można między innymi informacje na temat Wspólnych Zespołów Dochodzeniowo Śledczych (JITs), w tym również Projektu Finansowania JIT, Punktu Kontaktowego dla Programu Ochrony Dzieci, oraz innych istotnych i specjalistycznych zagadnień. Nasza strona znajduje się pod adresem Publiczny dostęp do dokumentów Eurojustu Zgodnie z zapisami Decyzji Kolegium o przyjęciu zasad dotyczących publicznego dostępu do dokumentów Eurojustu, każdy obywatel Unii Europejskiej oraz każda osoba fizyczna bądź prawna zamieszkała na stałe bądź posiadająca siedzibę prawną na terenie jednego z Państw Członkowskich ma prawo wglądu w dokumenty Eurojustu. Ponadto, Eurojust poinformuje w treści swojego sprawozdania rocznego o liczbie przypadków, w których nie udzielono dostępu do dokumentów. W roku 2009 Eurojust odmówił przyznania dostępu do dokumentów agencji w jednym przypadku. Podstawą odmowy był fakt, iż ujawnienie byłoby sprzeczne z zasadą ochrony interesu publicznego w odniesieniu do [ ] krajowych postępowań śledczych i sądowniczych wspomaganych przez Eurojust [oraz] spełnienia obowiązujących zasad dochowania poufności (zgodnie z artykułem 4 ust. 1 litera a, ust. 6 i 7 Decyzji.) W odniesieniu do dokumentów skierowanych z Państw Członkowskich w ramach tej samej prośby, podstawą była odmowa ujawnienia informacji przez państwowe organy wymiaru sprawiedliwości, zgodnie z zapisami artykułu 4(4) Decyzji.

13 Ogólne informacje na temat podejmowanych działań i zarządzania zasobami 13 Pracownicy administracyjni Eurojust Szefowie działów i służb Eurojustu (siedzący od lewej): Diana Alonso Blas, Inspektor Ochrony Danych Osobowych; Elizabeth Gavin, pełniąca obowiązki szefa Działu Budżetowo-Finansowego; Catherine Deboyser, Dział Obsługi Prawnej; Carla Garcia Bello, Sekretariat Kolegium; (stojący od lewej) Jon Broughton, Dział Zarządzania Informacją; Pavel Golob, pełniący obowiązki szefa Działu Bezpieczeństwa; Hans Jahreiss, Dyrektor Administracyjny; Jacques Vos, pełniący obowiązki szefa Działu Kadr; Joannes Thuy, Inspektor ds. Kontaktów z Mediami. Nieobecna na zdjęciu: Fatima Adélia Pires Martins, Sekretariat EJN.

14 14 2 Działania Operacyjne Wstęp Priorytety operacyjne Eurojustu na rok 2009 przyjęte zostały w świetle wniosków Rady do Raportu o zagrożeniu przestępczością zorganizowaną (OCTA), Raportu o zagrożeniu rosyjskojęzyczną przestępczością zorganizowaną (ROCTA), oraz Raportu o zagrożeniu terroryzmem w Unii Europejskiej (TE-SAT), oraz europejskiej strategii rozwoju w obszarach wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Stosownie do powyższych zaleceń, w roku 2009 Eurojust skoncentrował swe działania na walce z terroryzmem, handlem narkotykami, handlem ludźmi, oszustwami finansowymi, korupcją, przestępstwami z użyciem Internetu, praniem pieniędzy oraz innymi przestępstwami związanymi z obecnością zorganizowanych grup przestępczych w życiu gospodarczym. Każdy z priorytetowych obszarów działalności przestępczej opisany jest poniżej z perspektywy koordynacji i współpracy sądowniczej, oraz w kontekście konkretnych spraw kierowanych do Eurojustu i roli agencji we wspomaganiu walki z poważną przestępczością. Przedstawione informacje dotyczą między innymi napotykanych przeszkód, problemów, najlepszych praktyk, oraz wypracowanych rozwiązań dla współpracy sądowniczej. Spotkania koordynacyjne, strategiczne i taktyczne, jakie odbyły się w roku 2009 stworzyły platformę dla wymiany najlepszych praktyk współpracy sądowniczej. Konkretne przykłady opisane zostały w poszczególnych sekcjach poniżej. Ocena prowadzonych spraw, ogólne trendy i problemy W roku 2009 do Kolegium Eurojustu skierowane zostały 1372 nowe sprawy, w których Państwa Członkowskie zwracały się z prośbą o wsparcie agencji. Dane statystyczne i dokładniejsze informacje na temat wzrostu liczby prowadzonych spraw i państw uczestniczących w postępowaniach przedstawiają wykresy 1, 5 i 6 w załączniku. W niniejszym Sprawozdaniu Rocznym zastosowano nowe podejście do klasyfikacji spraw kierowanych do Eurojustu. Statystyki przedstawione w wykresach 2-4 w załączniku zawierają informacje na temat prowadzonych spraw ujęte w kontekście celów i priorytetów działalności Eurojustu zdefiniowanych przez Radę. Około 66 procent spotkań koordynacyjnych zorganizowanych przez Eurojust i około 20 procent wszystkich prowadzonych spraw dotyczyło trzech lub więcej państw. Ponad 90 procent spraw kierowanych do Eurojustu dotyczyło przestępstw mieszczących się również w zakresie kompetencji Europolu (Artykuł 4(1) Decyzji

15 Działania Operacyjne 15 ustanawiającej Eurojust). Tylko niewielki odsetek spraw dotyczył innego rodzaju czynów przestępczych, w związku z którymi Eurojust udzielił wsparcia na prośbę odpowiedniego organu wymiaru sprawiedliwości Państwa Członkowskiego (Artykuł 4(2) Decyzji ustanawiającej Eurojust). Należy również zwrócić uwagę na fakt, że tego rodzaju sprawy mogą również dotyczyć przestępstw o bardzo poważnym charakterze, jak na przykład ludobójstwa, ale wykraczających poza kompetencje Europolu (zob. wykres 2). Spośród spraw kierowanych do Eurojustu w świetle Artykułu 4(1), niemal dwie trzecie dotyczyło przestępstw zaliczanych do zidentyfikowanych priorytetowych obszarów działalności przestępczej (zob. wykresy 3 i 4 w załączniku). W roku 2009, 118 z łącznej liczby 131 spotkań koordynacyjnych dotyczyło przestępstw zaliczanych do obszarów uznanych za priorytetowe. Osiem spotkań koordynacyjnych dotyczyło spraw związanych z innego rodzaju czynami przestępczymi, a zorganizowano je na wniosek właściwych organów wymiaru sprawiedliwości Państw Członkowskich (Artykuł 4(2)). Spotkania koordynacyjne pozostają niezwykle użytecznym narzędziem pozwalającym na efektywne wykorzystanie zasobów śledczych i sądowniczych Państw Członkowskich w postępowaniach ponadgranicznych. W roku 2009, spotkania koordynacyjne stanowiły najczęściej stosowaną metodę wymiany informacji na temat powiązanych ze sobą postępowań oraz planowania wspólnych działań. Spotkania takie pozwalają odpowiednim krajowym organom wymiaru sprawiedliwości, Przedstawicielom Krajowym Eurojustu, oraz przedstawicielom stosownych w danych okolicznościach partnerskich agencji UE, takich jak Europol czy OLAF, na ustalanie wspólnych strategii działania pomiędzy Państwami Członkowskimi, planowanie i koordynację przeprowadzanych jednocześnie postępowań i czynności (takich jak aresztowania, przeszukania czy zajęcia własności), przewidywanie i rozwiązywanie komplikacji prawnych, oraz wspomaganie realizacji wniosków o wydanie ENA. Wykresy 7-9 w załączniku zawierają statystyki spotkań koordynacyjnych odbytych w roku Największą liczbę wniosków o organizację spotkań kierowano z Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch, które to kraje były gospodarzami odpowiednio 29, 19 i 14 spotkań koordynacyjnych. Te same kraje zapraszane były do udziału w odpowiednio 18, 28 i 24 spotkaniach. Przykłady skutecznie przeprowadzonych działań koordynacyjnych opisano w dalszej części niniejszego rozdziału w sekcjach dotyczących poszczególnych rodzajów przestępstw. Kwestie, których rozstrzygnięcie w tradycyjnym trybie procedur MLA zajęłoby nawet całe miesiące, mogły być szybko i skutecznie rozwiązywane w toku spotkań koordynacyjnych. W ostatnich trzech miesiącach 2009 roku, w ramach kontynuacji pilotażowego programu zainicjowanego w roku 2008, przedstawicielstwa krajowe przeprowadziły szczegółową analizę wszystkich zakończonych spraw. Z 255 postępowań poddanych ocenie, większość dotyczyła wydania ENA oraz wniosków o współpracę sądowniczą w odniesieniu do podejrzanych, świadków i/lub ofiar. Wnioskowano również o inne formy materiałów dowodowych (uzyskania przedmiotów, dokumentów lub danych) oraz o udzielenie informacji na temat kwestii prawnych i praktycznych. Narzędzia prawne stosowane najczęściej w toku współpracy sądow-

16 16 niczej to Konwencje o Wzajemnej Pomocy Prawnej z 1959 i 2000 roku, oraz Decyzja Ramowa z 13 czerwca 2002 roku dotycząca ENA i procedur wydawania osób pomiędzy Państwami Członkowskimi. W bardzo niewielu wypadkach wystąpiły problemy w związku z Konwencją z roku 2000 oraz ENA. Duża liczba wniosków o pomoc agencji dotyczyła procedur i dokumentów prawnych, takich jak wnioski o udzielenie pomocy sądowej, nakazy czy rozporządzenia. Jeśli identyfikowane były problemy natury prawnej, rolą Eurojustu było uzyskanie informacji na temat krajowych zapisów prawa oraz identyfikacja możliwych sposobów uniknięcia rzeczonych komplikacji. Eurojust wielokrotnie asystował w identyfikacji właściwych dla postępowania organów wymiaru sprawiedliwości w Państwach Członkowskich, mimo, że jest to zadanie leżące zazwyczaj w kompetencjach EJN bądź punktów kontaktowych. Na podstawie oceny przeprowadzonej w minionym roku, można pokusić się o ogólną konkluzję na temat przeszkód dla współpracy sądowniczej w ramach udzielania MLA: praktyczne i prawne problemy są ze sobą powiązane i zdają się występować z tą samą częstotliwością. DO trudności praktycznych zaliczyć można: brak odpowiednich środków na poziomie krajowym, które pozwalałyby na odpowiednio szybką realizację wniosków o MLA, lub również w następstwie niedoboru środków de-priorytetyzacja wniosków o MLA kierowanych z innych Państw Członkowskich na korzyść własnych postępowań krajowych; brak potwierdzeń otrzymania wniosków o udzielenie pomocy sądowej; trudności wynikające z niskiej jakości tłumaczeń; czy też niekompletne informacje zawarte we wnioskach o MLA. Eurojust może być proszony o interwencję w sytuacjach, gdy tego rodzaju trudności praktyczne nie zostaną rozwiązane za pośrednictwem EJN. Inną, powiązaną grupę problemów stanowią trudności, które opisać można jako kulturowe. Krajowe organy sądownicze mogą nie mieć doświadczenia w pracy w innych systemach sądownictwa karnego, nie znać najskuteczniejszych sposobów uzyskiwania wsparcia bądź nie rozumieć konieczności formowania pewnych wniosków w bardzo konkretny sposób. Dla przykładu, pewne kroki proceduralne (jak chociażby formalne przesłuchania podejrzanego) mogą mieć kluczowe znaczenia dla oskarżenia w jednym Kraju Członkowskim a znikome w innym. Do pewnego stopnia, konsekwencją tego rodzaju różnic jest nadawanie niskiego priorytetu wpływającym wnioskom. Z kolei trudności prawne są bezpośrednio związane z różnicami pomiędzy procedurami karnymi i dowodowymi. Przykładami mogą być tutaj różne zapisy w poszczególnych legislacjach na temat dopuszczalności podsłuchów, przesłuchań świadków, dostępnych środków ochrony świadków (np. w sprawach dotyczących przestępczości zorganizowanej bądź handlu ludźmi), oraz wymogi dotyczące dopuszczalnego w postępowaniach materiału dowodowego (np. oświadczenia świadków są dopuszczalne jedynie, jeśli składane są przed sądem, zaś niedopuszczalne, jeśli złożono je wyłącznie w obecności policji). Analizując podstawowe narzędzia dostępne we współpracy sądowniczej (wnioski o udzielenie pomocy sądowej/mla, przekazywanie postępowań, uznawanie decyzji/ wyroków, oraz ekstradycji i MLA), Eurojust zidentyfikował następujące trudności prawne wynikające w toku działań operacyjnych:

17 Działania Operacyjne 17 potencjalna niedopuszczalność dowodów uzyskanych za pośrednictwem wniosku o udzielenie pomocy sądowej, kiedy standardy lub wymogi prawne dotyczące gromadzenia dowodów obowiązujące w państwie wnioskującym są inne od tych w kraju, do którego kierowany jest wniosek; pomimo zapisów Konwencji na temat MLA z roku 2000, niedopełnienie przez wykonujące wniosek Państwo Członkowskie formalności i procedur wymaganych prze państwo wnioskujące; zidentyfikowano możliwą lukę w zapisach Decyzji Ramowej z dnia 6 października 2006 roku, w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do nakazów konfiskaty w sprawach, w których prawo krajowe państwa wnioskującego dopuszcza ubieganie się przez ofiarę o zwrot majątku bezpośrednio w toku postępowania karnego, zaś państwo wykonujące uznaje wyłącznie konfiskatę na rzecz państwa; opóźnienia ratyfikacji instrumentów prawnych i wynikające z tego problemy związane z tworzeniem JIT, stosowaniem zapisów Konwencji w sprawie przekazywania postępowań oraz wykorzystaniem podsłuchów. W roku 2009 Eurojust pomagał w rozwiązywaniu problemów z wszystkich powyższych kategorii. Mimo upływu 10 lat, Konwencja na temat MLA z 2000 roku wciąż nie została ratyfikowana przez wszystkie Państwa Członkowskie; zidentyfikowano liczne problemy i istotne kwestie, zwłaszcza w odniesieniu do dwóch instrumentów prawnych dostępnych dla współpracy sądowniczej w ramach UE, tj. ENA i JIT. Opisowi każdego ze wspomnianych narzędzi poświecono oddzielną sekcję poniżej. Terroryzm Terroryzm w dalszym ciągu stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej, a niebezpieczeństwo kolejnych zamachów terrorystycznych jest nadal znaczne, zarówno ze strony islamskich grup terrorystycznych jak i niektórych europejskich grup separatystycznych. Obecność pewnych etnonacjonalistycznych grup z krajów trzecich (PKK oraz LTTE) znalazła swoje odbicie w działalności Eurojustu w roku Liczba spraw, w których wnioskowano o aktywną pomoc Eurojustu w walce z przestępstwami o charakterze terrorystycznym zmalała w roku 2009 (2204: 33; 2005: 25; 2006: 44; 2007: 34; 2008: 31; 2009:21). Eurojust wykonywał swoje obowiązki w zakresie wspomagania wymiany informacji i praktycznego zastosowania instrumentów prawnych na poziomie europejskim i międzynarodowym głównie, (choć nie wyłącznie) za pośrednictwem krajowych korespondentów ds. terroryzmu. Eurojust zabiegał również o rozszerzenie współpracy z innymi instytucjami europejskimi (Koordynatorem UE ds. zwalczania terroryzmu, Europolem) i odpowiednimi organami w krajach trzecich (USA, krajach z rejonu Zachodnich Bałkanów, Sri Lance oraz Turcji) oraz instytucjami i organizacjami międzynarodowymi (FATF). Aktywność PKK na terenie Europy sprawiła, że konieczne było zorganizowanie spotkania koordynacyjnego z Turcją. Eurojust wziął udział w organizowanym przez Europol Tygodniu Anty-Terroryzmu (Co-

18 18 unter-terrorist Week), w ramach którego odbyło się seminarium dotyczące nowych faktów na temat PKK i potencjalnych, związanych z nimi zagrożeń. W związku z czterema sprawami zorganizowano spotkania koordynacyjne. Dwa z nich dotyczyły działalności PKK w Europie a w ich toku podkreślano konieczność wymiany informacji na temat PKK i wspierających ją organizacji, szczególnie pod względem ich struktury i sposobu działania, oraz znaczenia wykonywania wniosków o MLA dla skutecznego ścigania działań o charakterze terrorystycznym. Należy również uważnie przyjrzeć się działaniom różnego rodzaju organizacji i przedsiębiorstw pod kątem powiązań z finansowaniem bądź propagowaniem terroryzmu. W toku jednego ze spotkań koordynacyjnych stało się oczywiste, że różnice pod względem wymogów dotyczących prowadzenia śledztw i postępowań mogą prowadzić do poważnych trudności. Na przykład, obecność prawnika w czasie przesłuchań świadków przeprowadzanych za granicą, może nie być wymagana w systemach prawnych krajów spoza Unii Europejskiej. W konsekwencji, dowody bądź zeznania świadków zebrane pod nieobecność obrońcy w, powiedzmy, Turcji, mogą nie zostać dopuszczone w toku postępowania w sądzie krajowym w Unii Europejskiej. Aby uniknąć tego rodzaju opóźnień i komplikacji w toku wykonywania wniosków o MLA, należy wyraźnie określić konieczne formalności prawne w poszczególnych krajach. Eurojust zaoferował również pomoc w wykonaniu zaległych wniosków o MLA kierowanych do Państw Członkowskich UE z krajów trzecich. Jednocześnie, na zasadzie wzajemności, agencja zwróciła się z prośbą do krajów trzecich o udostępnienie Krajom Członkowskim UE dokładniejszych danych na temat działalności grup terrorystycznych, co pozwoliłoby na skuteczniejsze ich ściganie w granicach Unii Europejskiej. Celem kolejnego spotkania koordynacyjnego było omówienie toczących się postępowań badających działalność organizacji wspierających terroryzm, tak pod względem finansowym jak i propagandowym. Konieczne jest wypracowanie metod lepszej współpracy i koordynacji działań w ramach Unii Europejskiej, jako że krajowe organy wymiaru sprawiedliwości wciąż podchodzą ostrożnie do kwestii wymiany informacji, szczególnie w sprawach związanych z terroryzmem. jest to szczególnie widoczne w sytuacjach gdy konieczna jest wymiana informacji wywiadowczych. Kolejne spotkanie koordynacyjne, zorganizowane przez Eurojust w listopadzie, w którym oprócz Francji pełniącej rolę gospodarza udział wzięło 5 Państw Członkowskich oraz Szwajcaria, zaowocowało skazaniem 21 członków LTTE na kary do 7 lat pozbawienia wolności za finansowanie terroryzmu. Paryski sąd nakazał również rozwiązanie Tamilskiej Komisji Koordynacyjnej na terenie Francji. Spotkania strategiczne i taktyczne organizowane w Eurojuście stwarzają możliwość wymiany poglądów, informacji i najlepszych praktyk pomiędzy praktykami i specjalistami na polu walki z terroryzmem. W czerwcu 2009 roku, w ramach zacieśniania związków z krajowymi organami wymiaru sprawiedliwości, Eurojust zorganizował piąte doroczne spotkanie strategiczne poświęcone problematyce finansowania terroryzmu. Celem spotkania było podniesienie świadomości krajowych korespondentów ds. terroryzmu w zakresie obowiązujących międzynarodowych i

19 Działania Operacyjne 19 europejskich konwencji i decyzji ramowych, jak również Rekomendacji FATF w zakresie Finansowania Terroryzmu (dziewięć rekomendacji). W toku spotkania poruszono również kwestie związane z wymianą informacji na temat przestępstw o charakterze terrorystycznym, w oparciu o Decyzję Rady nr 671/2005 i nową Decyzję ustanawiającą Eurojust, Raport TE-SAT, oraz opis i analizę dwóch wyroków i jednego postępowania w sprawach o terroryzm: jeden wyrok w sprawie o finansowanie działalności PKK wydany przez francuski sąd w styczniu 2009 roku, jeden wyrok w sprawie związanej z działalnością LTTE w Wielkiej Brytanii, wydany przez tamtejsze władze sądownicze w czerwcu 2009 roku, oraz jedno postępowanie dotyczące działalności LTTE we Francji, które w listopadzie 2009 roku doprowadziło do wyroku paryskiego Sądu Pierwszej Instancji. W roku 2009 Eurojust zorganizował również, przy współpracy z Europolem, spotkanie taktyczne dotyczące działalności LTTE. Pod Czeską Prezydencją Unii Europejskiej, Eurojust przeprowadził w Pradze seminarium w celu oceny zagrożenia terroryzmem w rejonie Zachodnich Bałkanów oraz promocji bliższej współpracy i wymiany informacji pomiędzy odpowiednimi organami Krajów Członkowskich UE i krajów z rejonu Zachodnich Bałkanów a Eurojustem i Europolem w ramach wspólnej walki z terroryzmem. Handel narkotykami Zarówno przemyt narkotyków do Europy jak i ich produkcja na terenie Unii Europejskiej wciąż stanowią poważne zagrożenie dla obywateli. Nieustannie opracowywane są nowe trasy przemytu; np. przemyt W toku sprawy dotyczącej handlu narkotykami, Eurojust przyczynił się do rozbicia organizacji przestępczej, w której uczestniczyły osoby pochodzenia albańskiego, działającej głównie na terenie Włoch, ale posiadającej komórki operacyjne w Antwerpii i Oslo. Organizacja przestępcza wykorzystywała kurierów i specjalnie zaprojektowane pojazdy do przemytu kokainy, haszyszu, extasy i heroiny. Postępowania koordynowane były przez Eurojust, który zorganizował kilka spotkań z udziałem Europolu i odpowiednich krajowych organów wymiaru sprawiedliwości, co pozwoliło zintensyfikować czynności kokainy przez kraje Europy Wschodniej wzrósł znacząco w ostatnich kilku latach. W roku 2009, Eurojust zarejestrował 230 spraw związanych z handlem narkotykami. Z łączną liczbą trzydziestu zarejestrowanych spraw Włochy były Krajem Członkowskim najczęściej wnioskującym o wsparcie Eurojustu, zaś Hiszpania była najczęstszym adresatem wniosków składanych przez inne Kraje Członkowskie. Kolejne kraje w tej statystyce to Holandia i ponownie Włochy. W ciągu całego roku, Eurojust zorganizował 40 spotkań koordynacyjnych dotyczą- śledcze i zdefiniować wspólną strategię postępowania w sprawie badanej siatki przestępczej. Europol zidentyfikował kontakty organizacji w 42 krajach. W oparciu o tą analizę, oraz dzięki prowadzonym krajowym postępowaniom, odpowiednim krajowym organom udało się przechwycić znaczne ilości narkotyków. W toku działań operacyjnych, których kulminację stanowiło przeprowadzenie 30 aresztowań, Eurojust i Europol ustanowiły wspólne centrum operacyjne dla koordynacji działań poszczególnych krajowych organów wymiaru sprawiedliwości.

20 20 cych handlu narkotykami, 38 na terenie budynku agencji w Hadze i 2 poza siedzibą Eurojustu. Europol wziął udział w 6 spotkaniach, natomiast przedstawiciele krajów trzecich (Kolumbii, Islandii, Norwegii, Szwajcarii, Turcji, USA, Ukrainy i Serbii) w 13 spotkaniach. Podobnie jak w większości spraw dotyczących przestępstw popełnianych przez ponadgraniczne organizacje przestępcze, ściganie handlarzy narkotyków często prowadzi do problemów jurysdykcyjnych (producenci i dystrybutorzy operują zazwyczaj na terenach różnych krajów, zaś wiele ważnych zatrzymań i aresztowań przeprowadzane jest na terenach krajów tranzytowych). Eurojust udostępnia forum pozwalające skutecznie rozstrzygać tego rodzaju konflikty i zwiększać efektywność działań operacyjnych. Eurojust pomógł rozwiązać konflikt jurysdykcji w sprawie dotyczącej przemytu konopi indyjskich z terytorium Hiszpanii, przez Francję, do Wielkiej Brytanii. W roku 2008 postanowiono prowadzić jednoczesne śledztwa we Francji i Wielkiej Brytanii dotyczące odrębnych aspektów sprawy, jednak w toku kolejnego spotkania koordynacyjnego zorganizowanego w 2009 roku w Eurojuście, należało zdecydować, który z krajów znajduje się w lepszej pozycji Dostawy niejawnie kontrolowane, wspólne zespoły dochodzeniowo śledcze oraz podsłuchy to narzędzia najczęściej wykorzystywane w sprawach dotyczących handlu narkotykami. Jednym z wynikających z tych instrumentów problemów jest fakt, że dostawy niejawnie kontrolowane w części Kiedy prowadzone postępowanie ujawniło, że kolumbijska organizacja przestępcza przemycała kokainę do Włoch przez Hiszpanię i Francję, rzymska Direzione Antimafia zwróciła się do Eurojustu z prośbą o koordynację śledztw prowadzonych w każdym z trzech Państw Członkowskich. Jedną z istotnych kwestii rozstrzygniętych w toku spotkania koordynacyjnego był potencjalny konflikt jurysdykcji. Po rozpatrzeniu wszystkich istotnych dla sprawy czynników, uczestnicy zgodzili się przekazać prowadzenie sprawy włoskim organom wymiaru sprawiedliwości. Postępowanie zaowocowało aresztowaniami 32 podejrzanych i zatrzymaniem 100 kg kokainy. do poprowadzenia postępowania przeciwko całej siatce przestępczej tak, aby uniknąć nakładania się śledztw i związanych z tym konfliktów jurysdykcji. W toku spotkania, przedstawiciel Francji zgodził się na przekazanie postępowania Wielkiej Brytanii. Francuska prokuratura została poproszona o prezentację wyników francuskiego śledztwa przed brytyjskim sądem, który uznał winę pięciu osób i skazał je łącznie na 37 lat pozbawienia wolności. Państw Członkowskich wymagają współudziału władz sądowniczych, zaś w innych jedynie udziału policji. Sytuacja taka może stanowić problem, jeśli Państwo Członkowskie wnoszące o udzielenie wsparcia prowadzi postępowanie wyłącznie w oparciu o współpracę policyjną i nie wystosowało wniosku o udzielenie MLA. W takich wypadkach, Państwo Członkowskie, którego system prawny dotyczący dostaw niejawnie kontrolowanych wymaga współpracy sądowniczej, nie może podjąć działania wyłącznie na podstawie wniosku skierowanego przez policję. Eurojust często pośredniczy w rozwiązywaniu tego typu trudności.

21 Działania Operacyjne 21 Ogólnie, wykonanie wniosków o przeprowadzenie dostaw niejawnie kontrolowanych przebiegało sprawnie. Problemem okazywało się zazwyczaj przekazanie odpowiedniego raportu policyjnego, zwłaszcza w sytuacji gdy raporty policyjne sklasyfikowane są jako informacje poufne, co jest dość powszechną praktyką w większości Krajów Członkowskich. Brak implementacji Konwencji na temat MLA z roku 2000 również powodował pewne trudności. Dla przykładu, w toku jednej ze spraw, Państwo Członkowskie, które ratyfikowało Konwencję MLA 2000 odmówiło przekazania sygnału przechwyconego drogą podsłuchu bezpośredniego Państwu Członkowskiemu, które nie ratyfikowało Konwencji MLA Po interwencji Eurojustu udało się przeprowadzić odpowiednie działania operacyjne. Z kolei w innej sprawie, agent działający pod przykryciem z jednego Kraju Członkowskiego musiał przenieść się na terytorium innego Kraju Członkowskiego, aby móc kontynuować śledztwo. Jednakże drugi z Krajów Członkowskich nie ratyfikował Konwencji MLA 2000 ani Protokołu z 16 października 2001 roku, zaś pierwszy Kraj Członkowski nie ratyfikował Konwencji z Palermo. W tej sytuacji nie istniały żadne instrumenty prawne, które pozwoliłyby na obecność i wsparcie dla agenta pierwszego Kraju Członkowskiego na terenie drugiego Kraju Członkowskiego, w związku z czym nie było możliwości kontynuacji postępowania. Handel ludźmi W porównaniu z rokiem 2008, zauważyć można niewielki spadek liczby spraw kierowanych do Eurojustu w roku 2009 (74 sprawy w porównaniu z 83 sprawami w roku 2008). Większość ze wspomnianych spraw (52) dotyczyła wykorzystania seksualnego. W roku 2009 Eurojust przeprowadził pięć spotkań koordynacyjnych w sprawach dotyczących THB, związanych z pracą przymusową bądź THB w celu wykorzystania seksualnego. Kwestie prawne obserwowane w kontekście handlu narkotykami w dużej mierze dotyczyły również przestępstw związanych z THB. Oszustwa finansowe W kategorii przestępstw związanych z wyłudzeniami i oszustwami finansowymi, w tym oszustwami podatkowymi, oszustwami z użyciem komputera, wyłudzaniem zaliczek - tzw. oszustwem nigeryjskim, sprzeniewierzeniem aktywów spółki oraz oszustwami związanymi z podatkiem VAT, liczba spraw kierowanych do Eurojustu rosła rokrocznie począwszy od roku W roku 2009 w Eurojuście zarejestrowano 214 spraw dotyczących przestępstw tego typu. Ponadto, do agencji skierowano również siedem spraw związanych z przestępstwami godzącymi w finansowe interesy Społeczności Europejskiej. W sprawie dotyczącej włoskich, holenderskich i kolumbijskich organów wymiaru sprawiedliwości, badano handel kobietami zmuszanymi następnie do prostytucji, częściowo w celu finansowania zakupów dużych ilości kokainy w Kolumbii przez or ga nizację przestępczą z Nigerii. W wyniku spotkania koordynacyjnego, które odbyło się w Eurojuście w marcu 2009 roku, ustalone zostały powiązania pomiędzy THB, wykorzystaniem seksualnym kobiet i finansowaniem handlu narkotykami a następnie uzgodniono strategię jednoczesnych działań, co w efekcie doprowadziło do 62 aresztowań.

22 22 W roku 2006 otworzono postępowanie dotyczące Rumunii i Wielkiej Brytanii, dotyczące zorganizowanej grupy przestępczej szmuglującej dzieci z Rumunii do Wielkiej Brytanii, aby tam wykorzystywać je przy różnego rodzaju przestępstwach (głównie kradzieży i żebraniu). W 2008 roku, dzięki interwencji i pomocy Eurojustu, stworzono JIT w celu koordynacji aresztowań przywódców rzeczonej zorganizowanej siatki przestępczej, konfiskaty własności i uzyskania obciążających dowodów z kraju docelowego i vice versa. Ustanowienie JIT pozwoliło na opracowanie spójnego planu działania pomiędzy krajowymi i międzynarodowymi uczestnikami postępowania, w tym Europolu zapewniającego wsparcie analityczne i Eurojustu, którego kluczowym zadaniem było zapewnienie utrzymania bezpośrednich kontaktów pomiędzy policją brytyjską a rumuńską prokuraturą, wyjaśnianie wątpliwości wynikających z różnic obu systemów prawnych, oraz doradzanie w sprawie wyboru najdogodniejszego miejsca postępowania sądowego z uwzględnieniem różnych wymagań co do dopuszczalności dowodów w obu krajach. JIT otrzymał znaczne dofinansowanie Komisji Europejskiej. Z uwagi na różnice w zakresie systemów kodeksu cywilnego i prawa powszechnego w obu krajach, Eurojust poproszony został o udzielenie dodatkowej pomocy. Postępowanie jest nadal w toku, lecz część przestępców stanęła już przed sądem w Wielkiej Brytanii. Punkt Kontaktowy dla programu ochrony dzieci W roku 2009 punkt kontaktowy dla programu ochrony dzieci zacieśnił swą współpracę z Europejską Koalicją Finansową przeciwko pornografii dziecięcej w Internecie (EFC). W październiku ubiegłego roku Eurojust został członkiem Komisji Kierującej, przewodniczy również pracom Prawnej Grupy Roboczej EFC. Punkt Kontaktowy dla programu ochrony dzieci nawiązał również bliskie kontakty z USA. W roku 2009, Eurojust i USA wspólnie powołały grupę roboczą, której zadaniem jest poprawa współpracy między Unią Europejską a USA, szczególnie w zakresie ścigania przestępstw związanych z pornografią dziecięcą rozpowszechnianą w Internecie (jak i w innych formach), podróży w celu seksualnego molestowania dzieci, oraz handlu osobami nieletnimi. Zachęcając inne organizacje międzynarodowe do udziału w walce z tego rodzaju przestępczością, członkowie grupy roboczej będą jednocześnie wymieniać się informacjami na temat trendów i najlepszych praktyk ścigania międzynarodowych grup przestępczych tego rodzaju.

23 Działania Operacyjne 23 W sprawie dotyczącej obrazów stanowiących wykorzystanie seksualne nieletnich, podejrzany, korzystający z adresu IP w Hiszpanii, został aresztowany pod zarzutem namawiania nastolatek z Estonii do przesyłania mu swoich pornograficznych zdjęć. W czasie pierwszego kontaktu z ofiarami, podejrzany przedstawiał się jako nastolatek. Ofiary były następnie zmuszane do przesyłania dalszych fotografii pod groźbą publikacji wcześniej przesłanych zdjęć na portalu Facebook. Estońska prokuratura przesłała wniosek o udzielenie MLA do Hiszpanii, wnosząc o przeprowadzenie przeszukania. Eurojust poproszony został o pomoc w usprawnieniu procesu. W toku spotkania koordynacyjnego Eurojust wykorzystał również kompetencje z mocy Artykułu 6 w celu rozstrzygnięcia konfliktu jurysdykcji. Zdecydowano, że Hiszpania ma lepsze możliwości przeprowadzenia postępowania sądowego z uwagi na fakt, iż podejrzany był narodowości hiszpańskiej a przestępstwa dokonano z/na terenie Hiszpanii. Ponadto, w interesie ochrony młodych ofiar przed zainteresowaniem mediów, Hiszpanię uznano za bezpieczniejsze miejsce przeprowadzenia czynności procesowych. Francuski wymiar sprawiedliwości przedłożył wniosek o zorganizowanie spotkania koordynacyjnego w kontekście analitycznego pliku roboczego (AWF) Europolu w sprawie tzw. oszustwa karuzelowego obejmującego swym zasięgiem Francję, Hiszpanię, Belgię i Niemcy. Od 2007 roku francuskie przedsiębiorstwo sprzedawało używane samochody sprowadzane z Belgii, Niemiec i Hiszpanii. Dzięki utworzeniu fikcyjnych spółek na terenie Hiszpanii i posługiwaniu się sfałszowanymi dokumentami, podatek VAT odprowadzany był wyłącznie od zysków, a straty dla budżetu z tytułu nieodprowadzonego podatku oszacowano na ponad 1,5 milionów euro. Spotkanie koordynacyjne pozwoliło na wymianę informacji oraz przygotowanie pięciu wniosków o udzielenie pomocy sądowej, w wyniku czego we wrześniu 2009 roku przeprowadzono jednoczesne aresztowania i przeszukania na terenie trzech Państwach Członkowskich. W roku 2009 Eurojust współpracował z OLAF i Europolem w postępowaniu dotyczącym oszustw celnych i związanych z podatkiem VAT oraz fałszerstwa. Przestępstwa związane były przede wszystkim z odzieżą, czosnkiem i tytoniem importowanymi z Chin do UE, z zasady przez Francję i Holandię. Towary były następnie wysyłane do Austrii, Węgier i Włoch. Wartość towarów była zaniżana w deklaracjach dla służb celnych Krajów Członkowskich, albo nie była podawana w ogóle. W toku spotkania koordynacyjnego zorganizowanego przez Eurojust, zdefiniowano wspólną strategię i elementy łączące śledztwa trwające na terenie siedmiu krajów, co dało podstawę dla przeprowadzenia skutecznych działań przeciwko zorganizowanej grupie przestępczej.

24 24 Liczba spotkań koordynacyjnych zorganizowanych dla spraw dotyczących wyłudzeń i oszustw finansowych wzrosła z 15 w roku 2008 do 20 w roku ubiegłym. Większość spotkań koordynacyjnych dotyczyło oszustw podatkowych (12 spraw) oraz związanych z podatkiem VAT (7 spraw). Na chwilę obecną nie istnieje jednolita europejska strategia dla procedur wykrywania i ścigania oszustw związanych z podatkiem VAT. Zgodnie ze stwierdzeniem zawartym w treści Komunikatu Komisji Europejskiej do Rady z dnia 23 listopada 2007 roku, na temat kluczowych elementów związanych ze stworzeniem wspólnej strategii zwalczania oszustw związanych z podatkiem VAT (COM (2007)758), istnieje wyraźna potrzeba włączenia się organów sądowniczych w prace nad ko- Oszustwa typu boiler room, w których inwestorzy z jednego Państwa Członkowskiego stają się celem przestępców działających z terytorium innego Państwa Członkowskiego sprawiają szczególne trudności organom śledczym i sądowniczym. W sprawie dotyczącej Hiszpanii, Malty, Słowacji, Austrii, Cypru, Szwajcarii, Irlandii i Wielkiej Brytanii, od inwestorów wyłudzono w sumie około 28 milionów funtów szterlingów. Eurojust wspomagał koordynację wielostronnych przeszukań, oraz udzielał wyjaśnień na temat wymogów dotyczących MLA w poszczególnych krajach, zapewniając tym samym możliwość szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowań, zwłaszcza w odniesieniu do zabezpieczenia danych komputerowych, w sytuacji gdy kryteria dopuszczalności dowodów różnią się między poszczególnymi krajami. ordynacją strategii i wysiłków Wspólnoty Europejskiej w celu intensyfikacji walki z oszustwami podatkowymi, ze szczególnym naciskiem na wielokierunkowość podejścia i zaangażowanie zarówno władzy sądowniczej jak i organów ścigania. W kontekście powyższych zapisów, Eurojust przoduje pod względem wspomagania współpracy pomiędzy organami wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących ponadgranicznych oszustw związanych z podatkiem VAT. W roku 2009 Eurojust zainicjował projekt strategiczny nakierowany na intensyfikację wymiany informacji i udzielania MLA pomiędzy organami władzy sądowniczej Państw Członkowskich w sprawach dotyczących oszustw związanych z podatkiem VAT. Cele projektu to: analiza głównych przeszkód i problemów dla koordynacji ponadgranicznych postępowań w sprawach dotyczących oszustw VAT, w oparciu o istniejące raporty, doświadczenia praktyczne i inne dostępne informacje; przeprowadzenie ankiety mającej na celu ustalenie optymalnych rozwiązań dla już zidentyfikowanych problemów i przeszkód; promocja systemu wczesnego ostrzegania w formie raportów o podejrzanych transakcjach oraz skomputeryzowanego systemu wymiany informacji na temat podatku VAT (VAT Information Exchange System - VIES), które pozwolą odpowiednim organom administracyjnym na wymianę informacji na poziomie krajowym ze służbami prokuratorskimi i sądowniczymi; wspomaganie współpracy pomiędzy organami ścigania i organami sądowniczymi Państw Członkowskich, odpowiednimi dla spraw dotyczących oszustw na podatku VAT; oraz